Led belichting in de aardbeienteelt



Vergelijkbare documenten
Kennis uitwisseling ervaringen met LED verlichting in de aardbeienteelt

Kennisuitwisseling belichte aardbeienteelt

Kennisuitwisseling belichte aardbeiteelt

Energiebewust belichten: een hele kunst

LED verlichting in kassen:

Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika

Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw

LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018.

Grip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013

Workshops LichtEvent 9 december 2015

Workshops LichtEvent 9 december Door: André Flinterman

Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping

Effecten opvoeren van assimilatielampen

Licht en planten (onder glas)

Led Verlichting voor toepassing als assimilatieverlichting in de glastuinbouw

Energiezuinig telen in de glastuinbouw. Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen

Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

Besparen op Groeilicht

Afvalwatersysteem Bommelerwaard Inspraakbijeenkomst Glastuinbouw. 18 oktober 2016

Trayplanten opkweek. Inleiding. Door: Bart Vromans. Doel van plant Bloemaanleg Uniform plantmateriaal Plantbelasting

Transparante zonnepanelen op kassen. Presentatie

Jaarrond Belgische aardbeien met assimilatiebelichting. Agenda. Inleiding 17/01/2017. Verloop aardbeiseizoen:

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019

Technieken voor ontvochtiging

50% energiebesparing door betere lichtbenutting

Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011

27/11/2015. Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Monitoren fotosynthese: wat is de status? Plantmonitoring.

Assimilatiebelichting Nieuw Prinsenland

Houdbaarheid Hydrangea

1 Belichting tijdens beworteling van Buxus

VERSLAG. Invloed van lichtintensiteit en daglengte op de productie van Gerbera. Uitgevoerd door: DLV Facet

LED-verlichting in de praktijk

Resultaten proeven 2017/2018. Sonsation bijeenkomst 29 augustus 2018

De minimale lichtbehoefte van Zantedeschia. P.J. van Leeuwen en J.P.T. Trompert

TOEPASSEN VAN ASSIMILATIEBELICHTING BIJ HET TELEN OF KWEKEN VAN GEWASSEN IN EEN KAS

Horticulture LED Solutions. GreenPower LED interlighting. Licht tussen de planten. Laat uw bedrijf floreren

19.45 uur Welkom, dhr. F. Witjes, wethouder Milieuzorg gemeente Overbetuwe

19/01/2017. H o e h a a l j e m e e r u i t b e l i c h t e t o m a t e n? V a n t h e o r i e n a a r p r a k t i j k. Meer productie door:

Energiezuinige teelt Alstroemeria

BEDRIJFSBEZOEK: LED-TOPBELICHTING IN DE PRAKTIJK

AVAG - TNO Rekenmodel veilig en gezond werken in de glastuinbouw

Desi Dingemans Bewoner langs A29

7/12/2018 ECONOMISCHE VERANTWOORDING VAN BELICHTING IN DE GLASTUINBOUW. Herman Marien Thomas More Kenniscentrum Glastuinbouw

Belichting bij sla. Economische haalbaarheidsstudie. Marcel Raaphorst Jan Janse

Aandacht voor bouw en techniek

Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID

Ismaël Ben-Al-Lal. Batterijtechnologie in de praktijk: ilubat

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW

AVAG - TNO Rekenmodel veilig en gezond werken in de glastuinbouw

2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas

Winterlichtkas: spectaculaire resultaten

Het Nieuwe Telen Ines

Energiegebruik, van de plantingen tussen augustus 2007 en oktober 2008

50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie

Duurzaam telen een lust, geen last?

AVAG - TNO Rekenmodel veilig en gezond werken in de glastuinbouw

Mobyflowers. Energiegebruik, de voorlopige jaarcijfers Frank Kempkes Ruud Maaswinkel Erik Pekkeriet

LED The World in a different light

Energiebesparing in de broei van lelies

Visie kleinfruit Actie is Reactie Door: Hans Puijk 15 februari 2017

Teelt van Trachelium op water

Grip op voeding Plantsapme*ngen vs wateranalyses

Aardwarmteproject in Koekoekspolder (Overijssel)

Marletta (E20B.4541) Teeltrichtlijnen

Prei assortiment Seizoen 2015

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 21 juni uur

Bestuivingsinformatie

Light4Food Light4Food Light4Food

Mogelijkheden van belichting door teeltsturing in jaarrondteelten paprika

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie:

Effect temperatuur in winter bij vroegbloeiende Cymbidium maart 2007

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

80 % besparing bij Nu-Air BV Fabriek en magazijn. Toegepast: - LED Highbay / Halstraler - High Power Ledbuis - T5 Adapters / EcoTL

Pieken zonder Pieken. Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2

Kiezen voor Duurzame Melkveehouderij

Agenda: Tuinwijk in het Zonnetje

Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee?

++Van Gloeilamp naar Ledlamp uitgave: JS

Zonne-energie voor ondernemers

Studieavond prei. Bemesting van winterprei

Bedrijfsbezoeken Innovatieve serres en klimaatregeling

Totaalconcept belichte Groenteteelt. 12 december 2018 Lisanne Helmus (Delphy IC) & Feije de Zwart (WUR)

Onderzoekers: Ing. Monic M. Tomassen, Dr. Wouter G. van Doorn; ATO, Wageningen UR. Subsidie verstrekt door Productschap Tuinbouw

Monitoren energieverbruik

Omvormers. Aanbod Kwaliteit Performance

Kennis- en InformatieCentrum Kleinfruit. Heino van Doornspeek stand van zaken januari 2009

Tuinbouw fossielvrij. Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor. Wageningen University & Research, NL

AVAG - TNO Rekenmodel veilig en gezond werken in de glastuinbouw

31-jan do. 26-jan za leszwemmen, zwemvaardigheid TC Viergang

Teelt de grond uit Zomerbloemen

Welkom Uitreiking KIVI-NIRIA Speurwerkprijs 2007

Uitwerkingen Basiskennis Boekhouden Convoy Uitgevers 2016

Introductie temperatuur

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011

Energiek: bespaar een piek

Plant? Tuinder is koning! Esther Hogeveen- van Echtelt Philips Lighting Horticulture 16 mei 2013

28- sep Utrecht Kandinskystraat 40. MB Basis cursus EHBO - 12 uur Rode Kruis sep Houten Raaigrais 101, 3994 MB

Transcriptie:

Led belichting in de aardbeienteelt Door: Bart Vromans HortiNova cursus 13 & 14 februari 2008, Diepgang in de bodem Assimilatiebelichting in de aardbeienteelt

Bedrijfsgegevens Familie Franken 20000 m2 glas 1 afdeling 16000 m2 1 afdeling 4000 m2 pottenteelt BVB substraat Plantenleverancier Verpaalen, Rijsbergen 8,5 trayplanten /m2 Waarom belichting? Nieuwbouw plannen voor kas in 2008 (arbeidsspreiding, jaarrond aanvoer) Nieuwe markten Led-belichting door artikelen in vakbladen in herfst 2007 (lager stroomverbruik)

Theorie achter led belichting Theorie achter led-belichting Licht aanbieden waar plant efficienter mee omgaat, daardoor minder geïnstalleerd vermogen. (gevolg minder stroomkosten) Verschil in geinstalleerd vermogen

Geinstalleerd vermogen Directe kosten Vergelijking met Son-T en Led bij 8000 lux = 104 umol/m2 Son T 600 w/400v 700 kwh Led 100 kwh Investering lampen stroomvoorziening stroomprijs Aantal uur belichten Afschrijvingskosten (10 jaar + 5% onderhoud) Directe energie kosten/m2 30,-/m2 70.000,-/ha 0,10 /kwh 1500 10,50 60,-/m2 15.000,-/ha 0,10 /kwh 1500 1,50 Indirecte kosten Indirecte kosten afschrijving onderhoud Son T Led belichtingscapaciteit 10 jaar 2,50% 30,00 /m2 3,75 60,00 /m2 7,50 scherm doek 5 jaar 5% 5,00 /m2 0,75 5,00 /m2 0,75 installatie 10 jaar 5% 3,00 /m2 0,45 3,00 /m2 0,45 stroomvoorziening 10 jaar 5% 75.000,00 /ha 1,13 15.000,00 /ha 0,23 klimaatcomputer 8 jaar 8% 10.000,00 /ha 0,18 10.000,00 /ha 0,18 Indirecte kosten 6,26 9,11

Proef Diverse fabrikanten benaderd voor uitleg en medewerking aan proef Meeste fabrikanten wilde geen lampen beschikbaar stellen alleen aankoop was mogelijk Aan een vergelijking tussen diverse merken lampen wilde de meeste ook niet meewerken Verschillende kleuren was een optie Efficiente van belichting moet beter zijn ivm investering Keuze In verband met de diverse meningen en persberichten van andere deskundigen is er voor gekozen om diverse lampen op te hangen. Keus is onder andere ook bepaald naar de snelheid van levering

rij /vak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 1 lioris GL-80-4, 08 pcs royal blue, 52 pcs red 10 watt/m2 2 lampen 2 lioris GL-80-6 08 pcs royal vleu, 15 pcs white, 37 pcs red 10 watt/m2 2 lampen 3 lioris GL-80-3 05 pcs royal blue, 15 pcs white, 6 pcs green, 4 pcs blue, 40 pcs red 10 watt/m2 2 lampen 4 lioris GL-80-3 05 pcs royal blue, 15 pcs white, 6 pcs green, 4 pcs blue, 40 pcs red 20 watt/m2 4 lampen 1 rij met lampen erin Bezichtiging Nieuwe afdeling met luchtslurven lage drukbevochtiging Dakberegening Om actief klimaat te houden met zo min mogelijk energie

Resultaten Plant met gemiddeld 3 trossen met een grote spreiding Maximale grofheid wordt nagestreefd Resultaten productie najaar 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 17-okt 25-okt 1-nov 8-nov 17-nov 24-nov 3-dec 13-dec 22-dec 30-dec 12-jan lamp 1 lamp 2 lamp 3 lamp 4 controle 1 controle 2

productie najaar 30 25 20 15 10 5 0 17-okt 25-okt 1-nov 8-nov 17-nov 24-nov 3-dec 13-dec 22-dec 30-dec 12-jan lamp 1 lamp 2 lamp 3 lamp 4 controle 1 controle 2 resultaten Planten waren bij het wegzetten het minste homogeen Plant wordt al optimaal geteeld?

productie voorjaar 8 7 6 5 4 3 2 1 0 16-4 23-4 30-4 7-5 14-5 21-5 28-5 lamp 1 lamp 2 lamp 3 lamp 4 controle 1 controle 2 productie voorjaar 50 40 30 20 10 0 16-4 23-4 30-4 7-5 14-5 21-5 28-5 lamp 1 lamp 2 lamp 3 lamp 4 controle 1 controle 2

Resultaten Lamp 1 Lamp 2 Lamp 3 Lamp 4 najaar 99% 99% 99% 94% voorjaar 107% 108% 111% 117% Resultaten Klasse 1 + 2 is gelijk Strekking van gewas is gelijk

Discussie Meer bloemen/m2 zijn nodig om voldoende rendement uit belichting te halen? (m.n. najaarsteelt) Is er voldoende belichting aanwezig om vroeger cq later te kunnen gaan oogsten? Wat is de levensduur van ledlampen? Indirecte kosten afschrijving onderhoud Son T Led Led belichtingscapaciteit 10 jaar 2,50% 30,00 /m2 3,75 60,00 /m2 7,50 120,00 /m2 15,00 scherm doek 5 jaar 5% 5,00 /m2 0,75 5,00 /m2 0,75 5,00 /m2 0,75 installatie 10 jaar 5% 3,00 /m2 0,45 3,00 /m2 0,45 3,00 /m2 0,45 stroomvoorziening 10 jaar 5% 75.000,00 /ha 1,13 15.000,00 /ha 0,23 30.000,00 /ha 0,45 klimaatcomputer 8 jaar 8% 10.000,00 /ha 0,18 10.000,00 /ha 0,18 10.000,00 /ha 0,18 Indirecte kosten 6,26 9,11 16,83 - Stroomkosten verdubbelen ook naar 3,00/m2 -De jaarkosten voor Son T en Led zijn dan in het voordeel van de Son T lamp.

Deze kennisuitwisseling is mede mogelijk gemaakt door Productschap Tuinbouw Bedankt voor uw aandacht