Participatie en ontwerpend onderzoek als generatoren van een verbrede toekomst

Sint-Martinuskerk Mettekoven: Participatie en ontwerpend onderzoek als generatoren van een verbrede toekomst relaas van een haalbaarheidsstudie door ArcK (onderzoeksgroep UHasselt faculteit Architectuur en Kunst) i.s.m. a2o-architecten dr. arch. Roel De Ridder

Vooraf ArcK (UHasselt): - Onderzoek naar toekomst kerkgebouwen in Kortessem, Hasselt, Sint-Truiden, Maasmechelen, Heers, Genk, Bree, Tongeren, - Kerkenbeleidsplannen Kortessem, Maasmechelen, Genk, Bree, Meeuwen-Gruitrode, - Proefschrift Kerkgebouw genereert publiek - Boek Het open kerkgebouw - Betrokken in projectbureau -

Vooraf: stand van zaken kerkenbeleidsplannen: Afstraffing van vrijwilligers (met terugwerkende kracht!) in plaats van vrijwilligers te motiveren en te mobiliseren Sjabloon voor kerkenbeleidsplannen laat amper een globale blik of een vorm van creativiteit toe Onrealistische termijnen (plots)

Sint-Martinus Mettekoven (Heers)

Sint-Martinus Mettekoven

Sint-Martinus Mettekoven midden 19 de -eeuws niet-geklasseerd sober interieur centraal in dorp van plusminus 150 mensen

Sint-Martinus Mettekoven Pilootproject binnen kerkenbeleidsplan Heers keuze door een uitgebreide stuurgroep, met expliciete goedkeuring en steun van de lokale kerkraad nevenbestemming vraag aan UH om haalbaarheidsstudie (met vermelding van enkele opties) UH nam a2o onder de arm

Nevenbestemming (algemeen) Voordelen nevenbestemming: garandeert al een zeker draagvlak beheer blijft (zeker gedeeltelijk) bij kerkraad mogelijkheid om kosten te delen parochianen bereid om mee na te denken over toekomst subsidies mogelijk Nadelen nevenbestemming: gedeeld gebruik: kostelijk en voor hoe lang zinvol? multifunctioneel gebruik vraagt soms veel soepelheid in het denken (en vraagt daarom begeleiding of ten minste tijd) Begrip tijd : groeiscenario: mensen laten wennen aan, terwijl de pastorale activiteit (gestaag) afneemt Tijd nemen in plaats van geforceerd een functie in een kerk duwen

participatiesessies

Participatiesessie 1 (ArcK en a2o kregen mandaat van de stuurgroep om in alle openheid te onderzoeken) Gepolst naar: Kwaliteiten/betekenis van het gebouw Ideeën voor de toekomst Hoe die ideeën realiseren? Open gesprek / discussie Resultaten: Kwaliteiten: rust, schaal van de kerk, herinneringen, centrum van het dorp, lokale eigenheid Ideeën: socioculturele activiteiten (dorpsdynamiek ondersteunen), afwachten, tijdelijk gebruik, licht toerisme Hoe realiseren? samenwerking lokale vereniging(en), kerkraad, gemeente (opvallend vertrouwen in kerkraad en gemeente)

Participatiesessie 2 - Voorstel door a2o, gebaseerd op spanning rust-dynamiek - Aanwezigen gaan fundamenteel akkoord met voorstel - Samen zoeken naar antwoord op bepaalde vragen uit gemeenschap

Participatiesessie 2

Schema onderzoekstraject Stuurgroep 1 Stuurgroep 2 Participatie 1 Stuurgroep 3 Focusgroep 2 Stuurgroep 4 Participatie 2 Focusgroep 1 Participatie 3 Stuurgroep 5 eindrapport

Participatiesessie 3

Finaal ontwerp (voorstel)

Besluit: zin van een dergelijk parcours?

Kwaliteiten participatie + ontwerpen onderzoek Draagvlak meegenomen en opgebouwd Vanuit kwaliteiten van het kerkgebouw, niet vanuit een abstracte vraag naar een functie Loskomen van 1-op-1-logica: een gebouw hoeft geen vaste functie te hebben, interessanter is een gebouw dat diverse vormen van gebruik toelaat Mobiliserend karakter van het ontwerp In tegenstelling tot een (over)analytische benadering Uiteindelijke raming laat termijnen toe Belang van strategische overleg (gemeente, CKB, kerkraad, bisdom, ) in dit geval was er veel onderling vertrouwen

Meer info: dr. Roel De Ridder Doctor-Navorser Faculteit Architectuur en Kunst ArcK roel.deridder@uhasselt.be www.uhasselt.be Universiteit Hasselt - Campus Diepenbeek Agoralaan Gebouw E - B-3590 Diepenbeek