NATIONAAL RAADSLEDENONDERZOEK 2017 Door de relatieve stijging van de tijdsbesteding aan volksvertegwoordigde activiteit e daling van de tijdsbesteding aan bestuurlijke activiteit staat de tijdsbesteding van raadsled in 2017 iets dichter bij de aanbeveling van de Stuurgroep om minsts 50% van de raadstijd aan volksvertegwoordigde activiteit te bested dan in 2014 het geval was. Het verschil tuss de feitelijke de door de Stuurgroep gewste situatie blijft echter substantieel. 3.2 Tevredheid over de tijdsverdeling Op de vraag Bt u tevred over de huidige verdeling van tijd over de verschillde werkzaamhed? antwoordt 55,5% van de respondt positief. 44,5% van de raadsled zou zijn of haar tijd liever anders indel als dat mogelijk zou zijn. Na e stijgde tevredheid over de tijdsverdeling tuss 2007 2012 is er e lichte daling vanaf 2012. Vanaf 2012 is de meerderheid van de raadsled wel tevred over de tijdsverdeling. In 2017 zijn nog altijd 17,7% meer raadsled tevred met de tijdsverdeling dan ti jaar daarvoor. In figuur 7 is de tevredheid over de tijdsverdeling over de verschillde jar zichtbaar. 3.3 Conclusie Nederlandse raadsled bested in 2017 63,7% van de tijd aan bestuurlijke activiteit 31,6% aan volksvertegwoordigde activiteit. Het verschil tuss de huidige verhouding de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemetebestuur om minimaal 50% van de tijd te bested aan volksvertegwoordigde activiteit is kleiner, maar blijft aanzilijk. 55,5% van de raadsled is tevred over de tijdsverdeling over de verschillde werkzaamhed. De licht dalde trd, die in 2012 is ingezet, zet door. Figuur 6: Relatieve tijdsverdeling over bestuurlijke volksvertegwoordigde werkzaamhed in (2007-2017) Figuur 7: Tevredheid raadsled over de tijdsverdeling in (2007-2017) Belastingverording() 2016 bij 35% overhed niet geldig In november 2016 heeft Daadkracht het tweede trdonderzoek naar het elektronisch publicer van (belasting)verording 2015 2016 uitgebracht. In het onderzoek is gekek naar de verording die in november december door de raad zijn vastgesteld. Bijna 36% van de gemet maakt é é n of meer verording eind 2015 niet rechtsgeldig elektronisch bekd. Eind 2014 was dat nog 31%. Ruim 900 gemetelijke (belasting)verording 2015 (16,5%) zijn niet rechtsgeldig bekdgemaakt. Voor 2016 zijn veel minder verording vastgesteld (-31,5%). Het rechtsgeldig bekdmak ging verhoudingsgewijs beter. Toch zijn ruim 500 verording (12,5%) niet rechtsgeldig elektronisch bekdgemaakt. De publiciteit Kamervrag naar aanleiding van het eerste trdonderzoek heeft gezorgd voor reparatie bekdmaking rectificaties. Figuur bov: Rechtsgeldig elektronisch bekdmak verording nov - dec 2014-2015 Gevolg niet juist bekdmak Als gemet verording niet volgs de eis uit de wet bekdmak, tred ze niet in werking. Het is dan niet mogelijk om deze uit te voer te handhav. In meer juridische term; de verording krijg dan ge rechtsgevolg. Veelal gaat het in het trdonderzoek om verording die de basis legg voor leges belasting. De rapportage de factsheet bij het tweede trdonderzoek zijn te download op /onderzoek. Daadkracht is knispartner van Raadslid.nu 7
#NRO2017 4. Honorering Dit hoofdstuk geeft antwoord op de derde onderzoeksvraag: Welke vergoeding ontvang gemeteraadsled in Nederland voor het raadswerk in 2017 in hoeverre verschilt deze van de vergoeding in 2007, 2009, 2012 2014?. Na het overzicht van de totale jaarlijkse kost voor vergoeding aan raadsled wordt ingegaan op het uurtarief van raadsled de tevredheid van raadsled met betrekking tot de vergoeding die zij voor het raadswerk ontvang. Het hoofdstuk besluit met e conclusie. 4.1 Vergoeding De vergoeding die raadsled voor hun werkzaamhed ontvang is afhankelijk van het inwonertal van hun gemete; hoe meer inwoners e gemete heeft, hoe hoger de vergoeding voor haar raadsled is. De hoogte van de vergoeding wordt jaarlijks vastgesteld. De vergoeding is beslist ge red om als raadslid aan de slag te gaan. - E respondt Sinds de vorige editie van het Nationaal Raadsledonderzoek heeft er e aantal gemetelijke herindeling plaatsgevond. Het totaal aantal gemet is gedaald van 403 in 2014 naar 388 in 2017. Als gevolg van deze herindeling is het totaal aantal raadszetels in Nederland afgom. Echter, de vergoeding voor de raadsled in de heringedeelde gemet neemt toe vanwege het stijgde inwonertal. In 2017 wordt 114.826.571 aan publieke geld besteed aan de vergoeding voor Nederlandse raadsled. Dit is e toame van ruim 8,2 miljo (+7,7%) t opzichte van 2014. Raadsled ontvang naast e raadsvergoeding ook andere vergoeding. In deze bereking zijn de onkostvergoeding, fractievergoeding, de extra vergoeding aan fractievoorzitters kost die gemet mak voor het mogelijk mak van het raadswerk, zoals de kost voor het beschikbaar stell van vergaderruimte in het stadhuis automatisering, niet meegom. Dit betekt dat het werkelijke bedrag voor de kost aan vergoeding t behoeve van raadsled hoger ligt. Nederland telde op 31 december 2016 17.099.603 inwoners. Uitgaande van de totale vergoeding op jaarbasis betaalt de Nederlandse burger per hoofd van de bevolking 6,72 per jaar aan vergoeding voor raadsled. T opzichte van 2014 zijn de kost per hoofd van de bevolking voor vergoeding van raadsled 0,41 gesteg (+6,1%). 4.2 Uurtarief gemeteraadsled 14,35 Gemiddeld uurtarief van e raadslid Op basis van de totale tijdsbesteding van raadsled op maandbasis het totaal aan vergoeding is het gemiddelde uurtarief van raadsled in 2017 bepaald. Dit is berekd door de gemiddelde vergoeding op maandbasis te del door de gemiddelde tijdsbesteding op maandbasis. Zowel de gemiddelde totale tijdsbesteding van raadsled als de gemiddelde vergoeding verschill per gemetegrootte. Het gemiddelde uurtarief dat raadsled in 2017 voor hun raadswerkzaamhed ontvang bedraagt 14,35. T opzichte van 2014 is het gemiddelde uurtarief 1,1% gesteg; in dat jaar lag het gemiddelde op 14,20 per uur. Figuur 8 geeft het uurtarief van raadsled in 2017 naar de verschillde gemetegroott weer. Figuur 8: Uurtarief van raadsled naar gemetegrootte in 2017 8 Daadkracht voor de overheid
NATIONAAL RAADSLEDENONDERZOEK 2017 Paragraaf 2.2 laat zi dat raadsled in grotere gemet gemiddeld meer tijd aan het raadswerk bested dan raadsled in kleinere gemet. De naar gemetegrootte vastgestelde vergoeding verschill echter sterker van elkaar dan de gemiddelde tijdsbesteding van raadsled uit verschillde gemetegroott. Als gevolg loopt het gemiddelde uurtarief van raadsled in 2017 sterk uite. Dat beeld is in de 10 jaar dat Daadkracht het trdonderzoek uitvoert consistt. Raadsled in de kleinste gemet (tot met 8.000 inwoners) ontvang gemiddeld de laagste vergoeding; 4,91 per uur. Dit is 9,44 (65,8%) lager dan het gemiddelde uurtarief van 2017. De vergoeding ligt net iets bov het minimumloon van 19-jarig ( 4,70 per uur in 2017 bij e 40-urige werkweek). Raadsled in gemet met e inwonertal tuss 150.000 375.000 inwoners ontvang gemiddeld de hoogste vergoeding; 19,64 per uur. Hun uurtarief is precies vier keer hoger dan het uurtarief van raadsled uit de kleinste gemet. De raadsled in gemet tot 24.000 inwoners ontvang e vergoeding die lager is dan het gemiddeld uurtarief van 2017. Raadsled in gemet met meer dan 24.000 inwoners ontvang gemiddeld e vergoeding die hoger is dan het gemiddelde uurtarief van 2017. Er is t opzichte van 2014 sprake van nivellering. Meerderheid raadsled vindt raadsvergoeding te laag. 4.3 Tevredheid over tijdsbesteding vergoeding Aan raadsled is gevraagd wat hun ming is met betrekking tot de vergoeding die zij krijg voor hun werkzaamhed als gemeteraadslid. In 2017 vindt 2,4% van de raadsled dat de vergoeding te hoog is, 47,3% van h vindt dat de vergoeding volstaat 50,3% vindt dat de vergoeding te laag is. Dat betekt dat raadsled voor het eerst in meerderheid van ming zijn dat de vergoeding te laag is. De groep raadsled die de vergoeding te laag vindt is t opzichte van 2014 met 10,6% gegroeid. In figuur 9 is de ming van raadsled met betrekking tot de vergoeding die zij ontvang weergegev voor 2012, 2014 2017. Figuur 9: Tevredheid over de vergoeding voor raadswerkzaamhed (2012-2017) Mark d Boer Voorzitter Raadslid.Nu, Raadslid in Molwaard linkedin.com/pub/mark-d-boer /28/259/372 twitter.com/markdboer Het nieuwste onderzoek van Daadkracht naar de tijdsbesteding van raadsled onderstreept dat er belangrijke knelpunt zijn die het raadswerk voor raadsled lastig ingewikkeld mak. Het is voor het eerst dat meer dan de helft van de raadsled vindt dat de vergoeding te laag is. Raadslid.Nu beschouwt dit als e duidelijke, niet mis te verstane boodschap aan het nieuwe kabinet dat er moet word geïnvesteerd in raadsled, in het bijzonder voor raadsled uit kleine gemet. Ook al doe je het raadswerk niet voor het geld, e vergoeding van 4,91 per uur staat in ge verhouding tot de tak verantwoordelijkhed van de raad als hoogste bestuursorgaan in de gemete. De tijdsbesteding is ondanks de invoering van de nieuwe tak voor zorg, ondersteuning participatie, e knelpunt dat zich vooral conctreert in het gemetehuis. Bijna de helft (!) van de raadsled is ontevred dat zij zoveel tijd kwijt is in stad- gemetehuis. Wat Raadslid.Nu betreft e mooie uitdaging voor raadsled om de ruimte te pakk voor minder gemetehuis meer samleving. In figuur 10 is de gemiddelde tijdsbesteding per week met betrekking tot de tevredheid over de vergoeding die zij ontvang weergegev voor 2012, 2014 2017. Raadsled die de vergoeding te laag vind, bested gemiddeld meer tijd aan het raadswerk dan raadsled die van ming zijn dat de vergoeding volstaat raadsled die van ming zijn dat de vergoeding te hoog is. Raadsled die van ming zijn dat de vergoeding te laag is, bested gemiddeld 2,6 uur per week meer tijd aan het raadswerk dan raadsled die de vergoeding te hoog vind gemiddeld 1,3 uur per week meer dan raadsled voor wie de vergoeding volstaat. Mijn collega s in e kleinere gemete werk net zo hard met net zoveel inzet als ik. Het is voor mij belastd dat zij substantieel minder vergoeding ontvang. Datzelfde geldt ook voor collega s in grotere gemet t opzichte van mij. - E respondt Daadkracht is knispartner van Raadslid.nu 9
#NRO2017 Figuur 10: Gemiddelde tijdsbesteding per week naar tevredheid vergoeding (2012-2017) 4.4 Conclusie De vergoeding die raadsled voor hun werkzaamhed ontvang ontvang bedraagt 14,35 ( 0,15 meer dan in 2014). met 8.000 inwoners) ontvang gemiddeld de laagste vergoeding; ming dat de vergoeding voor raadsled te laag is. Raadsled loopt zeer uite. Raadsled uit de kleinste gemet (tot 4,91 per uur. Raadsled in gemet met e inwonertal tuss 150.000 375.000 inwoners ontvang gemiddeld de hoogste vergoeding; 19,64 per uur. De landelijk gemiddelde vergoeding die raadsled in 2017 voor hun raadswerkzaamhed Daadkracht knispartner Raadslid.nu De knispartnerrelatie van Daadkracht de Nederlandse veriging voor raadsled Raadslid.Nu is eind 2016 vastgelegd Voor het eerst is e meerderheid (50,3%) van de raadsled van die de vergoeding te laag vind, bested meer tijd aan het raadswerk dan raadsled die van ming zijn dat de vergoeding volstaat raadsled die van ming zijn dat de vergoeding te hoog is. Marnix Bakermans Burgemeester van Landerd in e overekomst die is getekd door Mark d Boer, voorzitter van Raadslid.Nu, Bart-Jan Flos, directeur Daadkracht. linkedin.com/in/marnix-bakermans889561a goed mogelijk vervull van hun rol. twitter.com/marnixbakermans Raadslid.Nu ondersteunt raadsled gemeterad in het zo In het verled verteld we ms vanuit het gemetehuis hoe de wereld eruit zou kom te zi. Tegwoordig wordt het steeds meer e coproductie. Dit gaat allemaal nog niet vanzelf. Vrag over mandaat, eigaarschap draagvlak blijv onderwerp van discussie. We vrag aan gemeterad om ruimte te gev aan maatschappelijke democratie, maar ze zijn wel verantwoordelijk voor de uitrol van het beleid. Raadsled Onderteking, v.l.n.r. Ageeth de Jager de Lange, Bart-Jan Flos Mark d Boer. op e inhoudelijke samwerking op verdere onderzoek tijdsbesteding werkzaamhed van raadsled op het aandacht gev aan de wijze van bekdmaking van verording die door de raad zijn vastgesteld. Raadslid.Nu verwacht dat met deze knispartnerrelatie de ondersteuning van raad raadsled effectiever vorm kan word gegev. 10 vraag voor h is dan ook: wat voor soort raadslid wil ik zijn? Het lijkt de tijd waarin de politieke democratie de maatschappelijke De knispartnerrelatie van Raadslid.Nu Daadkracht is gericht naar zijn daarom steeds zoekde naar de juiste rol. E belangrijke Daadkracht voor de overheid democratie elkaar moet ontdekk nieuwe vorm van verantwoordelijkheidsverdeling besluitvorming zull ontstaan. Lat we daarbij zorg dat politieke partij zich durv uit te sprek over e filosofie bij complexe vraagstukk altijd kunn terugvall op bepaalde visies principes. Daarmee voorkom we dat populisme de overhand krijgt kom we sam vanuit e wereldvisie tot goede oplossing.
NATIONAAL RAADSLEDENONDERZOEK 2017 5. Conclusies Voorliggd onderzoek is ingegaan op de tijdsbesteding, werkzaamhed honorering van gemeteraadsled in 2017, waarbij de vergelijking is gemaakt met 2007, 2009, 2012 2014. Dit hoofdstuk geeft allereerst de antwoord op de gestelde onderzoeksvrag, waarna de hoofdvraag aan bod komt. 5.1 Tijdsbesteding 1. Wat is de tijdsbesteding van gemeteraadsled in Nederland aan raadswerk in 2017 in hoeverre verschilt deze van de tijdsbesteding in 2007, 2009, 2012 2014? Het Nederlandse gemeteraadslid besteedt in 2017 gemiddeld 16,0 uur per week aan het raadswerk, 0,1 uur minder dan in 2017. De gemiddelde tijdsbesteding van raadsled hangt in sterke mate sam met de gemetegrootte waarin zij actief zijn. Net als in 2014 zit de gemiddelde tijdsbesteding van raadsled in gemet tot 50.000 inwoners onder het landelijk gemiddelde. Het aantal raadsled dat aangeeft tevred te zijn met de totale tijdsbesteding (60,6%) is voor het eerst sinds 2009 gedaald wel met 1,9% t opzichte van 2014. Tabel 2: Gemiddelde tijdsbesteding van raadsled in aantal ur per week (2007-2017) Alle de raadsled van gemet met minder dan 30.000 inwoners zijn in meerderheid van ming dat de functie van raadslid niet fulltime ingevuld kan word. Vanaf 30.000 inwoners met uitzondering van de categorie 50 tot 100.000 inwoners - zijn de raadsled daar zelfs uitgesprok voorstander van. 5.2 Bestuurlijke volksvertegwoordigde werkzaamhed 2. Wat is de tijdsbesteding aan volksvertegwoordigde bestuurlijke activiteit voor raadswerk in Nederland in 2017, hoe verhoudt zich dit tot de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemetebestuur in hoeverre verschilt de tijdsbesteding aan deze werkzaamhed t opzichte van 2007, 2009, 2012 2014? Nederlandse raadsled bested in 2017 63,7% van de tijd aan bestuurlijke activiteit. De relatieve tijdsbesteding aan bestuurlijke activiteit is t opzichte van 2014 gedaald met 1,1%. Het lez van vergaderstukk, nota s rapport neemt de meeste tijd in beslag. Daarnaast bested raadsled veel tijd aan verschillde vergadering. In totaal bested raadsled bijna één derde (30,6%) van de raadstijd aan vergader. Nederlandse raadsled bested in 2017 gemiddeld 31,6% van hun tijd aan volksvertegwoordigde activiteit. Dit is het hoogste perctage sinds de start van de meting, 10 jaar geled in 2007 betekt e stijging met 0,7%. Het verschil tuss de huidige verhouding de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering Gemetebestuur om minimaal 50% van de tijd te bested aan volksvertegwoordigde activiteit is kleiner, maar blijft aanzilijk. Tabel 3: Relatieve tijdsverdeling over bestuurlijke volksvertegwoordigde tak (2007-2017) 5.3 Honorering 3. Welke vergoeding ontvang gemeteraadsled in Nederland voor het raadswerk in 2017 in hoeverre verschilt deze van de vergoeding in 2007, 2009, 2012 2014? De vergoeding die raadsled voor hun werkzaamhed ontvang loopt zeer uite. Raadsled uit de kleinste gemet (tot met 8.000 inwoners) ontvang gemiddeld de laagste vergoeding; 4,91 per uur. Raadsled in gemet met e inwonertal tuss 150.000 375.000 inwoners ontvang gemiddeld de hoogste vergoeding; 19,64 per uur. De landelijk gemiddelde vergoeding die raadsled in 2017 voor hun raadswerkzaamhed ontvang bedraagt 14,35 ( 0,15 meer dan in 2014). Tabel 4: Vergoeding raadsled totaal vergoeding gemiddeld per uur voor raadswerk in (2007-2017) In 2017 is 114.826.571 aan publieke geld besteed aan de vergoeding voor Nederlandse raadsled. Dit is e toame van ruim 8,2 miljo (+7,7%) t opzichte van 2014. Voor het eerst is e meerderheid (50,3%) van de raadsled van ming dat de vergoeding voor raadsled te laag is. Goed bestuur mag ook geld kost. Wel b ik van ming dat e raad best minder zetels mag hebb. Dus cumulatief hoeft het niet meer te zijn. Dat zal de kwaliteit van beslissing niet verminder. Als je kwalitatief e goed raadslid bt (ivm dkniveau, knis, voorzitterschapp) dan is het niet in balans. Daarom juich ik bestuurlijke fusies toe. - E respondt Daadkracht is knispartner van Raadslid.nu 11
#NRO2017 5.4 Eindconclusie Bart-Jan Flos In dit onderzoek staat de volgde vraag ctraal: Directeur Daadkracht In hoeverre komt de tijdsbesteding van raadsled overe met de aanbeveling van de Stuurgroep Evaluatie Dualisering linkedin.com/in/bjflos Gemetebestuur om tminste de helft van hun raadstijd aan volksvertegwoordigde tak te bested welke vergoeding ontvang gemeteraadsled voor het gerelateerd aan 2007, 2009, 2012 2014 raadswerk; in 2017, Volgd jaar zijn er weer gemeteraadsverkiezing. Dat betekt dat veel politieke partij aan het scout zijn naar De werkzaamhed van gemeteraadsled bestaan uit bestuurlijke volksvertegwoordigde activiteit, die weer gesplitst zijn in 16 categorieën. Gemiddeld bested gemeteraadsled in 2017 16 uur per week aan het raadswerk. Dit is e fractie meer dan in 2014. Ongeveer twitter.com/bjflos nieuw talt voor op de lijst. Zo ook in de kleine(re) gemet. De vergoeding voor raadsled in die gemet is laag. Vaak hoor je dat raadswerk betaald vrijwilligerswerk moet blijv om te voorkom dat de afstand tot de burger nog groter wordt. Partij die echter het eerlijke verhaal vertell staan op 64% gemeteraadsled van in de 2017 totale aan tijdsbesteding bestuurlijke bested activiteit ongeveer 33% aan volksvertegwoordigde activiteit. achterstand. Zij moet de boodschap brg dat het veel tijd kost, meer dan ze van tevor verwacht dat de vergoeding verhoudingsgewijs laag is. Oh ja, het is nog verslavd ook. T opzichte van 2014 bested de gemeteraadsled iets minder Democratie vraagt om kwaliteit, om (e collectief) geheug activiteit. In het licht van de doelstelling van de dualisering van ook wat kost, het mag mij meer kost dan de 0,56 die ik tijd aan bestuurlijke iets meer tijd aan volksvertegwoordigde het gemetebestuur de empirische resultat van dit onderzoek om inzet passie. De vergoeding voor raadsled mag dan op dit momt per maand betaal. is de conclusie gerechtvaardigd dat gemeteraadsled in 2017 meer tijd aan bestuurlijke activiteit bested dan wselijk is. Dit gaat t koste van de volksvertegwoordigde activiteit. Op jaarbasis ontvang gemeteraadsled 115 miljo aan vergoeding. Dit komt neer op e landelijk gemiddeld uurtarief voor raadsled van 14,35 per uur, e toame van 1,1% t opzichte van 2014. Er bestaan wel forse onderlinge verschill tuss de uurtariev van raadsled vanwege de sterke samhang Als fractievoorzitter heb je vaak extra overleg/ ur dat het bemoeilijkt e baan er naast te hebb. Er word steeds meer tak overgeheveld van het Rijk naar de gemete. Dit brgt extra verantwoordelijkheid met zich mee. van hun vergoeding met het inwonertal van de gemete waarin - E respondt zij actief zijn. Colofon De kracht van Daadkracht de Lange, Josje Maatkamp, drs. Hester Saltijn uit Nijmeg. Wij staan voor goed gedeg onderzoek voor Onderzoek redactie: drs. Bart-Jan Flos, drs. Ageeth de Jager Vormgeving: Josje Maatkamp ISBN/EAN: 978-90-820746-5-9 Adres Postbus 6635 Daadkracht is e bestuurskundig onderzoeks- adviesbureau overhed, maar do ook uit eig interesse onderzoek in het publieke domein. Daadkracht werkt voor de Rijksoverheid, gemet, provincies, waterschapp gemeschappelijke regeling. Naast het Nationaal Raadsledonderzoek is Daadkracht verantwoordelijk voor het Nationaal Statledonderzoek, het trdonderzoek publicatie (belasting)verording distverlingsonderzoek. diverse 6546 BB Nijmeg Tel: 024 344 6288 Mail: info@daadkracht.nl www.nationaalraadsledonderzoek.nl @Daadkrachtmedia 12 Daadkracht voor de overheid Zaakgericht werk DROP/GVOP/CVDR Drempelvrij