Kwaliteit in de tandartspraktijk

Transcriptie

1 Kwaliteit in de tandartspraktijk

2 Colofon Productie JCP Groep, IJsselstein Ontwerp/Uitvoering JCP Groep, IJsselstein Eindredactie NMT, afdeling Communicatie & Public Affairs NMT Nieuwegein 2008

3 NMT: bevordert de mondgezondheid De NMT, de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde, is met ruim leden dé beroepsorganisatie voor tandartsen en tandarts-specialisten in Nederland. Onze missie luidt: Het bevorderen van de mondgezondheid van alle inwoners van Nederland en van de voorwaarden waaronder de beroepsgroep hoogwaardige tandheelkundige zorg kan verlenen. De NMT behartigt de belangen van de beroepsgroep en de tandheelkunde, en biedt de leden een breed scala van producten en diensten die hen direct ondersteunen bij de beroepsuitoefening en praktijkvoering. Daarnaast werkt de NMT, in samenspraak met de beroepsgroep, patiënten-/consumentenorganisaties en andere betrokkenen in de mondzorg, aan verantwoorde tandheelkundige zorg in Nederland. Kwaliteit is hierbij de leidraad. Hoe? Dat leest u in deze brochure. Voor meer informatie: pagina 3

4 pagina 4

5 Inhoudsopgave Kiezen voor kwaliteit voor je kiezen 7 Toen 8 en nu 9 Basis voor kwaliteit: een integrale benadering en zes kwaliteitsaspecten 10 Kwaliteit in de praktijk 11 Kwaliteitsaspect 1: Cliëntgerichtheid 11 Kwaliteitsaspect 2: Tijdigheid 12 Kwaliteitsaspect 3: Veiligheid 13 Alle kinderen (weer) een gezond gebit! 14 Kwaliteitsaspect 4: Effectiviteit 15 Kwaliteitsaspect 5: Efficiency 15 IQual-audit: praktijkbrede kwaliteitsverbetering 16 Kwaliteitsaspect 6: Toegankelijkheid 17 Ontwikkelingen in de tandheelkundige zorg 18 Vandaag de toekomst 19 Afkortingen en begrippen 22 pagina 5

6 pagina 6 k

7 iezenvoorkwaliteitvoorjekiezen Kwaliteit in de tandartspraktijk, wat is dat? De cliënt zal zeggen: een goede behandeling, een tandarts die goed uitlegt wat hij of zij doet en wat de mogelijkheden en kosten zijn, een vriendelijke ontvangst. De zorgverzekeraar zal zeggen: een tandarts die werkt volgens de professionele standaard, een goed georganiseerde praktijk, rekeningen die kloppen. En wat zegt de tandarts zelf? Heeft u even? Over kwaliteit in de tandartspraktijk is een boek vol te schrijven. Circa praktiserende tandartsen in Nederland werken met een uitgebalanceerd kwaliteitssysteem, waarmee zij hun visie op kwaliteit gestalte geven. Dat kwaliteitssysteem is een samenhangend, evoluerend geheel bestaande uit vier categorieën: deskundigheid, normering, systematische kwaliteitsbewaking en borging. Het systeem is ontwikkeld door de NMT - de beroepsorganisatie voor tandartsen en tandarts-specialisten in Nederland, in samenspraak met wetenschappelijke verenigingen en faculteiten. Het kwaliteitssysteem is de laatste decennia steeds verder uitgebouwd en verfijnd. Deelname aan de verschillende onderdelen van het systeem is niet verplicht. De participatie is echter hoog: 95% van de tandartsen neemt regelmatig deel aan deskundigheidsbevorderende activiteiten *. Ruim NMT-tandartsen laten hun deskundigheidsbevorderende activiteiten vastleggen in het Kwaliteitsinformatiesysteem (KWIS). Met de snelle ontwikkelingen in de (mond)zorg verandert ook het kwaliteitsbegrip. De sterker wordende maatschappelijke roep om transparantie vraagt van tandartsen dat zij beter laten zien wat de zorg die zij leveren precies inhoudt, wat de kosten zijn en welke andere behandelmogelijkheden er zijn. De cliënt wil kunnen kiezen voor kwaliteit en dat is exact wat de beroepsgroep hen wil bieden: kwaliteit voor je kiezen! R.L.V.M. Barnasconi, Nieuwegein, december 2008 voorzitter NMT * NMT-Peilstations Omnibusenquête pagina 7

8 Toen : de tandartsen in Nederland verenigden zich in de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT), met het doel de kwaliteit van de tandheelkunde te verbeteren en daarmee de mondgezondheid van de bevolking. Vanwege het gebrek aan tandartsen heeft tot in de jaren 70 een inhaalslag plaatsgevonden om de mondgezondheid van de bevolking op peil te krijgen. Midden jaren 90 van de vorige eeuw: het kwaliteitsstreven kreeg een extra (financiële) impuls van het Ministerie van VWS. De aandacht voor het systematisch ontwikkelen en bewaken van de kwaliteit van zorg gaf de NMT ruimte om haar visie op kwaliteit verder te concretiseren. De contouren van het huidige kwaliteitssysteem voor de tandheelkunde kregen steeds meer gestalte. Zo werd in 1989 een eerste vorm van intercollegiaal overleg gevoerd in zogenaamde Alpha-groepen. De eerste praktijkrichtlijnen kwamen op papier en cliënten konden met vragen voortaan terecht bij het landelijk Tandheelkundig InformatiePunt (TIP). Cliënten met klachten over hun NMT-tandarts konden al sinds jaar en dag terecht bij de NMT. De structuur van de NMT-Klachtenregeling werd herzien na invoering van de Wet Klachtrecht Cliënt en Zorgsector (WKCZ) in : de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (wet BIG) werd ingevoerd. Deze wet legde de verantwoordelijkheid voor de kwaliteitsborging expliciet bij de medische beroepsgroepen. De individuele tandarts werd verantwoordelijk voor het op peil houden van de eigen deskundigheid en het leveren van verantwoorde zorg. Hierbij kon de beroepsgroep uiteraard rekenen op ondersteuning van de NMT. In samenspraak met de beroepsgroep en met aandacht voor eisen en behoeften van de samenleving werd het kwaliteitssysteem voor de tandheelkunde verder ingevuld en in praktijk gebracht. Het resultaat van alle inspanningen in de tandheelkunde mag er zijn. De tandheelkundige zorg in Nederland behoort tot de top van Europa, met kosten die zowel absoluut als relatief laag zijn in vergelijking met omringende landen. Deze landen hebben een vergelijkbare standaard. pagina 8

9 ... en nu Anno 2008 is, met de geleidelijke intrede van gereguleerde marktwerking in de zorg, de aandacht voor kwaliteit groter dan ooit. Kernbegrippen zijn de cliënt, en de relatie tussen cliënt en zorgverlener. Een nieuw programma van het Ministerie van VWS en het Ministerie van Justitie (2008) genaamd Zeven rechten voor de cliënt in de zorg: investeren in de zorgrelatie scherpt de thema s die de afgelopen jaren zijn ingezet verder aan. Het programma richt zich op de (rechts)positie van de cliënt en stelt dat de cliënt recht heeft op: 1. beschikbare en bereikbare zorg: zorgaanbod is voldoende, gevarieerd en voldoende verspreid. 2. keuze en op keuze-informatie: duidelijkheid over wat er te kiezen is in het zorgaanbod. 3. kwaliteit en veiligheid: kwaliteit en veiligheid zijn eerste prioriteit van de zorg(verleners). 4. informatie, toestemming, dossiervorming en privacy: deze patiëntenrechten die al gelden voor de geneeskundige behandeling moeten ook gelden voor de verpleging, verzorging en begeleiding en ze moeten worden uitgebreid. 5. afstemming tussen zorgverleners: verantwoordelijkheid voor goede afstemming ligt bij de betrokken zorgverleners. 6. een effectieve, laagdrempelige klachten geschillenbehandeling: de cliënt moet snel en laagdrempelig geholpen kunnen worden. 7. medezeggenschap en goed bestuur: inspraak van cliënten(raad) op besluiten van zorgaanbieders moeten goed geregeld zijn. De NMT is goed op weg in het vervullen van bovenstaande aspecten van de kwaliteit van de zorg. Naast de inrichting van het Kwaliteitsregister Tandartsen (KRT) in 2007, de verdere ontwikkeling van praktijkrichtlijnen en de start van een auditprogramma, zijn er vele initiatieven in voorbereiding, zoals de oprichting van een Cliëntenforum en een garantieregeling voor cliënten. Zo werken de NMT en de tandarts continu aan een actueel en effectief kwaliteitssysteem voor de tandheelkunde. Maar er is nog genoeg werk aan de winkel! De NMT blijft zich dan ook inzetten voor het waarborgen en bewaken van de kwaliteit van de tandheelkundige zorg, vandaag en in de toekomst. pagina 9

10 Basis voor kwaliteit: een integrale benadering en zes kwaliteitsaspecten Een lange wachttijd om een kroon of brug geplaatst te krijgen en vooraf niet geïnformeerd over de kosten ervan? Hoe knap ook het kroon- en brugwerk, de waardering voor de behandeling is waarschijnlijk aanzienlijk minder dan wanneer de cliënt adequaat was voorgelicht. Goede tandheelkundige zorg is namelijk niet alleen vakinhoudelijk goede zorg, maar staat of valt met een soepel lopende organisatie van de zorg, een prettige omgang met de cliënt en met betrokken zorgverleners onderling. Een integrale benadering, gericht op alle drie facetten van de beroepsuitoefening - vakinhoudelijk, organisatorisch en relationeel - is dan ook de basis van het kwaliteitsdenken van de beroepsgroep. Maar wat is kwaliteit nu eigenlijk concreet? Kwaliteit is een subjectief en complex begrip. Om zo concreet mogelijk te kunnen zijn hebben we gekozen voor een zestal veel gebruikte aspecten van kwaliteit: 1. Cliëntgerichtheid 2. Tijdigheid 3. Veiligheid 4. Effectiviteit 5. Efficiency 6. Toegankelijkheid Hoe die kwaliteit in de praktijk te zien en te ervaren is? Lees het in deze brochure. pagina 10

11 Kwaliteit in de tandartspraktijk De verantwoordelijkheid voor het verlenen van goede tandheelkundige zorg ligt wettelijk bepaald bij de tandartsen zelf. Als beroepsorganisatie biedt de NMT hen daarbij uitgebreide ondersteuning. Het instrumentarium dat de NMT heeft ontwikkeld om de kwaliteit van tandheelkundige zorg in de praktijk gestalte te geven en zichtbaar te maken, is samengebracht in het NMT-Kwaliteitssysteem. Hierna geven wij enkele voorbeelden die laten zien wat het systeem in de praktijk oplevert, aan de hand van de zes vaak gebruikte kwaliteitsaspecten: 1. Cliëntgerichtheid 2. Tijdigheid 3. Veiligheid 4. Effectiviteit 5. Efficiency 6. Toegankelijkheid Kwaliteitsaspect 1: Cliëntgerichtheid Dat de wensen en behoeften van de cliënt centraal staan in de tandheelkundige zorg, staat buiten kijf. De aangewezen persoon om te oordelen over de cliëntgerichtheid van zijn tandarts is vanzelfsprekend de cliënt zelf. Met de NMT-Patiëntenenquête kunnen tandartsen inzicht krijgen in de waardering van cliënten voor de aan hen geleverde zorg. Via het invullen van de enquête geven cliënten hun oordeel over de praktijk en de zorgverlening, en kunnen zij eventuele verbeterpunten aangeven. Tandartsen ontvangen in hun eindrapportage ook de spiegelinformatie ; de uitkomsten van alle deelnemers tezamen. Zo kunnen zij zien hoe hun score zich verhoudt tot die van hun collega s. De uitkomsten van alle deelnemende tandartsen neemt de NMT op in één databestand, dat een beeld geeft van het oordeel van cliënten over de zorgverlening van tandartsen en hun cliëntgerichtheid. pagina 11

12 De NMT-Patiëntenenquête is gebaseerd op de kwaliteitscriteria voor tandartsenzorg vanuit patiëntenperspectief. Deze criteria zijn door de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) ontwikkeld. In 2008 zijn de kwaliteitscriteria geactualiseerd en uitgebreid met criteria voor spoedeisende zorg. De verkregen inzichten in de wensen en behoeften van de cliënt vertaalt de NMT naar concrete producten en diensten die de zorgverlening en relatie tussen tandarts en cliënt verbeteren. Naast de NMT-Patiëntenenquête bieden praktijkwijzers en het seminar WGBO in de praktijk de tandarts handvatten om zorgvuldig informatie te verstrekken aan de cliënt, zodat hij zelf kan beslissen over de behandeling. De WGBO, de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst, regelt de rechten en plichten van zorgverlener én cliënt. Bij klachten over de zorgverlening kan de cliënt zich beroepen op de NMT-Klachtenregeling. De cliënt kan informatie en advies inwinnen bij het Tandheelkundig Informatie- Punt (TIP) of zich laten informeren via de praktijkwebsites van tandartsen. Voor de toekomst wil de NMT samen met andere koepelorganisaties een CQ-Index (Consumer Quality Index) voor de tandheelkundige zorg realiseren. Aan de hand van dit meetinstrument krijgen tandartsen nog beter inzicht in de ervaringen van hun cliënten. Enkele sectoren in de gezondheidszorg zijn de NMT voorgegaan bij de ontwikkeling van een CQ-Index voor hun sector. Kwaliteitsaspect 2: Tijdigheid Het begrip tijdigheid als kwaliteitsaspect van zorg is bijvoorbeeld het voorkomen van onnodige wachttijden en het waarborgen van de continuïteit van de zorg. Tandartsen moeten ervoor zorgen dat hun cliënten tijdig terecht kunnen voor een periodieke controle of een behandeling. Dit geldt zowel voor de reguliere zorg binnen de openingstijden van de praktijk als voor de hulp bij spoedeisende klachten tijdens avonden en weekenden. Voor dit laatste kunnen tandartsen zich aansluiten bij een regeling spoedgevallendienst. Veel tandartsen hanteren een oproepsysteem om cliënten te attenderen op de periodieke controle. pagina 12

13 Kwaliteit in de tandartspraktijk De NMT biedt tandartsen onder andere een Praktijkrichtlijn Spoedgevallendienst aan. Hierin staat vastgelegd waaraan een spoedgevallendienst moet voldoen. In 2009 wordt deze praktijkrichtlijn geactualiseerd. Tijdigheid is ook het waarborgen dat cliënten op tijd zorg krijgen die nodig is. Met het programma Kies voor gaaf! richt de NMT zich samen met andere relevante partijen binnen de mondzorg specifiek op de mondgezondheid van de jeugd in Nederland. Eén van de doelstellingen is dat alle kinderen in Nederland vanaf 2 jaar regelmatig de tandarts of mondhygiënist bezoeken voor een periodieke controle, om onnodige schade aan het (melk)gebit te voorkomen. Het programma reikt onder meer praktijkwijzers aan voor de behandeling van kinderen. Er wordt gewerkt aan een toegankelijke verwijsstructuur en in 2008 is gestart met de ontwikkeling van een praktijkrichtlijn Kindertandheelkunde. Kwaliteitsaspect 3: Veiligheid Veiligheidsrisico s in de tandartspraktijk zijn beperkt en bestaan in hoofdzaak uit het blootstaan aan besmetting en röntgenstraling. Om tandarts(personeel) én cliënt te beschermen tegen infecties hanteren tandartsen de praktijkrichtlijn Tandheelkunde van de Werkgroep Infectiepreventie (WIP), hierna aangeduid met praktijkrichtlijn Infectiepreventie. Hierin staan tal van aanbevelingen ter voorkoming van kruisbesmetting tijdens de behandeling. Als deze worden opgevolgd, is het risico van besmetting in de tandartspraktijk minimaal. De Praktijkrichtlijn Infectiepreventie is in oktober 2007 voor de tandartspraktijk geactualiseerd en onder meer toegespitst op het voorkomen van prikaccidenten. Mocht zich toch een prikaccident voordoen, dan heeft de NMT hiervoor per 1 januari 2008 het NMT-PrikPunt ingesteld. Door snel en adequaat te handelen na een prikaccident - volgens het protocol dat het NMT-PrikPunt hanteert - wordt het risico op daadwerkelijke besmetting verkleind. Een andere veiligheidsmaatregel is de praktijkrichtlijn Tandheelkundige Radiologie. Het volgen van deze praktijkrichtlijn vermindert het risico om onnodig blootgesteld te worden aan röntgenstraling, zowel voor cliënten als voor medewerkers in de praktijk. pagina 13

14 Alle kinderen (weer) een gezond gebit! Dat is het doel van het programma Kies voor gaaf!, een uniek programma op initiatief van de NMT, waarin een samenhangend beleid voor de mondgezondheid van kinderen wordt ontwikkeld en uitgevoerd. Had tot enkele jaren geleden zo n 80% van de jeugd tot 18 jaar een gaaf of geheel gesaneerd gebit, nu lijkt er sprake van een kentering bij 18 jaar. Hoewel het bij de meeste kinderen nog steeds goed tot zeer goed gaat met het gebit, is dat bij ongeveer een kwart van de kinderen niet het geval. Bij een klein deel daarvan is zelfs sprake van een zorgwekkende situatie. Ook blijken vooral de jongste kinderen te weinig naar de tandarts te gaan. Tandartsen, mondhygiënisten, verzekeraars, GGD-en, Ivoren Kruis, ministerie van VWS, patiëntenorganisaties, gemeenten en scholen: iedereen in actie zodat vanaf 2012 alle kinderen in Nederland vanaf 2 jaar: 2 x per dag hun tanden poetsen en; 2 x per jaar naar de tandarts of mondhygiënist gaan. Kies voor gaaf! gaat voor: Alle kinderen (weer) een gezond gebit! pagina 14

15 Kwaliteit in de tandartspraktijk In het kader van patiëntveiligheid wordt er een veiligheidsmanagementsysteem ontwikkeld. Het systeem dient de zorgverlener bewust te maken van fouten die kunnen ontstaan, zodat tijdig actie ondernomen kan worden om het te voorkomen of te herstellen. Kwaliteitsaspect 4: Effectiviteit Tandartsen moeten effectieve zorg verlenen en in de praktijk werken volgens de laatste stand van de wetenschap. Zij verlenen effectieve zorg door de professionele standaard na te leven. Dat betekent: een gedegen opleiding, voldoende werkervaring, naleving van gedragsregels en praktijkrichtlijnen en deelname aan deskundigheidsbevorderende activiteiten. Het Kwaliteitsregister Tandartsen heeft hiervoor toetsbare normen opgesteld. Sinds 1 juli 2007 kunnen tandartsen zich inschrijven in dit register. Is de tandarts ingeschreven in het Kwaliteitsregister Tandartsen (KRT), dan kan de cliënt er van op aan dat de tandarts: officieel geregistreerd staat bij de overheid (ongeclausuleerde BIG-registratie) en gemiddeld minimaal 14 uur per week tandheelkundige zorg aan cliënten verleent; de gedragsregels en praktijkrichtlijnen naleeft en adequaat communiceert in de Nederlandse taal; gemiddeld 240 uren per vijf jaar vakliteratuur bestudeert; gemiddeld 120 uren per vijf jaar bij- en nascholing volgt en vakinhoudelijk overleg met collega s voert; een klachtenregeling heeft die voldoet aan de wet. Het KRT garandeert naleving van deze normen. Kwaliteitsaspect 5: Efficiency Efficiency behelst het zo efficiënt mogelijk omgaan met de beschikbare zorgcapaciteit en kent allerlei aspecten. Geen zorg verspillen betekent bijvoorbeeld geen verrichtingen of diagnosestelling dubbelop doen, en alleen die verrichtingen uitvoeren die geïndiceerd zijn. Een hulpmiddel om de efficiency te beheersen is het nauwkeurig bijhouden van een patiëntendossier, elektronisch of op papier. In de moderne praktijk, waar steeds meer sprake is van samenwerking bij de zorgverlening en delegatie van zorgtaken, zijn patiëntendossiers onmisbaar. pagina 15

16 IQual: delen van kennis en ervaring IQual staat voor leren met en van elkaar door het spiegelen van elkaars deskundigheid. Tandartsen die deelnemen aan het intercollegiaal overleg van IQual wisselen in groepsverband kennis en ervaring uit. De NMT ondersteunt hen onder andere met: een starttraining voor nieuwe groepen methoden voor intercollegiaal overleg twee themaprogramma s per jaar modules met uitgewerkte onderwerpen De thema s die IQual aanreikt zijn divers. Enkele voorbeelden zijn Praktijkhygiëne, Gebitsslijtage en Mondzorg voor ouderen. Door de interactieve werkwijze is het leereffect groot. Of zoals één van de IQual-deelnemers het verwoordt: Ik vind het enorm motiverend om eens over mijn eigen schutting te kijken. Dat brengt nieuwe elan in de praktijk. Meer informatie: IQual@nmt.nl of pagina 16

17 Kwaliteit in de tandartspraktijk Met de Praktijkrichtlijn Patiëntendossier biedt de NMT een leidraad bij het inrichten en bijhouden van het patiëntendossier. Een geactualiseerde versie van deze praktijkrichtlijn verscheen in Ook de praktijkwijzer WGBO in de praktijk (2006) besteedt aandacht aan dossiervorming. Naast dossiervorming is ook het omgaan met de beschikbare zorgcapaciteit belangrijk. De door de NMT opgestelde beroepsprofielen en de daarvan afgeleide functieprofielen voor andere tandheelkundige zorgverleners zijn daarbij een hulpmiddel. Zo kan de zorg worden verleend door de medewerker die het best voorzien is van bij de zorg benodigde kennis en ervaring. Kwaliteitsaspect 6: Toegankelijkheid Met de invoering van de nieuwe Zorgverzekeringswet (Zvw) per januari 2006 is de toegankelijkheid van de zorg steeds meer onder druk komen te staan. De NMT heeft zich er bij iedere stelselwijziging in de gezondheidszorg sterk voor gemaakt dat mensen zonder belemmeringen naar de tandarts kunnen blijven gaan. Ook monitort de NMT de gevolgen van de nieuwe Zorgverzekeringswet. Zo is op aandringen van de NMT de aanspraak Mondzorg in de basis- verzekering per 1 januari 2008 uitgebreid met de tandheelkundige hulp voor jeugdigen van 18 tot en met 21 jaar. Binnen het Capaciteitsorgaan maakt de NMT zich sterk voor voldoende opleidingsplaatsen in de mondzorg, zodat er voldoende tandartsen en andere tandheelkundige professionals zijn om aan de zorgvraag te voldoen. Het Capaciteitsorgaan is opgericht door een groot aantal veldpartijen uit de zorg en wordt gesubsidieerd door het Ministerie van VWS. Voor de fysieke toegankelijkheid van de praktijk zijn criteria opgesteld door de NPCF. Deze zijn terug te vinden in het HKZ-certificatieschema tandartspraktijken (2005). De stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector (HKZ) zorgt ervoor dat kwaliteit genormeerd en toetsbaar wordt gemaakt in de verschillende zorg- en welzijnssectoren. pagina 17

18 Ontwikkelingen in de tandheelkundige zorg Regierol van de tandarts: capaciteit mondzorg Marktwerking: transparantie en toezicht Preventie: rol van de tandarts pagina 18

19 Vandaag de toekomst Het NMT-Kwaliteitssysteem is erop berekend om permanent in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en zich zo aan te passen aan nieuwe eisen. Die ontwikkelingen komen zelden onverwacht. De NMT houdt de vinger aan de pols: welke ontwikkelingen dienen zich aan? Welke gevolgen hebben ze voor de kwaliteit in de tandartspraktijk? Hoe kan de NMT de beroepsgroep ondersteunen daarmee om te gaan? Eén ding is zeker: willen we de kwaliteit van tandheelkundige zorg ook in de toekomst waarborgen, dan moeten we er vandaag mee aan de slag. De aandacht voor kwaliteit is dan ook een continu proces voor de tandarts. Hierna lichten we een drietal ontwikkelingen in de tandheelkundige zorg toe. Regierol van de tandarts: capaciteit mondzorg Naarmate de vergrijzing in ons land vordert, is te verwachten dat vraag en aanbod op gespannen voet komen te staan. Het zorgaanbod verschuift: er treden meer aanbieders uit dan er nieuwe bijkomen, en de bevolking behoudt tot steeds hogere leeftijd de eigen tanden en kiezen waardoor langduriger tandheelkundige zorg nodig is. Het adviesrapport van de Commissie Innovatie Mondzorg (2006) bouwt voort op het bestaande overheidsbeleid dat de beschikbare menskracht binnen de tandheelkundige zorg kwalitatief beter wil benutten. Uitgaande van dit rapport zal de tandheelkundige zorg over 10 tot 15 jaar worden verleend door tandartsen, mondhygiënisten en preventie-assistenten. Daarbij is de verwachting dat de preventie van cariës en parodontitis bij een grote groep cliënten met een stabiele mondgezondheid wordt verleend door de vierjarig opgeleide mondhygiënist, met ondersteuning van de (preventie)assistent. De meer complexe behandelingen en behandelingen bij medisch gecompromitteerde cliënten worden verricht door de zesjarig opgeleide tandarts. Indien nodig wordt verwezen naar orthodontist en kaakchirurg. De tandarts voert daarbij de regie over het zorgproces. Bij bovengestelde taakverdeling ziet de NMT het behoud van de regierol van de tandarts in de mondzorg als belangrijke voorwaarde pagina 19

20 om de kwaliteit van zorg te waarborgen. Niet alleen is de tandarts de academisch breedst opgeleide professional die de diagnose kan stellen en het totaaloverzicht van het behandeltraject heeft; de modern opgeleide tandarts heeft ook voldoende bagage om de regie over de zorginhoud én de organisatie van de zorg te voeren. Tot slot is het belangrijk om helder en inzichtelijk te maken wie wat doet in de beroepskolom, zodat de cliënt weet wie welke zorg levert. Daarom is de NMT in 2008 het project Helderheid in de beroepskolom gestart. Marktwerking: transparantie en toezicht Transparantie Van volledige marktwerking in de zorg is nog geen sprake, maar de trend van vraagsturing laat zich ook in deze sector gelden. Niet alleen wordt de cliënt steeds kritischer over de geleverde zorg, hij heeft uitgesproken wensen en wil keuzevrijheid hebben. Dit vraagt om blijvende aandacht voor kwaliteit en transparantie. De beroepsgroep wil de cliënt van voldoende informatie voorzien om die tandarts of die behandeling te kiezen die het best bij hem past. Initiatieven van de NMT om de cliënt beter te informeren en beter aan te sluiten op zijn wensen en behoeften zijn onder andere praktijkwebsites voor individuele tandartspraktijken en het Cliëntenforum. Steeds meer tandartsen maken gebruik van praktijkwebsites om hun informatie over de behandelingen en organisatie van de zorg in de etalage te zetten. Dit gebeurt conform de criteria van het HKZ-certificatieschema voor de tandartspraktijk. Met een Cliëntenforum wil de NMT de samenspraak met de cliënt in de toekomst verder institutionaliseren. Zo krijgt het cliëntenperspectief bij de ontwikkeling en toetsing van het kwaliteitsbeleid een vaste inbreng. Samen met de NPCF en Zorgbelang Nederland verkent de NMT de mogelijkheden om hiervoor een structuur te ontwikkelen. Zorg-belang Nederland is de brancheorganisatie van de regionale Zorgbelangorganisaties. Tot slot participeert de NMT in het programma Zichtbare zorg dat door de Inspectie voor de Gezondheidszorg in opdracht van het Ministerie van VWS is opgezet. In 2011 moet het doel van het pagina 20

21 Vandaag de toekomst programma - de kwaliteit van de zorgsector zichtbaar, meetbaar en beschikbaar maken - gerealiseerd zijn. Toezicht Met de introductie van marktwerking in de tandheelkunde lijkt de noodzaak te ontstaan voor enige vorm van toezicht. In de media doen berichten de ronde over (nep)tandartsen die gebitten ruïneren of frauduleus handelen. Ook patiëntenorganisaties melden een groeiend aantal klachten over (nep)- tandartsen. Hoewel deze berichten vooral op incidenten zijn gestoeld moet voorkomen worden dat ze de toon zetten. De NMT buigt zich over de organisatie van een vorm van monitoring en coaching om de kwaliteit van de zorgverlening van de beroepsgroep op peil te houden en het zogenoemde zelfreinigend vermogen van de sector te stimuleren. Samen met de inspanningen om keuzes, prijs en kwaliteit transparant te maken werkt de NMT aan goede, passende zorg tegen een correcte prijs. Preventie: rol van de tandarts De rol die tandartsen kunnen vervullen in het kader van preventie is onmiskenbaar en in diverse onderzoeken aangetoond. Dit heeft onder andere te maken met de unieke relatie van de tandarts met de cliënt. Tandartsen zien cliënten jaarlijks zonder dat bij de meesten van hen sprake is van ziekte. Dat stelt de tandarts in staat vroegtijdig gezondheidskwesties te signaleren. Bijvoorbeeld slechte voedingsgewoonten die niet alleen effect op het gebit hebben, maar op de algehele gezondheid. Ook kunnen tandartsen een rol spelen bij vroegsignalering van kindermishandeling. Of bij de voorlichting van rokers over de effecten van roken op de (mond) gezondheid. Met het kwaliteitssysteem tandheelkunde werken de NMT en tandartsen aan de verschillende kwaliteitsaspecten die uiteindelijk moeten leiden tot zorg waarin de cliënt centraal staat. De cliënt moet zich kunnen oriënteren op en kunnen kiezen voor kwalitatief goede en veilige zorg waarover hij vooraf goed is voorgelicht en die past bij zijn wensen en behoeften. Dat vraagt voortdurende kwaliteitsinspanningen van de tandarts en de NMT zal hen daarbij blijvend ondersteunen. pagina 21

22 Afkortingen en begrippen BIG CKC CQ-Index (Wet) Beroepsuitoefening Individuele Gezondheidszorg Centrale Klachtencommissie Consumer Quality Index NMT NPCF Nederlandse Maatschappij tot Bevordering der Tandheelkunde Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie HKZ IQual (Stichting) Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector Naam van het platform voor intercollegiaal overleg (van de NMT) TIP VWS WGBO Tandheelkundig InformatiePunt (Ministerie van) Volkshuisvesting Welzijn en Sport Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst KRT Kwaliteitsregister Tandartsen WIP Werkgroep Infectiepreventie KWIS KwaliteitsInformatieSysteem Zvw Zorgverzekeringswet pagina 22

23 Lees meer over Kwaliteit en Tandheelkunde in de brochure Kwaliteitssysteem Tandheelkunde. pagina 23

24 NMT Geelgors 1 Postbus CA Nieuwegein Telefoon Telefax Ledenservice Internet nmt@nmt.nl Meer informatie over het NMT-Kwaliteitssysteem vindt u ook op