rgelvriend Interview met Bas de Vroome Paramaribo, Maarten Lutherkerk Amsterdam, Nieuwe Kerk Delft, Oude Kerk Prijs los nummer 6,99

Transcriptie

1 De Jaargang 60 nr. 2 rgelvriend Interview met Bas de Vroome Paramaribo, Maarten Lutherkerk Amsterdam, Nieuwe Kerk Delft, Oude Kerk Prijs los nummer 6,99

2 Uit de inhoud Bas de Vroome: De student in zijn totaliteit benaderen Boekbesprekingen Gerco Schaap interviewt Bas de Vroome, organist van de Oude en de Nieuwe Kerk in Delft. Over de orgels die hem hebben gevormd, over een belangrijke fase in zijn leven, zijn beiaardierschap en over zijn werk als orgeldocent aan Codarts Hogeschool voor de Kunsten in Rotterdam. Ik heb het drama in de muziek niet meer nodig 12 Muziekbijlage Deze maand een bewerking over Psalm 1 van de Huizer organist Dirk-Jan Honing. Hij overleed op 3 januari van dit jaar op slechts 40-jarige leeftijd. Dirk-Jan studeerde orgel aan het Conservatorium van Amsterdam (1e fase) en aan Codarts Hogeschool voor de Kunsten in Rotterdam (2e fase). Sinds 2004 was hij organist van de Hersteld Hervormde Gemeente in Huizen Het orgel in de Nieuwe Kerk in Amsterdam Wim van der Ros kreeg in 2017 de gelegenheid om mee te kijken en foto s te maken vanaf de steigers voor het orgel van de Nieuwe Kerk tijdens het groot onderhoud aan het instrument en het restauratiewerk aan de luiken. Ditmaal beelden van klaviatuur, tractuur, windladen en pijpwerk 29 Ook in dit nummer een drietal besprekingen van pas verschenen boeken. Gerco Schaap bespreekt Jan Van Mols neerslag van een kwart eeuw Antwerpse Orgelwandelingen en een heruitgave van de brochure Het Garrels-orgel van Purmerend. Erik van der Heijden bespreekt De renaissance van een barokinstrument over het vroegere en het gereconstrueerde Schnitger-orgel in de Lutherse Kerk te Groningen 33 Cd-recensies In deze rubriek ditmaal besprekingen van cd s van André de Jager (St. Maria Magdalena Goch), Petra Veenswijk (Maria van Jessekerk, Delft), Pieter Pilon (Farmsum), Masaaki Suzuki (Garnier-orgel Kobe Shoin ), James Johnstone (Kathedraal Roskilde), Tymen Jan Bronda (Lutherse Kerk Groningen) en Kees Doornhein (R.-k. St. Bavo, Haarlem) 41 En verder... Uit de orgelwereld Werkplaatsbezoek Van Rossum Orgelbouw Bätz-orgel Paramaribo gerestaureerd Column Trouwens In memoriam Dirk-Jan Honing Wegwijzers en Toegelicht Op onze website Download: Organistenportret Cor Visser Audio: Masaaki Suziki speelt Bach Volume 2 Video: Petra Veenswijk speelt César Franck Het aprilnummer verschijnt op 30 Fotoverantwoording omslag Oude Kerk Delft en Bas de Vroome: Gerco Schaap Maarten Lutherkerk Paramaribo: Hans-Joachim Witte Nieuwe Kerk Amsterdam: Wim van der Ros 1 In onze volgende nummers onder meer: Restauratie orgel King s College, Cambridge 250 jaar Amoor-orgel Berghuizen Componistenschets W. Ralph Driffill De koraalvoorspelen van Brahms

3 Actueel Redactie: Gerco Schaap Foto: Manschot Grafimedia Ruim voor Utrechtse Bätz-orgels De geplande werkzaamheden en toekenningen volgen op onderzoeken, rapportages en projectbegeleiding door de adviseurs Peter van Dijk en Jaap Jan Steensma. Gezamenlijk zijn zij bij het project in Vleuten betrokken, Steensma begeleidt het project Breukelen en Van Dijk dat in Woerden. Een en ander geschiedt in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het project te Woerden wordt uitgevoerd door Gebr. Van Vulpen Orgelbouw (Utrecht); de projecten in Breukelen en Vleuten door Van Rossum Orgelbouw (Wijk en Aalburg). Geplande schilderwerkzaamheden in Breukelen zijn aanbesteed bij de restauratieschilders Wolters & Ovink (Deventer), in Vleuten bij Gerard de Jongh (Waardenburg). Op vrijdag 26 januari is het contract voor de restauratie in Breukelen getekend; in Vleuten was deze stap reeds eerder gezet. Woerden volgt binnenkort. Bron: Verschueren Orgelbouw opnieuw Hofleverancier Het Gideon Thomas Bätz-orgel in de Torenpleinkerk, Vleuten. Drie monumentale Bätz-orgels krijgen in 2018 in totaal ruim subsidie vanuit het Utrechtse Fonds Erfgoedparels om instandhouding en restauratie mogelijk te maken. De Provincie Utrecht bericht hierover op haar website. De bedragen zijn toegekend aan de Bätz-orgels in de Petruskerk te Woerden (J.H.H. Bätz 1768; ), de Pieterskerk in Breukelen (G.Th. Bätz 1787; ) en de Torenpleinkerk in Vleuten (G.Th. Bätz 1809; ). 2 Bij gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Verschueren Orgelbouw werd in mei 1991 het predicaat hofleverancier aan de orgelmakerij toegekend. Deze eretitel was gedurende een periode van 25 jaar geldig. Na een gedegen onderzoek of het bedrijf nog altijd aan de vereiste criteria voldoet, heeft burgemeester Verhoeven van de gemeente Leudal vrijdag 12 januari bekendgemaakt dat het Kabinet van de Koning Verschueren Orgelbouw voor de komende 25 jaar opnieuw het recht verleend heeft om het koninklijk wapen met de toevoeging Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier te voeren. De orgelmakerij ziet de bestendiging van het hofleverancierschap als een bekroning op het werk van alle medewerkers. V.l.n.r. burgemeester Verhoeven, Johan Zoutendijk (directeur Verschueren Orgelbouw) en Gerrit van der Bijl (voorzitter Stichting Verschueren Orgelbouw) Adriaan Hoek wint Bachprijs Wiesbaden Organist Adriaan Hoek (1990) heeft de eerste prijs gewonnen ( 6.000) op het internationaal orgelconcours van Wiesbaden. Tevens won hij de publieksprijs van het concours, dat van 11 tot 13 januari jl. plaatsvond in de hoofdstad van de Duitse deelstaat Hessen, op de beide orgels van de Lutherkirche. De jury bestond uit Gerhard Gnann, Martin Schmeding, Christian Schmitt en Carsten Wiebusch. De Zwitser Marco Amherd en de Russische organiste Liubov Nosova wonnen resp. de tweede en derde prijs. Adriaan Hoek studeerde orgel en kerkmuziek aan de internationale hogeschool Codarts in Rotterdam bij Foto van Nieuwsberichten kunnen uiterlijk 4 weken vóór publicatie worden gemeld aan de eindredactie, Postbus 5014, 3740 GA Baarn, of g d aan orgelvriend@ziggo.nl, zo mogelijk met kleurenafbeelding. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud en behoudt zich het recht voor om berichten te redigeren of niet op te nemen. Foto: Ruud van de Laar Uit de orgelwereld De prijswinnaars en de jury.

4 Orgelhistorie Interview Bas de Vroome: De student in zijn totaliteit benaderen Op 17 november van het vorig jaar werden de Nieuwe Kerk en het Bätz-orgel na een grootscheepse restauratie weer in gebruik genomen. Het idee was om in een interview met Bas de Vroome, organist van de Oude en de Nieuwe Kerk, onder meer over zijn In mijn jeugd was ik nogal op orgels gefocust. Op mijn tiende was ik al geabonneerd op en Het Orgel. Ik kende alle fronten, disposities en geschiedenissen van orgels zo ongeveer uit mijn hoofd. Toen ik later voor mijn beroepskeuze stond had ik een gesprek met iemand die zei: voor je keus moet je prioriteiten stellen uit dingen, mensen en informatie. Dat vond ik toen niet moeilijk. Het orgel als ding en liedbundels en partituren als informatie, daar wist ik wel raad mee. Mensen en alles wat daaraan vastzit vond ik een stuk moeilijker. Mijn keus om organist te worden stond dus vast. In de loop van de jaren ben ik mensen echter steeds interessanter gaan vinden en daardoor ben ik nu wat minder de wandelende orgelbibliotheek. orgel te praten. Maar ten tijde van de ingebruikneming was Bas de Vroome ziek en verzorgden Hayo Boerema en Aart Bergwerff het ingebruiknameconcert. Het orgel BIOGRAFIE is ook nog niet helemaal klaar (er wordt nog aan de mechaniek gewerkt) dus het gesprek liep uiteindelijk anders. Over de orgels die Bas hebben gevormd, over een belangrijke fase in zijn leven, zijn beiaardierschap en over zijn werk als orgeldocent aan Codarts, 1984 Hogeschool voor de Kunsten in Rotterdam. Ik heb het drama in de muziek niet meer nodig Gerco Schaap (tekst en fotografie) 12 Foto uit van februari 1979 ervaringen met het gerestaureerde geboren in Rotterdam orgellessen bij Cor van Heusden orgelessen bij Jacques van Oortmerssen organist van de Hervormde Kerk in Rhoon eerste prijs Albert Schweitzerconcours Deventer orgelstudie aan Sweelinckconservatorium Amsterdam bij o.a. Piet Kee en Klaas Bolt beiaardstudie aan Nederlandse Beiaardschool bij Todd Fair en Arie Abbenes tweede prijs Internationaal Orgelconcours Nijmegen tweede prijs Internationaal Orgelconcours St Albans eerste prijs Internationaal OrgelconAan het orgel van Rhoon, cours Roeselare benoemd tot organist van de Oude Kerk in Delft benoemd tot organist van de Nieuwe Kerk in Delft winnaar 2e Internationaal Beiaardconcours in Groningen verbonden aan Codarts Hogeschool voor de Kunsten Rotterdam als hoofdvakdocent orgel, vakdidactiek en basso continuo integrale opname orgelwerken Hugo Distler voor Noaber Foundation Artist Diploma klavecimbel bij Fabio Bonizzoni aan Koninklijk Conservatorium Den Haag Bas de Vroome is als organist verbonden aan de PKN te Delft en als zodanig hoofdorganist van de Oude en Nieuwe Kerk waar hij 4 fraaie historische orgels bespeelt. In de Nieuwe Kerk speelde hij bij de bijzettingen van ZKH Prins Claus, Prinses Juliana en Prins Bernhard en speelde de trouwdienst van Prins Friso en Prinses Mabel. Hij is beiaardier in Vlaardingen, Rijnsburg, Naaldwijk, Wateringen, De Lier en Spijkenisse en houdt zich intensief bezig met schoolprojecten om de beiaard onder de aandacht van kinderen te brengen. Hij geeft regelmatig concerten en werkte mee aan 12 cd s.

5 Orgelhistorie Restauratie Het orgel Nieuwe Kerk in Amsterdam Een blik achter de schermen bij het recente groot onderhoud (II) In het artikel in het januari-februarinummer van gaven we een fotoverslag van het recente groot onderhoud door Verschueren Orgelbouw aan het hoofdorgel van de Nieuwe Kerk te Amsterdam. Daarbij gunden wij onze lezers met een name een blik op het uiterlijk van de door Jacob van Campen ontworpen kas en haar luiken. Ditmaal een blik op de klaviatuur en een kijkje in het orgel. De klaviatuur van het orgel van de Nieuwe Kerk straalt rust uit. De manualen ogen als volledige klavieren vanaf C, terwijl de manuaalstemmen spreken vanaf CDE De ondertoetsen zijn met ivoor belegd en hebben ivoren frontons, de boventoetsen zijn van ebbenhout. De registerknoppen zijn van messing. Zoals eerder omschreven werd in 1655 in de Nieuwe Kerk in Amsterdam door Johann Wolfgang Schonat een orgel gebouwd met hoofdwerk, rugwerk en pedaal. Wel was in het front rekening gehouden met een bovenwerk. In 1668 werd aan Jacobus Galtusz. van Hagerbeer opdracht gegeven het orgel te vergroten. Dit werk werd na zijn overlij- Tekst en fotografie: Wim van der Ros den in 1670 voltooid door zijn meesterknecht Roelof Barentsz. Duyschot met zijn zoon Johannes Duyschot. Het werk werd opgeleverd in Een bovenwerk, met het bekende Hollandse trio Vox Humana, Baarpijp en Quintadeen, werd als derde klavier toegevoegd. Het rugwerk kreeg een extra bovenlade, met wijde open fluiten, en een separate De registers van de zes stemmen op de cornet- en bovenlade van het rugwerk zijn in de rugwerkkas zelf aangebracht. 29

6 Wegwijzers In deze rubriek worden alleen orgelconcerten opgenomen, al dan niet m.m.v. solist(en) en/of koor. Concertberichten worden slechts geplaatst na tijdige ontvangst van de opgave en de daaraan verbonden plaatsingskosten. Opgave: Concertberichten dienen, liefst per , vóór de 1e van de maand voorafgaand aan de maand van publicatie gezonden te worden aan H. van der Weerd (adres in colofon), Vermeld in de opgave ook het adres van de concertlocatie. Betaling: Per vermeld concert dient 2,25 te worden voldaan. Deze vergoeding dient gelijktijdig met APELDOORN Eben-Haëzerkerk, Zonnedauw 8, u 3 mrt Peter Eilander BERGSCHENHOEK Het Baken, A. van Dijcklaan 1, u 3 mrt Martin Mans mmv The Martin Mans Formation en Vocalgroup Voice bovengenoemde opgave te worden voldaan op bankrekening nr. NL57 INGB t.n.v. Stichting te Veldhoven. Op de overboeking dienen plaatsnaam, kerk en datum te worden vermeld. Voor concerten die ook in advertenties in dit blad worden opgenomen, is geen vergoeding verschuldigd. ALPHEN AAN DEN RIJN Oudshoornsekerk, Oudshoornseweg 90, u 4 mrt Marieke Stoel (lunchconcert) Wals, mars en fanfare. Vanaf lunch. Reserveren muziek@oudshoornsekerk.nl Het Kruispunt, Van Nesstraat 2, u 23 mrt Martin Mans mmv The Martin Mans Formation en Vocalgroup Voice Adventskerk, Julianastraat 69, u 23 mrt Ad van Pelt AMERSFOORT Sint-Joriskerk, Hof 1, u 2 apr Rien Donkersloot (paasconcert) AMSTERDAM Concertgebouw, Grote zaal, Concertgebouwplein 10, u, toegang vrij 2 mrt Jeroen Koopman Augustinuskerk, Postjesweg 125, u, toegang vrij 10 mrt Daniel Zaretsky Orgelpark, Gerard Brandtstraat 46 (zie TOEGELICHT) 21 mrt u Marcel Verheggen mmv Studium Chorale olv Hand Leenders. Ingebruiknameconcert Utopa Barokorgel. Reserveren via 22 mrt u Jan Willem Jansen mmv Gamba consort The Spirit of Gambo. Die Kunst der Fuge (J.S. Bach) 23 mrt u David Franke en Ansgar Wallenhorst. Werken van J.S. Bach en improvisatie 24 mrt u Dag van het digitale orgel mmv Jacob Lekkerkerker, Bram Stadhouders, Ansgar Wallenhorst en HansOla Ericsson 24 mrt u Jan Hage speelt 4 nieuwe composities 29 mrt u Gerard Habraken mmv Collegium Vocale Eindhoven olv Ruud Huijbregts en Gonny van der Maten 46 (declamatie). De veertien stonden (H. Andriessen) 30 mrt u Wim Janssen improviseert met Guus Janssen n.a.v. zijn schilderijen en op teksten van Rodaan Al Galidi ANDIJK Geref. Kerk, Middenweg 4, u 9 mrt Harm Hoeve mmv Noortje van Middelkoop (panfluit) BOLSWARD Martinikerk, Groot Kerkhof 26, u 2 apr Martin Mans (paasconcert) DELFT Remonstrantse Kerk, Oude Delft 102, u 24 mrt Jan J. van den Berg (passieconcert) DEN HAAG Kloosterkerk, Lange Voorhout 2-4, u 7 mrt Arjan Veen mmv Rosanne van Bers (fluit). Lunchconcert 21 mrt Geerten van de Wetering (333 jaar Bach). Lunchconcert TOEGELICHT Ingebruikneming Barokorgel Orgelpark Op woensdagavond 21 maart is het zover: dan wordt het Nieuwe Utopa Barokorgel in het Amsterdamse Orgelpark in gebruik genomen met een orgelmis van Johann Sebastian Bach. Marcel Verheggen begint met een groot Preludium van de Thomascantor, eindigt met de bijbehorende fuga, en speelt daartussenin indrukwekkende koraalvoorspelen; niet alleen van Bach maar ook van andere componisten. De koralen worden door Studium Chorale gezongen. Op 22 maart is Bachs Die Kunst der Fuge te beluisteren, uitgevoerd door Jan Willem Jansen en een gambaconsort. David Franke, als organist van het Hildebrandt-orgel in Naumburg als geen ander bekend met de klankwereld waartoe ook het Nieuwe Barokorgel behoort, speelt Bach en improviseert op 23 maart; Ansgar Wallenhorst, die als organist van het Seifert-orgel in Ratingen het Orgelpark als allereerste inspireerde tot het bouwen van een digitale speeltafel bij het Nieuwe Barokorgel, zal de mogelijkheden daarvan in eveneens improvisaties laten horen. Zaterdag 24 maart is de Dag van het digitale orgel, een dag met maar liefst vijf concerten waarin het nieuwe aspect van het orgel centraal staat; overdag vier demonstraties, s avonds een concert met vier nieuwe composities. De ingebruiknamefestiviteiten worden afgesloten met een cantateconcert waarbij Bachs Cantate Himmelskönig, sei willkommen (BWV 182) en het Stabat Mater van G.N. Pergolesi wordt uitgevoerd. Daarbij wordt geen gebruikgemaakt van een kistorgel maar, net als in de 17e en 18e eeuw, het grote orgel als continuo-instrument ingezet.

7 Nieuwsgierig naar de rest van de inhoud? Neem een (proef)abonnement of bestel een los nummer op De Proefabonnement van 3 nummers voor slechts 12,50 Jaargang 60 nr. 2 maart 2018 rgelvriend Interview met Bas de Of neem een abonnement. Het eerste jaar voor 41,25 daarna 55,- Paramaribo, Maarten Lutherkerk (bij betaling via machtiging 1,00 korting) Delft, Oude Kerk De Powered by TCPDF ( Amsterdam, Nieuwe Kerk Prijs los numm er 6,99 rgelvriend Vroome