Pesachmaaltijd Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Van de Pesachmaaltijd proeven, en zelf charoset maken. Bijbelteksten Matteüs 26: 17-19 Het was de eerste dag van het Joodse Pesachfeest. De leerlingen kwamen bij Jezus en vroegen: Waar zullen we de paasmaaltijd voor u gaan klaarmaken? Jezus noemde de naam van iemand uit Jeruzalem. De leerlingen moesten naar hem toe gaan en tegen hem zeggen: Onze meester zegt dat het einde van zijn leven dichtbij gekomen is. Hij wil in uw huis de paasmaaltijd eten met zijn leerlingen. De leerlingen deden wat Jezus tegen hen gezegd had, en ze maakten de paasmaaltijd klaar. s Avonds gingen Jezus en de twaalf leerlingen samen eten. Matteüs 26:26-30 Tijdens het eten nam Jezus een brood. Hij dankte God, brak het brood in stukken en deelde het uit. Hij zei: Kijk, dit is mijn lichaam. Eet ervan. Daarna nam hij de beker wijn. Hij dankte God en liet de beker rondgaan. Hij zei: Drink allemaal uit deze beker. Wat dit is mijn bloed. Als ik gedood wordt, zal mijn bloed vloeien. Maar daardoor zullen veel mensen gered worden, want hun zonden worden vergeven. Dat heeft God beloofd. Nodig: - Gedekte tafel - Geprinte uitleg van de verschillende recepten (zie downloads) - Een kinderbijbel, opengeslagen bij het verhaal van de uittocht uit Egypte - Gebraden vlees (met bot) - Gekookte eieren - Matses - Bittere kruiden: mierikswortel of radijs - IJsbergsla - Peterselie - Zout water - Charoset: zoete appels, rozijnen, noten, dadels, druivensap, kaneel Toelichting De Pesachmaaltijd verwijst naar het laatste diner wat de Israëlieten aten voordat ze uit Egypte trokken. In Egypte waren ze slaven en onder leiding van Mozes werden ze het land uit geleid, door de rode zee, richting de vrijheid. Op deze manier bevrijdde God het volk uit de slavernij. Ieder jaar vieren joden het Pesachfeest waarbij ze deze maaltijd eten. Ieder gerecht symboliseert een herinnering aan het verhaal. Tijdens deze maaltijd zit de hele familie samen aan tafel. Volgens de traditie vraagt een kind aan de (groot)vader wat er gebeurde tijdens de uittocht, en hij vertelt het verhaal opnieuw.
Ook Jezus vierde jaarlijks de Pesachmaaltijd. Hij deed dat - vlak voor zijn sterven - voor de laatste keer samen met zijn vrienden in Jeruzalem. Nu noemen we dat het Laatste Avondmaal. Net zoals God de Israëlieten bevrijdde, zo wil Hij ook ons bevrijden uit slavernij. En Jezus gaat ons voor daarin. Zoals de gebeurtenis van de uiitocht uit Egypte steeds verteld werd van generatie op generatie, zo is het ook met de dood en de opstanding van Jezus. En zoals de uittocht herdacht wordt tijdens de pesach maaltijd, zo herdenken christenen de dood en opstanding van Jezus tijdens het avondmaal. Meer theologische achtergrondinformatie vind je in de downloads. Uitleg activiteit Maak een gedekte tafel waarop je de verschillende gerechten zet van de Pesachmaaltijd: Gebraden vlees: je kunt kippenpootjes neerleggen waar iedereen één van mag eten. Je kunt ook een stuk bot met gebraden vlees neerleggen als symbool, waar niet van gegeten wordt. Of je laat het vlees achterwege. Gekookte eieren: kook de eieren van te voren. Deze mogen ze pellen en opeten. Matses: elk gezin/groepje kan een matse breken en deze samen delen. Mierikswortel, radijs of andere bittere kruiden: de meeste mensen zullen dat niet lekker vinden, laat ze dus een heel klein stukje proeven. Sla: iedereen mag een blaadje sla eten. De groene uiteinden zijn vaak zoet, maar de witte stam bitter. Proeven ze het verschil? Peterselie in zout water: iedereen pakt een takje peterselie en doopt deze in zout water. Het peterselie staat voor het nieuwe leven in het beloofde land, het zoute water voor de tranen in de moeilijke tijd in Egypte. Charoset: Dit kun je van te voren maken en in een schaal op tafel zetten. Iedereen kan een portie proeven. Of deelnemers maken dit zelf en eten het daarna op. Leg bij alle recepten de symbolische betekenis op papier erbij: gebruik de download en knip de verschillende gerechten los. Gezinnen kunnen samen stap voor stap alle recepten proeven en de symbolische betekenis erbij lezen. Leg ook het verhaal van de uittocht uit Egypte bij de activiteit zodat de deelnemers die eventueel kunnen teruglezen. De matses kunnen tussendoor gebruikt worden om de smaak te neutraliseren, als de deelnemers iets niet lekker vinden. Zelf Charoset maken Als ontdek-activiteit kunnen de deelnemers zelf charoset maken. Zet de verschillende ingrediënten op een tafel of in een keuken. Laat gezinnen of kleine groepjes samen het recept lezen en uitvoeren. Nodig: Zoete appels, rozijnen, noten (blanke amandelen of walnoten), eventueel dadels, kaneel, druivensap, keukenweegschaal, rasp, kommen en bakjes, messen en snijplank, theelepels, eetlepels. Recept voor 4 personen: Neem 150 gram rozijnen en wel ze in een kopje lauw water. Schil twee appels. Rasp de appels. Neem 100 gram noten en hak ze in kleine stukjes. Meng de geraspte appels, de gehakte noten en de gewelde rozijnen door elkaar Voeg twee theelepels kaneel toe. Voeg drie eetlepels druivensap toe. Goed roeren en klaar! De charoset kan meteen opgegeten worden, of mensen nemen het mee naar huis in een zakje of bakje. Bewaar het in de koelkast.
Matses: Deze kun je eten tijdens de hele Pesachmaaltijd. De matses verwijzen naar de ongerezen broden die werden meegenomen bij de uittocht uit Egypte. Er was toen geen tijd om het deeg van de broden te laten rijzen. De Israëlieten moesten klaar staan om te vertrekken! Breek een matse in stukjes en eet hem samen op. Gebraden vlees: De Israëlieten slachtten een lam en het bloed daarvan streken ze aan de deurpost van hun deur. Bittere kruiden, mierikswortel of radijs: De Israëlieten waren slaven in Egypte, ze moesten heel hard werken zonder dat ze daar iets voor kregen. Dat was een bittere (moeilijke) tijd. Proef maar eens voorzichtig van het bittere kruid.
Sla: De groene, knapperige kant van de sla smaakt zoet. Maar de witte stronk is bitter en niet lekker. Eerst zoet en later bitter, zo was de houding van de Egyptenaren tegenover de Israëlieten. Toen het volk Israël in Egypte kwam, mochten ze daar wonen en leven in vrede naast de Egyptenaren. Maar later werden ze tot slaven gemaakt! Eet een blaadje van de sla. Proef jij het verschil tussen de zoete en de bittere kant? Peterselie, gedoopt in zout water: Een takje peterselie is groen en vers. Dit staat voor de vrijheid van het beloofde land; want in Egypte kregen de slaven nooit verse groenten te eten! Het zoute water staat voor de tranen van de Israëlieten toen ze het zwaar hadden in Egypte. Doop een takje peterselie in zout water en eet het op.
Charoset: Dit is een een mengsel van appel, noten, dadels en wijn (druivensap). Dit rode mengsel van de charoset doet denken aan het cement waarmee de slaven stenen moesten bakken en gebouwen bouwen voor de Egyptenaren. Maar de zoete smaak ervan laat zien dat er uitzicht is op een nieuw begin! Gekookt ei: Een ei staat voor het nieuwe leven in het land dat God heeft beloofd. Je mag een eitje pellen en opeten.
Matteüs 26: 17-19 Het was de eerste dag van het Joodse Pesachfeest. De leerlingen kwamen bij Jezus en vroegen: Waar zullen we de paasmaaltijd voor u gaan klaarmaken? Jezus noemde de naam van iemand uit Jeruzalem. De leerlingen moesten naar hem toe gaan en tegen hem zeggen: Onze meester zegt dat het einde van zijn leven dichtbij gekomen is. Hij wil in uw huis de paasmaaltijd eten met zijn leerlingen. De leerlingen deden wat Jezus tegen hen gezegd had, en ze maakten de paasmaaltijd klaar. s Avonds gingen Jezus en de twaalf leerlingen samen eten. Matteüs 26:26-30 Tijdens het eten nam Jezus een brood. Hij dankte God, brak het brood in stukken en deelde het uit. Hij zei: Kijk, dit is mijn lichaam. Eet ervan. Daarna nam hij de beker wijn. Hij dankte God en liet de beker rondgaan. Hij zei: Drink allemaal uit deze beker. Wat dit is mijn bloed. Als ik gedood wordt, zal mijn bloed vloeien. Maar daardoor zullen veel mensen gered worden, want hun zonden worden vergeven. Dat heeft God beloofd. Proef hier alle onderdelen van de Pesachmaaltijd! Dit is de laatste maaltijd die Jezus at met zijn vrienden, voordat hij ging sterven aan het kruis. Alles wat je eet, heeft een speciale betekenis. Lees maar eens op het papier met de uitleg. De Pesachmaaltijd hoort bij het verhaal van de Uittocht uit Egypte. Lees maar eens in de open Bijbel die hier ligt.
Matteüs 26: 17-19 uit de Bijbel in Gewone Taal Het was de eerste dag van het Joodse Pesachfeest. De leerlingen kwamen bij Jezus en vroegen: Waar zullen we de paasmaaltijd voor u gaan klaarmaken? Jezus noemde de naam van iemand uit Jeruzalem. De leerlingen moesten naar hem toe gaan en tegen hem zeggen: Onze meester zegt dat het einde van zijn leven dichtbij gekomen is. Hij wil in uw huis de paasmaaltijd eten met zijn leerlingen. De leerlingen deden wat Jezus tegen hen gezegd had, en ze maakten de paasmaaltijd klaar. s Avonds gingen Jezus en de twaalf leerlingen samen eten. Een onderdeel van de Pesachmaaltijd is charoset. Dat ga je hier zelf maken! Recept voor 4 personen: Neem 150 gram rozijnen en wel ze in een kopje lauw water. Schil twee appels. Rasp de appels. Neem 100 gram noten en hak ze in kleine stukjes. Neem eventueel wat dadels en hak ze in kleine stukjes. Meng de geraspte appels, de gehakte noten en de gewelde rozijnen. Voeg twee theelepels kaneel toe. Voeg drie eetlepels druivensap toe. Goed roeren en klaar! Je mag de charoset op eten of mee naar huis nemen! Vraag: Weet jij waarom Joden charoset eten? Het antwoord vind je op het papier met de betekenis van de Pesachmaaltijd!
15. Het pesachmaal DOELSTELLINGEN De kinderen leren meer over het verhaal van de bevrijding van het volk Israël uit Egypte. De kinderen ervaren iets van de manier waarop het pesachmaal wordt gevierd. De kinderen ontdekken de betekenis van de symbolen van het pesachmaal en leren dat met deze maaltijd de bevrijding uit Egypte wordt gevierd. De kinderen ontdekken dat het laatste avondmaal van Jezus met Zijn leerlingen een pesachmaal was. (THEOLOGISCHE) ACHTERGRONDINFORMATIE De maaltijd die Jezus met Zijn leerlingen hield op de avond voor Zijn kruisiging, was een pesachmaal. De maaltijd die in de christelijke kerken wordt gevierd, is gebaseerd op dit Laatste Avondmaal. Het avondmaal en het pesachmaal staan dus in nauwe relatie tot elkaar. Om het avondmaal goed te kunnen begrijpen, is het van belang om de joodse wortels ervan te kennen. Tijdens het pesachmaal herdenken de Israëlieten de bevrijding en de uittocht uit Egypte. Dit gebeuren is een belangrijke mijlpaal in de joodse geschiedenis: het wordt vaak beschouwd als de geboorte van het joodse volk. In Exodus 12 zegt God tegen Mozes dat de bevrijding uit Egypte elk jaar moet worden gevierd. Tot op de dag van vandaag wordt dit door veel joden in ere gehouden. Er wordt dan gedacht aan de tijd dat de joden als slaven moesten werken voor de farao, de koning van Egypte. Dit was een zwaar leven. Ze leden onder de slechte levensomstandigheden. God zond de farao daarom tien plagen, om hem duidelijk te maken dat hij de joden moest laten gaan. Als tiende plaag stierven alle Egyptische eerstgeborenen (uit elk Egyptisch gezin het oudste jongetje). De joodse jongetjes bleven in leven, want God had gezegd dat elk joods gezin een lam moest slachten en het bloed van dat lam aan de deurpost moest strijken zodat de doodsengel kon zien welke deuren hij voorbij moest gaan. Na deze tiende plaag liet de farao het joodse volk gaan. Onder leiding van Mozes en Aäron trok het volk weg uit Egypte. Maar de farao kreeg spijt dat hij de Israëlieten had laten gaan en ging hen met zijn leger achterna. Het volk moest de Rietzee door om aan de farao te ontkomen. God beval Mozes zijn staf boven de zee te houden, en er ontstond een weg door de zee heen. Het water stond als muren langs de kant van deze weg. Toen de Egyptische koning met zijn leger ook door de zee wilde trekken, stortten de muren van water ineen zodat de koning en zijn leger verdronken. Zo ontkwamen de joden. Tijdens het pesachmaal herdenken de joden dit gebeuren en worden de verhalen verteld, zodat elke volgende generatie weet hoe God het joodse volk bevrijdde. Het bekendste gerecht dat bij Pesach hoort, zijn de platte broden, de matses. Deze verwijzen naar de ongerezen broden die werden meegenomen bij de uittocht; er was toen geen tijd om de broden te laten rijzen. Op de pesachtafel ligt ook altijd een lamsbotje. Dit verwijst naar het lamsbloed dat de Israëlieten op hun deurpost moesten smeren. Een ei op de tafel staat voor het nieuwe leven in het land dat God heeft beloofd. Ook staan er altijd mierikswortel en bittere kruiden op tafel. Mierikswortel smaakt heel scherp, wat doet denken aan de zware tijd van de Israëlieten in Egypte. Radijsjes en peterselie staan voor de vrijheid van het beloofde land; want in Egypte kregen de slaven nooit verse groenten te eten. Op de tafel staat ook altijd een schaal met charoset: een mengsel van appel, noten en dadels. De rode kleur van de charoset doet denken aan het cement waarmee de slaven moesten bouwen maar de zoete smaak ervan laat zien dat er uitzicht is op een nieuw begin. Zo gedenken de joden met Pesach dat God een God van bevrijding is. Hij bevrijdde Zijn volk uit Egypte en bracht het naar het beloofde land, Israël. Zoals God toen met de joden mee ging, zo gaat Hij nog steeds met hen mee. Het is geen toeval dat dit pesachmaal het laatste maal van Jezus was. Door het leven en de dood van Jezus zien we dat de weg van God met Zijn volk verder gaat. In Jezus laat God zelfs zien dat Hij niet alleen met het joodse volk verder gaat, maar met de hele mensheid. Dit pesachmaal, vlak voor de kruisiging van Jezus, maakt dat op een bijzondere manier duidelijk. Christenen zien in Jezus het lam dat werd geslacht. Jezus is het lam van Pesach; en door Zijn leven, dood en opstanding hoeft er na hem geen lam meer te worden geslacht. Daarom heeft het pesachmaal voor de kerk een nieuwe betekenis en invulling gekregen. PAGINA 106 JOP BASICS