Beschutte werkplaatsen

Beschutte werkplaatsen Het programma Beschutte werkplaatsen (BW) zijn wellicht de oudste vorm van sociale economie ondernemingen. Ze bestonden reeds in de jaren vijftig, maar werden voor het eerst gereglementeerd in 1963. In 1990 werd de erkenning en de financiering overgedragen aan het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap (nu het Vlaams Agentschap) dat de BW's erkende en betoelaagde. Sinds april 2006 worden ze gefinancierd vanuit het Vlaams Subsidieagentschap Werk en Sociale Economie, en sinds 1 oktober 2008 bepaalt de VDAB welke personen met een arbeidshandicap voor subsidies in aanmerking komen. Voorts wordt ook het kaderpersoneel gefinancierd en kan een BW nog ander personeel in dienst nemen (al dan niet gesubsidieerd uit andere bronnen). Er zijn 67 erkende BW's, die werk bieden aan meer dan 16 000 werknemers met een handicap. Begunstigden Er zijn meerdere bronnen om de omvang van de tewerkstelling in de BW te meten: Gegevens van het Vlaams Subsidieagentschap Werk en Sociale Economie in Voltijdsequivalenten (tabel 1) tonen aan dat de tewerkstelling van doelgroepwerknemers en ook van de omkadering tijdens de crisis lichtjes terugliep, maar zich ondertussen weer heeft hersteld. Tabel 1 : Personen met een arbeidshandicap en omkadering in de BW : Ingevulde en gesubsidieerde VTE op 31/12 2008 2009 2010 2011 2012 Doelgroep PmAh 12.920 12.794 13.225 13.272 13.550 Omkadering 1.818 1.786 1.954 1.977 2.031 Totaal 14.738 14.580 15.179 15.249 15.581 Bron : VSAWSE : jaarverslagen Een tweede bron zijn de gegevens die het VSAWSE elk jaar via een enquête opvraagt Dit is de bron voor tabel 2 en grafiek 1. Het gaat hier om alle personen die op 31/12 van het jaar ingeschreven zijn in het personeelsregister van een BW, ongeacht of ze gesubsidieerd worden of uit welke bron en ongeacht of ze op dat moment aan het werk waren. Dit omvat dus ook langdurig zieken (1.355 VTE eind 2012, waarvan 93% PmAh). Personen met een arbeidshandicap (PmAh) zijn zij die gesubsidieerd worden door het VSAWSE op basis van een erkenning als Persoon met een arbeidshandicap door de VDAB. De meesten werken in de productie; een kleine groep behoort tot de omkadering (met een gecombineerde subsidie als persoon met een arbeidshandicap en als kaderlid). Voor de meeste Validen is er een omkaderingssubsidie van het VSAWSE maar er zijn ook Validen die, zonder subsidie, in de omkadering of in de productie werken. Tot de risicogroep behoren SINE-werknemers, Gesco's, Plan Activa Werknemers en Moeilijk te Plaatsen Werklozen. Zij werken vooral in de productie. Het algemeen totaal groeide in de periode 2006-2012 met 10%, met een kleine daling in 2009. Het aantal personen met een handicap, ingeschreven in het personeelsregister, is alle jaren blijven stijgen, maar tijdens de crisis was er wel veel economische werkloosheid. 1

Tabel 2 : (Alle) Werknemers in de BW Toestand op 31/12 (2006-2012) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Algemeen totaal 18.507 19.237 19.375 19.309 19.963 20.279 20.410 PmAh Totaal 14.998 15.543 15.662 15.772 16.295 16.563 16.763 Omkadering 316 319 319 333 340 348 343 Produktie 14.682 15.224 15.343 15.439 15.955 16.215 16.420 Validen Totaal 2.913 2.970 3.011 2.967 3.060 3.134 2.993 Omkadering 2.204 2.320 2.382 2.384 2.495 2.605 2.517 Produktie 709 650 629 583 565 529 476 Risicogroep Totaal 596 724 702 570 608 582 654 Omkadering 12 17 18 14 29 20 146 Produktie 584 707 684 556 579 562 508 -enquête Grafiek 1: (Alle) Werknemers in de BW - Toestand op 31-12 (2006-2012) -enquête Een derde bron van gegevens zijn de betaalgegevens van het VSAWSE op basis waarvan jaarlijks een bestand wordt opgemaakt dat te raadplegen is in de interactieve monitor sociale economie op www.werk.be. We nemen hier enkele tabellen op voor heel Vlaanderen, maar in de monitor kan dit ook op het niveau van de provincies en de Resoc s. 2

De volgende tabellen bevatten gegevens over de leeftijd en de sekse van Personen met een handicap in productie die begin 2012 aan het werk waren in een BW, die in 2012 instroomden of uitstroomden en over zij die eind 2012 aan het werk waren. 1 Tabel 3: Verdeling naar leeftijd en sekse van PmAh in BW (stock begin 2012) -25 692 8.0 380 6.8 1072 7.5 25-49 5477 63.5 3745 66.8 9222 64.8 50 en + 2452 28.4 1480 26.4 3932 27.6 Totaal 8621 100 5605 100 14226 100 8621 60.6 5605 39.4 14226 100 Tabel 4: Verdeling naar leeftijd en sekse van PmAh in BW (instroom 2012) -25 405 34.6 207 30.2 612 33.0 25-49 624 53.3 397 58.0 1021 55.0 50 en + 141 12.1 81 11.8 222 12.0 Totaal 1170 100 685 100 1855 100 1170 63.0 685 27.0 1855 100 Tabel 5: Verdeling naar leeftijd en sekse van PmAh in BW (uitstroom 2012) -25 191 18.6 111 18.1 302 18.4 25-49 538 52.3 347 56.6 885 53.9 50 en + 299 29.1 155 25.3 454 27.7 Totaal 1028 100 613 100 1641 100 1028 62.6 613 37.4 1641 100 Tabel 6: Verdeling naar leeftijd en sekse van PmAh in BW (stock eind 2012) -25 906 10.3 476 8.4 1382 9.6 25-49 5563 63.5 3795 66.8 9358 64.8 50 en + 2294 26.2 1406 24.8 3700 25.6 Totaal 8763 100 5677 100 14440 100 8763 60.7 5677 39.3 14440 100 1 Op basis van het bestand met de financiële gegevens werden 3 deelbestanden gemaakt: - bestand1: personen met betaling in KW4 2011 - bestand2: personen met betaling in 2012 (KW1+KW2+KW3+KW4) - bestand3: personen met betaling in KW1 2013 Stock begin 2012: al wie zowel in bestand1 als in bestand2 voorkomt. Instroom 2012: wie in het bestand2 voorkomt maar niet in bestand1 Uitstroom 2012: wie in bestand2 voorkomt maar niet in bestand3 Stock einde 2012 : wie zowel in bestand 2 als bestand 3 voorkomt 3

Zoals verwacht is het leeftijdsprofiel van de instromers jonger dan dit van de uitstromers, en aangezien er meer instroom is dan uitstroom is het gevolg dat de globale groep op het einde van het jaar meer jongeren en minder ouderen omvat dan in het begin van het jaar. Naar geslacht is er een status quo, 6 op de tien zijn mannen. Bestedingen Tussen 2001 en 2012 stegen de uitgaven aan loonpremies voor de doelgroep en de omkadering van 166 miljoen euro naar 242 miljoen euro. Diversiteit Tenzij anders vermeld zijn onderstaande gegevens berekend op de medewerkers die ingeschreven waren in het personeelsregister op 31/12 2012 (VSAWSE-enquête). Arbeidsgehandicapten: per definitie zijn 100% van de doelgroepwerknemers die via het VSAWSE worden betoelaagd mensen met een handicap. Uit vroeger onderzoek weten we ongeveer drie op de vier daarvan mensen zijn met een verstandelijke (mentale) handicap. Op basis van diverse soorten attesten kan iemand aangemerkt worden als 'zwakke werknemer' wat in een hogere loonkostensubsidie resulteert. In 2012 waren 52% van die doelgroepwerknemers zwakkere werknemers. Ouderen: 25.9% van de BW-werknemers met een handicap (in productie + omkadering) is méér dan vijftig jaar, enkel voor de PmAH in productie is dit 25.6% (zie tabel 6). Dit loopt gelijk met het aantal oudere werknemers in de hele werkende bevolking (26% 50 jaar en meer in EAK2012 / 20-64 jaar) Vrouwen: 40% van de BW-werknemers met een handicap (in productie + omkadering) zijn vrouwen, enkel voor de PmAH in productie is dit 39.3% (tabel 6). Dit is iets minder dan het aandeel vrouwen onder alle werkenden in Vlaanderen (46% in EAK2012 / 20-64 jaar). Allochtonen: 3.2% van alle BW-werknemers is allochtoon (niet EU-27 nationaliteit van de persoon zelf of van één ouder of minstens twee grootouders), onder de werknemers met een handicap is dit 2,7%, onder de validen 3,4% en onder de risicogroepen 15,3%. (vergelijk met 7,3% in EAK2012 of 12,9% in 2008 volgens rapport FOD WASO Socio-Economische monitoring) Doorstroming Uit de jaarlijkse enquête van het VSAWSE bij de BW's blijkt dat er 45 doelgroepwerknemers zijn die in 2012 doorstroomden naar de reguliere arbeidsmarkt (0,3% van alle PmAh in productie). In de voorgaande jaren was dit : 68 (2011), 63 (2010), 51 (2009), 128 (2008), 119 (2007), 58 (2006), 47 (2005) en 38 (2004). 4

Regionale verdeling Verdeling op basis van de gemeente waar de BW gevestigd is. Tabel 7 : Werknemers in de BW Toestand op 31/12-2012 WVL OVL ANTW VL-BRAB LIM Totaal Algemeen totaal 5608 3818 4936 4141 1907 20140 PmAh Totaal 4216 3219 4120 3559 1649 16763 Omkadering 125 73 77 55 13 343 Produktie 4091 3146 4043 3504 1636 16420 Validen Totaal 975 572 754 434 258 2993 Omkadering 688 508 701 404 216 2517 Produktie 287 64 53 30 42 476 Andere Totaal 417 27 62 148 0 654 Omkadering 13 8 3 122 0 146 Produktie 404 19 59 26 0 508 -enquête (VL-BRAB omvat ook één werkplaats die in Brussel gevestigd is) Voor de regionale verdeling van de PmAh in productie op basis van de woonplaats van de werknemer zie bestand BW in de interactieve monitor sociale economie op www.werk.be Woonplaats en Werkplaats van de BW-doelgroepwerknemers met arbeidsprestaties in 2012 (VSAWSE) 5