MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. aan de lidstaten inzake de toepassing van de artikelen 107 en 108 VWEU op kortlopende exportkredietverzekering

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. aan de lidstaten inzake de toepassing van de artikelen 107 en 108 VWEU op kortlopende exportkredietverzekering"

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2012) XXX draft MEDEDELING VAN DE COMMISSIE aan de lidstaten inzake de toepassing van de artikelen 107 en 108 VWEU op kortlopende exportkredietverzekering (Voor de EER relevante tekst) NL NL

2 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE aan de lidstaten inzake de toepassing van de artikelen 107 en 108 VWEU op kortlopende exportkredietverzekering (Voor de EER relevante tekst) 1. INLEIDING 1. Exportsubsidies kunnen op de markt negatief uitwerken op de concurrentie tussen potentieel concurrerende leveranciers van goederen en diensten. Daarom heeft de Commissie, als behoedster van de Verdragsregels inzake mededinging, exportsteun voor handel binnen de EU en voor export buiten de EU steeds streng veroordeeld. Om te beletten dat steun van lidstaten voor exportkredietverzekering de mededinging verstoort, dient te worden verduidelijkt hoe dit soort steun in het kader van de EUstaatssteunregels wordt beoordeeld. 2. De Commissie heeft haar bevoegdheid om regels vast te leggen voor staatssteun op het gebied van kortlopende exportkredietverzekering gebruikt om daadwerkelijke of potentiële verstoringen van de concurrentie op de interne markt aan te pakken, niet alleen tussen exporteurs in verschillende lidstaten (in het handelsverkeer binnen en buiten de EU), maar ook tussen kredietverzekeraars die in de EU actief zijn. In 1997 heeft de Commissie de beginselen voor overheidsoptreden in deze sector vastgelegd in haar mededeling aan de lidstaten ingevolge artikel 93, lid 1, van het EG-Verdrag inzake de toepassing van de artikelen 92 en 93 van het Verdrag op kortlopende exportkredietverzekering 1 (hierna "de mededeling van 1997" genoemd). Deze mededeling van 1997 zou vanaf 1 januari 1998 gelden voor een periode van vijf jaar. Zij is vervolgens gewijzigd en de geldigheidsduur ervan is in , , en verlengd. Zij is nu van toepassing tot en met 31 december De ervaring die met name tijdens de financiële crisis tussen 2009 en 2011 is opgedaan met de toepassing van de mededeling van 1997, wijst erop dat het beleid van de Commissie in deze sector dient te worden herzien. 4. Doel van deze mededeling is te voorkomen dat staatssteun de mededinging tussen particuliere en publieke of door de overheid gesteunde exportkredietverzekeraars verstoort, en ervoor te zorgen dat een gelijk speelveld tussen exporteurs tot stand komt PB C 281 van , blz. 4. PB C 217 van , blz. 2. PB C 307 van , blz. 12. PB C 325 van , blz. 22. PB C 329 van , blz. 6. NL 2 NL

3 5. Deze mededeling wil lidstaten preciezere aanwijzingen geven over de beginselen waarop de Commissie haar uitlegging van de artikelen 107 en 108 VWEU en de toepassing ervan op kortlopende exportkredietverzekering wil baseren. Dit moet het beleid van de Commissie op dit terrein zo transparant mogelijk maken en zorgen voor voorspelbaarheid en een gelijke behandeling. Daartoe wordt in deze mededeling een aantal voorwaarden bepaald dat moet worden vervuld wanneer exportkredietverzekeraars die voor rekening of met garantie van de Staat handelen, op de markt voor kortlopende kredietverzekeringen actief willen worden in het segment van de verhandelbare risico's. 6. Risico's die in beginsel onverhandelbaar zijn, vallen buiten het toepassingsgebied van deze mededeling. Daarom wordt in deze mededeling niet ingegaan op exportkredietverzekeringen met een risicoduur van twee jaar of meer, omdat dit soort looptijd momenteel als onverhandelbaar wordt beschouwd. 7. Deel 2 geeft een beschrijving van het toepassingsgebied van de mededeling en de daarin gehanteerde definities. Deel 3 gaat in op de toepasselijkheid van artikel 107, lid 1, VWEU en het algemene verbod op staatssteun voor exportkredietverzekeringen ten behoeve van verhandelbare risico's. Ten slotte bevat deel 4 een aantal afwijkingen van de definitie van verhandelbare risico's en wordt aangegeven op welke voorwaarden de Staat kan optreden bij het verzekeren van die vrijgestelde verhandelbare risico's. 2. TOEPASSINGSGEBIED VAN DE MEDEDELING EN DEFINITIES 2.1. Toepassingsgebied 8. Deze mededeling is van toepassing op exportkredietverzekeringen met een risicoduur van minder dan twee jaar Definities 9. Voor de toepassing van deze mededeling wordt verstaan onder: "co-assurantie": het percentage van alle verzekerde schade dat niet door de verzekeraar wordt vergoed, en dat de verzekeringnemer voor eigen rekening neemt of dat voor rekening komt van een andere verzekeraar; "krediettermijn": de termijn die de verzekerde exporteur aan de koper geeft om de geleverde goederen te betalen; "commerciële risico's": met name de volgende risico's: willekeurige opzegging van een contract door een debiteur, d.w.z. het door een niet-overheidsdebiteur zonder gegronde redenen opschorten of beëindigen van het contract; willekeurige weigering zonder gegronde redenen van een nietoverheidsdebiteur om de contractgoederen te accepteren; insolventie van een niet-overheidsdebiteur of zijn garant; NL 3 NL

4 voortgezette non-betaling (protracted default), d.w.z. niet-betaling door een niet-overheidsdebiteur of door een garant van een uit het contract voortvloeiende schuld; "exportkredietverzekering": een verzekeringsproduct waarbij de verzekeraar bij een handelstransactie het commerciële en/of politieke risico, in de zin van deze mededeling, op voortgezette non-betaling door insolventie of faillissement van de koper overneemt; "fabricatietermijn": de periode tussen het tijdstip van bestelling en de levering of verzending van de goederen; "verhandelbare risico's": commerciële en politieke risico's met een maximale risicoduur van minder dan twee jaar, gevestigd op (overheids- en nietoverheids)debiteuren in landen waar er voldoende particuliere capaciteit is om alle economisch verdedigbare risico's af te dekken. Een lijst van deze landen is te vinden in de bijlage bij deze mededeling. Alle overige risico's gelden als onverhandelbaar; "politieke risico's": met name de volgende risico's: het risico dat een overheidsafnemer of een land de uitvoering van een transactie belet of niet tijdig een betalingsverplichting nakomt; een niet aan de individuele afnemer toe te rekenen risico of een risico dat buiten de verantwoordelijkheid van de individuele afnemer valt; het risico dat een land de uitvoering van een transactie belet; het risico dat een land de door in dat land gevestigde afnemers betaalde bedragen niet naar het land van de verzekerde transfereert; "risicoduur": de fabricatietermijn plus de krediettermijn; "dekking eentransactierisico": verzekering van alle omzet op één debiteur of van één specifiek contract met een debiteur; "top-up-dekking": aanvullende dekking bovenop een door een andere verzekeraar vastgestelde kredietlimiet. 3. DE TOEPASSELIJKHEID VAN ARTIKEL 107, LID 1, VWEU 3.1. Algemene beginselen 10. Overeenkomstig artikel 107, lid 1, VWEU zijn "steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de interne markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt". 11. Wanneer een exportkredietverzekering wordt verstrekt door voor rekening of met garantie van de Staat handelende verzekeraars, zijn daarmee staatsmiddelen gemoeid. NL 4 NL

5 Deze betrokkenheid van de Staat levert verzekeraars en/of exporteurs mogelijk een selectief voordeel op, hetgeen de mededinging kan verstoren of dreigen te verstoren en het handelsverkeer tussen lidstaten ongunstig kan beïnvloeden. De onderstaande beginselen zijn bedoeld als leidraad met betrekking tot de vraag hoe dit soort maatregelen op grond van de staatssteunregels zullen worden beoordeeld Steun voor verzekeraars 12. Wanneer exportkredietverzekeraars die voor rekening of met garantie van de Staat handelen, bepaalde voordelen genieten ten opzichte van particuliere verzekeraars, kan daarmee staatssteun gemoeid zijn. Dit voordeel kan verschillende vormen aannemen, met name: (a) (b) (c) (d) (e) (f) een wettelijke of feitelijke staatsgarantie voor leningen en verliezen; vrijstelling van de verplichting tot het aanleggen van toereikende reserves en van andere verplichtingen die voortvloeien uit het feit dat exportkredietverzekeringtransacties voor rekening of met garantie van de Staat niet onder Richtlijn 73/239/EG 6 vallen; verlichting of vrijstelling van belastingen die normaal gesproken verschuldigd zijn (zoals de vennootschapsbelasting en belastingen op verzekeringspolissen); steunverlening of kapitaalverschaffing door de Staat, of andere vormen van financiering die niet in overeenstemming zijn met het beginsel van de particuliere investeerder handelend in een markteconomie; de levering van diensten in natura door de Staat - zoals de toegang tot en het gebruik van overheidsinfrastructuur of -faciliteiten of bevoorrechte informatie van de Staat - tegen voorwaarden die de marktwaarde daarvan niet weerspiegelen, en directe herverzekering door de Staat of een directe herverzekeringsgarantie van de Staat op voorwaarden die gunstiger zijn dan die welke op de particuliere herverzekeringsmarkt worden aangeboden, hetgeen ofwel tot te lage premies voor de herverzekeringsdekking leidt, ofwel tot de kunstmatige schepping van capaciteit die op de particuliere markt niet beschikbaar zou komen Het verbod op staatssteun voor exportkredieten 13. De bovenvermelde voordelen voor kredietverzekeraars wat betreft verhandelbare risico's beïnvloeden het handelsverkeer voor diensten binnen de EU ongunstig. Bovendien doen zij verschillen ontstaan in de verzekeringsdekking die in verschillende lidstaten voor verhandelbare risico's beschikbaar is. Een en ander verstoort de mededinging tussen ondernemingen in de lidstaten en heeft secundaire effecten op het handelsverkeer binnen de EU, ongeacht of het om export binnen dan 6 Eerste Richtlijn 73/239/EEG van de Raad van 24 juli 1973 tot coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende de toegang tot het directe verzekeringsbedrijf, met uitzondering van de levensverzekeringsbranche, PB L 228 van , blz. 3. NL 5 NL

6 wel buiten de EU gaat 7. Wanneer voor rekening of met garantie van de Staat handelende exportkredietverzekeraars dit soort voordelen genieten ten opzichte van particuliere verzekeraars, dienen de voorwaarden te worden bepaald waarop zij kunnen werken, om te garanderen dat zij geen staatssteun genieten. Dit vereist wel dat zij geen verhandelbare risico's verzekeren. 14. Voordelen voor verzekeraars kunnen - ten minste ten dele - aan exporteurs worden doorgegeven. Dit soort voordelen kan de mededinging en het handelsverkeer verstoren en staatssteun vormen in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU. Niettemin gaat de Commissie ervan uit dat geen onterecht voordeel aan exporteurs is doorgegeven, indien de voorwaarden voor het verstrekken van exportkredietverzekeringen voor verhandelbare risico's zoals die in deel 4.3 van deze mededeling zijn uiteengezet, vervuld zijn. 4. VOORWAARDEN VOOR HET VERSTREKKEN VAN EXPORTKREDIETVERZEKERINGEN TEN BEHOEVE VAN VERHANDELBARE RISICO'S 4.1. Algemene beginselen 15. Zoals reeds aangegeven, mogen voor rekening of met garantie van de Staat handelende exportkredietverzekeraars geen verhandelbare risico's verzekeren wanneer zij financiële voordelen genieten ten opzichte van particuliere verzekeraars zoals beschreven in punt 12. Mochten zij toch verhandelbare risico's willen verzekeren, dan dient te worden geborgd dat zij daarbij direct noch indirect staatssteun genieten. Met het oog daarop beschikken zij in de eerste plaats over een bepaalde hoeveelheid eigen middelen (een solvabiliteitsmarge, daaronder begrepen een garantiefonds) en technische reserves (een egalisatievoorziening) en over de vereiste vergunning overeenkomstig Richtlijn 73/229/EG. Zij houden ook ten minste een afzonderlijke beheersrekening aan en voeren een gescheiden boekhouding voor het voor rekening of met garantie van de Staat verzekeren van verhandelbare en onverhandelbare risico's, om aan te tonen dat zij voor het verzekeren van verhandelbare risico's geen staatssteun ontvangen. De boekhouding voor activiteiten die voor eigen rekening van de verzekeraar worden verzekerd, dienen in overeenstemming te zijn met Richtlijn 91/674/EEG van de Raad Dochterondernemingen van exportkredietverzekeraars die voor rekening of met garantie van de Staat handelen, ontvangen geen staatssteun voor het verzekeren van verhandelbare risico's, zoals nader aangegeven in punt Lidstaten die herverzekeringsdekking verstrekken aan een exportkredietverzekeraar door middel van deelneming aan of betrokkenheid bij particuliere herverzekeringsovereenkomsten die zowel verhandelbare als onverhandelbare 7 8 In zijn arrest van 21 maart 1990 in zaak C-142/87, België/Commissie (Jurispr. 1990, blz. I-959) verklaarde het Hof van Justitie dat niet alleen de steun voor intracommunautaire uitvoer, maar ook steun voor uitvoer buiten de Gemeenschap het intracommunautaire handelsverkeer ongunstig kan beïnvloeden. Beide soorten activiteiten worden verzekerd door exportkredietverzekeraars en steun voor beide vormen van uitvoer kan derhalve de mededinging en het handelsverkeer binnen de Gemeenschap ongunstig beïnvloeden. Richtlijn 91/674/EEG van de Raad van 19 december 1991 betreffende de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van verzekeringsondernemingen, PB L 374 van , blz. 7. NL 6 NL

7 risico's dekken, moeten kunnen aantonen dat deze regelingen geen staatssteun omvatten in de zin van punt 12, onder f) Uitzonderingen op de definitie van verhandelbare risico's 18. Onverminderd de definitie van verhandelbare risico's worden commerciële en politieke risico's op debiteuren die zijn gevestigd in de landen uit de bijlage, in de volgende omstandigheden als onverhandelbaar beschouwd: (a) (b) (c) (d) indien de Commissie besluit om één of meer landen tijdelijk van de in de bijlage vastgestelde lijst van landen met verhandelbaar risico's te schrappen via het in deel 5.2 beschreven mechanisme, omdat de capaciteit van de particuliere verzekeringsmarkt in die landen ontoereikend is om alle economisch verdedigbare risico's af te dekken; indien de Commissie, op basis van een aanmelding door een lidstaat, tot de bevinding komt dat de risico's voor kleine en middelgrote ondernemingen die onder de betreffende EU-definitie vallen 9 en waarvan de jaarlijkse totale exportomzet niet meer dan 2 miljoen EUR bedraagt, in de betrokken lidstaat tijdelijk onverhandelbaar zijn; indien de Commissie, op basis van een aanmelding door een lidstaat, tot de bevinding komt dat de dekking voor een eentransactierisico met een krediettermijn van tussen 181 dagen en twee jaar in de betrokken lidstaat tijdelijk onverhandelbaar is; indien de Commissie, op basis van een aanmelding door een lidstaat, tot de bevinding komt dat door andere factoren die met name verband houden met de aanbodsituatie voor exportkredietverzekeringen, bepaalde risico's in de betrokken lidstaat onverhandelbaar zijn. 19. Om de mededingingverstoringen op de interne markt zo veel mogelijk te beperken, kunnen tijdelijk onverhandelbare risico's als bedoeld in punt 18 worden gedekt door exportkredietverzekeraars die voor rekening of met garantie van de Staat handelen, mits de in deel 4.3 uiteengezette voorwaarden zijn vervuld Voorwaarden voor het verschaffen van dekking voor vrijgestelde verhandelbare risico's 4.4. De kwaliteit van de dekking 20. De kwaliteit van de dekking die voor rekening of met garantie van de Staat handelende exportkredietverzekeraars bieden, moet beantwoorden aan marktnormen. Met name mogen alleen economisch verdedigbare risico's, daaronder begrepen risico's op voortgezette non-betaling, worden gedekt. De in punt 18, onder b) en c), genoemde risico's waarvoor particuliere verzekeraars na analyse hebben geweigerd een polis met volledige omzetdekking toe te kennen omdat dat economisch niet te verdedigen viel, kunnen niet worden gedekt. Het dekkingspercentage bedraagt 9 Aanbeveling van de Commissie van 6 mei 2003 betreffende de definitie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen, PB L 124 van , blz. 36. NL 7 NL

8 maximaal 90% voor commerciële en politieke risico's en de wachttermijn voor schadevergoedingen bedraagt ten minste 90 dagen De acceptatiebeginselen 21. Bij de beoordeling van risico's worden steeds gezonde acceptatiebeginselen toegepast. Dit betekent dat het risico voor financieel onverantwoorde transacties niet in aanmerking dient te komen voor door de overheid gesteunde regelingen. Ten aanzien van dit soort beginselen zijn expliciete criteria inzake risicoacceptatie nodig en exporteurs dienen een positieve handels- en/of betalingservaring te hebben. Kopers dienen een 'schone' schadegeschiedenis te hebben, hun wanbetalingsrisico (probability of default) moet acceptabel zijn, evenals hun interne en/of externe financiële ratings Correcte tarifering 22. Het dragen van risico bij exportkredietverzekering dient door een passende premie te worden vergoed. Om de verdringing van particuliere verzekeraars zo minimaal mogelijk te houden, worden de gemiddelde premiepercentages bij door de overheid gesteunde regelingen vastgesteld op een niveau dat hoger ligt dan de gemiddelde premies die particuliere kredietverzekeraars voor vergelijkbare risico's berekenen. Dit vereiste garandeert de uitfasering van overheidsinterventie, omdat het berekenen van een hogere premie ervoor zorgt dat exporteurs naar particuliere verzekeraars terugkeren zodra marktomstandigheden dat voor hen mogelijk maken en het risico opnieuw verhandelbaar wordt. 23. Tarifering geldt als correct indien voor de betrokken risicocategorie de minimumpremie 10 (hierna "de safe-harbourpremie" genoemd) wordt berekend zoals aangegeven in de onderstaande tabel. De safe-harbourpremie is van toepassing tenzij lidstaten het bewijs leveren dat deze percentages in de betrokken zaak niet passend zijn. Risicocategorie 11 Jaarlijkse risicopremie 12 (% van het verzekerde volume) Uitstekend 13 [0,2-0,4%] Goed 14 [0,5-0,9%] Voor de betrokken risicocategorie werd de bandbreedte voor de safe-harbourrisicopremie bepaald op basis van de spreads voor eenjaars credit default swaps (cds), gebaseerd op een samengestelde rating bestaande uit de ratings van de drie belangrijkste ratingbureaus (Standard & Poor's, Moody's en Fitch), over de afgelopen vijf jaar ( ), in de aanname dat de gemiddelde verliesratio's voor kortlopende exportkredietverzekeringen [40%] bedragen. De risicocategorieën zijn gebaseerd op de kredietratings. Er zijn geen ratings van specifieke ratingbureaus nodig. Ook nationale ratingsystemen of ratingsystemen die banken hanteren kunnen worden geaccepteerd. Voor ondernemingen zonder publieke rating zou een op verifieerbare gegevens gebaseerde rating kunnen worden toegepast. Het percentage van de safe-harbourpremie voor een verzekeringsovereenkomst van 30 dagen kan worden berekend door de bandbreedte te delen door 12. De risicocategorie "uitstekend" bevat risico's die overeenstemmen met de kredietratings AAA, AA+, AA, AA-, A+, A, A- van Standard & Poor's. De risicocategorie "goed" bevat risico's die overeenstemmen met de kredietratings BBB+, BBB of BBB- van Standard & Poor's. NL 8 NL

9 Bevredigend 15 [1,2-2,3%] Zwak 16 [2,5-4,5 %] Slecht 17 Geen jaarlijkse safe-harbourpremie voorhanden 24. Bij co-assurantie, herverzekering en top-up-dekking geldt de tarifering als correct indien de berekende premie ten minste [20%] hoger ligt dan de premie voor de oorspronkelijke dekking. 25. Bovenop de risicopremie dient een beheersvergoeding te worden betaald. Een minimumvergoeding van [0,2-0,5%] van het verzekerde volume dient te worden berekend, ongeacht de looptijd van het contract Transparantie en verslaglegging 26. Lidstaten maken de regelingen die voor de in punt 18 bedoelde risico's zijn uitgewerkt, bekend op de websites van exportkredietverzekeraars die voor rekening of met garantie van de Staat handelen, en vermelden daarbij alle toepasselijke voorwaarden. 27. Lidstaten dienen bij de Commissie jaarlijks tegen 30 [juni] van het jaar na de maatregel een verslag in over de in punt 18 bedoelde risico's die worden afgedekt door voor rekening of met garantie van de Staat handelende exportkredietverzekeraars. 28. Dat verslag bevat gegevens over het gebruik dat van de regeling is gemaakt, met name over het totale volume toegestane kredietlimieten, de verzekerde omzet, de berekende premies, de ingediende schadevorderingen en de uitgekeerde schadevergoedingen, en de teruggevorderde bedragen. 5. PROCEDURELE ASPECTEN 5.1. Algemene beginselen 29. De in punt 18, onder a), bedoelde risico's kunnen door voor rekening of met garantie van de Staat handelende exportkredietverzekeraars worden gedekt mits de voorwaarden van deel 4.3 in acht worden genomen. In dat geval hoeft geen aanmelding bij de Commissie plaats te vinden. 30. De in punt 18, onder b), c) en d), bedoelde risico's kunnen door voor rekening of met garantie van de Staat handelende exportkredietverzekeraars worden gedekt mits de voorwaarden van deel 4.3 in acht worden genomen én op basis van een aanmelding bij en goedkeuring door de Commissie De risicocategorie "bevredigend" bevat risico's die overeenstemmen met de kredietratings BB+, BB of BB- van Standard & Poor's. De risicocategorie "zwak" bevat risico's die overeenstemmen met de kredietratings B+, B of B- van Standard & Poor's. De risicocategorie "slecht" bevat risico's die overeenstemmen met de kredietratings CCC of minder van Standard & Poor's en zouden in beginsel niet mogen worden gedekt. NL 9 NL

10 31. Niet-nakoming van een van de voorwaarden in deel 4.3 betekent niet dat de exportkredietverzekering of exportkredietverzekeringsregeling automatisch verboden is. Indien lidstaten voorwaarden willen wijzigen of indien er twijfel bestaat over de vraag of een voorgenomen exportkredietverzekering of exportkredietverzekeringsregeling aan de in deze mededeling uiteengezette voorwaarden voldoet, dient hiervan aanmelding bij de Commissie plaats te vinden. 32. Toetsing aan de staatssteunregels laat de verenigbaarheid van een bepaalde maatregel met andere Verdragsbepalingen onverlet Aanpassing van de lijst van landen met een verhandelbaar risico 33. Wanneer de Commissie nagaat of het gebrek aan voldoende particuliere capaciteit rechtvaardigt dat een land tijdelijk van de lijst van landen met een verhandelbaar risico wordt geschrapt, als beschreven in punt 18, onder a), houdt zij rekening met de volgende indicatoren: (a) (b) (c) krimp van de particuliere verzekeringscapaciteit: met name een grote internationale verzekeraar die zich van een bepaalde markt terugtrekt, een opvallende daling (met ten minste [20 tot 30%]) van de totale verzekerde bedragen en een opvallende daling (met ten minste [20 tot 30%]) bij de acceptatiepercentages voor een bepaalde markt over een periode van twaalf maanden, zoals die in een lidstaat valt waar te nemen; verslechtering van de ratings voor overheden: met name plotse veranderingen in de kredietratings over een periode van twaalf maanden, bijvoorbeeld herhaalde ratingverlagingen door onafhankelijk ratingbureaus over een periode van twaalf maanden, en een scherpe toename van de cds-spreads ten opzichte van de gemiddelde waarde van de groep landen die tot de top 25% van alle landen met een verhandelbaar risico behoort; verslechtering van de prestaties van de zakelijke sector: met name een scherpe stijging van insolventies in het land van invoer over een periode van twaalf maanden. 34. De Commissie kan de lijst van landen met een verhandelbaar risico herzien na een schriftelijk verzoek daartoe van vijf lidstaten of ambtshalve wanneer de marktcapaciteit ontoereikend wordt om economisch verdedigbare risico's af te dekken. De daarvoor relevante gegevens dient zij van particuliere exportkredietverzekeraars en van lidstaten te ontvangen. 35. Wanneer de Commissie voorstelt om de aangehechte lijst van landen met een verhandelbaar risico aan te passen, raadpleegt zij lidstaten, particuliere verzekeraars en belanghebbenden. De raadplegingsperiode bedraagt in de regel maximaal 15 werkdagen. Lidstaten worden schriftelijk in kennis gesteld van het besluit van de Commissie. 36. De aangepaste lijst van landen met een verhandelbaar risico geldt voor een periode van ten minste twaalf maanden. In die periode afgesloten verzekeringspolissen gelden voor maximaal 90 dagen vanaf het verstrijken van de aangepaste lijst. Drie maanden vóór het verstrijken van de aangepaste lijst kan de Commissie besluiten de NL 10 NL

11 geldigheid ervan te verlengen indien de in punt 33 bedoelde marktcapaciteit nog steeds ontoereikend is. 37. De Commissie kan, in overleg met lidstaten en belanghebbenden, de indicatoren voor het aanpassen van de lijst van landen met een verhandelbaar risico herzien. Zij kan ook besluiten de methode voor het aanpassen van die lijst te herzien Aanmelding voor de in punt 18, onder b) en c), bedoelde uitzonderingen 38. In de in punt 18, onder b) en c), bedoelde gevallen lijkt het bewijsmateriaal waarover de Commissie momenteel beschikt, erop te wijzen dat er een marktkloof is en dat deze risico's dus onverhandelbaar zijn. Daarbij dient voor ogen te worden gehouden dat het ontbreken van dekking niet in iedere lidstaat speelt en dat de toestand mettertijd kan veranderen naarmate de particuliere sector meer belangstelling krijgt voor dit marktsegment. Overheidsmaatregelen dienen alleen te worden toegestaan voor risico's die de markt anders niet zou dekken. 39. Om deze redenen dient een lidstaat die de in punt 18, onder b) of c), bedoelde risico's wil dekken, in zijn aanmelding aan te tonen dat hij contact heeft opgenomen met twee belangrijke verzekeraars in eigen land en hun de gelegenheid heeft geboden om bewijsmateriaal te verschaffen dat voor de betrokken risico's in dat land dekking beschikbaar is. Indien de betrokken verzekeraars binnen dertig dagen na ontvangst van een verzoek van een lidstaat geen gegevens verschaffen aan de lidstaat of rechtstreeks aan de Commissie over de dekkingsvoorwaarden en de verzekerde volumes voor het soort risico's dat de lidstaat wil dekken, zal de Commissie de risico's als onverhandelbaar beschouwen Aanmelding in overige gevallen 40. Voor de in punt 18, onder d), bedoelde gevallen toont de lidstaat aan dat geen dekking beschikbaar is voor exporteurs in die bepaalde lidstaat als gevolg van een aanbodschok op de particuliere verzekeringsmarkt (met name een belangrijke verzekeraar die zich uit het land terugtrekt), verminderde capaciteit of een ten opzichte van andere lidstaten beperkt productaanbod. 6. INWERKINGTREDING EN LOOPTIJD 41. Deze mededeling treedt in werking per 1 januari 2013 en is van toepassing tot en met 31 december NL 11 NL

12 BIJLAGE LIJST VAN LANDEN MET EEN VERHANDELBAAR RISICO Alle lidstaten van de Europese Unie Australië Canada IJsland Japan Nieuw-Zeeland Noorwegen Zwitserland Verenigde Staten van Amerika NL 12 NL

Steunmaatregel N 118/2004 -België (Vlaanderen) Subsidies voor haalbaarheidsstudies met betrekking tot bouw- en milieuprojecten buiten de EU.

Steunmaatregel N 118/2004 -België (Vlaanderen) Subsidies voor haalbaarheidsstudies met betrekking tot bouw- en milieuprojecten buiten de EU. Europese Commissie Brussel, 30.06.2004 C (2004)2042 fin Betreft: Steunmaatregel N 118/2004 -België (Vlaanderen) Subsidies voor haalbaarheidsstudies met betrekking tot bouw- en milieuprojecten buiten de

Nadere informatie

Herziening van de mededeling betreffende kortlopende exportkredietverzekering. Raadplegingsdocument

Herziening van de mededeling betreffende kortlopende exportkredietverzekering. Raadplegingsdocument 1. Inleiding Herziening van de mededeling betreffende kortlopende exportkredietverzekering Raadplegingsdocument In sommige lidstaten verzekeren openbare exportkredietmaatschappijen voor rekening of met

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE NL NL NL MEDEDELING VAN DE COMMISSIE TOT WIJZIGING VAN DE TIJDELIJKE COMMUNAUTAIRE KADERREGELING INZAKE STAATSSTEUN TER STIMULERING VAN DE TOEGANG TOT FINANCIERING IN DE HUIDIGE FINANCIËLE EN ECONOMISCHE

Nadere informatie

Steunmaatregelen van de staten / Nederland - Steunmaatregel nr. N 8/ Verlenging sociaal-economisch plan veehouderij

Steunmaatregelen van de staten / Nederland - Steunmaatregel nr. N 8/ Verlenging sociaal-economisch plan veehouderij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 01-03-2004 C(2004) 706 Betreft : Steunmaatregelen van de staten / Nederland - Steunmaatregel nr. N 8/2004 - Verlenging sociaal-economisch plan veehouderij Excellentie, De Commissie

Nadere informatie

BESCHRIJVING VAN DE STEUNMAATREGEL

BESCHRIJVING VAN DE STEUNMAATREGEL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 14.11.2013 C(2013) 7725 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Steunmaatregel SA.37017 (2013/N)

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA.37084 (2013/N) Nederland Compensatie van indirecte EU-ETS-kosten

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA.37084 (2013/N) Nederland Compensatie van indirecte EU-ETS-kosten EUROPESE COMMISSIE Brussel, 16.10.2013 C(2013) 6636 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Excellentie, Steunmaatregel

Nadere informatie

Toelichting bij het begrip onderneming binnen de call voor kleine en middelgrote windturbines

Toelichting bij het begrip onderneming binnen de call voor kleine en middelgrote windturbines Toelichting bij het begrip onderneming binnen de call voor kleine en middelgrote windturbines De voorwaarden waaraan voldaan moet worden in het kader van de steunregeling voor kleine en middelgrote windturbines,

Nadere informatie

Steunmaatregel SA.33051 (2011/N) - Nederland Wijziging garantieregeling scheepsbouw

Steunmaatregel SA.33051 (2011/N) - Nederland Wijziging garantieregeling scheepsbouw EUROPESE COMMISSIE Brussel, 25.01.2012 C(2012) 169 definitief Betreft: Steunmaatregel SA.33051 (2011/N) - Nederland Wijziging garantieregeling scheepsbouw Excellentie, I. PROCEDURE 1. Op 22 mei 2011 heeft

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun / Nederland SA (2016/N) Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL)

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun / Nederland SA (2016/N) Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) EUROPESE COMMISSIE Brussel, 1.09.2016 C(2016) 5506 final Betreft: Staatssteun / Nederland SA.45811 (2016/N) Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) Excellentie, De Europese Commissie (hierna

Nadere informatie

Steunmaatregelen van de Staten nr. N 699/00 - België (Vlaanderen) Regeling afbouw varkensstapel

Steunmaatregelen van de Staten nr. N 699/00 - België (Vlaanderen) Regeling afbouw varkensstapel EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27-02-2001 SG(2001) D/ 286469 Betreft: Steunmaatregelen van de Staten nr. N 699/00 - België (Vlaanderen) Regeling afbouw varkensstapel Excellentie, Ik heb de eer U ervan in

Nadere informatie

Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen.

Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de onderstaande overwegingen. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 07.XII.2005 C (2005) 5280 Betreft: Steunmaatregelen van de Staten nr. N 491/2005 - Nederland Subsidieregeling sanering glastuinbouwbedrijven in vanuit milieu opzicht kwetsbare

Nadere informatie

Jaarrekening van bepaalde vennootschapsvormen wat micro-entiteiten betreft ***I

Jaarrekening van bepaalde vennootschapsvormen wat micro-entiteiten betreft ***I P7_TA(200)0052 Jaarrekening van bepaalde vennootschapsvormen wat micro-entiteiten betreft ***I Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 0 maart 200 over het voorstel voor een richtlijn van het

Nadere informatie

Staatssteun & Staatssteun en de crisis

Staatssteun & Staatssteun en de crisis Staatssteun & Staatssteun en de crisis Lieneke de Jong-Goris Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden Overhedendag 13 oktober 2009 Inhoud Staatssteun in Nederland Toelichting staatssteun Staatssteun

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregelen der Staten N 780/ Pays-Bas Tijdelijke defensieve maatregelen voor de scheepsbouw

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregelen der Staten N 780/ Pays-Bas Tijdelijke defensieve maatregelen voor de scheepsbouw EUROPESE COMMISSIE Brussel, 9-07-2003 C(2002)2019fin Betreft: Steunmaatregelen der Staten N 780/2002 - Pays-Bas Tijdelijke defensieve maatregelen voor de scheepsbouw Excellentie, (1) De Commissie wenst

Nadere informatie

1. DOEL EN TOEPASSINGSBEREIK

1. DOEL EN TOEPASSINGSBEREIK EUROPESE COMMISSIE Directoraat-generaal Concurrentie Beleid en coördinatie inzake staatssteun Brussel, DG D(2004) COMMUNAUTAIRE KADERREGELING INZAKE STAATSSTEUN IN DE VORM VAN COMPENSATIES VOOR DE OPENBARE

Nadere informatie

Steunmaatregel N 253/2005 - Nederland Garantieregeling voor financiering scheepsbouw

Steunmaatregel N 253/2005 - Nederland Garantieregeling voor financiering scheepsbouw EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.VII.2005 C (2005) 2704 def. Betreft: Steunmaatregel N 253/2005 - Nederland Garantieregeling voor financiering scheepsbouw Excellentie, I. Procedure (1) Bij schrijven van

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.3.2010 COM(2010) 100 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE betreffende de toepassing van artikel 101, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese

Nadere informatie

Staatssteun / België - Steunnummer N 621/ Steun aan investeringen in de omkaderingssector van land- en tuinbouw

Staatssteun / België - Steunnummer N 621/ Steun aan investeringen in de omkaderingssector van land- en tuinbouw EUROPESE COMMISSIE Brussel, 13-XII-2006 C(2006) 6784 Betreft : Staatssteun / België - Steunnummer N 621/2006 - Steun aan investeringen in de omkaderingssector van land- en tuinbouw Excellentie, Ik heb

Nadere informatie

Geachte leden van de raad,

Geachte leden van de raad, Aan : de raad Van : het college van burgemeester en wethouders Adviseurs: : Piet Bruinsma, Gerard Elenga Datum : 15 december 2016 Onderwerp : uitwerking punten 3 en 4 van amendement inzake t Olde Maat

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA (N 447/2005) (PB C 133 van , blz. 3).

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA (N 447/2005) (PB C 133 van , blz. 3). EUROPESE COMMISSIE Brussel, 7.11.2018 C(2018) 7484 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Steunmaatregel SA.46727 (2016/N)

Nadere informatie

RICHTLIJN (EU) 2018/1910 VAN DE RAAD

RICHTLIJN (EU) 2018/1910 VAN DE RAAD 7.12.2018 L 311/3 RICHTLIJNEN RICHTLIJN (EU) 2018/1910 VAN DE RAAD van 4 december 2018 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de harmonisatie en vereenvoudiging van bepaalde regels in het

Nadere informatie

De Gemeente en de sport(organisatie) Prof. mr. Marjan Olfers Vrije Universiteit

De Gemeente en de sport(organisatie) Prof. mr. Marjan Olfers Vrije Universiteit De Gemeente en de sport(organisatie) Prof. mr. Marjan Olfers Vrije Universiteit DAAR IS DE OVERHEID Subsidies Vergunningen Betrokkenheid van de gemeente bij de organisatie Faciliteiten Betrokkenheid bij

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ]([ ]) [ ] MEDEDELING VAN DE COMMISSIE TOT WIJZIGING VAN DE COMMUNAUTAIRE RICHTSNOEREN INZAKE STAATSSTEUN VOOR MILIEUBESCHERMING, DE COMMUNAUTAIRE KADERREGELING INZAKE

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 11-VII-2006 C(2006) 3259. Betreft: Steunmaatregel nr. N 96/06 "Eneco duurzame energie " Excellentie,

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 11-VII-2006 C(2006) 3259. Betreft: Steunmaatregel nr. N 96/06 Eneco duurzame energie  Excellentie, EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11-VII-2006 C(2006) 3259 Betreft: Steunmaatregel nr. N 96/06 "Eneco duurzame energie " Excellentie, De Commissie wenst Nederland ervan in kennis te stellen dat zij, na onderzoek

Nadere informatie

Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD

Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX COM(2018) 398 Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD tot wijziging van Verordening (EU) 2015/1588 van de Raad van 13 juli 2015 betreffende de toepassing van de artikelen

Nadere informatie

Handreiking diensten van algemeen economisch belang

Handreiking diensten van algemeen economisch belang Handreiking diensten van algemeen economisch belang Europa-proof project Deelproject staatssteun 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Waarvoor is deze handreiking bedoeld? 3 Deel 1: Theorie 4 3 Staatssteun

Nadere informatie

Brussel, C(2012) 7541 final

Brussel, C(2012) 7541 final EUROPESE COMMISSIE Brussel, 07.11.2012 C(2012) 7541 final Betreft: Staatssteun SA.34404 (2012/NN) (ex 2012/CP) Nederland Beweerde aankoop van grond boven de marktprijs en daaropvolgende verkoop van grond

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE

VERSLAG VAN DE COMMISSIE NL VERSLAG VAN DE COMMISSIE over de stand van de werkzaamheden in verband met de richtsnoeren betreffende staatssteun en diensten van algemeen economisch belang 1. DOEL VAN DIT VERSLAG In zijn conclusies

Nadere informatie

De toepassing van de Verordening betreffende wederzijdse erkenning op procedures van voorafgaande machtiging

De toepassing van de Verordening betreffende wederzijdse erkenning op procedures van voorafgaande machtiging EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL ONDERNEMINGEN EN INDUSTRIE Leidraad 1 Brussel, 1.2.2010 - De toepassing van de Verordening betreffende wederzijdse erkenning op procedures van voorafgaande machtiging

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2013) XXX draft MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Ontwerpmededeling van de Commissie inzake overeenkomsten van geringe betekenis die de mededinging niet

Nadere informatie

De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties

De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties De kosten van ongeborgde financiering voor woningcorporaties Finance Ideas 24 november 2011 Nieuwe financiële realiteit voor woningcorporaties Woningcorporaties maken zich klaar voor een nieuwe realiteit

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 20.12.2001. Staatssteun N 544/2001 België Ford Genk Opleidingssteun. Excellentie, PROCEDURE

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 20.12.2001. Staatssteun N 544/2001 België Ford Genk Opleidingssteun. Excellentie, PROCEDURE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.12.2001 C (2001)4509fin Betreft: Staatssteun N 544/2001 België Ford Genk Opleidingssteun Excellentie, PROCEDURE 1. Bij schrijven van 24 juli 2001 heeft België, overeenkomstig

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 27.10.2010 C(2010)7276 definitief. Steunmaatregel N 639/2009 - Nederland Garantieregeling scheepsnieuwbouwfinanciering

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 27.10.2010 C(2010)7276 definitief. Steunmaatregel N 639/2009 - Nederland Garantieregeling scheepsnieuwbouwfinanciering EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27.10.2010 C(2010)7276 definitief Betreft: Steunmaatregel N 639/2009 - Nederland Garantieregeling scheepsnieuwbouwfinanciering Excellentie, I. PROCEDURE 1. Op 18 november 2009

Nadere informatie

Steunmaatregel SA (2012/N) - Nederland Aanpassing risicokapitaalregeling "Omnibus Decentraal - Module 9: risicokapitaal voor het MKB"

Steunmaatregel SA (2012/N) - Nederland Aanpassing risicokapitaalregeling Omnibus Decentraal - Module 9: risicokapitaal voor het MKB EUROPESE COMMISSIE Brussel, 13.03.2012 C(2012) 1656 final Betreft: Steunmaatregel SA.34102 (2012/N) - Nederland Aanpassing risicokapitaalregeling "Omnibus Decentraal - Module 9: risicokapitaal voor het

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 335/43

Publicatieblad van de Europese Unie L 335/43 18.12.2010 Publicatieblad van de Europese Unie L 335/43 VERORDENING (EU) Nr. 1218/2010 VAN DE COMMISSIE van 14 december 2010 betreffende de toepassing van artikel 101, lid 3, van het Verdrag betreffende

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.11.2017 COM(2017) 666 final 2017/0300 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD inzake het standpunt dat namens de Unie in het Gemengd Comité EU-Zwitserland moet worden

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA. 36315 (2013/N) Nederland Botlek Zuid - stoompijpleiding

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA. 36315 (2013/N) Nederland Botlek Zuid - stoompijpleiding EUROPESE COMMISSIE Brussel, 16.10.2013 C(2013) 6627 final In de openbare versie van dit besluit zijn, overeenkomstig de artikelen 24 en 25 van Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad van 22 maart 1999

Nadere informatie

RICHTLIJN (EU) 2018/2057 VAN DE RAAD

RICHTLIJN (EU) 2018/2057 VAN DE RAAD 27.12.2018 L 329/3 RICHTLIJNEN RICHTLIJN (EU) 2018/2057 VAN DE RAAD van 20 december 2018 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde

Nadere informatie

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 14.12.2015 COM(2015) 646 final 2015/0296 (CNS) Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG betreffende het gemeenschappelijke stelsel van

Nadere informatie

Persdossier. 9 januari 2017

Persdossier. 9 januari 2017 Persdossier 9 januari 2017 Inhoudstafel 1. Missie 2. Waarden 3. Groepsstructuur en kerncijfers 4. Historisch overzicht 5. Producten 6. Onze expertise in opkomende landen 2 1. Missie Missie Onze missie

Nadere informatie

Gewijzigde, nieuwe de-minimisgroepsvrijstelling

Gewijzigde, nieuwe de-minimisgroepsvrijstelling Gewijzigde, nieuwe de-minimisgroepsvrijstelling COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, [ ] 2006 C(2006). Ontwerp VERORDENING (EG) nr. /.. VAN DE COMMISSIE van [...] betreffende de toepassing

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA (2017/N) Nederland Wijziging van de SDE+-regeling voor steun voor biogas

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA (2017/N) Nederland Wijziging van de SDE+-regeling voor steun voor biogas EUROPESE COMMISSIE Brussel, 10.5.2017 C(2017) 3217 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Steunmaatregel SA.46960 (2017/N)

Nadere informatie

Steunmaatregelen van de Staten/Nederland Steunmaatregel nr. N 301/2005 Programma Beheer, functiewijziging

Steunmaatregelen van de Staten/Nederland Steunmaatregel nr. N 301/2005 Programma Beheer, functiewijziging EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8-XII-2005 C(2005) 5300 Betreft: Steunmaatregelen van de Staten/Nederland Steunmaatregel nr. N 301/2005 Programma Beheer, functiewijziging Excellentie, Ik heb de eer u mee te

Nadere informatie

Staatssteun - Nederland (Groningen) SA (2010/N) Bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven

Staatssteun - Nederland (Groningen) SA (2010/N) Bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven EUROPESE COMMISSIE Brussel, 22.9.2011 C(2011) 6812 definitief Betreft: Staatssteun - Nederland (Groningen) SA.31587 (2010/N) Bedrijfsbeëindiging grondgebonden agrarische bedrijven Excellentie, Hierbij

Nadere informatie

12848/1/18 REV 1 CS/srl/sht ECOMP.2.B

12848/1/18 REV 1 CS/srl/sht ECOMP.2.B Raad van de Europese Unie Brussel, 26 november 2018 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2017/0251 (CNS) 12848/1/18 REV 1 FISC 397 ECOFIN 881 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: RICHTLIJN

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst) (2012/C 8/04)

(Voor de EER relevante tekst) (2012/C 8/04) 11.1.2012 Publicatieblad van de Europese Unie C 8/23 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE Goedkeuring van de inhoud van een ontwerp-verordening van de Commissie betreffende deminimissteun verleend aan diensten

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, C(2018) 1674 final

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, C(2018) 1674 final EUROPESE COMMISSIE Brussel, 26.03.2018 C(2018) 1674 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Staatssteun SA.48350 (2017/N)

Nadere informatie

Ontwerp. VERORDENING (EU) nr. /.. VAN DE COMMISSIE

Ontwerp. VERORDENING (EU) nr. /.. VAN DE COMMISSIE NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, xxx C(20..) yyy definitief Ontwerp VERORDENING (EU) nr. /.. VAN DE COMMISSIE van [ ] betreffende de toepassing van artikel 101, lid 3, van het Verdrag betreffende de

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 14.3.2019 C(2019) 2082 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 14.3.2019 tot wijziging van Gedelegeerde Verordening (EU) 2017/1799 wat betreft de vrijstelling

Nadere informatie

BESLUIT VAN DE COMMISSIE

BESLUIT VAN DE COMMISSIE 11.1.2012 Publicatieblad van de Europese Unie L 7/3 BESLUITEN BESLUIT VAN DE COMMISSIE van 20 december 2011 betreffende de toepassing van artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel,19.12.2012 C(2012) 9473 final

EUROPESE COMMISSIE. Brussel,19.12.2012 C(2012) 9473 final EUROPESE COMMISSIE Brussel,19.12.2012 C(2012) 9473 final Betreft: Steunmaatregel SA.35377 (2012/N) Nederland Groene energiebelasting verlenging van de toepassing van het verlaagde tarief voor de glastuinbouwsector

Nadere informatie

Richtlijn 98/59/EG van de Raad van 20 juli 1998 betreffende de aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten inzake collectief ontslag

Richtlijn 98/59/EG van de Raad van 20 juli 1998 betreffende de aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten inzake collectief ontslag Richtlijn 98/59/EG van de Raad van 20 juli 1998 betreffende de aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten inzake collectief ontslag Publicatieblad Nr. L 225 van 12/08/1998 blz. 0016-0021 DE RAAD VAN

Nadere informatie

Verklaring beperkte steun

Verklaring beperkte steun Verklaring beperkte steun Verklaring in het kader van het verlenen van beperkte steunbedragen als bedoeld in punt 4.2 van de Tijdelijke communautaire kaderregeling inzake staatssteun ter stimulering van

Nadere informatie

BIJLAGE. bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. EU-wetgeving: betere resultaten door betere toepassing

BIJLAGE. bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. EU-wetgeving: betere resultaten door betere toepassing EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.12.2016 C(2016) 8600 final ANNEX 1 BIJLAGE bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EU-wetgeving: betere resultaten door betere toepassing NL NL Bijlage Administratieve procedures

Nadere informatie

VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van XXX

VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van XXX EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2014) XXX draft VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE van XXX tot wijziging van Verordening (EG) nr. 773/2004 van de Commissie van 7 april 2004 betreffende procedures

Nadere informatie

ONTWERP 18.5.2006 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. over de herziening van de methode waarmee de referentiepercentages worden vastgesteld

ONTWERP 18.5.2006 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. over de herziening van de methode waarmee de referentiepercentages worden vastgesteld NL ONTWERP 18.5.2006 MEDEDELING VAN DE COMMISSIE over de herziening van de methode waarmee de referentiepercentages worden vastgesteld 1. REFERTIE- DISCONTERINGSPERCTAGES In het kader van het toezicht

Nadere informatie

Staatssteun nr. N 14/2002 - België Belgische federale steunregeling ten behoeve van hernieuwbare energiebronnen

Staatssteun nr. N 14/2002 - België Belgische federale steunregeling ten behoeve van hernieuwbare energiebronnen EUROPESE COMMISSIE Brussel, 02.08.2002 C(2002)2904 fin. Betreft: Staatssteun nr. N 14/2002 - België Belgische federale steunregeling ten behoeve van hernieuwbare energiebronnen Excellentie, Bij schrijven

Nadere informatie

Aanvraagformulier Innovatiefonds Oost Gelre

Aanvraagformulier Innovatiefonds Oost Gelre Aanvraagformulier Innovatiefonds Oost Gelre Naam project Aanvrager Looptijd project Inleiding welke gebeurtenissen zijn van invloed op het project? hoe ziet de huidige situatie eruit? wordt het project

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 4.4.2017 COM(2017) 164 final 2017/0075 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de sluiting, namens de Europese Unie, van de bilaterale overeenkomst tussen de

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, C(2009)9833. Steunmaatregel nr. N 492/ België Ondersteuning hoogwaardig televisiedrama.

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, C(2009)9833. Steunmaatregel nr. N 492/ België Ondersteuning hoogwaardig televisiedrama. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 03.12.2009 C(2009)9833 Betreft: Steunmaatregel nr. N 492/2009 - België Ondersteuning hoogwaardig televisiedrama Excellentie, I. SAMENVATTING (1) Ik kan u meedelen dat de Europese

Nadere informatie

Persdossier. 22 Juli 2019

Persdossier. 22 Juli 2019 Persdossier 22 Juli 2019 Inhoudstafel 1. Missie 2. Waarden 3. Groepsstructuur en kerncijfers 4. Historisch overzicht 5. Producten 6. Onze expertise in opkomende landen 2 Persdossier 22 juli 2019 1. Missie

Nadere informatie

Steunmaatregel N 603/2003 België Steun ten gunste van nacht- en ploegenarbeid

Steunmaatregel N 603/2003 België Steun ten gunste van nacht- en ploegenarbeid EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.04.2004 C(2004)1357fin Betreft : Steunmaatregel N 603/2003 België Steun ten gunste van nacht- en ploegenarbeid Excellentie, 1- PROCEDURE 1. Bij schrijven van 5 december 2003,

Nadere informatie

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 5.3.2012 COM(2012) 90 final 2012/0040 (COD) Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 92/65/EEG van de Raad wat betreft de

Nadere informatie

Personenautoverzekering

Personenautoverzekering Polis Home 1 (Polis) Personenautoverzekering Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6 Artikel 7 Artikel 8 Begripsomschrijvingen Premie Wijziging van premies en/of Aanmelding van schade

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE NL NL NL MEDEDELING VAN DE COMMISSIE Tijdelijke communautaire kaderregeling inzake staatssteun ter stimulering van de toegang tot financiering in de huidige financiële en economische crisis 1. DE FINANCIËLE

Nadere informatie

Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de navolgende overwegingen:.

Bij dit besluit heeft de Commissie zich gebaseerd op de navolgende overwegingen:. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 06-12-2002 C (2002) 4854 Betreft: Steunmaatregelen van de Staten / Nederland Steunmaatregel nr. N 210/02 Subsidieverordening sloop agrarische en overige bebouwing buitengebied

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Ref.: /1/A2 - Uw brief van 27 juni 2014 waarin de Commissie om advies wordt verzocht

EUROPESE COMMISSIE. Ref.: /1/A2 - Uw brief van 27 juni 2014 waarin de Commissie om advies wordt verzocht Ref. Ares(2014)3634250-03/11/2014 EUROPESE COMMISSIE Juridische Dienst Brussel, 27 oktober 2014. SJ.C (2014) 3727330 PER FAX EN AANGETEKEND Griffie van de Raad van State Afdeling Bestuursrechtspraak mr.

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 22.2.2019 L 51 I/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN VERORDENING (EU) 2019/316 VAN DE COMMISSIE van 21 februari 2019 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1408/2013 van de Commissie inzake

Nadere informatie

Brussel, SG-Greffe (2009) DI 1160 BRUSSEL

Brussel, SG-Greffe (2009) DI 1160 BRUSSEL EUROPESE COMMISSIE ONTVANGEN 1 6 DEC Z009 SECRETARIAAT-GENERAAL Brussel, SG-Greffe (2009) DI 16. 12. 2009 11551 PERMANENTE VERTEGENWOORDIGING VAN NEDERLAND BIJ DE EUROPESE UNIE Herrmann-Debrouxlaan, 48

Nadere informatie

Bedrijfsmotorrijtuigenverzekering

Bedrijfsmotorrijtuigenverzekering Algemene Home 1 Algemene Bedrijfsmotorrijtuigenverzekering Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6 Artikel 7 Artikel 8 Begripsomschrijvingen Premie Wijziging van premies en/of Aanmelding

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. 20510 30 december 2009 Regeling aanpassing voor het jaar 2010 van de percentages voor de milieu-investeringsaftrek uit

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 109/14 VERORDENING (EU) Nr. 372/2014 VAN DE COMMISSIE van 9 april 2014 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 794/2004 wat betreft de berekening van bepaalde termijnen, de afhandeling van klachten en

Nadere informatie

Mededeling van de Commissie. van 16.12.2014

Mededeling van de Commissie. van 16.12.2014 EUROPESE COMMISSIE Straatsburg, 16.12.2014 C(2014) 9950 final Mededeling van de Commissie van 16.12.2014 Richtsnoerennota van de Commissie over de tenuitvoerlegging van een aantal bepalingen van Verordening

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 21.III Steunmaatregel N 447/ 2005 Nederland Uitbreiding afdrachtvermindering zeevaart.

EUROPESE COMMISSIE. Brussel, 21.III Steunmaatregel N 447/ 2005 Nederland Uitbreiding afdrachtvermindering zeevaart. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.III.2007 C (2007) 1164 def. Betreft: Steunmaatregel N 447/ 2005 Nederland Uitbreiding afdrachtvermindering zeevaart Excellentie, 1. Procedure 1. Bij brief van 10 augustus

Nadere informatie

De beslissing van de Commissie is gebaseerd op de onderstaande overwegingen.

De beslissing van de Commissie is gebaseerd op de onderstaande overwegingen. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 05.01.2010 C(2009)10757 Betreft: Staatssteun N 602/2009 - Nederland Methode voor de berekening van de steunintensiteit van garanties op leningen voor werkkapitaal aan landbouwondernemingen

Nadere informatie

PUBLIC RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 maart 2002 (18.03) (OR. fr) 7244/02. Interinstitutioneel dossier: 2002/0068 (ACC) LIMITE UD 17

PUBLIC RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 maart 2002 (18.03) (OR. fr) 7244/02. Interinstitutioneel dossier: 2002/0068 (ACC) LIMITE UD 17 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 maart 2002 (18.03) (OR. fr) PUBLIC Interinstitutioneel dossier: 2002/0068 (ACC) 7244/02 LIMITE UD 17 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Sylvain BISARRE, directeur

Nadere informatie

BELGACAP. 1. Praktische Gids. Aanvullende Publieke Kredietverzekering, Dankzij BELGACAP, de Belgische

BELGACAP. 1. Praktische Gids. Aanvullende Publieke Kredietverzekering, Dankzij BELGACAP, de Belgische BELGACAP De Belgische Aanvullende Publieke Kredietverzekering 1. Praktische Gids Dankzij BELGACAP, de Belgische Aanvullende Publieke Kredietverzekering, kunt u bepaalde van de u door Atradius geleverde

Nadere informatie

(Mededelingen) MEDEDELINGEN VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE EUROPESE COMMISSIE

(Mededelingen) MEDEDELINGEN VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE EUROPESE COMMISSIE 21.11.2018 NL Publicatieblad van de Europese Unie C 421/1 II (Mededelingen) MEDEDELINGEN VAN DE INSTELLINGEN, ORGANEN EN INSTANTIES VAN DE EUROPESE UNIE EUROPESE COMMISSIE Mededeling van de Commissie Goedkeuring

Nadere informatie

Gelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;

Gelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011; Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 25 oktober 2016, nr. 868959/868964, tot vaststelling van de Uitvoeringsregeling subsidie bestrijding verdroging natuur Noord-Holland 2017 Gedeputeerde

Nadere informatie

Date de réception : 27/12/2011

Date de réception : 27/12/2011 Date de réception : 27/12/2011 Resumé C-577/11-1 Zaak C-577/11 Resumé van het verzoek om een prejudiciële beslissing overeenkomstig artikel 104, lid 1, van het Reglement voor de procesvoering van het Hof

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN L 160/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN http://www.emis.vito.be d.d.25-06-2018 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2018/895 VAN DE COMMISSIE van 22 juni 2018 tot wijziging van Verordening (EG) nr.

Nadere informatie

Steunmaatregel SA (2013/N) Nederland MultiplierGiftenaftrek - Verlenging

Steunmaatregel SA (2013/N) Nederland MultiplierGiftenaftrek - Verlenging EUROPESE COMMISSIE Brussel, 02.10.2013 C(2013) 6254 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Steunmaatregel SA.37097 (2013/N)

Nadere informatie

Bedrijfsmotorrijtuigenverzekering

Bedrijfsmotorrijtuigenverzekering Voorwaardenblad 320-91 Bedrijfsmotorrijtuigenverzekering Algemene voorwaarden Artikel 17-21.1504 Datum 1 april 2015 pagina 1 Begripsomschrijvingen 3 1.1 Polisblad 3 1.2 Motorrijtuig 3 1.3 Schadegeval 3

Nadere informatie

DISCLAIMER. A. Algemene toepassingsvoorwaarden

DISCLAIMER. A. Algemene toepassingsvoorwaarden Algemene groepsvrijstellingsverordening (Verordening (EU) nr. 651/2014) - Werkdocument Sociale vervoerssteun t.b.v. bewoners afgelegen gebieden Eerst moet u op de algemene toepassingsvoorwaarden voor de

Nadere informatie

AMENDEMENTEN ingediend door de Commissie economische en monetaire zaken

AMENDEMENTEN ingediend door de Commissie economische en monetaire zaken 5.9.2018 A8-0260/ 001-023 AMENDEMENTEN 001-023 ingediend door de Commissie economische en monetaire zaken Verslag Tom Vandenkendelaere A8-0260/2018 Gemeenschappelijk btw-stelsel met betrekking tot de speciale

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun SA.33105 (2011/N) Nederland Methodiek berekening garanties aquacultuur

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun SA.33105 (2011/N) Nederland Methodiek berekening garanties aquacultuur EUROPESE COMMISSIE Brussel, 05.02.2013 C(2013) 472 final Betreft: Staatssteun SA.33105 (2011/N) Nederland Methodiek berekening garanties aquacultuur Excellentie, Naar aanleiding van staatssteundossier

Nadere informatie

DISCLAIMER. A. Algemene toepassingsvoorwaarden

DISCLAIMER. A. Algemene toepassingsvoorwaarden Algemene groepsvrijstellingsverordening (Verordening (EU) nr. 651/2014) - Werkdocument Steun tot herstel schade veroorzaakt door bepaalde natuurrampen Eerst moet u op de algemene toepassingsvoorwaarden

Nadere informatie

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD

Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 24.6.2010 COM(2010)331 definitief 2010/0179 (CNS) C7-0173/10 Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EEG betreffende het gemeenschappelijk

Nadere informatie

SDD Bijzondere Voorwaarden

SDD Bijzondere Voorwaarden SEPA Domiciliëring 1. TOEPASSINGSGEBIED De bepalen de voorwaarden waaronder Satellic de Gebruiker de mogelijkheid biedt om via SDD te betalen, naast de betalingsmethoden die beschreven zijn in clausule

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL CONCURRENTIE

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL CONCURRENTIE EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL CONCURRENTIE Brussel, 25 maart 2019 KENNISGEVING AAN BELANGHEBBENDEN TERUGTREKKING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN EU-MEDEDINGINGSRECHT Op 29 maart 2017 heeft het

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 23 september 2014 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 23 september 2014 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 23 september 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2014/0021 (E) 12052/14 JUSTCIV 206 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN DE RAAD betreffende

Nadere informatie

Verzekeringsvoorwaarden Aanvullende verzekering Tand Standaardpakketpolis

Verzekeringsvoorwaarden Aanvullende verzekering Tand Standaardpakketpolis Verzekeringsvoorwaarden Verzekeringsvoorwaarden ingaande 1 januari 2004 Onderlinge Waarborgmaatschappij De Friesland Particuliere Ziektekostenverzekeringen U.A. Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel

Nadere informatie

L 193/6 Publicatieblad van de Europese Unie 25.7.2007

L 193/6 Publicatieblad van de Europese Unie 25.7.2007 L 193/6 Publicatieblad van de Europese Unie 25.7.2007 VERORDENING (EG) Nr. 875/2007 VAN DE COMMISSIE van 24 juli 2007 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op de-minimissteun

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 185/6 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2015/1136 VAN DE COMMISSIE van 13 juli 2015 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 402/2013 betreffende de gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor risico-evaluatie

Nadere informatie

Staatssteun nr. 142/2000 België Steun aan de koopvaardij, de baggersector en de sleepvaart

Staatssteun nr. 142/2000 België Steun aan de koopvaardij, de baggersector en de sleepvaart EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27.07.2000 SG(2000) D/ 105460 Betreft: Staatssteun nr. 142/2000 België Steun aan de koopvaardij, de baggersector en de sleepvaart Excellentie, 1. Bij schrijven van de Permanente

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 29 april 2016 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 29 april 2016 (OR. en) Conseil UE Raad van de Europese Unie Brussel, 29 april 2016 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2012/0102 (CNS) 8333/16 LIMITE PUBLIC FISC 59 ECOFIN 326 NOTA van: aan: het voorzitterschap het Comité

Nadere informatie

VERORDENINGEN. (Voor de EER relevante tekst)

VERORDENINGEN. (Voor de EER relevante tekst) L 203/2 VERORDENINGEN GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2018/1108 VAN DE COMMISSIE van 7 mei 2018 tot aanvulling van Richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen

Nadere informatie

A7-0440/ AMENDEMENTEN ingediend door de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid

A7-0440/ AMENDEMENTEN ingediend door de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid 10.1.2014 A7-0440/ 001-016 AMENDEMENTEN 001-016 ingediend door de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid Verslag Julie Girling Honing A7-0440/2013 (COM(2012)0530 C7-0304/2012 2012/0260(COD))

Nadere informatie

NL COMP/D2/HT1221 NL NL

NL COMP/D2/HT1221 NL NL NL COMP/D2/HT1221 NL NL COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, C (XXXX) Ontwerp VERORDENING (EG) nr. XX/XX VAN DE COMMISSIE van [XX/XX/XXXX] betreffende de toepassing van artikel 81, lid 3,

Nadere informatie