Intersectorale vorming DRP Inspraak en participatie Vrij besteedbaar bedrag Menswaardige behandeling Klachtrecht
Inspraak en participatie Inleiding Participatie en inspraak zijn in Vb. opname in verschillende wetgevende aktes Participatie en inspraak zijn noodzakelijk Participatie hoort bij democratisch samenleven Participatie is essentieel in de pedagogische relatie
Inspraak en participatie Inleiding Participatie is een Mensen- en Kinderrecht Recht op inspraak en participatie van minderjarigen reeds in 1989 opgenomen in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (art. 12 en 13).
Inspraak en participatie Inleiding Art. 12 IVRK De Staten die partij zijn, verzekeren het kind dat in staat is zijn of haar mening te vormen, het recht die mening vrijelijk te uiten in alle aangelegenheden die het kind betreffen, waarbij aan de mening van het kind passend belang wordt gehecht in overeenstemming met zijn of haar leeftijd en rijpheid.
Art. 13 IVRK Inspraak en participatie Inleiding Het kind geeft het recht op vrijheid van meningsuiting; dit recht omvat mede de vrijheid inlichtingen en denkbeelden van welke aard ook te vergaren, te ontvangen en door te geven, ongeacht de landsgrenzen, hetzij mondeling, hetzij in geschreven of gedrukte vorm, in de vorm van kunst, of met behulp van andere media naar zijn keuze.
Inspraak en participatie Inleiding Participatie in de jeugdhulp Erkennen competentie minderjarige cliënt Erkennen dat er ook verschillen zijn : anders maar niet beter Participatie een bedreiging? Participatie van de minderjarige cliënt naast participatie van volwassenen (ouders en hulpverleners)
Inspraak en participatie Inleiding Participatie : mee weten mee denken mee beslissen mee uitvoeren mee evalueren
Inspraak en participatie Het DRP DRP : recht op inspraak en participatie op 2 niveaus : 1. Op het individueel niveau van de hulpverlening (art. 16 en 17 DRP) 2. Op het collectief niveau van de hulpverlening (art. 18 en 19 DRP)
Inspraak en participatie Het DRP Art. 16 DRP heeft de minderjarige recht op participatie bij de totstandkoming en de uitvoering van de jeugdhulp die hem wordt verleend.
Inspraak en participatie Het DRP Art. 16 DRP De minderjarige heeft het recht zijn mening vrij te uiten in elke aangelegenheid of procedure die hem betreft.
Inspraak en participatie Art. 16 DRP Het DRP Aan de mening van de minderjarige wordt in de mate van het mogelijke passend gevolg gegeven, in overeenstemming met de leeftijd en de maturiteit van de minderjarige. Als aan de mening van de minderjarige geen passend gevolg wordt gegeven, wordt dat afdoende gemotiveerd.
Inspraak en participatie Het DRP Art. 17 DRP de minderjarige heeft recht op een periodieke evaluatie van de jeugdhulpverlening die hij krijgt, in verhouding met tot de duur van de hulpverlening. Hij heeft recht op participatie bij de evaluatie.
Art. 18 DRP Inspraak en participatie Het DRP de minderjarige aan wie een voorziening semi-residentiële of residentiële jeugdhulp aanbiedt, heeft het recht om met medebewoners te vergaderen over aspecten van de jeugdhulpverlening. Tenzij in strijd met rechterlijke beslissing En voor zover opdracht en organisatie van de voorziening dit toelaten.
Inspraak en participatie Het DRP Art. 19 DRP De jeugdhulpvoorzieningen beschikken over een regeling met betrekking tot de inspraak van de minderjarige Minimaal : 1. Inspraakorgaan of inspraakprocedure 2. Indien mogelijk gebeurt inspraak collectief 3. Elke Mj kan participeren aan inspraak 4. De jeugdhulpvoorziening biedt haar medewerking om de inspraak te realiseren.
Inspraak en participatie Enkele concrete voorbeelden (bron : www.rechtspositie.be) Mijn gedacht (CKG Open Poortje) Het Ziko project (Kind en Gezin) JOPA (JAC Brugge) Verbetergroepen
Inspraak en participatie Tot slot Participatie is een proces Participatie van minderjarigen bij de implementatie van het DRP? Enkele aandachtspunten : Het tijdspad Kindvriendelijke omgeving Ondersteuning
Vrij besteedbaar bedrag
Vrij besteedbaar bedrag Inleiding Geen principieel recht op zakgeld voor alle Belgische minderjarigen! Minderjarigen die residentiële hulp krijgen binnen één van de sectoren van de IJH hebben wel recht op zakgeld. Of ook andere minderjarigen zakgeld krijgen hangt af van hun ouders.
Vrij besteedbaar bedrag Het DRP Art. 26 DRP De minderjarige aan wie residentiële jeugdhulpverlening wordt geboden, heeft ten last van de Vlaamse overheid, recht op een vrij besteedbaar bedrag. De Vlaamse regering bepaalt het bedrag, de nadere regels voor de toekenning ervan en de wijze waarop het wordt vereffend.
Sector BJB : Vrij besteedbaar bedrag Het DRP Art. 40 Besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 1994 inzake de erkenningsvoorwaarden en de subsidienormen voor de voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand (niet voor dagcentra)
Vrij besteedbaar bedrag Sector VAPH : Het DRP Besluit van de Vlaamse Regering van 10 juli 2008 houdende de wijze van vereffening van een vrij besteedbaar bedrag en de toekenning ervan aan de minderjarige aan wie residentiële jeugdhulpverlening geboden wordt in voorzieningen die erkend en gesubsidieerd zijn door het VAPH.
Vrij besteedbaar bedrag Het DRP Toegekende bedragen sinds 01.09. 08 : Leeftijd Bedrag 6-8 jaar 5,47 euro 8-12 jaar 10,89 euro 12 14 jaar 21,78 euro 14 16 jaar 32,67 euro 16 18 jaar 43,55 euro 18 20 jaar 54,49 euro
Vrij besteedbaar bedrag Enkele concrete vragen Zakgeld inhouden? Omwille van straf? Of ter compensatie van schade veroorzaakt door de minderjarige? => Nee
Vrij besteedbaar bedrag Enkele concrete vragen Uitbetalen van het zakgeld aan de minderjarige zelf of aan zijn ouders? => Aan minderjarige zelf
Vrij besteedbaar bedrag Enkele concrete vragen Geen zakgeld geven indien verzet vanwege de ouders? => Toch wel
Menswaardige behandeling
Menswaardige behandeling Inleiding Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind als minimumstandaard.
Menswaardige behandeling Inleiding Basisartikelen IVRK : Art. 2 (IVRK van toepassing op alle MJ) Art. 3 (Belang MJ centraal) Art. 5 (Recht ouders om kind te (bege-)leiden) Art. 12 (Vrijheid meningsuiting) Art. 13 (Recht om info te verzamelen) Art. 18 ( Beide ouders zijn eerste verantwoordelijken voor opvoeding kind) Art. 19 (Recht op bescherming) Art. 37 (Vrijheidsbeperkende maatregelen)
Menswaardige behandeling Inleiding Basis : art. 19 IVRK De verplichting van de overheid om kinderen te beschermen tegen elke vorm van mishandeling en verwaarlozing door ouders of door andere personen die verantwoordelijkheid dragen voor de zorg van het kind, en om in verband hiermee preventieve maatregelen te nemen en behandelingsprogramma s op te zetten.
Menswaardige behandeling Inleiding Basis : art. 37 IVRK Het verbod op foltering, wrede behandeling of bestraffing, doodstraf, levenslange gevangenisstraffen en onwettige gevangenneming of vrijheidsberoving. De principes van gepaste behandeling, scheiding van volwassen gedetineerden, contact met de familie en toegang tot rechtshulp en andere bijstand.
Menswaardige behandeling Vrijheidsbeperkende maatregelen Onderzoek door Sybille Opdebeeck en Chantal Van Audenhove naar de omgang met vrijheidsbeperking in de gehandicaptenzorg en in de Bijzondere Jeugdbijstand (2000) Meeste betrokkenen aanvaarden vrijheidsbeperkende maatregelen onder bepaalde voorwaarden
Menswaardige behandeling Vrijheidsbeperkende maatregelen Enkele voorwaarden voor gebruik vrijheidsbeperkende maatregelen : Beleid moet transparant zijn (eventueel inspraak ouders en minderjarigen) Communicatie is van cruciaal belang Gebruik dient vermeden te worden als het kan Ernst maatregel in verhouding tot ernst gedrag In het kader van veiligheid, of zinvol om andere reden Hulpverleners moeten gevormd worden
Menswaardige behandeling Vrijheidsbeperkende maatregelen Checklist Kinderen in afzondering KRC (2006) Vastgestelde knelpunten : Verwarrende terminologie Gebrek aan registratie en rapportering Sanctionering versus bescherming? Diversiteit betekent niet altijd kwaliteit Duur van tijdelijke afzondering en toezicht
Menswaardige behandeling Vrijheidsbeperkende maatregelen Checklist Kinderen in afzondering KRC (2006) Vastgestelde knelpunten : Onvoldoende informatie Geen recht op inspraak Onrechtmatige medische handelingen Sectorale verschillen Normering rond infrastructuur ontbreekt
Menswaardige behandeling Vrijheidsbeperkende maatregelen Checklist Kinderen in afzondering KRC (2006) Overwegingen en aanbevelingen KRC : Duidelijke terminologie Duidelijkheid over sancties Duidelijke erkenningsvoorwaarden Informatie Opvolging wettelijke bepalingen rond medisch handelen Een inspraak- en een klachtenprocedure
Menswaardige behandeling Vrijheidsbeperkende maatregelen Checklist Kinderen in afzondering KRC (2006) Basisprincipes checklist KRC : voorzieningen kunnen checklist gebruiken om hun beleid inzake tijdelijke afzondering of vrijheidsbeperking te evalueren. een basis voor overleg en reflectie. Om handelingsgerichte, rechtszekere en toepasselijke procedures op te stellen voor een afzonderingsbeleid binnen de eigen voorziening. in overleg met de minderjarigen!!!
Menswaardige behandeling Art. 27 DRP Het DRP Geen enkele minderjarige wordt in de jeugdhulp onderworpen aan een onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing.
Menswaardige behandeling Het DRP Een onmenselijke of onterende behandeling is elke vorm van geweld tegen minderjarigen. Vb mishandeling, geestelijk geweld; lichamelijke of emotionele verwaarlozing, seksueel misbruik, exploitatie.
Menswaardige behandeling Het DRP Een onmenselijke of onterende straf is het gebruik van om het even welke vorm van geweld bij het straffen dat direct dan wel indirect de lichamelijke of geestelijke gezondheid van de minderjarige in gevaar brengt.
Menswaardige behandeling Art. 28, 1 DRP Het DRP Sancties vanwege de jeugdhulpaanbieders zijn aan de persoonlijkheid van de minderjarige aangepast en zijn proportioneel met de ernst van de feiten. Ze bevorderen altijd de opvoeding en hebben geen traumatiserende uitwerking.
Menswaardige behandeling Het DRP Art. 28, 2 DRP Lichamelijke straffen, geestelijk geweld, onthouding van de maaltijden en, behoudens andersluidende rechterlijke beslissing, onthouding van bezoekrecht, zijn verboden.
Menswaardige behandeling Het DRP Een lichamelijke straf : Het gebruik van fysieke kracht met de intentie een kind pijn te laten ervaren maar geen fysiek letsel, met als doel het gedrag van het kind te corrigeren of controleren. Een voorbeeld hiervan is de pedagogische tik of lijfstraf.
Menswaardige behandeling Het DRP Geestelijk geweld : Houdt vernedering, ontbering, verbaal geweld, de effecten van isolatie of andere praktijken in die resulteren in psychische schade.
Menswaardige behandeling Het DRP Onthouding van maaltijden : Verschillende opvattingen over de interpretatie van deze bepaling.
Menswaardige behandeling Het DRP Recht op bezoek voor zover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpaanbieder dit toelaten (art. 25 DRP) Onthouding van bezoekrecht : Kan nooit als straf! Kan enkel als rechter dit oplegt
Menswaardige behandeling Het DRP Art. 28, 3 DRP Tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsbeperking is alleen mogelijk indien en zolang als het gedrag van de minderjarige : 1. risico s inhoudt voor zijn eigen fysieke integriteit, of 2. Risico s inhoudt de fysieke integriteit van medebewoners of personeelsleden of materieelvernielend werkt.
Menswaardige behandeling Het DRP Risico s voor eigen fysieke integriteit : slaat op klinisch gedragsbeeld van de minderjarige Hier primeert het belang van de minderjarige
Menswaardige behandeling Het DRP Risico s voor fysieke integriteit van medebewoners of personeelsleden of wanneer minderjarige materieelvernielend werkt : heeft betrekking op de context waarin een minderjarige geweld pleegt. Hier primeert het belang van de jeugdhulpvoorziening.
Menswaardige behandeling Het DRP Art. 28, 3 vervolg Procedures om tot tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsberoving over te gaan, moeten duidelijk omschreven worden in het huishoudelijk reglement en moeten duidelijk worden meegedeeld aan de minderjarige.
Menswaardige behandeling Tot slot Het DRP komt tegemoet aan een aantal verzuchtingen en/of kritieken die vastgesteld werden in het onderzoek van 2000 en in de checklist van het KRC van 2006 : Afzondering kan niet (meer) als sanctie. De procedures hieromtrent moeten duidelijk vastgesteld én meegedeeld worden aan de minderjarigen. Reflectie blijft wel noodzakelijk!
Klachtrecht
Klachtrecht Het DRP Art. 29 DRP De minderjarige heeft het recht om bij een jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding klachten te formuleren
Klachtrecht Het DRP Art. 29 DRP vervolg Klachten over : 1. De inhoud van de jeugdhulp en de wijze waarop ze wordt aangeboden; 2. De leefomstandigheden binnen residentiële en semi-residentiële jeugdhulpverlening; 3. De niet-naleving van de rechten, opgesomd in dit decreet.
Art. 29 DRP vervolg Klachtrecht Het DRP De klachtenregeling verloopt volgens de bepalingen die terzake van toepassing zijn op de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding.
Klachtrecht Tot slot Good Practice vanuit de CAW s : (bron : www.rechtspositie.be) Uniform klachtenformulier voor alle CAW s in Vlaanderen en Brussel. Maakt deel uit van een folder met meer uitleg over de klachtenregeling bij het CAW.