Toezicht Infectiepreventie Paul van wijk 17 april 2018
Toezicht infectiepreventie en de rol van IGJ 1. Wie ben ik? 2. Wie is de IGJ? 3. Wat doet de IGJ? 4. Infectiepreventie in instellingen (Ziekenhuizen, verpleeghuizen, andere instellingen) 5. Thema s (TIP) 2
Wat doet de inspectie Gezondheidszorg en Jeugd? Bevordert de kwaliteit van de gezondheidszorg en jeugdhulp door effectieve handhaving van de kwaliteit van zorg, preventie en medische producten; Adviseert gevraagd en ongevraagd de bewindspersonen van VWS; Maakt ten opzichte van de zorgaanbieders gebruik van advies, stimulans, drang en dwang als bijdrage aan verantwoorde zorg. Onderzoekt en oordeelt onpartijdig, deskundig, zorgvuldig en onafhankelijk van politieke kleur of heersend zorgstelsel. 3
Juridisch kader voor geleverde goede zorg Staatstoezicht op de Volksgezondheid bestaat op basis van de Gezondheidswet (IGJ en NVWA) en Jeugdwet Juridisch kader voor IGJ: Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg, Wet beroepen individuele gezondheidszorg, Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst, + 22 andere wetten Wet publieke gezondheid 4
Kwaliteit van zorg Krijgt de burger goede zorg? (zorg dat veilig, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht is, tijdig wordt verleend, en is afgestemd op de reële behoefte van de cliënt) Leven beroepsbeoefenaren, instellingen en bedrijven de wetten, regels en richtlijnen na? 5
Wat valt onder de Wkkgz? Definitie zorg is uitgebreid zorg = Wlz-zorg, Zvw-zorg en andere zorg andere zorg = handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg (art. 1 Wet BIG), niet zijnde Wlz-zorg of Zvw-zorg, alsmede handelingen met een ander doel dan het bevorderen of bewaken van de gezondheid van de cliënt Ook alternatieve geneeswijzen vallen nu ook vaak onder zorg. Nu ook toezicht door IGJ. Verwijtbare schade: strafwetgeving 6
Werkterrein IGJ: 1,4 miljoen beroepsbeoefenaren en 40.000 instellingen en bedrijven IGJ NB: In dit overzicht mist het toezicht op Jeugdzorg 7
Werkterrein IGJ: 1,4 miljoen beroepsbeoefenaren en 40.000 instellingen en bedrijven IGJ NB: In dit overzicht mist het toezicht op Jeugdzorg 8
Toetsing door IGJ IGJ toets - voorwaarden voor goede en veilige zorg - het kwaliteitssysteem à Aan de hand van: het niveau dat gebruikelijk is = veldnormen + wetgeving. Maatregelen/sancties 9
Type maatregelen en instrumenten 10
11
Infectieziektebestrijding Infectiepreventie Antibioticaresistentie 12
Taken team Preventie Uitvoeren van toezichtactiviteiten (projecten of incidententoezicht) Bijdragen aan beleidsontwikkeling (ABR) Gericht communiceren 13
IZB IP ABR TT: IZB (GGD en), Ebola (UMC s), AH1N1 (Alle inst.) Asielzoekers: IZB, inclusief screening tbc IT: AB-tekort, uitbraken, rabiës, wet cupping TIP 3 ziekenhuizen (+ antibiotic stewardship) NAC polio WHO TIP verpleeghuizen TIP TOP privéklinieken TIP/ antibiotic stewardship in de eerste lijn POM casus ERCP POM casus HCU AMR/toezicht op netwerken AMR internationaal (EPSO en EU) P P P P P P P 14
Thematoezicht ziekenhuizen (TIP) Waarom dit toezicht? Toename antibioticaresistentie wereldwijd Verspreiding resistente micro-organismen door: Onjuist antibioticagebruik, slechte hygiëne, maar ook: reizen, crowding, ziekenhuisbezoek, voeding, veeteelt etc. 1 op de 20 opnames in een ziekenhuis loopt zorginfectie op: Leidt tot onbedoelde schade, extra kosten en meer antibioticagebruik. Zijn de ziekenhuizen wel goed voorbereid? 15
Vraagstelling In hoeverre worden bestaande richtlijnen nageleefd in de NL ziekenhuizen? Hebben alle ziekenhuizen een functionerend A-team? Zijn de ziekenhuizen betrokken bij de regionale netwerken (in oprichting)? Vervolg op TIP1 en 2: Heeft het toezicht geleid tot verbetering? 16
Toetsingskader/Richtlijnen WIP; Werkgroep Infectiepreventie SWAB; Stichting Werkgroep Antibioticabeleid NvMM; Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie VHIG & NvMM; KRIZ; Kwaliteitsrichtlijn Infectiepreventie in ziekenhuizen Beroepsprofielen NvMM, VHIG 17
Resultaten - 48 ziekenhuislocaties werden bezocht (maart-september 2017) - In 3-6 maanden resultaatverslag verbetermaatregelen, daarna evt. herbezoek - Basis toetsingskader TIP-3 gepubliceerd - Nieuw: gesprekken met deskundigen op gebied van infectiepreventie en antibioticabeleid en RvB mét beoordeling. - Oordeel met 4 puntsschaal: onvoldoende-matig-voldoende-goed m.u.v. werkkleding, risicoinventarisatie BRMO/MRSA en gesprekken (voldoende/onvoldoende) -Onderwerpen samengesteld uit verschillende subonderwerpen 18
Algemene voorzorgsmaatregelen Algemene voorzorgsmaatregelen Werkkleding Handhygiene Desinfectantia en pospoeler Reiniging en desinfectie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ziekenhuizen (n=48) goed voldoende matig onvoldoende 21/48 (44%) zkh kleding niet op orde (horloges, handsieraden of verkeerde kleding) Voorwaarden voor handhygiëne bijna overal goed op orde Desinfectantia/pospoeler bij 22 zkh onvoldoende of matig (46%) Onjuist gebruik of kennis, opslag en gebruik van spoelruimte Reiniging en desinfectie 21 (44%) zkh onvoldoende of matig 19
Bijzondere voorzorgsmaatregelen Isolatiekamers en gebruik: Isolatie: techniek Isolatie: kennis Bijzondere voorzorgsmaatregelen Techniek in 34% niet of niet helemaal in orde Kennis en scholing bij 71% onvoldoende/matig NB ook gevraagd naar bejegening patiënt: 0% 20% 40% 60% 80% 100% ziekenhuizen (n=48) goed voldoende matig onvoldoende n.v.t. 15% heeft beleid voor patiënten in isolatie 20
Risico inventarisatie MRSA/BRMO Risicoinventarisatie MRSA/BRMO Risicoinventarisatie (dossiervoering) Dossiervoering 31% heeft geen goede dossiervoering, dossier niet compleet of vragen werden niet gesteld Risicoinventarisatie (vraagstelling) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ziekenhuizen (n=48) Goed Voldoende Matig Onvoldoende Vraagstelling incompleet 19% had incomplete vraagstelling. Niet alle Vragen uit WIP richtlijnen in vraagstelling, bv asielzoekers er niet bij 21
Antibioticumbeleid Antibioticumbeleid Antibioticumbeleid Het antibioticabeleid zoals dat door de artsen op de afdelingen werd uitgevoerd was goed: 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ziekenhuizen (n=48) goed voldoende matig onvoldoende Gebruik van formularium, start en stopdata, kweekbeleid en switch therapie, gebruik van reservemiddelen Veel laagdrempelig overleg met de artsen microbioloog 22
Kwaliteitssysteem, protocollen Kwaliteitssysteem Protocollen waren over het algemeen compleet, met revisiedatum en auteurs Soms wel moeilijk te vinden voor de gebruikers Protocollen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ziekenhuizen (n=48) Goed Voldoende Matig Onvoldoende 23
Uitvoering praktijk per ziekenhuis n=(48) 24 Analysebijeenkomst TIP3 24 oktober 2017
Gesprek inhoudelijk deskundigen Inhoudelijk deskundigen Kwaliteitsysteem IP en beleid Surveillance Outbreakmanagement Controle en bewaking Reiniging en desinfectie Voorlichting en scholing Antibioticabeleid 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ziekenhuizen (n=48) Voldoende Onvoldoende Jaarplan/verslag, beleidsplan, PDCA cyclus, overleg RvB bij 15% niet adequaat. Onvoldoende zicht op surveillance van infectieziekten en BRMO bij 4%. Het uitvoeren van audits en de controle op verbeteringen (PDCA) bij 15% niet goed geregeld. Beleid voor R&D en de controle op uitvoering bij meer dan een kwart onvoldoende geregeld (27%). Actief scholen medewerkers en maken van scholingsplan in bijna de helft van de ziekenhuizen onvoldoende (44%). Antibioticabeleid Het A-team was officieel door de RvB aangesteld, lijst met reservemiddelen opgesteld en werd bewaakt, er was een risicoanalyse gemaakt en er was zicht op de eerste resultaten. Bij 17% van de ziekenhuizen nog niet goed geregeld. 25
Gesprek met raad van bestuur Infectiepreventie onderdeel van kwaliteitssysteem ziekenhuis Controle en monitoring door RvB Beleid wordt ziekenhuisbreed uitgedragen Antibioticabeleid Raad van bestuur 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Voldoende ziekenhuizen (n=48) Onvoldoende Infectiepreventie is een onderdeel van kwaliteitssysteem ziekenhuis In het merendeel van de ziekenhuizen geregeld (94%) In 1 ziekenhuis geen monitoring In 1 zkh werd IP beleid niet actief door RvB uitgedragen. Bij 11 (23%) zkh had de RvB nog geen A-team aangesteld en/of was er geen zicht op de resultaten 26
Overall conclusies Er zitten grote verschillen tussen de individuele ziekenhuizen. De herbezochte ziekenhuizen scoren gemiddeld beter. Bezochte locaties van fusieziekenhuizen vaak juist niet! 27
Terug naar de vraagstelling In hoeverre worden bestaande richtlijnen nageleefd in de NL ziekenhuizen? Het maakt uit in welk ziekenhuis je wordt opgenomen Hebben alle ziekenhuizen een functionerend A-team? Nee nog niet allemaal, ICT en formatie blijkt vaak struikelblok Zijn de ziekenhuizen betrokken bij de regionale netwerken (in oprichting)? Uiteenlopend sommige zeer actief, anderen nog niet Vervolg op TIP1 en 2: Heeft het toezicht geleid tot verbetering? In TIP3 70% van alle praktijkonderwerpen voldoende of meer. In 2015 en 2013 respectievelijk 64% en 55%. Aantal herbezoeken 2013: 88%, 2015: 56%, 2017: 31% 28
Andere opvallende zaken Werkkleding Externe kliniek veroorzaakt onvoldoende Desinfectantia Geen chloor willen gebruiken vanwege Arbo/milieu Desinfecterende doekjes, inwerktijd en gebruik Medewerkers niet op de hoogte van inwerktijden Reiniging en desinfectie Scholing desinfectie medewerkers lijkt moeizaam Meer desinfectantia in een instelling leidt tot verwarring voor medewerkers Schoonmaak vs verpleging: afspraken vaak onduidelijk Niet geregistreerde desinfectantia (wet) 29
Andere opvallende zaken 2 Isolatiekamers Deskundigen onvoldoende op de hoogte van techniek Risicoinventarisatie BRMO/MRSA Onvolledige inventarisatie (vragen missen, worden overgeslagen, geen stop ingebouwd) Verpleegkundigen maken eigen inschatting wel/geen opname of ingreep en vervolgens wordt MRSA/BRMO wel of niet afgenomen soms lijkt het alsof niet wordt begrepen dat de patiënten die op de afdeling komen gescreend moeten zijn. ICT werkt niet mee 30
Andere opvallende zaken 3 Afdeling infectiepreventie en A-team Arts-microbioloog op afstand (extern lab) kan leiden tot minder betrokkenheid en bereikbaarheid. DIP moeten meer zelfstandig beslissen. Te weinig zicht op de satelliet locatie Handmatige surveillance: lab levert uitslagen aan via mail (vaak extern lab) Dip geen toegang labsysteem (bv vw privacy van externe patiënten). Controle en bewaking: DIP die meelopen met inspectie geven aan hiervan te kunnen leren Voorlichting en scholing E-learning: ondanks verplichting toch onvoldoende kennis medewerkers Wel scholingsprogramma aanwezig, maar niet iedereen blijkt geschoold Antibiotic Stewardship A-team wel ingesteld maar zit te wachten op ICT of FTE 31
Andere opvallende zaken 4 RvB ter verantwoording roepen mbt IP blijkt lastig. Overdracht tussen ziekenhuizen: niet op de hoogte van VRE. Zijn patiënten stromen dan wel duidelijk? Er leek tijdens de bezoeken vaak overdracht geweest tussen de deskundigen en de RvB zodat die wenselijke antwoorden gaven. Niveau DIP lijkt soms onvoldoende voor taken die uitgevoerd moeten worden (is er voldoende opleiding, meer skills nodig zoals projectmanagement etc.?) 32
Follow-up Publicatie en verslag website interactief rapport publiciteit Artikel NTvG Evaluatie-onderzoek Nivel 33
Basis hygiëne is belangrijk! Waar ontbrak het vaak aan? Kennis (scholing) van zorgverleners vaak niet voldoende bv over uitvoering isolatie Controle (audits, medische hulpmiddelen, staat gebouw) Bewaking (kwaliteit van uitvoering) van bv procedures Schoonmaak en desinfectie (kwaliteitsbewaking en uitvoering) In bij deze zaken kunnen bij uitstek HKM-ers betrokken worden! 34
Team Preventie Merel Langelaar Stephanie Hulsbosch Hedy Salomons Margreet van der Veer Paul van Wijk Debby Bijlhout Regina Boesch Robbin Westerhof 35
Toezicht Infectiepreventie Paul van wijk 17 april 2018