ECONOMISCH JAARVERSLAG 2016-2017 RAPPORT ÉCONOMIQUE ANNUEL 2016-2017
1. Kerncijfers Omzet Export Werkgelegenheid en werkgevers Investeringen Innovatie Conjunctuurvooruitzichten
Kerncijfers
Omzet
Omzet: +2,9% 50 miljard euro omzet +46% op 10 jaar 150 Jaarlijkse evolutie omzet (Index 2006 = 100; 2006-2016) 140 130 120 110 Voedingsindustrie Verwerkende indsutrie industrie 100 90 80 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: ADSEI (BTW-aangiftes)
Maar omzet in België: -1,7% Grensaankopen en concentratie retail 150 Evolutie binnenlandse omzet voedingsindustrie (Index 2006 = 100; 2006-2016) 140 130 120 110 100 90 80 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: ADSEI (trimestriële BTW-aangiftes)
Export
Export voeding neemt toe +4,3% in 2016 naar 24,4 miljard euro 25 20 15 16,7 13,4 18,3 15,0 Evolutie van de buitenlandse handel van voedingsmiddelen (in mia euro - 2006-2016) 19,1 16,3 18,1 15,0 18,9 15,6 20,8 18,1 22,0 18,8 22,6 22,9 23,4 19,4 19,5 19,5 24,4 20,7 Uitvoer 10 Invoer Handelsbalans saldo 5 3,3 3,3 2,8 3,0 3,3 2,7 3,3 3,3 3,4 3,8 3,7 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: NBB-INR (nationaal concept), GN Codes 02, 03, 04, 07, 09, 10, 11, 15 t.e.m. 22
De export is divers Veel meer dan bier en chocolade Verdeling export van de Belgische voedingsindustrie per product (2016) 2% 2% 2% Vlees 3% 3% 12% Groenten en vruchtenbereidingen Bereidingen van graan 4% Zuivel 6% 6% 8% 11% 11% Dranken Cacao en bereidingen ervan Groenten Diverse producten Vetten & olien Meel en mout 10% 10% Suiker en suikerwerk Bereidingen van vlees & vis 10% Granen Vis Bron: NBB-INR (nationaal concept), GN Codes 02, 03, 04, 07, 09, 10, 11, 15 t.e.m. 22
Verre export steeds belangrijker Nu al meer dan 20% van totale export Geografische spreiding van de uitvoer (2005-2016) 20% 2016 21,1% 20,9% 13,8% 9% 4% 12% 5% 15% 2005 22,4% 21,0% 16,5% 10% 4% 12% 2% 12% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% FR NL DE GB IT Rest EU-15 Rest EU-28 Rest van de wereld Bron: NBB-INR (nationaal concept), GN Codes 02, 03, 04, 07, 09, 10, 11, 15 t.e.m. 22
Export naar China en de Verenigde Staten Stijgt spectaculair! 700 600 500 Evolutie verre export in miljoenen euro s (2012-2016) Verenigde Staten China Japan Canada Saoedi-Arabië 536 458 614 400 300 341 390 200 100 0 169 174 172 185 163 126 104 113 99 110 103 74 100 90 77 63 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: NBB-INR (nationaal concept), GN Codes 02, 03, 04, 07, 09, 10, 11, 15 t.e.m. 22 205 126 123 177
2013M1 2013M4 2013M7 2013M10 2014M1 2014M4 2014M7 2014M10 2015M1 2015M4 2015M7 2015M10 2016M1 2016M4 2016M7 2016M10 2014M1 2014M3 2014M5 2014M7 2014M9 2014M11 2015M1 2015M3 2015M5 2015M7 2015M9 2015M11 2016M1 2016M3 2016M5 2016M7 2016M9 2016M11 Export voedingsindustrie Bedreigd door gastro-nationalisme en Brexit 50.000.000 Evolutie export(volume) zuivelproducten naar Frankrijk (2013-2016) 20% Jaar op jaar maandelijkse groei export naar het VK (2014-2016) 45.000.000 40.000.000 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% Export zuivel naar Frankrijk -17,1% (volume) Export naar VK 1,7% (waarde) Bron: NBB-INR (nationaal concept), GN Codes 02, 03, 04, 07, 09, 10, 11, 15 t.e.m. 22
Jobs en werkgevers
Werkgelegenheid neemt toe 89.043 arbeidsplaatsen: +0,7% in 2016 73.884 VTE arbeidsplaatsen: +1% in 2016 105 Evolutie arbeidsvolume (voltijdsequivalenten) in België (2006-2016, index = 2006=100) 100 95 VTE Voedingsindustrie voedingsindustrie 90 85 VTE Verwerkende verwerkende industrie 80 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: RSZ (gecentraliseerde statistieken), zonder interimkrachten
Schaalvergroting zet zich door Gemiddeld 20,4 arbeidsplaatsen/werkgever 4.800 4.768 Evolutie van het aantal werkgevers en de gemiddelde omvang van de ondernemingen (2012-2016) 20,4 20,5 4.750 20,3 4.700 4.650 4.600 Aantal werkgevers 4.638 19,5 19,9 20,1 19,9 19,7 4.550 4.500 4.450 Arbeidsplaatsen per werkgever 19,1 4.532 4.452 19,5 19,3 19,1 4.400 18,7 4.359 18,9 4.350 18,7 4.300 2012 2013 2014 2015 2016 18,5 Bron: RSZ (gecentraliseerde statistieken), zonder interimkrachten
Voedingsindustrie Blijft een echte KMO sector Verdeling werkgevers voedingsindustrie naar grootte-klasse (2016) 8% 3% 4% 12% 19% 54% < 5 arbeidsplaatsen 5-9 arbeidsplaatsen 10-19 arbeidsplaatsen 20-49 arbeidsplaatsen 50-99 arbeidsplaatsen > 100 arbeidsplaatsen Bron: RSZ (gecentraliseerde statistieken)
Investeringen
Investeringen op recordniveau +10,5% naar 1,6 miljard euro Jaarlijkse evolutie van de investeringen (index 2006 = 100; 2006-2016) 140 130 120 110 Voedingsindustrie Verwerkende industrie 100 90 80 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: ADSEI (trimestriële BTW-aangiftes)
Innovatie
De Belgische voedingsindustrie Introduceert meer innovaties dan in buurlanden 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 31% Aandeel voedings-, dranken- en tabaksproducenten die innovaties introduceerden naar type (2012-2014) 47% 46% 39% 40% 35% 26% 21% 22% 17% 33% 35% 15% 10% 5% 0% BE DE FR NL productinnovatie procesinnovatie organisatie- en/of marketinginnovatie Bron: Eurostat CIS2014-enquête
Maar de innovatie inspanningen Worden onvoldoende gevaloriseerd 18% 16% 14% % Omzet van de voedingsindustrie uit nieuwe producten (2012-2014) 16,6% 17,0% 12% 10% 9,7% 9,5% 8,9% 8% 6% 4% 5,4% 4,4% 2,8% 2% 0% BE DE FR NL Nieuw voor het bedrijf Nieuw voor de markt Bron: CIS enquête Eurostat
Conjunctuur vooruitzichten
Conjunctuur voedingsindustrie Positieve tendens zet zich door begin 2017 Conjunctuurbarometer voedingsindustrie en totale verwerkende industrie (01/2012-02/2017) 10 5 0 Voedingsindustrie -5-10 Verwerkende industrie -15-20 Bron: NBB (Conjunctuurenquête)
Consumentenvertrouwen De consument is ook positiever Consumentenvertrouwen (01/2012-03/2017) 5 0-5 -10-15 -20-25 -30 Source: BNB (indice confiance du consommateur)
2. Competitiviteit
Loonkostenhandicap Blijft groot maar regeringsmaatregelen werken Evolutie loonkostenhandicap Belgische voedingsindustrie onder 4 scenario's (1996-2018) 22% 20% 18% 17,5% 16% 14% 12% 10% Inflatievoorspelling fout en geen taks-shift Inflatievoorspelling juist en geen taks-shift Inflatievoorspelling fout en taks-shift Inflatievoorspelling juist en taks-shift 1996 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Bron: Eigen berekeningen FEVIA op basis van Eurostat, CRB, FPB en VBO
/MWh Meerkosten elektriciteit +337% in Wallonië, +420% in Vlaanderen sinds 2009 Evolutie meerkosten op de elektriciteitsfactuur (Gemiddeld voedingsbedrijf met een consumptie van 10.000 MWh 35 33,10 30 27,10 25 20 15 10 5 6,43 9,18 Flandre Vlaanderen Wallonie Wallonië 0 Bron: eigen berekeningen FEVIA 2009 2017
/MWh Hoge meerkosten Ondergraven competitiviteit elektro-intensieve voedingsbedrijven Elektriciteitskost voor een klein elektro-intensief bedrijf (10 Gwh) 120 100 112 % 100 % 80 60 40 20 86,3 55 % 47,3 72 % 61,9 96,6 82 % 70,7 0 België Nederland Frankrijk Verenigd koninkrijk Duitsland 2017 2017 2017 2017 2017 Bron: CREG
Indirecte taksen en heffingen Opeenstapeling en duur Accijnzen koffie Accijnzen niet-alcoholische dranken Accijnzen alcoholische dranken Gezondheidstaks Verpakkingsheffing Groen punt VAL-I-PAC bijdrage 5,50% 6% 6% 3% 7% BTW per land
De taks-millefeuille Voedingsindustrie overspoeld door heffingen, taksen, bijdragen,. Patronale RSZ-bijdragen RSZ-bijdragen werknemers Bedrijfsvoorheffing Vennootschapsbelasting BTW op voeding en dranken Verpakkingsheffing Accijnzen op niet-alcoholische dranken Accijnzen op alcoholische dranken Accijnzen op koffie Heffingen op water(verbruik) Groen punt VAL-I-PAC Gezondheidstaksen Meerkosten elektriciteit Kilometerheffing Indexering lonen Eindafrekening: > 6,5 miljard euro
Grensaankopen In 2016 : +7,8% <> Omzet -1,7% op Belgische markt Evolutie grensaankopen voeding en dranken vanuit België (Index 2008 = 100; 2008-2016) Evolutie grensaankopen per land vanuit België (Index 2008 = 100; 2008-2016) 160 350 150 300 Netherlands Nederland 140 France Frankrijk 130 250 Other Andere Countries landen 120 200 110 150 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 100 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 +52% sinds 2008 +295% sinds 2008 naar FR Bron: GFK en eigen berekeningen FEVIA
3. SWOT analyse en politieke aanbevelingen
SWOT-analyse van de Belgische voedingsindustrie
Onze vraag aan de politiek De competitiviteit van onze voedingsbedrijven op een duurzame manier versterken EUROPESE UNIE BELGIE REGIO S 1 3 5 Fier op onze producten: ja! Gastro-nationalisme: nee! Geen nieuwe/verhogingen van de consumptiebelastingen Geen verhogingen van de meerkosten op energie voor voedingsbedrijven 2 4 6 Voeding en dranken Loonkostenhandicap top of mind verder afbouwen en zo tijdens de Brexit meer jobs creëren onderhandelingen Geen statiegeldsysteem
80 jaar FEVIA, 80 jaar samenwerken aan oplossingen 35
Iedereen Food.be ambassadeur