«Transparantie en politiek»

Transcriptie

1 Resultaten van de enquête. «Transparantie en politiek» Persconferentie van 3 juni 2009 Persdossier 1

2 Inhoudstafel 1. Persbericht Transparency International Belgium Het project transparantie en politiek Methodologie Analyse van de resultaten van de enquête: enkele grote trends Diagrammen Resultaten...41 Voor iedere regio, met details per partij...50 Brussel...50 Vlaanderen...64 Wallonië

3 1. Persbericht TRANSPARENCY INTERNATIONAL BELGIUM Persbericht van 3 juni :30 Brussel Brussel, 3 juni Transparency International Belgium onthult de resultaten van haar enquête bij ongeveer 550 kandidaten voor de regionale verkiezingen. Het klimaat lijkt geschikt om belangrijke vooruitgang te boeken op het vlak van een transparante overheid tijdens de nieuwe regionale legislatuur. De nieuwe regionale legislatuur zou dé kans kunnen zijn om belangrijke stappen te zetten in de richting van meer publieke transparantie. Dat is de belangrijkste conclusie van de enquête Transparantie en Politiek van de organisatie Transparency International Belgium, waar meer dan 550 kandidaten voor de regionale verkiezingen van 2009 aan hebben deelgenomen. Meerdere maatregelen werden positief onthaald. De kandidaten willen een wetgeving die verder gaat dan de huidige wanneer het gaat om de controle op het cumuleren van mandaten (84%). Een minderheid, maar een die goed vertegenwoordigd is binnen bepaalde partijen, wil echter dat deze kwestie wordt toevertrouwd aan de partijen of aan de individuele mandataris zelf. Een verpletterende meerderheid van de Vlaamse (90%) en Brusselse (97%) kandidaten wil dat de inkomsten en voordelen verbonden aan de publieke mandaten moeten aangegeven worden, hoewel dit in deze gewesten niet verplicht is. Zal Wallonië als voorbeeld dienen? De aangifte van inkomsten en voordelen verbonden aan privémandaten heeft dan weer 75% positieve stemmers, maar er zijn belangrijke verschillen tussen de gewesten, de partijen en zelfs binnen partijen. De vraag waar het privéleven van een publiek mandataris ophoudt blijft dus relevant. Wat de aangifte van het vermogen betreft: meer dan de helft van de bevraagde kandidaten wil dat de aangifte die vandaag verplicht is maar vertrouwelijk voor veel mandatarissen systematisch gecontroleerd wordt door een onafhankelijk orgaan of openbaar gemaakt wordt. Een andere vraag die het debat dikwijls voedt in verkiezingstijd gaat over politici die zich kandidaatstellen maar niet van plan zijn te zetelen: niet meer dan een kleine minderheid van de kandidaten (6%) vindt dat er niet moet opgetreden worden. 50% is bereid het zetelen in de laatste vergadering waarvoor men verkozen is te verplichten, en 9% wil de verkozenen verplichten hun mandaten op te geven voor ze zich kandidaatstellen. Tot slot vindt de overgrote meerderheid van de kandidaten dat de overheidssteun en de openbare aanbestedingen nog steeds niet transparant genoeg zijn, en dat er een door de overheid verplichte deontologische code moet worden ingevoerd voor privéondernemingen die staatssteun ontvangen. Deze code zou ondermeer bepaalde praktijken in verband met de verloning van het bestuur regelen. 3

4 De details over de enquête en over de resultaten zijn van nu af aan beschikbaar op Voor meer informatie: Kan je onze website bezoeken Contact : Chantal Hébette-Van den Broeke Voorzitter TEL.: info@transparencybelgium.be 4

5 2. Transparency International Belgium Transparency International Belgium is de Belgische tak van de wereldwijde organisatie Transparency International (TI). Deze politiek onafhankelijke organisatie werd opgericht in 1993 en is de belangrijkste niet-gouvernementele organisatie die zich zowel op nationaal als op internationaal niveau inzet voor de bestrijding van corruptie. TI werkt constructief samen met regeringen, de privésector en het maatschappelijk middenveld. Transparency International werkt ook nauw samen met internationale organisaties zoals de OESO, de Wereldbank, het Bureau van de Verenigde Naties voor Drugs- en Misdaadbestrijding, de Regionale Ontwikkelingsbanken en de Internationale Kamer van Koophandel. Transparency International spoort geen individuele corruptiegevallen op, maar draagt bij aan corruptiebestrijding door concrete voorstellen te doen op basis van grondig en betrouwbaar onderzoek. De organisatie zet in op sensibilisering en preventie. Transparency International is actief in meer dan 90 landen over de hele wereld. Wil u meer te weten komen over Transparency International en de nationale afdelingen? Raadpleeg dan de officiële website van Transparency International: De leden van de Raad van Bestuur van Transparency International Belgium (TI-Belgium) zijn gespecialiseerd in corruptiekwesties. TI-B heeft sinds oktober 2008 ook een klein Executive Team van jonge universitairen (economen, politieke wetenschappers, enz.), opgeleid in België en in het buitenland. Ze zijn aan de organisatie verbonden als stagiaires of als vrijwilligers. Het Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) onthaalt dit team in haar kantoren aan de Arenbergstraat 13 in Brussel. Wil u meer weten over Transparency International Belgium? Kijk dan op onze website Onze doelstelling: corruptie bestrijden. We definiëren corruptie als het misbruik van toevertrouwde macht voor persoonlijk profijt. Het benadeelt iedereen wiens leven, levensonderhoud of geluk afhangt van de integriteit van mensen in een positie met gezag. Sinds het eind van de jaren 70 is de internationale gemeenschap zich steeds meer bewust van de kwalijke gevolgen van corruptie voor het algemeen belang. 5

6 Vandaag bestaat er internationale consensus dat corruptie: De economische ontwikkeling afremt. Een dreiging vormt voor de democratie en voor een goed openbaar beleid. Armoede in stand houdt. Aangezien corruptie per definitie verborgen is, zijn er geen feitelijke gegevens of objectieve statistieken beschikbaar die het niveau van corruptie kunnen meten. Daarom beroept Transparency International (TI) zich sinds 1995 op opinieonderzoeken die de perceptie in kaart brengen, om zo het corruptieniveau te evalueren. TI publiceert drie indexen: Corruption Perception Index (CPI) geeft de perceptie van het corruptieniveau weer van de zakenwereld over de passieve corruptie binnen de overheidsadministraties en de politieke klasse in 180 landen (jaarlijks) De Global Corruption Barometer (GCB) is een jaarlijkse indicatie van de publieke opinie over en ervaring met corruptie in 60 landen. De Bribery Payers Index (BPI) geeft een rangschikking van de grootste exportlanden volgens de waarschijnlijkheid dat bedrijven uit deze landen steekpenningen betalen in het buitenland. Corruptie is geen fataliteit: elke dag bewijzen getuigenissen van over de hele wereld ons dat het mogelijk is om corruptie in te tomen. Wat doen we? We bestaan al enkele jaren Baron Godeaux die onlangs is overleden, heeft onze organisatie 10 jaar lang voorgezeten. Maar enkele maanden geleden hebben we het tempo verhoogd. We hebben ervoor gekozen de nadruk te leggen op 2 domeinen: ethiek en de banksector, en ethiek en politiek. Over het thema van ethiek en de banksector: We hebben 3 conferenties georganiseerd: La corruption douce dans les marchés bancaire et financier door Eric De Keuleneer, Kan transparantie de banken redden? door Luc Van Liedekerke en Crise des valeurs et valeurs de la crise: faut-il avoir peur de la déontologie des banquiers? door Jean-Pierre Buyle. Verder was er ook nog een workshop over banken en ethiek met Axel Miller, bestemd voor bestuurders in de bankwereld. We hebben ook een brainstormgroep opgericht over banken en ethiek, waar academische experts uit verschillende disciplines samenkomen. Deze bijeenkomsten onderzoeken een systeem van autoregulering en ethische gedragscodes voor de banksector. De focus ligt op cultuur en corporate governance (bezoldiging, gedragscode) en op een technisch luik over 6

7 sancties en financiële producten. De conclusies van dit werk zullen worden gepubliceerd, zowel om te informeren als om concrete voorstellen te doen. Deze persconferentie sluit aan bij het thema ethiek en politiek, dat hieronder wordt beschreven (punt 3). 3. Het project transparantie en politiek. Meer dan een maand geleden zijn we, in het kader van onze advocacy om de integriteit in de politiek en in de zakenwereld te bevorderen, gestart met een enquête transparantie en politiek. De kandidaten voor de regionale verkiezingen 2009 werd gevraagd naar hun positie inzake de cumulatie van mandaten, openbare aanbestedingen, partijfinanciering, enz. Het resultaat van deze enquête, waar meer dan 550 kandidaten aan hebben deelgenomen, wordt vandaag openbaar gemaakt. Tezelfdertijd hebben we twee blogs onderhouden, op Knack.be en op lesoir.be, waarin de vragen die we stellen aan een groot publiek worden voorgesteld. Tijdens de enquête kwam het thema van transparantie op de voorpagina s terecht, met nieuws uit de Belgische en de buitenlandse actualiteit. 4. Methodologie De vragenlijst werd in verschillende fasen opgesteld: 1. Een analyse van de belangrijkste debatten inzake transparantie in de politiek, gebaseerd Belgische en buitenlandse pers en de activiteiten van Transparency International in België en in het buitenland. 2. Uitwisseling van ideeën met drie afdelingen van Transparency International (TI) die dit soort initiatief al hadden genomen: TI Frankrijk, TI Duitsland en TI Israël. Na deze uitwisselingen en interne discussies hebben we gekozen de kandidaten en niet de partijen te benaderen. 3. De vragen opstellen, die vervolgens werden voorgelegd aan experts van CEVIPOL van de ULB en CRISP. 4. Het testen van de vragen, dankzij interviews met een eerste reeks kandidaten uit de belangrijkste partijen van het land, zowel Franstaligen als Nederlandstaligen. Vervolgens werden de adressen van de kandidaten verzameld via de website van hun partij en de regionale afdelingen ervan. In bepaalde gevallen waren het de partijen zelf die ons de adressen hebben doorgestuurd. Het dekkingspercentage van de kandidaten verschilt dus al naargelang de partij. De s werden in verschillende golven opgestuurd tussen 15 april en 11 mei, telkens meteen na het publiceren van de kieslijsten. Er werden twee herinneringsoproepen verstuurd op 15 en 22 mei. Ook de kleine partijen werden gecontacteerd en uitgenodigd om deel te nemen aan de vragenlijst. Slechts vijf van hen hebben hun kandidaten gevraagd te antwoorden 1. Belangrijke opmerking: deelnemingspercentage. 1 Het gaat om ESG en Nation voor Brussel, PTB+ en FN voor Wallonië en S-LP voor Vlaanderen. 7

8 Op de uiterste datum voor het versturen van de antwoorden, 29 mei, telden we 546 antwoorden: 124 voor Brussel, 202 voor Vlaanderen en 220 voor Wallonië. Dit zijn antwoorden op 1993 uitnodigingen per mail. Er kunnen twee belangrijke opmerkingen gemaakt worden over de cijfers en de gegevens die we in dit document voorstellen. 1. Door het medium , het enige haalbare medium voor een organisatie als Transparency International, hebben we niet kunnen controleren of alle uitnodigingen gelezen, of zelfs nog maar gekregen zijn (adreswijzigingen, enz.). Om dit probleem te vermijden, hebben we ook aan de partijsecretariaten gevraagd de informatie door te geven. 2. De resultaten die we voorstellen werden niet gewogen per partij. Er is dus een oververtegenwoordiging van de partijen waarvan meer kandidaten geantwoord hebben 2. Om dit effect te verkleinen, presenteren we u de volledige resultaten in de tabellen aan het einde van het document en we geven een grafische voorstellingen van de resultaten van de belangrijkste partijen over de 8 vragen die we wilden uitdiepen. Ter informatie, het deelnamepercentage is het volgende: Vlaanderen 3 : 202 antwoorden op 993 uitnodigingen, of een deelnemingspercentage van 20%. Aantal antwoorden per partij in verhouding tot het aantal verstuurde uitnodigingen: CD&V: 17/180, Groen!: 43/119, LDD: 9/47, N-VA: 32/128, Open VLD: 35/150, SP.A: 37/202, VB: 17/44, SLP: 12/124. Wallonië antwoorden op 572 uitnodigingen, of een deelnemingspercentage van 37%: Aantal antwoorden per partij in verhouding tot het aantal verstuurde uitnodigingen: PS: 40/127, CDH: 39/144, ECOLO: 97/150, MR: 41/144, PTB+ : 2/1, FN : 2/1. Brussel antwoorden op 324 uitnodigingen, of een deelnemingspercentage van 38%: Aantal antwoorden per partij in verhouding tot het aantal verstuurde uitnodigingen: PS: 21/80, CDH: 19/69, ECOLO: 45/87, MR: 18/81, CD&V: 1/18, OpenVLD: 5/17, SP.A: 7/28, Groen!: 3/16, N-VA: 1/9, VB: 0/5, LDD: 0/1, ESG 1/1, Nation 2/1. 3. Tot slot hebben we ervoor gekozen alle antwoorden van de Franstalige en de Nederlandstalige kandidaten uit Brussel samen weer te geven, omdat de vragenlijst vooral een regionaal overzicht wil geven. We willen nog opmerken dat sommige van de resultaten die we voorstellen per partij voor de hoofdstad nauwelijks representatief zijn, omdat we weinig antwoorden hebben gekregen. De gegevens zijn beschikbaar per regio, per kieskring en per partij. 131 kandidaten hebben ervoor gekozen anoniem te blijven. 2 Soms de partijen die de meeste uitnodigingen gekregen voor redenen die we hierboven aanhalen. 3 De Vlaamse kieslijsten alle kieskringen samen tellen maximum 220 kandidaten, vervangers inbegrepen (dit is overigens het geval voor alle grote lijsten). 4 De Waalse kieslijsten alle kieskringen samen tellen maximum 150 kandidaten, vervangers inbegrepen (dit is overigens het geval voor alle grote lijsten). 5 De Brusselse kieslijsten alle kieskringen samen tellen maximum 87 kandidaten voor de Franstalige lijsten en 37 voor de Nederlandstalige, vervangers inbegrepen (dit is overigens het geval voor alle grote lijsten). 8

9 286 van de kandidaten hebben hun antwoord verder toegelicht (vraag 15). 9

10 5. Analyse van de resultaten van de enquête: enkele grote trends De vraag omtrent het cumuleren van mandaten (vraag 7) wordt ongetwijfeld het vaakst gesteld als men het heeft over transparantie in de politiek. Op dit moment zijn in de regionale, federale en Europese wetgeving maar een aantal cumulaties van mandaten verboden (bijvoorbeeld provincieraadslid en regionaal parlementariër). De vraag is moeten we nog verder gaan en vooral, wie moet deze omkadering van de cumulatie van mandaten op zich nemen? De cumulatie van mandaten vastleggen reglementeren door de wet is veruit (84%) de meest populaire oplossing bij de ondervraagde kandidaten. 11% zou deze kwestie laten afhangen van de partijen, en 8% denkt dat het een individuele beslissing is van de mandataris. Deze resultaten zeggen nog niets over de sterke discrepanties tussen de partijen: zo is in Vlaanderen bijna een derde van de liberalen te vinden voor een individuele beslissing van de mandataris, en in Wallonië wilde bijna de helft van de socialistische kandidaten deze vraag overlaten aan de partij. We willen hier nog preciseren dat voor deze vraag de kandidaten meerdere antwoorden mochten aanduiden, maar bijna iedereen heeft maar één antwoord gegeven. Eens de kwestie van de cumulatie is opgehelderd, komt onvermijdelijk die van de aangifte van mandaten. Op dit moment is het voor de meerderheid van de publieke mandatarissen verplicht hun publieke mandaten aan te geven, maar - met uitzondering van Wallonië is er geen enkele verplichting de inkomsten verbonden aan deze mandaten aan te geven. Nochtans zeggen de Vlaamse (90%) en de Brusselse (97%) kandidaten te vinden zijn voor (vraag 2) een aangifte van de inkomsten en voordelen die ze uit hun publieke mandaten halen. Toch gaan er achter deze 90% in Vlaanderen grote verschillen tussen de partijen schuil: de voordelen uit publieke mandaten in de publieke arena gooien is voor 38% van de kandidaten van CD&V en 18% van Open VLD niet altijd een goede en niet altijd een slechte zaak. Gaan we in die twee gewesten echter toch een wetgeving van dezelfde soort als die in Wallonië tegemoet? En in het geval van de parlementsleden zouden zij ontslagen zijn van de verplichting die wordt opgelegd aan de publieke mandatarissen, zoals in Wallonië? Wanneer we de vraag aankaarten (3) over de aangifte van inkomsten verbonden aan privémandaten, zijn de antwoorden veel uiteenlopender dan voor de vraag naar de publieke mandaten. Hier worden er grote verschillen opgetekend tussen de gewesten, tussen partijen en soms zelfs binnen partijen. Deze variatie getuigt ervan dat het debat nog woedt. Is dit te wijten aan een verschillende kijk op het privéleven die gewestelijke en ideologische verschillen overbrugt? Wallonië is de enige van de drie gewesten dat een wetgeving heeft opgesteld inzake de aangifte van inkomsten en voordelen uit privémandaten. In dezelfde context kunnen we de vraag (5) naar de aangifte van het patrimonium situeren. Voor een reeks publieke mandatarissen waaronder de regionale en federale parlementsleden is dit verplicht. Daarmee wil men bereiken dat het gerecht over een basis beschikt om zich (indien nodig) ervan te vergewissen dat er geen verrijking van het 10

11 personeel is gebeurd tijdens de regeerperiode. Wat opvalt: meer dan de helft van de kandidaten (52%) wil de transparantie vergroten en kiezen voor meer controle op deze vermogensaangifte. De Brusselse kandidaten zijn het meest te vinden voor een vergrote transparantie (60%), gevolgd door de Waalse (55%) en de Vlaamse (45%). Deze volgorde wordt echter niet aangehouden wanneer de vraag is, behalve het laten controleren van de aangifte door een onafhankelijk orgaan, of ze ook openbaar gemaakt moet worden. Slechts 6% van de Waalse kandidaten staat een openbaarmaking voor, in vergelijking met 15% (Brussel) en 13% (Vlaanderen) in de andere gewesten. En bijna alle andere kandidaten, zij die niet achter een vergrote transparantie staan, willen tenminste de bestaande situatie behouden, waar de vermogensaangifte verplicht maar vertrouwelijk is. Concluderend merken we nog op dat minder wetgeving geen optie is (3%). Hier volgt een andere vraag (8) die regelmatig stof geeft voor debatten in de verkiezingsperiode. Wat valt er te maken van de kandidaten die zich verkiesbaar stellen maar niet van plan zijn te zetelen? Niet meer dan een kleine minderheid (6%) van de bevraagde kandidaten vindt dat er niets moet gebeuren ten opzichte van de bestaande wetgeving. Voor 37% is het genoeg om de kandidaten te verplichten hun intenties vooraf bekend te maken. De helft van de bevraagden is bereid de verplichting op te leggen te zetelen waar men het laatst voor verkozen is. Een minderheid (9%) is bereid verder te gaan met een extreme oplossing: de verkozenen verplichten ontslag te nemen voor ze zich kandidaat stellen. Kortom, er zijn verschillende formules, maar de wil om op te treden in dit domein (94%) is duidelijk. Vragen 11 en 12 behandelen twee verschillende onderwerpen: overheidssteun en openbare aanbestedingen. Toch is het antwoord gelijklopend: respectievelijk 4% en 8% van de ondervraagde kandidaten vindt dat de overheidssteun en de openbare aanbestedingen niet helemaal transparant zijn. Voor 64% van de kandidaten worden zelfs in het beste geval de subsidies soms wel, soms niet op een transparante manier toegekend. Er blijven dus heel wat grijze zones in deze materie. De Brusselse kandidaten zijn het minst ontevreden met de situatie: 50% vindt dat de overheidssteun op een transparante manier wordt toegekend in de meeste gevallen. Dit percentage is maar 31% voor de Waalse en 29% voor de Vlaamse kandidaten. De situatie verschilt erg van partij tot partij. Aan de ene kant zijn de meerderheidspartijen PS in Wallonië, CD&V en Open VLD in Vlaanderen relatief tevreden met de werking van de overheidssteun (respectievelijk 94%, 44% en 45% vindt dat deze meestal transparant is. Aan de andere kant is de oppositie MR in Wallonië en Lijst Dedecker en het Vlaams Belang in Vlaanderen erg ontevreden: respectievelijk 40%, 78% en 53% van de kandidaten vindt dat de steun zelden of nooit transparant wordt toegekend. De openbare aanbestedingen zouden voor 52% van de Brusselse en de Waalse kandidaten in de meeste gevallen transparant worden toegekend, en dit voor 36% van de Vlaamse kandidaten. Het scenario van de overheidssteun wordt herhaald bij de openbare aanbestedingen, al is de oppositie hier zwakker (respectievelijk 22%, 33% en 41% voor MR, Lijst Dedecker en het Vlaams Belang). 11

12 Tot slot bestaat er maar weinig twijfel over de erg actuele vragen (13 en 14) omtrent de deontologie en een systeem van sancties in de privésector. Voor 70% van de kandidaten die deelnamen aan de enquête moeten de overheid meer maatregelen voorzien over de deontologie van privéondernemingen die staatssteun krijgen. Dit percentage loopt op tot 90% als alle eerder wel in de conclusie worden opgenomen. Wanneer het gaat om banken en het beroep van bankier vindt 68% (91% met de eerder wel bij) van de kandidaten dat de overheid een efficiënt sanctiemechanisme zou moeten voorzien indien het ethische aspect niet gerespecteerd wordt. Deze kwesties zijn het thema van een denktank van academische experts, georganiseerd door Transparency International Belgium. Het doel is een voorstel te doen voor een systeem van autoregulering en een ethische gedragscode voor de banksector. 12

13 6. Diagrammen Opmerking : voor de vragen die behandeld worden tijdens de persconferentie, zijn de diagrammen op nationaal, regionaal en regionaal per partij weergegeven (wanneer minstens drie kandidaten van die partij in dat gewest hebben geantwoord). In alle andere gevallen werden enkel de nationale en de regionale diagrammen weergegeven. Vraag 1 : Transparency International definieert corruptie als «het misbruik van toevertrouwde macht voor persoonlijk profijt». Wat zou volgens u, in de huidige economische en sociale context, de houding moeten zijn van de volgende Vlaamse regionale overheid met betrekking tot de strijd tegen corruptie? Zou dit: Nationaal (537 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (123 antwoorden) (200 antwoorden) (214 antwoorden) 13

14 Vraag 2 : Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn om de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van het publiek mandaat aan te geven, waarbij ook de afgeleide mandaten 6 worden inbegrepen (beheerders van intercommunales, van huisvestings-maatschappijen, van VZW s)? 7 Zou dit volgens u: Nationaal (538 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (122 antwoorden) (200 antwoorden) (216 antwoorden) 6 Met een afgeleid mandaat wordt bedoeld: elke functie die wordt uitgeoefend door een titularis van een oorspronkelijk mandaat en dat hem/haar is toevertrouwd in de context van dit oorspronkelijk mandaat, zij het door de autoriteit waaronder het mandaat wordt uitgeoefend, zij het op eender welke andere wijze. 7 Deze verplichting bestaat nu slechts op het regionaal niveau van Wallonië voor de lokale mandatarissen. 14

15 Vraag 2 : Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn om de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van het publiek mandaat aan te geven, waarbij ook de afgeleide mandaten worden inbegrepen (beheerders van intercommunales, van huisvestingsmaatschappijen, van VZW s)? Zou dit volgens u: Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA (16 antwoorden) (43 antwoorden) (9 antwoorden) (32 antwoorden) OpenVLD SP.A S-LP VB (34 antwoorden) (37 antwoorden) (12 antwoorden) (17 antwoorden) Wallonië CDH ECOLO MR PS (38 antwoorden) (97 antwoorden) (41 antwoorden) (37 antwoorden) 15

16 Vraag 2 : Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn om de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van het publiek mandaat aan te geven, waarbij ook de afgeleide mandaten worden inbegrepen (beheerders van intercommunales, van huisvestingsmaatschappijen, van VZW s)? Zou dit volgens u: Brussel CD&V CDH CDH ECOLO ECOLO Groen! Groen! (1 antwoord) (19 antwoorden) (19 antwoorden) (19 antwoorden) (44 antwoorden) (19 antwoorden) (3 antwoorden) MR OpenVLD PS SP.A (17 antwoorden) (5 antwoorden) (21 antwoorden) (8 antwoorden) 16

17 Vraag 3 : Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van privémandaten 8 (bijvoorbeeld manager van een privé-onderneming), leidinggevende functies of beroepen die worden uitgeoefend, aan te geven? 9 Nationaal (539 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (123 antwoorden) (200 antwoorden) (216 antwoorden) 8 Het gaat hier over mandaten, leidinggevende functies of beroepen die niet vallen onder een oorspronkelijk of afgeleid mandaat, niet als mandaat, als functie of als openbaar ambt van politieke aard. 9 Deze verplichting bestaat momenteel enkel op regionaal niveau voor Wallonië voor de lokale mandaten. 17

18 Vraag 3 : Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van privémandaten (bijvoorbeeld manager van een privé-onderneming), leidinggevende functies of beroepen die worden uitgeoefend, aan te geven? Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA (16 antwoorden) (43 antwoorden) (9 antwoorden) (32 antwoorden) OpenVLD SP.A S-LP VB (34 antwoorden) (37 antwoorden) (12 antwoorden) (17 antwoorden) Wallonië CDH ECOLO MR PS (38 antwoorden) (97 antwoorden) (41 antwoorden) (37 antwoorden) 18

19 Vraag 3 : Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van privémandaten (bijvoorbeeld manager van een privé-onderneming), leidinggevende functies of beroepen die worden uitgeoefend, aan te geven? Brussel CDH ECOLO Groen! CD&V CDH ECOLO Groen! (19 antwoorden) (45 (19 antwoorden) (19 (3 antwoorden) (1 antwoord) (19 antwoorden) (45 antwoorden) (3 antwoorden) MR OpenVLD PS SP.A (17 antwoorden) (5 antwoorden) (21 antwoorden) (8 antwoorden) 19

20 Vraag 4 : In welke mate vindt u dat de niet-aangifte (na herinnering) of het foutief aangeven van publieke mandaten zou moeten worden bestraft, zonder rekening te houden met de huidige wettelijke bepalingen terzake? (meerdere antwoorden mogelijk) Nationaal (533 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (121 antwoorden) (196 antwoorden) (216 antwoorden) 20

21 Vraag 5 : Vindt u dat de aangifte van het vermogen van de federale en regionale parlementariërs: Nationaal (538 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (123 antwoorden) (200 antwoorden) (215 antwoorden) 21

22 Vraag 5 : Vindt u dat de aangifte van het vermogen van de federale en regionale parlementariërs: Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA (19 antwoorden) (43 antwoorden) (9 antwoorden) (32 antwoorden) OpenVLD SP.A S-LP VB (34 antwoorden) (37 antwoorden) (12 antwoorden) (17 antwoorden) Wallonië CDH ECOLO MR PS (38 antwoorden) (97 antwoorden) (41 antwoorden) (36 antwoorden) 22

23 Vraag 5 : Vindt u dat de aangifte van het vermogen van de federale en regionale parlementariërs: Brussel CD&V CDH CDH ECOLO ECOLO Groen! Groen! (1 antwoord) (19 antwoorden) (19 antwoorden) (45 antwoorden) (45 antwoorden) (3 antwoorden) (3 antwoorden) MR OpenVLD PS SP.A (17 antwoorden) (5 antwoorden) (21 antwoorden) (8 antwoorden) 23

24 Vraag 6 : Vindt u dat de wet zou moeten voorzien in het vervallen verklaren en/of onverkiesbaar stellen van publieke mandaten, wanneer men veroordeeld is voor corruptie, verduistering van geld of machtsmisbruik? 10 Nationaal (534 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (123 antwoorden) (197 antwoorden) (214 antwoorden) 10 TI B beoogt hier, in de wettelijke betekenis, de passieve corruptie (artikels 246 tot 249 en 504bis tot 504ter van het strafwetboek), actieve corruptie (strafwetboek art. 252), verduistering (strafwetboek art. 250), knevelarij (strafwetboek art. 245) of illegale belangenneming (strafwetboek art. 245). 24

25 Vraag 7 : Vindt u dat de kwestie van de cumulatie van mandaten - in zover deze nog niet is geregeld door een wettelijk kader - zou moeten worden bepaald door (meerdere antwoorden mogelijk): Nationaal (535 antwoorden) Indivueel Partij Wet Brussel Vlaanderen Wallonië (123 antwoorden) (197 antwoorden) (215 antwoorden) Individueel Partij Wet Individueel Partij Wet Individueel Partij Wet 25

26 Vraag 7 : Vindt u dat de kwestie van de cumulatie van mandaten - in zover deze nog niet is geregeld door een wettelijk kader - zou moeten worden bepaald door (meerdere antwoorden mogelijk): Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA OpenVLD SP.A SLP VB (16 antw.) (42 antw.) (9 antw.) (31 antw.) (34 antw.) (37 antw.) (12 antw.) (16 antw.) Wallonië CDH ECOLO MR PS (39 antw.) (97 antw.) (38 antw.) (39 antw.) 26

27 Vraag 7 : Vindt u dat de kwestie van de cumulatie van mandaten - in zover deze nog niet is geregeld door een wettelijk kader - zou moeten worden bepaald door (meerdere antwoorden mogelijk): Brussel CDH ECOLO Groen! MR OpenVLD PS SP.A (19 antw.) (45 antw.) (3 antw.) (17 antw.) (5 antw.) (21 antw.) (8 antw.) 27

28 Vraag 8 : In België kan iemand die op federaal niveau verkozen is zich technisch gezien verkiesbaar stellen voor de regionale verkiezingen, en vice versa. Een aantal verkozenen versterken op deze wijze lijsten met hun naam, terwijl ze niet noodzakelijk de intentie hebben het mandaat uit te oefenen waarvoor ze zich kandidaat stellen. Welke van de volgende initiatieven zou u in dit verband bereid zijn te steunen? (meerdere antwoorden mogelijk) Nationaal (532 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (120 antwoorden) (199 antwoorden) (213 antwoorden) 28

29 Vraag 8 : In België kan iemand die op federaal niveau verkozen is zich technisch gezien verkiesbaar stellen voor de regionale verkiezingen, en vice versa. Een aantal verkozenen versterken op deze wijze lijsten met hun naam, terwijl ze niet noodzakelijk de intentie hebben het mandaat uit te oefenen waarvoor ze zich kandidaat stellen. Welke van de volgende initiatieven zou u in dit verband bereid zijn te steunen? (meerdere antwoorden mogelijk) Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA (16 antwoorden) (43 antwoorden) (9 antwoorden) (32 antwoorden) OpenVLD SP.A SLP VB (33 antwoorden) (37 antwoorden) (12 antwoorden) (17 antwoorden) Wallonië CDH ECOLO MR PS (38 antwoorden) (96 antwoorden) (39 antwoorden) (38 antwoorden) 29

30 Vraag 8 : In België kan iemand die op federaal niveau verkozen is zich technisch gezien verkiesbaar stellen voor de regionale verkiezingen, en vice versa. Een aantal verkozenen versterken op deze wijze lijsten met hun naam, terwijl ze niet noodzakelijk de intentie hebben het mandaat uit te oefenen waarvoor ze zich kandidaat stellen. Welke van de volgende initiatieven zou u in dit verband bereid zijn te steunen? (meerdere antwoorden mogelijk) Brussel CDH ECOLO Groen! (19 antwoorden) (44 antwoorden) (3 antwoorden) MR OpenVLD PS SP.A (16 antwoorden) (5 antwoorden) (21 antwoorden) (7 antwoorden) 30

31 Vraag 9 : Vindt u de huidige bepalingen op het vlak van financiële en boekhoudkundige controle van politieke partijen in een Vlaamse context 11 : Nationaal (532 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (120 antwoorden) (198 antwoorden) (214 antwoorden) 11 Wet van 4 juli

32 Vraag 10 : Vindt u dat de huidige bepalingen op het vlak van verkiezingsuitgaven van partijen en individuele kandidaten in een Vlaamse context 12 : Nationaal (534 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (122 antwoorden) (200 antwoorden) (212 antwoorden) 12 Wet van 4 juli

33 Vraag 11 : Vindt u dat, in Vlaanderen, de wijze waarop de subsidies die door de openbare ambten worden toegekend transparant is? Nationaal (536 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (122 antwoorden) (199 antwoorden) (215 antwoorden) 33

34 Vraag 11 : Vindt u dat, in Vlaanderen, de wijze waarop de subsidies die door de openbare ambten worden toegekend transparant is? Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA (16 antwoorden) (43 antwoorden) (9 antwoorden) (32 antwoorden) OpenVLD SP.A S-LP VB (33 antwoorden) (37 antwoorden) (12 antwoorden) (17 antwoorden) Wallonië CDH ECOLO MR PS (38 antwoorden) (97 antwoorden) (41 antwoorden) (36 antwoorden) 34

35 Vraag 11 : Vindt u dat, in Vlaanderen, de wijze waarop de subsidies die door de openbare ambten worden toegekend transparant is? Brussel CD&V CDH CDH ECOLO ECOLO Groen! Groen! (1 antwoorden) (19 antwoorden) (19 antwoorden) (44 antwoorden) (44 antwoorden) (3 antwoorden) (3 antwoorden) MR OpenVLD PS SP.A (17 antwoorden) (5 antwoorden) (21 antwoorden) (8 antwoorden) 35

36 Vraag 12 : Vindt u dat, in Vlaanderen, de toekennings- en uitvoeringsprocedures van openbare aanbestedingen zoals ze momenteel worden toegepast, transparantie en een gelijke behandeling van potentiële kandidaten verzekert? Nationaal (536 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (122 antwoorden) (200 antwoorden) (214 antwoorden) 36

37 Vraag 12 : Vindt u dat, in Vlaanderen, de toekennings- en uitvoeringsprocedures van openbare aanbestedingen zoals ze momenteel worden toegepast, transparantie en een gelijke behandeling van potentiële kandidaten verzekert? Vlaanderen CD&V Groen! LDD N-VA (16 antwoorden) (43 antwoorden) (9 antwoorden) (32 antwoorden) OpenVLD SP.A S-LP VB (34 antwoorden) (37 antwoorden) (12 antwoorden) (17 antwoorden) Wallonië CDH ECOLO MR PS (38 antwoorden) (97 antwoorden) (41 antwoorden) (35 antwoorden) 37

38 Vraag 12 : Vindt u dat, in Vlaanderen, de toekennings- en uitvoeringsprocedures van openbare aanbestedingen zoals ze momenteel worden toegepast, transparantie en een gelijke behandeling van potentiële kandidaten verzekert? Brussel CD&V CDH CDH ECOLO ECOLO Groen! Groen! (1 antwoord) (19 antwoorden) (19 antwoorden) (44 antwoorden) (44 antwoorden) (3 antwoorden) (3 antwoorden) MR OpenVLD PS SP.A (17 antwoorden) (5 antwoorden) (21 antwoorden) (8 antwoorden) 38

39 Vraag 13 : Vindt u dat, wanneer de staat een privé-onderneming ondersteunt (subsidies, gesubsidieerde tewerkstelling, enz.), de overheid een deontologische code zou mogen opleggen waarin bepaalde praktijken van deze onderneming worden omkaderd, met name de lonen van hun bestuurders ( gouden parachutes, diverse bonussen, enz.)? Nationaal (537 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (122 antwoorden) (200 antwoorden) (215 antwoorden) 39

40 Vraag 14 : Vindt u dat het de taak is van de overheid om, in navolging van bepaalde beroepen (boekhouders, geneesheren, enz.), te voorzien in een sanctiemechanisme voor banken en bankiers die zich niet zouden houden aan een vastgelegd ethisch kader, in het bijzonder voor risicovol beheer? Nationaal (536 antwoorden) Brussel Vlaanderen Wallonië (122 antwoorden) (200 antwoorden) (214 antwoorden) 40

41 7. Resultaten De volledige resultaten worden hier voorgesteld. Merk op dat er bij vraag 4,7 en 8 meerdere oplossingen gekozen mochten worden 13. Voor geheel het land, met details per regio 1. Transparency International definieert corruptie als «het misbruik van toevertrouwde macht voor persoonlijk profijt». Wat zou volgens u, in de huidige economische en sociale context, de houding moeten zijn van de volgende Vlaamse/Brusselse/Waalse regionale overheid met betrekking tot de strijd tegen corruptie? Zou dit: Regio Brussel Vlaanderen Wallonië Eén van haar 3 eerste aantal prioriteiten moeten worden. % (per regio) 15,4% 18,0% 26,6% 20,9% één van haar prioriteiten moeten aantal worden. % (per regio) 54,5% 56,0% 65,9% 59,6% één van haar aandachtspunten aantal moeten worden, maar niet één van haar prioriteiten. % (per regio) 28,5% 23,5% 6,5% 17,9% een op te volgen thema moeten worden, maar dit is geen goede aantal strategie om integriteit te promoten. % (per regio) 0,8% 2,5% 0,5% 1,3% niet één van haar aantal aandachtspunten moeten worden. % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% aantal % (per regio) 0,8% 0,0% 0,5% 0,4% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 13 We kunnen dus niet echt spreken van een totaal voor elke categorie. 41

42 2. Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn om de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van het publiek mandaat aan te geven, waarbij ook de afgeleide mandaten 14 worden inbegrepen (beheerders van intercommunales, van huisvestingsmaatschappijen, van VZW s) 15? Zou dit volgens u: Een zeer goede zaak zijn. Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 84,4% 48,0% 92,6% 74,2% Een goede zaak zijn, zonder aantal meer. % (per regio) 12,3% 41,5% 6,9% 21,0% Niet altijd een goede, niet altijd aantal een slechte zaak zijn. % (per regio) 1,6% 8,5% 0,5% 3,7% Niet echt een goede zaak zijn. Helemaal geen goede zaak zijn. aantal % (per regio) 0,0% 1,5% 0,0% 0,6% aantal % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% aantal % (per regio) 1,6% 0,5% 0,0% 0,6% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 14 Met een afgeleid mandaat wordt bedoeld: elke functie die wordt uitgeoefend door een titularis van een oorspronkelijk mandaat en dat hem/haar is toevertrouwd in de context van dit oorspronkelijk mandaat, zij het door de autoriteit waaronder het mandaat wordt uitgeoefend, zij het op eender welke andere wijze. 15 Deze verplichting bestaat nu slechts op het regionaal niveau van Wallonië voor de lokale mandatarissen. 42

43 3. Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van privémandaten 16 (bijvoorbeeld manager van een privé-onderneming), leidinggevende functies of beroepen die worden uitgeoefend, aan te geven? 17 Een zeer goede zaak. Een goede zaak, zonder meer. Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 68,3% 27,0% 73,1% 54,9% aantal % (per regio) 17,1% 37,5% 8,8% 21,3% Niet altijd een goede, niet altijd aantal een slechte zaak. % (per regio) 8,9% 16,0% 13,0% 13,2% Niet echt een goede zaak zijn. Helemaal geen goede zaak zijn. aantal % (per regio) 3,3% 13,0% 2,3% 6,5% aantal % (per regio) 0,8% 5,0% 2,8% 3,2% aantal % (per regio) 1,6% 1,5% 0,0% 0,9% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 4. In welke mate vindt u dat de niet-aangifte (na herinnering) of het foutief aangeven van publieke mandaten zou moeten worden bestraft, zonder rekening te houden met de huidige wettelijke bepalingen terzake? (meerdere antwoorden mogelijk) Regio Brussel Vlaanderen Wallonië Er zou geen sanctie moeten aantal plaatsvinden. % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Inschrijving op een «schandlijst», aantal die gepubliceerd wordt in het staatsblad. % (per regio) 44,4% 22,3% 40,9% 34,8% Naargelang het geval, zou een aantal boete kunnen worden opgelegd van maximum % (per regio) 29,0% 29,2% 31,8% 30,2% Naargelang het geval, zou een boete kunnen worden opgelegd aantal die de som van overschrijdt. % (per regio) 30,6% 25,7% 33,2% 29,9% Vervallenverklaring van de aantal publieke mandaten. % (per regio) 49,2% 33,7% 55,5% 46,0% Onverkiesbaar stellen. aantal % (per regio) 10,5% 20,3% 11,8% 14,7% aantal % (per regio) 4,8% 5,9% 1,8% 4,0% 16 Het gaat hier over mandaten, leidinggevende functies of beroepen die niet vallen onder een oorspronkelijk of afgeleid mandaat, niet als mandaat, als functie of als openbaar ambt van politieke aard. 17 Deze verplichting bestaat momenteel enkel op regionaal niveau voor Wallonië voor de lokale mandaten. 43

44 5. Vindt u dat de aangifte van het vermogen van de federale en regionale parlementariërs: Regio Brussel Vlaanderen Wallonië Een zaak is die men beter niet zou toepassen. Een publieke aantal mandataris zou zijn/haar vermogen niet moeten % (per regio) 2,4% 3,0%,9% 2,0% aangeven. Een zaak is die zou moeten worden overgelaten aan de persoon in kwestie. Het staat iedere mandataris vrij om zijn/haar vermogen al dan niet aantal % (per regio) 3 2,4% 5 2,5% 6 2,8% 14 2,6% aan te geven. Verplicht zou moeten zijn, maar vertrouwelijk zou moeten blijven, aantal zoals dit nu het geval is. 18 % (per regio) 35,0% 48,5% 41,4% 42,6% Verplicht zou moeten zijn en zou moeten worden gecontroleerd door een bevoegde autoriteit, dit alles op vertrouwelijke wijze. Verplicht zou moeten zijn en zou moeten worden publiek gemaakt, bijvoorbeeld door een publicatie in het staatsblad. aantal % (per regio) 44,7% 31,5% 49,3% 41,6% aantal % (per regio) 15,4% 13,0% 5,6% 10,6% aantal % (per regio),0% 1,5%,0%,6% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 18 Op dit moment is het Rekenhof verantwoordelijk voor deze taak, zoals staat beschreven in de bijzondere en gewone wetten van 2 mei 1995 en van 26 juni

45 6. Vindt u dat de wet zou moeten voorzien in het vervallen verklaren en/of onverkiesbaar stellen van publieke mandaten, wanneer men veroordeeld is voor corruptie, verduistering van geld of machtsmisbruik? 19 Regio Brussel Vlaanderen Wallonië Ja, op systematische wijze. Ja, in een welbepaald aantal gevallen. De beoordeling van de situatie zou steeds uitsluitend moeten worden overgelaten aan de rechter. Neen, de wet zou daarentegen in deze gevallen het gebruik maken van dit soort straffen moeten limiteren. Neen, de wet zou daarentegen in deze gevallen het gebruik maken van dit soort straffen moeten tegengaan. aantal % (per regio) 41,5% 53,3% 51,4% 49,8% aantal % (per regio) 43,1% 19,3% 38,8% 32,6% aantal % (per regio) 13,8% 26,4% 7,5% 15,9% aantal % (per regio) 0,0% 0,0% 0,9% 0,4% aantal % (per regio) 0,8% 0,0% 0,5% 0,4% aantal % (per regio) 0,8% 1,0% 0,9% 0,9% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 19 TI B beoogt hier, in de wettelijke betekenis, de passieve corruptie (artikels 246 tot 249 en 504bis tot 504ter van het strafwetboek), actieve corruptie (strafwetboek art. 252), verduistering (strafwetboek art. 250), knevelarij (strafwetboek art. 245) of illegale belangenneming (strafwetboek art. 245). 45

46 7. Vindt u dat de kwestie van de cumulatie van mandaten - in zover deze nog niet is geregeld door een wettelijk kader - zou moeten worden bepaald door: Regio Brussel Vlaanderen Wallonië De individuele beslissing van aantal iedere mandataris, in diens eer en geweten. % (per regio) 7,3% 10,4% 5,0% 7,5% Elke politieke partij volgens intern vastgelegde regels. aantal % (per regio) 7,3% 9,4% 15,0% 11,2% Vastgelegde regels in een aantal wettelijk kader (regionaal, federaal of Europees). % (per regio) 87,1% 80,2% 85,5% 83,9% 8. In België kan iemand die op federaal niveau verkozen is zich technisch gezien verkiesbaar stellen voor de regionale verkiezingen, en vice versa. Een aantal verkozenen versterken op deze wijze lijsten met hun naam, terwijl ze niet noodzakelijk de intentie hebben het mandaat uit te oefenen waarvoor ze zich kandidaat stellen. Welke van de volgende initiatieven zou u in dit verband bereid zijn te steunen? Niets veranderen. De kandidaten verplichten om op voorhand hun intenties kenbaar te maken (bijvoorbeeld: onder welke voorwaarden ze ook effectief plannen te zetelen). De verkozenen verplichten om te zetelen in het laatste wetgevend lichaam waarvoor ze verkozen zijn (behalve in het geval van verkozenen die minister worden, want ministers zetelen niet). Verkozenen verplichten om hun vorig wettelijk mandaat op te geven voordat ze zich wettelijk verkiesbaar stellen. Geen mening Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 5,6% 5,0% 6,4% 5,7% aantal % (per regio) 41,9% 34,2% 37,3% 37,2% aantal % (per regio) 48,4% 50,5% 49,5% 49,6% aantal % (per regio) 7,3% 10,9% 7,3% 8,6% aantal % (per regio) 2,4% 0,0% 0,9% 0,9% 46

47 9. Vindt u de huidige bepalingen op het vlak van financiële en boekhoudkundige controle van politieke partijen in een Vlaamse/Brusselse/Waalse context 20 : Te beperkend, de regels Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal moeten versoepeld worden. % (per regio) 0,8% 2,0% 0,0% 0,9% Goed aangepast, de regels hoeven niet aangepast te aantal worden. % (per regio) 42,5% 49,5% 50,9% 48,5% Niet strikt genoeg, de regels moeten verstrengd aantal worden. % (per regio) 33,3% 16,7% 32,2% 26,7% aantal % (per regio) 23,3% 31,8% 16,8% 23,9% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 10. Vindt u de huidige bepalingen op het vlak van verkiezingsuitgaven van partijen en individuele kandidaten in een Vlaamse/Brusselse/Waalse context 21 : Regio Brussel Vlaanderen Wallonië Te beperkend, de regels moeten aantal versoepeld worden. % (per regio) 11,5% 15,5% 6,6% 11,0% Goed aangepast, de regels aantal hoeven niet aangepast te worden. % (per regio) 43,4% 55,0% 52,4% 51,3% Niet strikt genoeg, de regels aantal moeten verstrengd worden. % (per regio) 36,9% 18,0% 35,8% 29,4% aantal % (per regio) 8,2% 11,5% 5,2% 8,2% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Wet van 4 juli Wet van 4 juli

48 11. Vindt u dat, in Vlaanderen/Brussel/Wallonië, de wijze waarop de subsidies die door de openbare ambten worden toegekend transparant is? Ja, helemaal. In de meeste gevallen. Soms wel, soms niet. Zelden. Neen, bijna nooit. Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 7,4% 1,0% 5,1% 4,1% aantal % (per regio) 43,4% 28,1% 27,9% 31,5% aantal % (per regio) 30,3% 41,2% 48,4% 41,6% aantal % (per regio) 6,6% 14,6% 9,8% 10,8% aantal % (per regio) 4,9% 7,0% 3,7% 5,2% aantal % (per regio) 7,4% 8,0% 5,1% 6,7% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 12. Vindt u dat, in Vlaanderen/Brussel/Wallonië, de toekennings- en uitvoeringsprocedures van openbare aanbestedingen zoals ze momenteel worden toegepast, transparantie en een gelijke behandeling van potentiële kandidaten verzekert? Ja, helemaal. In de meeste gevallen. Soms wel, soms niet. Zelden. Neen, bijna nooit. Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 10,7% 5,0% 9,8% 8,2% aantal % (per regio) 50,8% 31,0% 51,9% 43,8% aantal % (per regio) 23,8% 42,0% 25,7% 31,3% aantal % (per regio) 3,3% 11,5% 7,5% 8,0% aantal % (per regio) 3,3% 6,0% 2,3% 3,9% aantal % (per regio) 8,2% 4,5% 2,8% 4,7% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 48

49 13. Vindt u dat, wanneer de staat een privé-onderneming ondersteunt (subsidies, gesubsidieerde tewerkstelling, enz.), de overheid een deontologische code zou mogen opleggen waarin bepaalde praktijken van deze onderneming worden omkaderd, met name de lonen van hun bestuurders ( gouden parachutes, diverse bonussen, enz.)? Ja, zeker en vast. Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 74,6% 55,0% 81,4% 70,0% aantal Eerder wel. % (per regio) 19,7% 29,5% 12,1% 20,3% Dat hangt er van af, niet aantal noodzakelijk wel, evenmin noodzakelijk niet. % (per regio) 4,9% 11,0% 5,1% 7,3% Eerder niet. Zeker niet. aantal % (per regio) 0,8% 3,0% 0,0% 1,3% aantal % (per regio) 0,0% 1,0% 0,5% 0,6% aantal % (per regio) 0,0% 0,5% 0,9% 0,6% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 14. Vindt u dat het de taak is van de overheid om, in navolging van bepaalde beroepen (boekhouders, geneesheren, enz.), te voorzien in een sanctiemechanisme voor banken en bankiers die zich niet zouden houden aan een vastgelegd ethisch kader, in het bijzonder voor risicovol beheer? Ja, zeker. Eerder wel. Dat hangt er van af, niet noodzakelijk wel, evenmin noodzakelijk niet. Eerder niet. Zeker niet. Regio Brussel Vlaanderen Wallonië aantal % (per regio) 73,0% 59,0% 73,6% 68,0% aantal % (per regio) 18,9% 26,5% 21,8% 22,9% aantal % (per regio) 6,6% 9,5% 2,3% 5,9% aantal % (per regio) 0,0% 2,0% 1,4% 1,3% aantal % (per regio) 0,0% 1,5% 0,0% 0,6% aantal % (per regio) 1,6% 1,5% 0,9% 1,3% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 49

50 Voor iedere regio, met details per partij. Brussel 1. Transparency International definieert corruptie als «het misbruik van toevertrouwde macht voor persoonlijk profijt». Wat zou volgens u, in de huidige economische en sociale context, de houding moeten zijn van de volgende Brusselse regionale overheid met betrekking tot de strijd tegen corruptie? Zou dit: Partij CD&V CDH ECOLO ESG Groen! MR N-VA Nation Eén van haar 3 eerste aantal prioriteiten moeten worden. % (per regio) 0,0% 21,1% 13,3% 0,0% 33,3% 0,0% 0,0% 100,0% 20,0% 14,3% 25,0% 15,4% één van haar prioriteiten moeten aantal worden. % (per regio) 100,0% 57,9% 40,0% 100,0% 66,7% 82,4% 100,0% 0,0% 60,0% 61,9% 37,5% 54,5% één van haar aandachtspunten aantal moeten worden, maar niet één van haar prioriteiten. % (per regio) 0,0% 15,8% 46,7% 0,0% 0,0% 17,6% 0,0% 0,0% 20,0% 23,8% 25,0% 28,5% een op te volgen thema moeten worden, maar dit is geen goede aantal strategie om integriteit te promoten. % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 12,5% 0,8% niet één van haar aantal aandachtspunten moeten worden. % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% aantal % (per regio) 0,0% 5,3% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,8% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Open VLD PS S.PA 50

51 2. Wat zou u ervan vinden als publieke mandatarissen verplicht zouden zijn om de inkomsten en voordelen in natura die ze ontvangen voor het uitoefenen van het publiek mandaat aan te geven, waarbij ook de afgeleide mandaten 22 worden inbegrepen (beheerders van intercommunales, van huisvestingsmaatschappijen, van VZW s) 23? Zou dit volgens u: Een zeer goede zaak zijn. Parti CD&V CDH ECOLO ESG Groen! MR N-VA Nation aantal % (per regio) 0,0% 94,7% 100,0% 100,0% 0,0% 70,6% 0,0% 100,0% 80,0% 85,7% 50,0% 84,4% Een goede zaak zijn, zonder aantal meer. % (per regio) 100,0% 0,0% 0,0% 0,0% 100,0% 23,5% 100,0% 0,0% 20,0% 9,5% 37,5% 12,3% Niet altijd een goede, niet altijd aantal een slechte zaak zijn. % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 5,9% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 12,5% 1,6% Open VLD PS S.PA Niet echt een goede zaak zijn. Helemaal geen goede zaak zijn. aantal % (per regio) 0,0% 5,3% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 4,8% 0,0% 1,6% aantal % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% aantal % (per regio) 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% aantal % (per regio) 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 22 Met een afgeleid mandaat wordt bedoeld: elke functie die wordt uitgeoefend door een titularis van een oorspronkelijk mandaat en dat hem/haar is toevertrouwd in de context van dit oorspronkelijk mandaat, zij het door de autoriteit waaronder het mandaat wordt uitgeoefend, zij het op eender welke andere wijze. 23 Deze verplichting bestaat nu slechts op het regionaal niveau van Wallonië voor de lokale mandatarissen. 51