Jaarrekening Stichting Gelre Ziekenhuizen te Apeldoorn

Transcriptie

1 Jaarrekening 2014 Stichting Gelre Ziekenhuizen te Apeldoorn

2 5.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

3 INHOUDSOPGAVE Pagina 5.1 Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde resultatenrekening over Geconsolideerd kasstroomoverzicht over Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Mutatieoverzicht materiële vaste activa Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereedgekomen projecten Overzicht langlopende schulden ultimo Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over Enkelvoudige Balans per 31 december Enkelvoudige Resultatenrekening over Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december Mutatieoverzicht materiële vaste activa Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over Ondertekening door bestuurders en toezichthouders Overige gegevens Vaststelling en goedkeuring jaarrekening Resultaatbestemming Controleverklaring Bijlagen Kerncijfers Aantal opgenomen patiënten per specialisme Verpleegdagen per specialisme Gemiddelde verpleegduur per specialisme Aantal patiënten in dagverpleging per specialisme Aantal polikliniekbezoeken per specialisme 61

4 5.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2014 (na resultaatbestemming) ACTIVA Ref. 31-dec dec-13 Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's/ DBCzorgproducten Vorderingen uit hoofde van bekostiging Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Ref. 31-dec dec-13 PASSIVA Eigen vermogen 9 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van bekostiging Schulden uit hoofde van transitieregeling Kortlopende schulden en overige passiva Totaal passiva

5 5.1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2014 BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Ref Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Omzet DBC's/DBC-zorgproducten A- en B- segment Opbrengsten uit hoofde van te verrekenen transitiebedrag Niet-gebudgetteerde zorgprestaties Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten BEDRIJFSRESULTAAT Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING Resultaat deelnemingen en Vpb RESULTAAT BOEKJAAR RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld: Toevoeging/(onttrekking): Collectief gefinancierd gebonden vermogen Reserve aanvaardbare kosten Reserve vervanging inventaris Reserve innovatiefonds Reserve Oogheelkunde Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Algemene reserve

6 5.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Kasstroom uit operationele activiteiten Ref Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: - afschrijvingen mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden mutatie onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBCzorgproducten vorderingen vorderingen/schulden uit hoofde van bekostiging schuld uit hoofde van transitieregeling schulden aan kredietinstellingen kortlopende schulden (excl. schulden aan kredietinstellingen) Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest 13/ Resultaat deelnemingen Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Aflossing leningen Overige investeringen in financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Aflossing langlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen Stand geldmiddelen per 1 januari Stand geldmiddelen per 31 december Mutatie geldmiddelen

7 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen Algemene gegevens en groepsverhoudingen Stichting Gelre ziekenhuizen is gevestigd aan de Albert Schweitzerlaan 31 te Apeldoorn. Stichting Gelre ziekenhuizen levert patiëntenzorg (diagnostiek en behandeling) voor de regio Apeldoorn en Zutphen. Stichting Gelre ziekenhuizen is het hoofd van de Gelre ziekenhuizen groep. De jaarrekening is derhalve de geconsolideerde jaarrekening van de Gelre ziekenhuizen groep. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de relevante stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Continuïteitsveronderstelling Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Vergelijking met voorgaand jaar De cijfers voor 2013 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijking met 2014 mogelijk te maken. De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de onderneming en haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend dan wel waarover de centrale leiding bestaat. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin de onderneming een meerderheidsbelang heeft, of waarop op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Bij de vaststelling of beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend, worden financiële instrumenten betrokken die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden uitgeoefend. Participaties die zijn verworven uitsluitend met het doel om ze binnen afzienbare termijn weer te vervreemden, worden niet geconsolideerd. Nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie betrokken vanaf het tijdstip waarop beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie betrokken tot het tijdstip van beëindiging van deze invloed. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, net als de binnen de groep gemaakte winsten. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Voor een overzicht van de geconsolideerde groepsmaatschappijen wordt verwezen naar Financiële vaste activa. Als gevolg van de zeggenschaps-/eigendomsverhouding in de Gelre Apotheek Apeldoorn B.V. en Gelre Apotheek Zutphen B.V. zijn de aandelen in het kapitaal en de resultaten van beide vennootschappen in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder respectievelijk de financiële vaste activa en het resultaat deelnemingen. Per 1 januari 2013 zijn de activiteiten van Gelre ziekenhuizen Diensten B.V., Gelre ziekenhuizen Publieksvoorzieningen B.V. en Gelre ziekenhuizen Vastgoed B.V. gestaakt. In 2014 is de forrmele liquidatie van deze B.V.'s afgerond. De betreffende activiteiten zijn overgenomen door Stichting Gelre ziekenhuizen. Per 30 decemeber 2014 zijn Gelre ziekenhuizen Services Holding B.V. (verkrijgende partij) en Gelre ziekenhuizen Participaties B.V. (verdwijnende vennootschap) juridisch gefuseerd. Verbonden rechtspersonen Alle groepsmaatschappijen, zoals opgenomen in het overzicht onder Financiële vaste activa, evenals de deelnemingen toegelicht in de toelichting op de financiële vaste activa worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden in de consolidatie geëlimineerd. Verder is ook het groepshoofd Stichting Gelre ziekenhuizen aan te merken als verbonden partij. 7

8 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Grondslagen van waardering van activa en passiva Activa en passiva Voor zover niet anders vermeldt, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Opname in en verwijdering uit de balans van activa en passiva Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de stichting zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Immateriële en materiële vaste activa De immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen van immateriële en materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het vast actief. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen (zijnde grond) en op vaste activa in ontwikkeling en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. De gehanteerde afschrijvingspercentages worden vermeld in de overzicht onder 5.1.6a. Stichting Gelre ziekenhuizen heeft voor de (im)materiële vaste activa vastgesteld dat er geen aanwijzingen zijn tot een duurzame waardevermindering inzake de transitiefase voor de bekosting (van integrale bekostiging naar prestatiebekostiging). Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze als vooruitontvangen bedrag onder de overlopende passiva opgenomen. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening. De leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. 8

9 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld. Rentebaten worden verantwoord in de periode waartoe zij behoren, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende post. Eventuele winsten of verliezen worden verantwoord onder de financiële baten en lasten. Bijzondere waardeverminderingen vaste activa Vaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. De opbrengstwaarde is gebaseerd op de geschatte verkoopprijs minus de geschatte kosten welke nodig zijn om de verkoop te realiseren. Vervreemding van vaste activa Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere opbrengstwaarde. Voorraden Voorraden worden gewaardeerd tegen de laatst betaalde inkoopprijs onder aftrek van een voorziening voor incourante voorraden, voor zover daartoe aanleiding bestaat. Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Deze worden door de instelling gescheiden van het basiscontract en apart verantwoord indien de economische kenmerken en risico s van het basiscontract en het daarin besloten derivaat niet nauw verwant zijn, indien een apart instrument met dezelfde voorwaarden als het in het contract besloten derivaat aan de definitie van een derivaat zou voldoen en het gecombineerde instrument niet wordt gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening. Financiële instrumenten, inclusief de van de basiscontracten gescheiden afgeleide financiële instrumenten, worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening, maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de eerste waardering. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Financiële instrumenten die deel uitmaken van een handelsportefeuille Financiële instrumenten (activa en verplichtingen) die worden aangehouden voor handelsdoeleinden worden gewaardeerd tegen reële waarde en wijzigingen in de reële waarde worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. In de eerste periode van waardering worden toerekenbare transactiekosten als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Verstrekte leningen en overige vorderingen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Overige financiële verplichtingen Financiële verplichtingen die geen deel uitmaken van een handelsportefeuille worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de effectieve rentemethode. 9

10 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten De toerekening van opbrengsten, kosten en winstneming op Onderhanden werk uit hoofde van DBC s/dbc-zorgproducten gebeurt naar rato van de verrichte prestaties ( percentage of completion -methode) per balansdatum op basis van de tot de balansdatum gemaakte kosten voor de DBC/het DBC-zorgproduct in verhouding tot de geschatte totale kosten van de DBC/het DBC-zorgproduct. Uitgaven die verband houden met kosten voor de DBC/het DBC-zorgproduct die na de balansdatum tot te verrichten prestaties leiden, worden als activa verwerkt indien het waarschijnlijk is dat ze in een volgende periode zullen leiden tot opbrengsten. Verwachte verliezen op onderhanden projecten worden onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening als last verwerkt. Vorderingen De eerste waardering van vorderingen is tegen reële waarde, inclusief transactiekosten. (Door toepassing van de effectieve rentemethode worden transactiekosten als onderdeel van de amortisatie in de winst- en verliesrekening verwerkt). De vervolgwaardering van vorderingen is tegen geamortiseerde kostprijs (indien geen sprake van agio/disagio of transactiekosten dan geamortiseerde kostprijs gelijk aan nominale waarde). Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid, waarbij per debiteur een inschatting wordt gemaakt op het risico en de omvang van oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekeningcourantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is in te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste inschatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Voorziening groot onderhoud Deze voorziening wordt aangewend voor groot onderhoud en afschrijvingskosten geactiveerd groot onderhoud volgens lange termijn onderhoudsplan. Voorziening jubileumverplichtingen De voorziening jubileumverplichtingen is gevormd ter dekking van de verplichtingen uit hoofde van toekomstige jubileumuitkeringen overeenkomstig de bepalingen in RJ Richtlijn 271. Dit betekent dat in de balans de contante waarde van deze verplichtingen is opgenomen. Bij de jaarlijkse berekening van deze contante waarde wordt rekening gehouden met de leeftijdsopbouw van het dan aanwezige personeelsbestand, de hoogte van de uitkeringen, toekomstige salarisstijgingen en de geschatte kans dat van deze uitkeringen gebruik wordt gemaakt. Voorziening eigen risicodrager verzekeringen In 2013 is gekozen voor het verhogen van het eigen risico bij de WA-verzekering. Met de hierdoor ontstane premie besparing is een voorziening gevormd ter dekking van de schade aanspraken in komende jaren over het jaar Voorziening persoonlijk budget levensfase De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling voor 45 tot en met 49 jaar. Het persoonlijk budget levensfase is een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft de contante waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren PBL-uren. De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans, leeftijd en resterende dienstjaren tot het bereiken van de 49 jarige leeftijd. De overgangsregeling voor 50+ wordt te zijner tijd als periodekosten behandeld. 10

11 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Voorziening materiële controle De voorziening materiële controles betreft een voorziening voor terugbetalingen aan zorgverzekeraars uit hoofde van uitgevoerde materiële controles, waarbij de omvang van het terug te betalen bedrag nog niet definitief is. De omvang van de voorziening wordt bepaald o.b.v. de bevindingen van de materiële controles met betrekking tot het B-segment productie, rekening houdend met de kans dat de constatering uit de materiële controle terugbetaald dient te worden. Voorziening verlieslatende contracten De voorziening voor verlieslatende contracten betreft het negatieve verschil tussen de verwachte voordelen uit de door de instelling na de balansdatum te ontvangen prestaties en de onvermijdbare kosten om aan de verplichtingen te voldoen. Langlopende schulden De langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs minus de reeds gedane aflossingen. De aflossingen betrekking hebbende op het komende jaar worden hierop in mindering gebracht en worden verantwoord onder de post overige kortlopende schulden. Kortlopende schulden Algemeen De kortlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde). Schulden terzake pensioenen Stichting Gelre ziekenhuizen heeft voor haar werknemers een toegezegd-pensioenregeling. Werknemers die hiervoor in aanmerking komen, hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon, berekend over de jaren waarin een werknemer bij Stichting Gelre ziekenhuizen pensioen heeft opgebouwd. De verplichtingen die voortvloeien uit deze rechten van het personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. Stichting Gelre ziekenhuizen stort hiervoor premies, waarvan de helft door de werkgever wordt betaald en de helft door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door zijn financiële verplichtingen) dit toelaat. Per 1 januari 2014 moest het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 104,5% hebben. De dekkingsgraad (na indexatie) bedroeg toen 109%. Per 1 januari 2015 gelden nieuwe regels voor pensioenfondsen. Hierbij hoort ook een nieuwe berekening van de dekkingsgraad. De nieuwe dekkingsgraad is het gemiddelde van de laatste twaalf dekkingsgraden. Door een gemiddelde te gebruiken, zal de dekkingsgraad nu minder sterk schommelen. Op het moment van het opmaken van deze jaarrekening (maart 2015) bedraagt de actuele beleidsdekkingsgraad 104%. Op 31 december 2023 moet de dekkingsgraad minimaal 123% zijn. Het pensioenfonds verwacht hieraan te kunnen voldoen, en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten instellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. Stichting Gelre ziekenhuizen heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Stichting Gelre ziekenhuizen heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend. 11

12 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Opbrengsten Sectorontwikkelingen omzetverantwoording medisch specialistische zorg Inleiding De landelijke onzekerheden waarmee instellingen voor medisch specialistische zorg (ziekenhuizen, UMC s en ZBC s) tot en met 2013 geconfronteerd werden in de omzetverantwoording zijn in 2014 aanzienlijk afgenomen met de vaststelling van: - de uitkomst van het aanvullend omzetonderzoek van Stichting Gelre ziekenhuizen door de expertcommissie van zorgverzekeraars; en - de transitiebedragen 2012 en 2013 door de NZa. De resterende onzekerheid in de omzetverantwoording 2014 van Stichting Gelre ziekenhuizen betreft voornamelijk schattingsposten met betrekking tot: - in 2014 gesloten DBC s, geopend in 2013 die buiten de scope van het aanvullend omzetonderzoek vielen; - in 2014 geopende DBC-zorgproducten; - de afwikkeling van het FB-systeem in de loop van 2015; en - de schatting van het door de NZa nog vast te stellen bedrag van de vordering uit hoofde van de overgangsregeling kapitaallasten voor De schattingsposten hebben betrekking op de bepaling van financiële impact van de onrechtmatigheden over 2014, de impact op de omzetverantwoording en de toerekening aan boekjaren. Daarnaast is rondom een aantal onderwerpen nog sprake van interpretatieruimte in de registratievoorschriften. Bij de omzetbepaling van de DBC zorgproducten en overige zorgproducten, alsmede de opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen en honoraria medisch specialisten heeft Stichting Gelre ziekenhuizen de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling gehanteerd zoals opgenomen in paragraaf van deze jaarrekening. Hierbij is de Handreiking Omzetverantwoording MSZ 2014 gevolgd, die door het Bestuurlijk Overleg onder voorzitterschap van het Ministerie van VWS is vastgesteld. Oorzaken onzekerheden omzetverantwoording De onzekerheden zijn in 2012 ontstaan door gelijktijdige invoering van prestatiebekostiging in combinatie met een transitiemodel, wijzigingen in de DOT-productstructuur en nieuwe wijzen van contracteren met zorgverzekeraars. Diverse van de in 2012 en 2013 gesignaleerde problemen inzake de omzetverantwoording golden in 2014 nog steeds en werken door in de verantwoording en in de interne controle over Open registratie- en declaratienormen zijn na afloop van het boekjaar 2013 nader geduid door de regelgever (laatstelijk in augustus 2014). Daarnaast zijn formele en materiële controles door de zorgverzekeraars geïntensiveerd. Achtergrond landelijk herstelplan en stand van zaken herstelplan Voornoemde problematiek heeft geleid tot een landelijk herstelplan medio 2014 voor de ziekenhuizen zoals vastgesteld door de Minister van VWS. Kern van het herstelplan was: Verduidelijking van normen door de NZa (medio 2014); Een landelijk aanvullend omzetonderzoek over de jaren 2012 en 2013 en vaststelling door een expertgroep van zorgverzekeraars (ultimo 2014); Het definitief afwikkelen van materiële controles tot en met 2011 in 2014 door zorgverzekeraars; Definitieve vaststelling van het eerder onzekere transitiebedrag door de NZa (ultimo 2014); Duidelijkheid over de garantieregeling kapitaallasten door de NZa; Uitstel van de publicatietermijn van de jaarrekening 2013 tot 15 december Door vaststelling van de uitkomsten van het herstelplan heeft Stichting Gelre ziekenhuizen duidelijkheid verkregen over de rechtmatigheidsaspecten en (resterende) onzekerheden hierin over de DBC-zorgproducten zoals die zijn afgesloten en gefactureerd in de jaren tot en met Met de vaststelling van het definitieve transitiebedrag 2012 en 2013 door de NZa d.d. 11 december 2014 heeft Stichting Gelre ziekenhuizen zekerheid gekregen over desbetreffende balanspost. Verschillen ten opzichte van eerdere inschattingen zijn als nagekomen baten en lasten uit het zelfonderzoek en de definitief vastgestelde transitiebedragen verwerkt in deze jaarrekening. 12

13 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING De onzekerheden die in de jaarrekening 2014 resteren zijn door het afsluiten van de oude jaren dan ook kleiner dan de onzekerheden in voorgaande jaren en betreffen: 1. Definitieve afwikkeling zelfonderzoek 2012/2013 met de zorgverzekeraars; 2. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2014; 3.Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaar; 4. Afwikkeling FB tot en met 2011; 5. Macrobeheersinstrument; 6. Overgangsregeling kapitaallasten; Deze issues zijn (inclusief de afwikkeling hiervan) hierna toegelicht voor Stichting Gelre ziekenhuizen: 1. Definitieve afwikkeling zelfonderzoek 2012/2013 met de zorgverzekeraars Het rapportageformulier zelfonderzoek correct declareren is goedgekeurd door de expertgroep d.d. 3 decemeber De onderhandelingen met de zorgverzekeraars over de finale verrekening zijn nog onderhanden. De verwachte uitkomsten van deze onderhandelingen verwerkt in de jaarrekening Stichting Gelre ziekenhuizen kent het maximale risico, zijnde de door de expertgroep vastgestelde uitkomst van het zelfonderzoek. Op grond van de brief van de Minister van VWS van 22 mei 2014 concludeert Stichting Gelre ziekenhuizen dat de uitkomst van het zelfonderzoek, behoudens vermoedens van fraude, die Stichting Gelre ziekenhuizen niet heeft, een goede basis is voor een betrouwbare schatting van de uiteindelijke uitkomst van de onderhandelingen met de zorgverzekeraars. 2. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 De NFU, NVZ en ZN hebben eind maart 2015 een Handreiking rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 gepubliceerd. De NZa heeft bevestigd dat deze handreiking in overeenstemming is met publiekrechtelijke regelgeving. Naar analogie van het onderzoek over 2012/2013 kunnen instellingen zelf rechtmatigheidscontroles uitvoeren op in 2014 gesloten DBC s en overige zorgproducten. Deze rechtmatigheidscontroles worden beoordeeld door de representerende zorgverzekeraars. Op basis van dit oordeel zal zullen alle verzekeraars gezamenlijk over de rechtmatigheid van de facturatie 2014 concluderen. Stichting Gelre ziekenhuizen heeft op basis van deze handreiking een onderzoek inzake 2014 uitgevoerd. De voorlopige uitkomsten zijn betrokken bij het opstellen van deze jaarrekening en het inschatten van de risico s die voortvloeien uit geconstateerde onjuiste registraties en/of declaraties, rekening houdende met de contractafspraken met zorgverzekeraars. Naar verwachting zal Stichting Gelre ziekenhuizen de definitieve rapportage vóór 30 juni 2015 aan de representerende zorgverzekeraars aanleveren en volgt voor eind oktober 2015 uitsluitsel over dit onderzoek. Dit kan naar verwachting van de raad van bestuur van Stichting Gelre ziekenhuizen leiden tot niet-materiële, nagekomen baten of lasten. Waar nodig heeft Stichting Gelre ziekenhuizen nuanceringen geboekt. Naast de rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 zoals opgenomen in de handreiking heeft de instelling op basis van een risicoanalyse onderzoek verricht naar de risico s die voor Stichting Gelre ziekenhuizen materieel zijn. In deze risicoanalyse zijn de uitkomsten van het aanvullend omzetonderzoek 2012/2013, de uitgevoerde steekproef en beschikbare overige in- en externe controles betrokken. Ook is een inschatting gemaakt van de DCM-controles over 2014 op basis van eigen tooling. Doelmatigheidscontroles over 2014 zullen door de zorgverzekeraars nog uitgevoerd worden, maar hoeven geen financieel effect met terugwerkende kracht te hebben op grond van publiekrechtelijke regelgeving. Ook privaatrechtelijk heeft Stichting Gelre ziekenhuizen geen afspraken ter zake gemaakt, anders dan verwerking van de aandachtspunten zoals opgenomen in het landelijke omzetonderzoek. De uit de genoemde werkzaamheden en controles voortvloeiende beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten is verwerkt in deze jaarrekening. 3. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaar Stichting Gelre ziekenhuizen heeft met de zorgverzekeraars voor 2014 schadelastafspraken op basis van aanneemsommen respectievelijk plafondafspraken gemaakt. Toerekening van de schadelastafspraken aan het boekjaar 2014 heeft plaatsgevonden op basis van een beste schatting van het voortgangspercentage ultimo 2014 in lijn met de Handreiking omzetverantwoording en rekening houdend met de verwachte effecten van het zelfonderzoek. Deze correcties zijn conform de Handreiking omzetverantwoording op de omzet 2014 in mindering gebracht en verwerkt in de voorziening op het onderhanden werk ultimo De uiteindelijke uitkomsten zullen later blijken uit de afrekeningen met zorgverzekeraars. In deze jaarrekening is de beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten verwerkt. 13

14 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 4. Afwikkeling FB tot en met 2011 De NZa heeft met circulaire d.d. 4 juli 2014 de uitgangspunten voor finale afwikkeling FB kenbaar gemaakt zoals deze in overleg met de veldpartijen tot stand zijn gekomen. Tot op heden heeft nog geen verdere informatieverstrekking plaatsgevonden, anders dan dat over verdere procedures in de sector een convenant is gesloten tussen de koepels ZN, NVZ en NFU. Stichting Gelre ziekenhuizen heeft de jaren tot en met 2011 afgerekend, exclusief de effecten van materiële controles, welke in 2014 zijn afgerond en exclusief (indien van toepassing) de aanpassing van het onderhanden werk ultimo De onzekerheid over de uitkomsten van de afwikkelingsprocedure blijft bestaan, zolang er geen sprake is van overeenstemming over de positie tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars en waar dus historische verschillen onopgelost zijn. Daarmee is sprake van onzekerheden over de juistheid en volledigheid van de opgenomen positie ultimo 2014 zoals opgenomen in de positie nog in tarieven te verrekenen bedragen in de balans. 5. Macrobeheersinstrument Uit de berekeningen van het ministerie van VWS blijkt een overschrijding van EUR 242 miljoen voor 2013 en voor 2014 is de overschrijding nog niet bekend. De minister neemt uiterlijk 1 mei 2016 een besluit of de handhaving van het MBI-omzetplafond 2013 wordt ingezet of dat er alternatieven zijn om de overschrijding 2013 te redresseren. Bij opmaak van de jaarrekening is daarom niet betrouwbaar te schatten wat het effect gaat zijn van het macrobeheersinstrument voor 2013 en 2014 in latere jaren. 6. Overgangsregeling kapitaallasten Stichting Gelre ziekenhuizen heeft op basis van de beleidsregel Garantieregeling kapitaallasten (BR/CU-2139) en de door de NZa beschikbaar gestelde formulieren berekend op welke suppletie Stichting Gelre ziekenhuizen recht heeft. In de balans per ultimo 2014 is een bedrag van EUR 3,2 miljoen als beste schatting voor de vordering opgenomen. Stichting Gelre ziekenhuizen is voornemens om de aanvraag tot suppletie in 2015 met daarbij een bestuursverklaring in te dienen bij de NZa. Conclusie Raad van Bestuur De Raad van Bestuur heeft ten behoeve van de bepaling van het resultaat en de financiële positie de best mogelijke schattingen gemaakt op basis van de beschikbare informatie, onder andere met betrekking tot bovenstaande aspecten van de omzetverantwoording. De Raad van Bestuur is van mening dat, met voornoemde toelichting, de jaarrekening het vereiste inzicht geeft in het resultaat en de financiële positie van Stichting Gelre ziekenhuizen op basis van de ons nu bekende feiten en omstandigheden. Personele kosten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voorzover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen De aan het Pensioenfonds Zorg en Welzijn te betalen premie wordt als last in de winst-en-verliesrekening verantwoord en, voor zover de aan het Pensioenfonds Zorg en Welzijn te betalen premie nog niet is voldaan, als verplichting op de balans opgenomen. Stichting Gelre ziekenhuizen heeft geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, anders dan het voldoen van toekomstig hogere premiebijdragen. Om deze reden worden de op een periode betrekking hebbende premiebijdragen in die periode ten laste van het resultaat gebracht. Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten betreffen van derden en groepsmaatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en groepsmaatschappijen betaalde (te betalen) interest. Tevens is hieronder opgenomen het aandeel van de stichting in het resultaat van de op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen danwel ontvangen dividenden van deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend en waardeveranderingen van financiële vaste activa en effecten Grondslagen voor opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquidemiddelen en kortlopende schulden aan kredietinstellingen. 14

15 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Waarderingsgrondslagen WNT Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de stichting zich gehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd. Bij het vaststellen van de beloning van de (leden van de) Raad van Bestuur speelt zowel de Beloningscode voor Bestuurders in de Zorg (BBZ) als de Wet Normering Topinkomens (WNT) een belangrijke rol. Onder beloning wordt verstaan het basissalaris, emolumenten (zoals bijvoorbeeld vakantietoeslag, eindejaaruitkering, werkgeversbijdrage pensioenpremie) en eventuele ontslaguitkeringen. De BBZ bevat een door de eigen zorgsector (de NVZT en NVZD) vastgestelde richtlijn voor beloning van zorgbestuurders. Deze richtlijn is bedoeld om de beloning van bestuurders vast te stellen en te verantwoorden. De hoogte van de beloning wordt vastgesteld aan de hand van diverse factoren die de functiezwaarte van de individuele bestuurder bepalen. De WNT, die per 1 januari 2013 in werking is getreden, stelt een maximum aan de beloning van bestuurders in de zorgsector. Het huidige bezoldigingsmaximum is gelijk aan 130% van het salaris van een minister. Daarnaast verplicht de WNT zorginstellingen de beloning van haar bestuurders te publiceren. Tot 1 januari 2017 geldt in de WNT dat de huidige honoreringsafspraken gerespecteerd worden. Daarna wordt het dan geldende honorarium in 3 jaar afgebouwd naar het betreffende niveau van de huidige ministeriële regeling van VWS. Vanaf 1 januari 2014 valt Gelre ziekenhuizen in categorie J van deze regeling. Afgelopen boekjaar zijn beide leden van de Raad van Bestuur beloond conform de bandbreedtes van de BBZ en met inachtneming van de regels van de WNT. Met ingang van 1 januari 2014 is de beloning van beide bestuurders aangepast in lijn met de bestaande contractuele afspraken (waaronder de afspraak om de beloning te indexeren). 15

16 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 1. Immateriële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Gekochte cliëntenportefeuille Totaal immateriële vaste activa Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen in Af: afschrijvingen Boekwaarde per 31 december Materiële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa 0 0 Totaal materiële vaste activa Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: terugname geheel afgeschreven activa 0 0 Af: voorziening versnelde afschrijving locatie Zutphen Af: desinvesteringen Boekwaarde per 31 december In 2013 is de sloop van de "oude" locatie Zutphen afgerond. Als gevolg hiervan heeft in 2013 de verrekening plaatsgevonden van de resterende boekwaarde (welke was opgenomen onder de diverse categorieën van de materiële vaste activa) met de voorziening versnelde afschrijving locatie Zutphen. Voor een nadere specificatie van het verloop van deze materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder Een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa op grond van art. 5a Regeling verslaggeving WTZi is opgenomen in het mutatieoverzicht onder 5.1.6a. Hieruit blijkt dat voor euro aan gereedgemelde projecten is opgenomen onder de investeringen in het boekjaar. In toelichting zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden - en gereedgekomen projecten. 16

17 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen Totaal financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Boekwaarde per 1 januari Aflossing lening Gelre Apotheek Apeldoorn B.V Boekwaarde per 31 december Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Kapitaal- Eigen belang (in%) vermogen Resultaat - Gelre Apotheek Apeldoorn B.V te Apeldoorn 50% (belang via Stichting Administratiekantoor Gelre Apotheek Apeldoorn) - Gelre Apotheek Zutphen B.V te Zutphen 50% (belang via Stichting Administratiekantoor Gelre Apotheek Zutphen) Verschaft kapitaal - OWM voor Instellingen i.d. gezondheidszorg Medirisk BA In de geconsolideerde jaarrekening zijn naast Stichting Gelre ziekenhuizen de volgende vennootschappen integraal geconsolideerd: Kapitaalbelang/ zeggenschap - Gelre ziekenhuizen Services Holding B.V te Apeldoorn 100% - Gelre Verloskundig Centrum Apeldoorn B.V te Apeldoorn 100% - Gelre Kraamzorg Service B.V te Apeldoorn 100% - Top Detachering Nederland B.V. te Epe 100% - Eerstelijns Diagnostisch Centrum Gelderland B.V. te Apeldoorn 100% De vordering betreft een lening aan Gelre Apotheek Apeldoorn B.V. groot tegen 5% rente (vast gedurende de looptijd van de lening). De lening heeft een looptijd van 5 jaar zonder aflossingsschema. Na de 5 jaar is de lening direct opeisbaar. Er zijn geen zekerheden gesteld. 4. Voorraden De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Medische middelen Voedingsmiddelen Hulpmiddelen Overige voorraden: Emballage Voorraad technische dienst Totaal voorraden Af: voorziening incourante voorraden Totaal voorraden

18 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's/ DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Onderhanden werk DBC-zorgproducten Onderhanden werk PAAZ Onderhanden werk Gelre Verloskundig Centrum Apeldoorn B.V Totaal onderhanden werk Af: ontvangen voorschotten Vorderingen en overlopende activa De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet DBC's/DBC-zorgproducten Vorderingen op gelieerde maatschappijen Overige vorderingen Vooruitbetaalde bedragen Te vorderen college sanering Rekening-courantverhoudingen medisch specialisten Overige overlopende activa Totaal overige vorderingen en overlopende activa Toelichting: Vorderingen op debiteuren Nominale waarde debiteuren Af: voorziening dubieuze debiteuren Nog te factureren omzet DBC's/DBC-zorgproducten Nominale waarde Af: ontvangen voorschotten Af: schulden uit hoofde van opbrengstbepaling Schulden /Vorderingen uit hoofde van bekostiging 31-dec dec-13 Ziekenhuisdeel NZA Ziekenhuisdeel Zorgverzekeraars PAAZ

19 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Ziekenhuisdeel NZA totaal Saldo per 1 januari Garantieregeling kapitaallasten Te verrekenen in tarieven Saldo per 31 december Ziekenhuisdeel Zorgverzekeraars 2011 totaal Saldo per 1 januari: Opbrengstverrekening Betalingen/ontvangsten Saldo per 31 december 0 0 PAAZ t/m totaal Saldo per 1 januari Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangesten Opbrengstverrekening in Subtotaal mutatie boekjaar Saldo per 31 december Liquide middelen De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Bankrekeningen Kassen Totaal liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking. 19

20 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 9. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec dec-13 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Kapitaal Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2014 bestemming mutaties 31-dec-2014 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2014 bestemming mutaties 31-dec-2014 Reserve aanvaardbare kosten Bestemmingsfondsen: Reserve innovatiefonds Reserve Oogheelkunde Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen Toelichting: Collectief gefinancierd verbonden vermogen Reserve Oogheelkunde Deze reserve dient ter financiering van apparatuur voor de RVE Oogheelkunde. Toevoegingen en/of onttrekkingen aan deze bestemmingsreserve worden verantwoord onder Resultaatbestemming. Reserve innovatiefonds Deze reserve dient ter financiering van vernieuwende activiteiten in de organisatie. Toevoegingen en/of onttrekkingen aan deze bestemmingsreserve worden verantwoord onder Resultaatbestemming. 20

21 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Niet collectief gefinancierd vrij vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2014 bestemming mutaties 31-dec-2014 Algemene reserves: Resultaat deelnemingen Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Voorzieningen Saldo per Dotatie Onttrekking Vrijval Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 1-jan dec-2014 Voorziening voor groot onderhoud Voorziening jubileumverplichtingen Voorziening eigen risicodrager verzekeringen Voorziening persoonlijk budget levensfase Voorziening materiële controle Voorziening verlieslatende contracten Totaal voorzieningen Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-2014 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) De specificatie is als volgt: 31-dec dec-13 Schulden aan kredietinstellingen Totaal langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar) Het verloop is als volgt weer te geven: Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen 0 0 Bij: afschrijving vooruitbetaalde disagio Af: aflossingen Stand per 31 december Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar)