, Brunchdienst De Brug - Thema: Heilig Avondmaal. Beste mensen,

Transcriptie

1 , Brunchdienst De Brug - Thema: Heilig Avondmaal Beste mensen, Fijn dat we vandaag met elkaar na kunnen denken over het onderwerp Heilig Avondmaal. Eigenlijk kan ik me er wel iets bij voorstellen dat sommigen zich afvragen wat ze zich daarbij moeten voorstellen. Heeft het raakvlakken met de maaltijd die we nu in deze Brunchdienst met elkaar gebruiken? Graag wil ik proberen de betekenis van het begrip Heilig Avondmaal uit te leggen. Uitleggen wat het betekent als het Heilig Avondmaal gevierd wordt. Ik gebruik het woord vieren bewust, want zo wordt het houden van deze maaltijd genoemd. Inleiding Mag ik daarbij eens de volgende vraag stellen: wie van ons heeft het wel eens meegemaakt dat iemand waar je erg veel van houdt of hield, is verhuisd naar een plek waarvan we al snel zeggen: dat is helemaal aan de andere kant van de wereld. Een plek zo ver weg dat je je misschien wel afvraagt of je elkaar ooit nog wel zult gaan terugzien. Zelf ken ik bijvoorbeeld iemand wiens beste vriend geëmigreerd is naar Tasmanië om daar een nieuw bestaan op te bouwen. Ook ken ik mensen die zich inzetten in wat we in de kerkelijke volksmond de zending of de missie zijn gaan noemen. Broeders en zusters die op echt heel afgelegen plaatsen in een ander werelddeel het evangelie van Jezus Christus in woord en in daad uitdragen. Het begin van deze voorbeelden speelde zich af in een tijd waarin rechtstreekse communicatie met het thuisfront niet zo makkelijk kon plaatsvinden als dat dit tegenwoordig kan. Vaak liet de telefoonverbinding, als deze al tot stand kon worden gebracht, zich niet van zijn beste kant zien. Laat staan dat je even met je mobieltje kon app-en of op je ipad kon face-timen. Maar ik zou ook het voorbeeld van Rik en Machteld Lubbers kunnen noemen die vanuit Huizen naar Peja in Kosovo zijn gaan om daar het Evangelie te delen. In ons eigen gezin hebben we meegemaakt dat onze dochter in haar studieperiode een aantal maanden stage ging lopen in Afrika om onder andere een aidspreventieprogramma op te zetten en uit te rollen. Ze zou in dorpjes komen waar men nog nooit een blank medemens had gezien. Misschien kan je je er iets bij voorstellen als ik zeg dat we haar met een bezwaard hart in haar uppie daar naar toe lieten gaan. Maar met haar konden we gelukkig zo nu en dan al skypen. Zo nu en dan, want we moesten het natuurlijk wel treffen dat de elektriciteit het deed. Ze heeft daar overigens een fijne en zinvolle tijd beleefd en gelukkig hebben we haar weer veilig op Schiphol in onze armen kunnen sluiten. Je vraagt je misschien af waarom ik deze voorbeelden noem als ik iets wil gaan vertellen over het Heilig Avondmaal. Ik zal het proberen uit te leggen. Als iemand van wie je ontzettend veel houdt of met wie je echt bevriend bent zo n reis naar de andere kant van de wereld maakt waarbij het de vraag is of je elkaar ooit weer zult zien, dan geeft hij of zij meestal iets als aandenken aan de achterblijvers. Iets wat voor hem of haar persoonlijk heel waardevol is. 1

2 Iets waarmee diegene tot uitdrukking wil brengen dat hij of zij dat waardevolle over heeft voor, en wil geven aan de achterblijvers. Als teken van een blijvende herinnering. Om daarmee tot uitdrukking te brengen: ook al nemen we straks afscheid, we blijven met elkaar verbonden. Weliswaar uit het oog, maar zeker niet uit het hart. Een herinnering als teken van hartsverbondenheid. Een teken dat je als achterblijver misschien altijd wel bij je draagt. Dat je in ieder geval niet ver weg stopt om er dan vervolgens nooit meer naar te kijken. Nee toch, het is juist een teken waardoor je je dicht bij die ander voelt. Ook al is die ander bijna onbereikbaar ver weg. Een teken dat je er bij kunt pakken op elk moment dat je wilt. Nu, zo n teken van hartsverbondenheid heeft Jezus aan Zijn leerlingen gegeven tijdens de laatste maaltijd die Hij samen met hen gebruikt heeft. Hij had in de drie jaar dat hij met hen opgetrokken was al diverse keren verteld dat Hij afscheid van hen ging nemen. Maar gelukkig zou Zijn afscheid niet voorgoed zijn. Want Hij beloofde dat Hij terug zal komen. En als teken van die belofte heeft Jezus het Heilig Avondmaal gegeven. Herkomst Heilig Avondmaal Het was niet zo maar een maaltijd waarvoor Jezus en Zijn leerlingen bij elkaar gekomen waren. Nee, het was een voor de Joden traditionele maaltijd, die gehouden werd op de donderdagavond aan het begin van een jaarlijks terugkerende feestweek. In die feestweek dachten de Joden er aan hoe God hun voorouders zoveel eeuwen geleden verlost had van de lange periode van slavernij in het land Egypte. Ze vierden dus het feest van de bevrijding van de slavernij. God Zelf had de opdracht gegeven om dit feest te vieren, zodat het volk Israël, zoals het Joodse volk ook wel genoemd wordt, zeker op dat moment aan God s liefde en trouwe zorg voor hen zou denken. Dit feest wordt ook wel Pascha of Pesach genoemd. Je zou de betekenis van het woord Pascha kunnen weergeven met het woord voorbijgaan. Voorbijgaan in die zin dat je niet iets erg overkomt. Dat iets ergs je deur voorbijgaat. Misschien vraag je je af: wat voor ergs moest er dan aan die mensen voorbijgaan? Waar moet ik daarbij aan denken? Om dat uit te leggen wil ik iets vertellen uit de geschiedenis van het volk Israël, over de periode dat ze in Egypte verbleven. Ik heb net gezegd dat ze een lange tijd als slaven in Egypte hebben moeten werken. Maar voordat die periode aanbrak leefden de Israëlieten als vrije mensen in het vruchtbaarste deel van dat land. Hoe ze daar als volk terecht kwamen is een geschiedenis op zich. Op een gegeven moment nam hun aantal zo n omvang aan, dat de farao de Israëlieten als bedreiging voor zijn eigen volk ging zien. Met als gevolg dat hij hen tot zijn slaven maakte. Zo brak een lange periode van slavernij aan voor de Israëlieten. Een periode die steeds zwaarder, bijna onhoudbaar werd. God kreeg medelijden met Zijn volk en Hij gaf de Jood Mozes de opdracht om vrijlating van het volk te eisen bij de farao. Omdat de farao zijn goedkope arbeidskrachten niet kwijt wilde, gaf hij de Israëlieten echter geen toestemming om het land te verlaten. God strafte het volk van Egypte daarom met tien verschillende straffen, die in zwaarte steeds verder toenamen. De tiende straf was zo erg dat de farao smeekte of de Israëlieten weg wilden gaan. Deze straf bestond uit het feit dat alle eerstgeboren jongens en alle eerstgeboren mannetjesdieren zouden sterven. 2

3 De Israëlieten moesten op de dag dat deze straf uitgevoerd zou worden voorbereidingen maken om te vertrekken uit Egypte. Ze moesten daarbij brood en vlees klaarmaken als maaltijd. Daarbij moesten ze hun beste lam slachten. Het bloed dat bij het slachten vloeide, moest opgevangen worden omdat het een bijzondere betekenis zou krijgen. God zou die avond de zwaarste van de tien straffen uitvoeren. Maar God had in Zijn liefde ook gezegd dat deze straf je niet zou treffen als er bloed van het geslachte lam op de deurposten van je woning was aangebracht. Dat bloed was een teken dat je geloofde wat God gezegd had. Dat je geloofde in het feit dat de bevrijding van de slavernij een feit was. De engel die in opdracht van God de straf zou uitvoeren, zou voorbijgaan aan die woningen waar hij het bloed op de deurposten aangebracht zag. Daaraan dachten de Joden dus als ze het feest van Pascha het feest van voorbijgaan vierden. Dit feest duurt zeven dagen duurt en wordt normaal gesproken thuis in gezinsverband gevierd. Het begint op donderdagavond met een maaltijd. Op deze avond werd het klaargemaakte paaslam gegeten als een herinnering aan het lam dat in Egypte was geslacht voor het bloed op de deurposten. Daarnaast werden er bittere kruiden gegeten als herinnering aan de bitterheid van de slavernij. Ook werd er brood gegeten. En werd er wijn gedronken. Viermaal ging de beker met wijn rond. Als symbool voor zowel oordeel en straf als voor leven en overvloed. Tijdens de maaltijd werd het verhaal over de bevrijding uit Egypte voorgelezen. En werden er enkele Psalmen gezongen. Het laatste avondmaal met Jezus Jezus gebruikte Zijn laatste Pesach-maaltijd samen met Zijn leerlingen. Wat zal deze avond een emotionele lading voor Hem gehad hebben. Hij wist dat Hij later op de avond door een van zijn leerlingen verraden zou worden. Waarna Hij gevangen genomen en de volgende dag, die bij ons Goede Vrijdag genoemd wordt, gemarteld en gedood zou worden. En toch laat Jezus Zich niet leiden door emoties. Hij wil Zijn leerlingen juist nu nog een keer laten zien hoeveel Hij van hen houdt. Tijdens Zijn optrekken met hen in de achterliggende drie jaar heeft Hij hen veel verteld over het Koninkrijk van God. Over de levensstijl die van ons gevraagd wordt en die we gaan laten zien als we bij God de Koning willen horen. Dat we dan oog hebben voor God en oog hebben voor de mensen om ons heen. Dat we onszelf dienstbaar op willen en zullen gaan stellen. Van die dienstbaarheid is Jezus Zelf het grote voorbeeld. Het mooiste voorbeeld daarvan is dat waar we op Goede Vrijdag aan denken: Jezus is aan het kruis gestorven waardoor de schuld van de hele wereld door Hem betaald is. 3

4 In de Bijbel wordt Jezus ook wel aangeduid als het Lam van God. Toen Hij stierf aan het kruis op de berg Golgotha heeft Zijn bloed gevloeid. Daardoor zal de straf die wij eigenlijk verdiend hebben omdat wij van onszelf niet bij God de Koning willen horen, aan ons voorbijgaan. Tenminste, als, symbolisch gesproken, Zijn bloed op de deurposten van ons hart aangebracht is. Want dat betekent dat wij geloven dat Jezus onze Redder is. Tijdens de maaltijd breekt Jezus het brood en deelt Hij het uit. Ook deelt Hij deelt de beker met wijn rond. En op dat moment geeft Hij een nieuwe betekenis aan de viering van het Pascha. Hij doet dat door te wijzen naar het offer dat Hij gaat brengen. Zijn lichaam zal gebroken worden, Zijn bloed zal vloeien, waardoor er vergeving van onze zonden is. Dat brengt Jezus onder woorden als Hij zegt: neem, eet, dit is Mijn lichaam dat gebroken is en neem, drink, dit is Mijn bloed dat gevloeid heeft als teken van de totale vergeving van jullie zonden. Geloof wat Ik zeg en blijf altijd denken aan wat Ik aan wat ik voor jullie gedaan heb. Zo dichtbij wilde Jezus bij Zijn leerlingen komen. Hij wilde, om het zo te zeggen, helemaal doordringen in hun binnenste. Want als je iets eet of drinkt dan wordt dat een onderdeel van jezelf. Je lichaam neemt het op. Zo dicht wil Jezus ook bij ons zijn. In ons hart aanwezig zijn. Door ons opgenomen worden. Zodat Hij een eenheid met ons zal kunnen vormen. Ik vraag me of de leerlingen op dat moment begrepen hebben wat Jezus bedoelde. Ik denk het niet. Later zijn ze het wel gaan begrijpen. Later hebben ze begrepen wat Jezus als teken van hartsverbondenheid aan hen gegeven heeft. Jezus gaf Zijn leerlingen de opdracht om deze maaltijd te blijven houden. Hij wist dat ze dat teken nodig hadden als ze voor hun gevoel de verbondenheid met Hem kwijt geraakt waren. Hij wilde ook dat ze Zijn overwinning op de dood zouden blijven vieren. Hij is niet in het graf gebleven. Dat wonder vieren we met Pasen. Hoe vieren wij het Avondmaal? De leerlingen hebben zowel het Evangelie, de blijde boodschap van Jezus, als deze opdracht doorgegeven. Zo wordt er al bijna tweeduizend jaar gehoor gegeven aan de opdracht van Jezus om deze maaltijd te vieren. We komen ook andere namen tegen waarmee deze maaltijd aangeduid wordt. Bijvoorbeeld: Maaltijd van de Heer, Eucharistieviering, of zoals de aanduiding waar ook De Brug voor gekozen heeft: Heilig Avondmaal. Deze naam is dus een verwijzing naar de avondmaaltijd waarover ik zojuist vertelde. Het woord heilig, in de betekenis van apart gezet is daar aan toegevoegd om tot uitdrukking te brengen dat deze maaltijd een toch wel heel bijzondere betekenis heeft. Er zijn diverse manieren om het Heilig Avondmaal te vieren. In veel kerken staat voor in de kerk een lange tafel opgesteld en worden de mensen uitgenodigd om daar aan plaats te nemen. Waarna er brood en wijn of druivensap rondgedeeld wordt en er een paar verzen uit de Bijbel gelezen worden. Deze viering vindt meestal 1 keer per kwartaal plaats. In andere kerken wordt aan de mensen gevraagd om in een halve cirkel te komen staan waarna ze een stukje brood en een slokje druivensap aangereikt krijgen. In De Brug willen we ook gehoor geven aan de opdracht van Jezus om het Heilig Avondmaal te vieren. Over de manier waarop deze viering hier ingevuld zal worden zal op een later moment meer verteld worden. 4

5 In De Brug zal binnenkort ook gehoor gegeven worden aan de andere opdracht die we van Jezus gekregen hebben, namelijk om mensen te dopen in de Naam van de Vader, van de Zoon en van de Heilige Geest. Waarbij de doop een teken van hartsverbondenheid van onze Drieenige God is. Een teken waarmee Hij aangeeft dat wij een geliefd kind van Hem zijn. Twee tekenen. Van God, van Jezus aan ons gegeven. Als we in Hem geloven dan mogen we deze tekenen aannemen en mogen we deze tekenen vieren. Betekenis van het Avondmaal voor jou Geloven in Jezus, wat betekent positief antwoorden op Zijn vraag of wij met heel ons hart van Hem houden, is wel een voorwaarde om de tekenen van Doop en Avondmaal op een manier te kunnen ontvangen die gezegend wordt. Als we in Jezus geloven, belijden we en laten we zien dat we niet meer zonder Hem kunnen leven. Dan zijn we Hem zo intens dankbaar dat er door Zijn kruisdood ook vergeving voor onze zonden is. Mensen om ons heen zien dan aan ons dat we, samen met andere mensen die van Jezus zijn gaan houden, op een andere manier in het leven staan. Omdat we uit die dankbaarheid leven. Ik bid om God s zegen hier in De Brug over de viering van het Heilig Avondmaal. Hoe verschillend we ook zijn, God heeft ons bij elkaar gebracht. Voor Hem zijn we allemaal gelijk. Voor Hem is de een niet meer of minder dan de ander. Het is Zijn verlangen dat we allemaal het teken van hartsverbondenheid dat Jezus gegeven heeft in ons hart sluiten. En dat we met elkaar vieren dat we dat teken ontvangen hebben. We mogen met verlangen uitzien naar het moment dat Jezus weer terug zal komen naar de aarde. Tot die tijd kunnen we Hem niet zien. Maar we kunnen door het lezen in de Bijbel, door gesprekken met elkaar, wel steeds meer over Hem te weten komen. En daardoor dichter bij Hem komen. En, en dat vind ik zo ontzettend mooi, ook al zien wij Hém niet, Hij is dichtbij bij ons. Zo dichtbij, dat zelfs als we in onze gedachten met Hem praten, naar Hem bidden, Hij ons hoort. Aan het begin heb ik de vraag gesteld of de maaltijd die we nu met elkaar gebruiken raakvlakken heeft met de viering van het Heilig Avondmaal. Nu, ik denk dat je mag zeggen dat dit zo is. We zijn hier in de Ontmoetingsdienst als mensen die God bij elkaar gebracht heeft. Hoe verschillend we ook zijn, we mogen met elkaar de maaltijd gebruiken. We mogen God danken voor het goede dat Hij ons daarin geeft. Als we Hem danken voor de maaltijd die we gebruiken, dan geven we daarmee aan dan we geloven dat Hij de gever van dit goede is. En dan maak ik de verbinding met de viering van het Heilig Avondmaal: als we met elkaar die maaltijd gebruiken dan geven we daarmee aan dat we geloven dat God de gever van het beste is, vergeving van onze zonden door Jezus. Er zou nog veel en veel meer over het Heilig Avondmaal te vertellen zijn. Ik hoop dat wat ik er tot nu toe over gezegd heb er aan bij heeft gedragen om de betekenis er van te verduidelijken. Ik wens jullie God s zegen als jullie er verder over nadenken en er met elkaar over door zullen praten. God zegene jullie met elkaar bij de viering van het Heilig Avondmaal. 5

6

7

8

9

10

11