WERKINGSVERSLAG OVER HET JAAR 2017 NEDERLANDSTALIGE RECHTBANK VAN KOOPHANDEL BRUSSEL 1
HOOFDSTUK I : PERSONELE MIDDELEN 1. Vul onderstaande tabel in a) Personeelsformatie 1 Gemiddelde personeelsformatie = KADER Gemiddelde bezetting van de personeelsformatie 2 Delegaties of externe opdrachten 3 Afwezigheden om medische redenen 4 Afwezigheden om medische redenen die een weerslag hebben op de werking van het rechtscollege 5 = WERK- DAGEN T T T T T Opleidingen verstrekken 6 Andere afwezigheden Deelnemen aan commissies Opleidingen volgen Niet rechtsprekende taken evaluatie, beheer, enz. 7 Magistraten 11 9,8 629 629 6 9 72 20% Toegevoegde magistraten Magistraten Art. 100 Ger. W. Plaatsvervangende raadsheren Plaatsvervangende magistraten (art. 383 2 Ger.W.) 7 (deze zijn begrepen in het hoger vermeld kader van 11) 6,9 (deze zijn begrepen in het hoger vermelde 9,8) 15 (rechters in handelszaken) 1 De gegevens dienen in voltijdse eenheden (V.T.E.) vermeld te worden. Zie voorbeeld hieronder 2 De gegevens dienen in V.T.E. vermeld te worden. Zie voorbeeld hieronder. De personeelsleden die deeltijdse prestaties verrichten worden in de berekening opgenomen a rato van hun aanwezigheidsgraad. De personeelsleden met opdracht en de personeelsleden die een aan het rechtscollege externe opdracht vervullen zonder dat er een machtiging tot vervanging is, worden niet in aanmerking genomen bij de berekening. 3 Personen die in het korps niet vervangen kunnen worden om budgetaire redenen. 4 Vermeld alle afwezigheden (in volledige en halve werkdagen) wegens medische redenen (ziekte, ongeval, bevallingsverlof, enz.). 5 Vermeld de afwezigheden (in volledige en halve werkdagen) wegens medische redenen (ziekte, ongeval, bevallingsverlof, enz.) die een weerslag op de werking van het rechtscollege hebben. Bij voorbeeld : de afwezigheid heeft een vertraging in de behandeling van de zaak of van de uitspraak als gevolg; de zitting moet verzekerd worden door een collega; de zitting wordt uitgesteld, enz... 6 Vermeld (in volledige en halve werkdagen) de afwezigheden die een weerslag op de werking van het rechtscollege hebben. Bij voorbeeld : de afwezigheid heeft een vertraging in de behandeling van de zaak tot gevolg; de zitting moet verzekerd worden door een collega, de zitting wordt uitgesteld, enz... 7 in % ingenomen tijd 2
Plaatsvervangende rechters Raadsheren in sociale zaken Rechters in sociale zaken Rechters in handelszaken Referendarissen (bij het Hof van cassatie) Referendarissen Gemiddelde personeelsformatie = KADER Gemiddelde bezetting van de personeelsformatie 2 Delegaties of externe opdrachten 3 Afwezigheden om medische redenen 4 Afwezigheden om medische redenen die een weerslag hebben op de werking van het rechtscollege 5 = WERK- DAGEN T T T T T Opleidingen verstrekken 8 7 84 69 6 Andere afwezigheden Deelnemen aan commissies Opleidingen volgen Attachés Dient voor documentatie en overeenstemming der teksten Griffiers 8 14 9,2 0 244 2 3 Ander administratief personeel 9 27 31,9 4 973,5 12 Niet rechtsprekende taken evaluatie, beheer, enz. 7 b) Buiten de personeelsformatie 10 8 Dat wil zeggen de personeelsleden die tot een van de volgende functies werden benoemd of deze met opdracht uitoefenen : hoofdgriffier, griffier en adjunct-griffier. 9 Vermeld zowel de statutaire als de contractuele betrekkingen. 10 De gegevens dienen in voltijdse eenheden (V.T.E.) vermeld te worden. Zie voorbeeld hieronder - 3 -
Contractuele juristen Ander contractueel administratief personeel Gemiddelde betrekking Gemiddelde bezetting van de betrekking Delegaties Afwezigheden om medische redenen 11 Afwezigheden om medische redenen die een weerslag hebben op de werking van het rechtscollege 12 T T T T T Opleidingen verstrekken Andere afwezigheden 13 Deelnemen aan commissies Opleidingen volgen Niet rechtsprekende taken evaluatie, beheer, enz. 14 BIJKOMENDE OPMERKINGEN: Al zouden we een volledig kader hebben, dan nog hebben we onvoldoende mankracht. Reeds de voorgaande jaren hadden we wat de magistraten betreft te kampen met veel afwezigheidsdagen wegens ziekte maar 2017 heeft de slechte cijfers van de vorige jaren nog ruim overtroffen (629 werkdagen = zo goed als 3 voltijdse eenheden). In de praktijk hadden we in 2017 dus een afwezigheid van 3 magistraten op 10. In de maanden november en december hebben we tijdelijk hulp gehad vanuit de rechtbank van koophandel te Leuven (1voltijdse delegatie) en vanuit de rechtbank van eerste aanleg te Brussel (1 halftijdse delegatie). Ook werd 1 plaatsvervangende rechter (Niki Leys) gedelegeerd om een beroepsrechter te vervangen en werd vaak punctueel een beroep gedaan op de plaatsvervangende rechters. Verderop in dit verslag, bij het hoofdstuk evolutie van de werklast, wordt verwezen naar de 2 werklastmetingen die al hebben plaatsgehad m.b.t. onze rechtbank, en die duidelijk hebben gemaakt dat er in feite een behoefte was aan 16 magistraten (in 2013), en 64 griffiers en personeelsleden, zodat er een tekort is van ongeveer 40% in elk van beide categorieën. 11 Vermeld alle afwezigheden (in volledige en halve werkdagen) wegens medische redenen (ziekte, ongeval, bevallingsverlof, enz.). 12 Vermeld de afwezigheden (in volledige en halve werkdagen) wegens medische redenen (ziekte, ongeval, bevallingsverlof, enz.) die een reële weerslag op de werking van het rechtscollege hebben. 13 Te berekenen in volledige en halve werkdagen. Vermeld enkel de opleidingen die een invloed hebben op het functioneren van het rechtscollege. 14 in % ingenomen tijd - 4 -
In 2014-2015 nam het aantal zaken sterk toe door de wet natuurlijke rechter waardoor veel zaken die voorheen door de vrederechters behandeld werden aan de rechtbanken van koophandel werden toegewezen : - van de inleidingen algemene rol in 2015 zijn er 3406 zaken die voorheen tot de bevoegdheid van de vrederechter behoorden en die sedert september 2014 door de rechtbanken van koophandel worden behandeld. Voor 2016 zijn er zo 2798 zaken. Voor 2017 zijn er 2069 dergelijke zaken. Vanaf 1 september 2016 is de nieuwe procedure voor invordering van onbetwiste schuldvorderingen in voege en zagen we een daling van de instroom. Deze daling heeft zich verdergezet in 2017. Hoewel we daar geen concrete cijfers over hebben (omdat ze niet worden vrijgegeven), kan toch worden vermoed dat dit voor een groot deel te wijten is aan deze nieuwe procedure. In juni 2017 werd de nieuwe wet op de ontbindingen van de vennootschappen van kracht. Hierdoor kwam er meer verantwoordelijkheid en werk terecht bij de dienst handelsonderzoeken en bij de faillissementskamer van de rechtbank. Door belangrijke wetswijzigingen die worden doorgevoerd (boek XX WER en het wetsontwerp houdende de hervorming van het ondernemingsrecht), kan in 2018 opnieuw een verhoging van het aantal zaken worden verwacht vermits de bevoegdheid van de rechtbanken van koophandel, die een ondernemingsrechtbank wordt, aanzienlijk zal worden uitgebreid (tot alle vrije beroepen, landbouwondernemingen, VZW s). HOOFDSTUK I BIS : SAMENSTELLING VAN HET DIRECTIECOMITÉ (ART. 185/2 4 GER. W.) Het Directiecomité is samengesteld als volgt : Kurt Provez Hoofdgriffier (vanaf zijn benoeming in juli 2017) René Eeckhout Voorzitter rechter in handelszaken Natalie Swalens Ondervoorzitter Margareta Bresseleers Rechter Werner Daem Rechter Gaby Van den Bossche Voorzitter - 5 -
De vergaderingen werden met raadgevende stem ook bijgewoond door Gert Cassiman, Griffier Hoofd van dienst en Patrick De Maesschalck, griffier van de rollen. HOOFDSTUK II : LOGISTIEKE MIDDELEN 15 LOKALEN 1. Zijn de lokalen waarover het rechtscollege beschikt gepast voor de uitoefening van de justitie? Zijn de lokalen op een functionele wijze ingeplant voor personeel en publiek? Zijn ze gecentraliseerd in één gebouw/locatie of gedecentraliseerd over verschillende gebouwen/locaties)? Beschrijf de belangrijkste problemen die een vlotte werking hinderen (hou daarbij rekening met de mate van centralisatie van de lokalen, de vorm en de grootte ervan, de afstanden ertussen, etc ) en geef tevens aan of er al dan niet een afgrenzing bestaat tussen de lokalen bestemd voor het personeel en deze toegankelijk voor het publiek. De lokalen zijn geschikt voor het gebruik als rechtbank. Er zijn 2 locaties : 1) De zittingen, griffie, burelen : Waterloolaan 70 te 1000 Brussel; 2) De griffie rechtspersonen : in Vorst, Britse Tweedelegerlaan 148, 1190 BRUSSEL. De griffie te Vorst is gevestigd in een verouderd gebouw. 2. Wordt het publiek bij aankomst in het gebouw aan een balie ontvangen en verder geholpen? Is het onthaalpersoneel voor die functie geselecteerd en/of opgeleid? Ja 3. Is de toegang tot de lokalen die niet toegankelijk zijn voor het publiek op een of andere manier beveiligd? Worden verschillende vormen van veiligheidsvoorzieningen gebruikt (fysiek, procedures, personeel)? Ja 15 Als het antwoord op een vraag ongewijzigd blijft ten opzichte van het jaar T-1, vermeldt u situatie ongewijzigd - 6 -
4. Zijn de lokalen in goede staat? Ja : Waterloolaan 70; Neen : Britse Tweedelegerlaan. Worden ze goed onderhouden? Het antwoord is niet eenduidig : De gebouwen worden regelmatig gepoetst. Er zijn echter sedert de in gebruikname van het Themis-gebouw nog nooit ramen gepoetst. Verlichting die stuk gaat wordt vaak laattijdig vervangen. Ook andere technische mankementen worden laattijdig verholpen (vb. liften zijn vaak voor langere duur defect). Het functioneren van de airco en verwarming laat te wensen over. 5. Zijn ze degelijk uitgerust (verlichting, meubilair, telefonie, informaticavoorzieningen) voor het vervullen van de dienst waarvoor ze gebruikt worden? Ja. In de loop van 2017 hadden we eindelijk WIFI. 6. Is er voldoende ruimte om te parkeren voor het personeel? Ja 7. Is er voldoende ruimte om te parkeren voor de klant (advocaten, publiek, leverancier, etc)? Gaat het om een eigen parkeerterrein? Schets kort de voorzieningen op dat vlak. : er is voldoende parkeerplaats in de nabij gelegen publieke parking onder het Poelaertplein (betalend). 8. Is de signalisatie in het gebouw (de gebouwen) of de site adequaat? Ja, behalve wat betreft de signalisatie in de garage : de lichten functioneren niet naar behoren, wat gevaarlijk is bij het in- en uitrijden. 9. Zijn de gebouwen en lokalen toegankelijk voor personen met een handicap? Ja 10. Wordt in ieder gebouw waar het rechtscollege gehuisvest is, de wetgeving over het welzijn op het werk nageleefd? Er is een preventieadviseur, er is een intern noodplan, in 2017 is een evacuatieoefening gehouden. INFORMATICA - 7 -
1. Heeft het rechtscollege intranet 16 en is elkeen (magistraten en griffiepersoneel) daarop aangesloten? Voor zover de personen op de site van de rechtbank werken met hun PC, zijn ze aangesloten. Magistraten kunnen ook van thuis uit hun professionele mails en het intranet consulteren via VPN. 2. Welke informatie wordt via het intranet aan het personeel aangeboden? Wat de FOD Justitie aanbiedt. Op welke wijze en door wie wordt dit aanbod beheerd? Door de FOD Justitie. 3. Is de uitwisseling van bepaalde informatie tussen personen aan de hand van e-mail gemeengoed voor alle personeelsleden? Ja. 4. Is internet voor ieder personeelslid beschikbaar? Ja, beperkt tot wat nodig is voor de dienst. 5. Heeft het rechtscollege een website? Ja : een onderdeel van de website die ter beschikking wordt gesteld door het College van Hoven en rechtbanken : rechtbanken-tribunaux.be 6. Het programma TCKH dat gebruikt wordt voor de volledige organisatie en werking van de rechtbank is verouderd. We verwijzen naar wat in verband hiermee ook al in het werkingsverslag van de rechtbank van koophandel Antwerpen voor het jaar 2016 werd gezegd : Het informaticasysteem van de rechtbanken van koophandel, TCKH, is een verouderd systeem, totaal niet aangepast aan de noden en de standaarden van vandaag. Het systeem zorgt voor veel extra administratief werk dat zou kunnen vermeden worden indien we zouden beschikken over een meer performant systeem. Het systeem verhindert ook dat er toepassing kan gemaakt worden, op een efficiënte manier van bepaalde modules, zoals e-deposit. Daarenboven is het geen geïntegreerd systeem en draait het afdeling per afdeling, zonder mogelijkheid tot centrale toegang. De back-up bestaat voor heel het land uit één persoon, die uiteraard overbevraagd is en geen tijd heeft om structureel aanpassingen te doen. Hij is voortdurend bezig met ad hoc problemen. Daarenboven is hij de enige die het systeem ten gronde kent, hetgeen een permanent risico is. Er is geen back-up. De beleidscel kondigde aan dat de rechtbanken van koophandel prioritair een nieuw informaticasysteem zullen krijgen. Voorlopig is er nog geen duidelijkheid hoe, wat en wanneer. Deze problematiek werd herhaaldelijk aangekaart, maar blijkbaar schat men het risico en de 16 Intern informaticanetwerk dat informatie verstrekt, uitsluitend toegankelijk voor leden van de organisatie. - 8 -
ernst van de situatie niet goed in. Er wordt een ander informaticaprogramma beloofd in de loop van 2018. 7. De rechters in handelszaken hebben geen mailadres van de rechtbank : dat zou beter wél het geval zijn gelet op de communicaties die zij in hun hoedanigheid van rechter in handelszaken moeten doen onder meer met curatoren en ondernemingen. 8. Voor het beheer van de faillissementen werd vanaf april 2017 het programma Centraal register Solvabiliteit of in het kort Regsol in gebruik genomen. Dit programma wordt door de Balies ontwikkeld en ter beschikking gesteld (OVB en OBFG). Dit is niet ideaal. Het was beter geweest indien de FOD Justitie dit programma had aangekocht en beheerd : de gegevens van dossiers van de rechtbank van koophandel worden nu uit handen gegeven. Bovendien werd ons gezegd, vóór de in werkingstelling van REGSOL, dat het programma zou toelaten om allerlei statistieken te trekken, zodat we ook op een objectieve wijze in staat zouden zijn een en ander te meten en het beleid van de rechtbank aldus te kunnen ondersteunen. We krijgen thans toegang tot statistieken van onze rechtbank, die echter in veel gevallen moeilijk te hanteren zijn omdat zij niet in excel-formaat kunnen gegenereerd worden. Er ontbreken ook nog essentiële statistieken om controles mogelijk te maken. We kunnen bij voorbeeld ook geen vergelijkingen maken met andere rechtbanken. 9. Voor de handelsonderzoeken en voor het nieuwe programma REGSOL dat het gebruik van een computer vergt, zouden er 1 of 2 PC s ter beschikking moeten gesteld worden op de rechtbank voor de rechters in handelszaken. Bovendien zijn nog altijd enkele beloofde applicaties niet functioneel : zo kunnen bij voorbeeld de zitpenningen van de rechters in handelszaken nog niet door REGSOL behandeld worden. De specifieke usersgroepen die ervoor moeten zorgen dat het programma zo goed mogelijk aangepast wordt aan de noden van griffie, rechtbank, rechters in handelszaken, zijn in 2017 niet bij elkaar gekomen en zouden zo snel mogelijk moeten van start gaan. 10. Individuele printers worden niet meer hersteld of vervangen. Er zijn enkel nog gemeenschappelijke printers, te delen over verschillende lokalen. Dit is een probleem voor de vertrouwelijkheid van documenten van bij voorbeeld de korpschef en de hoofdgriffier, alsook bij evaluaties en functioneringsgesprekken. Dit is ook een probleem voor thuiswerkende rechters die thans geen recht meer hebben op een printer, waar dat voorheen wél het geval was. - 9 -
DOCUMENTATIEDIENST 1. Is er een documentatiedienst (= dienst die documenten verzamelt en verspreidt, en op verzoek actief documenten opspoort)? Neen. Is er een bibliotheek? Ja. 2. Is het één enkele documentatiedienst en/of bibliotheek voor het rechtscollege? Of gaat het om een documentatiedienst en/of bibliotheek die gedeeld wordt met andere organisatiedelen van de rechterlijke organisatie omdat deze bijvoorbeeld in hetzelfde gebouw zijn ondergebracht? Of bestaat er binnen het rechtscollege een opdeling in verschillende documentatiediensten en /of bibliotheken waar te nemen? Of gaat het om een combinatie hiervan? er is een gemeenschappelijke bibliotheek voor de Nederlandstalige en de Franstalige rechtbank van koophandel Brussel, die beiden in hetzelfde gebouw gevestigd zijn. 3. Wie beheert de documentatiedienst en/of bibliotheek? Elke rechtbank koopt enkele boeken per jaar. Er is bitter weinig nieuws de laatste tijd omdat papieren abonnementen niet meer worden aangeleverd. Een administratieve bediende van de griffie van onze rechtbank houdt de bibliotheek in orde. 4. Hoe wordt de collectie van de bibliotheek bijgehouden/bijgewerkt? wordt nog weinig bijgewerkt : bijna geen budget. 5. Oefent een personeelslid of team de functie van documentalist uit? Neen. 6. Wordt de wetgeving er continu bijgehouden? Neen. Zijn de wetgevingdossiers volledig (bijvoorbeeld met de voorbereidende werken )? Neen. BUDGET Hoe groot is het budget kleine onkosten dat aan het rechtscollege werd toegekend? 3226,96 Voor welke uitgaven wordt dat budget aangewend? klein kantoormateriaal, enkele boeken, inbinden van vonnissen en tijdschriften, sandwiches en drank bij vergaderingen. Hoe werkt dat budget? het budget blijft volledig in handen van de FOD Justitie, die betaalt wat de rechtbank ermee aankoopt, binnen de grenzen van wat door de FOD wordt toegelaten. - 10 -
Is dat budget toereikend? Neen. Bovendien is er geen vrije keuze van wat men ermee kan aankopen : zo is het bij voorbeeld onmogelijk om elektronische documentatie of een softwarepakket aan te kopen, of materiaal dat méér dan één jaar kan meegaan (rekenmachine, koffiemachine ). Het budget wordt elk jaar een beetje verminderd (vgl. in 2016 : 3292,80 ) Hoe groot is het budget «representatiekosten» dat aan het rechtscollege werd toegekend? 384,16 (vgl. in 2016 : 392 ) Welke uitgaven worden door dat budget gedekt? o.m. de nieuwjaarsreceptie en kleine representatieuitgaven. Hoe werkt dat budget? het budget blijft volledig in handen van de FOD Justitie, die betaalt wat de rechtbank ermee aankoopt, binnen de grenzen van wat door de FOD wordt toegelaten. Is dat budget toereikend? Neen : voor een rechtbank waaraan ongeveer 150 personen verbonden zijn (rechters in handelszaken, griffiers en griffiepersoneel, plaatsvervangende rechters en beroepsrechters) is het zelfs onmogelijk om hen 1 X per jaar een drankje aan te bieden : voor de nieuwjaarsreceptie legt de vriendenkring van de rechters in handelszaken dus ook bij. Er is geen budget voor nevenactiviteiten : bij voorbeeld : voor broodjes bij opleidingen, werking van diverse commissies, een attentie wanneer een magistraat/griffier met pensioen gaat of aan het einde van zijn mandaat komt. HOOFDSTUK III : ORGANISATIE De dienstregeling wordt gevoegd in bijlage 1. De kaders : De wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 77 van de Grondwet legt het nieuwe kader van de rechtbank vast (B.St. 31 januari 2014 en B.St. 14 mei 2014)). De rechtbank wordt, volgens het officiële kader, samengesteld uit 1 voorzitter, 1 ondervoorzitter, 9 rechters, 8 plaatsvervangende rechters, 1 hoofdgriffier, 1 griffier-hoofd van dienst, 11 griffiers, 1 deskundige, 12 assistenten en 15 medewerkers. - 11 -
M.b.t. de voorzitter : Mevrouw Van den Bossche. M.b.t. de rechters : - één plaats is structureel niet ingevuld (art. 65 van de wet van 6 januari 2014 voornoemd : er moet een gelijke opgang gemaakt worden met Franstalige plaatsen, vanaf een zekere invullingsgraad van de kaders) - het kader van de rechters was in 2017 voor het overige wél ingevuld tot 30 november 2017 (datum pensioen van 1 rechter). Twee rechters bleven nagenoeg het gehele jaar afwezig wegens ziekte. Er waren nog belangrijke ziekteperiodes voor andere rechters. M.b.t. de griffie : Van januari 2017 tot en met de benoeming van de nieuwe hoofdgriffier was Mevrouw Chantal Gowie dienstdoend hoofdgriffier. In juli 2017 werd Kurt Provez de hoofdgriffier. De griffie is ongeveer voltallig : het ontbrekende aantal griffiers wordt opgevangen door de aanwezigheid van contractuele personeelsleden. M.b.t. de rechters in handelszaken : Het kader telt ook 84 rechters in handelszaken, waarvan er 69 benoemd zijn. Er zijn buiten kader ook nog 15 plaatsvervangende rechters in handelszaken. M.b.t. de plaatsvervangende rechters : Het kader telt 8 plaatsvervangende rechters. Vanaf begin 2017 was er 1 plaats niet ingevuld (vertrek van Bruno De Vuyst). Vanaf 1 december 2017 is een tweede plaats vacant (vertrek van Johan Lambers). Voorzitter van de rechters in handelszaken : De Heer René Eeckhout is voorzitter van de rechters in handelszaken. Deze staat de voorzitter van de rechtbank bij wat het beheer van de rechtbank betreft en duidt in principe aan welke rechters in handelszaken welke taken worden toebedeeld en maakt hun vakantieregeling op. De voorzitter van de rechters in handelszaken geeft ook advies bij de benoemingen van de rechters in handelszaken en de kandidaat-curatoren en maakt deel uit van het Directiecomité van de rechtbank. Hij coördineert de opleidingen voor de rechters in handelszaken. - 12 -
De organisatie per kamer : De organisatie per kamer is als volgt in 2017 : Kamer 1: vrijdag : alle inleidingen, behoudens wat bepaald is onder artikel 3 maandag : korte debatten en in staat stelling, schikkingskamer (sedert september alleen nog 1 X per maand een schikkingskamer wegens gebrek aan magistraten om de andere zittingen op maandag te houden) Kamer 2 : dinsdag : inleidingen in zake faillissementen en gerechtelijke ontbinding van vennootschappen, goedkeuring van verdelingsplannen vrijdag : pleitzaken faillissementen en gerechtelijke ontbinding van vennootschappen, goedkeuring van verdelingsplannen Kamer 3: vorderingen in zake continuïteit van ondernemingen Kamer 4: handelsonderzoeken Kamer 5: intellectuele rechten Kamer 6: vervoer, verzekeringen en aanneming Kamer 7: vennootschappen en verenigingen Kamer 8: bankverrichtingen, beleggingen en financiële verrichtingen Kamer 9: mededinging, alleenverkoop, handelsvertegenwoordiging en franchising Kamer 10: geen inleidingen, bevoegd voor algemene materies; zetelt momenteel voornamelijk ivm de zaken betreffende de verordening (EG) nr. 261/2004 (compensaties inzake luchtvaart); Kamer 11 : collectieve vorderingen - 13 -
De kamers 5 tot en met 11 nemen kennis van geschillen in zake toepassing van het algemene verbintenissenrecht en van het handelsen economisch recht in het algemeen. De aan elke kamer toegekende bevoegdheden zijn geen exclusieve bevoegdheden : volgens de behoeften van de dienst kan de voorzitter van de rechtbank, overeenkomstig artikel 11 van het reglement, elke materie aan elke kamer toewijzen. Bovendien, indien een kamer om een of andere reden gesloten dient te worden, overbelast is of tijdelijk niet operationeel is, dienen de gespecialiseerde materies in andere kamers te worden behandeld. Er is verder nog de kamer die het kort geding behandelt (1x per week), en de kamer die de vorderingen zoals in kort geding behandelt (1 x per week). Alle dagen is er een permanentie voor de vorderingen op eenzijdig verzoekschrift, bevestiging van aanstelling van vereffenaars, Europees Betalingsbevel, enz - 14 -
HOOFDSTUK IV : OVERLEGSTRUCTUREN 1. Beschrijf kort de structuur van het intern overleg (overleg binnen het rechtscollege). Er zijn verschillende werkgroepen, samengesteld door zowel magistraten, leden van de griffie, rechters in handelszaken, om per onderwerp te overleggen. De acties van deze werkgroepen worden achteraan in het verslag weergegeven onder het hoofdstuk IX : in 2017 waren sommige werkgroepen niet actief omdat er minder nood is geweest om te vergaderen dan de voorgaande jaren: in 2015 en 2016 moest heel wat gereorganiseerd worden dat intussen gerealiseerd is. Andere werkgroepen waren juist heel actief : voornamelijk m.b.t. punctuele problemen en naar aanleiding van wetswijzigingen die een aanpassing van de interne organisatie nodig maakten : statistiek, deskundigen, handelsonderzoeken (naar aanleiding van de nieuwe wet op de ontbindingen), faillissementen (m.b.t. de optimalisatie van de werking van de rechtbank mbt de faillissementen die reeds het vorige jaar was ingezet en n.a.v. de invoering van REGSOL). - Werkgroep faillissementen - Werkgroep deskundigen - Werkgroep organisatie en optimaliseren van de vaststellingen op langere termijn - Werkgroep protocol balie - Werkgroep bemiddeling - Werkgroep website - Werkgroep werklastmeting - Werkgroep handelsonderzoeken - Werkgroep statistiek - Werkgroep Boek XX Uiteraard komt ook het Directiecomité regelmatig samen. Er is tevens zeer regelmatig overleg tussen de voorzitter en de voorzitter van de rechters in handelszaken en tussen de voorzitter en de hoofdgriffier. - 15 -
2. Extern overleg : Er zijn besprekingen met de stafhouder. Er is regelmatig overleg tussen onze griffie en andere griffies. Er is overleg met de curatoren voor al wat de afhandeling van faillissementen betreft. Er is ook overleg met de parketten van Brussel en Halle-Vilvoorde, voor al wat onze samenwerking met hen betreft. De voorzitters van de verschillende rechtbanken van koophandel overleggen op regelmatige basis. Er zijn contacten met de beleidscel van de minister van Justitie. Er zijn contacten met het College van Hoven en Rechtbanken. Er zijn contacten met het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding. HOOFDSTUK V : STATISTIEKEN BETREFFENDE INKOMENDE EN UITGAANDE DOSSIERS EN HANGENDE ZAKEN 1. Verschillen de gegevens die het rechtscollege registreert van deze die door de Federale Overheidsdienst Justitie worden aangemaakt en gepubliceerd? De gegevens van de cel statistiek zijn gebaseerd op wat onze griffie invoert. De gegevens zouden dus moeten kloppen, maar het is moeilijk controleerbaar : een manuele narekening van sommige gegevens geeft afwijkende resultaten. Het is echter onmogelijk om alles manueel opnieuw te tellen. 2. In bevestigend geval, geef aan waarin ze verschillen (eventueel per materie te specificeren) en geef, wanneer dit het geval is, duidelijk aan welke rol het eigen systeem van registratie en verwerking van gegevens speelt in de werking van het rechtscollege. Zie antwoord onder nr. 1 : het is - 16 -
onmogelijk om alles manueel na te tellen. Blijkbaar zitten er verschillen tussen de vonnissen die per kamer werden uitgesproken en waarvan de aantallen door de griffier zijn genoteerd, en de aantallen die vermeld worden in de statistieken. BIJKOMENDE BELANGRIJKE OPMERKINGEN: In 2017 zoals in 2016 kunnen de statistieken van alle rechtbanken van koophandel geraadpleegd worden op een beveiligde website van het College van Hoven en Rechtbanken. Het directiecomité van de rechtbank heeft daar volledige toegang toe en kan zowel de statistieken van de eigen rechtbank als deze van de andere rechtbanken van koophandel raadplegen. Zeer volledige cijfers worden weergegeven zowel wat de instroom als wat de uitstroom betreft. De statistieken worden op een volstrekt nieuwe manier gegenereerd. Reeds in 2016 (zie vorig jaarverslag) was het niet duidelijk of we de cijfers van 2016 zonder meer konden vergelijken met deze van de voorafgaande jaren (m.a.w. of we wel hetzelfde vergelijken). In 2017 is dit opnieuw onduidelijk omdat er opnieuw veranderingen zijn gebeurd aan het systeem. De overzichtstabellen voor de inkomende en uitgaande zaken voor 2017 worden in bijlage 2 en 3 weergegeven. De overzichtstabellen voor alle Belgische rechtbanken van koophandel worden in bijlage 4 en 5 weergegeven. De opmerking die in het vorige werkingsverslag werd gemaakt, blijft actueel : Een zeer belangrijke vaststelling is wel dat de statistieken van de verschillende rechtbanken moeilijk te vergelijken zijn, en het niet altijd duidelijk is of de gegevens op dezelfde manier worden ingevuld. Dat was in 2017 net zoals in 2016 het geval, zodat de opmerkingen gemaakt in het werkingsverslag 2016 onverkort gelden : We stellen bij voorbeeld vast dat de registratie van de instroom niet uniform gebeurt : - In de Brusselse rechtbanken van koophandel bestaat een G-rol, die de andere rechtbanken niet hebben, en waarin de dagvaardingen inzake faillissementen geregistreerd worden. In andere rechtbanken worden deze zaken blijkbaar opgenomen in de A-rol. Wanneer de cijfers van de gewone inkomende zaken (A-rol) dus met elkaar vergeleken worden, moet in Brussel de G-rol hierbij opgeteld worden om de juiste vergelijking te krijgen. - 17 -
Een kleine steekproefgewijze vergelijking met andere rechtbanken van koophandel, uitgevoerd mbt de cijfers van 2016, brengt zo bij voorbeeld het volgende aan het licht : - Waar de rechtbank van koophandel Antwerpen, afdeling Antwerpen, een instroom heeft (A-rol; bij ons A + G-rol) van ongeveer 30% hoger dan onze rechtbank, blijken er 10 X méér handelsonderzoeken te zijn, en ook zoveel meer betwiste schuldvorderingen inzake faillissementen, zodat het lijkt of het totale cijfer van de instroom voor deze afdeling 100% méér zou zijn dan voor onze rechtbank. Deze afwijkingen worden ook m.b.t. de andere rechtbanken van koophandel vastgesteld : bij voorbeeld : de afdeling Hasselt heeft een A-rol met 5658 zaken (= ongeveer 2/3 van Brussel N, terwijl er 2229 Handelsonderzoeken zijn (= 10 X wat Brussel N heeft). De Franstalige rechtbank van koophandel Brussel is blijkbaar de enige die min of meer op dezelfde wijze haar statistieken inbrengt. Dit schijnt erop te wijzen dat de gegevens anders worden ingevoerd in andere rechtbanken. Bij vergelijking van de rechtbanken met het oog op het toekennen van budgetten zou dit eerst moeten uitgeklaard worden. Deze afwijkingen bestaan grosso modo bij de rubriek rol der verzoekschriften gratis, dossier bureau gerechtelijke bijstand, debat faillissement betwiste schuldvorderingen en rol van de kamer voor handelsonderzoek. Schijnbaar zou een deel van de verklaring gevonden kunnen worden in het feit dat : o in Brussel een faillissementsdossier slechts als 1 zaak wordt ingebracht, terwijl elders dezelfde zaak nog 5 maal wordt ingebracht (als niet-betalend verzoekschrift) : 1 x als vonnis pro deo, 1 x PV aanstelling curator 1 x art. 38 (publicatieplicht) 1 x art. 43 (inventaris of PV van niet-bevinding) 1 x art. 71 (PV van schuldvordering) o in Brussel enkel de dossiers handelsonderzoek worden ingebracht die nà toewijzing door de filtercommissie aan een rechter in handelszaken worden toebedeeld voor onderzoek, en niet alle dossiers waarin knipperlichten bestaan. Indien we dat wél zouden doen, zou dat ook voor ons het aantal dossiers méér dan vertienvoudigen. - Sommige rechtbanken hebben veel eenzijdige verzoekschriften mét zitting, terwijl niet duidelijk is wat ermee wordt bedoeld : eenzijdige verzoekschriften geven in principe immers geen aanleiding tot een zitting. - Sommige rechtbanken hebben een S -rol : die bestaat niet in Brussel. Dit zou een register administratie zijn. Het is onduidelijk wat daarmee wordt bedoeld. Hetzelfde kan gezegd worden bij de F -rol die men in sommige rechtbanken vindt en die in Brussel onbestaande is. - 18 -
Hiermee willen we geen uitspraak doen over welke methode van inbrengen de juiste is : wél moet het overal op dezelfde manier gebeuren wil men kunnen vergelijken. Voor de verdeling van de budgetten moet er over gewaakt worden dat overal dezelfde gegevens in rekening worden genomen! Belangrijke opmerking die nieuw is voor 2017 : In het kader van zelfstandig beheer van hoven en rechtbanken wordt thans getracht om de werkwijze van de verschillende rechtbanken van koophandel en de statistieken eenvormig te maken. Daartoe startte de cel statistiek van het College van Hoven en Rechtbanken het project INTERN ALLOCATIEMODEL (AMAI) TCKH eind 2017 op (zie verder onder hoofdstuk IX voor meer uitleg). In dit kader hebben regelmatig vergaderingen plaats met voorzitters, hoofdgriffiers en de statistici. De bedoeling is de hoger vermelde discrepanties weg te werken. Hierboven, onder de titel informatica werd al gezegd dat thans de faillissementsdossiers worden behandeld met het Centraal Register Solvabiliteit (of REGSOL). Het is bijzonder jammer dat we onvoldoende toegang hebben tot alle statistieken voor 2017 die met dit programma zouden moeten kunnen gegenereerd worden en die een vergelijking tussen verschillende rechtbanken mogelijk zou kunnen maken. HOOFDSTUK VI : EVOLUTIE VAN DE WERKLAST WERKLASTMETING De laatste werklastmeting is diegene die werd gedaan over het jaar 2013. Er werd voor dat jaar zowel een werklastmeting gedaan door KPMG als door de steundienst van het College van hoven en rechtbanken. Beide werklastmetingen gaven ongeveer hetzelfde resultaat. Er is er sedertdien geen meer gebeurd. M.b.t. 2015 vermeldde het werkingsverslag: Er werd door de Steundienst van het College van hoven en rechtbanken een nationale werklastmeting uitgevoerd voor de rechtbanken van koophandel, met als basis de afgewerkte producten voor 2013. De voorlopige resultaten werden in december 2015 bekend. - 19 -
Uit die voorlopige resultaten blijkt dat er voor het Nederlandstalige deel van de toen nog tweetalige rechtbank van koophandel zowel voor de magistraten als voor de griffiers en personeelsleden een groot tekort was in vergelijking tot de behoefte (voor de magistraten een tekort van 41%, voor de griffie een tekort van 38%). Men stelde immers het volgende vast : Magistraten : Beschikbaarheid : 9,52 VTE Behoefte : 16,16 VTE Griffie en personeel : Beschikbaarheid : 39,62 VTE Behoefte : 63,80 VTE Er moet worden opgemerkt dat door de wet natuurlijke rechter er thans nog veel meer zaken binnenkomen (+ 62%), en dat daarvoor géén extra magistraten, griffiers en administratieve medewerkers werden aangeworven. Ook werd onze rechtbank inmiddels exclusief bevoegd voor al wat geschillen betreffende octrooien aangaat, opnieuw zonder extra middelen. De tekorten waren dus in 2015 nog groter dan wat voor 2013 werd vastgesteld. Voor 2017 stellen we zoals voor 2016 vast : - Dat er zeer grote verschillen bestaan m.b.t. het inbrengen van de verschillende gegevens in de statistieken van de verschillende rechtbanken, wat moet uitgeklaard worden : er kan pas vergeleken worden wanneer alle rechtbanken op uniforme wijze hun statistieken genereren. - Het systeem van de statistieken op zich is grondig gewijzigd tegenover vorig jaar, zodat zelfs binnen onze rechtbank het niet heel duidelijk is of we hetzelfde vergelijken. - Er is een effect voelbaar, naar alle waarschijnlijkheid ingevolge de wetswijziging die invordering van onbetwiste schuldvordering via een gerechtsdeurwaarder mogelijk maakt zonder tussenkomst van de rechtbank, maar echt objectiveerbaar is dit niet omdat we de cijfers van de invorderingen door de gerechtsdeurwaarders niet kunnen bekomen. Er is volgens de Nationale kamer van de gerechtsdeurwaarders een akkoord met de FOD Justitie over het niet mededelen van deze cijfers. - 20 -
HOOFDSTUK VII : EVOLUTIE VAN DE GERECHTELIJKE ACHTERSTAND I. ALGEMENE VRAGEN 1. de termijn tussen het ogenblik van het gezamenlijk verzoek tot rechtsdagbepaling van de partijen en de rechtsdag (artikel 747 van het Gerechtelijk Wetboek) : 0 4 maanden 4 8 maanden 8 12 maanden 12 16 maanden 16 maanden Kamer 1 NVT NVT NVT NVT NVT Kamer 2 Pleitkamer vrijdag X Kamer 3 NVT NVT NVT NVT NVT Kamer 5 Kamer 6 Kamer 7 Kamer 8 Kamer 9 Kamer 10 X X X X X X - 21 -
2. Vindt u de huidige termijnen voor rechtsdagbepaling redelijk? DE VASTSTELLINGSTERMIJNEN ZIJN DEZELFDE ALS IN 2016. OOK DE ANTWOORDEN OP ONDERSTAANDE VRAGEN BLIJVEN DUS ONGEVEER DEZELFDE: JA : voor de zwaardere zaken zijn deze termijnen redelijk, omdat partijen deze termijnen nodig hebben om hun zaak in staat te stellen. NEEN : voor vele zaken zijn deze termijnen te lang. Waarom? Wat zijn de oorzaken van deze situatie? Zie hieronder A. Welke maatregelen heeft u getroffen om de termijnen voor rechtsdagbepaling in te korten? Waren deze maatregelen doeltreffend? Overweegt u andere initiatieven te nemen om deze doelstellingen te bereiken? Zo ja, welke? Zie hieronder B. A) Oorzaken : A.1. We hebben objectief gezien veel te weinig magistraten en griffiers. Dit kunnen we uitgebreid staven aan de hand van de resultaten van de nationale werklastmeting die door de Steundienst van het College van hoven en rechtbanken werd uitgevoerd voor de rechtbanken van koophandel, met als basis de afgewerkte producten voor 2013. De voorlopige resultaten werden in december 2015 bekend. Uit die voorlopige resultaten blijkt dat er voor het Nederlandstalige deel van de toen nog tweetalige rechtbank van koophandel zowel voor de magistraten als voor de griffiers en personeelsleden een groot tekort was in vergelijking tot de behoefte (voor de magistraten een tekort van 41%, voor de griffie een tekort van 38%). - 22 -
Men stelde immers het volgende vast : Magistraten : Beschikbaarheid : 9,52 VTE Behoefte : 16,16 VTE Griffie en personeel : Beschikbaarheid : 39,62 VTE Behoefte : 63,80 VTE Er moet worden opgemerkt dat door de wet natuurlijke rechter er in 2014-2015 nog veel meer zaken binnenkwamen, en dat daarvoor géén extra magistraten, griffiers en administratieve medewerkers werden aangeworven. Ook werd onze rechtbank inmiddels exclusief bevoegd voor al wat geschillen betreffende octrooien aangaat, opnieuw zonder extra middelen. In 2016 leek de situatie min of meer vergelijkbaar met deze van 2013. In 2017 stellen we een beperkte daling van het aantal zaken vast : in totaal zijn er 9144 nieuwe zaken ingeschreven t.o.v. 9484 in 2016 en 11.024 in 2015. Zelfs al zouden onze kaders van magistraten, griffiers en personeelsleden voor 100 % bezet zijn, dan hebben we nog onvoldoende mankracht. Er werd aan de Minister van Justitie gevraagd om referendarissen toe te kennen. Dit werd geweigerd onder meer omdat het College van de Zetel dat niet zou hebben gevraagd. De vraag werd vervolgens gericht naar het College van de Zetel. Tot op heden heeft het College hierop niet geantwoord. We kampen al lange tijd met langdurig zieken. Deze blijven meetellen in het beschikbare kader, terwijl er de facto niet op kan gerekend worden. Drie magistraten waren in 2017 langdurig ziek. Er waren ook geregeld min of meer lange ziekteperiodes van andere magistraten (zie tabel m.b.t. de beschikbaarheden hierboven op p. 2), wat in totaal 3 VTE uitmaakt op een kader van 10 magistraten. Er werd aan de rechtbank van koophandel Leuven en aan de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel gevraagd of er via mobiliteit van magistraten een oplossing kon geboden worden. Dit is het geval geweest in november en december 2017 (1 voltijdse delegatie uit Leuven, en 1 halftijdse uit de rechtbank van eerste aanleg te Brussel). - 23 -
A.2. Er gaat ook nog te veel pleitduur verloren doordat partijen de rechtbank te laat verwittigen van het feit dat een zaak wegvalt. Wanneer te laat wordt verwittigd, kunnen we de vrijgekomen pleitduur niet meer invullen. B) Maatregelen : Intern trachten we de doorlooptijd zo kort mogelijk te houden door de werkprocessen te optimaliseren. Dit gebeurt in verschillende werkgroepen en in het Directiecomité. Verschillende concrete maatregelen werden al genomen : a) M.b.t. de inleidingszitting : - De eerste kamer werd ontdubbeld tot en met juni 2017 : de eigenlijke inleidingszitting (vrijdag) behandelde in die periode alléén nog de zuivere inleidingen. Alle zaken van de bijzondere rol (= die al eens uitgesteld werden, en die normaal gezien iets meer behandeltijd nemen op de zitting) werden in de 1 ste kamer bis (= maandagzitting) behandeld. Dit heeft het probleem opgelost van de te lange duur van de vrijdagzitting, en gaf op maandag ruimte om korte debatten te behandelen en kleine zaken vast te stellen. Een evaluatie heeft uitgewezen dat deze reorganisatie haar doel bereikte. Door de grote afwezigheidsgraad van de magistraten in 2017 is deze ontdubbelde kamer noodgedwongen geschrapt. - Er wordt gewerkt aan de uitstroom van de inleidingszitting : er wordt naar gestreefd om die uitstroom van vonnissen zo snel mogelijk te laten gebeuren. We hebben gewerkt aan het optimaliseren van het gebruik van de ter beschikking zijnde informatica. Er is geschoven met beschikbaar personeel voor het uittypen van de vonnissen. Nu worden de vonnissen afgewerkt binnen enkele weken na de zitting. - 24 -
- Afspraken werden gemaakt voor de vonnissen i.v.m. aanstellingen van deskundigen op de inleidingszitting en de opvolging van de deskundigenonderzoeken, wat nu ook vlot verloopt. - Eenvormige modelvonnissen werden opgesteld voor de inleidingszitting. - Om het verloop van de zitting te optimaliseren hebben we een leidraad voor de inleidingszitting opgesteld en meegedeeld aan de balie, alsook een modeldagvaarding met een afrekening. - Een protocol met de balie is in werking getreden op 1 september 2016. De naleving van het protocol moet opgevolgd worden, want is nog niet optimaal. - De persmagistraat heeft een tekst geschreven voor publicatie in het krantje van de balie, waarin de aandacht op het protocol werd gevestigd. - Sedert de in werkingstelling van onze website op 1 maart 2016 zet de griffie de rollen van de inleidingszittingen zélf op de website (voorheen gebeurde dit door de balie, en gebeurde dit pas in de nacht van donderdag op vrijdag mbt de vrijdagzitting, wat te laat was om nut te hebben). Dit vermijdt veel telefoonoproepen op donderdagnamiddag. b) M.b.t. de pleitzittingen: - Er wordt door de griffiers bijgehouden na elke zitting of de pleitduur werd benut, of er zaken zijn weggevallen en om welke reden. Dit gebeurt om in kaart te brengen waar de moeilijkheden zich situeren. We hebben een protocol afgesloten met de balie, waarbij de aandacht van de advocaten erop werd gevestigd dat altijd op tijd moet worden verwittigd wanneer een zaak wegvalt zodat een andere zaak op de vrijgekomen pleittijd kan worden vastgesteld. - We hebben een systeem op poten gezet van een mandje met dossiers, die aan bepaalde criteria voldoen (slechts 2 partijen, een pleitduur van maximaal 45 minuten) en die vlot kunnen worden ingevoegd in vrijgekomen pleitduur. c) Project bemiddeling : - Vanaf januari 2016 wordt één zitting voorbehouden van de 1 ste kamer bis (maandagkamer) per maand (laatste zitting van de maand) voor zaken die voor verzoening of bemiddeling in aanmerking komen. Deze kamer wordt voorgezeten door een rechter die een bijzondere kennis en belangstelling heeft ivm bemiddeling. Op deze dag wordt - 25 -
een permanentie van bemiddelaars voorzien (niet ter plaatse op de rechtbank, maar wel onmiddellijk contacteerbaar). d) Optimaliseren van werkprocessen : - Beschikkingen kamerwijziging : met stempel i.p.v. met uitgetypte en ter kennis gebrachte beschikking; - Vaststellingen 747 : met vereenvoudigd formulier i.p.v. volledig uitgetypte beschikking. - Groepering van de behandeling van gelijkaardige zaken (in casu de vergoedingen voor annulering of laattijdige vluchten) op zittingen waar ze in pakketten van 20 zaken per ochtend kunnen worden behandeld. e) Faillissementen : - De werkgroep faillissementen houdt zich actief bezig met het opvolgen van de faillissementen. Dit heeft geleid tot een substantiële vermindering van de oude faillissementsdossiers, omdat zij in de loop van 2016-2017 werden afgesloten. - De rechters in handelszaken werken sedert september 2017 met een pool van rechters-commissarissen, wat hun specialiteit en dus efficiëntie vergroot. De effectiviteit van de verschillende maatregelen wordt opgevolgd en de maatregelen worden bijgestuurd indien nodig. - 26 -
3. Aantal inkomende zaken : 1. Hieronder worden enkele significante cijfers (niet alle) i.v.m. de inkomende zaken weergegeven vanaf 1 april 2014 = vanaf de start van de Nederlandstalige rechtbank van koophandel te Brussel. De cijfers van 2014 gaan dus maar over 9 maanden in de plaats van 1 jaar. Voor de 3 eerste maanden van 2014 was een opsplitsing tussen F en N onmogelijk. Daardoor is een vergelijking met de daarop volgende jaren moeilijk. Voor de cijfers m.b.t. alle inkomende zaken voor 2017, van alle rollen : zie bijlage 2. Hieronder worden enkele significante cijfers weergegeven : 2014 (aprildecember) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Inleidingen 6.235 8.865 6.004 4.868 algemene rol Eenzijdige 363 269 225 188 verzoekschriften Kort geding 54 77 89 97 Zoals in kort 72 + 10 = 82 56 + 19 = 75 65 + 16 = 81 72 + 8 = 80 geding + geschillenregeling binnen Venn. Handelsonderzoeken Knipperlichten gele dossiers : 2423 Onderzoeken groene dossiers : 239 Knipperlichten gele dossiers : 2917 Onderzoeken groene dossiers : 419 Knipperlichten gele dossiers : 2646 Onderzoeken groene dossiers : 220 (wegens tekort aan personeel!) Knipperlichten gele dossiers : 1511 Onderzoeken groene dossiers : 582-27 -
Art. 1369bis GW 16 29 48 Derdenverz : 21 27 Derdenverz: 8 Nieuwe 511 687 728 814 faillissementen WCO 27 26 45 24 Ingeleide G- dossiers 1218 1400 1372 (faill) 40 (WCO) 1627 (faill) 94 (WCO) (faillissementen en WCO samen K-rol 1121 1322 Opmerking : - van de inleidingen algemene rol in 2015, zijn er 3406 zaken die voorheen tot de bevoegdheid van de vrederechter behoorden en die sedert september 2014 door de rechtbanken van koophandel worden behandeld. - Van de inleidingen algemene rol in 2016 zijn er 2798 zaken die voorheen tot de bevoegdheid van de vrederechter behoorden. - In 2017 waren er 2069 nieuwe zaken die voorheen tot de bevoegdheid van de vrederechter behoorden. Dit is een significante daling, die wellicht voor een groot deel te verklaren is door de procedure van inning van niet betwiste schuldvordering die zich volledig buiten de rechtbank om afspeelt. - De dienst handelsonderzoeken heeft een grondige reorganisatie doorgemaakt in 2017, mede naar aanleiding van de nieuwe wet op de ontbinding van vennootschappen, waardoor meer verantwoordelijkheid bij deze dienst werd gelegd. Zo kunnen thans ondernemingen die aan bepaalde criteria voldoen ontbonden worden zonder tussenkomst van het Parket. Ingevolge de reorganisatie worden thans veel meer dossiers behandeld. We wachten nog steeds op de implementatie van het project "informatisering van het handelsonderzoek" van de FOD Justitie, dat al geruime tijd in Antwerpen als pilootproject draait, maar dat niet kan worden uitgerold naar andere rechtbanken omdat nog wetgevend werk moet worden verricht. Deze verregaande informatisering van de gegevens van de handelsonderzoeken zou nochtans een grote hulp zijn om efficiënt werk mogelijk te maken. Er wordt reeds meer dan 2 jaar in het vooruitzicht gesteld dat dit programma zeer spoedig beschikbaar zal zijn. Zie in dat verband ook verder onder hoofdstuk IX. - 28 -
4. Aantal gewezen vonnissen en beschikkingen 1. Vermeld het aantal vonnissen dat het rechtscollege heeft gewezen tijdens de jaren T, T-1 en T-2 : voor een overzicht van de volledige cijfers voor 2017 : zie bijlage 3 2014 (aprildecember) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Eindvonnissen 5.306 8.605 7.160 5.696 Vonnissen 2.187 3.177 2.734 2.818 alvorens recht te doen doorhalingen 75* 115* 102* 76* weglatingen 1014 984 903 939 Kort geding 91 107 139 161 Beschikkingen op 578 399 342 349 eenz verz Art. 1369bis GW 16 29 53 38 Vordering tot 85 83 62 100 staken + geschillenregeling binnen vennootschappen faillissementen 1.496 2.258 1.975 2.897 WCO 86 114 117 182 Beschikkingen art. 747 Ger.W. 1553 1472 1366 *doorhalingen op PV zijn hierin niet begrepen. - 29 -
2. Is de evolutie van deze cijfers kenmerkend en zo ja, voor welk(e) verschijnsel(en)? Er is een daling van het aantal eindvonnissen. Naar alle waarschijnlijkheid zit de wet op de invordering van niet betwiste geldschulden (van toepassing sedert 1 september 2016) daar voor iets tussen. Definitieve conclusies zijn niet mogelijk omdat we geen cijfers kunnen bekomen over het effectieve aantal zaken dat met deze procedure wordt afgehandeld. Daarentegen zijn er in vergelijking met de voorgaande jaren stijgingen van het aantal uitspraken in kort geding en vordering tot staking/aandeelhoudersgeschillen. De complexe zaken in verband onder meer met de exclusieve bevoegdheden van onze rechtbank blijven uiteraard bestaan, en de vaststellingen voor de pleitkamers (art. 747 + 750 Ger.W.) daalden slechts met 11%. Ook de faillissementen, WCO en de grondig behandelde handelsonderzoeken, voornamelijk met verwijzing naar de 2 de kamer voor ontbinding van de vennootschappen in kwestie, stijgen opmerkelijk. Het past te benadrukken om bij de vergelijking van de verschillende rechtbanken er rekening mee te houden dat er naar alle waarschijnlijkheid significante verschillen zijn bij de wijze van invoering van de gegevens. Daarenboven valt opnieuw een stijging te verwachten gelet op de uitbreiding van de bevoegdheden van de rechtbank door Boek XX WER en de nakende omvorming van de rechtbank naar een ondernemingsrechtbank. II. OORZAKEN VAN DE VERTRAGING 1. Wat zijn volgens u, vanuit uw ervaring, de belangrijkste oorzaken van de vertraging in de procedures? - Zoals uit de werklastmeting blijkt, is de Nederlandstalige rechtbank van koophandel onderbemand, zowel wat de magistraten als de griffie betreft. Bovendien zijn er belangrijke afwezigheden wegens ziekte. - Nog veel te vaak gaat pleitduur verloren omdat vastgestelde zaken om één of andere reden niet worden gepleit (er is een akkoord, of men wenst een uitstel ) en er géén tijdige verwittiging van de rechtbank aan voorafgaat. Indien niet tijdig wordt verwittigd, kan de vrijgekomen pleitduur niet meer ingevuld worden. - 30 -
2. Welke algemene maatregelen suggereert u om deze oorzaken aan te pakken? - We hebben de aanstelling van referendarissen gevraagd, maar deze werden ons geweigerd. - Een kaderuitbreiding in verhouding tot de werkelijke werklast in vergelijking tot de andere rechtbanken van koophandel, rekening houdend met de exclusieve bevoegdheden van onze rechtbank, het complexe karakter van de dossiers en de megazaken die in Brussel aanhangig worden gemaakt, zou een oplossing bieden. - De aanwerving van een deskundige inzake ICT voor onze rechtbank. HOOFDSTUK VIII : DE ACHTERSTAND IN HET BERAAD 1. GEEF AAN IN HOEVEEL ZAKEN DIE IN BERAAD WERDEN GENOMEN OM EEN VONNIS UIT TE SPREKEN ER EEN UITSPRAAK PLAATSVOND : a) Binnen een maand : 86,93 % b) Tussen 1 maand en 2 maanden : 5,99% c) Tussen 2 maanden en 3 maanden : 3,70% d) Tussen 3 maanden en 6 maanden 3,09% e) Meer dan 6 maanden : 0,29% 2. Hoe wordt toezicht uitgeoefend op de naleving van de termijnen van het beraad? De Hoofdgriffier stelt maandelijks een lijst op van de zaken die méér dan 2 maanden in beraad zijn en waarin nog geen vonnis is uitgesproken, overeenkomstig art. 770 2 Ger.W. Wanneer een rechter een zaak langer dan 3 maanden in beraad houdt, wordt hij door de voorzitter opgeroepen op grond van art. 770 3 en 4 Ger. W. - 31 -