Visstand meren (M14/M27) en de KRW Met het oog op SGBP II 2016-2021, III 2022-2027 Donderdag 25 september 2014 Roelof Veeningen, cluster Gegevensbeheer 1
- Monitoring - Analyse - Prognose - Maatregelen - Doelen 2
KRW verkenner 3
Beoordeling en Diagnose? Uit: Referenties en maatlatten etc. STOWA 2007 en 2012 Bij de maatlatten zijn een aantal uitgangspunten gekozen: De maatlatten zijn primair bedoeld voor een beoordeling en zijn geen diagnose instrument. Uiteraard zijn de indicatoren zo gekozen dat ze gevoelig zijn voor verstoring en geven ze dus een indicatie van de oorzaken van niet optimale kwaliteit. Uit: Evaluatie KRW maatlatten en doelafleiding, november 2010 (Arcadis, RHDHV, Deltares) 4
Verwachtingen t.a.v. ecologen Van collega s, bestuur, vissers 1. Betrouwbare monitoring 2. Analyse 3. Sturende factoren 4. Verklaring, prognose 5. Doelgerichte maatregelen 6. Goed onderbouwde doelen (en haalbaar betaalbaar) Een goede ecologische toestand in 2027 5
6 G:\ABPPV\C05BLD_C06PLA\Beleidsthema's\SCHOON\KRW UITVOERING 2010\FACTSHEETS\FACTSHEETS 2014\BESLISNOTA
Focus op doelen en maatregelen Op basis van: gegevens visstand Fryslân en andere gebieden De gevolgen wijziging van de maatlat: In Fryslân en andere gebieden Deelmaatlatten: opbouw van de EKR Verschillen tussen M14 en M27 Analyse van de visstand: gewicht en aantallen per hectare leeftijdsopbouw Sturende factoren en maatregelen: Oevers/inrichtingsmaatregelen Vismigratie Visstandbeheer/ P-belasting Aanpassing doelen? Wensen t.a.v. analyse M14/M27 Visstand-opname 2015: nog meer inzicht? 7
M14: Overige boezemmeren V1 M14: Fluessen e.o. V10 Waterlichamen van de typen: M14: - Boezem - Polder M14: Sneekermeer e.o. V9 M14: Alde Feanen V11 M27: Laagveenmoerassen M14: Grote Wielen V12 M14: Nannewijd Polderplas V5a M27: Laagveenplassen V4 M14: Kleine Wielen Polderplas V5b 8
Code Water-type Algen (EKR) Waterplanten (EKR) Macrofauna (EKR) Vissen (EKR) Fosfaat (mg/l) Stikstof (mg/l) Zuurstof (%) Temp. ( C) Door-zicht (m) Chloride (mg/l) Zuur-graad (ph) Naam waterlichaam Friese boezem- overige meren NL02V1 M14 0,33 0,37 0,38 0,09 0,10 1,9 106 21 0,4 60 8,4 Sneekermeergebied e.o. NL02V9 M14 0,39 0,17 0,38 0,06 0,10 1,8 99 20 0,7 98 8 Fluessen e.o. NL02V10 M14 0,24 0,17 0,38 0,05 0,10 1,9 106 21 0,5 115 8,5 Alde Faenen NL02V11 M14 0,35 0,29 0,38 0,16 0,10 2 100 22 0,5 84 7,9 Grote Wielen NL02V12 M14 0,26 0,29 0,38 0,11 0,10 1,6 107 22 0,4 147 8,1 Laagveenplassen Friesland NL02V4 M27 0,62 0,46 0,41 0,59 0,10 1,5 74 20 1,2 52 7,8 Nannewijd NL02V5a M14 0,28 0,54 0,38 0,22 0,10 1,9 107 20 0,5 42 8,9 Kleine Wielen NL02V5b M14 0,33 0,17 0,38 0,18 0,10 1,5 104 22 0,5 94 89
Wijziging maatlat 2007 : 2012 deelmaatlat weegfactor 2007 weegfactor 2012 aantal soorten (exclusief exoten) 0,2 0 Gew. % brasem 0,2 0,25 Gew. % baars en blankvoor/eurytopen 0,2 0,25 Gew. % plantminnende soorten 0,2 0,25 Gew. % zuurstoftolerante soorten 0,2 0,25 deelmaatlat leeftijdsopbouw snoekbaars als minstens vijftig exemplaren gevangen zijn aandeel snoekbaar > 40 cm aftrek op EKR < 5 % 0,2 >= 5 en < 25 % 0,1 >= 25 en ; 50 % 0,05 meer dan 50 % geen aftrek 10
P:\Interne projecten\labbep\meetprogramma 2011\MAATLATTEN WF\TOETSING STAAF GRAFIEKEN Afwijking t.o.v. landelijk: - beken, boezemmeren, laagveenplassen - polderplassen - Zwak brakke polderkanalen 11
Waterlichaam KRW-type 2012: Oude Maatlat: Friese klassegrenzen 2012: Nieuwe maatlat: Friese klassegrenzen V1 overige boezemmeren Slotermeer M14 0,121 0,018 Bergumermeer M14 0,143 0,045 V9 Sneekermeer e.o. Sneekermeer M14 0,183 0,045 Terkaplester poelen M14 0,190 0,104 V10 Fluessen e.o. Fluessen-Heegermeer M14 0,210 0,063 Oudegaaster brekken M14 0,158 0,047 Gaastmeer-Zandmeer M14 0,148 0,068 Ringwiel-Hop M14 0,145 0,048 Blauhuster poelen (totaal) M14 0,258 0 Sondelerleien M14 0,201 0,085 V11 Alde Feanen (boezem) Alde Feanen totaal (boezem) M14 0,222 0,144 V12 Groote Wielen Groote Wielen M14 0,242 0,103 V4 laagveenplassen Alde Feanen totaal (petgaten) M27 0,582 0,611 De Deelen totaal M27 0,690 0,663 V5a polderplassen Nannewijd M14 0,249 0,195 12
EKR scores (nieuw en oud) Rijn Noord en het Gooi 13
Actuele visstand volgens de nieuwe maatlatten (uit concept SGBP II Rijn en Eems, juni 2014 En PBL, september 2014) 14
Gegeven de wijziging van de maatlat: Doelen aanpassen 1. Zijn de oude doelen nog realistisch? Actuele ontwikkeling Effect maatregelen 2. Zo nee, hoe komen we op nieuwe doelen? Nader analyse van de visstand Mogelijke maatregelen Gegevens waterlichamen M14, M27 andere waterbeheerders 15
16
17 P:\Interne projecten\labbep\meetprogramma 2012\UITBESTEDINGEN\visstand\2012\RAPPORT\DEFINITIEF\GRAFIEK QBWAT
18 G:\ABPPV\C05BLD_C06PLA\Beleidsthema's\SCHOON\KRW UITVOERING 2010\FACTSHEETS\FACTSHEETS 2014\vissen
19 06PLA\Beleidsthema's\SCHOON\KRW UITVOERING 2010\FACTSHEETS\FACTSHEETS 2014\vissen
20 P:\Interne projecten\labbep\meetprogramma 2012\UITBESTEDINGEN\visstand\2012\RAPPORT\DEFINITIEF
21
O+ vis als indicator voor habitatgeschiktheid? 22
Petgaten Alde Feanen Petgaten De Deelen 23
24 P:\Interne projecten\labbep\meetprogramma 2012\UITBESTEDINGEN\visstand\2012\RAPPORT\DEFINITIEF\GRAFIEK QBWAT
25
26
27
Verbetering score boezemmeren? Sturende factoren=maatregelen Huidig pakket maatregelen: 1. Inrichtingsmaatregelen (Paaiplaatsen, Natuur-vriendelijke oevers) 2. Vismigratie (polder > boezem en vice versa) 3. Visstand beheer: Pilot verwijderen brasem 4. Belasting met nutriënten (Rwzi s, mestbeleid) 5. Nieuwe stoffen? 28
1. Effect inrichtingsmaatregelen: oevers 29
Relatie tussen vis en vegetatie 30
2. Vismigratie: verbinding of niet? 31
P:\Interne projecten\labbep\meetprogramma 2013\Uitbestedingen\VIS TOESTAND 2013 Vismigratie: boezem naar polder en vice versa 32
3: Beïnvloeding EKR: boezemmeren De EKR voor meren bij een variërende brasembiomassa 33
G:\ABPPV\C05BLD_C06PLA\Beleidsthema's\SCHOON\KRW UITVOERING 2010\FACTSHEETS\FACTSHEETS 2014\vissen\VISSENETWERK 25 SEPT EKR (nieuw) tegen kg brasem/hect. Rijn Noord + Gooi 34
EKR en brasem: per waterbeheerder/ per watertype M14 en M27 35
Beoordeling kans rijkheid vistandbeheer Slotermeer 36
G:\ABPPV\C05BLD_C06PLA\Beleidsthema's\SCHOON\KRW RVEE\SYNERGIE\INNO II 2009\baggeren\UITV 2010\werk arcadis\pc LAKE B\Uitv 2012\RESULT 6 MRT 4.Concentraties en belasting (PCLake) 37
5. Nieuwe stoffen 38
Aanpassing doelen boezemmeren? Is huidige GEP haalbaar met huidig pakket maatregelen? Haalbaar met aanpassing maatregelen? Opnieuw bepaling haalbaar en betaalbaar doel. In de reserve: Overige aanpassingen: Watertype Aanpassing of samenvoegen waterlichamen (idee Visionair) Maatlat (landelijk/regionaal) 39
Analyse visstand ministerie: 1. We hebben veel gegevens: Identiek bemonsterd Identieke berekening EKR 2. Unieke kans voor: Analyse Relatie/onderbouwing maatregelen 3. De onderbouwing van de doelen SGBP 2021-2026 4. En het gesprek met de sector sport/beroeps Beeldvorming: het gaat slecht met de visstand 40
Wensen t.a.v. analyse visstand: 1. Analyse visstand algemeen Betrouwbaarheid monitoring Keuze kenmerken (kg, aantallen, leeftijdsopbouw) Conditie van de vis 2. Analyse visstand in relatie tot sturende factoren: Biotoop: macrofyten (EKR?) Nutriënten, concentraties, belastingen 3. Visstand in relatie tot maatregelen: Inrichting/Oevers Migratie Overige: Quagga-mossel? 41
42
Figuur 5.1. Verspreiding van de Driehoeksmossel in Friesland over de periode 1989-2014. = aanwezigheid in mosselkor; = aanwezigheid in oever monsters (handnet of stenen) 43
44