VERSLAG SPECIAAL ONDERZOEK PACTUM AMPSEN

Transcriptie

1 VERSLAG SPECIAAL ONDERZOEK PACTUM AMPSEN Plaats : Lochem Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 29 september 2015 Datum vaststelling : 12 januari 2015 E /2 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 29 september 2015 een specifiek onderzoek uit op de locatie Pactum Ampsen te Lochem. Op deze locatie wordt voortgezet speciaal onderwijs verzorgd aan residentiële leerlingen in de leeftijd van 12 tot 20 jaar met ernstige gedragsproblemen die staan ingeschreven bij De Korte Dreef. Aanleiding Op 11 en 12 februari 2015 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit op De Korte Dreef te Borculo. Tijdens de voorbereiding van dit onderzoek bleek dat bij De Korte Dreef ook leerlingen ingeschreven zijn die onderwijs ontvangen op de locatie Pactum Ampsen in Lochem. Omdat deze vestiging geen formeel geregistreerde nevenlocatie is van De Korte Dreef, heeft de inspectie deze vestiging niet eerder bezocht. De inspectie besloot daarom in februari dat zij dat kwaliteitsonderzoek alleen zou uitvoeren op De Korte Dreef en dat in de tweede helft van 2015 een eerste onderzoek zou plaatsvinden op de locatie in Lochem. Aangezien het onderwijs op deze locatie in een opbouwfase verkeert, was het niet mogelijk een volledig onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs uit te voeren. Om deze reden voerde de inspectie een zogenaamd specifiek onderzoek uit. Hierbij richtte de inspectie zich met een beperkt aantal indicatoren op mogelijke risico s in de naleving van wettelijke voorschriften en de kwaliteit van het onderwijs. Nadat de nevenvestiging bij DUO is ingeschreven, volgt in het najaar van 2016 een volledig kwaliteitsonderzoek. Inhoud specifiek onderzoek Dit onderzoek spitst zich toe op naleving van wet- en regelgeving, waaronder de samenstelling van het team en de organisatie en inrichting van het onderwijs. De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op onderstaande artikelen uit de Wet op de expertisecentra (WEC) en het Toezichtkader voortgezet speciaal onderwijs Naleving wettelijke voorschriften: De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De leraren die het onderwijs verzorgen, zijn daartoe bevoegd (WEC, artikel 29, 32, 32a, 32b). Inhoud van het onderwijs (WEC, artikel 14, 14a, 14c, 14f en 17) Vaststelling Ontwikkelingsperspectieven WEC, artikel 41) Samenstelling van de commissie voor de begeleiding (WEC, artikel 40b). Pagina 3 van 10

4 Organisatie en inrichting van het onderwijs: De inspectie heeft zich een beeld gevormd van de kwaliteit van het onderwijs aan de hand van een selectie van indicatoren uit het Toezichtkader voortgezet speciaal onderwijs Deze indicatoren worden niet beoordeeld maar beschreven in termen van ontwikkeling. Onderzoeksopzet In deze verslagbrief leest u de bevindingen van de inspectie op bovenstaande aspecten. Deze rapportage is gebaseerd op onderzoek op locatie waarbij de inspectie gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding, enkele leraren en leerlingen; lessen observeerde en de praktijklokalen bezocht; documenten van de school inzag. Na afloop van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bevoegd gezag en de directie. Pagina 4 van 10

5 2. BEVINDINGEN Deze paragraaf bevat de bevindingen en conclusies van de inspectie op het gebied van de wettelijke voorschriften (waaronder die voor de samenstelling van het team) en de onderwijskwaliteit. Tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften De inspectie heeft tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften vastgesteld, namelijk: Nevenvestiging De inspectie komt tot de conclusie dat voor het onderwijs op locatie Pactum Ampsen te Lochem de goedkeuring van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ontbreekt met betrekking tot een nevenvestiging (WEC, artikel 76a, lid 3 en lid 6) van De Korte Dreef. De school moet een aanvraag tot nevenvestiging indienen bij het samenwerkingsverband VO2502 SWV Slinge-Berkel VO en bij de gemeente Lochem. De school moet vóór 1 februari 2016 een aanvraag bij de Minister indienen. Indien het later wordt, is overleg met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen noodzakelijk om alsnog tot inschrijving bij DUO per 1 augustus 2016 over te kunnen gaan. Onderwijsaanbod en onderwijstijd Het onderwijsaanbod op de locatie Pactum Ampsen heeft weinig raakvlakken met het onderwijsprogramma van De Korte Dreef. De school verantwoordt niet op welke wijze zij het onderwijsaanbod, de onderwijstijd, de begeleiding en eventuele (interne en externe) stages afstemt op de specifieke doelgroep van Pactum Ampsen. Dit gebeurt niet in verantwoordingsdocumenten van de locatie en evenmin in de verantwoordingsdocumenten van De Korte Dreef. De inspectie kan daarom niet beoordelen of het onderwijsaanbod en de onderwijstijd voldoen aan de daarvoor in de WEC en in het Onderwijskundig besluit van de WEC opgenomen voorschriften. Onderwijsbevoegdheid De inspectie stelde vast dat het algemeen vormend onderwijs wordt verzorgd door bevoegde leraren. Een ander deel van het onderwijs heeft een praktijkgericht karakter en is geïntegreerd met behandeling. Dit onderwijs wordt vooral verzorgd door educatiemedewerkers van het behandelcentrum die niet bevoegd zijn voor het zelfstandig verzorgen van onderwijs. Het was de inspectie niet duidelijk bij welke activiteiten het om onderwijs en bij welke activiteiten het om behandeling of interne stage gaat. Als het om onderwijs gaat, dient er, conform artikel 29, 32, 32a, 32b van de WEC, een bevoegde leraar te zijn ingeroosterd en aanwezig te zijn. Samenstelling commissie voor de begeleiding De inspectie stelt vast dat de samenstelling van de commissie voor de begeleiding (cvb) niet aan de eisen van de WEC voldoet. De commissie voor de begeleiding dient zodanig te zijn samengesteld dat zij adequaat kan adviseren vanuit zowel onderwijskundig als pedagogisch, psychologisch en medisch oogpunt, rekening houdend met de handicap van de leerling (artikel 40b van de WEC). Op dit moment ontbreekt de onderwijskundige expertise. Pagina 5 van 10

6 Ontwikkelingsperspectief De school kon tijdens het onderzoek niet laten zien dat zij voor alle leerlingen een ontwikkelingsperspectief opstelt dat voldoet aan de wet- en regelgeving. Het bevoegd gezag van een school dient, conform artikel 41a van de WEC, voor elke leerling, uiterlijk zes weken na het moment van inschrijving een ontwikkelingsperspectief vast te stellen. Het ontwikkelingsperspectief bevat minimaal gegevens over naar welk vervolgonderwijs, naar welke soort arbeid of naar welke vorm van dagbesteding uitstroom van de leerling wordt verwacht, en de onderbouwing daarvan. Bovendien bevat de onderbouwing ten minste een weergave van de belemmerende en bevorderende factoren die van invloed zijn op het onderwijs aan de leerling. (Onderwijskundig besluit WEC, artikel 5). De inspectie verzoekt het bestuur om zich over de hierboven genoemde punten te verantwoorden en hierover vóór 1 maart 2016 informatie naar de inspectie te sturen. Organisatie en inrichting van het onderwijs Op 29 september 2015 legde de Inspectie van het Onderwijs een eerste oriënterend bezoek af in de vorm van een specifiek onderzoek. De inspectie vormde zich daarbij een beeld van het onderwijs en van de naleving van de wet- en regelgeving. Algemeen Het drie milieu behandelcentrum Pactum Ampsen te Lochem is ontstaan vanuit het bijzonder jeugdwerk in combinatie met vakinternaten. In het behandelcentrum verblijven jongeren van 12 tot 18 jaar met gedrags- en ontwikkelingsproblemen. De jongeren verblijven hier 24 uur, zeven dagen per week. Het behandelcentrum heeft 32 plaatsen. Daarvan zijn er 8 observatieplaatsen voor kortdurende opvang van maximaal 12 weken. De duur van de overige plaatsen varieert en is maximaal een jaar. Het behandelcentrum heeft het onderwijs eerst een periode met eigen medewerkers verzorgd. Sinds ruim tien jaar wordt het onderwijs door de Stichting Speciaal Onderwijs Twente en Oost- Gelderland (SOTOG) verzorgd. De leerlingen staan ingeschreven bij De Korte Dreef, de schoolleider van deze school stuurt het onderwijs aan en leraren in dienst van De Korte Dreef geven het onderwijs. Op het moment van het onderzoek staan er 35 leerlingen van Pactum Ampsen bij De Korte Dreef ingeschreven. Leerlingenzorg Het systeem voor de leerlingenzorg op het gebied van onderwijs heeft zich nog niet volledig uitgekristalliseerd op locatie Pactum Ampsen. De leerlingenzorg is min of meer geïntegreerd in het systeem voor behandeling, maar kent geen duidelijke eigen cyclus gericht op het vaststellen van een passende uitstroombestemming van een leerling, het plannen van een leerroute daar naartoe en het volgen van de ontwikkeling van de leerling. Er is een commissie voor de begeleiding (cvb) ingesteld maar hierin is niet alle expertise vertegenwoordigd die wettelijk vereist is. Vooral de onderwijskundige expertise ontbreekt. De cvb adviseert over de ontwikkelingsperspectieven, maar deze voldoen niet aan de minimale wettelijke eisen en geven bovendien te weinig handvatten voor het plannen en uitvoeren van een bij de leerling passend onderwijsprogramma. De cvb heeft geen duidelijke rol als het gaat om het volgen en evalueren van de ontwikkeling van de leerling en het zo nodig adviseren over de bijstelling van het ontwikkelingsperspectief. De ontwikkelingsperspectieven lijken nog een beperkte functionaliteit te hebben. De behandelplannen zijn leidend. Deze plannen bevatten ook informatie en doelen op het gebied van het onderwijs, maar deze zijn weinig specifiek. Pagina 6 van 10

7 Het bevoegd gezag kan ervoor kiezen om het ontwikkelingsperspectief in het kader van één kind één plan te integreren in het behandelplan, maar dat moet dan wel duidelijk herkenbaar zijn. Daarnaast moet het een duidelijke functie hebben bij de planning van het onderwijs. De locatie brengt de beginsituatie van leerlingen in kaart op basis van gegevens van de oude school van de leerlingen. Als deze gegevens niet beschikbaar zijn worden taal- en rekentoetsen afgenomen. Op basis hiervan worden leerlingen in een leerroute ingedeeld. Het was de inspectie niet duidelijk hoe de school de voortgang van de leerlingen verder volgt en registreert en welke (toets)instrumenten daarbij een rol spelen. De inspectie trof evenmin een duidelijk systeem aan waaruit zij kon opmaken welke doelen de leraren stellen, hoe zij hun instructies en begeleiding plannen en hoe zij evalueren of doelen bereikt zijn. Het team is hier wel mee bezig en voert nu zogenaamde planborden voor het praktijkgerichte onderwijs in. Onderwijsleerproces De leerlingen op de locatie Pactum Ampsen worden ingedeeld in groepen. Er zijn groepen hout, tuin, metaal, zorg & welzijn en horeca. Bij de indeling wordt rekening gehouden met de belangstelling en het onderwijsniveau van de leerling. De groep brengt vervolgens het grootste deel van de dag door in de praktijkruimte. Daarnaast krijgen de leerlingen bewegingsonderwijs en er wordt per groep in principe één uur per dag ingeruimd voor algemeen vormend onderwijs in theorielokalen. Hier wordt onderwijs gegeven door bevoegde leraren. Het onderwijs tijdens dit uur is voornamelijk individueel georganiseerd. Leerlingen werken in principe op het niveau van het onderwijs dat op de oude school werd gevolgd. Dit is in de praktijk niet altijd mogelijk. Soms duurt het lang voordat de oude school de boeken aanlevert en soms is de leerling niet te motiveren voor het schoolwerk. De meeste leerlingen zijn afkomstig van een reguliere vo-school en hebben niveaus die variëren van vmbobasisberoepsgericht tot en met havo/vwo. Wanneer de leerling wel gemotiveerd is, is het de bedoeling dat de onderwijstijd geleidelijk wordt uitgebreid. Ook dit is in de praktijk om organisatorische redenen niet altijd mogelijk. De tijd die de leerlingen in de praktijkruimtes doorbrengen ziet het team als een combinatie van behandeling, werk en onderwijs. Leerlingen zijn hier in principe de hele dag praktisch bezig. Zij werken in goed geoutilleerde werkomgevingen aan eigen opdrachten, maar krijgen ook instructie en werken aan doelen. De begeleiders van deze groepen zijn niet allen bevoegd voor het zelfstandig geven van onderwijs. De verhouding tussen werk en onderwijs verschilt per praktijkruimte. In samenwerking met een ROC verzorgt de school een entree-opleiding. Het algemene doel is dat de leerling een toekomstperspectief ontwikkelt, inzicht krijgt in wat hij wil en kan en (weer) gemotiveerd raakt voor een onderwijstraject in de richting van een diploma. De inspectie stelt vast dat het onderwijs gericht op een terugkeer naar de oude school van de leerling erg beperkt van omvang is en niet altijd een snelle start kan maken. Daarbij ontbreekt een helder plan waarin de onderwijstijd geleidelijk wordt uitgebreid. De inspectie kan het onderwijs in de praktijkruimtes niet goed beoordelen. Het is daardoor voor de inspectie ook niet mogelijk om te beoordelen of de locatie voldoende onderwijstijd realiseert. Het onderwijsconcept is niet helder. De locatie is hiermee bezig maar kan nog niet goed duidelijk maken wat onder onderwijs valt en wat onder behandeling of interne stage. De invulling van de verschillende leerroutes die aansluiten bij het ontwikkelingsperspectief van de leerlingen, vraagt nadere uitwerking in een locatiespecifiek onderwijsconcept waarin praktijkvakken en interne stages belangrijke componenten vormen. Pagina 7 van 10

8 De inspectie trof geen helder veiligheidsbeleid van het behandelcentrum of de onderwijsvoorziening aan, gericht op het voorkomen van incidenten. Voor grotere incidenten volgt de school het protocol van Pactum Ampsen en SOTOG. Wanneer welk protocol leidend is, kon de inspectie niet vaststellen. Voor diverse deelgebieden zijn afspraken gemaakt en regels opgesteld. Zo heeft de locatie regels opgesteld voor het omgaan met de machines in de praktijkruimtes. De leraren hebben allen een training voor het reguleren van agressie gevolgd. Kwaliteitszorg De locatie Pactum Ampsen heeft nog geen duidelijk systeem voor kwaliteitszorg. Evenmin is helder wie verantwoordelijk is voor de aansturing van de kwaliteitszorg. Het team heeft zicht op de specifieke kenmerken van de doelgroep, maar de vertaling van deze informatie naar een op de doelgroep afgestemd onderwijsconcept ontbreekt. De inspectie trof ter plekke wel een conceptdocument aan waarin het onderwijsconcept wordt beschreven, maar dit dient nog niet als verantwoordingsdocument en is bovendien op veel punten nog te weinig concreet. De inspectie trof evenmin documenten aan waarin de locatie zich verantwoordt over haar onderwijs en aangeeft hoe zij de verdere schoolontwikkeling vormgeeft. Het onderwijs van de locatie wordt niet in eigen documenten beschreven en evenmin in de schoolgids of het schoolplan van De Korte Dreef. De locatie dient zich zowel naar ouders als de inspectie over haar onderwijs te verantwoorden. Om het onderwijs op de locatie systematisch te verbeteren, heeft de school verder een plan van aanpak nodig. Een locatiespecifiek plan van aanpak is een belangrijk hulpmiddel om sturing te geven aan de onderwijsontwikkeling op Pactum Ampsen en om het proces te kunnen bewaken. Een dergelijk plan bevat specifieke doelen, voorwaarden, de beoogde resultaten, een planning en portefeuillehouder(s). Pagina 8 van 10

9 3. VERVOLG De Inspectie van het Onderwijs kent aan locatie Pactum Ampsen nog geen arrangement toe. in het najaar van 2016 voert de inspectie een volledig kwaliteitsonderzoek uit, waarbij zij een oordeel geeft over de kwaliteit van het onderwijs, mits de nevenvestiging is geëffectueerd. Dit onderzoek zal leiden tot het toekennen van een toezichtarrangement. Het onderwijs op locatie Pactum Ampsen heeft een eigen karakter en een doelgroep die verschilt van die van De Korte Dreef. De locatie heeft een eigen systeem voor de leerlingenzorg en werkt aan eigen verantwoordingsdocumenten. Omdat de locatie bovendien een omvang van ruim dertig leerlingen heeft, zal de inspectie de locatie als zelfstandige onderwijskundige eenheid beschouwen en een toezichtarrangement toekennen. Dat laat onverlet dat het bevoegd gezag van De Korte Dreef, waar de leerlingen ingeschreven staan, zorg moet dragen voor de kwaliteit van het onderwijs op de locatie Pactum Ampsen. Het bevoegd gezag dient de geconstateerde tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften binnen de daarvoor in hoofdstuk 2 genoemde termijnen op te heffen. Daarom geeft de Inspectie van het Onderwijs het bevoegd gezag de volgende opdrachten: Het bevoegd gezag stelt de inspectie vóór 1 maart 2016 schriftelijk op de hoogte van maatregelen die zij heeft getroffen om bovenstaande tekortkomingen in de naleving op te heffen. De inspectie verzoekt het bevoegd gezag tevens om de inspectie vóór 1 maart 2016 nader te informeren over de effectuering van de nevenvestiging. Pagina 9 van 10

10 Pagina 10 van 10