Op weg naar een rookvrij Scoutingterrein Stappenplan Wil jij dat jouw Scoutinggroep rookvrij wordt? Zet dan de eerste stap en gebruik het stappenplan om op weg te gaan naar een rookvrije Scoutinggroep.
Inleiding Steeds meer Scoutinggroepen worden rookvrij. Niet alleen binnen, maar ook buiten. Veel kinderen brengen een groot deel van hun tijd door bij de Scoutinggroep. Zien roken, doet roken. Als kinderen anderen zien roken lijkt dat normaal en misschien zelfs aantrekkelijk. Zeker als zij mensen zien roken naar wie zij opkijken, zoals leiding en ouders. Met een rookvrij Scoutingterrein geef je het goede voorbeeld aan kinderen en voorkom je bovendien het schadelijke meeroken. Ga gemakkelijk op weg naar rookvrij met dit stappenplan. Wat is een geheel rookvrij Scoutingterrein? Een geheel rookvrij Scoutingterrein zonder enige uitzonderingen betekent: Het gehele terrein is rookvrij: de entree, binnen de hekken of andere begrenzing van de Scoutinggroep, inclusief clubhuis, kampvuurkuil en speelplaatsen Iedereen houdt zich aan de afspraak om niet te roken op het Scoutingterrein: vrijwilligers, scouts, ouders, maar ook bezoekers. Bordjes of ander aanduidingen geven aan dat het buitenterrein rookvrij is. De e-sigaret valt onder het rookvrije beleid. Ook deze is verslavend, bevat schadelijke stoffen en verlaagt de drempel tot het roken van sigaretten. Binnenruimten van een Scoutingterrein zijn al rookvrij, zoals het clubhuis Geheel rookvrij is de aanbeveling en het streven. De vereniging kan hier ook stapsgewijs naartoe werken om draagvlak te creëren. In de bijlage Afspraken Op weg naar rookvrij staan voorbeelden van rookvrije afspraken. Toelichting stappenplan Rookvrije Generatie Dit stappenplan beschrijft de stappen die je kunt doorlopen voor het invoeren van een rookvrije afspraak. Het is slechts een hulpmiddel. Om het proces makkelijk te maken vind je in de eerste bijlage een checklist die je kunt gebruiken als je het stappenplan doorloopt. We wensen je mooie stappen op weg naar rookvrij. De stappen zijn: 1. Creëer draagvlak 2. Invoering 3. Naleving 4. Evaluatie De beweging op weg naar een Rookvrije Generatie werkt toe naar een samenleving waarin we opgroeiende kinderen beschermen tegen tabaksrook en de verleiding om te gaan roken. Zien roken, doet roken. In een rookvrije omgeving komen kinderen niet in de verleiding om te gaan roken en wordt meeroken voorkomen. Zo beschermen we kinderen en zorgen we ervoor dat zij rookvrij opgroeien. Samen op weg naar een Rookvrije Generatie. 2
Stap 1: Creëer draagvlak Steun vergroten Steun krijgen van het bestuur, vrijwilligers, leden en ouders van jeugdleden, is een belangrijke eerste stap. Je vergroot steun door uit te leggen waarom jullie vereniging nieuwe afspraken wil invoeren. Benader het onderwerp altijd positief en spreek van rookvrij en niet over een rookverbod. Leg uit dat de vereniging kinderen het goede voorbeeld wil geven en iedereen in een gezonde omgeving wil laten opgroeien. Als je uitleg geeft en overtuigd bent van een rookvrij Scoutingterrein, zullen mensen het belang van de rookvrije afspraken inzien en het zelf willen naleven. Je kunt gebruik maken van de Argumentenkaart met veelgestelde vragen. Zien roken, doet roken Als kinderen anderen zien roken lijkt dat normaal en misschien zelfs aantrekkelijk. Zeker als zij mensen zien roken naar wie zij opkijken, zoals leiding of ouders. Een rookvrij Scoutingterrein maakt roken minder normaal en daarmee minder aantrekkelijk voor kinderen. Bovendien wordt het schadelijke meeroken voorkomen. Leg de relatie met de gezonde en veilige omgeving die Scouting kinderen wil bieden. Roken en Scouting gaan niet samen. Inventariseer en bereid voor Verzamel informatie over: door wie, waar en wanneer wordt gerookt de mening over huidige afspraken rondom roken de mening over een rookvrije afspraak positieve reacties en bezwaren Luister naar vragen en bezwaren. Laat mensen meedenken over de nieuwe afspraken voor het Scoutingterrein en de weg naar rookvrij. Wees duidelijk over jullie voornemen, geef waar nodig tegenargumenten en neem goede ideeën mee. Deze informatie kan helpen om te bepalen of de vereniging klaar is voor een geheel rookvrij terrein of dat een aanpak in stappen beter is. Stel nieuwe rookvrij afspraken voor Zet nieuwe afspraken voor een rookvrij Scoutingterrein op de agenda van de bestuursvergadering. Praat niet over een rookverbod, leg de nadruk op het rookvrij maken van de Scoutinggroep voor de jeugd. Bepaal bij een positief besluit van het bestuur of je de afspraak nog wil voorleggen aan de leden, bijvoorbeeld via de groepsraad of ouderavond. Stap 2: Invoering Plan van aanpak Maak een plan van aanpak en een planning en bewaak deze. Tip: stel een projectgroep samen van enthousiaste leden. Laat iemand van deze projectgroep ook het aanspreekpunt zijn voor vragen en opmerkingen. Afspraak formuleren Formuleer de rookvrije afspraak die ingevoerd wordt. Een simpele rookvrije afspraak zonder uitzonderingen is het duidelijkst. Neem een rookvrije ingang hierbij mee, bijvoorbeeld door te spreken over rookvrij brengen en halen. Maak ook afspraken over het naleven van de rookvrije afspraak. Het is belangijk dat mensen die toch roken op het terrein vriendelijk worden aangesproken en geïnformeerd (zie stap 3). 3
Kies een goed moment van invoering De manier en het moment van invoeren is belangrijk. Denk aan: veranderingen aan het terrein de start van een nieuw seizoen een verbouwing of verhuizing een ander groot evenement of gebeurtenis Tip: organiseer of benut een feestelijk moment waarop de nieuwe afspraak ingaat. Rookvrije afspraak communiceren Stel de hele vereniging bijtijds op de hoogte van de rookvrije afspraak. Laat iedereen weten wat er van hen verwacht wordt bij de invoering van het nieuwe beleid. Benoem ook het rookvrij brengen en halen van de kinderen, zodat de entree rookvrij blijft. Gebruik alle bestaande communicatiekanalen om de nieuwe afspraak bekend te maken (zoals de website en de nieuwsbrief). Neem de rookvrije afspraak op in de regels van de Scoutinggroep. Ga naar www.rookvrijegeneratie.nl/scouting voor ondersteunende materialen zoals voorbeeldteksten. Breng ook externe partijen op de hoogte zoals bezoekers, huurders en andere gebruikers van het gebouw/terrein. Ook zij moeten zich op het Scoutingterrein houden aan de afspraken. Bovendien kun je bezoekende (of naastgelegen) Scoutinggroepen inspireren het goede voorbeeld te volgen. Informeer ook de gemeente over jullie mooie initiatief. Veranderingen Scoutingterrein Ga na welke veranderingen nodig zijn in en rondom de vereniging. Haal asbakken en speciale prullenbakken voor sigaretten weg en plaats bijvoorbeeld rookvrij-borden en posters op het terrein en bij de entree. Zie www.rookvrijegeneratie.nl/scouting voor materialen waarmee je de rookvrije afspraak laat zien op het Scoutingterrein. Stoppen met roken Mensen die roken hoeven niet te stoppen met roken om een rookvrij Scoutingterrein te realiseren. Het rookvrij maken van de vereniging kan een stoppoging wel makkelijker maken. Wellicht kunnen rokers hulp bij het stoppen met roken gebruiken. Door deze hulp aan te bieden, laat je zien dat je het beste met ze voor hebt. De stoppen-metrokenprogramma s worden vanuit de basisverzekering vergoed. Dit is begeleiding waarvan aangetoond is dat deze werkt. Dit wordt wel verrekend met het eigen risico. Je kunt ook verwijzen naar www.ikstopnu.nl of voor de maand oktober naar het initiatief Stoptober (www.stoptober.nl). Aandacht in de media Neem contact op met (lokale) media, zoals een dagblad, een huis-aan-huisblad of de plaatselijke radio of televisie. Hiermee breng je de vereniging positief onder de aandacht. Je kunt gebruik maken van het voorbeeld persbericht. Ga voor meer informatie naar rookvrijegeneratie.nl/scouting 4
Directeur Scouting Nederland, Fedde Boersma Scouting Nederland vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren op een veilige en gezonde manier het Scoutingspel spelen. Hierbij zijn een veilige speelomgeving, spel en een veilige sociale omgeving van groot belang. Door je Scoutinggroep rookvrij te maken, bied je kinderen de kans om in een schone omgeving te spelen en hun grenzen te verleggen, waardoor ze zich persoonlijk kunnen blijven ontwikkelen. En dat alles zonder het verkeerde voorbeeld te krijgen van de volwassenen om hen heen. Zo zorgen we ervoor dat ze kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen. 5
Stap 3: Naleving Handhaving Het is belangrijk afspraken te maken hoe de vereniging omgaat met mensen die toch roken. Houd er rekening mee dat het naleven van de nieuwe afspraak de eerste weken extra tijd en aandacht vraagt. Het vriendelijk aanspreken van mensen die roken op het terrein (en bij de entree) is belangrijk. Spreek iemand altijd direct aan. Ga er in eerste instantie vanuit dat iemand niet op de hoogte is van de afspraak. Vraag of hij/zij bekend is met de nieuwe afspraak bij de Scoutinggroep. Vertel over de rookvrije afspraak en laat diegene weten waar hij/zij wel of niet kan roken. Leg ook uit dat de vereniging de afspraak heeft om kinderen het goede voorbeeld te geven. Bepaal wie mee helpt in het aanspreken en informeren van rokers en vraag hier in het begin extra aandacht voor. Vraag in ieder geval alle vrijwilligers en leiding mensen aan te spreken en zelf het goede voorbeeld te geven. Leg hen uit wat van ze wordt verwacht en hoe zij mensen die roken kunnen aanspreken en informeren. Vraag ook (ouders van) leden elkaar te helpen om aan de nieuwe afspraak te denken en elkaar eraan te herinneren waarom de afspraken er zijn. Stap 4: Evaluatie Evalueer de rookvrije afspraak Evalueer de nieuwe afspraak voor een rookvrij terrein. Stel de volgende vragen: Houden mensen zich aan de afspraak? Zijn zij voldoende geïnformeerd en is de rookvrije afspraak voldoende zichtbaar gemaakt? Zijn aanpassingen nodig om de afspraak te verbeteren? Zijn er aanpassingen nodig om de nieuwe afspraak nog beter zichtbaar te maken? Als het terrein nog niet geheel rookvrij is, wat is dan de volgende stap hiernaartoe? Zie de bijlagen voor: Checklist Op weg naar rookvrij Afspraken Op weg naar rookvrij Communicatierichtlijn Poster Help ons rookvrij spelen! Hoe beter de nieuwe rookvrije afspraak bekend is, hoe gemakkelijker naleving zal gaan. 6
Bijlagen
Checklist Op weg naar rookvrij Stap 1: Creëer draagvlak Inventariseer de stand van zaken en meningen over roken op de vereniging Stap 3: Naleving Zorg voor naleving van de rookvrije afspraak Stel vanuit het bestuur een rookvrije afspraak voor Stap 2: Invoering Maak een plan van aanpak Stap 4: Evaluatie Evalueer de rookvrije afspraak Formulier een duidelijke rookvrije afspraak Kies een goed moment van invoering Communiceer de nieuwe afspraken (intern en extern) Bepaal welke veranderingen nodig zijn op het Scoutingterrein Benader media voor positieve aandacht 8
Afspraken Op weg naar rookvrij De duidelijkste afspraak is die voor een geheel rookvrij Scoutingterrein. Zo komen kinderen niet in contact met roken. Er zijn ook Scoutinggroepen die een stapsgewijze aanpak kiezen op weg naar geheel rookvrij. Voorbeelden van rookvrije afspraken zijn: geheel rookvrij zonder uitzondering rookvrij tijdens opkomsten en kampen van jeugdleden rookvrij met uitzondering van één aangewezen rookplek, uit het zicht niet roken door bestuur, vrijwilligers en leiding in het bijzijn van kinderen 9
Communicatierichtlijn Tips voor de communicatie over de rookvrije afspraak: praat niet over een rookverbod, maar leg de nadruk op het rookvrij maken van het Scoutingterrein vermijd negatieve woorden zoals: verboden, anti-roken kies een positieve insteek focus op het beschermen van kinderen en het goede voorbeeld geven laat weten dat de vereniging aansluit bij de beweging op weg naar een Rookvrije Generatie kernwoorden die je kunt gebruiken zijn: kinderen, rookvrij, beschermen, goede voorbeeld, gezond opgroeien, (zien roken doet roken), Rookvrije Generatie, Scouting en roken passen niet bij elkaar vermijd het gebruik van afbeeldingen en foto s waar een sigaret op staat gebruik niet het oude rookverbod teken, maar kies voor het positieve rookvrij-bord en andere aanduidingen op het terrein De Rookvrije Generatie De beweging op weg naar een Rookvrije Generatie werkt toe naar een samenleving waarin opgroeiende kinderen worden beschermd tegen tabaksrook en de verleiding om te gaan roken. Iedere week raken honderden kinderen verslaafd aan roken. Ieder kind is er één te veel. We willen ervoor zorgen dat kinderen niet meer in de verleiding komen om te gaan roken. Daarvoor is het nodig dat we samen het goede voorbeeld geven en de omgevingen waar kinderen veel komen rookvrij maken. De Scoutinggroep is een belangrijke omgeving in het leven van opgroeiende kinderen. Daarom draagt een rookvrij Scoutingterrein bij aan het realiseren van een Rookvrije Generatie. Zo gaan we samen op weg naar een Rookvrije Generatie. Kijk op www.rookvrijegeneratie.nl/scouting voor meer informatie over een rookvrij Scoutingterrein. Nog vragen? Neem dan contact op via: rookvrij@scouting.nl Kijk voor meer informatie over de Rookvrije Generatie op: www.rookvrijegeneratie.nl 10
Help ons rookvrij spelen! Geef kinderen het goede voorbeeld Zien roken, doet roken. In een rookvrije omgeving komen kinderen niet in de verleiding om te gaan roken en wordt meeroken voorkomen. Zo beschermen we kinderen en zorgen we ervoor dat zij rookvrij opgroeien. Een rookvrije Scoutinggroep draagt bij aan een Rookvrije Generatie. Samen op weg naar een Rookvrije Generatie! Voor meer informatie over rookvrije Scouting: www.rookvrijegeneratie.nl/scouting
Kijk op rookvrijegeneratie.nl/scouting voor meer informatie over een rookvrij Scoutingterrein. Heb je nog vragen na het lezen van dit document dan kun je ook contact opnemen met: rookvrij@scouting.nl Juni 2018