SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 194 van LIONEL BAJART datum: 30 maart 2018 aan SVEN GATZ VLAAMS MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL VRT - Onlineactiviteiten Sporza De VRT heeft een opdracht te vervullen inzake nieuws en duiding. Sportnieuws valt daar logischerwijze ook onder, net als duiding en verdiepende informatie inzake de sportwereld. Omdat sport echter snel een thema is dat ook commerciële spelers in de Vlaamse mediamarkt een troef geeft in het bereiken van publiek, stellen we wel enkele regels op voor de VRT, en dit via de beheersovereenkomst. In de resolutie aangaande de beheersovereenkomst 2016-2020, die ik samen met enkele indiende in de zomer van 2015, vroegen we de VRT om niet vrijblijvend te zijn inzake sport, maar een onderscheidende rol te spelen. Sport heeft een publieke meerwaarde en speelt een verbindende maatschappelijke rol en de VRT dient een aanbod te brengen dat ook kleinere sporten aan bod laat komen die minder commercieel interessant zijn. Last but not least vroegen we ook om geen marktverstorende rol te spelen bij de aankoop van sportrechten 1. De VRT zelf honoreert een deel van de verwachtingen van de parlementaire meerderheid expliciet in de beheersovereenkomst 2016-2020 (strategische doelstelling 3.2): Sport is een wezenlijk onderdeel van zowel de informatie- als ontspanningsopdracht en de verbindende rol van de publieke omroep. De VRT zet in op sportnieuws, duiding en analyse. De VRT voorziet in een toegankelijk aanbod van een brede waaier aan sporten. De VRT draagt met haar sportaanbod bij tot zowel passieve sportbeleving en inzicht, als tot actieve sportdeelname. 2 Wat betreft de aanbodsmerken, waarvan Sporza er een is, verduidelijkt de VRT zijn standpunt als volgt in de beheersovereenkomst 2016-2020: Sporza laat Vlaanderen toe om sportactiviteiten op elk niveau mee te beleven. Sporza neemt het op zich om van de populaire sporten sociale gebeurtenissen te maken en kleine sporten te doen begrijpen en bewonderen. Het merk bedient zowel de sportfan als de sporttechnicus, door de sportwereld nauw te volgen vanuit verschillende standpunten. Sport biedt ook een blik in de samenleving, van sportbeleving in andere culturen tot sport als identiteitsvorming voor jonge sporters. 3 En: 1 Uiteraard met respect voor de topevenementen die op open net te bekijken moeten zijn. 2 Beheersovereenkomst 2016 2020 tussen de Vlaamse Gemeenschap & VRT, pag. 20 3 Beheersovereenkomst 2016 2020 tussen de Vlaamse Gemeenschap & VRT, pag. 60
De VRT scherpt de publieke opdracht van ieder aanbodsmerk aan. Hierbij geeft zij prioriteit aan aanbod dat het waarom van elk merk duidelijk in de verf zet en neemt afstand van aanbod dat dit niet doet. 4 De VRT ziet inzake de aanbodsmerken een digitale rol weggelegd voor volgende profielen 5 : - aanbodsmerk met prioritair en multimediaal aandacht voor basisopdrachten informatie, cultuur en educatie; - aanbodsmerk met prioritaire aandacht voor kinderen; - aanbodsmerk met prioritaire aandacht voor jongeren; - aanbodsmerk met een uitgesproken Nederlandstalig en Vlaams muziekprofiel. 1. Bij de oplijsting van haar aanbodsmerken maakt de VRT zelf melding van enkele opdrachten, zoals zijn opdracht aangaande de basisopdrachten informatie, cultuur en educatie, de doelgroep kinderen, de doelgroep jongeren en een merk met een Nederlandstalig en Vlaams muziekprofiel. Er is echter geen expliciete verwijzing naar een aanbodsmerk rond sport. Hooguit wordt melding gemaakt dat twee aanbodsmerken aandacht hebben voor sport (bijvoorbeeld het sportaanbod in het kader van VRT Nieuws en Radio 1). Bij de oplijsting van de aanbodsmerken met een digitaal profiel wordt echter geen melding gemaakt van sport. Betekent dit dat het aanbodsmerk Sporza (en de bijhorende website) een strategische keuze van de VRT zelf is, maar hiervoor geen basis bestaat in de beheersovereenkomst? 2. De VRT geeft aan om de opdracht van zijn aanbodsmerken aan te scherpen. Het waarom van elk merk moet duidelijk waarneembaar zijn. Voor bepaalde content die op de Sporzawebsite komt, is dit inderdaad het geval. Tussen de content die duidelijk binnen een informatieve opdracht te plaatsen is, valt het echter ook op dat er vaak minder nieuwswaardige artikels gepubliceerd worden, die eerder een clickbaitsfeer oproepen dan dat van een echt nieuwsbericht. Uiteraard is het moeilijk om een objectieve standaard te hanteren inzake nieuwswaardigheid van een artikel, maar soms wordt toch echt weinig verwacht van de inhoud van een nieuwsbericht op Sporza. Het gaat in dit geval vaak over een ietwat opgesmukt bericht dat gebouwd werd rond een instagramfoto of een tweet. De Fun & Games -pagina van de Sporzasite is in feite allerminst een onmisbaar onderdeel van een duidelijk waarneembare en aangescherpte sportverslaggeving, waar de VRT naar verwijst. Bovendien is dergelijke berichtgeving niet echt in de geest van het versterken van het Vlaamse mediaecosysteem te kaderen. Er zijn voldoende populaire commerciële nieuwsmedia die dergelijke inhoud aanbieden. Hoe evalueert de openbare omroep dit zelf? 3. De Sporzawebsite is allerminst reclamevrij. Op de websites van andere aanbodsmerken van de VRT is veel minder sprake van reclame. Uiteraard dient de website van Ketnet reclamevrij te zijn, maar ook op de websites van Canvas, MNM en Stubru is er buiten header en footer -banners niet echt commerciële communicatie zichtbaar. De Sporzawebsite kent echter wel een duidelijk commercieel profiel, met op moment van schrijven (29 maart 2018) duidelijke reclame voor onder andere een abdijbier, een loterijproduct, een telecomproduct, twee automerken, vaatwasmachines, een warenhuis en een bank. De VRT kent uiteraard een strikt kader inzake commerciële communicatie, maar betreffende de Sporzawebsite blijft van die regelgeving schijnbaar weinig over. Nog afgezien van de twijfelachtige inhouden die soms verschijnen (alcoholreclame op een sportwebsite van de openbare omroep, reclame voor loterijproducten terwijl 4 Beheersovereenkomst 2016 2020 tussen de Vlaamse Gemeenschap & VRT, pag. 35 5 Beheersovereenkomst 2016 2020 tussen de Vlaamse Gemeenschap & VRT, pag. 56
gokken in de sportwereld een heikel thema is) of soms volledig onverklaarbare linken tussen de filosofie achter Sporza en de getoonde reclame (automerken, vaatwasmachines, ), aan welke regels is de reclame op Sporza.be onderhevig? 4. Maakt de VRT zich, met de bovenstaande informatie in het achterhoofd, volgens de minister schuldig aan een marktverstorende werking ten aanzien van commerciële spelers, die voor hun inkomsten volledig afhankelijk zijn van de advertentiemarkt?
SVEN GATZ VLAAMS MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL ANTWOORD op vraag nr. 194 van 30 maart 2018 van LIONEL BAJART Ik heb in verband met uw vragen elementen van antwoord opgevraagd bij de VRT. 1. Het aanbodsmerk Sporza heeft zijn een basis in de Beheersovereenkomst 2016-2020. Volgende passages uit de beheersovereenkomst zijn in deze context van toepassing: Strategische doelstelling 3 Publieke meerwaarde voor ontspanning en sport, Ambitie SD 3.2. Sport van de Beheersovereenkomst 2016-2020 omschrijft in detail hoe sport deel dient uit te maken van de publieke omroepopdracht van VRT. (Wat betreft Sporza.be staat daarbij specifiek: De VRT garandeert een universeel toegankelijk sportaanbod voor de Vlaming en dit op alle relevante platformen, inclusief online (Sporza.be). ) Bij deze ambitie zijn specifieke performantiemaatstaven over het sport opgenomen in de beheersovereenkomst. Strategische doelstelling 4 Een aangescherpte merkenstrategie met VRT als kwaliteitslabel, Ambitie Een duidelijk opgebouwde en dynamische merkenportfolio van de Beheersovereenkomst 2016-2020 bepaalt: ( )De merkenportfolio bevat: - Aanbodsmerken, zijnde Eén, Canvas, Ketnet, Radio 1, Radio 2, Klara, Studio Brussel,MNM, VRT NWS en Sporza. Daarbij wordt bij deze passage (in voetnoot) verwezen naar Bijlage 1 (beschrijving van de bestaande aanbodsmerken) bij de Beheersovereenkomst 2016-2020. Daarin staat onder andere: Sporza laat Vlaanderen toe om sportactiviteiten op elk niveau mee te beleven. Sporza neemt het op zich om van de populaire sporten sociale gebeurtenissen te maken en kleine sporten te doen begrijpen en bewonderen. Het merk bedient zowel de sportfan als sporttechnicus, door de sportwereld nauw te volgen vanuit verschillende standpunten. Sport biedt ook een blik in de samenleving, van sportbeleving in andere culturen tot sport als identiteitsvorming voor jonge sporters. Strategische doelstelling 5 Toekomstgericht, digitaal en innovatief, Ambities SD 5.1. Toekomstgericht en digitaal aanbod, Maximale connectie: de aanbodsmerken van de VRT connecteren in de digitale wereld van de Beheersovereenkomst 2016-2020 stelt: De aanbodsmerken connecteren met de mediagebruikers op de platformen waar de mediagebruiker actief is. De missie van de merken en de persoonlijke interesses van de mediagebruiker en de context waarin hij zich bevindt, bepalen de beleving. 2. Strategische doelstelling 3 Publieke meerwaarde voor ontspanning en sport, SD3.2. Sport Verbindend, universeel toegankelijk en participatie-bevorderend van de Beheersovereenkomst 2016-2020 bepaalt: Sport is een wezenlijk onderdeel van zowel de informatie- als ontspanningsopdracht en de verbindende rol van de publieke omroep. De VRT zet in op sportnieuws, duiding en analyse. De VRT voorziet in een toegankelijk aanbod
van een brede waaier aan sporten. De VRT draagt met haar sportaanbod bij tot zowel passieve sportbeleving en inzicht, als tot actieve sportdeelname. Het sportaanbod van de VRT maakt (naast het feit dat het aansluit bij de Strategische doelstelling 3.2 van de beheersovereenkomst) evenzeer deel uit van de ontspanningsopdracht en verbindende rol van de publieke omroep. Dat betekent ook dat berichten die passen in een bredere sportbeleving wel degelijk hun plaats hebben binnen het aanbod van de VRT (en Sporza). Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan het bereiken van de diverse leeftijdsgroepen (waaronder de jongere doelgroep). Met welke inhoud de aanbodsmerken de VRT-opdracht invullen bepalen de redacties van openbare omroep autonoom. De VRT is van oordeel dat de opbouw en de invulling van de Sporza-website aansluit bij de doelstellingen uit de beheersovereenkomst. 3. Conform het mediadecreet en de Beheersovereenkomst 2016-2020 (p. 40) kan de VRT diverse vormen van commerciële communicatie op haar websites aanbieden. Dat is ook uitdrukkelijk voorzien in Het kader merchandising en nevenactiviteiten dat op basis van artikel 8 van het mediadecreet de commerciële activiteiten van de openbare omroep omschrijft. De inhoud van de commerciële communicatie die de VRT op haar websites brengt voldoet aan alle relevante wettelijke en decretale regels inzake commerciële communicatie (zoals bijvoorbeeld de regelgeving inzake alcohol en gokproducten). 4. De VRT heeft een gemengde financiering bestaande uit enerzijds een dotatie van de Vlaamse overheid en anderzijds eigen inkomsten (o.a. uit commerciële communicatie, distributie en commerciële exploitatie). De inkomsten uit commerciële communicatie zijn een belangrijke pijler binnen de eigen inkomsten. Ze worden in de Beheersovereenkomst 2016-2020 afgetopt tot enkele inkomstenplafonds. De VRT hanteert naar eigen zeggen voor haar commerciële activiteiten marktconforme tarieven. De VRT is van mening dat ze in deze context niet marktverstorend handelt ten aanzien van commerciële spelers.