Leren van gisteren en vandaag voor de cultuureducatie van morgen

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF, nummer 2, 28 juni 2013 Leren van gisteren en vandaag voor de cultuureducatie van morgen Waarom ontvangt u deze nieuwsbrief? Omdat Museumgroep Leiden, BplusC en Kunstgebouw samen met lokale culturele instellingen met èn voor de scholen in dertien gemeenten in Holland Rijnland een nieuw, samenhangend en verdiepend programma cultuureducatie ontwikkelen. In dit nummer leest u meer over - de landelijke conferentie over cultuureducatie met kwaliteit op 13 juni jl. - de samenwerking met de scholen - de ontwikkeling van een referentiekader - de ervaringen met cultuureducatie van voorhoedeschool Lucas van Leyden - de nieuwe ICC-cursus die in november van start gaat. - Minister Bussemaker over cultuuronderwijs Goed cultuuronderwijs leert ons om je te verplaatsen in een ander en dat is belangrijk om goed samen te leven; is belangrijk voor de arbeidsmarkt; is belangrijk voor de ontwikkeling van het probleemoplossend vermogen en de flexibiliteit van mensen. Jet Bussemaker, minister van OCW, 13 juni Landelijke conferentie over cultuureducatie met kwaliteit Op donderdag 13 juni organiseerden het Fonds voor Cultuurparticipatie en het Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam (KCR) de drukbezochte conferentie Van participatie naar kwaliteit: veranderende aanpakken in cultuureducatie. Schooldirecteuren, culturele instellingen, icc-ers, wethouders en ambtenaren uit het hele land verzamelden zich naar aanleiding van de nieuwe subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit van het Fonds voor Cultuurparticipatie. De dag bood kennis, inspiratie en uitwisseling aan de ruim 250 aanwezigen. Lees hier het verslag van de conferentie met onder andere de toespraak van minister Jet Bussemaker.

2 Hoe werken wij in Holland Rijnland samen met de scholen aan cultuureducatie met kwaliteit? Om samen met de scholen de cultuureducatie naar een hoger plan te brengen werken wij volgens een zogeheten drietrapsraket ; deze bestaat uit een voorhoedegroep, een klankbordgroep en het peloton. Scholen die het hele traject doorlopen, hebben na vier jaar tijd een zeer goed idee van de rol en waarde van cultuureducatie voor het onderwijs op de eigen school. Cultuureducatie neemt hierbij een structurele plek binnen het totale onderwijsaanbod in in samenhang met andere vakken en voortbouwend op voorgaande leerjaren. Inmiddels hebben 23 scholen zich aangemeld om actief mee te denken. Wat is een voorhoedeschool? Een voorhoedeschool maakt deel uit van een kleine voorhoede, ofwel kopgroep. Deze groep is actief en intensief betrokken bij de te realiseren ontwikkelingen. Deelnemende scholen zijn: Pacelli school (Leiden), Eerste Leidse Schoolvereniging (Leiden), Lucas van Leyden (Leiden), De Schakel (Leiderdorp), St. Victorschool (Noordwijkerhout) en De Vogels (Oegstgeest). Wat is een klankbord school? Een klankbordschool biedt een luisterend oor, reflecteert en geeft feedback op concrete voorstellen uit de voorhoedegroep, waarna bijstelling en implementatie kan plaatsvinden. Deelnemende scholen zijn: Hilmare (Hillegom), De Kinderkring (Kaag en Braassem), Christelijke Opleidingsschool (Katwijk), Mareland (Leiden), Lorentzschool (Leiden), De Weerklank (Leiden), De Thermiek (Leiden), De Vlieger (Leiden), De Brug (Leiden), Zeehonk (Noordwijk), De Duinpieper (Noordwijk), De Bronckhorst (Noordwijk), De Regenboog (Noordwijkerhout), De Kring (Oegstgeest), De Regenboog (Teylingen), Emmaus (Teylingen) en Fortgensschool (Voorschoten). Wat is een pelotonschool? Een pelotonschool maakt deel uit van een achterhoedegroep, bestaande uit circa 85% van de deelnemende scholen. Projecten en activiteiten die door de voorhoede- en de klankbordgroep zijn ontwikkeld kunnen door deze groep scholen en culturele instellingen worden ingepast en geïmplementeerd. Cultuureducatie met kwaliteit is wat mij betreft cultuureducatie met continuïteit. Jet Bussemaker, minister van OCW, juni 2013.

3 Deelname per gemeente We zijn erg blij met het groot aantal scholen dat actief meedenkt. Van de 13 deelnemende gemeenten zijn 10 gemeenten vertegenwoordigd. Werkt u in Lisse, Wassenaar of Zoeterwoude en wilt u ook meedenken? Neem dan contact op met Marijke van de Haterd van Museumgroep Leiden: marijke@museumgroep.nl Deelname per denominatie Alle denominaties zijn vertegenwoordigd in de voorhoede- of klankbordgroep. Deelname regulier/speciaal onderwijs Maar liefst 5 van de 23 scholen zijn afkomstig uit het speciaal onderwijs. Met de voorhoedescholen werken aan een referentiekader De voorhoedescholen zijn inmiddels 2 keer bijeengekomen. Tot nu toe is er gewerkt aan de ontwikkeling van een referentiekader. Dit is een richtinggevend, inhoudelijk overzicht van kennis, vaardigheden en attituden die de leerlingen in hun culturele loopbaan moeten leren kennen, doen en ontwikkelen. Het idee is vervolgens dat de groep voorhoedescholen naast een aantal vaste basiscompetenties keuzes gaat maken in competenties die zij belangrijk vinden, dat leerlingen die gaan ontwikkelen. Dit heeft uiteraard een relatie met de door de groep geformuleerde waarde van en visie op cultuureducatie. Vervolgens gaan we op zoek naar samenhang tussen die competenties en de kerndoelen, de kunstdisciplines, de verschillende domeinen en andere leergebieden. In 2014 gaan we vaststellen in welk leerjaar (in welke fase van de ontwikkeling van het kind) de competenties het meest thuishoren en welke activiteiten hier dan aan verbonden kunnen worden. De activiteiten samen vormen een of meerdere doorlopende leerlijn(en). Bij het ontwikkelen van dit referentiekader maken we gebruik van bestaande theorieën als Cultuur in de Spiegel, 21st Century Skills, Meervoudige Intelligentie, Adaptief Onderwijs, C-Zicht en Authentieke Kunsteducatie. Naast het ontwikkelen van het referentiekader brengen we de mogelijkheden op het gebied van professionalisering en deskundigheid in kaart. Zo kunnen er trainingen opgezet en gerealiseerd worden die passen bij de behoeften van het onderwijs en de cultuursector in Holland Rijnland.

4 Voorhoedeschool. Waarom? In gesprek met. Corrie Koenen (links) en Katinka van Os van voorhoedeschool Lucas van Leyden. Katinka is locatiedirecteur en staat daarnaast voor de klas in groep 3. Corrie geeft les aan groep 1-2 en is icc-er (Interne Cultuurcoördinator). Katinka: Wij zijn een echte binnenstadsschool. Dit betekent dat we leerlingen uit alle lagen van de bevolking en uit veel culturen binnen de schoolmuren hebben. En dat brede palet aan culturele rijkdom van de leerlingen willen we graag benutten. Corrie: Juist vanwege die maatschappelijke en culturele diversiteit vinden wij cultuureducatie zo belangrijk! Het ondersteunt de kinderen om elkaars achtergrond en eigenheid te leren kennen en begrijpen. Daarbij hebben wij het geluk dat musea, theaters, kunstenaarsinitiatieven allemaal binnen handbereik zijn. De cultuur ligt hier letterlijk voor het oprapen, en de kinderen kunnen lopend of op de fiets naar bijna alle activiteiten. Vervoersproblemen, zoals ik die wel eens hoor van leerkrachten van scholen in de regio kennen wij hier dus niet. Dat klinkt tamelijk ideaal. Katinka: Over het aanbod hebben we inderdaad niet te klagen. Tegelijkertijd voelden we ons de laatste jaren soms overstelpt door de hoeveelheid en de diversiteit aan programma s en activiteiten. Heel veel aanbieders, variërend van de grote musea tot individuele muziekdocenten, weten ons te vinden; een gefundeerde keuze maken tussen al die goede en mooie programma s bleek vaak best lastig. Zeker ook omdat je van collega s van elkaar vaak niet wist wat er in de andere groepen gebeurde. Hoe zijn jullie hiermee omgegaan? Corrie: Ik heb in 2011 mijn certificaat als icc-er gehaald. En vorig schooljaar heb ik een cultuurbeleidsplan geschreven. Daarin staat wat wij onder cultuureducatie verstaan, welke visie en doelen we hanteren, hoe cultuureducatie verbonden is aan de kerndoelen van ons onderwijs en met welke culturele instellingen we samenwerken. De huidige stand van zaken op onze school wordt beschreven, met een sterkte-/ zwakteanalyse erbij waarin de verbeterdoelen worden aangegeven. In een plan van aanpak staat welke stappen er nodig zijn om cultuureducatie te verankeren. Verder wordt aandacht besteed aan het digitaal in kaart brengen van de culturele omgeving van de school, de taken en bevoegdheden binnen de school en welk budget er beschikbaar is voor cultuureducatie. En wat verwacht je als voorhoedeschool binnen dit verhaal? Corrie vervolgt: Kijk, wij hebben als school dus beschreven wat we willen. Maar hoe je dat voor elkaar krijgt in de beperkte tijd die er is, dat is punt twee. Door voorhoedeschool te worden denken we dat we een aantal doelen uit ons beleidsplan meer gestructureerd kunnen

5 realiseren. Juist door mee te denken over het referentiekader krijgen we steeds meer inzicht in wat we doen, en waarom. En zo kunnen we de versnippering waar Katinka het zojuist over had tegengaan. En, vult Katinka aan, door nu al met elkaar na te denken over de noodzakelijke cultuureducatieve kwaliteiten van het hele team kunnen we straks de instrumenten die daarvoor landelijk ontwikkeld worden als eerste toepassen. Laatste vraag: hoe zien de bijeenkomsten van de voorhoedescholen eruit? Katinka: Die zijn telkens op een andere school, en met verschillende werkvormen: met geeltjes, in groepjes, aan de hand van een spel enzovoort. Om elkaar te leren kennen hebben we bijvoorbeeld een speeddate rond diverse thema s gedaan. Ook hebben we het met elkaar gehad over verschillende onderwijskundige en op cultuureducatie gerichte theorieën om te bezien wat voor ons relevant is. Genoeg afwisseling, en elke keer genoeg stof tot praten en overleg. Op woensdag 3 juli is de derde bijeenkomst van voorhoedescholen op de St. Victorschool in Noordwijkerhout. ICC-cursus In februari 2013 is de tweede cursus Interne Cultuur Coördinator in Leiden met succes afgesloten. In totaal hebben zeventien leerkrachten, docenten, zelfstandigen en medewerkers van culturele instellingen hun certificaat ontvangen. In november 2013 start een derde cursus. Met het oog op de deelnemers stippelen wij weer een mooie route uit door cultureel Leiden en omgeving, waarbij een beroep wordt gedaan op alle zintuigen, u kunt ruiken aan verschillende kunstdisciplines en onderwijsvormen, u krijgt veel praktische informatie en ontwikkelt persoonlijke vaardigheden. Aan het einde van de cursus heeft u een door het ministerie van OCW erkend certificaat in handen. Museumgroep Leiden en BplusC werken voor deze cursus samen met Hogeschool Leiden. Wilt u meer weten of wilt u zich inschrijven? Neem dan contact op met BplusC en Museumgroep Leiden via cultuurnetwerkleiden@gmail.com Deze nieuwsbrief is geschreven en samengesteld door Marijke van de Haterd, projectmanager educatie Museumgroep Leiden, Verolique Jacobse, hoofd informeren en netwerken Kunstgebouw, Vivian Treurniet, algemeen coördinator onderwijs BplusC, en Fredt Moers, cultuurnetwerker Holland Rijnland. Verzending: Secretariaat Sociale Agenda Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland. De derde nieuwsbrief verschijnt in oktober. Disclaimer U ontvangt deze nieuwsbrief omdat uw gegevens zijn opgenomen in de databestanden van Museumgroep Leiden, Kunstgebouw en/of BplusC. Als deze nieuwsbrief niet voor u is bestemd maar voor een collega, wilt u deze mail dan doorsturen en de juiste gegevens mailen naar secretariaatsocialeagenda@hollandrijnland.net. U kunt dit adres ook gebruiken als u of uw school onverhoopt geen prijs stelt op toezending.