Windenergie gemeente Nederweert. Beoordeling windparkinitiatieven

Windenergie gemeente Nederweert definitief

Inhoudsopgave Blz. 1 Inleiding 1 Windenergie in gemeente Nederweert 1 2 skader en methodiek 3 Uitgangspunten en richtlijnen 3 skader en -methodiek 4 saspecten en -criteria 6 2.3.1 omgevingsparticipatie 6 2.3.2 financiële participatie 6 2.3.3 landschap 7 2.3.4 ruimtelijke ordening 8 2.3.5 zicht op realisatie 2020 11 2.3.6 Samenvatting beoordelingscriteria 12 3 Samenvatting 13 4 De Zoom 15 Inleiding 15 Omgevingsparticipatie 16 Financiële participatie 16 Landschap 17 Ruimtelijke ordening 18 Zicht op realisatie 2020 19 5 Frenkenbaan 21 Inleiding 21 Omgevingsparticipatie 22 Financiële participatie 22 Landschap 23 Ruimtelijke ordening 24 Zicht op realisatie 2020 25 6 Leveroy 26 Inleiding 26 Omgevingsparticipatie 27 Financiële participatie 27 Landschap 28 Ruimtelijke ordening 29 Zicht op realisatie 2020 30

7 Ospeldijk 32 Inleiding 32 Omgevingsparticipatie 33 Financiële participatie 33 Landschap 34 Ruimtelijke ordening 35 Zicht op realisatie 2020 36 8 Weerter Bosch 37 Inleiding 37 Omgevingsparticipatie 38 Financiële participatie 38 Landschap 39 Ruimtelijke ordening 40 Zicht op realisatie 2020 41 9 Wetering 43 Inleiding 43 Omgevingsparticipatie 44 Financiële participatie 44 Landschap 45 Ruimtelijke ordening 45 Zicht op realisatie 2020 46

1 Inleiding Windenergie in gemeente Nederweert De Midden-Limburgse gemeenten en de provincie Limburg willen met de ontwikkeling van windparken een bijdrage leveren aan de energietransitie. Daartoe zijn uitgangspunten voor het ontwikkelen van windenergie in regionaal verband uitgewerkt en gemeentelijk vastgesteld. De gemeenteraad van Nederweert heeft op 19 april 2016 de uitgangspunten vastgesteld die ze zal hanteren bij het beoordelen van initiatieven in de gemeente. In Nederweert hebben zes initiatiefnemers hun initiatief uitgewerkt in principeverzoeken. Het betreft de volgende verzoeken met tussen haakjes de initiatiefnemers: a. De Zoom (Raedthuys Windenergie, NEWECOOP, agrarische ondernemers en Landgoed Het Kruis) b. Frenkenbaan (Eneco Wind) c. Leveroy (Edelweiss Renewables en Arcadis Nederland) d. Ospeldijk (Waterleidingmaatschappij Limburg en NEWECOOP) e. Weerter Bosch (Renewable Energy Factory en NEWECOOP) f. Wetering (De Hofstee Stichting en De Wolff Nederland Windenergie) f b d e a c Locaties windinitiatieven gemeente Nederweert. De letters corresponderen met de bovenstaande opsomming. Blad 1 van 49

De gemeenteraad zal uit de zes initiatieven drie projecten selecteren voor het vervolg van de planvorming, gericht op het doel om ten minste één windpark van 4 à 5 turbines in de gemeente in de periode tot en met 2020 tot ontwikkeling te brengen. De keuze voor het voorkeursproject vindt plaats op basis van een integrale toetsing van de principeverzoeken op de geformuleerde uitgangspunten en op wet- en regelgeving. Het voorliggende rapport bevat een beoordeling van de zes initiatieven op de relevante uitgangspunten voor windenergie. Voor de beoordeling is gebruik gemaakt van beoordelingen die door het onafhankelijke deskundig windpanel zijn opgesteld. Deze zijn in principe overgenomen, maar de beoordelingen zijn nog getoetst op consistentie. Dit heeft geleid tot enkele beperkte wijzigingen. Indien dit het geval is, is dit aangegeven in dit rapport. Dit rapport is een onderbouwing voor het ambtelijk advies aan het College van Burgemeester en Wethouders en de gemeenteraad. Leeswijzer In hoofdstuk 2 zijn de door de gemeenteraad vastgestelde uitgangspunten voor windenergie, voor zover relevant, vertaald in een beoordelingskader. Het beoordelingskader omvat de aspecten omgevingsparticipatie, financiële participatie, landschappelijke kwaliteit, ruimtelijke ordening en zicht op realisatie in 2020. Voor de eerste vier aspecten wordt gebruik gemaakt van de plannen zoals deze in principeverzoeken zijn gepresenteerd. Het vijfde aspect, zicht op realisatie, heeft betrekking op de actuele status en praktische uitvoerbaarheid van de plannen. In hoofdstuk 3 wordt de beoordeling van de zes principeverzoeken samengevat en geconcludeerd hoe de initiatieven ten opzichte van elkaar scoren op de relevante aspecten. De hoofdstukken 4 t/m 9 bevatten een nadere toelichting op de beoordeling per initiatief. Blad 2 van 49

2 skader en methodiek Uitgangspunten en richtlijnen De gemeente Nederweert wil windenergie binnen de gemeente ontwikkelen onder de volgende, met buurgemeenten en provincie afgestemde uitgangspunten: 1. De omgeving heeft een actieve en betrokken rol bij de ontwikkeling en de exploitatie van windturbines; 2. a. De opbrengsten ( en kwh) van windturbines moeten maximaal terugvloeien in de gemeenschap. b. Bij voorkeur wordt een substantieel deel coöperatief ontwikkeld; 3. De windturbines moeten op een goede plek komen, bezien vanuit een goede ruimtelijke ordening (goede functiecombinatie en landschappelijke inrichting). Hierin is de gemeente initiërend om in samenspraak met haar omgeving kansrijke ontwikkelgebieden te bepalen; 4. Grondspeculatie moet worden voorkomen door: a. In het zoekgebied één samenhangend project, windmolenpark, te ontwikkelen; b. De bebouwde en onbebouwde gronden noodzakelijk voor de realisatie van windenergie te zien als een samenhangend complex: het windmolenpark. c. Alle grondeigenaren van het windmolenpark een eerlijke grondvergoeding te geven. 5. In de gemeente wordt tenminste 1 windenergie locatie ontwikkeld van 4-5 windturbines; 6. Gemeenten werken samen aan de vorming van windenergiebeleid; 7. Gemeenten werken samen aan de ontwikkeling van grens overschrijdende locaties. 8. De Provincie ondersteunt gemeenten bij de samenwerking en de uitwerking van bovenstaande uitgangspunten en maken daarover afspraken met gemeenten betreffende mijlpalen, wederzijdse rollen en taken in het uitvoeringsproces; In juli 2016 zijn de uitgangspunten 1 t/m 4 verdiept met richtlijnen voor beoordeling van de in te dienen initiatieven. De richtlijnen zijn hieronder opgenomen. 1. De omgeving heeft een actieve en betrokken rol bij de ontwikkeling en de exploitatie van windturbines. Hieronder wordt verstaan dat de initiatiefnemer actief aan de slag gaat met zijn omgeving. Er wordt middels een stakeholdersanalyse in beeld gebracht welke partijen van belang zijn en welke rol ze hebben. Daarnaast is een krachtenveldanalyse aanbevolen om beter in kaart te krijgen met welke invloeden zoals andere energiebronnen, andere initiatieven en toeleveranciers omgegaan wordt. Een communicatieparagraaf is overigens een vereiste. Het in kaart brengen van het genoemde is echter niet genoeg. Verwacht wordt actief met partijen in dialoog te gaan en de uitkomsten vast te leggen. Participatie van partijen wordt gezien als een belangrijk gegeven, opgezet conform een gedegen procesplanning tot en met realisatie. 2. a. De opbrengsten ( en kwh) van windturbines moeten maximaal terugvloeien in de gemeenschap. Voorziene opbrengsten dienen niet alleen naar de initiatiefnemers en grondeigenaren te gaan echter maximaal gedeeld te worden met de omgeving. Er wordt een plan van aanpak Blad 3 van 49

verwacht, ook wel profijtplan genoemd, waarin beschreven staat hoe opbrengsten kunnen terugvloeien naar de lokale gemeenschap. Hierin staat de methodiek, proces en informatievoorziening beschreven en hoe men inzicht wil geven in de financiën. b. Bij voorkeur wordt een substantieel deel coöperatief ontwikkeld. De mate van coöperatieve ontwikkeling dient te worden aangegeven in percentages. 3. De windturbines moeten op een goede plek komen, bezien vanuit een goede ruimtelijke ordening (goede functiecombinatie en landschappelijke inrichting). Hierin is de gemeente initiërend om in samenspraak met haar omgeving kansrijke ontwikkelgebieden te bepalen. Een goed plan is een vereiste als het gaat om de ruimtelijke ordening (milieu, veiligheid, toetsing wet- en regelgeving). Aanvullend is een landschapsontwerp benodigd dat voldoet aan de uitgangspunten van het POL, gemeentelijk beleid en waar rekening is gehouden met de gewenste ontwerpprincipes (op te vragen bij de gemeente). Een gevisualiseerde opstelling is een vereiste. 4. Grondspeculatie moet worden voorkomen door: a. In het zoekgebied één samenhangend project, windmolenpark, te ontwikkelen. Wordt er door de initiatiefnemers in kaart gebracht of er meerdere initiatieven zijn in het zoekgebied / in de omgeving en is beschreven hoe hiermee wordt omgegaan. Binnen de 5x rotordiameter is er sprake van 1 project in verband met windvang en is 1 gezamenlijk plan noodzakelijk. Ook moet rekening gehouden worden met de uitsluitingsgebieden. b. De bebouwde en onbebouwde gronden noodzakelijk voor de realisatie van windenergie te zien als een samenhangend complex: het windmolenpark. Hierop is ook de richtlijn onder 4a van toepassing. c. Alle grondeigenaren van het windmolenpark een eerlijke grondvergoeding te geven. Is er rekening gehouden met het feit dat grondeigenaren in de invloedssfeer (5x rotordiameter) een vergoeding krijgen. Zo ja, hoe wordt deze vergoeding bepaald, via welke methodiek en met welke transparantie wordt gehandeld. Antwoord op deze vragen is een vereiste. skader en -methodiek In grote lijnen kan gesteld worden dat het eerste uitgangspunt betrekking heeft op deelname van de omgeving in ontwikkeling en exploitatie en het tweede op financiële participatie van de gemeenschap. In lijn met de beoordelingen van het onafhankelijk windpanel (zie bijlagenbundel) zijn de aspecten omgevingsparticipatie en financiële participatie gehanteerd om de plannen te toetsen. Het derde uitgangspunt heeft betrekking op de inpassing van de plannen. Zowel inpassing in het landschap, als een goede ruimtelijke ordening is belangrijk. Het onafhankelijk windpanel heeft het aspect landschap beoordeeld, in dit rapport voegen we het aspect ruimtelijke ordening toe. Dit criterium omvat ook de samenhang van het windpark en de uitsluitingsgebieden, zoals benoemd bij uitgangspunt 4a. De vergoeding voor grondeigenaren, uitgangspunt 4a, valt onder het aspect financiële participatie. Op de vier bovenstaande hoofdaspecten is beoordeling van de initiatieven gedaan op basis van de plannen zoals beschreven in het principeverzoek. De beschrijving geeft uiteraard geen garanties voor de uiteindelijke uitvoering. De uitvoering van de plannen conform het principeverzoek is een gezamenlijk traject van initiatiefnemer en gemeente bij de uitwerking van het te kiezen voorkeursproject. Blad 4 van 49

Alle initiatieven voldoen aan de wens om een locatie te ontwikkelen van (minstens) 4 tot 5 turbines. Het uitgangspunt vergt echter ook de daadwerkelijke realisatie van een windpark. Vanwege de gestelde klimaatdoelen is 2020 het gewenste jaar van realisatie. Om te toetsen of dit realistisch is, is een vijfde beoordelingsaspect toegevoegd: zicht op realisatie in 2020. Binnen dit aspect wordt beoordeeld in hoeverre de plannen voldoende zijn uitgewerkt, welke overeenkomsten zijn gesloten en of aantoonbaar sprake is van voldoende draagvlak in de projectomgeving. Alle criteria worden beoordeeld op een zespuntsschaal, gebaseerd op de door het onafhankelijk windpanel 1 gebruikte schaal. Er is een beoordeling toegevoegd indien een initiatief op basis van een criterium onuitvoerbaar is. In tabel 2.1 is de betekenis van de beoordelingen weergegeven. Per hoofdaspect worden de beoordelingen op criteria geaggregeerd tot een totaalbeoordeling. Waar de beoordelingen van het windpanel zijn overgenomen, zijn deze conform onderstaande tabel vertaald. tabel 2.1: Toelichting beoordelingsmethodiek in relatie tot beoordeling windpanel principeverzoeken Uitleg windpanel Beschrijving windpanel ++ Positief 5 Uitstekend + Licht positief 4 Voldoende 0 Neutraal 3 Minimaal - Licht negatief 2 Onvoldoende - - Negatief 1 Ondermaats X Onuitvoerbaar Per beoordelingsaspect wordt de samenvattende beoordeling bepaald aan de hand van de onderstaande categorieën. Deze categorieën zijn bepaald aan de hand van de mogelijk te behalen scores. Dit is per beoordelingsaspect in paragraaf 2.3 toegelicht. Er is gekozen voor een rekenkundige benadering van de beoordelingen per aspect om subjectiviteit zoveel als mogelijk te voorkomen. Dit kan betekenen dat aandachtspunten (uitschieters) in de samenvattende beoordeling per aspect verloren gaan. principeverzoeken Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 ++ > +4 > +3 > +6 N.v.t. > +4 + +2 tot +4 +2 tot +3 +4 tot +6-1 tot 0 +2 tot +4 0-1 tot +1-1 tot +1 +1 tot +3-3 tot -2-1 tot +1 - -4 tot -2-3 tot -2-2 tot 0-6 tot -4-4 tot -2 - - < -4 < -3 < -2 < -6 < -4 1 Voor meer informatie over de beoordelingsmethodiek die door het onafhankelijk windpanel is gebruikt verwijzen we naar de eerste bijlage in de bijlagenbundel: Kader en methodiek beoordeling windinitiatieven Nederweert. Blad 5 van 49

saspecten en -criteria 2.3.1 omgevingsparticipatie De beoordelingen voor het aspect omgevingsparticipatie zijn overgenomen van het onafhankelijk windpanel en vertaald naar de in dit rapport gebruikte schaal. Het windpanel heeft omgevingsparticipatie beoordeeld op de vier criteria die uit de richtlijn bij uitgangspunt 1: 1. Stakeholderanalyse; 2. Krachtenveldanalyse; 3. Procesplanning; en 4. Communicatie. Een uitwerking op hoger detailniveau levert een betere beoordeling op. De maximale score is +8, de minimale score -8. De samenvattende beoordeling is symmetrisch rond 0. Samenvattende Omgevingsparticipatie beoordeling ++ > +4 + +2 tot +4 0-1 tot +1 - -4 tot -2 - - < -4 2.3.2 financiële participatie De beoordelingen voor de criteria behorend bij financiële participatie zijn overgenomen van het onafhankelijk windpanel en vertaald naar de in dit rapport gebruikte schaal. De gebruikte criteria zijn: 1. Profijtplan In de richtlijn bij uitgangspunt 2a wordt een profijtplan gevraagd. De mate waarin het profijtplan voldoet aan de NWEA gedragscode is leidend geweest in de beoordeling door het onafhankelijk windpanel. 2. Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet. Of dit het geval is, wordt beoordeeld aan de hand van de informatie die beschikbaar is over de beschikbare gelden en de verdeling daarvan. 3. Percentage coöperatieve ontwikkeling. Uitgangspunt 2b wordt getoetst aan de hand van het percentage dat coöperatief wordt ontwikkeld. Indien geen voornemen bestaat tot coöperatieve ontwikkeling, of hierover geen informatie is opgenomen, wordt negatief gescoord. De maximale score is +6, de minimale score -6. De samenvattende beoordeling is symmetrisch rond 0. Blad 6 van 49

Samenvattende Financiële beoordeling participatie ++ > +3 + +2 tot +3 0-1 tot +1 - -3 tot -2 - - < -3 2.3.3 landschap De beoordelingen voor het hoofdaspect landschap zijn overgenomen van het onafhankelijk windpanel en vertaald naar de in dit rapport gebruikte schaal. De inpassing in het landschap, onderdeel van uitgangspunt 3, is beoordeeld aan de hand van vijf criteria: de Provinciale Omgevingsverordening Limburg (POL) en vier ontwerpprincipes. De ontwerpprincipes zijn afkomstig uit het landschapsadvies Windenergie Peelland Zuid 2. Voor alle ontwerpprincipes geldt, dat indien een initiatief er aan voldoet, een positieve beoordeling is gegeven. Eén ontwerpprincipe uit het landschapsadvies - een gepaste afstand tussen opstellingen onderling (ontwerpprincipe 3) is niet per windpark te beoordelen, maar enkel in samenhang. Alle initiatieven bevinden zich op voldoende afstand van elkaar, waardoor aan dit principe wordt voldaan. 1. POL In de Omgevingsverordening Limburg zijn voorkeurs- en uitsluitingsgebieden voor windturbines zijn aangegeven. Ligging binnen een voorkeursgebied leidt tot een positieve beoordeling, ligging binnen een uitsluitingsgebied tot een negatieve beoordeling. Buiten deze gebieden wordt een neutrale beoordeling gegeven. 2. Ontwerpprincipe 1: Plaatsing windturbines alleen in de grootschalige, open jonge ontginningen Initiatieven aan de rand van en buiten de jonge ontginningen zijn respectievelijk neutraal en negatief beoordeeld. Voldoet een initiatief, dan wordt een positieve beoordeling gegeven. 3. Ontwerpprincipe 2: Alleen lijnopstelling met heldere ritmiek, minimaal 3 en maximaal 7 turbines Aan het tweede deel van dit ontwerpprincipe voldoen alle initiatieven. Indien geen sprake is van een lijnopstelling is een negatieve beoordeling gegeven. Bij verspringing en/of verstoring wordt een licht negatieve tot licht positieve beoordeling gegeven. Voldoet een initiatief, dan wordt een positieve beoordeling gegeven. 4. Ontwerpprincipe 4: De turbineopstelling is landschapsversterkend Als een initiatief in de open ruimte ligt, de ontginningsbasis of bosrand versterkt en in lijn is met de verkavelingsrichting, is dit positief beoordeeld. Indien hier geen sprake van is, is een negatieve beoordeling gegeven. Als één of meerdere kenmerken worden versterkt, een neutrale beoordeling. 2 Veenenbos en Bosch, Windenergie Peelland Zuid, Limburg - Landschapsadvies gemeenten Leudal, Peel&Maas, Weert en Nederweert, november 2016. Blad 7 van 49

5. Ontwerpprincipe 5: Niet kruisen van landschappelijke structuren. Bij de beoordeling van dit principe is enerzijds de schaal van de structuren betrokken en anderzijds of gekruist wordt in de richting van het landschap of niet. Het kruisen van grotere structuurdragers leidt tot een negatieve of licht negatieve beoordeling. Voor een gedetailleerde uitwerking van de beoordelingsmethodiek wordt verwezen naar het landschapsadvies en de bijlagenbundel 3. De maximale score is +10, de minimale score is -10. Het criterium POL is niet onderscheidend, omdat alle initiatieven hieraan voldoen. Om een onderscheidende samenvattende beoordeling te kunnen geven is er daarom voor gekozen om de positieve score (++) op dit aspect buiten beschouwing te laten, door de onderstaande categorieën te hanteren. De samenvattende beoordeling is symmetrisch rond 2. Samenvattende Landschap beoordeling ++ > +6 + +4 tot +6 0 +1 tot +3 - -2 tot 0 - - < -2 2.3.4 ruimtelijke ordening Het te ontwikkelen windpark dient op een goede plek te komen, bezien vanuit een goede ruimtelijke ordening. Het aspect ruimtelijke ordening wordt getoetst aan de hand van de geldende wet- en regelgeving, inclusief beperkingen en randvoorwaarden die relevant zijn voor de ontwikkeling van een windpark. De haalbaarheid van een windturbinepark in een gebied is onder meer afhankelijk van de aanwezigheid van fysieke objecten. De plaatsingsruimte wordt beperkt als er op de locatie veel objecten aanwezig zijn. Voorbeelden van fysiek objecten die de plaatsingsruimte van windturbines beïnvloeden zijn woningen, hoogspanningskabels, spoorwegen en buisleidingen. Aan de hand van vuistregelafstanden zijn kritieke zones en attentiezones te bepalen rondom fysieke objecten. Voor de kritieke zones, waarbinnen plaatsing van windturbines is in principe is uitgesloten, worden de volgende afstanden om betreffende objecten gehanteerd: 70 meter rond beperkt kwetsbare objecten. Het Activiteitenbesluit bepaalt dat binnen de 10-5 contour van een windturbine geen beperkt kwetsbare objecten zijn toegestaan. Deze contour is gelijk aan de rotordiameter van de windturbine. Bovendien is er in deze zone van 70 meter sprake van overdraai over het gebouw, waarvoor privaatrechtelijk toestemming nodig is. Een cirkel met een straal van 350 meter om gevoelige objecten zoals woningen, scholen, ziekenhuizen, et cetera. Regelgeving voor geluid en slagschaduw maakt plaatsing van een windturbine binnen deze afstand (economisch) onhaalbaar. 130 meter rond hoogspanning- en buisleidingen. Windturbines zijn niet toegestaan in de belemmeringenstrook en de buisleidingstrook van leidingen. Daarnaast verlangen Gasunie en 3 Voor meer informatie over de beoordelingsmethodiek die door het onafhankelijk windpanel is gebruikt verwijzen we naar de eerste bijlage in de bijlagenbundel: Kader en methodiek beoordeling windinitiatieven Nederweert. Blad 8 van 49

Tennet de werpafstand bij nominaal toerental (WAnom) als minimale afstand van windturbines tot hun infrastructuur. Voor windturbines in de 3MW klasse is deze minimaal 130 meter. 20 meter afstand tot weg, spoor- en waterwegen. Binnen deze zone kunnen geen windturbines worden geplaatst door de ruimte die de fundering vraagt. Voor de attentiezones, waarbinnen plaatsing onder voorwaarden mogelijk is, zijn de volgende afstanden aangehouden: 180 meter rond kwetsbare objecten. Het Activiteitenbesluit bepaalt dat binnen de 10-6 contour van een windturbine geen kwetsbare objecten zijn toegestaan. Deze contour is maximaal 180 meter rond de windturbine. Indien het betreffende gebouw geen kwetsbaar object is, kan binnen deze zone een windturbine worden geplaatst. Een cirkel met een straal van 500 meter om gevoelige objecten zoals woningen, scholen, ziekenhuizen, et cetera. Regelgeving voor geluid en slagschaduw maakt plaatsing van een windturbine binnen een afstand van 350 tot 500 meter haalbaar. Er zullen echter wel mitigerende maatregelen nodig zijn. 180 meter rond hoogspanning- en buisleidingen. Windturbines zijn niet toegestaan in de belemmeringenstrook en de buisleidingstrook van leidingen. Daarnaast verlangen de Gasunie en Tennet de werpafstand bij nominaal toerental (WAnom) als minimale afstand van windturbines tot hun infrastructuur. In de te hanteren turbinerange is deze maximaal 180 meter. 70 meter afstand tot weg, spoor- en waterwegen. Zonder vergunning van de betreffende beheerder van deze infrastructuur mogen de bladen van een windturbine niet over auto-, spooren waterweg draaien. De kritieke zones en attentiezones en de bijbehorende vuistregelafstanden per object zijn in tabel 2.1. samengevat. Tabel 2.2: Fysieke objecten en bijbehorende afstandszones tot windturbines Object Kritieke zone Attentie zone Voorbeeld (beperkt) kwetsbare objecten 70 meter 180 meter Allerlei gebouwen, waaronder kantoren, landbouwschuren, bedrijfspanden, opslagloodsen etc. Gevoelige objecten 350 meter 500 meter Woningen, verzorgingstehuizen, scholen Hoogspanning- en buisleidingen 130 meter 180 meter Leidingen van TenneT en Gasunie Auto,- spoor- en waterwegen 20 meter 70 meter n.v.t. Deze zones zijn gebruikt voor de beoordeling van goede ruimtelijke ordening op de criteria Leefomgeving en Veiligheid. Deze is vertaald in de volgende criteria: Blad 9 van 49

1. Leefomgeving In het kader van geluidsoverlast en slagschaduw wordt een minimale afstand van 350 meter tot gevoelige objecten (zoals woningen) aangehouden 4. Ligging binnen deze kritieke afstand levert een negatieve beoordeling op. Ligging van binnen de attentiezone (500 meter) van gevoelige objecten levert een licht negatieve beoordeling op. 2. Veiligheid De aanwezigheid van (beperkt) kwetsbare objecten, hoogspanningslijnen, buisleidingen en infrastructuur nabij een windturbine is onwenselijk uit oogpunt van veiligheid. De vuistregelafstanden uit tabel 2.2 worden gehanteerd om een beoordeling van het aspect veiligheid gegeven. In de attentiezone wordt een licht negatieve beoordeling gegeven, in de kritieke zone een negatieve beoordeling. 3. Natuur Op basis van de aanwezigheid van beschermde natuurgebieden wordt een beoordeling gedaan van de effecten die het windpark hierop in potentie heeft. De beoordeling wordt kwalitatief gedaan op basis van de ligging in of nabij Natura 2000-gebieden, stiltegebieden, ganzenfoerageergebieden en de provinciale groene natuurzones (Goud, Zilver en Brons). Bij ligging nabij natuurgebieden kan externe werking in de vorm van barrièrewerking en verstoring een rol spelen. Indien sprake is van mogelijke effecten is een licht negatieve beoordeling gegeven, bij mogelijk significante effecten op natuurgebieden een negatieve beoordeling. 4. Luchtvaart Hoogtebeperkingen als gevolg van het nabijgelegen vliegveld Budel, kunnen leiden tot een maximale hoogte voor windturbines. Hoogtebeperkingen hebben impact op de elektriciteitsproductie en in het verlengde daarvan de economische haalbaarheid. Het subsidiesysteem voor windenergie (SDE+) kent een dalende trend, gericht op geleidelijke afbouw van de subsidie. Deze trend heeft als effect dat voor een uitvoerbaar project windturbines vereist zijn met een zo laag mogelijke kostprijs voor de productie van elektriciteit. Het verhogen van de energieproductie per windturbine is een belangrijke variabele voor de kostprijs. Energieproductie kan vergroot worden door toepassing van turbines met een hogere ashoogte en grotere rotordiameter. In Nederweert gelden twee belemmeringen: de Aerodrome Traffic Zone (ATZ) en de hoogtebeperkingszone. De gehele ATZ ligt binnen de hoogtebeperkingszone en kent zwaardere hoogtebeperkingen dan daarbuiten. Indien een initiatief zich in beide zones bevindt, wordt een negatieve beoordeling gegeven. Bevindt een initiatief zich in enkel de hoogtebeperkingszone, dan volgt een licht negatieve beoordeling. In het rarro is een toetsingsplicht op mogelijke verstoring van radar voor de luchtverkeersleiding in beheer van Defensie opgenomen. Voor Nederweert is de toetsingsgrens een bouwhoogte van 114 meter. Deze toets zal dus voor alle initiatieven plaats moeten vinden en is daarom geen onderscheidend criterium. De verwachting is dat voor alle locaties een positief toetsingsadvies kan worden verkregen. 4 Dit is beoordeeld aan de hand van afstanden tot bestaande objecten (uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen, BAG). Blad 10 van 49

5. Overige randvoorwaarden. Hiertoe behoren de overige ruimtelijk relevante belangen, zoals archeologie, cultuurhistorie, waterhuishouding, bodem, straalpaden, etc. Dit betreft criteria die veelal een beschermingsregime kennen in het bestemmingsplan. Dit leidt tot aandachtspunten voor goede inpassing en/of onderzoek. Aandachtspunten kunnen leiden tot een licht negatieve beoordeling. Indien aantasting van de belangen waarschijnlijk is, volgt een negatieve beoordeling. Indien de functie of waarde van een aspect verloren gaat, kan dit leiden tot een onuitvoerbaar initiatief. De bescherming van landschapsaspecten is onder het aspect landschap beoordeeld. Indien een windpark voorzien is binnen een gebied waar de openheid van het landschap wordt beschermd, wordt dit daarom wel benoemd, maar niet in de beoordeling meegewogen. De maximale score is 0, omdat geen positieve beoordelingen kunnen worden gegeven bij dit aspect. Er wordt immers enkel naar belemmeringen gekeken. De minimale score is -10. Voor de samenvattende beoordeling is een licht positieve beoordeling gegeven indien er geen of slechts een enkele overkomelijke belemmering is, dus een score van 0 of -1. Bij enkele (overkomelijke) belemmeringen (-2 of -3) is een neutrale beoordeling gegeven. Bij meerdere (belangrijke) belemmeringen wordt een negatieve score gegeven, zie onderstaande tabel. Samenvattende Ruimtelijke beoordeling ordening ++ N.v.t. + -1 tot 0 0-3 tot -2 - -6 tot -4 - - < -6 2.3.5 zicht op realisatie 2020 De gemeente Nederweert heeft de ambitie om één initiatief van vier tot vijf windturbines verder te brengen tot een operationeel windpark in uiterlijk 2020. Om een project in 2020 operationeel te krijgen, zal in 2018 de aanvraag voor SDE-subsidie moeten worden ingediend. Een verleende omgevingsvergunning is hiervoor een voorwaarde. Dit legt druk op de planning. Dit betekent dat na het besluit van de Raad in september, de planologische procedure snel opgestart moet worden en voortvarend doorlopen moet worden. Zicht op realisatie uiterlijk in 2020 is een belangrijk criterium. De initiatieven worden daarop beoordeeld aan de hand van de volgende vier criteria: 1. Beschikking grondposities De initiatieven worden beoordeeld op het aantal beoogde turbineposities waarvan de grondrechten aantoonbaar gezekerd zijn, via eigendom of opstalcontracten. De ontwikkeling van vier tot vijf windturbines vormt het vertrekpunt. Meer dan vijf turbineposities betekent dat de initiatiefnemer de mogelijkheid heeft de opstelling aan te passen met het oog op procedurele, technische of maatschappelijke wensen. Dit levert een positievere beoordeling. Blad 11 van 49

2. Lokaal geworteld initiatief Er wordt beoordeeld of het plan in welke mate de initiatieven lokale wortels hebben. Dit wordt gedaan door de indieners van het principeverzoek op vestigingsplaats en werkgebied te beoordelen. Er wordt aangenomen dat een lokale initiatiefnemer een beter lokaal netwerk bezit, beter inzicht heeft in lokale stakeholders en belangen die spelen en daardoor beter in staat is draagvlak te creëren. Dit wordt positief beoordeeld. 3. Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Het aantal betrokken grondeigenaren dat bij het initiatief is aangesloten wordt beoordeeld. Een groter aantal deelnemers betekent breder draagvlak in het projectgebied (bij grondeigenaren én omwonenden). Een groter aantal deelnemers betekent, gemiddeld genomen, een groter areaal aan ingebrachte gronden en geeft de mogelijkheid om met turbineposities en windparkinfrastructuur te schuiven indien dit voor het project of procedure noodzakelijk of wenselijk is. Brede betrokkenheid beperkt het risico op bezwaren en weerstand uit de directe omgeving gedurende de planprocedure. 4. Planning De initiatieven worden beoordeeld op hun planning. Principeverzoeken waarin een doorkijk met planning naar de volgende projectfases is opgenomen worden positief beoordeeld. De mate van onderbouwing van de opgenomen planning wordt beoordeeld; een uitgebreide/gedetailleerde planning wordt positief beoordeeld. Een planning waaruit blijkt dat realisatie in 2020 haalbaar is wordt positief beoordeeld. De maximale score is +8, de minimale score -8. De samenvattende beoordeling is symmetrisch rond 0. Samenvattende Zicht op beoordeling realisatie 2020 ++ > +4 + +2 tot +4 0-1 tot +1 - -4 tot -2 - - < -4 2.3.6 Samenvatting beoordelingscriteria In onderstaande tabel zijn per aspect de verschillende criteria waaraan getoetst wordt opgenomen. De totaalbeoordeling per aspect is een samenvatting van de beoordelingen per criterium. Blad 12 van 49

Omgevingsparticipatie Stakeholders analyse Krachtenveld analyse Procesplanning Communicatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 Profijtplan POL Leefomgeving Beschikking grondposities Gelden voor de Ligging in Veiligheid Lokaal geworteld omgeving worden ontginningen initiatief lokaal ingezet Percentage coöperatieve ontwikkeling Lijnopstelling met heldere ritmiek Versterking van het landschap Kruising van landschappelijke structuren Natuur Luchtvaart Overige randvoorwaarden Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Planning Blad 13 van 49

3 Samenvatting De zes initiatieven voor windparken zijn beoordeeld door een onafhankelijk en deskundig windpanel en door Antea Group op diverse criteria. Voor elk initiatief zijn per criterium scores toegekend variërend van positief (++) tot negatief (- -). Als sprake is van een onuitvoerbare situatie dan is een X voor dat criterium toegepast. Samenvattende scores per initiatief Uit de scores van de zes initiatieven blijkt dat deze allen uitvoerbaar zijn (nergens is een X als score gegeven). Ook blijkt uit de beoordeling dat geen enkel plan louter positieve scores heeft. Er is dan ook geen directe voorkeur uit te spreken voor één initiatief. Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 De Zoom 0 + - - ++ Frenkenbaan ++ 0 ++ - - Leveroy - 0 0-0 Ospeldijk + + ++ 0 - Weerter Bosch ++ 0 + - - + Wetering - 0 ++ 0 - Korte toelichting op de scores De initiatieven Frenkenbaan, Weerter Bosch en in mindere mate Ospeldijk scoren het beste op het criterium omgevingsparticipatie. Dit betekent dat in de principeverzoeken dit aspect goed is uitgewerkt. De initiatieven Leveroy en Wetering scoren licht negatief vanwege het (gedeeltelijk) ontbreken van informatie over dit aspect. Op het aspect financiële participatie scoren de initiatieven De Zoom en Ospeldijk licht positief. De overige initiatieven scoren neutraal. Deze plannen zijn minder goed uitgewerkt op het aspect financiële participatie. Op het aspect landschap scoren drie initiatieven (Frenkenbaan, Ospeldijk en Wetering) (licht) positief op alle criteria. Ze voldoen daarmee grotendeels of geheel aan de ontwerpprincipes. De Blad 14 van 49

overige drie plannen hebben een minder goede beoordeling gekregen. Deze initiatieven kennen een aandachtspunt vanwege het niet voldoen aan het Ontwerpprincipe 4: Versterking van het landschap en zijn negatief beoordeeld op dit criterium. Het initiatief De Zoom heeft een tweede aandachtspunt en negatieve beoordeling vanwege het niet voldoen aan Ontwerpprincipe 2: Lijnopstelling met een heldere ritmiek. Ook aan de overige ontwerpprincipes wordt door dit initiatief niet of niet volledig voldaan. Dit leidt tot een licht negatieve totaalbeoordeling. Ook het initiatief Leveroy voldoet aan geen van de ontwerpprincipes volledig. Doordat er slechts één criterium negatief beoordeeld is, is dit initiatief als geheel beter beoordeeld dan De Zoom. Het initiatief Weerter Bosch voldoet aan twee van de ontwerpprincipes en heeft daardoor een betere totaalbeoordeling dan Leveroy. Vanwege deze aandachtspunten zijn de initiatieven op de betreffende criteria negatief beoordeeld. De initiatieven De Zoom en Leveroy zijn op de overige ontwerpprincipes (Ligging binnen ontginningen; en Kruising van landschappelijke structuren) ten hoogste licht positief beoordeeld. Op het aspect ruimtelijke ordening is het initiatief Weerter Bosch negatief beoordeeld. De locatie ligt binnen de hoogtebeperkingszone én ATZ van vliegveld Budel en vlakbij een Natura 2000- gebied. De initiateven De Zoom, Frenkenbaan en Leveroy zijn licht negatief beoordeeld. Elk is op één onderliggend criterium negatief beoordeeld. De Zoom vanwege de ligging in een beschermde natuurzone en nabij een natuurgebied; Frenkenbaan en Leveroy vanwege de ligging nabij gevoelige objecten (woningen). De overige initiatieven, Ospeldijk en Wetering, kennen naar verwachting geen grote belemmeringen. Op het aspect zicht op realisatie in 2020 is het initiatief De Zoom positief beoordeeld. De positieve beoordeling is met name het gevolg van de deelname van meerdere grondeigenaren aan het initiatief. Aandachtspunt is dat de planning pas in 2021/2022 voorziet in realisatie. Dit is een aandachtspunt, te interpreteren als: er is zicht op realisatie, maar niet per se in 2020. Enkel het initiatief Frenkenbaan heeft een gedetailleerde planning over alle projectfases opgenomen waaruit ingebruikname in 2020 blijkt. De initiatieven Frenkenbaan en Ospeldijk zijn licht negatief beoordeeld. Met name omdat slechts beperkt grondposities zijn gezekerd en beperkt aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren bestaat. Initiatief Wetering is op drie van de vier criteria licht negatief beoordeeld, met dezelfde samenvattende beoordeling tot gevolg. Blad 15 van 49

4 De Zoom Inleiding Het initiatief Windpark De Zoom is beoogd in het oosten van de gemeente Nederweert, ten zuiden van de N275 (Venloseweg) en ten oosten van Nederweert-Eind. Het windpark is beoogd in een dubbele lijnopstelling aan weerszijden van natuurreservaat De Zoom. De opstelling bestaat uit zes windturbines. Het windpark heeft een totaal vermogen van 18 tot 27 MW. Het initiatief voor het windpark is genomen door Raedthuys Windenergie B.V., NEWECOOP, lokale agrarische ondernemers en Landgoed het Kruis. Door het onafhankelijk windpanel is het initiatief op omgevingsparticipatie, financiële participatie en landschap beoordeeld. De beoordeling is opgenomen in bijlage 2 in de bijlagenbundel. Locatie windpark De Zoom binnen gemeente Nederweert. De totaalbeoordeling voor Windpark De Zoom is hieronder samengevat. In de volgende paragrafen wordt deze nader toegelicht. Blad 16 van 49

Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 De Zoom 0 + - - ++ Omgevingsparticipatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Is uitgevoerd, inclusief belangen. + Krachtenveldanalyse Summier uitgevoerd. - Procesplanning Opgesteld. 0 Communicatie Middelen benoemd, toegespitst per stakeholder. + Het principeverzoek hanteert, herkenbaar opgenomen in het verzoek, de uitgangspunten gelijkheid, participatie en samenwerking. Raedthuys is er in geslaagd om een samenwerking aan te gaan met zowel de grondeigenaren als de coöperatie NEWECOOP. Het plan kan waarschijnlijk rekenen op veel draagvlak vanuit de omgeving. Het aspect omgeving is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase voldoende uitgewerkt. Het principeverzoek wordt op het aspect omgeving als kansrijk beoordeeld. De totaalscore is +1. Op het aspect omgevingsparticipatie vatten we de beoordeling van het plan samen als neutraal (0). Financiële participatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig, deels gedetailleerd. Meer dan NWEA norm. + Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Voldoende info over uitgangspunten en verdeling gelden. + Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd. 0 Duidelijk is dat de initiatiefnemers qua verdelen van baten voornemens zijn verder te gaan dan de NWEA gedragscode draagvlak en participatie wind. Tegelijkertijd is nu nog erg onzeker wat de baten zijn die voortvloeien aan de omgeving, specifiek het percentage coöperatieve ontwikkeling. Dit is deels gerelateerd aan de fase waarin het project zich Blad 17 van 49

bevindt. Deels ook doordat alle mogelijke vormen van participatie open worden gehouden. Het aspect financiële participatie is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase voldoende uitgewerkt. We bevelen aan tijdens de projectontwikkeling financiële participatie nader te concretiseren. De totaalscore is +2. Op het aspect financiële participatie vatten we de beoordeling van het plan samen als licht positief (+). Landschap Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: landschap POL Initiatief is gelegen binnen voorkeursgebied windturbines. ++ Ligging in ontginningen Initiatief is gelegen op de rand van de jonge ontginningen. 0 Lijnopstelling met heldere ritmiek Lijnopstelling van 4 turbines met heldere ritmiek parallel aan de Kruisstraat en een tweede lijnsopstelling parallel aan de Banendijk van 2 turbines. Het ontwerpprincipe gaat uit van minimaal 3 turbines in lijn. De tweede lijn voldoet niet aan de spelregels. Er is geen samenhang tussen beide lijnen. - - Versterking van het landschap Ruimte wordt bepaald door de kleinschalige boscomplexen met coulissewerking. Omgeving heeft een natuurlijk karakter door de directe nabijheid van natuurgebied De Zoom. - - Kruising van landschappelijke structuren De lijn kruist 3 kleinschalige boscomplexen (haaks op de richting). + Het ingediende plan is een combinatie van twee eerdere varianten; een zuivere lijnopstelling en een kleine zwerm in de vorm van een carré opstelling. Resultaat hiervan is een dubbele lijnopstelling die geen relatie met elkaar hebben. De twee lijnen samen klemmen als het ware het natuurgebied De Zoom in. Het concept voor de positionering is aan de hand van de ontwerpprincipes uit de Landschapsvisie Windenergie Peelland Zuid beschreven. Alleen de lijn van 4 turbines parallel aan de Kruisstraat voldoet in enige mate aan de ontwerpuitgangspunten. Het realiseren van de tweede lijn die slechts uit 2 turbines bestaat zorgt voor afbreuk van de heldere opstelling van de eerste lijn. Raedthuys geeft aan ideeën te hebben voor de versterking van het landschap. Een concreet voorbeeld hiervan is de samenwerking met Staatsbosbeheer. Staatsbosbeheer wil meewerken aan dit initiatief en beschikbare gelden investeren in het natuurreservaat De Zoom (bijvoorbeeld de aanleg van een grondwaterscherm). Deze kansen leveren alleen substantiële meerwaarde als er geen afbreuk gedaan wordt aan de landschappelijke kwaliteit. Dit is nu het geval door een verkeerde positionering. Blad 18 van 49

Raedthuys geeft aan verder onderzoek te doen naar de visuele aspecten en landschappelijke inpassing op het moment dat er een positief besluit genomen is op het ingediende principeverzoek. ( ) Het principeverzoek wordt op het aspect landschap als niet kansrijk beoordeeld. De totaalscore is -1. Op het aspect landschap vatten we de beoordeling van het plan samen als licht negatief (- -). De negatieve beoordelingen met betrekking tot lijnopstelling met heldere ritmiek en versterking van het landschap zijn daarbij aandachtspunten die niet geheel in de totaalbeoordeling zijn weergegeven. Ruimtelijke ordening Leefomgeving Er zijn geen gevoelige objecten gelegen binnen de kritieke zone. Binnen de attentiezone bevinden zich twee gevoelige objecten (woningen) aan de Kruisstraat, op ca. 360 en ca. 420 meter. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Veiligheid Er zijn rondom de noordelijke lijnopstelling geen belemmeringen vanwege veiligheid. De attentiezone rondom infrastructuur, buisleidingen, hoogspanningslijnen en kwetsbare objecten reikt niet tot aan de locatie van de turbines. De twee zuidelijke turbines staan binnen de attentiezone van de Banendijk, op ca. 30 m. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Natuur Drie turbines zijn beoogd op korte afstand (ca. 30 meter) van de Goudgroene natuurzone. Vijf van de zes turbines zijn beoogd binnen de Bronsgroene natuurzone. Alle turbines bevinden zich in ganzenfoerageergebied. Tenslotte kan de opstelling aan weerszijden van het natuurgebied De Zoom leiden tot een dubbele barrièrewerking. Op het criterium natuur wordt vanwege de cumulatie van potentiële negatieve effecten een negatieve beoordeling gegeven. Luchtvaart Er zijn geen belemmeringen vanwege de luchtvaart. Overige randvoorwaarden Er zijn geen stiltegebieden in de buurt van de beoogde locatie van het windpark. In het bestemmingsplan is aan het gebied wel waarde toegekend ter bescherming van archeologische waarden en ter bescherming van geohydrologisch gevoelige gebieden. Tussen de twee middelste turbines van de noordelijke lijnopstelling loopt een vrijwaringszone voor een straalpad. Vanwege de bescherming op gebied van archeologie en grondwater wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Blad 19 van 49

ruimtelijke ordening Leefomgeving Twee gevoelige objecten in eigendom van initiatiefnemers in de attentiezone. Veiligheid Twee turbines in de attentiezone van de Banendijk. - Natuur Turbines in ganzenfoerageergebied, in Bronsgroene en vlakbij Goudgroene natuurzones. Mogelijke barrièrewerking door turbines aan weerszijden van natuurreservaat De Zoom. Luchtvaart Geen belemmeringen. 0 Overige randvoorwaarden Bescherming vanwege archeologie en bufferzone voor geohydrologisch gevoelige gebieden. De totaalbeoordeling van het plan op het aspect ruimtelijke ordening is -5 en daarom samengevat als licht negatief (-). Zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities In het principeverzoek staat vermeld dat alle agrarische grondeigenaren in het plangebied medewerking verlenen aan het initiatief. Onder de samenwerkende grondeigenaren zijn Landgoed het Kruis en Staatsbosbeheer. Acht van de negen grondeigenaren staan vermeld als mede indiener van het principeverzoek. Staatsbosbeheer is de beheerder van natuurreservaat De Zoom, een aanzienlijk onderdeel vormt van het plangebied. Met Staatsbosbeheer zijn gesprekken gaande voor een samenwerking. Uit het principeverzoek kan worden opgemaakt dat er nog geen formele samenwerking is. Staatsbosbeheer wenst in principe geen winturbine(s) op haar gronden in het plangebied te plaatsen. Op gronden van initiatiefnemers zijn zes windturbines geprojecteerd. Deze overmaat biedt ruimte voor optimalisatie van het plan. Lokaal geworteld initiatief De aanbiedingsbrief bij het principeverzoek is ondertekend door Raedthuys Windenergie B.V. en de Nederweerter Energie coöperatie Newecoop. De initiatiefnemer is daarmee lokaal geworteld. Naast deze partijen worden in het principeverzoek Staatsbosbeheer, en Landgoed het Kruis en zes private grondeigenaren geïntroduceerd als mede indiener van het principeverzoek.aantoonbaar draagvlak grondeigenaren In het principeverzoek staat vermeld dat er met alle negen grondeigenaren in het plangebied samenwerkingsovereenkomsten en overeenkomsten voor recht van opstal gesloten. De grondvergoeding wordt middels een verdeelsleutel verdeeld over alle negen eigenaren; ook degene die geen turbine op hun land krijgen zullen profiteren. Planning Een planning op hoofdlijnen is onderdeel van het principeverzoek. Daarin wordt verder gekeken dan de planfase (ruimtelijke procedures). De planning laat zien dat over 4-5 jaar met de bouw van de windmolens kan worden gestart. Het traject Omgevingsvergunning wordt ingeschat op een doorlooptijd van 1-2 jaar, de fase Financiering en contractvorming op circa 3 jaar. Volgens de opgenomen planning zal realisatie dan plaatsvinden in 2021 of 2022. - - - - Blad 20 van 49

zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Lokaal geworteld initiatief Aantoonbaar draagvlak grondeigenaren Planning Alle grondposities in zoekgebied zijn gezekerd. Ruimte voor optimalisatie vanwege 6 geprojecteerde turbines. Newecoop is mede initiatiefnemer en mede indiener van het principeverzoek. Met negen grondeigenaren zijn samenwerkingsovereenkomsten, zij zijn bovendien mede indiener van het principeverzoek. Planning met alle projectfase opgenomen, realisatie echter pas voorzien in 2021/2022 ++ + ++ 0 De totaalbeoordeling voor het aspect zicht op realisatie 2020 is +5 en daarom samengevat als positief (++). Hierin wordt niet weerspiegeld dat realisatie pas in 2021/2022 is voorzien. Dit is een aandachtspunt. Blad 21 van 49

5 Frenkenbaan Inleiding Het initiatief Windpark Frenkenbaan is beoogd in het noorden van de gemeente Nederweert,, ten noordwesten van de kern Ospel. Het windpark is beoogd in een noord-zuid georiënteerde lijnopstelling ten oosten van de N266 (Frenkenbaan) en de Wetering. De opstelling bestaat uit 4 windturbines. Het windpark heeft een totaal vermogen van 12 tot 14,4 MW. Het initiatief voor het windpark is genomen door Eneco Wind B.V. Door het onafhankelijk windpanel is het initiatief op omgevingsparticipatie, financiële participatie en landschap beoordeeld. De beoordeling is opgenomen in bijlage 3 in de bijlagenbundel. Locatie windpark Frenkenbaan binnen de gemeente Nederweert De totaalbeoordeling voor Windpark Frenkenbaan is hieronder samengevat. In de volgende paragrafen wordt deze nader toegelicht. Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 Frenkenbaan ++ 0 ++ - - Blad 22 van 49

Omgevingsparticipatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Is uitgevoerd, inclusief belangen. ++ Krachtenveldanalyse Is uitgevoerd. ++ Procesplanning Opgesteld en uitgewerkt. + Communicatie Middelen benoemd, toegespitst per stakeholder. ++ Het aspect omgeving is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase voldoende uitgewerkt. Het is Eneco echter nog niet gelukt om een samenwerking aan te gaan met een lokale partij. Dit is cruciaal voor de gewenste coöperatieve aanpak, almede het verkrijgen van draagvlak in de omgeving. Vooral daardoor wordt het principeverzoek op het aspect omgeving als minder kansrijk beoordeeld. Op basis van de analyse en de door het windpanel gehanteerde beoordelingsmethodiek dient echter een andere beoordeling gegeven te worden voor de stakeholdersanalyse en het criterium communicatie. De analyse voor krachtenveldanalyse wijzigt ook, omdat wel een strategie aanwezig is kan de beoordeling ++ gehandhaafd blijven. omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Is uitgevoerd, inclusief belangen. + Krachtenveldanalyse Is uitgevoerd, inclusief strategie. ++ Procesplanning Opgesteld en uitgewerkt. + Communicatie Middelen benoemd, toegespitst per stakeholder. + De totaalscore is +5. Op het aspect omgevingsparticipatie vatten we de beoordeling van het plan samen als positief (++). Financiële participatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: financiële participatie Profijtplan Deels op hoofdlijnen aanwezig, deels gedetailleerd aanwezig. + Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Generieke uitgangspunten benoemd. 0 Blad 23 van 49

Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd. 0 Duidelijk is dat de initiatiefnemers qua verdelen van baten voornemens zijn minimaal even ver of verder te gaan dan de NWEA gedragscode draagvlak en participatie wind. Tegelijkertijd is nu nog erg onzeker wat de baten zijn die voortvloeien aan de omgeving, specifiek of gezamenlijk met de coöperatie NEWECOOP wordt ontwikkeld en in welke vorm. Daarnaast is de verdeling van de grondinkomsten tussen stakeholders onzeker. Het aspect financiële participatie is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase minimaal tot voldoende uitgewerkt. We bevelen aan tijdens de projectontwikkeling financiële participatie nader te concretiseren. De totaalscore is +1. Op het aspect financiële participatie vatten we de beoordeling van het plan samen als neutraal (0). Landschap Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: landschap POL Initiatief is gelegen binnen voorkeursgebied windturbines. ++ Ligging in ontginningen Initiatief is gelegen binnen de jonge ontginningen. ++ Lijnopstelling met heldere ritmiek Opstelling is indicatief, maar heeft een heldere ritmiek. ++ Versterking van het landschap De gekozen plaatsingsvariant is t.o.v. het oorspronkelijke plan in zuidelijke richting verschoven. Hiermee wordt nog duidelijker de Frenkenbaan gevolgd en deze structuur versterkt. + Kruising van landschappelijke structuren De lijn kruist de Zuidhoeveweg en de Frenkenbaan. + Het ingediende plan Windpark Frenkenbaan heeft een kwaliteitslag gemaakt op basis van de regionale uitgangspunten, het toepassen van de ontwerpprincipes en het versterken van de landschappelijke structuur. Eneco geeft concrete voorbeelden van inrichtingsmaatregelen waarmee zij de landschappelijke structuur in de omgeving willen versterken. Hiermee wordt tegelijkertijd het beeldbepalende karakter van de recent gerealiseerde grootschalige agrarische bebouwing verzacht. Blad 24 van 49

Eneco zal de opstelling in de communicatie naar de omgeving visueel inzichtelijk maken. Het principeverzoek wordt op het aspect landschap als kansrijk beoordeeld, maar kan zoals in de tabel en hieronder beschreven op onderdelen verbeteren. De totaalscore is +8. Op het aspect landschap vatten we de beoordeling van het plan samen als positief (++). Ruimtelijke ordening Leefomgeving Turbines zijn geprojecteerd binnen kritieke afstand van twee gevoelige objecten. Aan het Ommelpad en aan de weg Geheugden zijn woningen gelegen op ca. 300m afstand. Tien tot vijftien aanvullende gevoelige objecten bevinden zich binnen de attentiezone van 500 meter. Dit leidt tot een negatieve beoordeling. Veiligheid Drie van de vier turbines bevinden zich in de attentiezone van de Frenkenbaan. Verder zijn er geen belemmeringen vanwege veiligheid. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Natuur Het windpark is voorzien in ganzenfoerageergebied. Het is niet gelegen in een van de provinciale natuurzones, maar wel nabij de bronsgroene natuurzone. Stiltegebieden en Natura2000- gebieden zijn op voldoende afstand gelegen. Er kan sprake zijn van negatieve effecten op natuurwaarden vanwege de ligging in ganzenfoerageergebied, dus wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Luchtvaart De obstakelvrije zone van vliegveld Budel reikt tot net voorbij de Wetering, ten westen van het plangebied. De obstakelvrije zone ligt niet gelegen over de locatie Frenkenbaan. Er zijn daarom geen belemmeringen vanuit luchtvaart. Overige randvoorwaarden De noordelijke turbine is gelegen in de bufferzone hydrologisch gevoelige gebieden. Deze windturbine is bovendien gelegen in een gebied met waar de openheid van het landschap en zichtlijnen zijn beschermd. Vanwege de bescherming in het kader van grondwater wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Blad 25 van 49

ruimtelijke ordening Leefomgeving Veiligheid Twee gevoelige objecten binnen 350 meter van de turbines en diverse binnen 500 meter. Drie turbines zijn gelegen binnen de attentiezone van de Frenkenbaan. - - - Natuur Ligging in ganzenfoerageergebied. - Luchtvaart Geen belemmeringen. 0 Overige randvoorwaarden Bescherming vanwege grondwater. - De totaalbeoordeling van het plan op het aspect ruimtelijke ordening is -5 en daarom samengevat als licht negatief (-). Zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Voor één van de vier (met optie tot vijf) beoogde turbineposities is een grondcontract afgesloten, zo staat in het principeverzoek opgenomen. Lokaal geworteld initiatief Eneco Wind B.V. is enig indiener van het principeverzoek en initiatiefnemer. Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Uit het principeverzoek blijkt dat met grondeigenaren in het plangebied contact is gelegd. Tot nog toe is met één grondeigenaar een overeenkomst gesloten. Met omwonenden, lokale energie coöperaties en belangenvereniging is contact gezocht voor het geven van een toelichting op het plan. In gevallen waarin er behoefte was, heeft een gesprek plaatsgevonden. Hierover zijn geen nadere details opgenomen. Planning Als bijlage 5 is een projectplanning opgenomen. In deze relatief uitgebreide planning wordt voorbij de planfase gekeken naar activiteiten als aanvraag vergunningen, aanvraag SDE+ via aanbesteding en bouw naar start operatie. De planning gaat uit van een aanvang van bouwwerkzaamheden eind 2019 en start operatie medio 2020. Blad 26 van 49

zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Lokaal geworteld initiatief Slechts de gronden voor 1 van de turbineposities zijn middels overeenkomst betrokken. Eneco is enig initiatiefnemer - -- Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Planning Met slechts één grondeigenaar is een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Relatief gedetailleerde projectplanning met daarin alle fases tot en met start operatie. Start operatie gepland voor 2020. -- + De totaalbeoordeling voor het aspect zicht op realisatie 2020 is -4 en daarom samengevat als licht negatief (-) Blad 27 van 49

6 Leveroy Inleiding Het initiatief Windpark Nederweert Leveroy is beoogd in het zuidoosten van de gemeente Nederweert, ten noordwesten van de kern Leveroy. Het windpark is beoogd in een noord-zuid georiënteerde lijnopstelling. De basisopstelling bestaat uit 5 windturbines. Een uitbreiding is mogelijk tot 9 turbines. Het windpark heeft een totaal vermogen van 15 tot 45 MW. De initiatiefnemers voor het windpark zijn Edelweiss en Arcadis. Door het onafhankelijk windpanel is het initiatief op omgevingsparticipatie, financiële participatie en landschap beoordeeld. De beoordeling is opgenomen in bijlage 4 in de bijlagenbundel. Locatie windpark Leveroy binnen de gemeente Nederweert. De totaalbeoordeling voor Windpark Nederweert Leveroy is hieronder samengevat. In de volgende paragrafen wordt deze nader toegelicht. Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 Leveroy - 0 0-0 Blad 28 van 49

Omgevingsparticipatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Stakeholders zijn geanalyseerd, maar geen analyse van de belangen. 0 Krachtenveldanalyse Niet uitgevoerd. - - Procesplanning Op hoofdlijnen met stappenplan. 0 Communicatie Aanzet voor een plan opgesteld. 0 Voor het principeverzoek is Edelweiss de samenwerking met Arcadis aangegaan. Voor zover herleidbaar is er geen samenwerking opgezocht met lokale coöperatieve partijen. Het aspect omgeving is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase onvoldoende uitgewerkt. Het idee voor sociale participatie is goed, maar het is onduidelijk of het financieel haalbaar is. Het principeverzoek wordt op het aspect omgeving als minder kansrijk beoordeeld. De totaalscore is -2. Op het aspect omgevingsparticipatie vatten we de beoordeling van het plan samen als licht negatief (-). Financiële participatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig, deels gedetailleerd. Meer dan NWEA norm. 0 Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Percentage coöperatieve ontwikkeling Beknopte informatie over uitgangspunten en verdeling gelden. Voornemen benoemd. 0 0 Duidelijk is dat de initiatiefnemers qua verdelen van baten voornemens zijn minimaal even ver te gaan als de NWEA gedragscode draagvlak en participatie wind voorschrijft. De baten aan de omgeving zijn nog erg op hoofdlijnen uitgewerkt. De principes voor verdeling van baten zijn toegelicht, maar nog niet geconcretiseerd. De samenwerking met burgers, al dan niet via een energie coöperatie, is nog niet uitgewerkt. Het aspect financiële participatie is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase minimaal uitgewerkt. Blad 29 van 49

Op basis van de beoordelingsmethodiek van het onafhankelijk windpanel dient de beoordeling op het criterium profijtplan echter licht positief te zijn. De beoordeling wordt daarmee: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig, deels gedetailleerd. Meer dan NWEA norm. + Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Percentage coöperatieve ontwikkeling Beknopte informatie over uitgangspunten en verdeling gelden. Voornemen benoemd. 0 0 De totaalscore is +1. Op het aspect financiële participatie vatten we de beoordeling van het plan samen als neutraal (0). Landschap Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: landschap POL Ligging in ontginningen Initiatief is gelegen binnen voorkeursgebied windturbines. De meest zuidelijke turbine is buiten de contour geplaatst. ++ 0 Lijnopstelling met heldere ritmiek Lijnopstelling heeft een onregelmatige ritmiek. + Versterking van het landschap De lijn doorsnijdt diverse landschapstypen en versterkt geen enkel landschappelijk kenmerk. - - Kruising van landschappelijke structuren De lijn kruist meerdere kleinschalige structuren in een afwijkende richting. 0 Edelweiss Renewables Advisors geeft aan dat de Noord-Zuid variant is geoptimaliseerd op basis van afspraken met betrokken grondeigenaren en een optimale inpassing ten opzichte van bestaande (kwetsbare) functies in de omgeving. Aspecten die benoemd worden zij natuur, milieu, geluid en slagschaduw. Het landschap krijgt hierbij onvoldoende aandacht. Bij de tussentijdse screening is geadviseerd onderzoek te doen naar een goede landschappelijke inpassing. Het ingediende plan beantwoordt onvoldoende aan het zuiver toepassen van de ontwerpprincipes. Blad 30 van 49

Edelweiss Renewables geeft aan dat de impact van het windpark op het landschap nog nader onderzocht moet worden. Dit geldt zowel voor de maat en schaal van het park in relatie tot de kleinschaligheid van het landschap als ook voor de aantasting van de doorsnijding van diverse landschapsstructuren. Bezien vanuit het landschap is het plan niet goed onderbouwd door gebrek aan sterke landschappelijke uitgangspunten. Dit resulteert in een opstelling die niet landschapsversterkend is. Het principeverzoek wordt op het aspect landschap als niet kansrijk beoordeeld. De totaalscore is +1. Op het aspect landschap vatten we de beoordeling van het plan samen als neutraal (0). De negatieve beoordeling ten aanzien van de versterking van het landschap is daarbij een aandachtspunt dat niet geheel in de totaalbeoordeling wordt weergegeven. Ruimtelijke ordening Leefomgeving Turbines zijn gelegen binnen kritieke afstand van een zestal gevoelige objecten. Deze zijn gelegen aan Banendijk, Ingstraat, Vlakwater en Houtsberg (3). De geprojecteerde turbines bevinden zich daarnaast bevinden zich daarnaast ook binnen een afstand van 500 meter van enkele andere objecten. De initiatiefnemers geven aan dat er geen woningen van derden binnen 400 meter afstand van de turbines liggen. De initiatiefnemers geven aan dat geen woningen van derden binnen 400 meter liggen. De beoordeling wordt daarmee licht negatief. Veiligheid Eén van de turbines bevindt zich in de attentiezone van de weg Vlakwater. Verder zijn er geen belemmeringen vanwege veiligheid. Dit leidt tot een neutrale beoordeling. Natuur Het windpark is niet gelegen in een van de provinciale natuurzones, maar wel op ca. 50 m van de goudgroene natuurzone. Stiltegebieden en Natura2000-gebieden zijn op beperkte afstand gelegen, de grens van het Natura 2000-gebied ligt op ca. 100 m. De ligging van het stiltegebied komt hiermee goeddeels overeen, dus is negatief effect hierop mogelijk. Vanwege de nabijheid van Natura2000-gebied en stiltegebied wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Luchtvaart Er zijn geen belemmeringen vanwege de luchtvaart. Overige randvoorwaarden De noordelijke turbine is gelegen in de bufferzone hydrologisch gevoelige gebieden. Deze windturbine is bovendien gelegen in een gebied met waar de openheid van het landschap en zichtlijnen zijn beschermd. Vanwege de bescherming van het grondwater wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Blad 31 van 49

ruimtelijke ordening Leefomgeving Veiligheid Twee gevoelige objecten binnen 350 meter van de turbines en diverse binnen 500 meter. Drie turbines zijn gelegen binnen de attentiezone van de Frenkenbaan. - - - Natuur Ligging in ganzenfoerageergebied. - Luchtvaart Geen belemmeringen. 0 Overige randvoorwaarden Bescherming vanwege grondwater. - De totaalbeoordeling van het plan op het aspect ruimtelijke ordening is -5 en daarom samengevat als licht negatief (-). Zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Uit het principeverzoek blijkt dat met grondeigenaren voor alle vijf turbineposities een samenwerkingsovereenkomst is gesloten. Deze samenwerkingsovereenkomst kan worden omgezet in een opstalovereenkomst, zo blijkt uit paragraaf 2.3. Opvallend is dat in paragraaf 1.3 wordt gesteld dat er geen grondovereenkomsten worden gesloten die Edelweiss/Arcadis recht geven om gronden te benutten, maar enkel de samenwerking tijdens het ontwikkeltraject vastleggen. Het plan bevat een mogelijke uitbreiding richting het noorden met vier turbineposities. Met de grondeigenaren van deze posities zijn gesprekken gevoerd. Lokaal geworteld initiatief Edelweiss Renewable Advisors B.V. en Arcadis Nederland B.V. zijn de initiatiefnemers. Deze partijen zijn voornemens een consortium op te richten ten behoeve van realisatie van het plan. Er is (nog) geen sprake van een lokale mede initiatiefnemer. Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Er wordt gesteld dat met grondeigenaren van de vijf turbineposities samenwerkingsovereenkomsten zijn. Er blijkt niet om hoeveel eigenaren het gaat. De grondeigenaren worden echter niet nader geïntroduceerd als mede-initiatiefnemer en zijn geen mede-indiener van het principeverzoek. Planning Een planning is geen onderdeel van het principeverzoek zelf. In het profijtplan is in figuur 2 een schema met daarin de samenhang tussen de verschillende proces en procedurestappen van de RO en MER-, sociale- en financiële participatiesporen opgenomen. Hierbij is vermeld dat de planning gericht is op vaststelling van het bestemmingsplan begin 2019 en start realisatie vanaf eind 2019. Blad 32 van 49

zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Lokaal geworteld initiatief Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Planning Grondposities voor de geprojecteerde 5 locaties zijn middels een overeenkomst gezekerd. Edelweiss en Arcadis hebben geen specifieke lokale wortels. - Met grondeigenaren voor de 5 posities zijn samenwerkingsovereenkomsten. Grondeigenaren zijn geen mede indieners van het principeverzoek. Een integrale projectplanning over de verschillende fases tot en met operatie ontbreekt. + 0 - De totaalbeoordeling voor het aspect zicht op realisatie 2020 is -1 en daarom samengevat als neutraal (0). Blad 33 van 49

7 Ospeldijk Inleiding Het initiatief Windpark Ospeldijk is beoogd in het noordoosten van de gemeente Nederweert, tussen de kern Ospeldijk en de N275, nabij de productielocatie van Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) aan de Zwarteboordweg. Het windpark is beoogd in een noordoost-zuidwest georiënteerde lijnopstelling. De opstelling bestaat uit 4 windturbines met een gezamenlijk vermogen van 10 tot 14 MW. De initiatiefnemers voor het windpark zijn WML en NEWECOOP. Door het onafhankelijk windpanel is het initiatief op omgevingsparticipatie, financiële participatie en landschap beoordeeld. De beoordeling is opgenomen in bijlage 5 in de bijlagenbundel. Locatie windpark Ospeldijk binnen de gemeente Nederweert. De totaalbeoordeling voor Windpark Ospeldijk is hieronder samengevat. In de volgende paragrafen wordt deze nader toegelicht. Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 Ospeldijk + + ++ 0 - Blad 34 van 49

Omgevingsparticipatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Krachtenveldanalyse Grotendeels uitgevoerd, verschillende belangen per stakeholder nog in kaart brengen. In basis uitgevoerd. Verder uitwerken, eventueel ook benaderen per issue. Procesplanning Globaal plan met stappenplan. + Communicatie Globaal plan opgesteld, gericht op stakeholders. + De doelstelling die door de initiatiefnemers worden gehanteerd bij de realisatie van dit windpark zijn volledig coöperatief. Alle winst willen de initiatiefnemers terug laten vloeien naar de lokale omgeving, via energiefonds, omgevingsfonds en de klanten van WML. De initiatiefnemers hechten zeer veel belang aan een groot draagvlak voor het initiatief in de omgeving. Het is jammer dat samenwerking met Eneco niet tot stand is gebracht. Het aspect omgeving is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase zeer gedegen uitgewerkt. Het principeverzoek wordt op het aspect omgeving als kansrijk beoordeeld. De totaalscore is +3. Op het aspect omgevingsparticipatie vatten we de beoordeling van het plan samen als licht positief (+). Financiële participatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: + 0 financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig. 0 Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Voldoende informatie over uitgangspunten en verdeling gelden. + Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd. + Duidelijk is dat de initiatiefnemers qua verdelen van baten voornemens zijn (veel) verder te gaan dan de NWEA gedragscode draagvlak en participatie wind. De informatie over financiële participatie is op dit moment nog erg op hoofdlijnen weergegeven. Verder is nu nog erg onzeker wat de baten zijn die voortvloeien aan de omgeving, maar dit is deels gerelateerd aan de fase waarin het project zich bevindt. Aandachtspunt is de mate waarin NEWECOOP in staat is voldoende (ontwikkel)kapitaal aan te trekken. Het aspect financiële Blad 35 van 49

participatie is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase voldoende uitgewerkt. We bevelen aan tijdens de projectontwikkeling financiële participatie nader te concretiseren. Uit de beoordeling van het windpanel blijkt dat het voornemen tot coöperatieve ontwikkeling verder is uitgewerkt en dat daarom de beoordeling (+) is gegeven. De tabel wordt hierop als volgt aangepast: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig. 0 Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Voldoende informatie over uitgangspunten en verdeling gelden. + Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd en uitgewerkt. + De totaalscore is +2. Op het aspect financiële participatie vatten we de beoordeling van het plan samen als licht positief (+). Landschap Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: landschap POL Initiatief is gelegen binnen voorkeursgebied windturbines. ++ Ligging in ontginningen Initiatief is gelegen binnen de jonge ontginningen. ++ Lijnopstelling met heldere ritmiek De lijnopstelling volgt de Vennendijk vanaf het pompstation van WML. ++ Versterking van het landschap Als referentie voor de lijnopstelling is gekozen voor het volgen van de verkavelingsrichting. Deze wordt versterkt door de aanwezige bomenrij langs de Vennendijk. + Kruising van landschappelijke structuren De lijn kruist alleen de Zwarteboordweg. + Blad 36 van 49

Het plan volgt in grote lijn de landschappelijke logica. Met name de randvoorwaarden vanuit belemmeringen hebben geleid tot de ruimtelijke onderbouwing van het voorstel. Het principeverzoek wordt op het aspect landschap als kansrijk beoordeeld. Er moeten vervolgens wel goede oplossingen gevonden worden op het niveau van de inrichting tussen pompstation en beekdal. De totaalscore is +8. Op het aspect landschap vatten we de beoordeling van het plan samen als positief (++). Ruimtelijke ordening Leefomgeving Binnen de attentiezone bevinden zich twee gevoelige objecten aan de Visvijverweg, op ca. 370 en ca. 470 meter. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Veiligheid Er zijn geen belemmeringen vanwege veiligheid. Natuur De turbines zijn niet voorzien in of nabij gebieden met natuurwaarden. Wel zijn ze beoogd in ganzenfoerageergebied. Plaatsing van windturbines heeft waarschijnlijk een negatief effect op de functie als ganzenfoerageergebied. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Luchtvaart Er zijn geen belemmeringen vanwege de luchtvaart. Overige randvoorwaarden Er zijn geen stiltegebieden in de buurt van de beoogde locatie van het windpark. In het bestemmingsplan is aan delen van het gebied wel een dubbelbestemming toegekend ter bescherming van archeologische waarden. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. ruimtelijke ordening Leefomgeving Twee gevoelige objecten binnen de attentiezone. - Veiligheid Geen belemmeringen. 0 Natuur Turbines in ganzenfoerageergebied. - Luchtvaart Geen belemmeringen. 0 Overige randvoorwaarden Bescherming vanwege archeologie. - De totaalbeoordeling van het plan op het aspect ruimtelijke ordening is -3 en daarom samengevat als neutraal (0). Blad 37 van 49

Zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Op gronden van initiatiefnemer Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) kan maximaal één van de vier voorziene turbines worden geplaatst. Met de andere grondeigenaren zijn gesprekken over samenwerking gaande, er zijn nog geen overeenkomsten gesloten. Aangegeven wordt dat de gronden van een beperkt aantal grondeigenaren nodig is om de vier turbines te kunnen realiseren. Het plan gaat uit van het minimaal van vier turbines, waardoor optimalisatie mogelijkheden beperkt zijn. Lokaal geworteld initiatief Initiatiefnemers zijn de Waterleidingmaatschappij Limburg en Nederweerter Energie coöperatie Newecoop. Zij trekken bij de ontwikkeling op als projectpartners, het plan is dat partijen te zijner tijd zelfstandig ieders twee windturbines exploiteren. Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Initiatiefnemers zijn in gesprek met grondeigenaren in het plangebied. Aangegeven wordt dat er een beperkt aantal grondeigenaren nodig is om de vier turbines te kunnen realiseren. De ambitie is om alle grondeigenaren te betrekken bij het project en te laten profiteren van het project. Planning Het principeverzoek bevat een planning op hoofdlijnen. Bij het vlot doorlopen van de procedures is de ingebruikname van het windpark in het vierde kwartaal van 2019 gepland. zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Lokaal geworteld initiatief Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Planning Maximaal 1 turbine op gronden WML. Overige locaties niet via overeenkomst gezekerd. Initiatief van de lokale energie coöperatie, Newecoop, en het lokale drinkwaterbedrijf WML Gesprekken met grondeigenaren gaande, uit het principeverzoek blijkt echter niet dat zij mede initiatiefnemer zijn. Planning op hoofdlijnen opgenomen; windpark in bedrijf eind 2019. - - ++ -- 0 De totaalbeoordeling voor het aspect zicht op realisatie 2020 is -2 en daarom samengevat als licht negatief (-). Blad 38 van 49

8 Weerter Bosch Inleiding Het initiatief Windpark Weerter Bosch is voorzien in het westen van de gemeente Nederweert, direct ten noorden van de A2 en ten westen van de kern Nederweert. Het windpark is beoogd in een noordoost-zuidwest georiënteerde lijnopstelling. Het project gaat uit van 5 windturbines, samen met een gezamenlijk vermogen van ca. 20 MW. De initiatiefnemers voor het windpark zijn Renewable Factory (REF) en NEWECOOP. NEWECOOP wordt gesteund door coöperatie Zuidenwind. Door het onafhankelijk windpanel is het initiatief op omgevingsparticipatie, financiële participatie en landschap beoordeeld. De beoordeling is opgenomen in bijlage 6 in de bijlagenbundel. Locatie windpark Weerter Bosch in de gemeente Nederweert. De totaalbeoordeling voor Windpark Weerter Bosch is hieronder samengevat. In de volgende paragrafen wordt deze nader toegelicht. Blad 39 van 49

Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 Weerter Bosch ++ 0 + - - + Omgevingsparticipatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Is uitgevoerd, inclusief belangen en standpunten. ++ Krachtenveldanalyse Is uitgevoerd met stakeholdermap. ++ Procesplanning Opgesteld tot einde procedure. 0 Communicatie Doel en boodschap bepaald. Middelen benoemd, kalende ropgenomen ++ Het principeverzoek hanteert, herkenbaar opgenomen in het verzoek, de uitgangspunten participatie en samenwerking. Renewable Factory is er in geslaagd om een samenwerking aan te gaan met zowel de grondeigenaren als de coöperatie NEWECOOP. Het plan kan waarschijnlijk rekenen op veel draagvlak vanuit de omgeving. Het aspect omgeving is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase zeer gedegen uitgewerkt. Het principeverzoek wordt op het aspect omgeving als kansrijk beoordeeld. De totaalscore is +6. Op het aspect omgevingsparticipatie vatten we de beoordeling van het plan samen als licht positief (++). Financiële participatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig, deels gedetailleerd. Meer dan NWEA norm. 0 Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Beknopte informatie over uitgangspunten en verdeling gelden. 0 Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd. 0 Duidelijk is dat de initiatiefnemers qua verdelen van baten voornemens zijn gelijk of verder te gaan dan de NWEA gedragscode draagvlak en participatie wind. Tegelijkertijd is nu nog Blad 40 van 49

onzeker wat de baten zijn die voortvloeien aan de omgeving. Dit is deels gerelateerd aan de fase waarin het project zich bevindt. Aandachtspunt is de mate waarin NEWECOOP in staat is voldoende (ontwikkel)kapitaal aan te trekken. Het aspect financiële participatie is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase minimaal tot voldoende uitgewerkt. Op basis van de beoordelingsmethodiek van het onafhankelijk windpanel dient de beoordeling op het criterium profijtplan echter licht positief te zijn. De beoordeling wordt daarmee: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig, deels gedetailleerd. Meer dan NWEA norm. + Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Beknopte informatie over uitgangspunten en verdeling gelden. 0 Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd. 0 De totaalscore is 0. Op het aspect financiële participatie vatten we de beoordeling van het plan samen als neutraal (0). Landschap Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: landschap POL Initiatief is gelegen binnen voorkeursgebied windturbines. ++ Ligging in ontginningen Initiatief is gelegen binnen de jonge ontginningen. ++ Lijnopstelling met heldere ritmiek De turbines staan in de as van de lijn en hebben een sterke ritmiek. ++ Versterking van het landschap Kruising van landschappelijke structuren De visie van initiatiefnemer is dat de lijnopstelling de overgang tussen beide landschappelijke eenheden markeert. Juist de min of meer natuurlijke rafelige rand tussen de besloten en open ruimte is een landschappelijke kwaliteit. De lijn kruist enkele verkavelingslijnen en enkele kleinschalige groenopstanden. - - + Blad 41 van 49

De inspanningen van Newecoop en Renewable Factory voor Windpark Weerter Bosch heeft geleid tot een verbetering van de opstelling. Met name de lijn is krachtiger. De turbines staan alle 5 in de as van de lijn en de ritmiek is duidelijker aanwezig. De visualisaties tonen aan dat de maat en schaal van het windpark aansluit bij de maat en schaal van de grote elementen in de omgeving zoals: de A2, de open ruimte en de bosrand van het Weerterbos. Deze grootschaligheid van de open ruimte en de bosrand zorgt tegelijkertijd voor een overduidelijk contrast. Enerzijds tussen de twee landschapstypen en anderzijds tussen de landelijke en stedelijke beleving. Het plaatsen van een lijn met windturbines zal deze natuurlijke grens niet versterken. De opstelling doet afbreuk aan de ruimtelijke kwaliteit, doordat de continuïteit van de bosrand en de overgang tussen beide landschapstypen verstoord wordt. Het principeverzoek wordt op het aspect landschap als niet kansrijk beoordeeld. De totaalscore is +8. Op het aspect landschap vatten we de beoordeling van het plan samen als licht positief (+). De negatieve beoordeling met betrekking tot versterking van het landschap is daarbij een aandachtspunt dat niet geheel in de totaalbeoordeling is weergegeven. Ruimtelijke ordening Leefomgeving Binnen de attentiezone bevinden zich twee gevoelige objecten aan de Colusdijk, op ca. 400 en ca. 430 meter. De meest nabij gelegen woning is van een participerende grondeigenaar. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Veiligheid Twee turbines zijn gelegen binnen de attentiezone van wegen, respectievelijk de Heugterbroekdijk en de Grasdijk. De afstand is groter dan 60 m. De meest zuidwestelijke turbine is geprojecteerd op ruim 180 meter van een hoogspanningsleiding, net buiten de attentiezone. Er zijn geen overige belemmeringen vanwege veiligheid. Dit leidt tot een licht negatieve beoordeling. Natuur De turbines zijn voorzien binnen en op de rand van ganzenfoerageergebied. Het park is voorzien vlakbij Natura-2000 gebied, Eenkele turbines zijn voorzien vlakbij Natura 2000-gebiedop de rand daarvan. Het betreffende Natura 2000-gebied is een bosgebied en zal daarom naar verwachting weinig waarde hebben voor ganzen. Er kan echter wel sprake zijn van barrièrewerking vanwege de opstelling dicht bij en parallel aan de grens van het Natura 2000-gebied. Ook is het Natura 2000-gebied een stiltegebied, waarop effect kan bestaan. Er wordt vanwege de kans op significante effecten op natuurgebieden een negatieve beoordeling gegeven. Luchtvaart Drie turbines zijn voorzien binnen de ATZ van vliegveld Budel, op respectievelijk 346, 891 en 1.450m van de ATZ grens. In het principeverzoek wordt de verwachting uitgesproken dat ontheffing waarschijnlijk mogelijk is. Alternatief is het realiseren van slechts drie turbines, net buiten de ATZ. De voorziene locatie is echter ook volledig binnen de hoogtebeperkingszone van het vliegveld gelegen, met hoogtebeperkingen van 70 tot 115 meter boven NAP. Vanwege de ligging binnen de ATZ en de hoogtebeperkingen wordt een negatieve beoordeling gegeven. Blad 42 van 49

Overige randvoorwaarden De twee meest noordelijke turbines zijn gelegen in de bufferzone hydrologisch gevoelige gebieden en hebben een beschermingsregime dat de openheid van het landschap en zichtlijnen beschermt. De openheid is relatief beperkt, omdat hier de overgang is tussen open en gesloten gebied. Vanwege de bescherming van het grondwater wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. ruimtelijke ordening Leefomgeving Twee gevoelige objecten in de attentiezone. - Veiligheid Ligging binnen de attentiezone van lokale wegen. - Natuur Luchtvaart Overige randvoorwaarden Turbines op de grens van ganzenfoerageergebied. Mogelijke externe werking op Natura 2000-gebied en aantasting van stiltegebied. Ligging binnen de ATZ en hoogtebeperkingszone van vliegveld Budel. Bescherming vanwege grondwater. - - - - - De totaalbeoordeling van het plan op het aspect ruimtelijke ordening is -7 en wordt daarom samengevat als negatief (- -). Zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities In het profijtplan staat vermeld dat door Renewable Energy Factory (REF) met grondeigenaren in het plangebied grondovereenkomsten zijn afgesloten. Het gaat om percelen die aaneengesloten aan elkaar liggen. Er wordt vermeld dat op gronden waarvoor initiatiefnemers optierecht hebben vijf windturbines zijn geprojecteerd. Deze overmaat biedt ruimte voor optimalisatie van het plan. Lokaal geworteld initiatief Renewable Energy Factory B.V. en de Nederweerter Energie Coöperatie (ondersteund door Zuidenwind en Rescoop) zijn gezamenlijk indiener van het principeverzoek en initiatiefnemer. Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Er zijn met grondeigenaren overeenkomsten gesloten. Er wordt niet vermeld met hoeveel grondeigenaren dit zijn. Uit de stukken valt niet op te maken of hiermee alle eigenaren/gronden in en rond het geheel zoekgebied betrokken zijn, dus ook buiten de geprojecteerde turbineposities. Zij zal al tijdens de ontwikkelfase risicodragend participeren. Grondeigenaren worden in het plan niet genoemd als mede initiatiefnemers. Planning Als onderdeel van het communicatieplan is een planning opgenomen welke op hoofdlijnen toeziet op omgevingscommunicatie gekoppeld aan de formele procedurestappen. Daarin is een wijziging van het bestemmingsplan en afgifte omgevingsvergunning voorzien voor medio 2018. Een projectplanning over alle fases met de beoogde ingebruikname ontbreekt. Blad 43 van 49

zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Lokaal geworteld initiatief Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Planning Grondrechten voor de 5 geprojecteerde turbines én tussenliggende gronden zijn gezekerd. Ruimte voor optimalisatie vanwege 5 geprojecteerde turbines. Lokale energie coöperatie Newecoop is één van de twee initiatiefnemers Met grondeigenaren voor de 5 posities zijn overeenkomsten gesloten. Ze zijn geen mede initiatiefnemer; niet blijkt welke en hoeveel grondeigenaren op welke wijze betrokken zijn. Het communicatieplan bevat een planning. Vergunningverlening gepland medio 2018. + + 0 0 De totaalbeoordeling voor het aspect zicht op realisatie 2020 is +2 en daarom samengevat als licht positief (+). Blad 44 van 49

9 Wetering Inleiding Het initiatief Windpark Wetering is beoogd in het noorden van de gemeente Nederweert, ten noorden van de kern Nederweert. Het windpark is beoogd in een noord-zuid georiënteerde lijnopstelling ten westen van de N266 (Frenkenbaan) en de Wetering. De opstelling bestaat uit 4 windturbines. Het windpark heeft een totaal vermogen van 12 tot 16 MW. Het initiatief voor het windpark is genomen door de Hofstee Stichting en De Wolff Nederland Windenergie (WNW). Door het onafhankelijk windpanel is het initiatief op omgevingsparticipatie, financiële participatie en landschap beoordeeld. De beoordeling is opgenomen in bijlage 2 in de bijlagenbundel. Locatie windpark Wetering in de gemeente Nederweert. De totaalbeoordeling voor Windpark Wetering is hieronder samengevat. In de volgende paragrafen wordt deze nader toegelicht. Blad 45 van 49

Omgevingsparticipatie Financiële participatie Landschap Ruimtelijke ordening Zicht op realisatie 2020 Wetering - 0 ++ 0 - Omgevingsparticipatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: omgevingsparticipatie Stakeholdersanalyse Stakeholders geïnventariseerd, geen analyse van belangen. 0 Krachtenveldanalyse Zeer globaal uitgevoerd. - Procesplanning Zeer globaal op hoofdlijnen. - Communicatie Algemeen globaal plan 0 Het aspect omgeving is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase onvoldoende uitgewerkt. Daarnaast is er geen samenwerking tot stand gebracht met een lokale coöperatieve partij. Het verkrijgen van draagvlak voor het plan in de omgeving lijkt hierdoor een moeilijk verhaal te worden. Er is geen sprake van een coöperatieve aanpak. Sterker nog de opbrengsten van het windpark zullen via het betrokken goeden doelenfonds niet terugvloeien naar de lokale omgeving. Het principeverzoek wordt op het aspect omgeving als minder kansrijk beoordeeld. De totaal score is -2. Op het aspect omgevingsparticipatie vatten we de beoordeling van het plan samen als licht negatief (-). Financiële participatie Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: financiële participatie Profijtplan Op hoofdlijnen aanwezig. 0 Gelden voor de omgeving worden lokaal ingezet Generieke uitgangspunten benoemd. 0 Percentage coöperatieve ontwikkeling Voornemen benoemd. 0 Duidelijk is dat de initiatiefnemers qua verdelen van baten voornemens zijn minimaal even ver of iets verder te gaan dan de NWEA gedragscode draagvlak en participatie wind. De algemene uitgangspunten van verdelen van middel over de omgeving, financiële Blad 46 van 49

participatie en denkbare participatiestructuren zijn benoemd. Het ontbreekt echter aan een concrete uitwerking voor dit project, specifiek voor de Nederweertse situatie. Dit is deels gerelateerd aan de fase waarin de projectontwikkeling zich bevindt, tegelijkertijd had hier echter meer aandacht aan kunnen worden besteed. Het aspect financiële participatie is volgens het gemeentelijke kader voor deze fase minimaal uitgewerkt. We bevelen aan tijdens de projectontwikkeling financiële participatie nader te concretiseren. De totaalscore is 0. Op het aspect financiële participatie vatten we de beoordeling van het plan samen als neutraal (0). Landschap Het onafhankelijk windpanel komt tot de volgende beoordeling en conclusie: landschap POL Initiatief is gelegen binnen voorkeursgebied windturbines. ++ Ligging in ontginningen Initiatief is gelegen binnen de jonge ontginningen. ++ Lijnopstelling met heldere ritmiek Lijnopstelling met heldere ritmiek. ++ Versterking van het landschap Kruising van landschappelijke structuren De ruimte wordt bepaald door de groenstructuur langs de Wetering en Bloemerstraat. De lijnopstelling volgt de richting van deze structuren. De lijn kruist een aantal kavelgrenzen. Er ontstaat geen verstoring / versnippering door het kruisen van deze kavelgrenzen. + ++ Het ingediende plan voor de Wetering is als concept binnen de logica van het landschap goed te begrijpen. Volgens initiatiefnemer De Wolff wordt bij een positief besluit op het ingediende principeverzoek nader onderzoek gedaan naar o.a. de landschappelijke inpassing. Het principeverzoek wordt op het aspect landschap als kansrijk beoordeeld. De totaalscore is +7. Op het aspect landschap vatten we de beoordeling van het plan samen als positief (++). Ruimtelijke ordening Leefomgeving Er bevindt zich één gevoelige bestemming (woning) binnen de kritieke zone, op ca. 350 meter aan de Bloemerstraat. Binnen de attentiezone bevinden zich nog een tiental andere gevoelige objecten aan weerzijden van de opstelling. In het principeverzoek wordt aangegeven dat, op één woning na, een afstand van 475 meter wordt aangehouden. Dit lijkt echter niet het geval, tenzij er van wordt uitgegaan dat de overige woningen is echter niet het geval voor bedrijfswoningen bij het windpark worden. Vanwege de aanwezigheid van een woning aan de rand van de kritieke Blad 47 van 49

zone en van diverse andere woningen in de attentiezone, wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Veiligheid Er zijn geen belemmeringen vanwege veiligheid. Natuur De afstand tot beschermde natuurgebieden en stiltegebieden is groot genoeg om effecten uit te sluiten. De turbines zijn wel voorzien binnen ganzenfoerageergebied. Daarom wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Luchtvaart Twee turbines zijn voorzien binnen de hoogtebeperkingszone van vliegveld Budel, met een hoogtebeperking van respectievelijk 130 en 145 meter boven NAP. Het windpark is niet voorzien binnen de ATZ. Vanwege de hoogtebeperkingen wordt een licht negatieve beoordeling gegeven. Overige randvoorwaarden Het gebied waarin de windturbines zijn voorzien heeft een beschermingsregime dat de openheid van het landschap en zichtlijnen beschermt. Landschapsaspecten zijn in de voorgaande paragraaf beoordeeld. Er wordt daarom een neutrale beoordeling gegeven. ruimtelijke ordening Leefomgeving Meerdere gevoelige objecten binnen de attentiezone en één op de rand van de kritieke zone. Veiligheid Geen belemmeringen. 0 Natuur Turbines in ganzenfoerageergebied. - - Luchtvaart Overige randvoorwaarden Twee turbines binnen de hoogtebeperkingszone van vliegveld Budel. Geen aanvullende randvoorwaarden. 0 - De totaalbeoordeling van het plan op het aspect ruimtelijke ordening is -3 en daarom samengevat als neutraal (0). Zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Uit het principeverzoek blijkt dat de Hofstee Stichting grond in het plangebied grond bezit waarop turbines zijn geprojecteerd. Welk deel van de vier geprojecteerde turbines op de gronden is geprojecteerd, en of er overeenkomsten zijn met andere grondeigenaren, blijkt niet uit de gegeven informatie. Blad 48 van 49

Lokaal geworteld initiatief Het principeverzoek om medewerking wordt ingediend door de Hofstee Stichting gevestigd in Alkmaar en De Wolff Nederland Windenergie (WNW), te Heerenveen. Over (bestaande) samenwerking met lokale projectpartners is niets opgenomen. Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Eén van de grondeigenaren in het plangebied is intensief betrokken, als mede initiatiefnemer. De betrokkenheid van, en samenwerking met andere grondeigenaren, blijkt niet. Planning Als onderdeel van bijlage 10, het ontwerp-communicatieplan, is een indicatieve planning op hoofdlijnen opgenomen. Deze voorziet in ingebruikname van het windpark medio 2021. zicht op realisatie 2020 Beschikking grondposities Lokaal geworteld initiatief Aantoonbaar draagvlak onder grondeigenaren Samenwerking met één grondeigenaar. Onduidelijk hoeveel gronden deze bezit en hoeveel turbineposities daarmee gezekerd zijn. Plan van 4 turbines, dus geen ruimte voor optimalisatie. Twee samenwerkende initiatiefnemers van buiten Nederweert en de regio Samenwerking met één grondeigenaar in het plangebied. Deze is mede initiatiefnemer. Planning Planning op hoofdlijnen, start operatie voorzien voor 2021. - De totaalbeoordeling voor het aspect zicht op realisatie 2020 is -3 en daarom samengevat als licht negatief (-). - - 0 Blad 49 van 49

Over Antea Group Van stad tot land, van water tot lucht; de adviseurs en ingenieurs van Antea Group dragen in Nederland sinds jaar en dag bij aan onze leefomgeving. We ontwerpen bruggen en wegen, realiseren woonwijken en waterwerken. Maar we zijn ook betrokken bij thema s zoals milieu, veiligheid, assetmanagement en energie. Onder de naam Oranjewoud groeiden we uit tot een allround en onafhankelijk partner voor bedrijfsleven en overheden. Als Antea Group zetten we deze expertise ook mondiaal in. Door hoogwaardige kennis te combineren met een pragmatische aanpak maken we oplossingen haalbaar én uitvoerbaar. Doelgericht, met oog voor duurzaamheid. Op deze manier anticiperen we op de vragen van vandaag en de oplossingen van de toekomst. Al meer dan 60 jaar. Contactgegevens Beneluxweg 125 4904 SJ OOSTERHOUT Postbus 40 4900 AA OOSTERHOUT E. info@anteagroup.com www.anteagroup.nl Copyright 2017 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de auteurs.