Date de mise en application :31/07/2013 Page 1/5 1. Onderwerp Deze handleiding betreft de voorwaarden en het transport van prelevementen (biopsies en operatiestukken), genomen op verschillende sites (consultaties, operatiekwartier,..) naar het UVC Brugmann dienst Anatomo-pathologie voor een standaard anatomopathologisch onderzoek. 2. Toepassingsgebied Deze handleiding is bestemd voor de aanvragende/voorschrijvende geneesheer voor een standaard anatomopathologisch onderzoek. 3. Afkortingen - Definities Geen 4. Inhoud 4.1. Aanvragen voor onderzoek : Zijn beschikbaar op Intranet/Ressources/Formulieren/Labo Anatomopathologie/ Aanvragen voor anatomopathologisch onderzoek. 4.2. Voorwaarden Om de gewenste recipiënten voor weefselonderzoek te bekomen, gelieve het labo van Histologie te verwittigen : tel. 5 2557. Men beschikt over : a) Voor de kleine biopsies : potjes van 20ml (biopten) en van 60ml (kleine operatiestukken van HUDERF : appendix, galblaas, amandelen, ) worden ter beschikking van de aanvragende diensten gesteld. Deze potjes worden verpakt in een kartonnen doos met vermelding van de naam van de aanvragende dienst. Deze doos wordt met de pendeldienst bezorgd op de site Paul Brien, met de bode voor de site Horta of HUDERF. b) Voor de grotere operatiestukken : plastiek dozen van verschillend formaat worden op aanvraag verzonden, leeg en vergezeld van een bidon gebufferde formol 4%. De plastieken dozen moeten voor 3/4 gevuld worden met formol. Het operatiestuk moet volledig ondergedompeld zijn in formol, dus de inhoud van het recipient moet aangepast worden aan het operatiestuk. c) Lege plastiekzakjes en aanvragen worden eveneens via de pendeldienst of een bode gebracht naar de verschillende diensten die er gebruik van maken. 4.3. Fixatie 4.3.1. Alle prelevementen mogen gefixeerd in formol verzonden worden naar het labo, BEHALVE :
Date de mise en application :31/07/2013 Page 2/5 4.3.2. worden niet gefixeerd verstuurd : - Prelevementen bestemd voor vriescoupe (peroperatoir) - Prelevementen verdacht op een lymfoom - Tumorprelevementen die een cytogenetisch onderzoek vragen - Tumorprelevementen die een afname voor de tumorotheek eisen (zie ook IN-TUMOR-001NL) - Conisaties (baarmoederhals) : het stuk is beter te behandelen indien niet gefixeerd. - Voor ALLE PRELEVEMENTEN (behalve conisaties) : de prelevementen moeten zo vlug mogelijk (minder dan 10 minuten) en NIET GEFIXEERD naar ons labo worden gebracht door een bode, na het verwittigen van het labo (tel. 5 2557). Het exacte uur van de afname van het prelevement moet worden genoteerd voor elk prelevement, zodat de dienst Anatomopathologie de impact van de verloren tijd kan inschatten op de kwaliteit van het prelevement. 4.3.3 Nierbiopsies De geneesheer brengt het labo (tel. 5 2557) op de hoogte van de datum en het uur van de voorziene nierbiopsie. Een laborante van het labo Histologie zet het volgende klaar : - 1 potje van 20ml gevuld met Bouin (fixeermiddel voor optische microscopie) - 1 potje met Glutaraldehyde (fixeermiddel voor elektronenmicroscopie) - 1 thermos gevuld met ijs die een plastieken capsule bevat (bestemd voor Immunofluorescentie) Een bode komt dit materiaal afhalen, brengt het naar de plaats van het prelevement en vervolgens opnieuw naar ons labo. 4.3.4. De beenmergbiopsies worden in Bouin gefixeerd in een potje van 20ml. (De vereiste potjes aanvragen in ons labo : tel. 5 2557) 4.3.5. Neuromusculaire biopten (spierbiopsies) Zie voorwaarden op Intranet : Ressources/Formulieren/Labo Anatomopathologie/ Aanvraag voor biopt van gestreepte spiervezels Aanvraag voor een perifere zenuwbiopt Aanvraag voor een huidbiopt (neuro-metabolische of mitochondriale pathologie) Aanvraag voor een rectale of conjonctivale biopt (voor histologisch onderzoek van de perifere zenuw) 4.3.6. Rectale biopsies voor de oppuntstelling van de ziekte van Hirschsprung worden niet gefixeerd. Er moet vooraf een overeenkomst gesloten worden met de verantwoor-
Date de mise en application :31/07/2013 Page 3/5 delijke laborante (tel.5 2553) die de kleuring van Acétyl-cholinestérase doet, teneinde een datum vast te leggen en de verzending van deze biopten te regelen door een bode. 4.3.7. Placenta en fœtus - De placenta s moeten gefixeerd worden in formol, in een aangepaste doos. - Niet gefixeerde foetussen worden verzonden met een aanvraag van ons labo, zie Intranet/Ressources/Labo Anapath/Aanvraagformulier Autopsie van een kind (minder dan 18 jaar) Aanvraagformulier voor een doodgeborene Dit formulier wordt ingevuld door de aanvragende geneesheer en ondertekend door de ouders voor akkoord. Het transport van de placenta s en foetussen wordt verzekerd door het personeel van het mortuarium/autopsiezaal (tel.5 2561 5 2564). 4.3.8. Consultatie gynecologie - Coupes voor cytologisch onderzoek : deze worden geïdentificeerd door de naam van de patiente met potlood te schrijven op de matte zone van het draagglaasje. Deze glaasjes worden in een plastieken beschermhoesje gestoken en vervolgens in een plastiek zakje met de desbetreffende aanvraag voor cytologisch onderzoek. - Iedere morgen worden de prelevementen (biopsies en cyto s) opgehaald door het technisch personeel van het mortuarium /autopsiezaal en naar de dienst Pathologische ontleedkunde gebracht. 4.3.9. Senologie (trucut of Vacora) De gefixeerde prelevementen in potjes van 20ml worden ontvangen : - Met de teletube (N 199). Het labo moet wel gewaarschuwd worden (tel.5 2557) dat er een borstprelevement voorzien wordt (cf.berekenen van de fixatieperiode om een goede kwaliteit te verzekeren van bijkomstige kleuringen). - Met persoonlijke aflevering van het staal door personeel (verpleegster) NB. : voor een weekend of feestdag : het prelevement moet ons bereiken voor 16u. (Cf. vaststellen van min-max. fixatieperiode voor betrouwbaarheid van bijkomstige kleuringen. Indien er zich moeilijkheden voordoen, gelieve dan te verwittigen : tel. 5 2557 (labo) of 7 3528 (secretariaat). 4.4. Verzending naar labo Anatomopathologie 4.4.1. Situs HORTA - HUDERF 4.4.1a. De gefixeerde stalen of biopsies worden in goed gesloten potjes van 20ml, gevuld met gebufferde formol van 4% verzonden met de teletube (N 199) (Zie ook pt.4.3.9). De kleine operatiestukken van HUDERF (in een goed gesloten potje van 60ml,
Date de mise en application :31/07/2013 Page 4/5 gevuld met gebufferde formol van 4% : appendix, galblaas, amandelen, ) kunnen eveneens verzonden worden met de teletube (N 199) 4.4.1b. De in formol gefixeerde operatiestukken, afkomstig uit het operatiekwartier, worden door een personeelslid gebracht in aangepaste verpakking of doos. 4.4.1c. Niet gefixeerde stalen : zie pt.4.3.2. 4.4.2. Site Paul Brien Alle stalen, afkomstig van de site Paul Brien, worden met de pendeldienst gebracht, die dagelijks 2x rijdt : s morgens en s namiddags. 4.4.2.1.Alle kleine stalen worden in kleine potjes met gebufferde formol van 4% ontvangen (gastro, dermato, stomato enz ) behalve de stalen voor vermoeden van lymfoom en conisaties, die niet gefixeerd zijn (zie ook pt. 4.3.2). 4.4.2.2. De operatiestukken worden ontvangen in plastieken dozen of potten, aangepast aan de grootte van de stukken. 4.4.2.3. Voor vriescoupes moet een dringend transport geregeld worden met een ambulance (te organiseren met externe firma EMD). Enkele dagen op voorhand moet contact worden opgenomen met de dienst om het vervoer te regelen.(tel.7 3528 of 7 2548) 4.4.3. Prelevementen van het UVC St.Pieter De foetussen worden gefixeerd ontvangen en geleverd door de pendeldienst. 4.4.4. Centrum van Etterbeek-Elsene Zie Intranet/Ressources/Labo Anapath/Formulier voor autopsie van een foetus van minder dan 26 weken. 5. Bijkomende inlichtingen Geen 6. Annexen Aanvraag voor Anatomopathologisch onderzoek : FO-ADM-001. Instructie en aanvraag voor biopsie van dwarsgestreepte spiervezels : IN-NEURO-002 Instructie en aanvraag voor een perifere zenuwbiopsie : IN-NEURO-003 Instructie en aanvraag voor een huidbiopsie (neurometabolische of mitochondriale pathologie) : IN-NEURO-004 Aanvraag voor een rectale of conjonctivale biopsie (voor histologisch onderzoek van de perifere zenuw) : FO-NEURO-008 Autopsie aanvraag voor een kind, minder dan 18 jaar : FO-AUT-004NL Autopsie aanvraag voor een doodgeborene : FO-AUT-006NL
Date de mise en application :31/07/2013 Page 5/5 Formulier en instructie voor autopsie van een foetus van minder dan 26 weken : FO-AUT-009NL Lijst met nummers van de stations van de teletube : AN-HISTO-007 Lijst met nuttige telefoonnummers voor het labo van Histologie : AN-HISTO-009 7. Historiek van de wijzigingen Date Version Raisons des modifications 31/07/2013 02 Samenvoeging met doc IN-HISTO-054 (Maatregelen voor verzending prelevementen van verschillende sites naar Brugmann) + schrappen doc IN-HISTO-054