Eindrapport verkenningen Energie en Ruimte

Vergelijkbare documenten
Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Coen Bernoster

Provincie Noord-Holland

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels

Premier Rutte: hogere ambitie Europa bij terugdringen van CO2-uitstoot. Regionale Energiestrategie NHN. Katowice 4 december 2018

Regionale Energiestrategie NHZ

Zonnevelden: hoe zorg je voor een goede ruimtelijke inpassing. Rik Olde Loohuis (Rom3D) Tim de Weerd (Provincie Overijssel)

Regionale Energiestrategie Fruitdelta Rivierenland. Raadsinformatiebijeenkomst 4 juli 2018

Oplegvel. 1. Onderwerp Brief aan provincie en kaders opwekking duurzame energie 2. Rol van het

Energieverbruik en -opwek Bestuurlijke regio s provincie Fryslân

ENERGIESTRATEGIE. Regio Rotterdam Den Haag. Programma

Regio Stedendriehoek

Haarlemmermeers akkoord

ECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie

Vragen voor vragenuurtje raad 11 juni 2019 van fractie GemeenteBelangen over de Regionale Energie Strategie.

Datum: Adviserend. 24 januari Feb/mrt 30 januari

Het Hart van Holland. Omgevingsvisie 2040

Routekaart Energietransitie procesafspraken

de slimme omringdijk

Stand van zaken samenwerking omgevingsvisie

799874/ Zienswijze op het ontwerp van de Brabantse Omgevingsvisie

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017

Kennisnemen van De resultaten van het haalbaarheidsonderzoek provinciale energiedoelstelling 2030

College van Burgemeester en wethouders gemeente Tynaarlo

Realisatie wind-energie in Weert in samenwerking met Nederweert, Leudal en Peel-en Maas. Informatiebijeenkomst Commissie Weert, 17 november 2015

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

Visie Ruimte en Mobiliteit

DUURZAME WARMTEVOORZIENING

Energietransitie: één van de nieuwe opgaven in Omgevingsvisies en Omgevingsplannen

Aan: Regionale raadswerkgroep POL, thema s ruimte en economie Onderwerp: Analyse regionale energievisie Noord-Limburg Vergaderdatum: 22 oktober 2015

U heeft ons een aantal vragen gesteld. In onderstaande brief herhalen we uw toelichting en geven we antwoord op de door u gestelde vragen.

Statenvoorstel. Perspectief Groene Hart Bestuurlijke samenvatting van het voorstel

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Ellen van Selm. P10 - Ingrediënten. Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met:

Goeree-Overflakkee geeft energie. Managementsamenvatting van de route naar een energieleverend eiland

FACTCHECKER OVER MORGEN

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem

Een gedragen Regionale Energie Strategie (RES)

Sectortafel Elektriciteit. Berend de Vries

Regionale Energie- Strategieën

Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten. Watt anders, Energieagenda Ontwerpbesluit

Beleidskader windenergie

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

De planologie van zonne-energie

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND

Presentatie PILOT REGIONALE ENERGIESTRATEGIE

Onderwerp Raadsinformatiebrief Regionale Energiestrategie (RES) Metropoolregio Eindhoven

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

Onderwerp Regionale Energiestrategie (RES) regio Noordoost-Brabant. Geachte bestuursleden,

Inhoud. De ENEXIS groep (1)

Agenda/Organisatie. 2. Opening De voorzitter opent de vergadering. De heer De Smidt wordt vervangen door de heer Van der Horst.

Raadsvoorstel. 3 april Geachte raad,

Terugblik en tussenstand Regionale Energietransitie Opbrengst terugblik projectgroep op 18 oktober 2018 t.b.v. PHO+ op 21 november

Programma Duurzaamheid

Impact van de RES. Effectief instrument of politiek gedrocht? Wat is de RES? Agenda. Wat is de RES? Wat is de RES?

De Deventer Omgevingsvisie

Proces GA tot volgend BO-MIRT

DUURZAME ENERGIETRANSITIE WATERSCHAPPEN

Lokale initiatieven in het aardbevingsgebied. Plan van aanpak

DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

Strategische gebiedsontwikkeling vanuit energietransitie perspectief. Oktober 2016 Alliander

E-Transitie S3H Energietransitie Stedendriehoek Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst,Zutphen

Helmonds Energieconvenant

DUURZAAMHEID & ENERGIENEUTRALITEIT

Gemeente Reusel-De Mierden. Stand van zaken Klimaatvisie

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen

Welkom! Gespreksavond: duurzame energie in het landschap

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

Vragen en antwoorden RES Noord-Holland Noord (versie )

Realistisch duurzaam -samen aan de slag-

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Energietransitie Glastuinbouw en warmte

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen

Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET)

Statenmededeling. Glastuinbouwinventarisatie 2017 en discussienotitie Glastuinbouw en teeltondersteunende voorzieningen.

4 oktober Utrecht

De Rijswijkse Situatie. Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk 13 november Mark Bal

v o o r d r a c h t 9 juli 2019 Documentnummer: , PPM Dossiernummer : K1261

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Links naar brondocumenten

Het vertrekpunt. 2016: Kennisontwikkeling College en Raad. Twee thema sessies. Voorbereiding Koersdocument.

De Deventer Omgevingsvisie

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied

Datum collegevergadering : 9 juli 2019 Datum raadsvergadering : 25 september 2019

Advies aan de gemeenteraad

WELKOM. Algemene Ledenvergadering 15 februari 2018

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Zaal DACTYLO 1.1 Bart Strengers: Planbureau voor de Leefomgeving

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

De rol van Bodemenergie in de energietransitie Guido Bakema, IF Technology

drentse wind windmolens op drentse maat en schaal werkplaats voor ruimtelijke kwaliteit

Innovatie in de Waterketen. Inleiding

Bodemenergie in de gemeente Arnhem

Aanbevelingen mogelijkheden zonnepanelen bij nieuwbouw en bestaande bouw

Transcriptie:

Eindrapport verkenningen Energie en Ruimte Eindresultaten ontwerpend onderzoek PORA, Heerhugowaard, 6 december 2017 Geert Haenen en Jessica Schonewille

Proces en context verkenningen Start januari 2017 Provincie opdrachtgever, samenwerking met regio (RUD) OB NHN, wethouders NHN onderweg meermaals geïnformeerd (regio-overleggen, AB RUD) Ontwerpend onderzoek gevoed door twee brede regionale energie-ateliers Eindrapport voorgelegd aan GS en regionale overleggen Input voor omgevingsvisie PNH, regio onderzoekt vervolg zoals aanpak op NHN-niveau zoals in RES

Vondst: regionale energievraag relatief makkelijk te verduurzamen (behalve deel mobiliteit)

Huishoudens en glastuinbouw gezamenlijk >30 % regionale energievraag

Vondst: ruimte voor slimmere ambities - niet of maar hoe en wanneer kan de regio energieneutraal zijn?

Vondst: groot aandeel lintdorpen en groeikernen

Regionale schaal biedt kans om te kiezen voor verduurzaming met meeste MJ per euro dorps groeikern

Huidig energielandschap zichtbaar (wind + zon)

Toekomstig (bodem)energielandschap onzichtbaar?

Warmtepotentieel groot genoeg voor export

Regionaal ruimtelijk energielandschap

Drie mogelijke energieperspectieven All Electric Ieder voor zich Collectieve warmte Samenwerking loont Energieregio - Economisch profijt

1. All-electric: zelfvoorzienend op individuele/lokale schaal

1. All-electric: grote impact achter de voordeur en op termijn ook aan de horizon

1. All-electric: warmtevraag individueel opgelost, toename aandeel elektra in totaal

2. Collectieve warmte: horizon sparen door gezamenlijk warmtepotentieel te ontsluiten

2. Collectieve warmte: Energietransitie voornamelijk ondergronds, landschap gespaard

2. Energieneutraal door gezamenlijke ambitie in warmte

3. Energielandschap: energietransitie maximaal benutten als economische kans voor NHN

3. Energielandschap: Energie van achter de voordeur tot aan de horizon

3. Energielandschap: energieleverend én economisch voorop door benutting regionale potentie

Resultaten: aanbevelingen voor een regionale energiestrategie Bepaal aangescherpte slimme ambities Niet of maar wanneer de regio energieneutraal is Waarin kan NHN uitblinken t.o.v. provincie en Nederland als geheel? NHN is een relevant schaalniveau Deelregio s zijn complementair (warmte, stedelijke massa, ruimte) Aansluiting op bestaande regionale ambities Besparen: Regionale warmtevraag relatief homogeen (kassen en huishoudens) Hoofdopgaven woningvoorraad gemengd dorps en groeikernen

Resultaten: aanbevelingen voor een regionale energiestrategie Warmte uit bodem en (oppervlakte)water dé regionale kans Effectief ontginnen warmtepotentie heeft beperkte ruimtelijke impact Omvang en complexiteit vraagt om samenwerking op schaal NHN Energietransitie is in NHN al in gang gezet: regio loopt voorop in diverse segmenten Energietransitie is in NHN een economische ambitie: voor de sector en als vestigingsmilieu Risico is doorslaan balans naar landschappelijke danwel economische afwegingen.

West Friesland uitgelicht binnen NHN West-Friesland binnen NHN vanuit energieperspectief: Potentieel energielandschap ondergronds in de vorm van aardwarmte Weinig massa voor warmte buiten Hoorn en Grootslag, voor ontginning samenwerking regio noodzakelijk Bovengronds beperkt ruimte voor opwek: verstedelijkt platteland, landschappelijke kwaliteit, greenport Geen wind, wel zon vs. Belang landbouw Specifieke opgave besparing/warmtetransitie in dorpen en linten

Vervolg proces, regio, provincie Verkenning wordt in drie regionale PHO s gepresenteerd (na PORA nog VVRE en Kop) Rapport met oplegger naar alle regionale Raden 2018 naar GS en BAO Ontwikkelbedrijf NHN Startpunt (door Rijk gevraagde) Regionale Energiestrategie (coördinatie RUD NHN) 12 december voorbereiding regionale werksessie P.m. organisatie derde brede atelier Richten op mogelijk bestuursakkoord voorjaar 2018