Uit de inhoud. Uit de orgelwereld. Het orgel in de R.-k. Sint- Vituskerk in Hilversum. Orgelkids deelt internationale ervaringen

Transcriptie

1 Uit de inhoud Uit de orgelwereld Schade orgel Notre-Dame valt erg mee Open dag bij Van den Heuvel Orgelbouw Internationaal Orgelpark Symposium Ingebruikneming Zwier van Dijk-orgel Genemuiden Voorspeelavond orgelwerken Brahms Lintjesregen Improvisatiefestival Klundert Franse onderscheiding voor Jos Laus Orgel Oude Kerk Amsterdam in gebruik genomen 2 Interview met Hans Fidom Lex Gunnink spreekt met prof. dr. Hans Fidom, hoogleraar orgelkunde aan de Vrije Universiteit en werkzaam bij het Orgelpark in Amsterdam, over het orgel als wereldlijk instrument, de Idealenfabriek en over zijn oud-leraar Willem Hendrik Zwart. Rare gedachte dat je muziek zou kunnen beschadigen door die op een andere manier te spelen dan de componist bedoelde Van Oeckelen-orgel Garmerwolde volledig gerestaureerd Op 8 februari jl. werd de laatste fase afgesloten van een jarenlang restauratieproject dat begon in De orgelmakers Mense Ruiter brachten het orgel weer geheel in de staat waarin het in 1851 werd opgeleverd. Een bijzonderheid is dat het orgel, evenals dat in Usquert, de laagste mixtuur-samenstelling in Nederland heeft. Een artikel van Dirk Molenaar Fotoverantwoording omslag St.-Vituskerk Hilversum: Gerco Schaap Hans Fidom: Lex Gunnink Dorpskerk Garmerwolde: Dirk Molenaar Enkhuizen: Verschueren Orgelbouw bv 8 16 Het orgel in de R.-k. Sint- Vituskerk in Hilversum In 1859 bouwde Leonard van den Brink een tweeklaviers orgel met vrij pedaal voor de toenmalige Sint-Vituskerk in Hilversum. Het orgel werd in 1893 overgeplaatst naar de nieuwe neogotische kerk. Na de restauratie van 1969 kwam het in het noordertransept te staan, uitgebreid met een onderpositief. Na een halve eeuw is het instrument grondig gereviseerd door Elbertse Orgelmakers Orgelkids deelt internationale ervaringen Hoe maak je de jeugd warm voor het orgel? Die vraag wordt wereldwijd gesteld en op veel verschillende manieren beantwoord. Op de Orgelkids Inspiratiedag van 4 juli a.s. worden de vele mogelijkheden onderzocht in presentaties, workshops, gespreksronden, concerten en met een (internationale) informatiemarkt En verder... Uit de orgelwereld 2 In memoriam Gerrit Stulp 7 Muziekbijlage Nieuwe muziekuitgaven 36 Cd-recensies 37 Wegwijzers en Toegelicht 40 Op onze website Download: Magazine Brabants Orgelrijkdom Audio: Eric Koevoets speelt Bach Video: Inspelingsconcert Schyven-orgel Antwerpen Het juli/augustusnummer verschijnt op 28 juni a.s. In onze volgende nummers onder meer: Interview Koororgel Grote Kerk Elst Bätz-orgel Zeist gerestaureerd Herinneringen aan Piet Post 1 De Orgelvriend

2 Actueel Uit de orgelwereld Nieuwsberichten kunnen uiterlijk 4 weken vóór publicatie worden gemeld aan de eindredactie, Postbus 5014, 3740 GA Baarn, of g d aan orgelvriend@ziggo.nl, zo mogelijk met kleurenafbeelding. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud en behoudt zich het recht voor om berichten te redigeren of niet op te nemen. Redactie: Gerco Schaap Foto: Christophe Belin Schade orgel Notre-Dame valt erg mee tauratie, die volgens president Macron binnen vijf jaar afgerond zou moeten zijn, kan het orgel dan weer ontmanteld worden. Volgens de orgelbouwer is het koororgel er veel slechter aan toe. Door de grote hoeveelheid bluswater zijn sommige delen onherstelbaar beschadigd. Titulaire Olivier Latry, die op het ergste was voorbereid, bedankte via Facebook de ontelbare steunbetuigingen die hij op alle mogelijke manieren had ontvangen. De Notre-Dame, die revoluties en oorlogen heeft weerstaan, brandde in enkele ogenblikken af. 855 jaar verwoest in vier uur... Net als u ervaar ik een enorm verdriet, woede en totale wanhoop. De beelden die we hebben gezien, zijn verschrikkelijk. [...] Ondanks alle schade die de kathedraal heeft geleden, is het orgel wonderbaarlijk aan de vlammen ontsnapt, maar ook aan het water dat ze moest doven. Het orgel is erg stoffig, maar het zal ons blijven ontroeren zodra het gebouw gerestaureerd is. Wanneer? Dat weet nog niemand. Foto: Van den Heuvel Orgelbouw Open Dag bij Van den Heuvel Orgelbouw Het interieur van de Notre-Dame na de brand. Een grote brand op de avond van maandag 15 april verwoestte een groot deel van het dak en de vieringtoren van de Parijse Notre-Dame en veroorzaakte grote schade aan het interieur. Orgelminnend Nederland leefde intens mee en zat aan de televisie gekluisterd met de grote vraag hoe het grote Cavaillé-Coll hoofdorgel en het Boisseau koororgel ervan af zouden komen. De Amerikaanse nieuwszender CNN meldde er lange tijd niets over en liet ook nog een verkeerde afbeelding van het beroemde orgel zien. De volgende dag al wist Eric Boittier, orgelbouwtechnisch adviseur van het Franse Ministerie van Cultuur en Communicatie, te vertellen dat de eerste waarnemingen aantoonden dat het hoofdorgel niet zichtbaar onder het vuur had geleden. Orgelbouwer Pascal Quiorin, die betrokken was bij de restauratie van 2012 tot 2014, verklaarde later die week dat hij bij een twee uur durende inspectie geen vuur- of waterschade had geconstateerd. Alleen maar stof, een soort lichtbruin, niet kleverig droog stof. In het orgel was een thermometer met geheugenfunctie die een temperatuur van 17 graden aangaf ten tijde van de brand. Er zijn dus geen beschadigingen aan de pijpen en de elektronische componenten. [..] Ik ben tamelijk optimistisch. Quoirins idee is om het orgel goed in te pakken in een airconditioned omhulsel en het orgel stem voor stem te ontstoffen en regelmatig door te spelen. Na de kerkres- 2 De Orgelvriend

3 Foto: Stichting de Westerkerk Enkhuizen Orgelhistorie Actueel Verschueren Orgelbouw winnaar ideeënprijsvraag nieuw orgel Westerkerk Enkhuizen Het bestuur van Stichting de Westerkerk te Enkhuizen heeft op advies van de orgelcommissie het schetsontwerp van Verschueren Orgelbouw bv aangewezen als winnaar van de besloten ideeënprijsvraag (zie ons januari/februarinummer 2019) voor de bouw van een nieuw orgel in de zestiende-eeuwse orgelkas, die sinds enige jaren leeg staat. De inzendingen geven blijk van inventiviteit en creativiteit, elk op hun eigen manier, aldus de orgelcommissie. De disposities lopen flink uiteen en beperken zich nergens strikt tot een bepaalde stijlperiode. De orgelmakers putten uit het beste dat Nederlandse orgelhistorie heeft te bieden, toegespitst op de orgelhistorie van de Westerkerk. Ook bij de technische aanleg geven de orgelbouwers blijk van hun vernuft. Behalve Verschueren waren ook Flentrop Orgelbouw en de orgelmakers Gebr. Van Vulpen uitgenodigd een ontwerp in te dienen. De orgelcommissie heeft de plannen beoordeeld vanuit de invalshoeken originaliteit en stijlkeuze van het klankconcept, creativiteit van de technische aanleg, de dispositie bezien vanuit de speelmogelijkheden en samenhang met de historische kas, en de prijs. Naar mening van de commissie hebben alle orgelbouwers zich goed ingeleefd in de bijzondere ontwerpopgave en ingespeeld op de ruimte die de opgave hen bood. De commissie koos het schetsplan van Verschueren als het best passende plan. Het voorziet in de bouw van een orgel met 28 sprekende stemmen, verdeeld over rugpositief, hoofdwerk, bovenwerk en vrij pedaal. Johan Zoutendijk, directeur van Verschueren, licht zijn plan als volgt toe: Bewust is níet voor een stijlkopie Beeld:Verschueren Orgelbouw bv gekozen, maar wél hebben wij ons laten inspireren door historische concepten. Er is een duidelijke parallel met het orgel in de kathedraal van Tarragona (Verschueren, 2013). Er wordt een veelzijdig en breed inzetbaar orgel beoogd, dat zowel wat betreft de afmetingen als in stilistisch opzicht in overeenstemming is met de monumentale orgelkast uit Om die reden is gekozen voor de toepassing van windladen op twee niveaus (z.g. onder- en bovenlade) voor bovenwerk en rugwerk. Een te compacte opstelling van het binnenwerk zou immers een negatieve invloed op de klankontwikkelingen kunnen hebben en belemmert daarnaast (toekomstig) onderhoud. Het hoofdwerk is gebaseerd op een groot prestantenplenum. Dankzij een opsplitsing in o.m. drie mixturen kan het zowel op 16- als op 8-voets basis worden gebruikt. Op het rugwerk, maar vooral ook op het bovenwerk, hebben fluiten en tongwerken de overhand. Er is gekozen voor veel variatie bij zowel de fluiten (bijv. gedekten, roergedekten, open en conische registers) als bij de tongwerken (bijv. Trompet, Vox humana, Kromhoorn) en diverse vulstemmen (mixtuur, Cornet, Sesquialter) ontbreken uiteraard niet. Vanwege de beperkte ruimte in de orgelkast worden diverse pedaalregisters (deels) gecombineerd met registers van de manualen, maar vanwege de beoogde zelfstandigheid is o.a. een zelfstandig 16-voets tongwerk gedisponeerd. Met het oog op een brede inzetbaarheid van het instrument wordt gekozen voor de tegenwoordige gebruikelijke klavieromvangen en een courante toonhoogte (a¹ = 440 Hz). Wél zal een enigszins ongelijkzwevende temperatuur worden toegepast. De windvoorziening wordt ondergebracht in de oude balgenkamer die zich achter het orgel bevindt. De orgelmaker is nu gevraagd het schetsontwerp uit te werken tot een definitief ontwerp. De bouw van het orgel is, gelet op de aanwezig fondsen en verdere financiering, voorzien in twee fasen. Het streven is om in 2021 de eerste fase af te ronden. 6 De Orgelvriend

4 Orgelhistorie Interview Hans Fidom: Rare gedachte dat je muziek zou kunnen beschadigen door die op een andere manier te spelen dan de componist bedoelde Prof. dr. Hans Fidom is als hoogleraar orgelkunde de opvolger van Maarten Albert Vente en Ewald Kooiman: illustere namen die bij lezers van De Orgelvriend nauwelijks uitleg behoeven. Op 1 januari jongstleden veranderde de leerstoel orgelkunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam van een bijzondere leerstoel in een gewone. Terwijl een bijzondere leerstoel na enkele termijnen ophoudt te bestaan, heeft een gewone leerstoel een langere adem. De leerstoel in Amsterdam werd voor het eerst in 1987 gevestigd met de benoeming van Ewald Kooiman. In 2010, een jaar na Kooimans overlijden, vestigde de Stichting Het Orgelpark de leerstoel opnieuw. Het plannen van een interview met Hans Fidom kost enige moeite vanwege zijn overvolle agenda. Maar uiteindelijk komt een uitermate boeiend gesprek tot stand met een man die net zo veel weet van de dieselmotor in zijn tot camper omgebouwde vrachtauto, die hij liefkozend Pjotr noemt, als van het pneumatisch regeerwerk van een orgel. Lex Gunnink Biografie 1967 Geboren te Ulrum op 1 september Orgellessen bij Willem Hendrik Zwart (7 jaar) en Jos van der Kooy (7 jaar) 1993 Cum laude afgestudeerd aan Rijksuniversiteit Groningen (Algemene Letteren) Werkzaam bij orgelmakerij Adema ter voorbereiding op promotie-onderzoek Promotie-onderzoek; 2002 gepromoveerd aan de VU op het proefschrift Diversity in Unity. Promotor was Ewald Kooiman, copromotor Hermann J. Busch 1994 Mede-initiatiefnemer van de Stichting Het Middeleeuwse Orgel (Groningen) 1995 Mede-initiatiefnemer van de Gerard Bunk Gesellschaft (Dortmund) Lid van de redactie van tijdschrift Het Orgel (vanaf 1997 als hoofdredacteur) 1999 Mede-initiatiefnemer van de Stichting Nationaal Orgelimprovisatie Concours Lid (later ook secretaris) bestuur Stichting Internationaal Orgelconcours Haarlem heden Orgeladviseur (gecertificeerd; lid CvON; examinator bij de Landelijke Opleiding tot Orgeladviseur) 2006 Publicatie van Miskend, verguisd en afgedankt, over het Nederlandse orgel in de eerste helft van de 20 e eeuw heden Werkzaam bij het Orgelpark in Amsterdam; met name verantwoordelijk voor de wetenschappelijke activiteiten (cursus Orgelkunde voor GastVrienden, colloquia, symposia, uitgeven Research Reports), educatieve activiteiten voor componisten en musici, en voor de orgels 2010-heden Hoogleraar Orgelkunde aan de Vrije Universiteit van Amsterdam; de leerstoel werd in 2010 opnieuw gevestigd door Stichting Het Orgelpark 2018-heden Mede-coördinator van de Idealenfabriek, een initiatief van Stichting Utopa Een groot aantal van de publicaties van Hans Fidom is te raadplegen via de website van de Vrije Universiteit: research.vu.nl/en/persons/hans-fidom De Orgelpark Research Reports zijn gratis beschikbaar via de website van het Orgelpark: > wetenschap > research reports Hans, je hebt illustere voorgangers gehad als hoogleraar Orgelkunde in de personen van Maarten Albert Vente aan de Universiteit Utrecht, en jouw eigen promotor, Ewald Kooiman. Hoe herinner je je Ewald Kooiman? Ewald was heel robuust in het benadrukken van het belang van de noodzaak van historische kennis. Maar hij was even robuust in zijn pleidooi voor vrijuit musiceren. Hij zei dat altijd zo: Zodra ik op de orgelbank zit, is het: en nu ik! Uiteraard vergeet je dan niet je kennis uit de bronnen; die kún je niet eens vergeten. Maar Ewalds kennis stond in dienst van de muziek, en niet andersom. Iets 8 De Orgelvriend

5 Orgelhistorie Restauratie Van Oeckelen-orgel Garmerwolde volledig gerestaureerd Met de ingebruikneming van het Van Oeckelen-orgel (1851) in de dorpskerk van het Groninger Garmerwolde op 8 februari jl. werd de laatste fase afgesloten van een jarenlang restauratietraject. Het typische Van Oeckelen breedin-de-schouders-instrument is nu tevens weer in de oorspronkelijke kleurstelling gestoken. En het heeft weer de originele bizarre mixtuursamenstelling terug. Samen met de Mixtuur van Usquert heeft Garmerwolde hiermee vanaf c² de meest lage van Nederland. Kom dus voor de láágste mixtuurdiscant naar het hóge Noorden! Dirk Molenaar Het kerkgebouw In 1859 werd het schip twee traveeën van de dertiendeeeuwse kruiskerk met vrijstaande toren afgebroken. Eerder wilde men de hele kerk slopen. Een heel klein deel van de noord- en zuidmuur liet men staan: deeze bijde einden zullen dienen tot Contraforten (= steunberen) en schragende de zijmuren en de gewelven. Er werd een nieuwe hoofdingang gemaakt aan de oostkant. In 1886 werd de kerkruimte nogmaals verkleind toen de transepten met houten schotten werden afgescheiden die ca werden verwijderd. In werd de kerk ingrijpend gerestaureerd,waarbij fraaie zestiendeeeuwse muurschilderingen werden blootgelegd. De twee contraforten werden toen met ca. twee meter aangevuld tot herkenbare restanten van het afgebroken schip: ruïne-romantiek. De in 1859 gemaakt ingang in de oostmuur werd toen gedicht. In april jl. werden aan toren, kerk en op de plaats van het afgebroken gebouwtje Kerkhörn werkzaamheden gestart om hier een permanente museale locatie te maken. In de toren komt een bijzondere trapconstructie langs een kennismaking met acht bekende en minder bekende christelijke en islamitische feesten. Vorig orgel Het instrument dat voor het Van Oeckelen-orgel van het kerktoneel moest verdwijnen, was al oud. Het was in de 16 e eeuw tot stand gekomen onder leiding De kerk en toren van Garmerwolde. Goed te zien zijn de bij de restauratie in de jaren veertig aangebrachte herinneringen aan het in 1859 gesloopte kerkschip (muurdelen en nieuw opgemetselde hoekpunten van de voormalige westmuur tussen de grafzerken). In de toren hangt een klok, in 1604 gegoten door Gert Powels. Een week vóór het nemen van deze foto werden er elf ca. 125 jaar oude essen gerooid, vanwege de essentaksterfte. van de abt van het beroemde klooster van Aduard, Johannes Reeckamp. In 1657 werkte Andreas Anthony de Mare aan het orgel dat in 1670 door hem met een vrij pedaal werd uitgebreid. Later werkte A.A. Hinsz aan het orgel, daarna de familie Lohman. Uit verscheidene berichten blijkt dat het een bijzonder instrument moet zijn geweest. Orgelmaker G.W. Lohman ( ) noteerde de dispositie. Hierdoor weten we dat het orgel uit een hoofdwerk (8 reg.), rugwerk (6 reg.) en pedaal (5 reg.) bestond. En het had 2 Cimbelsterns, 1 Adelaar, 2 vliegende Engelen, een trom, een Nachtigaal. Zou Van Oeckelen door déze adelaar op het idee zijn gebracht om deze creaturen op enkele van zijn eigen instrumenten hun vleugels te doen uitslaan? Met soms een lint in de snavel om ze koest te houden? De eerste adelaar streek in 1856 neer op het orgel van Akkrum. Het Van Oeckelen-orgel Op 18 december 1848 werd het bestek voor de bouw van het nieuw orgel onder- Foto: Dirk Molenaar 16 De Orgelvriend

6 Restauratie Het orgel in de R.-k. Sint-Vituskerk in Hilversum In juli 2018 werd het Van den Brink-/Vermeulen-orgel in de R.-k. Sint-Vituskerk in Hilversum weer in gebruik genomen na groot onderhoud / restauratie door Elbertse Orgelmakers uit Soest. Adviseur bij de werkzaamheden was Cees van der Poel namens de Katholieke Klokken- en Orgelraad (KKOR). De vorige restauratie van het orgel vond plaats in 1969/1970 door de firma Jos H. Vermeulen uit Alkmaar, waarbij dr. P.J. de Bruyn en Hans van der Harst adviseerden. Bij deze restauratie, door Van der Harst gekenschetst als een moeilijke onderneming, werd het door Vermeulen van een onderpositief voorziene orgel in het noordertransept geplaatst. Na bijna een halve eeuw was een uitvoerige revisie en schoonmaak onontkoombaar. Het orgel is herboren, aldus Cees van der Poel. Gerco Schaap (tekst en fotografie, tenzij anders vermeld) De Sint-Vituskerk in Onder de naam L. van den Brink & Zonen bouwde de Amsterdamse orgelmaker Matthias van den Brink uit Amsterdam in 1859 een tweeklaviers orgel met vrij pedaal voor de Sint-Vituskerk aan de Brinklaan in Hilversum. In deze in 1786 gebouwde en in 1853 vergrote kerk stond een orgel van Abraham Meere dat echter na de uitbreiding van de kerk als te klein werd ervaren. Matthias van den Brink, een zoon van de orgelmaker Leonard van den Brink ( ), zette het bedrijf na het overlijden van zijn vader voort onder de naam L. van den Brink & Zonen. Het nieuwe orgel telde 24 registers verdeeld over hoofdwerk, onderpositief en pedaal. De dispositie is te vinden in de bekende dispositieverzameling uit 1885 van M.H. van t Kruijs (zie eerste dispositiekader). In beschrijvingen van het orgel (o.m. in de encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ) wordt vermeld dat Van den Brink pijpwerk zou hebben overgenomen uit het vorige orgel. Bij Foto: Wikimedia/D.W.M. Verweij Hilversum, R.-k. Sint-Vituskerk Bouwer: L. van den Brink & Zonen, 1859 Hoofdmanuaal Prestant Bourdon Holpijp Octaaf Fluit Quint Octaaf Mixtuur Cornet Trompet Bovenmanuaal Prestant Holpijp Dwarsfluit disc. Viola da Gamba Fluit Octaaf Blokfluit Kromhoorn Pedaal Prestant Subbas Holpijp Octaaf Fagot Trombone 16 vt 3 vt 2 vt 2-4 st 5 st 2 vt 2 vt 16 vt 16 vt het pijpwerkonderzoek ten behoeve van de laatste restauratie heeft adviseur Cees van der Poel echter geen enkele afwijkende pijp gevonden die toegeschreven kan worden aan Meere. Niettemin is het mogelijk dat Van den Brink Meere-pijpwerk heeft gebruikt voor het oorspronkelijke, reeds lang geleden verloren gegane onderpositief. Rond 1890 bleek het kerkgebouw alweer te klein. Op de plaats van de oude kerk verrees in twee jaar tijd het huidige kerkgebouw in neogotische stijl, onder architectuur van de bekende bouwmeester P.J.H. Cuypers uit Roermond. Aanvankelijk nog zonder toren, maar na de oprichting door enkele invloedrijke paro- De Orgelvriend 27

7 Orgelhistorie en jeugd Orgelkids deelt internationale ervaringen Over ruim een maand is het zover: op 4 juli vindt de feestelijke Orgelkids Inspiratiedag plaats in Amersfoort. Elkaar ontmoeten, mogelijkheden ervaren en educatieve ideeën uitwisselen, dat zijn belangrijke ingrediënten voor deze dag, bedoeld voor orgelvrienden uit Nederland en Vlaanderen. Hoe maak je de jeugd warm voor het orgel? Die vraag wordt wereldwijd gesteld, en op veel verschillende manieren beantwoord. De intensieve internationale contacten van Orgelkids maken een uitwisseling van goede ideeën en bewezen praktijkvoorbeelden een stuk eenvoudiger. Op deze dag onderzoeken we samen veel van die verzamelde mogelijkheden, in presentaties, workshops, gespreksronden, concerten en met een (internationale) informatiemarkt. Ontmoeting met gelijkgestemden In april 2019 presenteerde Lydia Vroegindeweij het project Orgelkids in Stade (D) tijdens een driedaags symposium over orgelcultuur en jeugd. Naast de inhoudelijke informatie waren ook de ontmoetingen zeer waardevol: Het is zo inspirerend om te merken dat er nog veel meer mensen zijn die de jeugd willen bereiken met mooie activiteiten. De ervaringen delen en contacten leggen met anderen die aan hetzelfde doel werken is enorm verrijkend vertelde een van de deelnemers. Die uitwisseling zal ook zeker een element zijn tijdens de Inspiratiedag in Amersfoort. In veel orgelcommissies is immers vaak wel een voortrekker te vinden, die er graag werk van wil maken om de jeugd aan te spreken, maar nog niet precies weet wat en hoe. Wat is een goed project rond ons orgel? Hoe krijg je plaatselijk een project van de grond met de scholen? Een goed project vereist samenspel en medestanders. Tegelijk hebben orgelcommissies meer taken en moet het werk al verdeeld worden over een kleine groep vrijwilligers. Juist dan helpt een stimulans om op zo n dag gelijkgestemden te ontmoeten en bovendien met bruikbare ideeën thuis te komen, die relatief eenvoudig uitvoerbaar te maken zijn. Als warming up delen we graag alvast een paar voorproefjes van concepten en workshops, die op 4 juli of in het te verschijnen boek Orgel in de klas uitgebreider aan bod zullen komen. den in de kerk nabootsen kan gelukkig ook op een andere manier. Er bestaan originele fluitjes waarmee vogels te imiteren zijn (bijv. de Audubon bird call). Gecombineerd met de akoestiek van de kerk levert dat een fantastisch effect op. Een paar kinderen spelen voor vogel en samen met de organist improviseren zij bijvoorbeeld een boswandeling. In een aansluitend concert past daar uitstekend orgelliteratuur bij zoals Capriccio sopra il Cucu van Johann Caspar Kerll, Engels Nachtegaeltje van Jacob van Eyck of Le Coucou van Louis-Claude Daquin. Met oudere kinderen kun je ook een technische uitdaging aangaan door zelf een nachtegaalregister te bouwen, gebaseerd op de waterfluit. Orgelkind van de dag Bij veel organisten ontstond de orgelliefde door de zondagse verleiding: als kind luisteren naar het orgelspel in de kerk en kijken bij de orgelbank. Ook op kinderen van nu kan die vonk nog overslaan. Maak er eens een serieuze taak en functie van: Assistent-organist van de dag. Dit kind is op de afgesproken zondag op tijd aanwezig in de kerk, helpt de organist bij het ordenen en klaarzetten van de muziek op de lessenaar, misschien Foto: Lydia Vroegindeweij Lydia Vroegindeweij Vogelconcert met kinderen Barokorgels hebben soms een speels effectregister dat een vogel imiteert, de Nachtegaal, Rossignol of Vogelsang. In Nederland treffen we die helaas nauwelijks aan. Maar een klanklandschap met vogelgelui- Vogelfluitjes. 34 De Orgelvriend

8 Nieuwsgierig naar de rest van de inhoud? Neem een (proef)abonnement of bestel een los nummer op De Proefabonnement van 3 nummers voor slechts 14,00 Of neem een abonnement. Het eerste jaar voor 42,75 daarna 57,- Interview met Hans Jaargang 61 nr. 5 rgelvriend Fidom Garmerwolde, Dorp skerk (bij betaling via machtiging 1,00 korting) Enkhuizen, Westerker k Prijs los numm er 7,00 De Hilversum, R.-k. Sint- Vituskerk rgelvriend