STADSVILLA S EN APPARTEMENTEN OOSTERHAMRIKKADE GRONINGEN BEDRIJVENTERREIN VERANDERT IN MOOIE WOONSTRAAT 50
De noordzijde van het Oosterhamrikkanaal in Groningen werd decennialang gedomineerd door bedrijfsgebouwen, maar transformeert de laatste jaren tot woonstraat. Een belangrijk deel daarvan komt op het conto van Nijhuis Bouw vestiging Noord, KUUB en ZOFA Architecten. 51
Woningbouw Nijhuis ontwikkelde samen met KUUB en ZOFA tussen 2012 en 2017 in twee fases de percelen Oosterhamrikkade NZ 102-112, bestaande uit 32 appartementen. In 2016 ontwikkelde Nijhuis met ZOFA de percelen 84-88, waarop 18 stadsvilla s verrezen. Tegelijkertijd was Nijhuis samen met VDP architecten verantwoordelijk voor de ontwikkeling van nummer 76, waar in plaats van het ABN-AMRO-gebouw vijf stadsvilla s met 35 zelfstandige appartementen verrezen. Samen met de ontwikkelingen van andere bedrijven is daarmee de transformatie van bedrijventerrein naar woonstraat ongeveer voltooid. 52 Invulling Wij waren rond 2010 gevraagd door de gemeente Groningen om mee te denken over de invulling van dit gebied, legt projectontwikkelaar John Krol van Nijhuis uit. Gaandeweg hebben we een groot deel van de kavels verworven. In dit geval hebben we samen met KUUB en ZOFA Architecten de opgave grotendeels ingevuld. Ook KUUB - een stichting voor collectief particulier opdrachtgeverschap - en het architectenbureau hadden eerder meegedaan aan gemeentelijke projecten omtrent de Oosterhamrikkade.
it is een uniek Dproject - John Krol Omtoveren Toen in de jaren dertig van de vorige eeuw het kanaal gegraven werd, kwamen er aan weerszijden allerlei bedrijven zoals garages, drukkerijen, noem maar op, die in de jaren tachtig, negentig steeds vaker naar de rand van de stad vertrokken. Die vrijgekomen percelen zijn omgevormd naar woningbouwlocaties. Het was voor ons de uitdaging om een goede aansluiting te vinden bij de woningen van de achterliggende Korrewegbuurt, zowel stedenbouwkundig als architectonisch, legt architect Tjalling Zondag uit. Krol: Dit is een uniek project: we hebben niet zomaar wat huizen neergezet, maar een bijdrage geleverd aan het omtoveren van de verpauperde Oosterhamrikkade tot een mooie woonstraat, en daarmee het opwaarderen van de hele buurt. Bouwblok 102-112 Voor Zondag werd de opdracht concreet in 2011-2012, toen Nijhuis vroeg het circa 120 meter lange bouwblok 102-112 in te vullen met koopappartementen (60 m2), afgewisseld met grote gezinswoningen van minimaal 180 m2. Dat werden uiteindelijk vier blokken van elk acht appartementen, met daartussen drie rijtjes van vier stadsvilla s. Zondag: Een bewuste mengvorm. Het was crisis en in de markt voor grondgebonden gezinswoningen was weinig vertrouwen. In de praktijk bleken de stadsvilla s het juist heel goed te doen. Krol: Zulke grote woningen met een diepe tuin, twee eigen parkeerplaatsen en toch bij de binnenstad zijn natuurlijk heel schaars. Bovendien boden wij een mooie prijs-kwaliteitsverhouding, dus je kunt wel nagaan dat ze zo verkocht waren. We hebben dan ook vrij snel besloten dat fase 3 (huisnummers 84-88) alléén uit stadswoningen zou bestaan: achttien in totaal. Die waren binnen een maand verkocht. 53
Woningbouw P erfecte sortering rode baksteen - Tjalling Zondag Materiële verwantschap Zondag vond de aansluiting bij de bestaande bebouwing met name in materiële verwantschap. Het stond min of meer buiten kijf om het in rode baksteen te doen. We vonden de perfecte sortering bij Strating in Pekela: hardrood, tegen het oranje aan, en met de uitstraling van een handgevormde, ambachtelijke steen, ondanks dat het een machinaal product is. Dat ze gedeeltelijk met de voetzijde naar voren liggen versterkt dat effect nog: de huizen sluiten perfect aan bij de buren uit de jaren dertig. Het gebruik van een donkere steen in de plint en een combinatie van witte en koperbruine kozijnen zorgen ook voor herkenbaarheid. De nieuwbouw heeft zichtbaar een andere signatuur, maar in het horizontale is er duidelijk een aansluiting met de rest van de straat. Bij het blok 102-112 valt op dat het een meter achteruit staat ten opzichte van de oudere huizen. Zo konden we een privéstoepje creëren bij de grondgebonden woningen en een hekje voor de appartementsgebouwen. Het voorkomt ook dat de balkons van de appartementen prominent over de openbare stoep hangen. Bankje De achttien stadshuizen op 84-88 staan wel op de oude rooilijn. Dat had consequenties voor het ontwerp. Zondag: Omdat bij de eerste rij een duidelijke overgang openbaar-privé is, konden we daar werken met een vrij groot raam op de begane grond. De tweede fase staat pal aan de stoep dus daar was het logisch om te kiezen voor een smal en breed raam wat hogerop in de gevel. Daarachter zit de keuken: de woonkamer zit aan de achterkant met uitzicht op de diepe tuin. Onder het hoog geplaatste raam in de gevel zit een betonnen bankje. Ik stel me voor dat de mensen daar in de zomer gaan zitten met een bakje koffie. 54
Verscheidenheid in eenheid Nijhuis bouwde alle woningen volgens het eigen Trento -concept, een systeem voor mass customization. Krol: We werken al vele jaren samen met circa achttien co-makers die voortdurend hun leersteentjes bijdragen aan de doorontwikkeling van het proces. Zo kunnen wij altijd bouwen met lage faalkosten. Toch is het wel flexibel: de uitgangspunten zijn hetzelfde, maar het ontwerp kan per project, zelfs per huis verschillen. Dat kwam op de Oosterhamrikkade tot uiting in een groot aantal opties voor de toekomstige bewoners, variërend van een uitbouw aan de achterkant, die door bijna iedereen is gekozen, tot - in twee gevallen - een extra verdieping. Het basishuis is natuurlijk al heel groot, vindt Krol. Zondag: Het is de uitdaging om verscheidenheid in eenheid te krijgen: ontworpen variatie. Van mij hadden er nog wel wat meer opties gekozen mogen worden: ik had bijvoorbeeld ook een variant met een erker ontworpen. Bovendien was het leuk geweest als sommige bewoners de benedenverdieping als bedrijfsruimte hadden ingericht, zoals volgens het bestemmingsplan mogelijk is. Maar wie weet komt dat nog. De stadsvilla s aan de Oosterhamrikkade 84-88 zijn aardbevingsbestendig gebouwd. Ook weer zo n mooi voorbeeld van doorontwikkeling van ons concept, vindt Krol. Normaal gesproken stapelen we de betonwanden en vloeren droog op elkaar, nu hebben we een systeem ontwikkeld om er een star geheel van te maken, met koppelingen tussen wanden en vloeren onderling én aan elkaar. In combinatie met extra wapening in de fundering voldoen we nu aan de normen van de NPR. STADSVILLA S EN APPARTEMENTEN OOSTERHAMRIKKADE Opdrachtgever & ontwikkelaar : Nijhuis Bouw, Rijssen BOUWTEAMLEDEN Architect : Zofa, Groningen VDP Architecten, Groningen Constructeur : IngenieursGroep, Emmen Aannemer : Nijhuis Noord, Assen Installateur E : Installatiebedrijf Kremer, 's-heerenberg Installateur W : Installatiebedrijf T. Breman, Genemuiden Adviseur : KUUB, Groningen Installatieadviseur : Nieman Raadgevende Ingenieurs, Zwolle ONDERAANNEMERS & LEVERANCIERS Uitbloeiingsarme Doorstrijkmortel : Remix Droge Mortel, Borger Tekst: Arjen Bakker Fotografie: Mark Sekuur 55