Ordening data en ecologische kengetallen Project 377 HAK Stand van zaken 30 januari 2012 In opdracht van Rijkswaterstaat Oost Nederland

Transcriptie

1 Ordening data en ecologische kengetallen Project 377 HA Stand van zaken 30 januari 2012 In opdracht van Rijkswaterstaat Oost Nederland

2 Dataset Boven-Rijn, Waal, IJssel, Neder-Rijn, Lek, Maas en winterbed Scheppen, borstelen, happen, grijpen, werpen, steken, filteren en kunstmatig substraat Periode monsters 1126 taxa

3 Waterstand: van nat naar droog

4

5 Leeuwen

6 Ligging van de monsterpunten

7 Alle monsters (2014) Alle Boven-Rijn ,1 Waal ,2 IJssel ,1 Neder-Rijn ,5 Lek ,0 Maas ,1 Haringvliet 11 0,5 Totaal

8 Zomerbed (1044) Zomerbed Boven-Rijn ,8 Waal ,5 IJssel ,5 Neder-Rijn ,7 Lek ,9 Maas ,6 Totaal

9 Nevengeulen (449) Nevengeulen Boven-Rijn 0,0 Waal ,6 IJssel ,5 Neder-Rijn ,9 Lek 0,0 Maas 0,0 Totaal

10 Bemonstering van de rivier door het jaar heen Aantal monsters Maand

11 ampen 25 maart 1980 De eerste

12 Duursche Waarden

13 Blauwe amer & Plasserwaard

14 Beneden Leeuwen

15 Opijnen

16 Gameren & 2009

17 Databestanden aanvullen

18 GIS

19 Data

20 Google earth

21 TWINSPAN clusteranalyse 32 clusters met: 19 clusters van 1346 monsters uit het zomerbed en nevengeulen 13 clusters van 506 monsters uit stagnante wateren in het winterbed 9 soortgroepen met in totaal 230 soorten

22 19 clusters van 1346 monsters uit het zomerbed 6 clusters van bodemhappen in het zomerbed en permanent stromende nevengeulen Robackia demeijerei groep van schuivend rivierzand 13 clusters van oevermonsters en nevengeulen Jaera istri groep van stenen in de oeverzone

23 13 clusters van 506 monsters uit wateren in het winterbed 7 clusters van wateren in uiterwaarden waar geulen zijn gegraven (Opijnen. Afferden, Leeuwen, Blauwe amer en Duursche Waarden) Ablabesmyia monilis groep 6 clusters van wateren met een lagere dynamiek en goed ontwikkelde oevervegetatie (Breemwaard voor ingreep, Leeuwen begroeide strang, Blauwe amer voor ingreep, putten in onderzoek van den Brink (1990) Sigara striata groep

24 QBWat toetsing op maatlatten R7: 1346 monsters waarvan 20 met een goede beoordeling. Gemiddelde score 0,333±0,121 M5: 506 monsters waarvan 32 een goede beoordeling. Gemiddelde score 0,369±0,148

25 RW score (R7) door het jaar heen 0,60 0,55 0,50 0,45 9 RW score 0,40 0,35 0, ,25 0,20 1 0, Maand

26 RW score per cluster voor R7 Clusters Waal nevengeul Waal nevengeul Waal nevengeul Lek kribvak Waal nevengeul Alle rivieren stenen in oever Maas zomerbed IJssel oever en knikkers IJssel knikkers Boven-Rijn knikkers Waal nevengeul Waal nevengeul/kribvak Lek eteldiep zomerbed Alle Rijntakken zomerbed Waal kribvak/nevengeul Waal kribvak Waal kribvak Boven-Rijn en Waal Zomerbed Waal Zomerbed Waal Zomerbed 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7

27 RW score R7 voor Rijn en Seine 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 Rijntakken R07 Seine R07 0,3 0,2 0,

28 Vergelijking Rijn en Seine R7 Rijn gemiddelde score 0,333±0,121 R7 Seine gemiddelde score 0,737±0,100

29 ER in relatie tot de waterstand

30 Hoge ER vooral na hoge afvoer

31 Hoge RW score bij: Monsters afkomstig van de diepe bodem van het zomerbed met extreem weinig soorten, maar wel kenmerkend Monsters genomen in de winter in poelen na topafvoer (1 febr. 1995) Monsters genomen in het voorjaar in het zomerbed na hoge afvoer Exuviae verzameld met hoog water in de winter (febr. en maart 1982) met veel EPT uit de voet van de Alpen

32 Uitdrogende hoogwaterpoel Millingerduin maart 1995 veel EPT

33 Lage RW score bij: Alle andere monsters en dus: Huidige nevengeulen bieden geen uitkomst Oevers en zomerbed vormen geen geschikte biotoop voor een diverse macrofauna-gemeenschap Waaraan ligt dat?

34 Verschillende componenten van de RW-score Aantal families EPT Negatief dominanten % abund. Rijn enmerkende taxa % aantal Seine Positief dominanten + kenm. taxa % abund %

35 Invloed negatief dominanten op RW score 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 ND - 10% Gemeten ND + 10% 0,3 0,2 0, Volgnummer van de monsters

36 Invloed families EPT op RW score 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 EPT 5 EPT 3-4 Gemeten 0,3 0,2 0, Volgnummer van de monsters

37 Meer EPT families Hoe gaan we dat doen? Herintroductie? Nog schoner water? Minder golfslag door scheepvaart? Minder exotisch substraat? Meer natuurlijk substraat? Meer natuurlijk voedsel?

38 Overijsselse Vecht 2011

39

40 Nieuw biotoop, nieuw voedsel en bijzondere soorten EPT

41 Overijsselse Vecht Jaar RW score 0,42 0,36 0,36 0,55 arakteristieke RWsoorten (R6) Tinodes waeneri Procloeon bifidum Eukiefferiella ilkleyensis Orthocladius thienemanni Xenochironomus xenolabis Mideopsis crassipes Atyaephyra desmaresti Platambus maculatus Ancylus fluviatilis Cyrnus trimaculatus Polypedilum cultellatum Calopteryx splendens Simulium erythrocephalum Synorthocladius semivirens Halesus radiatus Paratrichocladius rufiventris Haliplus laminatus Harnischia Cricotopus triannulatus agg Polypedilum scalaenum Branchiura sowerbyi Cryptotendipes Nais pardalis Unio tumidus Ephemera vulgata Heptagenia flava Micronecta poweri Athripsodes cinereus Hydropsyche angustipennis Neureclipsis bimaculata Orthotrichia Rheocricotopus chalybeatus Psammoryctides barbatus Forelia variegator Platycnemis pennipes Anabolia nervosa Ecnomus tenellus Molanna angustata Demicryptochironomus vulneratus Cladotanytarsus gr. mancus Stempellinella Totaal Unieke soorten

42 Maas eent 1700 Jaar 1700 RW score 0,83 arakteristieke RW-soorten (R7) Maas eent Jaar 1700 Unio crassus nanus Unio tumidus Choroterpes picteti Ephemera lineata Heptagenia sulphurea Palingenia longicauda Macronychus quadrituberculatus Oulimnius rivularis Cheumatopsyche lepida Hydropsyche contubernalis PD Hydropsyche pellucidula Lepidostoma hirtum Psychomyia pusilla Prosimulium hirtipes PD Simulium equinum Rheopelopia Chironomus acutiventris Cryptotendipes usmaensis Anabolia nervosa Brachycentrus subnubilus

43 Tisza Hongarije

44 Allier Frankrijk

45 Maas Lotharingen

46 Yonne Frankrijk

47 Oise Frankrijk

48 Aisne Frankrijk

49 Marne Frankrijk

50 Seine Frankrijk

51 Succes!

52 Dank voor Uw aandacht