Colofon. De Publieke Omroep in Feiten en Cijfers Tekst en productie NPO. Opdrachtgever Commissariaat voor de Media. Vormgeving FC Klap

De Publieke Omroep in Feiten & Cijfers 2007

Colofon De Publieke Omroep in Feiten en Cijfers 2007 Tekst en productie NPO Opdrachtgever Commissariaat voor de Media Vormgeving FC Klap Druk Colorspace 2009, NPO, Hilversum

De Publieke Omroep in Feiten & Cijfers 2007 Rapport Datum / 16 februari 2009 Status / Definitief Van / P. van Beek / drs. V.A. Bode Ons kenmerk dbv/v&c/09/uit/226

Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1 Algemeen 4 1.1 Doel en reikwijdte van het rapport 4 1.2 Opbouw rapport 4 1.3 Opmerkingen 5 1.4 Handboek Financiële Verantwoording 5 2 Landelijke publieke omroep 6 2.1 Balansgegevens 6 2.2 Resultaatgegevens 8 3 Televisie 13 3.1 Zendtijd landelijke publieke omroep 13 3.2 Programmasoort 14 3.3 MJB-indeling 16 3.4 Programmasoort versus MJB-indeling 18 3.5 MJB-indeling versus kosten versus kijkdichtheid 20 3.6 Programmatische gegevens per net 21 3.7 Financiële gegevens per net 24 4 Radio 26 4.1 Programmatische gegevens landelijke publieke omroep 26 4.2 Programmatische gegevens per zender 30 4.3 Financiële gegevens per zender 33 4.4 Crossmedialiteit 33 5 Neventaken 36 5.1 Gebruik internetdiensten 37 5.2 Gebruik Uitzendinggemist.nl 39 5.3 Financiële gegevens neventaken 41 Bijlagen Bijlage A 45 Bijlage B 46 Bijlage C 47 Bronnen 48 Begrippenlijst 49 Definitielijst 50 Genrelijst Televisie 53 Genrelijst Radio 55 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 02

NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 03

1 Algemeen De rapportage die hier voor u ligt, is samengesteld uit reeds bestaande rapportages op het gebied van financiën en programmagegevens. In dit rapport worden de programmatische geregistreerde gegevens en de financiële gegevens van de landelijke publieke omroep (LPO) aan elkaar gekoppeld. 1.1 Doel en reikwijdte van het rapport Het rapport De Publieke Omroep in Feiten & Cijfers heeft als doel om de lezer inzage te geven in de feiten en cijfers van de LPO over het jaar 2007. Door middel van het samenvoegen van programmatische en financiële informatie wordt duidelijk welke middelen nodig zijn om een bepaald genre programma s te produceren en uit te zenden. Dit rapport heeft niet de status van een verantwoordingsdocument, maar is puur bedoeld om de lezer te informeren. De primaire doelgroep waarvoor dit rapport is samengesteld is het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen (OCW) en het Commissariaat voor de Media (CvdM), dat ook opdrachtgever is. Een tweede doelgroep is de LPO zelf. Hieronder worden verstaan de Raad van Bestuur en de omroepen. Tot slot kan dit rapport dienen ter informatie van journalisten en vanzelfsprekend iedere andere belangstellende. 1.2 Opbouw rapport In het rapport zijn de gegevens van de gehele LPO weergegeven, met onderscheid naar platforms en daarbinnen naar netten en zenders. Er waren in 2007 drie specifieke platforms te onderscheiden binnen de LPO: Televisie (hoofdstuk 3) Radio (hoofdstuk 4) Neventaken (hoofdstuk 5) Er zijn zowel puur financiële hoofdstukken als hoofdstukken waarin financiën en programmatische gegevens gecombineerd zijn. Een begrippenlijst met daarin opgenomen de gebruikte afkortingen is als bijlage bij het rapport opgenomen, evenals een definitielijst waarin uitleg wordt gegeven over in de tekst gebruikte termen. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 04

1.3 Opmerkingen Evenals 2006 is de rapportage nog grotendeels gericht op het platform televisie, maar zijn in onderhavige rapportage de gegevens van de beide andere platforms ook opgenomen. Dit komt omdat de registratiesystemen die de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) gebruikt voor televisie verder zijn ontwikkeld en geïmplementeerd dan die voor radio en neventaken. Bovendien is de neventaak internet een geheel ander medium dan radio en televisie. Deze wordt niet gemeten in genres en kijk- en luistertijdaandelen maar in aantallen unieke bezoekers en aantallen pageviews. Internet is een neventaak van de publieke omroep. Een andere neventaak betreft de themakanalen. Deze themakanalen staan nog in de kinderschoenen en daarbij ook de registratie van de kijk- en luistercijfers van deze themakanalen. De kosten van de themakanalen zijn opgenomen in de financiële overzichten in hoofdstuk 5 Neventaken. In het rapport wordt een algemene toelichting gegeven op de gebruikte termen en de wijze van verwerken in de diverse rapportages. Bij de meeste opgenomen tabellen zijn tevens de vergelijkende cijfers van het jaar 2006 opgenomen. Voor het samenstellen van dit rapport is gebruik gemaakt van een zeer grote database. Doordat er verschillende doorsneden van deze database zijn gebruikt, kan het zijn dat afrondingsverschillen zijn ontstaan, waardoor het kan voorkomen dat kleine verschillen optreden in de optelling/berekening van en in een tabel. Op een paar uitzonderingen na, is van alle programma s de kijkdichtheid bekend. Voor het berekenen van de gemiddelde kijkdichtheid en bij de berekening van de kosten per uur per kijkdichtheid, zijn alleen die programma s meegenomen waarvan de kijkdichtheid wel bekend is. De gegevens die gebruikt zijn voor dit samengestelde rapport zijn afkomstig uit diverse verantwoordingsdocumenten. In de bijlagen is een lijst van bronnen opgenomen. Omdat de LPO reeds in deze documenten verantwoording heeft afgelegd over de besteding van de van OCW verkregen middelen, dient onderhavige rapportage als een informerend document te worden beschouwd. Het bij dit document gevoegde rapport van bevindingen van de accountant van het CvdM bestrijkt dan ook alleen het proces en niet de inhoud. 1.4 Handboek Financiële Verantwoording De landelijke publieke omroepen verantwoorden zich in hun jaarrekening over de bestede middelen. Zij doen dit conform het zogenaamde Handboek Financiële Verantwoording. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 05

2 Landelijke publieke omroep In dit hoofdstuk worden de financiële en programmatische gegevens op het minst gedetailleerde niveau weergegeven, namelijk van de LPO als geheel. Dit zijn dus alle omroeporganisaties (inclusief de NPO) en alle platforms samen. Allereerst zullen de financiële gegevens op hoofdlijnen worden toegelicht en vervolgens aan de programmatische gegevens worden gekoppeld. 2.1 Balansgegevens In tabel 1 zijn de programmavoorraden, de verschillende reserves en de eigen vermogens van de LPO van 2003 tot en met 2007 opgenomen. Onder de voorraden zijn zowel de programma s opgenomen die al gereed zijn maar nog niet uitgezonden als de programma s die nog in productie zijn. Tevens is de bijdrage verrekend die van derden is ontvangen voor in de voorraad opgenomen programma s. De Raad van Bestuur kent aan alle omroepen een bepaald gedeelte van het van OCW verkregen budget toe. Wanneer dit budget om wat voor reden dan ook niet geheel wordt opgemaakt, dient het resterende budget aan de zogenaamde reserve voor programmadoeleinden te worden toegevoegd. Ook de positieve resultaten die uit verenigingsactiviteiten, programmabladen en andere nevenactiviteiten worden verkregen, dienen aan de reserve voor programmadoeleinden te worden toegevoegd. De middelen die in deze reserve zijn opgenomen dienen in volgende jaren te worden gebruikt voor de programmering (lees: televisie, radio en neventaken). Sinds 2005 heeft de Raad van Bestuur de reserve voor programmadoeleinden genormeerd; de reserves boven de norm worden overgedragen aan de Raad van Bestuur. Deze bindende regeling heeft tot gevolg gehad dat ultimo 2007! 12 mln aan reserves door de omroepen is overgedragen aan de Raad van Bestuur (2006! 22,4 mln). De Raad heeft in 2007 van de tot met 2006 overgedragen reserves! 11,9 mln ingezet voor de programmering. Naast deze reserve voor programmadoeleinden hebben de ledengebonden omroepen (behalve BNN, LLiNK en MAX) ook nog een verenigingsreserve. Deze verenigingsreserves zijn opgenomen onder de algemene reserves. Daarnaast kan vanuit het verleden nog sprake zijn van een herwaarderingsreserve voor vaste activa. Tot slot zijn er nog overige reserves. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 06

Tabel 1 Programmavoorraad en eigen vermogen x! 1.000,- 2007 2006 2005 2004 2003 Programmavoorraad 117.014 249.368 282.745 199.551 245.420 Reserve voor programmadoeleinden 30.848 36.326 37.000 118.447 108.738 Algemene reserve 128.806 129.792 132.310 133.811 135.461 Herwaarderingsreserve 1.273 1.344 1.415 1.485 1.554 Overige reserves 30.654 33.665 32.521 34.285 47.463 Reserve voor programmadoeleinden NPO 53.817 53.761 65.804 0 0 Algemene reserve NPO 28.915-40.382 57.608 42.069 34.447 Herwaarderingsreserve NPO 0 0 0 1.134 1.134 Overige reserves NPO 7.971 10.410 11.975 9.256 2.900 TOTAAL EIGEN VERMOGEN 282.284 224.916 338.633 340.487 331.697 Zoals uit tabel 1 blijkt, fluctueren de programmavoorraden van jaar tot jaar. Dit komt doordat de waarden van de programma s die in de voorraad zijn opgenomen verschillen. Wanneer in enig jaar een dure dramaserie is geproduceerd, maar nog niet uitgezonden, heeft dit direct gevolgen voor de waarde van de voorraad. De sterke daling van de programmavoorraad in 2007 is het gevolg van een stelselwijziging bij de NOS: de aangekochte maar nog niet gefactureerde sportrechten worden niet langer verantwoord in de programmavoorraad, maar als niet uit de balans blijkende verplichtingen. Het effect van deze wijziging bedraagt! 154,6 mln. Vóór deze stelselwijziging daalde de programmavoorraad in de even jaren, omdat dan de grote sportevenementen worden uitgezonden. Als gevolg van een in 2005 ingestelde bindende regeling vloeien overtollige programmareserves terug naar de Raad van Bestuur. Ultimo 2007 zijn de programmareserves bij de omroepen mede door deze regeling gedaald naar! 30,8 mln. Welke reserves overtollig zijn, is berekend aan de hand van een maximum benodigd percentage reserve voor programmadoeleinden bij een bepaald budget. Op deze manier is berekend dat ultimo 2007! 12 mln (2006! 22,4 mln) van de reserves voor programmadoeleinden van de omroepen overtollig was. Deze naar de Raad van Bestuur teruggevloeide overtollige reserves worden later weer ingezet ter ondersteuning van de programmering. In 2007 heeft de Raad van Bestuur in totaal! 40 mln uit de reserves ingezet ten behoeve van de programmering. Daarvan is! 12 mln afkomstig uit de in 2005 en 2006 overgedragen programmareserves, de overige! 28 mln komen uit de reserves van de NPO. Naast de algemene reserves (met name verenigingsreserves) van de omroepen is ook de algemene reserve van de NPO opgenomen. De hoogte van deze reserve fluctueert met de resultaten van de NPO en met de mate waarin deze reserve wordt ingezet ten behoeve van de programmering. In 2007 is deze reserve sterk gestegen naar! 28,9 mln NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 07

(2006 -! 40,4 mln), vooral als gevolg van een toevoeging van! 66,9 mln uit het positieve exploitatieresultaat 2007. Dit positieve exploitatieresultaat wordt veroorzaakt door een extra bijdrage van OCW van! 86,5 mln. Zonder deze bijdrage het zou het resultaat over 2007 op! 28,2 mln negatief zijn uitgekomen. 2.2 Resultaatgegevens Iedere omroep stelt een jaarrekening op waarin naast de balans een exploitatierekening is opgenomen. In deze exploitatierekening worden alle baten en lasten in een jaar verantwoord. In tabel 2 is de exploitatierekening voor de jaren 2003-2007 van de LPO opgenomen. Tabel 2 Categoriale exploitatierekening* x! 1.000,- 2007 2006 2005 2004 2003 Baten Radio en televisie 734.108 506.558 680.677 724.045 747.823 Neventaken 40.532 32.807 24.337 16.196 0 Opbrengst programmabladen 122.526 112.645 115.762 113.556 112.139 Opbrengst overige nevenactiviteiten 23.682 31.214 28.159 26.147 0 Opbrengst vereniging(-sactiviteiten) 25.812 25.570 25.765 26.369 26.854 Overige bedrijfsopbrengsten 16.759 20.725 12.821 14.439 34.430 SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN 963.419 729.519 887.521 920.752 921.247 Lasten Lonen en salarissen 197.270 185.318 193.126 187.338 194.444 Sociale lasten 51.567 53.434 64.131 53.433 55.154 Afschrijvingen op vaste activa 15.089 14.878 12.317 14.201 15.606 Bijzondere waardeverminderingen vlottende activa 507 97 629 57 61 Directe productiekosten 545.419 527.723 540.470 582.120 530.495 Overige bedrijfslasten 104.360 95.898 99.295 86.583 89.610 SOM DER BEDRIJFSLASTEN 914.212 877.348 909.968 923.732 885.370 BEDRIJFSRESULTAAT 49.207-147.829-22.446-2.980 35.877 Opbr. van vord. die tot de vaste activa behoren 1.057 29.054 16.382 9.231 147 Rentebaten en inkomsten uit beleggingen 13.312 9.785 9.099 9.797 14.022 Waardever. van vord. die tot de vaste activa behoren -2 0 0 8-176 Waardeverandering van beleggingen resp. effecten 0 0 0 0 0 Rentelasten en soortgelijke kosten -5.245-4.810-5.398-5.509-4.617 SALDO UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING 58.329-113.800-2.364 10.547 45.252 Buitengewone baten 0 0 0 0 0 Buitengewone lasten (-) 0 0 0 0 0 EXPLOITATIESALDO 58.329-113.800-2.364 10.547 45.252 * Exclusief RVD en politieke partijen NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 08

De baten radio en televisie zijn sterk gestegen van! 506,6 mln in 2006 naar! 734,1 mln in 2007. Dit komt vooral door de terugvordering van! 86,5 mln in 2006 door OCW op last van de Europese Commissie, in combinatie met de extra bijdrage aan de NPO in 2007 van! 86,5 mln. Deze extra bijdrage is tevens de belangrijkste oorzaak van de sterke verbetering van het exploitatiesaldo van -! 113,8 mln in 2006 naar! 58,3 mln in 2007. In de baten en lasten (directe productiekosten) is een verhoging verwerkt van! 22 mln vanwege de omlegging van de financiering van beheertaken van OCW naar de NPO. De bruto opbrengsten van programmabladen zijn met! 9,9 mln toegenomen naar! 122,5 mln. Het budget van neventaken is met! 7,7 mln verhoogd naar! 40,5 mln om de verdere uitbouw van internet en themakanalen mogelijk te maken. Deze verdere uitbouw is ook de belangrijkste oorzaak van de stijging van de lasten van lonen en salarissen. De in tabel 2 opgenomen exploitatierekening wordt de zogenaamde categoriale exploitatierekening genoemd. Dit is een exploitatierekening opgebouwd naar baten- en lastensoorten. Ten behoeve van het CvdM stellen de omroepen nóg een exploitatierekening op, de zogenaamde functionele exploitatierekening. Dit is een exploitatierekening ingedeeld naar functies zoals bepaald in de Mediawet en het Handboek Financiële Verantwoording. Uit deze laatste exploitatierekening kunnen de resultaten per platform worden afgelezen zoals in tabel 3 uiteengezet. Tabel 3 Exploitatieresultaat per platform x! 1.000,- 2007 2006 2005 2004 2003 Televisie 2.657 4.609-77.145-1.793 33.028 Radio -1.633-4.050-5.445 153 743 Neventaken -9.635-3.357-2.701-1.791-3.049 NPO 66.940-111.002 82.927 13.978 14.531 TOTAAL 58.329-113.800-2.364 10.547 45.253 In tabel 3 zijn de resultaten per platform in de afgelopen vijf jaar opgenomen. Het negatieve resultaat in 2007 ad! 8,6 mln op het totaal van de platforms televisie, radio en neventaken is inclusief een bedrag van! 28 mln, dat door de Raad van Bestuur per saldo uit de reserves is ingezet voor continuering en versterking van de programmering. Exclusief deze netto overdracht door de NPO zou het totale resultaat op de platforms circa! 36,6 mln negatief zijn geweest. Het per saldo positieve resultaat bij de NPO van! 66,9 mln wordt behalve door de netto overdracht aan de omroepen voornamelijk veroorzaakt door de eerder genoemde bijdrage ad! 86,5 mln door OCW. Uit de tabel blijkt dat de omroepen in 2003 op het platform televisie gespaard hebben, waardoor het positieve resultaat aanzienlijk was. De omroepen hebben dit gedaan, NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 09

vooruitlopend op de budgetkorting ad! 39 mln in 2004 als gevolg van de opgelegde bezuinigingen. In 2004 is het resultaat op dit platform nagenoeg nihil. Het negatieve resultaat in 2005 is voornamelijk veroorzaakt door de overdracht van reserve voor programmadoeleinden boven de norm van! 65,8 mln. Deze zelfde overdracht zorgt voor een fors positief resultaat bij de NPO in dat jaar. Het resultaat in 2006 is vooral beïnvloed door een netto overdracht ad! 61 mln van de NPO, waarvan! 49 mln uit de reserves van de NPO zelf en! 12 mln uit de overgedragen reserves, aan met name televisie voor de programmering en de terugvorderingbeschikking van OCW van! 86,5 mln. De indeling van de functionele exploitatierekening verschilt van die van de categoriale exploitatierekening. In de categoriale exploitatierekening worden alle baten en lasten bruto opgenomen. In de functionele exploitatierekening worden alleen de baten en lasten van het omroepbedrijf (radio, televisie en neventaken) bruto opgenomen. De resultaten van de overige activiteiten zoals de vereniging en het programmablad worden netto onder de baten opgenomen onder eigen bijdragen. Een ander verschil is de indeling van de kosten. In de functionele exploitatierekening wordt (conform het Handboek Financiële Verantwoording van april 2005) een onderscheid gemaakt naar twee soorten kosten: Directe kosten: kosten die direct aan de programma s, de programmering en neventaken kunnen worden toegerekend; Indirecte kosten: kosten voor ondersteunende taken. In de categoriale exploitatierekening wordt dit onderscheid niet gemaakt. In tabel 4 is de functionele exploitatierekening verkort weergegeven voor de jaren 2003 tot en met 2007. Tabel 4 Verkorte functionele exploitatierekening x! 1.000,- 2007 2006 2005 2004 2003 Baten Vergoeding RvB 745.563 517.951 677.045 716.819 719.772 Eigen bijdragen 95.868 112.341 95.311 86.952 78.437 TOTAAL BATEN 841.431 630.292 772.355 803.771 798.209 Lasten Directe kosten 681.085 653.895 679.615 709.451 657.981 Indirecte kosten 102.017 90.197 95.105 83.773 94.975 TOTAAL LASTEN 783.102 744.092 774.719 793.224 752.956 EXPLOITATIERESULTAAT 58.329-113.800-2.364 10.547 45.253 De vergoeding van de Raad van Bestuur is in 2007 ten opzichte van 2006 met! 227,6 mln gestegen naar! 745,6 mln. Deze stijging is vooral het gevolg van meevallende Ster-inkomsten ad! 36 mln, een extra bijdrage van OCW ad! 86,5 mln en de omlegging van de financiering van Beheertaken van OCW naar de NPO ad! 22 mln. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 10

De daling van de eigen bijdragen naar! 95,9 mln (2006! 112,3 mln) is het saldo van een daling van! 34,1 mln bij de NPO, grotendeels als gevolg van het wegvallen van de incidentele opbrengst van de verkoop van Nozema in 2006, en! 17,7 mln hogere eigen bijdragen bij de omroepen. Gemiddeld 87,0% (! 681,1 mln) van de totale kosten ad! 783,1 mln in 2007 zijn kosten die rechtstreeks aan de programma s worden toegeschreven. De kosten die niet aan programma s kunnen worden toegerekend, de indirecte kosten (! 102 mln), bedroegen 13% van de totale kosten (2006 12,1%). Aangezien de NPO in zijn opzet een ondersteunende organisatie is, worden alle personele lasten als indirect verantwoord, wat een enigszins vertekend beeld oplevert van deze kosten. Wanneer de NPO buiten beschouwing wordt gelaten en dus alleen naar de hoogte van de indirecte kosten van het omroepbedrijf wordt gekeken, komt het percentage uit op 6,9% (2006 6,5%). De stijging van de indirecte kosten bij de NPO betrof vooral kosten van Innovatie & Nieuwe Media, personele lasten als gevolg van de herinrichting en marketingkosten betreffende de gezamenlijke omroepen. Bij de omroepen gaat het vooral om algemene kosten zoals huisvestingskosten. Bij de LPO wordt vanwege de verscheidenheid en looptijd van programma s veel gewerkt met ingehuurde krachten, freelancers. Deze werknemers zijn dus niet in dienst bij een omroep. Alle werknemers (voor bepaalde tijd en onbepaalde tijd) die wel in dienst zijn bij een omroep worden aangeduid met de term eigen medewerkers. In tabel 5 zijn de totale kosten van eigen medewerkers (zowel direct als indirect) en het aantal medewerkers omgerekend naar een fulltime equivalent (fte) weergegeven. Vervolgens zijn de kostenstijgingen van jaar tot jaar berekend evenals de gemiddelde kosten per fte. Tot en met 2006 werden de gemiddelde kosten per fte nog berekend door kosten eigen medewerkers te delen door het aantal fte per 31 december. Met ingang van 2007 worden de kosten eigen medewerkers gedeeld door het gemiddelde aantal fte. Dit geeft een zuiverder beeld omdat niet alle fte s gedurende een heel jaar in dienst zijn en de kosten gerelateerd zijn aan de periode dat iemand daadwerkelijk in dienst van een omroep is of was. Tabel 5 Gemiddelde personeelskosten per fte x! 1.000,- 2007 2006 2005 2004 2003 Kosten eigen medewerkers 226.458 215.929 235.417 219.256 225.347 Kostenstijging 4,9% -8,3% 7,4% -2,7% 0,3% GEMIDDELD AANTAL FTE 3.421 3.348 3.425 3.518 3.674 FTE-wijziging 2,2% -2,3% -2,6% -4,2% -4,5% GEMIDDELDE KOSTEN PER FTE 66 64 69 62 61 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 11

Na een jarenlange daling is in 2007 het aantal eigen medewerkers weer licht gestegen. De kosten zijn gestegen door o.a. CAO-aanpassingen. Vanwege de verdere uitbouw van internet en themakanalen was bij neventaken de stijging relatief het grootst. De kostenstijging (4,9%) was groter dan de stijging van het gemiddeld aantal fte s (2,2%). Grafiek 1 toont de verhouding tussen de personeelslasten en het in een jaar (m.i.v. 2007 gemiddeld) aantal aanwezige fte s. Als gevolg van kosten van afvloeiings-regelingen vertonen de kosten een minder gelijkmatig verloop dan de aantallen. Grafiek 1 Personeelslasten en aantal fte's NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 12

3 Televisie Het platform televisie is niet het oudste platform van de LPO, maar sinds jaar en dag wel het grootste. Met drie netten inclusief een kindernet is de LPO dan ook een begrip in Nederland. 3.1 Zendtijd landelijke publieke omroep De LPO zendt zijn televisieprogramma s uit op drie netten, Nederland 1, Nederland 2 en Nederland 3 en een kindernet, Z@pp(elin), dat overdag uitzendt op Nederland 3. Daarnaast zendt de LPO televisieprogramma s uit op 17 themakanalen. Met ingang van 1 september 2006 wordt uitgezonden volgens het zogenaamde programmeermodel. Daarbij is het profiel van het net, op basis van leefstijlgroepen, leidend bij het plaatsen van de programma s. Omroepen zenden sindsdien hun programma s uit op meerdere netten, in plaats van uitsluitend op het zogenaamde thuisnet. De netprofielen laten zich in het kort als volgt karakteriseren. Nederland 1 is onmisbaar, een net waar iedereen zich thuis voelt. Nederland 1 houdt kijkers op de hoogte, biedt gemeenschappelijke ervaringen en bevordert de samenhang in de maatschappij. Leefstijlgroepen: gemakzoekende burgers, bezorgde burgers en zorgzame opvoeders. Nederland 2 is de informatieve zender, de beste krant van Nederland maar dan op TV. Nederland 2 biedt mensen informatie, achtergronden en opinies over relevante onderwerpen. Leefstijlgroepen: standvastige gelovigen en participerende burgers. Nederland 3 is een innovatief, eigenzinnig en gedurfd net voor jongere kijkers (20-49 jaar). Nederland 3 biedt ruimte om onbevangen televisie te maken en te kijken en is een platform voor eigenzinnigheid en vernieuwing. Leefstijlgroepen: tolerante wereldburgers, zorgeloze spanningzoekers en ambitieuze pleziermakers. Z@ppelin is een brede, vrolijke kinderzender waarbij kinderen tussen 3-5 jaar spelenderwijs leren ontdekken en kunnen ontspannen. Z@PP wil een brede vrolijke kindercommunity zijn, waar kinderen van 6 tot 9 jaar en jongeren van 10 tot 12 jaar zich graag mee identificeren, leren omgaan met media en zich kunnen ontspannen. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 13

Op alle drie de netten wordt in de nacht de zogenaamde nachtcarrousel uitgezonden. Hierin worden continu herhalingen uitgezonden van bijvoorbeeld journaals, sportjournaals, actualiteitenprogramma s en talkshows. Overdag wordt op Nederland 1 (na Goedemorgen Nederland) een Journaalcarroussel uitgezonden met nieuwe bulletins op de hele uren. Op Nederland 2 worden overdag programma s herhaald onder de naam Uitzending Gemist en op Nederland 3 worden kinder- en jeugdprogramma s uitgezonden onder de naam Z@ppelin en Z@PP. In tabel 6 is de totale uitzendtijd op televisie per jaar in uren weergegeven. Tabel 6 Uitzendduur televisie 2007 2006 2005 2004 2003 UITZENDDUUR IN UREN 19.783 21.510 21.416 19.085 17.823 De Sterzendtijd en de uitzendingen van selecties van teletekstpagina s zijn niet in de vermelde uren opgenomen. In 2007 is de uitzendduur ten opzicht van het voorgaande jaar met 8% afgenomen. 3.2 Programmasoort De omroepen kunnen programma s zelf produceren of aankopen. Zelf geproduceerde programma s worden aangeduid met de term eigen product. In opdracht gemaakte aangekochte programma s worden opgenomen onder binnenlandse uitbesteding. Wanneer een omroep een programma in samenwerking (coproductie) met een externe producent maakt, wordt deze ook als binnenlandse uitbesteding aangemerkt. Wordt een programma echter door meerdere publieke omroepen gezamenlijk gemaakt dan is dit een eigen product. En tenslotte, als een programma door een buitenlandse producent is gemaakt, is sprake van buitenlandse aankoop. In tabel 7 wordt de koppeling gemaakt tussen de kosten van eigen producten en aangekochte producten in relatie tot de duur van deze programma s. Met andere woorden: voor de berekening van de totale kosten per uur worden de kosten gewogen naar het aantal minuten dat een bepaald programma heeft geduurd. Vervolgens wordt nog een onderscheid gemaakt tussen eerste uitzending van programma s en programma s die reeds eerder zijn uitgezonden. Reeds eerder uitgezonden programma s (herhalingen) zijn veelal goedkoper dan eerste uitzendingen. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 14

Tabel 7 Programmasoort In uren In % totaal 2007 Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- In uren In % totaal 2006 Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- eerste Eigen product uitzending 5.704 29% 326.473 57.240 5.605 26% 315.744 56.332 herhaling 6.979 35% 7.591 1.088 8.598 40% 2.576 300 eerste Binnenlandse 1.678 9% 131.852 78.562 1.908 9% 147.136 77.102 uitzending uitbesteding herhaling 1.611 8% 2.549 1.582 1.888 9% 1.635 866 eerste Buitenlandse 1.077 5% 19.489 18.099 1.369 6% 27.664 20.203 uitzending aankoop herhaling 2.734 14% 3.233 1.182 2.142 10% 1.879 877 TOTAAL 19.783 100% 491.187 24.829 21.510 100% 496.634 23.088 Uit tabel 7 blijkt dat in 2007 19.783 uur televisie is uitgezonden (2006: 21.510 uur). De teruggang in het totale aantal uren (- 1.727 uur) wordt vooral veroorzaakt doordat minder herhalingen zijn uitgezonden (- 1.304 uur). Ook het aantal eerste uitzendingen is gedaald en wel met 423 uur. In 2007 betrof 43% van alle uitgezonden uren eerste uitzendingen (2006 41%). Het aandeel eigen product in de totale zendtijd is gedaald van 66% naar 64%, daarbinnen is er een duidelijke verschuiving van herhalingen (2007 35%; 2006 40%) naar eerste uitzendingen (2007 29%; 2006 26%). Het aandeel buitenlandse aankoop is gestegen van 16% naar 19% en het aandeel herhalingen is opvallend gestegen van 10% in 2006 naar 14% in 2007. De gemaakte kosten per uitzenduur, eerste uitzending zijn bij eigen product en binnenlandse uitbesteding gestegen, maar bij buitenlandse aankoop met 10% gedaald. Bij herhalingen zijn de kosten per uitzenduur bij alle drie programmasoorten juist relatief sterk gestegen onder andere door de wijzigingen in de toerekening van de kosten. In totaal zijn de kosten per uitzenduur per saldo met 8% gestegen van! 23.088 in 2006 naar! 24.829 in 2007. Deze stijging komt doordat de totale uitzendduur meer is gedaald dan de totale uitgaven. Aan het in 2007 uitgezonden eigen product, eerste uitzendingen en herhalingen samen, is! 334,1mln uitgegeven (2006! 318,3 mln). De eerste uitzendingen kostten! 57.240 per uur (2006! 56.332) en de herhalingen! 1.088 per uur (2006! 300). Het aandeel van en de uitgaven aan de eerste uitzending van eigen product is gestegen naar! 326,5 mln (2006! 315,7 mln), ondanks een daling van de totale directe uitgaven van! 496,6 mln in 2006 naar! 491,2 mln in 2007. Van de totale uitgezonden uren betrof 17% (2006 18%) binnenlandse uitbesteding. Deze programma s hebben! 134,4 mln (2006! 148,8 mln) gekost. De kosten van de eerste uitzendingen van deze categorie programma s bedroegen! 131,9 mln (2006! 147,1 mln), wat neerkomt op! 78.562 per uur (2006! 77.102). NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 15

De herhalingen, zowel in 2006 als 2007 ongeveer de helft van de zendtijd van de in Nederland uitbestede programma s, kostten per uur gemiddeld! 1.582 (2006! 866). In 2007 betrof 19% (2006: 16%) van de uitzendingen buitenlandse aankoop. Deze aangekochte programma s hebben! 22,7 mln (2006! 29,5 mln) gekost. Een eerste uitzending kostte! 18.099 per uur en een herhalingsuitzending! 1.182 per uur. 3.3 MJB-indeling De programma s die de LPO uitzendt, worden ingedeeld volgens de zogenaamde MJBindeling. Deze MJB-indeling is een meerdimensionale indeling waarbij de programma s worden gerubriceerd in een overkoepelende categorie waarmee de hoofdvorm van een programma wordt aangegeven. Deze hoofdvormen worden genres genoemd. Bij het woord genre moet men denken aan non-fictie (informatie) zoals nieuws en actualiteiten, fictie zoals drama, amusement zoals spelprogramma s en muziek zoals popmuziek. Onder overig zijn onder meer opgenomen de programmaoverzichten van een omroep. Als bijlage bij dit rapport is een lijst met deze MJB-indeling opgenomen met daarbij een omschrijving. De LPO is in het kader van de programmavoorschriften wettelijk verplicht aan het CvdM te rapporteren. Bij deze rapportage wordt gebruik gemaakt van de MJB-indeling. De voor dit doeleinde geregistreerde gegevens hebben ook als basis voor deze rapportage gediend. In tabel 8 zijn de kosten per hoofdgenre weergegeven, gerelateerd aan de uitzendduur per hoofdgenre. Verder is een verdeling naar eerste uitzending en herhaling gemaakt. Tabel 8 Hoofdgenres MJB-indeling Informatie Drama In uren In % totaal 2007 Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- In uren In % totaal 2006 Uitzendduur Kosten Uitzendduur Kosten Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- eerste uitzending 5.835 29% 336.588 57.684 6.077 28% 340.506 56.034 herhaling 7.074 36% 6.230 881 9.294 43% 2.830 305 eerste uitzending 1.298 7% 55.077 42.423 1.480 7% 69.133 46.708 herhaling 3.231 16% 6.212 1.923 2.475 12% 2.986 1.206 eerste Amusement uitzending 649 3% 58.507 90.099 779 4% 58.791 75.451 herhaling 709 4% 374 528 568 3% 249 439 eerste Muziek uitzending 673 3% 27.641 41.042 546 3% 22.114 40.492 herhaling 310 2% 556 1.794 291 1% 25 86 eerste Overig uitzending 3 0% 0 158 0 0% 0 0 herhaling 1 0% 0 0 0 0% 0 0 TOTAAL 19.783 100% 491.187 24.829 21.510 100% 496.634 23.089 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 16

Van de totale uitzendtijd in 2007 bedroeg 65% informatie. Een duidelijke daling ten opzichte van 2006 (71%). Deze daling betreft voornamelijk herhalingen: in 2007 36% van de totale zendtijd, tegen 43% in 2006. Er is in 2007 minder informatie herhaald tijdens de zogenaamde nachtcarrousel. De kosten voor informatieve programma s bedroegen in 2007! 342,9 mln, vrijwel gelijk aan 2006 (! 343,3 mln), hiervan is! 6,2 mln voor herhalingen (2006! 2,8 mln). Niet alleen de totale kosten van de herhalingen van deze programmacategorie zijn gestegen, ook de kosten per uur: in 2007! 881 per uur tegen! 305 per uur in 2006. De kosten per uur van eerste uitzendingen zijn gestegen van! 56.034 per uur in 2006 naar! 57.684 per uur in 2007. De uitzendduur van drama is duidelijk gestegen, zowel absoluut, met 573 uur, als relatief (23%; 2006 19%). De toename betreft geheel herhalingsuitzendingen, + 756 uur, de eerste uitzendingen zijn met 183 uur gedaald. De totale kosten van drama zijn met 15% afgenomen tot! 61,3 mln (2006! 72,1 mln). Deze daling is het gevolg van het minder uitzenden van nieuw drama (-! 14,1 mln) en van de toename van de herhalingsuitzendingen (+! 3,2 mln). De kosten per uur van de herhalingen zijn aanzienlijk gestegen van! 1.206 in 2006 naar! 1.923 in 2007, maar zijn nog altijd veel lager dan die van de eerste uitzendingen! 46.708 in 2006 en! 42.423 in 2007. De uitzendduur van amusement is in 2007 weinig veranderd. In 2006 en 2007 was dit 7% van de totale zendtijd. Daarbinnen is een verschuiving te zien van eerste uitzendingen naar herhalingen. De afname van het aantal eerste uitzendingen (- 130 uur) ging echter wel gepaard met een stijging van de kosten per uur van! 75.451 in 2006 naar! 90.099 in 2007. De totale kosten van amusement bleven stabiel,! 58,9, mln (2006! 59 mln). Het aandeel van muziek in de totale uitzendduur is gestegen van 4% naar 5% in 2007. Ook de kosten van deze programma s stegen: ze bedroegen in 2007! 28,2 mln tegen! 22,1 mln in 2006. De kosten per uur van eerste uitzending stegen licht, maar die van herhalingen stegen sterk van! 86 in 2006 tot! 1.794 in 2007. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 17

Grafiek 2 geeft de verhouding van de zendtijd van de diverse hoofdgenres in 2007 ten opzichte van 2006 weer. Grafiek 2 MJB-indeling in procenten 3.4 Programmasoort versus MJB-indeling Tabel 9 geeft op kosten- en tijdsniveau aan of de programma s per hoofdgenre eigen of aangekochte programma s betreffen. Ook hier is weer een nadere onderverdeling naar eerste uitzending en herhaling gemaakt. Tabel 9 Programmasoort naar hoofdgenre Informatie Drama Eigen product In uren Kosten x! 1.000,- 2007 Binnenlandse uitbesteding Kosten x In uren In uren! 1.000,- Buitenlandse aankoop Kosten x! 1.000,- In uren Totaal Kosten x! 1.000,- eerste uitzending 4.740 265.006 897 66.828 197 4.754 5.835 336.588 herhaling 6.076 5.075 806 899 192 257 7.074 6.230 eerste uitzending 207 13.857 257 27.887 834 13.334 1.298 55.077 herhaling 416 1.766 366 1.583 2.449 2.863 3.231 6.212 eerste Amusement uitzending 263 27.832 385 30.637 1 39 649 58.507 herhaling 344 314 356 51 9 10 709 374 eerste Muziek uitzending 490 19.779 139 6.500 44 1.362 673 27.641 herhaling 142 436 83 17 85 103 310 556 eerste Overig uitzending 3 0 0 0 0 0 3 0 herhaling 1 0 0 0 0 0 1 0 TOTAAL 12.683 334.064 3.289 134.401 3.811 22.722 19.783 491.187 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 18

Eigen product In uren Kosten x! 1.000,- 2006 Binnenlandse uitbesteding Kosten x In uren In uren! 1.000,- Buitenlandse aankoop Kosten x! 1.000,- In uren Totaal Kosten x! 1.000,- eerste Informatie uitzending 4.766 262.688 1.063 70.822 247 6.995 6.076 340.505 herhaling 7.920 2.084 1.098 569 276 177 9.294 2.830 eerste Drama uitzending 222 15.519 229 35.747 1.030 17.867 1.481 69.133 herhaling 312 268 371 1.016 1.792 1.702 2.475 2.986 eerste Amusement uitzending 271 23.003 502 35.564 7 224 779 58.791 herhaling 241 213 320 37 7 0 568 249 eerste Muziek uitzending 346 14.534 114 5.003 85 2.577 546 22.114 herhaling 125 11 99 13 67 0 291 25 TOTAAL 14.203 318.321 3.796 148.771 3.511 29.543 21.510 496.634 Tabel 9 laat duidelijk zien welk genre programma s vooral door de omroepen zelf wordt geproduceerd (informatie) en welk genre vooral wordt aangekocht in binnenland (informatie) en buitenland (drama). In 2007 is in totaal 1.727 uur minder uitgezonden dan in 2006. Bij de hoofdgenres is sprake van flinke een daling bij het genre informatie, - 2.461 uur, met name bij de herhalingen, - 2.220 uur. Bij drama (+ 573 uur) en muziek (+ 146 uur) stijgt het aantal uren. Op programmasoortniveau is in 2007 is ten opzichte van 2006 een daling zichtbaar van het aandeel eigen product (- 10,7%) en bij binnenlandse uitbesteding (- 13,4%). Het aandeel van buitenlandse aankoop stijgt met 8,5%. Opvallend is dat de kosten bij eigen product en buitenlandse aankoop een tegengestelde ontwikkeling laten zien van de beweging bij hun uren. De totale kosten van eigen product zijn met! 15,7 mln gestegen terwijl het aantal uren is gedaald. Bij informatie zijn de kosten gestegen met! 5,3 mln, waarvan! 3 mln door hogere kosten van herhalingen. Bij amusement is de stijging! 4,9 mln onder meer door dure eigen producties zoals Spoorloos Verdwenen en bij muziek is de stijging! 5,7 mln onder meer door programma s als Op Zoek naar Evita (AVRO) en Korenslag (EO). De kosten van buitenlandse aankoop zijn fors gedaald (-! 6,8 mln) omdat meer goedkope herhalingen zijn uitgezonden, de daling zit met name bij informatie: -! 2,2 mln en drama: -! 3,4 mln. Bij binnenlandse uitbesteding dalen niet alleen de uren met 507 uur, maar ook de kosten met bijna! 14,4 mln, met name bij de genres drama (-! 7,3 mln) en amusement (-! 4,9 mln). NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 19

3.5 MJB-indeling versus kosten versus kijkdichtheid De kijkdichtheid (kdh in de tabellen) wordt gemeten in procenten kijkers van een bepaalde doelgroep die in een bepaald tijdvak naar een bepaald net hebben gekeken. De doelgroep die hierbij wordt gehanteerd is de Nederlandse bevolking van zes jaar en ouder. Het tijdvak dat wordt gehanteerd is 18.00 uur tot en met 24.00 uur. Het aldus verkregen percentage kan worden omgerekend naar het absolute aantal kijkers. Omdat de groep zes jaar en ouder ieder jaar in omvang verschilt, verschilt eveneens het aantal kijkers dat gerelateerd is aan een bepaald percentage per jaar. 1% kijkdichtheid stond in 2007 gelijk aan circa 149.000 kijkers. Naast de kijkdichtheid wordt ook vaak het kijktijdaandeel ofwel marktaandeel van een programma weergegeven. Het kijktijdaandeel geeft het percentage kijkers van het totale daadwerkelijke kijkerspubliek in een bepaald tijdvak weer. In tabel 12 zijn de kijktijdaandelen op hoofdniveau weergegeven. Hierbij doelt men op de vergelijking tussen het kijktijdaandeel van de LPO ten opzichte van de andere zenders, vooral die van RTL Nederland en SBS. In tabel 10 is naast de duur, de kosten en de kosten per uur, de gemiddelde kijkdichtheid in aantallen kijkers per hoofdgenre weergegeven. Vervolgens zijn hier de kosten per uur tegen afgezet. Hiermee kan dus worden aangegeven hoeveel bijvoorbeeld één uur eerste uitzending amusement per duizend kijkers heeft gekost. Niet van alle programma s is de kijkdichtheid bekend. Voor het berekenen van de gemiddelde kijkdichtheid zijn alleen die programma s meegenomen waarvan de kijkdichtheid bekend is. Dit geldt ook voor de berekening van de kosten per uur en de kosten per uur per kijkdichtheid. In tabel 10 is tabel 8 aangevuld met de kijkdichtheid. Wanneer de werkelijke kosten per uur worden gedeeld door de kijkdichtheid zoals opgenomen in tabel 10, volgt dan ook bij sommige genres een andere uitkomst dan nu uit de kolom kosten per uur per kijkdichtheid (is: kosten per uur per duizend kijkers) blijkt. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 20

Tabel 10 Kosten per uur kijkdichtheid per hoofdgenre 2007 Informatie Drama Amusement Muziek Overig TOTAAL In uren Kosten x Kosten per! 1.000,- uur x! 1,- Kdh x 1.000 Kosten per uur/kdh x! 1,- In uren Kosten x Kosten per! 1.000,- uur x! 1,- Kdh x 1.000 Kosten per uur/kdh x! 1,- eerste uitzending 5.835 336.588 57.684 473 122 6.077 340.506 56.034 533 105 herhaling 7.074 6.230 881 65 14 9.294 2.830 305 69 4 eerste uitzending 1.298 55.077 42.423 242 175 1.480 69.133 46.708 256 183 herhaling 3.231 6.212 1.923 89 22 2.475 2.986 1.206 106 11 eerste uitzending 649 58.507 90.099 625 144 779 58.791 75.451 576 131 herhaling 709 374 528 214 2 568 249 439 209 2 eerste uitzending 673 27.641 41.042 190 216 546 22.114 40.492 204 198 herhaling 310 556 1.794 83 22 291 25 86 136 1 eerste uitzending 3 0 158 58 0 0 0 0 0 0 herhaling 1 0 0 46 0 0 0 0 0 0 19.783 491.187 24.829 229 68 21.510 496.634 23.089 243 55 2006 Uit tabel 10 blijkt onder andere dat de gemiddelde kijkdichtheid van eerste uitzending in het genre informatie daalde van 533.000 mensen in 2006 naar 473.000 in 2007. In combinatie met een stijging van de kosten per uur van! 56.034 naar! 57.684 had dit een stijging van de kosten per duizend kijkers per uur tot gevolg van! 105.000 in 2006 naar! 122.000 in 2007. Het genre muziek eerste uitzending kostte in 2007 per uur per duizend kijkers het meest,! 216. Dit was in 2006 ook al zo met! 198 per uur per duizend kijkers. De herhaling van een amusementsprogramma kostte in 2007 per uur per duizend kijkers met! 2 het minst. In verhouding tot de geringe kosten per uur (gemiddeld! 528) kijken veel mensen, gemiddeld 214.000. 3.6 Programmatische gegevens per net In tabel 11 zijn per hoofdgenre de kosten per uur en de gemiddelde kijkdichtheid per net in 2007 opgenomen. Hierbij moet worden aangetekend dat Nederland 3 exclusief Z@pp(elin) is en dat Z@pp(elin) tot 19.00 uur uitzendt. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 21

Tabel 11 Kosten per uur per hoofdgenre per net Informatie Drama Amusement Muziek Overig TOTAAL Informatie Drama Amusement Muziek Overig TOTAAL In uren Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Kdh x 1.000 Kosten per uur/kdh x! 1,- In uren Kosten x! 1.000,- Kosten per uur x! 1,- Kdh x 1.000 Kosten per uur/kdh x! 1,- eerste uitzending 2.615 113.562 43.433 657 66 2.086 123.416 59.154 263 225 herhaling 2.528 4.230 1.673 84 20 3.227 1.669 517 57 9 eerste uitzending 179 15.799 88.051 837 105 281 10.225 36.334 237 153 herhaling 202 1.734 8.601 326 26 356 1.178 3.305 163 20 eerste uitzending 260 24.667 95.009 1.005 95 147 9.398 64.029 465 138 herhaling 53 115 2.178 852 3 313 3 11 158 0 eerste uitzending 222 11.411 51.391 369 139 97 9.030 92.697 183 508 herhaling 83 1 13 137 0 125 263 2.114 75 28 eerste uitzending 0 0 0 694 0 0 0 0 0 0 herhaling 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6.141 171.521 27.931 414 49 6.633 155.183 23.394 151 94 In uren Kosten x! 1.000,- NEDERLAND 1 NEDERLAND 3 Kosten per uur x! 1,- Kdh x 1.000 Kosten per uur/kdh x! 1,- In uren Kosten x! 1.000,- NEDERLAND 2 Z@PPELIN Kosten per uur x! 1,- Kdh x 1.000 Kosten per uur/kdh x! 1,- eerste uitzending 840 84.098 100.161 550 182 294 15.512 52.696 115 458 herhaling 878 4 5 47 0 441 327 741 52 14 eerste uitzending 355 17.066 48.090 173 278 483 11.987 24.840 76 329 herhaling 284 1.298 4.578 159 29 2.389 2.003 838 50 17 eerste uitzending 147 20.018 136.284 431 316 96 4.423 46.043 138 334 herhaling 152 88 580 284 2 191 168 879 72 12 eerste uitzending 312 5.748 18.443 81 228 42 1.451 34.281 71 486 herhaling 24 1 33 21 2 78 291 3.733 58 64 eerste uitzending 3 0 0 54 0 0 0 0 0 0 herhaling 1 0 0 46 0 0 0 0 0 0 2.994 128.322 42.856 248 126 4.015 36.161 9.008 62 100 Hoewel het verschil met Nederland 1 (5.143 uur) niet groot is werden op Nederland 2 de meeste uren informatie uitgezonden, 5.313 uur. Op Nederland 2 en Nederland 3 (exclusief Z@pp(elin)) werd vrijwel evenveel uren drama uitgezonden, respectievelijk 637 en 639 uur. Op Nederland 2 werden in 2007 de meeste uren amusement uitgezonden, 460 uur. Muziekprogramma s werden op Nederland 3 (336 uur) het meest uitgezonden, maar het verschil met Nederland 1 (305 uur) was niet groot. Binnen de hoofdgenres bestaan bepaalde subgenres (zie bijlage genrelijst televisie). De voor een hoofdgenre opgenomen kosten bestaan dus uit kosten voor dure en minder dure programma s. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 22

Op Z@pp(elin) zijn vooral de genres drama en informatie goed vertegenwoordigd. Bij informatie moet men bijvoorbeeld denken aan het Jeugdjournaal. Het Sinterklaas Journaal is echter weer een programma in het genre drama. Bij beide genres, maar met name bij drama, ligt qua uitzenduren de nadruk op de herhalingen. De totale gemiddelde kosten per uur op Nederland 3 (! 42.856) zijn veel hoger dan die op Nederland 1 (! 27.931) en Nederland 2 (! 23.394). Dat wordt vooral veroorzaakt door de goedkopere daguitzendingen die op Nederland 1 en 2 de gemiddelde kosten per uur drukken. Door het grote aantallen zenduren van het hoofdgenre informatie wegen de verschillen in kosten bij die categorie zwaar bij het bepalen van de totale gemiddelde kosten per uur. In 2007 werd evenals in 2006 gemiddeld de hoogste kijkdichtheid bereikt bij de voor het eerst uitgezonden programma s uit het genre amusement op Nederland 1. Het getal 1.005 dat op deze regel in tabel 11 te zien is, kan als volgt worden uitgelegd: gemiddeld keken op dit net 1.005.000 personen van 6 jaar of ouder naar programma s in het genre amusement. Een duidelijke stijging vergeleken met 2006, toen gemiddeld 872.000 personen naar dit programmagenre op Nederland 1 keken. Bij al deze vergelijkingen moet worden bedacht dat per september 2006 de netten opnieuw zijn ingericht, zodat vergelijkingen op netniveau tussen de kalenderjaren 2006 en 2007 nauwelijks relevant zijn. Zoals eerder beschreven, worden naast de kijkdichtheden ook de kijktijdaandelen bijgehouden. In tabel 12 zijn de kijktijdaandelen op netniveau per maand weergegeven in het tijdvak 00.00 uur tot en met 24.00 uur. Tabel 12 Kijktijdaandelen per net 2007 2006 Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3* Totaal Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3* Totaal januari 18,8 6,9 5,3 31,0 11,8 13,4 5,9 31,1 februari 18,2 7,3 6,5 32,0 11,1 22,1 6,3 39,5 maart 16,3 7,3 8,0 31,6 12,2 12,4 6,5 31,1 april 17,9 6,5 7,5 31,9 12,0 11,7 6,6 30,3 mei 16,0 7,0 6,1 29,1 11,9 11,3 5,9 29,1 juni 15,9 6,9 4,5 27,3 9,5 30,9 4,1 44,5 juli 21,5 6,8 5,1 33,4 10,1 21,5 4,7 36,3 augustus 16,2 7,5 5,2 28,9 11,3 11,5 4,9 27,7 september 18,2 7,2 6,6 32,0 14,4 8,0 7,5 29,9 oktober 17,8 6,9 8,0 32,7 16,1 7,2 6,7 30,0 november 16,8 6,7 8,8 32,3 18,2 7,3 7,6 33,1 december 19,3 6,2 7,4 32,9 16,9 7,1 7,4 31,4 GEMIDDELD 17,7 6,9 6,6 31,3 13,0 13,7 6,2 32,8 * Nederland 3 inclusief Z@pp(elin) NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 23

In 2007 bedroeg het gemiddelde kijktijdaandeel van de LPO 31,3% (2006 32,8%). De daling van het gemiddelde kijktijdaandeel in 2007 komt doordat 2006 een evenementenjaar was. De evenementenmaanden februari (Olympische Winterspelen) en juni (Wereldkampioenschap Voetbal) laten daardoor een sterke daling van het kijktijdaandeel zien. In het merendeel van de andere maanden is het kijktijdaandeel in 2007 juist gestegen. Uit de tabel blijkt tevens de herschikking van het kijktijdaandeel tussen de netten en vooral de sterke groei van het kijktijdaandeel van Nederland 1 vanaf september 2006, toen het programmeermodel werd ingevoerd. Hierbij valt op dat ook vanaf september in 2007 het kijktijdaandeel van Nederland 1 in drie van de vier maanden ten opzichte van 2006 nog sterk is gegroeid. In die periode laat Nederland 2 ten opzichte van 2006 een lichte daling in kijktijdaandeel zien, terwijl Nederland 3 vergeleken met 2006 in oktober en november 2007 nog een duidelijke stijging van het kijktijdaandeel vertoont. 3.7 Financiële gegevens per net Alle publieke omroepen geven jaarlijks een jaarrekening uit waarin zij zich verantwoorden over hun inkomsten en uitgaven in dat jaar. Zij doen dit niet alleen op totaalniveau, maar ook apart voor radio, televisie en neventaken (internet en themakanalen). Al deze gegevens van alle omroepen worden samengevoegd in het Financieel Jaarverslag dat de Raad van Bestuur van de NPO jaarlijks uitbrengt. In tabel 13 hierna zijn de inkomsten en uitgaven per televisienet opgenomen voor de gehele LPO (exclusief de NPO) tezamen. Tabel 13 Verkorte functionele exploitatierekening per net 2007 2006 x! 1.000,- N1 N2 N3 Z@p Totaal N1 N2 N3 Z@p Totaal Baten Vergoeding RvB 160.037 144.307 114.505 34.984 453.833 159.363 194.114 92.945 31.356 477.778 Eigen bijdragen 27.122 27.112 9.436 8.895 72.565 16.440 21.498 11.215 4.679 53.832 TOTAAL BATEN 187.159 171.419 123.941 43.879 526.398 175.803 215.612 104.160 36.035 531.610 Lasten Directe kosten 174.406 159.841 116.909 40.035 491.191 163.705 199.674 97.898 35.360 496.637 Indirecte kosten 11.775 12.763 5.339 2.673 32.550 11.689 11.065 5.258 2.352 30.364 TOTAAL LASTEN 186.181 172.604 122.248 42.708 523.741 175.394 210.739 103.156 37.712 527.001 EXPLOITATIERESULTAAT 978-1.185 1.693 1.171 2.657 409 4.873 1.004-1.677 4.609 Alle publieke omroepen samen hebben in 2007 op het platform televisie een positief resultaat behaald van bijna! 2,7 mln. In 2006 was het positieve resultaat! 4,6 mln. De daling van het resultaat is het saldo van! 5,2 mln lagere baten en! 3,3 mln lagere lasten. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 24

De twee hoofdcategorieën waar de baten uit bestaan laten een tegengestelde ontwikkeling zien: de vergoeding door de Raad van Bestuur is ten opzichte van 2006 gedaald met! 23,9 mln, in 2006 is! 49 mln ingezet uit de reserves en in 2007 slechts! 26 mln. De eigen bijdragen zijn gestegen met! 18,7 mln. De daling van de vergoeding door de Raad van Bestuur komt vooral door een per saldo lagere inzet uit de reserves van de NPO voor continuering en versterking van de programmering en verder door uitputting van het Fonds Omroepreserve. Bij de stijging van de eigen bijdragen gaat het vooral om het Stimuleringsfonds en om verbetering van de netto resultaten van de programmabladen, uit vermogen en van de neven en verenigingsactiviteiten. De daling van de lasten is het saldo van! 5,4 mln lagere directe kosten en! 2,2 mln hogere indirecte kosten. De daling van directe kosten komt vooral doordat 2006 een evenementenjaar was en 2007 niet. De indirecte kosten zijn gestegen door hogere algemene kosten, zoals huisvestingskosten. De gewijzigde verdeling van de budgetten over de drie netten is het gevolg van de invoering van het programmeermodel in september 2006 en van het feit dat 2006 een evenementenjaar was, met Nederland 2 als evenementenzender. Tenslotte dient in aanmerking te worden genomen dat Z@pp(elin) hier weliswaar als een afzonderlijk net wordt gepresenteerd, maar dat alle uitzendingen op Nederland 3 plaats vinden. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 25

4 Radio Radio is het oudste medium van de publieke omroepen. In de loop der jaren is het aantal zenders uitgebreid tot vijf: Radio 1 tot en met Radio 5. Ondanks het feit dat de LPO al zo lang radio maakt, wordt het grootste medium televisie op grotere schaal en op meer diverse manieren onderzocht en geregistreerd. Zo bestaan voor de radio (nog) geen officiële genres zoals bij televisie, waarin programma s worden ingedeeld en collectief geregistreerd. De kosten zijn daarom ook (nog) niet op programmaniveau geregistreerd en opgevraagd bij de omroepen. De gegevens die in dit hoofdstuk zijn opgenomen zijn dan ook niet zo uitgebreid als bij het platform televisie. Conform 2006 heeft de NPO een steekproef gehouden in 2007. Deze steekproef houdt in dat gedurende een jaar 14 radiodagen worden gemeten. Iedere weekdag wordt tweemaal per jaar gemeten. De uitkomsten van deze steekproef zijn aangevuld door de omroepen met de kosten en verwerkt in dit hoofdstuk. Het betreft de volgende dagen: vrijdag 12 januari zondag 8 juli woensdag 7 februari vrijdag 3 augustus zondag 4 maart woensdag 29 augustus zaterdag 31 maart maandag 24 september dinsdag 24 april zaterdag 20 oktober maandag 21 mei dinsdag 13 november donderdag 14 juni donderdag 13 december 4.1 Programmatische gegevens landelijke publieke omroep De LPO zendt zijn radioprogramma s uit op vijf zenders: Radio 1, Radio 2, 3FM, Radio 4 en Radio 5. De radiozenders zijn ingedeeld op basis van informatieve formats en muziekgenres: Radio 1: Nieuws en actualiteiten, sport Radio 2: Brede muziek, informatie, kleinkunst en cabaret 3FM: Popmuziek voor specifieke doelgroepen, informatie voor jongeren Radio 4: Klassieke muziek Radio 5: Levensbeschouwing, cultuur en manier van leven en 50+ NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 26

Door het soort programma s dat omroepen maken, is er echter wel een soort verdeling van de omroepen over de zenders. Zo zendt BNN bijvoorbeeld op primetime uit via 3FM, terwijl de EO op Radio 1 en Radio 5 primetime uitzendingen verzorgt. In tabel 14 is de totale uitzendtijd op radio per jaar in uren weergegeven. Tabel 14 Zendtijd radio 2007 2006 2005 2004 2003 UITZENDDUUR IN UREN 41.828 41.994 41.957 42.092 38.663 * exclusief Radio 6, FunX, Concertzender, Politieke Partijen, Postbus 51, Ster en RVD Sinds de start van publieke radiozenders is het aantal zenders gegroeid en het aantal zenduren uitgebreid. Het aantal zenduren stabiliseert zich rond de 42.000 uur per jaar. De redenen voor de uitbreiding van het aantal uren zijn divers, zoals de toegenomen 24- uurs economie, maar ook om nieuw talent de kans te geven zich te ontwikkelen. De nachturen zijn hier bij uitstek voor geschikt. Van de totaal beschikbare zendtijd, 43.800 uur werd in 2007 ruim 95% benut (41.828 uur). De daling in zenduren van 2004 naar 2005 wordt veroorzaakt doordat 2004 een schrikkeljaar was en er dus een dag meer is uitgezonden. De daling in 2007 ten opzichte van 2006 (- 166 uur) wordt veroorzaakt doordat meer zendtijd is gebruikt voor reclame en Postbus 51 (RVD) dan in 2006. Hierdoor blijven minder uitzenduren over voor de omroepen om hun reguliere programma s uit te zenden. In grafiek 3 is de gemiddelde luistertijd per dag voor de jaren 2003 tot en met 2007 weergegeven. Grafiek 3 Gemiddelde luistertijd per dag in minuten Luistertijd Radio in minuten per dag 240 180 184 184 191 180 180 Minuten 120 60 0 2007 2006 2005 2004 2003 Ieder jaar wordt de totale luistertijd in minuten per dag gemeten. Hieruit blijkt dat het publiek tot en met 2004 (191 minuten) meer naar de radio is gaan luisteren. In 2005 is NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 27

het aantal minuten luistertijd afgenomen tot 184 minuten per dag evenals in 2006. In 2007 heeft deze tendens zich verder doorgezet en is de gemiddelde luistertijd nog maar 180 minuten, gelijk aan 2003. In tabel 15 is aangegeven hoe het publiek de radiozenders van de LPO beluistert. In de tabel zijn de luisterdichtheid en het bereik opgenomen. Onder luisterdichtheid wordt verstaan het gemiddelde percentage van een bepaalde doelgroep dat gedurende een bepaald tijdvak naar een radiozender heeft geluisterd. Het gemeten tijdvak is in deze 07.00 uur tot en met 24.00 uur, waarbij alleen die mensen uit de doelgroep worden meegeteld die minimaal een kwartier aaneengesloten hebben geluisterd. De LPO heeft los van specifieke zenderdoelstellingen als doelgroep de mensen die 10 jaar of ouder zijn. Met het bereik wordt het percentage personen aangeduid dat minimaal een kwartier naar een radiozender heeft geluisterd. Een weekbereik van bijvoorbeeld 40 procent betekent dat 40 procent van de doelgroep in die week gedurende het bewuste tijdvak minimaal een kwartier heeft geluisterd. Tabel 15 Weekbereik en luisterdichtheid landelijke publieke radiozenders 2007 2006 2005 2004 2003 Bereik 44,4 42,6 43,1 46,2 50,2 Luisterdichtheid 5,3 5,3 5,1 5,5 5,5 Gemiddeld luisterde in 2007 44,4% van de onderzochte groep (10+) een kwartier of langer naar de LPO. De luisterdichtheid is met 5,3% in 2007 gelijk aan het gemiddelde van de periode 2003-2006. Ter vergelijking: in 2007 heeft gemiddeld 9% van de onderzochte groep naar een programma van de commerciële radiozenders geluisterd. Hierbij moet worden aangetekend dat er meer commerciële radiozenders zijn dan publieke zenders. Alle binnenlandse landelijke zenders (landelijk publiek, regionaal publiek en commercieel) in ogenschouw nemend luisterde gemiddeld 18,1% van de onderzochte groep naar een radioprogramma binnen het tijdvak. De NPO heeft in haar rapportage Classificatie Radioprogramma s in 2007 de resultaten opgenomen van de steekproef die gehouden is gedurende 14 dagen bij de vijf gemeten publieke radiozenders. In deze steekproef zijn alle dagen van de week tweemaal gemeten. Deze steekproef geeft inzicht in het radioaanbod op het gebied van (niet wettelijke) genres maar is niet zo gedetailleerd en precies als de registratiesystemen die bij televisie worden gehanteerd. De genrelijst Radio is als bijlage bij dit rapport opgenomen. (zie pagina 54-55) In tabel 16 zijn de gemiddelde uren per dag en de gemiddelde kosten per dag in de gemeten periode opgenomen. De uren opgenomen bij maandag zijn dus het gemiddelde NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 28

van de twee gemeten maandagen voor alle vijf de zenders. Dit geldt ook voor de gemiddelde kosten. Tabel 16 Gemiddelde uitzenduren en kosten per gemeten dag 2007 2006 Gemiddelde aantal uren Gemiddelde kosten x! 1,- Gemiddelde kosten per uur x! 1,- Gemiddelde aantal uren Gemiddelde kosten x! 1,- Gemiddelde kosten per uur x! 1,- maandag 114,0 200.650 1.761 113,5 266.352 2.347 dinsdag 114,0 230.914 2.026 114,4 304.181 2.659 woensdag 114,3 241.425 2.113 109,4 220.092 2.011 donderdag 114,0 213.736 1.875 109,5 224.440 2.050 vrijdag 113,2 210.126 1.856 107,7 257.168 2.388 zaterdag 113,1 299.117 2.646 114,2 374.342 3.279 zondag 115,0 243.995 2.121 115,2 267.164 2.320 In 2007 zijn de kosten op zaterdag het hoogst, zowel in absolute zin (! 299.117) als per uur (! 2.646). Dit komt met name door de Zaterdagmatinee op Radio 4. Dit was ook in 2006 het geval met respectievelijk! 374.342 absolute kosten en! 3.279 per uur. De kosten in absolute zin zijn het laagst op maandag (! 200.650). Dat geldt ook voor de kosten per uur. Ook deze zijn het laagst op maandag (! 1.761). In 2006 waren de kosten in absolute zin het laagst op de woensdag met! 220.092 en waren ook de kosten per uur het laagst met! 2.011 per uur. In vergelijking met 2006 valt op dat de gemiddelde totale kosten over 2007 in absolute zin circa 14% lager zijn. De belangrijkste oorzaak hiervan is de introductie van de nieuwe radiostrategie in september 2006. Het doel daarvan was het realiseren van forse bezuinigingen met handhaving van zoveel mogelijk ambities. En dat is gelukt, de kosten zijn in 2007 aanzienlijk teruggebracht, terwijl men er tegelijkertijd in is geslaagd twee vernieuwde zenders, Radio 1 en Radio 5, in het veld te zetten. Op Radio 1 is ook in de middag horizontale programmering ingevoerd en de avondeditie van het Radio 1 Journaal is vervroegd naar 16.00 uur (op doordeweekse dagen). Radio 747, omgedoopt tot Radio 5, kreeg als gevolg van de nieuwe strategie overdag een geheel nieuw profiel. De zender is zich met een combinatie van muziek, informatie en service gaan richten op een ouder publiek (55+) met een laag tot gemiddeld opleidingsniveau. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 29

4.2 Programmatische gegevens per zender De prestaties, zoals die in tabel 15 voor alle publieke zenders samen zijn opgenomen, zijn ook per zender bekend. Dit is in tabel 17 weergegeven. Tabel 17 Bereik en luisterdichtheid per zender in % 2007 2006 Radio 1 Radio 2 3FM Radio 4 Radio 5 Radio 1 Radio 2 3FM Radio 4 Radio 5 Bereik 18,4 18,3 14,9 5,5 4,7 18,6 18,7 14,1 5,4 4,3 Luisterdichtheid 1,3 1,9 1,4 0,4 0,3 1,3 2,0 1,4 0,3 0,2 Uit tabel 17 blijkt Radio 1 de radiozender in 2007 het hoogste bereik had, op de voet gevolgd door Radio 2. In 2006 was dit precies andersom. Beide zenders hebben evenwel een lager bereik dan in 2006. Radio 5 heeft in 2007 net als in 2006 het laagste bereik maar dat is ten opzichte van 2006 wel gestegen met 0,4%. Dit geldt ook voor 3FM (+ 0,8%) en in mindere mate voor Radio 4 (+ 0,1%). In het geval van 3FM en Radio 5 komt dit vooral door de verbeterde programmering. Op Radio 5 is de programmering in september 2006 geheel vernieuwd wat duidelijk zijn vruchten afwerpt. Naast de landelijke zenders zijn er ook regionale radiozenders. Deze worden gezamenlijk beter beluisterd dan de landelijke commerciële en publieke zenders. Alle vijf de publieke zenders zijn terug te vinden in de top 12 van de best beluisterde zenders van Nederland, waarvan Radio 1 en 2 en 3FM zelfs in de top 6 staan. Grafiek 4 Weekbereik radio in procenten Bereik 25% 20% 15% 10% Bereik Radio tijdvak 7-24 uur (1% bereik is ca. = 143.000 luisteraars) 2007 2006 2005 2004 2003 5% 0% Radio 1 Radio 2 3FM Radio 4 Radio 747 Zender NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 30

Het bereik van 3FM is de afgelopen vijf jaar gedaald van 18,7% in 2003 naar 13,6% in 2005. In 2006 was er een verbetering naar 14,1% wat zich in 2007 heeft doorgezet: het bereik is gestegen tot 14,9%. Het bereik van Radio 1 en Radio 2 is afgenomen, ondanks de programmatische wijzigingen op Radio 1 en de themaweken en Top 2000 op Radio 2. Tabel 18 is per zender ingedeeld naar de hoofdgenres die voor Radio gelden en die door de publieke omroep zelf zijn vastgesteld. Tabel 18 Gemiddelde kosten per uur per hoofdgenre per zender Radio 1 Radio 2 3FM Uren Kosten x! 1,- Kosten per uur x! 1,- Uren Kosten x! 1,- Kosten per uur x! 1,- Uren Kosten x! 1,- Kosten per uur x! 1,- Nieuws en actualiteiten 97,7 486.549 4.982 11,2 58.664 5.238 16,2 54.814 3.391 Informatie 178,3 882.084 4.948 0,0 0 0 0,0 0 0 Religie 0,8 10.084 12.101 0,0 0 0 0,0 0 0 Populaire muziek 0,0 0 0 266,3 253.474 952 295,8 275.596 932 Overige muziek 5,8 1.898 328 24,1 35.130 1.461 0,0 0 0 Amusement 26,7 67.118 2.514 14,5 32.630 2.258 3,5 5.744 1.641 Radio 4 Radio 5 Uren Kosten x! 1,- Kosten per uur x! 1,- Uren Kosten x! 1,- Kosten per uur x! 1,- Nieuws en actualiteiten 6,4 33.435 5.238 15,1 78.918 5.238 Informatie 0,0 0 0 91,7 259.017 2.825 Religie 0,0 0 0 56,3 113.799 2.023 Klassieke muziek 319,8 464.169 1.451 3,3 10.689 3.239 Populaire muziek 0,0 0 0 40,6 37.518 924 Overige muziek 0,0 0 0 119,7 118.598 991 Amusement 1,5 0 0 0,0 0 0 Tijdens de gemeten dagen is op Radio 1 97,7 uur uitgezonden in het genre nieuws en actualiteiten. Deze uren hebben! 486.549 gekost, wat neerkomt op gemiddeld! 4.982 per uur. De hoogste kosten per uur in de gemeten periode zijn de uren voor Religie via Radio 1 met! 12.101 per uur. De goedkoopste uren waren in het genre overige muziek op Radio 1 met gemiddeld! 328 per uur. De meeste uitgezonden uren zijn te vinden op Radio 4 in het genre klassieke muziek met 319,8 uur. Het minst aantal uitgezonden uren betreft religie via Radio 1, 0,8 uur. In tabel 19 tot en met 21 zijn respectievelijk de uren, kosten en de gemiddelde kosten per uur per hoofdgenre opgenomen. De cijfers in tabel 19 en 20 opgenomen onder de weekdagen bestaan allen uit het totaal van twee gemeten dagen. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 31

Tabel 19 Totaal aantal uren per genre per gemeten dag Nieuws en Informatie Religie Klassieke Populaire Overige actualiteiten muziek muziek muziek Amusement maandag 22,3 35,5 3,4 45,2 91,2 25,4 4,9 dinsdag 22,1 35,3 3,4 45,2 93,6 23,6 4,9 woensdag 22,8 36,9 3,5 45,7 89,1 22,9 7,7 donderdag 22,0 33,4 5,5 45,1 92,5 21,6 7,8 vrijdag 21,8 43,1 10,2 46,9 83,7 17,1 3,8 zaterdag 23,1 38,8 8,9 46,3 83,8 22,6 2,6 zondag 12,5 47,0 22,2 48,6 68,8 16,4 14,5 Uit tabel 19 blijkt dat op alle dagen vooral populaire muziekprogramma s worden uitgezonden, in aantallen uren gevolgd door klassieke muziek en informatie. De minste uren worden uitgezonden op maandag tot en met donderdag in het genre religie, op vrijdag en zaterdag in het genre amusement en op zondag in het genre nieuws en actualiteiten. In tabel 20 zijn de totale kosten per dag per hoofdgenre opgenomen. Tabel 20 Totale kosten per genre per gemeten dag x! 1,- Nieuws en Klassieke Populaire Overige Informatie Religie actualiteiten muziek muziek muziek Amusement maandag 108.065 152.918 2.714 17.296 83.242 25.487 11.578 dinsdag 108.375 151.585 2.795 81.407 84.943 21.404 11.319 woensdag 109.052 197.635 3.159 45.874 88.588 25.883 12.660 donderdag 108.026 155.035 15.691 21.946 91.176 22.939 12.660 vrijdag 106.579 154.060 7.148 54.672 70.751 16.048 10.994 zaterdag 114.177 118.862 21.042 203.250 90.084 25.928 24.892 zondag 58.105 211.007 71.335 50.413 57.803 17.938 21.388 Informatie is met uitzondering van de zaterdag op alle dagen van de week het duurste genre. Op zaterdag geldt dit voor het genre klassieke muziek. Dit komt vooral door uitzending van de Zaterdagmatinee via Radio 4. Tabel 21 Gemiddelde kosten per uur per hoofdgenre per gemeten dag x! 1,- Nieuws en Informatie Religie Klassieke Populaire Overige actualiteiten muziek muziek muziek Amusement maandag 4.850 4.304 790 383 912 1.005 2.379 dinsdag 4.908 4.300 814 1.801 908 909 2.326 woensdag 4.793 5.363 894 1.004 994 1.131 1.637 donderdag 4.907 4.642 2.879 486 985 1.060 1.627 vrijdag 4.900 3.572 703 1.165 845 940 2.932 zaterdag 4.936 3.066 2.364 4.388 1.075 1.147 9.513 zondag 4.661 4.486 3.218 1.037 840 1.093 1.472 Het hoofdgenre informatie heeft op de twee gemeten maandagen in relatie tot de tabellen 19 (35,5 uur) en 20 (totale kosten! 152.918) gemiddeld! 4.304 per uur gekost. De hoogste gemiddelde kosten per uur betreffen het genre amusement op de NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 32

zaterdag met gemiddeld! 9.513 per uur en de laagste gemiddelde kosten per uur zijn voor het genre klassieke muziek op de maandag met gemiddeld! 383 per uur. 4.3 Financiële gegevens per zender Ten behoeve van het Financieel Jaarverslag geven de omroepen eveneens de inkomsten en uitgaven per radiozender op. In tabel 22 zijn de inkomsten en uitgaven per zender opgenomen voor de gehele LPO (exclusief de NPO) samen. Tabel 22 Verkorte functionele exploitatierekening per zender 2007 2006 x! 1.000,- Radio 1 Radio 2 3FM Radio 4 Radio 5 Totaal Radio 1 Radio 2 3FM Radio 4 Radio 5 Totaal Baten Vergoeding RvB 35.771 9.474 8.466 11.604 14.635 79.950 33.941 9.863 8.251 10.676 17.800 80.531 Eigen bijdragen 2.871 1.992 725 1.937 846 8.371 2.013 1.129 514 1.552 958 6.166 TOTALE BATEN 38.642 11.466 9.191 13.541 15.481 88.321 35.954 10.992 8.765 12.228 18.758 86.697 Lasten Directe kosten 39.090 9.545 7.578 11.793 12.226 80.232 36.037 9.923 7.736 11.613 15.844 81.153 Indirecte kosten 3.993 1.413 986 1.253 2.077 9.722 3.500 1.345 1.010 1.325 2.414 9.594 TOTALE LASTEN 43.083 10.958 8.564 13.046 14.303 89.954 39.537 11.268 8.746 12.938 18.258 90.747 EXPLOITATIERESULTAAT -4.441 508 627 495 1.178-1.633-3.583-276 19-710 500-4.050 De totale baten op het platform radio bedroegen in 2007 circa! 88,3 mln (2006! 86,7 mln). De stijging van de baten is het gevolg van de toegenomen inzet van eigen bijdragen door de omroepen met circa! 2,2 mln. De Vergoeding RvB is met circa! 0,6 mln gedaald ten opzichte van 2006 (! 80,5 mln). De totale kosten zijn gedaald met! 0,8 mln, van! 90,7 mln in 2006 naar! 90,0 mln in 2007. Het resultaat in 2007 is ruim! 1,6 mln negatief. Dit is echter wel een verbetering van het resultaat met circa! 2,4 mln ten opzichte van 2006. Alleen Radio 1 heeft een negatief resultaat. Dit komt met name door de wijze van toerekening van inkomsten aan de zenders. De baten op Radio 1 zijn met! 2,7 mln gestegen maar de lasten zijn met ruim! 3,5 mln gestegen waardoor in 2007 een resultaat van! 4,4 mln negatief is ontstaan (2006! 3,6 mln negatief). De in 2006 negatieve resultaten van Radio 2 en 4 zijn in 2007 circa! 0,5 mln positief. Dit komt voornamelijk door hogere inkomsten. 4.4 Crossmedialiteit De jaarlijks terugkerende radio-evenementen Serious Request en de Top 2000 zijn hét voorbeeld van crossmedialiteit. De Top 2000 is ooit begonnen als Radio 2-evenement dat aan het einde van het jaar wordt uitgezonden tussen 2 e Kerstdag en Nieuwjaarsdag. Sinds 2004 is daar ook het programma Serious Request op 3FM bijgekomen. Dit wordt uitgezonden in de week voorafgaand aan de Kerstdagen. Overigens maken beide evenementen geen deel uit van de steekproef. Dit zou leiden tot sterk afwijkende cijfers vanwege het massale luistergedrag. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 33

Serious Request is een programma dat draait om het goede doel. Ieder jaar wordt door 3FM een specifiek goed doel gekozen en sluit een aantal 3FM-deejays zich één week op in een glazen studio ergens in Nederland. De uitzendingen uit dit zogenaamde Glazen Huis worden op zowel radio, televisie als internet uitgezonden. Het succes van dit programma reikt zelfs tot over de grens, ook in België en Zwitserland waren er in navolging op 3FM Serious Request projecten. Serious Request (3FM) 2007 2006 Totale bereik 10,3 mln Nederlanders 8,1 mln Nederlanders Radio 5,2 mln luisteraars 4,0 mln luisteraars Televisie 5,4 mln kijkers 3,5 mln kijkers Internet - unieke bezoekers 370.000 400.000 Internet - pageviews 3.200.000 5.400.000 Waardering 7,8 7,7 Radioluisteraars 10 jaar en ouder, tv-kijkers 6 jaar en ouder Ten opzichte van 2006 zijn de bereikcijfers voor radio en televisie flink gestegen met respectievelijk 30% en 54%! Voor radio geldt dat de stijgende bekendheid van de actie door met name de televisie-uitzendingen er ook voor gezorgd heeft dat meer mensen zijn gaan luisteren. De stijging bij televisie komt vooral omdat met ingang van 2007 op Nederland 3 rond 20.00 uur een dagelijkse Serious Request update werd uitgezonden en s nachts live werd uitgezonden. Daarnaast is de slotuitzending op 24 december 2007 met daarin de opening van het Glazen Huis goed bekeken met circa 1 mln kijkers. De internetcijfers laten een daling zien ten opzichte van 2006. Het aantal pageviews daalt van 5,4 mln naar 3,2 mln en het aantal unieke bezoekers is gedaald van 400.000 in 2006 naar 370.000 in 2007. Hét bekendste crossmediale eindejaarsevenement is natuurlijk de Top 2000. In 2007 zijn met de uitzendingen via radio, televisie en internet alle oude records gebroken. In totaal luisterden of keken circa 10,2 mln mensen naar de Top 2000. In 2006 was dit nog 9,9 mln. Dit betekent dat 75% van alle Nederlanders boven de 10 jaar de Top 2000 in de laatste week van 2007 meebeleefde. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 34

Top 2000 (Radio 2) 2007 2006 Totale bereik 10,2 mln Nederlanders 9,9 mln Nederlanders Radio 6,9 mln luisteraars 6,1 mln luisteraars Televisie 7,4 mln kijkers 7,0 mln kijkers Internet - unieke bezoekers 520.000 417.000 Internet - pageviews 9.600.000 8.200.000 Waardering 7,9 7,7 Radioluisteraars 10 jaar en ouder, tv-kijkers 6 jaar en ouder De Top 2000 bestaat naast de normale uitzendingen via Radio 2 uit het Verhalenarchief en via televisie uit de Top 2000 à gogo en een afsluitende avondvullende televisieshow die op Oudejaarsavond via Nederland 3 werd uitgezonden. Er luisterden 6,9 mln mensen naar Radio 2; een stijging van 0,8 mln ten opzichte van 2006 (6,1 mln). Daarnaast keken 7,4 mln mensen naar Top 2000-programma s via televisie, 0,4 mln meer dan in 2006. Top 2000 à gogo (NPS, Nederland 3) deed het goed met 5,5 mln kijkers (2006 5,4 mln). Het afsluitende Top 2000-programma dat werd uitgezonden op Oudejaarsavond en -nacht trok 925.000 kijkers (2006 825.000 en 2005 1.500.000). Het aantal kijkers is lager dan de voorgaande jaren vanwege de verhuizing van de traditionele oudejaarsconferences naar Nederland 1 waardoor het startpubliek lager en de concurrentie groter is. Via internet zijn in 2007 9,6 mln pageviews (2006 8,2 mln) en 520.000 unieke bezoekers geregistreerd (2006 417.000). De populairste dag was vanzelfsprekend 31 december 2007. Op deze dag werden 171.000 unieke bezoekers geregistreerd (2006 135.000). Getuige de vele reacties uit de gehele wereld luisterde ook een groot aantal Nederlanders in het buitenland via internet naar de Top 2000. In de toekomst zullen meer crossmediale programma s worden ontwikkeld voor zowel radio, televisie, internet als themakanalen. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 35

5 Neventaken Naast televisie en radio voert de LPO ook neventaken uit. Onder neventaken moeten worden verstaan internet en themakanalen voor zowel televisie als radio. Van deze neventaken is internet de grootste en ook meest geregistreerde taak voor wat betreft waarderingsonderzoeken. In dit hoofdstuk beperken wij ons voor wat betreft metingen dan ook tot internet. In de financiële tabel 25 zijn de baten en lasten van de totale neventaken verantwoord. In de tabellen 26 tot en met 28 zijn de neventaken verder onderverdeeld in internet en de themakanalen voor televisie en radio De LPO staat vooraan bij het ontwikkelen van nieuwe diensten. Zo kan de bezoeker via Uitzendinggemist.nl rechtstreeks een eerder door de publieke omroep uitgezonden televisieprogramma bekijken. Via de gezamenlijke portal, Omroep.nl, zijn de websites van alle publieke omroepen beschikbaar en heeft de bezoeker toegang tot een groot aantal webradiostations en de elektronische programmagids. Inmiddels beschikt de LPO ook over vele digitale themakanalen voor zowel televisie als radio, die 24 uur per dag en zeven dagen per week bekeken en beluisterd kunnen worden. De kosten die gemoeid zijn met de kanalen die alleen via internet verspreid worden, maken (niet apart zichtbaar) onderdeel uit van de internetkosten. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 36

5.1 Gebruik internetdiensten De meetgegevens over het gebruik van de verschillende internetdiensten van de LPO hebben betrekking op het unieke maandbereik en het aantal pageviews per maand. Het unieke maandbereik betreft het aantal bezoekers dat gedurende een periode van één maand minimaal één bezoek aan een website gebracht heeft. Een bezoek is een aaneengesloten reeks pageviews die op dezelfde website geregistreerd zijn. Een pageview is een registratie van een aan een bezoeker getoonde webpagina. De in de tabellen en grafieken vermelde meetgegevens omvatten het totale domein van de LPO. Programmatische gegevens over het bezoek aan themakanalen zijn voor 2006 nog niet beschikbaar. Hieraan wordt momenteel hard gewerkt. Tabel 23 Unieke bezoekers en pageviews domein LPO 2007 2006 Stijging t.o.v. 2006 unieke unieke unieke pageviews pageviews pageviews bezoekers bezoekers bezoekers januari 10.858.466 205.332.345 9.030.747 164.882.645 20% 25% februari 10.545.102 229.465.799 9.185.522 165.304.059 15% 39% maart 11.679.096 276.502.469 9.436.484 165.021.185 24% 68% april 10.765.861 252.307.179 8.533.392 145.978.216 26% 73% mei 11.188.455 252.585.245 8.728.568 150.673.608 28% 68% juni 10.505.970 227.472.595 7.904.987 134.358.140 33% 69% juli 10.415.076 270.925.101 6.947.100 150.996.808 50% 79% augustus 9.885.202 245.392.875 7.749.823 138.596.512 28% 77% september 10.914.042 288.060.489 8.692.793 149.484.591 26% 93% oktober 11.930.490 309.154.849 9.893.901 178.725.674 21% 73% november 12.537.005 245.392.875 10.899.115 202.192.442 15% 21% december 12.560.542 334.169.364 10.312.781 189.962.176 22% 76% GEMIDDELD 11.148.776 261.396.765 8.942.934 161.348.005 25% 62% TOTAAL 133.785.307 3.136.761.185 107.315.213 1.936.176.056 25% 62% De cijfers in tabel 23 geven aan dat het gemiddelde unieke maandbereik in 2007 met 25% is gestegen van circa 8,9 mln in 2006 naar circa 11,1 mln unieke bezoekers in 2007. Uitschieters in het aantal unieke bezoekers zijn de maanden november en december met ieder circa 12,5 mln unieke bezoekers. Deze maanden staan in het teken van de Sinterklaasviering en het Kerstfeest, maar ook crossmediale radioprogramma s als Serious Request (3FM) en de Top 2000 (Radio 2) zorgen hier voor een stijging in het aantal bezoekers. Het lagere aantal bezoekers in de maanden juni, juli en augustus, met als laagste 9,9 mln bezoekers in augustus, is typisch voor de vakantieperiode. De stijging in juli 2007 ten opzichte van juli 2006 wordt veroorzaakt door het hoge aantal live streams in verband met de Tour de France. Het gemiddelde aantal pageviews is wederom fors gestegen en wel met 62% van circa 161,3 mln pageviews in 2006 naar circa 261,4 mln in 2007. In twee jaar tijd is het NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 37

aantal pageviews meer dan verdubbeld. Ook hier is december met circa 334,2 mln pageviews het hoogst. In tegenstelling tot het aantal unieke bezoekers ligt het laagste aantal pageviews niet in de zomermaanden maar in de maanden januari en februari. Naarmate het jaar vordert, wordt de stijging ten opzichte van 2006 hoger. Met uitzondering van november 2007, slechts 21% hoger dan november 2006, is de gemiddelde stijging in de tweede helft van 2007 circa 80% met als uitschieter september 2007 met 93%. In de grafieken 5 en 6 zijn de meetgegevens voor 2006 en 2007 nog eens grafisch weergegeven. Grafiek 5 Aantal unieke bezoekers domein LPO 14.000.000 Aantal unieke bezoekers domein LPO per maand 2007 2006 12.000.000 10.000.000 Aantal bezoekers 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december gemiddeld Grafiek 6 Aantal pageviews domein LPO 400.000.000 Aantal pageviews domein LPO per maand 2007 2006 300.000.000 200.000.000 100.000.000 0 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december gemiddeld Aantal pageviews NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 38

5.2 Gebruik Uitzendinggemist.nl Uitzendinggemist.nl is de populaire videotheek van de publieke omroepen op internet. Via Uitzendinggemist.nl bieden de publieke omroepen gezamenlijk hun recente televisieuitzendingen aan zodat bezoekers deze on demand kunnen bekijken. Hiernaast bieden omroepen ook archiefmateriaal aan via Uitzendinggemist.nl. De populariteit van deze dienst heeft een enorme vlucht genomen. Tabel 24 Unieke bezoekers en pageviews Uitzendinggemist.nl 2007 2006 Stijging t.o.v. 2006 unieke unieke unieke pageviews pageviews bezoekers bezoekers bezoekers pageviews januari 1.961.436 19.286.009 1.046.682 7.500.649 87% 157% februari 1.984.228 20.177.106 998.103 5.938.522 99% 240% maart 2.031.910 19.738.879 1.077.961 7.182.895 88% 175% april 1.984.318 18.613.099 1.009.418 6.607.510 97% 182% mei 1.998.089 18.994.972 1.117.262 8.450.853 79% 125% juni 1.675.429 15.087.433 860.156 7.821.531 95% 93% juli 2.208.159 20.967.617 652.690 6.297.403 238% 233% augustus 1.643.506 16.556.359 886.404 9.442.164 85% 75% september 2.163.750 24.931.390 1.305.084 15.076.302 66% 65% oktober 2.519.167 28.352.388 1.700.827 19.747.938 48% 44% november 2.583.998 28.599.857 2.161.684 22.448.686 20% 27% december 2.274.374 26.156.242 1.780.223 18.855.286 28% 39% GEMIDDELD 2.085.697 21.455.113 1.216.375 11.280.812 71% 90% TOTAAL 25.028.364 257.461.351 14.596.494 135.369.739 71% 90% In 2007 zijn zowel het unieke maandbereik als het aantal pageviews gestegen met respectievelijk 71% en 90%. Het unieke maandbereik over geheel 2007 is met ruim 10,4 mln gestegen tot circa 21,5 mln, dit betekent een maandgemiddelde van bijna 2,1 mln. De stijging van het unieke bereik in juli is zelfs extreem te noemen met 238%. Reden hiervoor is de explosieve toename van het aantal kijkers naar de uitzendingen van de Tour de France. Het gemiddelde aantal pageviews is eveneens zeer fors gestegen, zelfs bijna verdubbeld, met 90% van 135,4 mln in 2006 naar 257,5 mln in 2007. Gemiddeld is dit een stijging van 10,2 mln pageviews per maand van 11,3 mln in 2006 naar 21,5 mln in 2007. Ook hier is de stijging in de maand juli opvallend (Tour de France), echter de stijging in de maand februari is zelfs nog hoger met 240%. Dit komt voornamelijk door het online succes van Wie Is De Mol, Lama Gezocht en Shouf Shouf De Serie, alsook het goed online bekeken ABN AMRO World Tennis Tournament. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 39

De hiervoor genoemde cijfergegevens zijn in de navolgende twee grafieken nogmaals weergegeven. Grafiek 7 Unieke bezoekers Uitzendinggemist.nl 3.000.000 Aantal unieke bezoekers Uitzendinggemist.nl per maand 2007 2006 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december gemiddeld Aantal bezoekers In grafiek 7 is duidelijk de stijging te zien van de bezoekersdrukte. Met name in de maand juli van 2007 ten opzichte van juli 2006. Grafiek 8 Pageviews Uitzendinggemist.nl 30.000.000 Aantal pageviews Uitzendinggemist.nl per maand 2007 2006 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december gemiddeld Aantal pageviews In grafiek 8 is eerst een vrijwel stabiele curve zichtbaar die na de zomer afbuigt in een snel oplopende curve met zijn top in de maand november. Uitschieters ten opzichte van 2006 zijn de maanden februari (Wie Is De Mol, Lama Gezocht, Shouf Shouf de Serie en ABN AMRO World Tennis Tournament) en juli (Tour de France). NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 40

5.3 Financiële gegevens neventaken In tabel 25 is de totale verkorte exploitatierekening voor de neventaken opgenomen voor de jaren 2006 en 2007. Jaarlijks ontvangt de LPO van OCW een geoormerkt budget voor de ontwikkeling van de neventaken. Tabel 25 Verkorte functionele exploitatierekening neventaken x! 1.000,- 2007 2006 Baten Vergoeding RvB 38.072 27.221 Eigen bijdragen 1.462 4.749 TOTALE BATEN 39.534 31.970 Lasten Directe kosten 45.629 32.814 Indirecte kosten 3.540 2.513 TOTALE LASTEN 49.169 35.327 EXPLOITATIERESULTAAT -9.635-3.357 Het totale resultaat is in 2007 flink verslechterd van! 3,4 mln negatief in 2006 tot! 9,6 mln in 2007, een daling met! 6,3 mln. Dit komt omdat de lasten in 2007 sterker zijn gestegen (! 13,9 mln hoger dan in 2006) dan de baten (! 7,6 mln hoger dan in 2006). Met name het resultaat bij internet,! 5,5 mln lager dan in 2006, is hier debet aan. Het resultaat bij de televisiethemakanalen daalt! 0,8 mln. Het resultaat bij de radiothemakanalen stijgt licht ten opzichte van 2006. De totale baten zijn ten opzichte van 2006 met! 7,6 mln toegenomen tot ruim! 39,5 mln in 2007. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat in 2007! 17,8 mln meer budget beschikbaar was dan in 2006. De inzet uit de reserves van de NPO is in 2007 met! 7 mln gedaald tot! 1,1 mln. Ook de eigen bijdragen zijn gedaald en wel met! 3,3 mln. Dit laatste met name als gevolg van de toepassing van artikel 57c van de Mediawet waarin het toerekenen van eigen bijdragen alleen mogelijk is aan de hoofdtaken radio en televisie. De hier opgenomen eigen bijdragen betreffen expliciet aan internet en radiothemakanalen toegekende subsidies en opbrengsten. De totale lasten zijn ten opzichte van 2006 toegenomen met! 13,9 mln. Deze toename van kosten wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere kosten die verbonden zijn aan de themakanalen, +! 9,5 mln, onderverdeeld in! 6 mln voor televisiethemakanalen en voor de radiothemakanalen! 3,5 mln. De kosten voor de internetactiviteiten stijgen! 4,4 mln. De indirecte kosten belopen in 2007 7,2% van de totale lasten (2006: 7,1%) De lasten overstijgen echter nog steeds de baten waardoor een negatief resultaat is te zien. Dit resultaat wordt ten laste gebracht van de reserve voor programmadoeleinden. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 41

In de tabellen 26 tot en met 28 wordt een verdere onderverdeling gegeven van tabel 25. In deze tabellen zijn de baten en lasten per onderdeel (internet, themakanalen televisie en radio) van het platform neventaken zichtbaar gemaakt. Tabel 26 Verkorte functionele exploitatierekening internet x! 1.000,- 2007 2006 Baten Vergoeding RvB 21.838 19.599 Eigen bijdragen 1.005 4.400 TOTALE BATEN 22.843 23.999 Lasten Directe kosten 29.385 25.406 Indirecte kosten 2.468 2.059 TOTALE LASTEN 31.853 27.465 EXPLOITATIERESULTAAT -9.010-3.466 Zoals eerder vermeld daalt het resultaat bij internet met! 5,5 mln, van -! 3,5 mln in 2006 naar -! 9 mln in 2007. De oorzaak ligt voornamelijk bij de duurdere internetactiviteiten van de omroepverenigingen. Tabel 27 Verkorte functionele exploitatierekening themakanalen televisie x! 1.000,- 2007 2006 Baten Vergoeding RvB 11.318 5.938 Eigen bijdragen 0 184 TOTALE BATEN 11.318 6.122 Lasten Directe kosten 11.399 5.658 Indirecte kosten 537 293 TOTALE LASTEN 11.936 5.951 EXPLOITATIERESULTAAT -618 171 Het resultaat voor de televisiethemakanalen is met! 0,8 mln verslechterd tot! 0,6 mln negatief. De voornaamste reden is hogere lasten bij de omroepverenigingen. De lasten stijgen ook door specifiek voor de themakanalen geproduceerde programma s. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 42

Tabel 28 Verkorte functionele exploitatierekening themakanalen radio x! 1.000,- 2007 2006 Baten Vergoeding RvB 4.916 1.684 Eigen bijdragen 457 165 TOTALE BATEN 5.373 1.849 Lasten Directe kosten 4.845 1.750 Indirecte kosten 535 161 TOTALE LASTEN 5.380 1.911 EXPLOITATIERESULTAAT -7-62 De hier opgenomen cijfers betreffen alleen de Concertzender. Het resultaat is in 2007 licht verbeterd tot vrijwel nihil. Dit komt doordat de stijging van de lasten minder snel gaat dan de stijging van de inkomsten. NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 43

BIJLAGEN NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 44

Bijlage A MJB-genres 2007 2006 uren kosten x kosten per kijkdichtheid! 1.000,- uur heid kosten x kosten per kijkdicht- uren! 1.000,- uur Informatie Nieuws & actualiteiten 4.489 61.993 13.811 189 6.301 61.258 9.722 154 Godsdienst/verkondiging 108 3.280 30.263 117 143 4.026 28.200 107 Kunst & media 696 13.815 19.848 135 594 14.656 24.670 139 Binnen- & buitenlandse politieke onderwerpen 309 8.137 26.346 167 638 10.966 17.186 185 Levensbeschouwing (filosofie) & religie 676 18.892 27.940 99 666 19.772 29.705 122 Geschiedenis & archeologie 130 7.771 59.979 204 147 6.059 41.151 179 Antropologie & sociologie 180 4.649 25.764 104 212 4.117 19.387 87 Natuur & milieu 148 4.251 28.719 122 214 3.200 14.975 159 Gezondheid, zorg & opvoeding 389 11.178 28.755 308 362 8.979 24.788 250 (Populaire) wetenschap & technologie 138 7.377 53.576 212 93 3.414 36.659 184 Verkeer & vervoer 48 1.609 33.804 793 38 2.150 55.910 669 Justitie/recht (handhaving) & orde 139 11.431 82.284 869 155 11.964 77.293 645 Economische onderwerpen & ondernemerschap 77 2.349 30.465 133 73 2.141 29.321 145 Totaal Serieuze informatie 7.526 156.731 20.825 193 9.637 152.700 15.846 165 Vrije tijd, advies & service 229 13.157 57.444 400 173 8.730 50.348 464 Praatprogramma 1.353 28.533 21.087 284 1.066 24.078 22.578 288 Docusoap 122 5.934 48.631 377 29 1.349 46.644 492 Reality 31 64 2.022 62 32 195 6.111 69 Overige human interest 982 37.703 38.392 380 1.153 40.487 35.115 350 Totaal Human interest 2.718 85.389 31.420 330 2.454 74.838 30.502 329 Actuele sportinformatie 1.019 17.419 17.095 251 1.491 23.838 15.987 290 Overige sportinformatie 185 5.226 28.215 316 130 4.737 36.454 278 Sportreportage 631 53.202 84.291 706 962 66.987 69.610 955 Totaal Sport 1.835 75.847 41.325 414 2.583 95.562 36.991 537 Overige non-fictie 830 24.851 29.952 130 697 20.268 29.083 136 Totaal Informatie 12.909 342.818 26.557 249 15.370 343.367 22.339 252 Drama Nederlands licht drama 1.592 33.282 20.911 147 1.436 37.591 26.176 169 Buitenlands licht drama 2.447 11.207 4.580 114 2.107 11.913 5.653 149 Totaal Licht drama 4.039 44.489 11.016 127 3.543 49.504 13.971 157 Nederlands serieus drama 177 13.647 77.053 310 165 19.346 117.592 342 Buitenlands serieus drama 313 3.153 10.060 113 247 3.214 12.987 108 Totaal Serieus drama 491 16.801 34.247 184 412 22.560 54.761 202 Totaal Drama 4.529 61.290 13.532 133 3.955 72.119 18.233 162 Amusement Spelprogramma 175 2.733 15.654 418 173 2.602 15.034 395 Grote spelshow 72 6.309 87.365 559 51 5.186 102.292 498 Educatieve quiz 445 12.564 28.228 255 455 13.244 29.117 352 Cabaret & kleinkunst 105 4.371 41.469 528 82 4.214 51.362 502 Satirisch programma 179 16.763 93.561 440 163 15.060 92.187 463 Reality soap 5 440 93.862 280 0 0 0 0 Gemengd amusement 48 962 20.184 143 90 5.513 61.408 856 Overig amusement 330 14.740 44.722 569 333 13.189 39.589 361 Totaal Amusement 1.358 58.881 43.347 410 1.347 59.009 43.809 421 Muziek Lichte muziek 193 12.160 62.903 421 182 7.376 40.593 370 Serieuze muziek 188 4.546 24.227 138 226 4.980 22.080 130 Gewijde muziek 115 5.163 44.990 158 114 4.337 37.983 162 Popmuziek/top 40 448 5.007 11.180 55 273 4.642 16.975 119 Dans & ballet 17 108 6.286 70 18 278 15.837 114 Overige muziek 23 1.213 53.463 106 25 526 21.347 59 Totaal Muziek 983 28.197 28.671 156 837 22.139 26.447 181 Overig Continuity 3 0 124 56 0 0 0 0 Totaal Overig 3 0 124 56 0 0 0 0 TOTAAL 19.783 491.187 24.829 229 21.510 496.634 23.089 243 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 45

BIJLAGE B MJB-genres eerste uitzending 2007 2006 uren kosten x kosten per kijkdichtheid! 1.000,- uur heid kosten x kosten per kijkdicht- uren! 1.000,- uur Informatie Nieuws & actualiteiten 1.703 61.993 36.406 429 1.596 61.258 38.393 470 Godsdienst/verkondiging 102 3.280 32.299 121 123 4.026 32.786 112 Kunst & media 290 13.615 46.960 199 315 14.389 45.723 169 Binnen- & buitenlandse politieke onderwerpen 158 8.137 51.480 293 259 10.866 42.025 393 Levensbeschouwing (filosofie) & religie 309 18.729 60.519 166 330 19.686 59.681 179 Geschiedenis & archeologie 65 7.729 119.524 316 68 6.059 88.492 254 Antropologie & sociologie 94 4.538 48.324 123 102 4.110 40.241 120 Natuur & milieu 74 4.029 54.715 156 83 2.670 32.200 216 Gezondheid, zorg & opvoeding 201 10.856 54.095 446 170 8.904 52.445 378 (Populaire) wetenschap & technologie 68 7.372 108.887 333 43 3.414 78.546 272 Verkeer & vervoer 10 1.609 166.986 1.355 21 2.148 103.019 846 Justitie/recht (handhaving) & orde 92 11.431 124.676 1.178 89 10.780 121.440 943 Economische onderwerpen & ondernemerschap 33 2.349 70.891 168 29 2.141 74.028 169 Totaal Serieuze non-fictie 3.197 155.667 48.693 369 3.227 150.450 46.626 374 Vrije tijd, advies & service 133 13.156 98.680 607 65 8.724 134.313 731 Praatprogramma 539 24.346 45.148 642 457 24.075 52.712 566 Docusoap 76 5.934 77.989 493 18 1.349 72.974 695 Reality 1 64 64.682 50 4 125 30.919 67 Overige human interest 415 37.476 90.289 763 556 40.269 72.429 599 Totaal Human interest 1.165 80.975 69.524 671 1.100 74.541 67.754 593 Actuele sportinformatie 460 17.419 37.841 514 485 23.838 49.173 785 Overige sportinformatie 100 5.225 52.284 480 75 4.600 61.564 393 Sportreportage 631 53.202 84.324 707 922 66.987 72.630 993 Totaal Sport 1.191 75.846 63.673 613 1.482 95.425 64.398 895 Overige non-fictie 282 24.146 85.548 241 268 20.090 74.963 212 Totaal Informatie 5.835 336.633 57.692 473 6.077 340.506 56.034 533 Drama Nederlands licht drama 576 30.253 52.529 254 585 37.014 63.247 263 Buitenlands licht drama 535 9.114 17.036 227 693 10.260 14.796 246 Totaal Licht drama 1.111 39.368 35.436 241 1.279 47.274 36.971 254 Nederlands serieus drama 70 13.119 186.168 420 76 18.598 244.813 467 Buitenlands serieus drama 117 2.591 22.168 150 125 3.206 25.555 146 Totaal Serieus drama 187 15.710 83.852 251 201 21.804 108.251 267 Totaal Drama 1.298 55.077 42.423 242 1.480 69.133 46.708 256 Amusement Spelprogramma 93 2.733 29.514 666 100 2.602 26.095 555 Grote spelshow 43 6.295 147.550 825 22 5.186 236.454 870 Educatieve quiz 192 12.427 64.859 407 240 13.229 55.215 547 Cabaret & kleinkunst 51 4.219 83.546 500 45 4.030 89.567 575 Satirisch programma 96 16.762 174.912 633 109 15.041 137.424 499 Reality soap 3 440 147.348 310 0 0 0 0 Gemengd amusement 8 960 124.961 453 70 5.513 78.688 995 Overig amusement 164 14.625 89.096 853 193 13.189 68.179 481 Totaal Amusement 648 58.462 90.217 625 779 58.791 75.451 576 Muziek Lichte muziek 107 11.869 110.529 650 89 7.362 82.513 529 Serieuze muziek 88 4.401 50.014 209 128 4.970 38.908 145 Gewijde muziek 98 5.067 51.555 163 109 4.337 39.788 165 Popmuziek/top 40 359 4.989 13.898 59 195 4.641 23.839 131 Dans & ballet 5 102 21.098 73 7 278 39.941 127 Overige muziek 16 1.213 75.867 133 19 526 28.417 71 Totaal Muziek 673 27.641 41.042 190 546 22.114 40.492 204 Overig Continuity 3 0 158 58 0 0 0 0 Totaal Overig 3 0 158 58 0 0 0 0 TOTAAL 8.457 477.814 56.497 427 8.882 490.544 53.187 471 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 46

BIJLAGE C MJB-genres herhalingen 2007 2006 uren kosten x kosten per kosten x kosten per uren! 1.000,- uur! 1.000,- uur Informatie Nieuws & actualiteiten 2.786 0 0 4.706 0 0 Godsdienst/verkondiging 7 0 0 20 0 0 Kunst & media 406 199 491 279 267 955 Binnen- & buitenlandse politieke onderwerpen 151 0 0 380 100 263 Levensbeschouwing (filosofie) & religie 367 164 446 336 86 256 Geschiedenis & archeologie 65 42 647 79 0 0 Antropologie & sociologie 87 110 1.275 110 8 69 Natuur & milieu 74 222 2.985 131 530 4.052 Gezondheid, zorg & opvoeding 188 322 1.713 192 75 388 (Populaire) wetenschap & technologie 70 5 70 50 0 0 Verkeer & vervoer 38 0 11 18 2 101 Justitie/recht (handhaving) & orde 47 0 0 66 1.184 17.932 Economische onderwerpen & ondernemerschap 44 0 0 44 0 7 Totaal Serieuze non-fictie 4.329 1.065 246 6.410 2.250 351 Vrije tijd, advies & service 96 1 8 108 6 55 Praatprogramma 814 4.187 5.145 610 3 5 Docusoap 46 0 4 10 0 0 Reality 30 0 0 28 70 2.516 Overige human interest 567 227 400 597 218 364 Totaal Human interest 1.553 4.414 2.843 1.353 297 219 Actuele sportinformatie 559 0 0 1.006 0 0 Overige sportinformatie 85 1 16 55 137 2.476 Sportreportage 0 0 0 40 0 0 Totaal Sport 644 1 2 1.102 137 124 Overige non-fictie 547 705 1.287 429 178 414 Totaal Informatie 7.074 6.185 874 9.294 2.862 308 Drama Nederlands licht drama 1.016 3.029 2.982 850 522 614 Buitenlands licht drama 1.912 2.093 1.095 1.414 1.653 1.169 Totaal Licht drama 2.928 5.122 1.749 2.264 2.174 960 Nederlands serieus drama 107 529 4.957 89 748 8.450 Buitenlands serieus drama 197 562 2.860 122 8 64 Totaal Serieus drama 303 1.091 3.598 211 756 3.591 Totaal Drama 3.231 6.212 1.923 2.475 2.930 1.184 Amusement Spelprogramma 82 0 3 73 0 0 Grote spelshow 30 14 466 29 0 0 Educatieve quiz 253 137 540 215 15 69 Cabaret & kleinkunst 55 152 2.763 37 184 4.961 Satirisch programma 83 1 7 54 19 358 Reality soap 2 0 0 0 0 0 Gemengd amusement 40 2 41 20 0 0 Overig amusement 165 114 692 140 0 0 Totaal Amusement 710 419 590 568 218 384 Muziek Lichte muziek 86 291 3.388 92 14 154 Serieuze muziek 100 145 1.454 98 10 102 Gewijde muziek 16 96 5.849 5 0 27 Popmuziek/top 40 89 17 196 79 0 4 Dans & ballet 12 6 497 11 0 20 Overige muziek 7 0 15 6 0 0 Totaal Muziek 310 556 1.794 291 25 86 Overig Continuity 1 0 0 0 0 0 Totaal Overig 1 0 0 0 0 0 TOTAAL 11.326 13.373 1.181 12.627 6.035 478 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 47

Bronnen Financiële gegevens Financieel Jaarverslag 2007 zoals opgenomen in Terugblik Meerjarenbegroting 2007 Financieel Jaarverslag 2006 zoals opgenomen in de Meerjarenbegroting 2008-2012 Financieel Jaarverslag 2005 zoals opgenomen in de Meerjarenbegroting 2007-2011 Financieel Jaarverslag 2004 zoals opgenomen in de Meerjarenbegroting 2006-2010 Financieel Jaarverslag 2003 zoals opgenomen in de Meerjarenbegroting 2005-2009 Jaarverslagen publieke omroepen 2007 (digitale documenten) Jaarverslagen publieke omroepen 2006 (digitale documenten) Financieel Jaarverslag Landelijke Publieke Omroep 2007 (inclusief database) Financieel Jaarverslag Landelijke Publieke Omroep 2006 (inclusief database) Onderliggende database 2004-2007 Programmatische gegevens Luisterminuten, week- en zenderbereik en luisterdichtheid radio volgens opgave KLO (onderdeel NPO) Jaaroverzicht Continu Luisteronderzoek 2006 Stichting Kijkonderzoek Jaarrapport 2007 Stichting Kijkonderzoek Jaarrapport 2006 Rapport Mediawet 2007 Programmavoorschrift/MJB-indeling van KLO Rapport Mediawet 2006 Programmavoorschrift/MJB-indeling van KLO Urenoverzichten radio geregistreerd en opgave door de afdeling Rechten & Zendtijdverantwoording (RZV) van de NPO Presentatie 3FM Serious Request en Top 2000-2007 van KLO/MOA en NPO Radio o.b.v. onderzoek De Vos en Jansen (Serious Request) en Radiocall (Top 2000) Onderliggende database steekproef 2007 Radio Onderliggende database steekproef 2006 Radio Overzichten unieke bezoekers en pageviews aangeleverd door KLO o.b.v. onderzoek SiteStat over 2006 en 2007 NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 48

Begrippenlijst AVRO BNN BOS CvdM Educom EO FOR HUMAN IKON JO Kdh KRO LLiNK MAX NCRV NIO NMO NOS RTV NPO NPS OCW OHM RKK Raad van Bestuur RVU TELEAC/NOT TROS VARA VKZ VPRO ZvK Algemene Vereniging Radio Omroep Barts Neverending Network Boeddhistische Omroep Stichting Commissariaat voor de Media Stichting Educatieve Omroepcombinatie Evangelische Omroep Fonds Omroepreserve Humanistische Omroep Interkerkelijke Omroep Nederland Joodse Omroep Kijkdichtheid Katholieke Radio Omroep LLiNK Omroep MAX Nederlandse Christelijke Radio Vereniging Nederlandse Islamitische Omroep Nederlandse Moslim Omroep Nederlandse Omroep Stichting Radio en Televisie Nederlandse Publieke Omroep Nederlandse Programmastichting Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Omroep Hindoe Media Rooms Katholiek Kerkgenootschap Raad van Bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) (Radio Volksuniversiteit) RVU-educatieve omroep Stichting Televisie Academie/Nederlandse Onderwijs Televisie Televisie Radio Omroep Stichting Vereniging Arbeiders Radio Amateurs Stichting Verzorging Kerkelijke Zendtijd Omroepvereniging VPRO Zendtijd voor Kerken NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 49

Definitielijst Bereik radio Het percentage personen dat minimaal 15 minuten naar een radiozender heeft geluisterd tussen 07.00 uur en 24.00 uur. Beschikbare zendtijd televisie 365 dagen x 24 uur x 3 netten = 26.280 uur (1.576.800 minuten). Beschikbare zendtijd radio 365 dagen x 24 uur x 5 zenders = 43.800 uur (2.628.000 minuten). Buitenlandse aankoop In het buitenland aangekocht programma. Eigen Bijdrage omroepen Bijdrage uit eigen middelen van de omroepen verkregen uit verenigingsactiviteiten, bijdragen derden, inkomsten uit vermogen en nevenactiviteiten. Eigen product Door één van de publieke omroepen of een samenwerkingsverband van publieke omroepen zelf geproduceerd programma. Fte Fulltime equivalent, medewerker in dienst bij het omroepbedrijf van één van de publieke omroepen. Indirecte kosten Algemene beheerkosten, kosten die niet aan programma s kunnen worden toegerekend. Kijktijdaandeel/Marktaandeel (kta) Het marktaandeel is het percentage kijkers naar een programma of zender gepercenteerd totale kijkerspubliek binnen de doelgroep. Kijkdichtheid (Kdh) De kijkdichtheid (Kdh) van een programma of tijdvak is het gemiddelde percentage kijkers gedurende dit programma cq. tijdvak. Kosten per uur Directe kosten per uur uitgezonden programma. Kosten per uur per kijkdichtheid NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 50

Directe kosten per uur uitgezonden programma per 1.000 kijkers. Luisterdichtheid Percentage luisteraars van een bepaalde doelgroep die in een bepaald tijdvak naar een bepaalde radiozender, genre of programma hebben geluisterd. MJB-indeling Wettelijke indeling naar programmacategorieën/-genres (zie genrelijst). Nederlandse uitbesteding Een van een Nederlandse buitenproducent (niet zijnde een publieke omroep) aangekocht programma, dan wel in samenwerking met een Nederlandse buitenproducent geproduceerd programma. Net Televisienet (Nederland 1, 2, 3 en Z@pp(elin). Nevenactiviteit Verkoop van DVD/CD/video, verkoop van uitzendrechten/formats, verhuur van panden, verkoop programmabladen etc. Neventaken Exploitatie van nieuwe media-activiteiten (o.a. internet en themakanalen). Nieuwe Media Internet, themakanalen, sms-diensten, 0900-lijnen. OCW-budget Bijdrage vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen voor de LPO. Pageview Registratie van een aan een bezoeker getoonde webpagina. Programmavoorraad Voorraad programma s klaar voor uitzending of nog in bewerking. Programmavoorschriften In de Mediawet (en het Convenant Onafhankelijke Producties) is bepaald hoeveel zendtijd de publieke omroep aan bepaalde soorten programma s moet besteden. Zo zijn er onder meer verplichtingen op het gebied van informatie/educatie, cultuur/kunst en minderheden. Bovendien moet een bepaald percentage van de programma s door een onafhankelijke (Nederlandse) buitenproducent zijn gemaakt. Reserve voor programmadoeleinden NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 51

Reserve waaraan exploitatieresultaten van het omroepbedrijf worden toegevoegd of onttrokken. Overschotten van deze reserve worden ingezet voor de programmering. Uniek maandbereik Aantal bezoekers dat gedurende een periode van één maand minimaal één bezoek aan een website gebracht heeft. Een bezoek is een aaneengesloten reeks pageviews die op dezelfde website geregistreerd is. Zender Radiozender (Radio 1, Radio 2, 3FM, Radio 4 en Radio 5). NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 52

Genrelijst Televisie MJB Inhoud 100 NON-FICTIE (informatie) 110 Serieuze non-fictie 111 Nieuws & actualiteiten 112 Godsdienst/verkondiging 113 Kunst & media 114 Binnen- & buitenlandse politieke onderwerpen 115 Levensbeschouwing (filosofie) & religie 116 Geschiedenis & archeologie 117 Antropologie & sociologie 121 Natuur & milieu 122 Gezondheid, zorg & opvoeding 123 (Populaire) wetenschap & technologie 124 Verkeer & vervoer 125 Justitie/recht Economische onderwerpen (handhaving) & orde 126 ondernemerschap 130 Human interest 131 Vrije tijd, advies & service 132 Praatprogramma 133 Docusoap 134 Reality 139 Overige human interest 140 Sport 141 Actuele sportinformatie 142 Overige sportinformatie 143 Sportreportage 170 Nieuwe informerende programmaformules 190 Overige non-fictie 200 FICTIE (drama) 210 Licht drama (populair) 211 Nederlands 212 Buitenlands 220 Serieus drama 221 Nederlands 222 Buitenlands NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 53

Genrelijst Televisie (vervolg) MJB Inhoud 300 AMUSEMENT 310 Spel & quizzen 311 Spelprogramma 312 Grote spelshow 313 Educatieve quiz 320 Cabaret & kleinkunst 330 Satirisch programma 340 Realitysoap 370 Nieuwe verstrooiende programmaformules 380 Gemengd amusement 390 Overig amusement 400 MUZIEK 410 Lichte muziek 420 Serieuze muziek 430 Gewijde muziek 440 Popmuziek/top 40 450 Dans & ballet 490 Overige muziek 900 OVERIG 910 Reclame, infomercial & teleshoppen 920 Continuity 930 Tekstuele informatie NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 54

Genrelijst Radio Ncode Inhoud 100 Nieuws en actualiteiten 101 NOS-nieuwsbulletins 102 Nieuws/actualiteiten (Radio 1 journaal, Met het Oog op Morgen) 200 Informatie 211 Verdieping/achtergronden: binnenland 212 Verdieping/achtergronden: buitenland 213 Verdieping/achtergronden: documentaire 214 Verdieping/achtergronden: debatten/forum/interview 215 Verdieping/achtergronden: overig 221 Educatie 231 Minderheden 241 Kunst en Media 251 Lifestyle: gezondheid/consumentenrubrieken/natuur/opvoeding/reizen 252 Lifestyle: overig 261 Sport 291 Informatie: overig 300 Religie 301 Kerkdiensten 302 Religie/levensbeschouwing 400 Klassieke muziek 401 Klassieke muziek: (integrale) concertregistratie: opera 402 Klassieke muziek: (integrale) concertregistratie: operette 403 Klassieke muziek: (integrale) concertregistratie: religieuze muziek 404 Klassieke muziek: (integrale) concertregistratie: overig klassiek 411 Klassieke muziek: nonstop (evt. minimale presentatie): opera 412 Klassieke muziek: nonstop (evt. minimale presentatie): operette 413 Klassieke muziek: nonstop (evt. minimale presentatie): religieuze muziek 414 Klassieke muziek: nonstop (evt. minimale presentatie): overig klassiek 421 Klassieke muziek: met omlijsting amusement: opera 422 Klassieke muziek: met omlijsting amusement: operette 423 Klassieke muziek: met omlijsting amusement: religieuze muziek 424 Klassieke muziek: met omlijsting amusement: overig klassiek 431 Klassieke muziek: met omlijsting gevarieerde informatie: opera 432 Klassieke muziek: met omlijsting gevarieerde informatie: operette 433 Klassieke muziek: met omlijsting gevarieerde informatie: religieuze muziek 434 Klassieke muziek: met omlijsting gevarieerde informatie: overig klassiek 499 Klassieke muziek: rest NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 55

Genrelijst Radio (vervolg) Ncode Inhoud 500 Populaire muziek 501 Popmuziek: concerten/live muziek 502 Alternatieve popmuziek (50% of meer) 511 (Vooral) actuele popmuziek: nonstop (evt. minimale presentatie) 512 (Vooral) actuele popmuziek: met omlijsting amusement 513 (Vooral) actuele popmuziek: met omlijsting gevarieerde informatie 521 (Vooral) oudere popmuziek: nonstop (evt. minimale presentatie) 522 (Vooral) oudere popmuziek: met omlijsting amusement 523 (Vooral) oudere popmuziek: met omlijsting gevarieerde informatie 531 Mix popmuziek: nonstop (evt. minimale presentatie) 532 Mix popmuziek: met omlijsting amusement 533 Mix popmuziek: met omlijsting gevarieerde informatie 600 Overige muziek 601 Jazz 602 Wereldmuziek 603 Lichte muziek/easy listening 604 Country 605 Gospel 699 Muziek overig 700 Amusement 701 Cabaret/kleinkunst 711 In de nacht: gevarieerd programma 799 Amusement overig 900 Overig 901 RVD spots 902 Politieke partijen 903 Crosspromo 904 STER-reclame NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 56

NPO-Bedrijfsvoering / Verantwoording en Control pagina 57