Niet - technische samenvatting
|
|
- Nathan Bos
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Niet - technische samenvatting Algemene gegevens 1.1 Titel van het project 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) De Rol van SMAD3 in de gevoeligheid van de Pcdh1 deficiëntee muis voor huisstofmijt Oktober 2016 Juni 2018 Astma, luchtwegepitheel, genetica, behandeling, preventie 2 Categorie van het project 2.1 In welke categoriee valt het project. U kunt meerdere mogelijkheden kiezen. Fundamenteel onderzoek Translationeel of toegepast onderzoek Wettelijk vereist onderzoek of routinematige productie Onderzoek ter bescherming van het milieu in het belang van de gezondheid of het welzijn van mens of dier Onderzoek gericht op het behoud van de diersoort Hoger onderwijs of opleiding Forensisch onderzoek Instandhouding van kolonies van genetisch gemodificeerde dieren, niet gebruikt in anderee dierproeven
2 3 Projectbeschrijving 3.1 Beschrijf de doelstellingen van het project (bv de wetenschappelijke vraagstelling of het wetenschappelijk en/of maatschappelijke belang) Astma is een chronische, obstructieve longaandoening, gekenmerkt door een ontsteking van de luchtwegen die gepaard gaat met vernauwing en prikkelbaarheid van de luchtwegen. Hierdoor ervaren de patiënten kortademigheid, benauwdheid, piepend ademhalen en hoesten. Astma is de meest voorkomende chronische ziekte bij kinderen en geeft bij zowel kinderen en volwassenen een sterk verlies van de kwaliteit van leven. Astma komt vooral voor bij kinderen en jongvolwassenen (ongeveer 30 per 1000 personen). In 2011 waren er ziekenhuisopnamen (exclusief dagopnamen) voor astma, waarvan voor mannen en voor vrouwen. Patiënten met astma verbleven gemiddeld 5 dagen in het ziekenhuis. De zorgkosten voor astma worden geraamd op 287 miljoen euro in 2007, gemiddeld 530 euro per patiënt, waarbij medicijngebruik de grootste kostenpost is. (Bron: Volksgezondheidenzorg.info, 2016) Astma kan tot nu toe niet genezen worden. Dit betekent dat patiënten alleen geneesmiddelen kunnen gebruiken die de symptomen onderdrukken en dat dit gebruik chronisch is. Het zoeken naar medische interventies die astma kunnen genezen of voorkomen is daarom van groot belang. Geneesmiddelen die astma kunnen genezen of voorkomen zullen de kwaliteit van leven van een grote groep patiënten sterk verbeteren en de kosten van de zorg terugbrengen. Ons onderzoek heeft tot doel om zulke interventies te identificeren, zodat deze geneesmiddelen kunnen worden ontwikkeld. De gevoeligheid voor astma is genetisch bepaald. Het ontstaan van astma wordt echter door bepaalde ingeademde stoffen (allergenen, virussen, sigarettenrook) in gang gezet. Deze factoren zorgen alleen in astma-gevoelige personen voor het ontstaan van astma. Bij de meeste mensen (die dus niet gevoelig zijn voor astma) zal de ziekte niet ontstaan, ook niet na blootstelling aan deze ingeademde factoren. Als we astma willen genezen of voorkomen, moeten we begrijpen wat er precies gebeurt in de longen van een gevoelig persoon tijdens het ontstaan van astma. Op dit moment is deze kennis nog niet beschikbaar. Nieuwe inzichten in de genetische aanleg voor astma wijzen op een belangrijke rol voor het luchtwegepitheel in het ontstaan van astma. Het luchtwegepitheel is de laag cellen die de luchtwegen bekleedt en het lichaam beschermt tegen alle ingeademde stoffen. Eén van de genen die astma kan veroorzaken door het luchtwegepitheel te veranderen is het Protocadherine-1 (Pcdh1) gen. In ons voorwerk hebben we in celkweeksystemen laten zien dat verlies van Pcdh1 het luchtwegepitheel kwetsbaar maakt voor beschadigingen. Ook hebben we aangetoond dat Pcdh1 aan een ander eiwit bindt (SMAD3), dat een belangrijke rol heeft in het repareren van schade aan het luchtwegepitheel. In dit project willen wij onderzoeken of de verhoogde gevoeligheid voor astma van muizen zonder Pcdh1 wordt veroorzaakt door een verhoogde activatie van SMAD3 in het luchtwegepitheel van deze muizen. Om dit te testen willen we Pcdh1 deficiënte muizen blootstellen aan huisstofmijt allergenen om astma te induceren, en dan testen of het remmen van SMAD3 de astma verschijnselen kan onderdrukken of voorkomen. Hiermee kunnen we een nieuwe manier identificeren waarmee astma uiteindelijk kan worden voorkomen of genezen.
3 3.2 Welke opbrengsten worden van dit project verwacht en hoe dragen deze bij aan het wetenschappelijke en/of maatschappelijke belang? 3.3 Welke diersoorten en geschatte aantallen zullen worden gebruikt? Wij verwachten dat dit project ons zal leren of activatie van SMAD3 een belangrijke rol speelt bij de verhoogde gevoeligheid voor astma in muizen die geen Pcdh1 hebben. Omdat Pcdh1 en SMAD3 allebei astmagenen zijn die in de mens bijdragen aan de gevoeligheid voor de ziekte, zijn deze resultaten belangrijk voor het begrijpen hoe de ziekte bij de mens ontstaat. Deze kennis zullen we gebruiken om nieuwe manieren te testen om het ontstaan van astma te remmen in het muismodel met als doel de ziekte bij de mens te genezen of zelfs voorkomen. Hoewel het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen geen onderdeel van dit project is, verwachten wij dat de kennis uit dit project hieraan wel zal bijdragen, zodat we een aanmerkelijke verbetering van de kwaliteit van leven voor patiënten met astma kunnen bewerkstelligen. Wij gebruiken muizen. In een periode van 2 jaar verwachten wij 120 muizen te gebruiken voor de experimenten. 3.4 Wat zijn bij dit project de verwachte negatieve gevolgen voor het welzijn van de proefdieren? De muizen worden blootgesteld aan huisstofmijt allergenen die in de mens astma kunnen veroorzaken. Bij herhaalde blootstelling aan deze allergenen kunnen de muizen last van allergische verschijnselen krijgen zoals een jeukende neus, benauwdheid en niezen. 3.5 Hoe worden de dierproeven in het project ingedeeld naar de verwachte ernst? - Matig ongerief: Bij herhaalde toedieningen van allergenen ondergaan de dieren matig ongerief. Dit wordt vooral veroorzaakt door de herhaalde isofluraan/zuurstof anesthesie die nodig is om de dieren de (intranasale) toedieing van huisstofmijt te geven. 3.6 Wat is de bestemming van de dieren na afloop? De dieren worden altijd gebruikt voor een longfunctiemeting aan het einde van het experiment. Alle muizen zijn onder algehele narcose tijdens deze longfunctiemeting. Na afloop van de longfunctiemeting worden de muizen onder volledige narcose gehouden en vindt er euthanasie plaats. 4 Drie V s 4.1 Vervanging Geef aan waarom het gebruik van dieren nodig is voor de beschreven doelstelling en waarom proefdiervrije alternatieven We proberen zoveel mogelijk van het onderzoek uit te voeren met proefdiervrije methodes. Zo hebben we een groot deel van het functionele onderzoek aan de rol van Pcdh1 in luchtwegepitheelcellen uitgevoerd met celkweek van humane cellijnen en primaire cellen verkregen uit astmapatiënten en gezonde controlepersonen. Ook investeren we in het opzetten van vernieuwende celkweekmethoden zoals de celkweek van organoïden en het samen kweken van meerdere celtypes. Echter, voor het bestuderen van het proces van het ontstaan van astma, waarbij meerdere celtypes en hun interacties tijdens
4 niet gebruikt kunnen worden. de longontwikkeling na de geboorte een belangrijke rol spelen, blijft het nodig ook dierproeven uit te voeren. We streven ernaar om deze dierproeven zoveel mogelijk te vervangen door proefdiervrije onderzoeksmethodes. 4.2 Vermindering Leg uit hoe kan worden verzekerd dat een zo gering mogelijk aantal dieren wordt gebruikt. Naast het gebruik van proefdiervrije methodes proberen we ook de gebruikte dieraantallen zo laag mogelijk te houden zonder dat dit ten koste gaat van de informatie uit de dierproef. We doen dit op een aantal manieren: - We voeren altijd een statistische berekening uit waarbij we zoveel mogelijk historische gegevens gebruiken om de variatie van de uitkomsten binnen de groep te berekenen. Dit stelt ons in staat om met zo min mogelijk dieren toch de vraagstelling van de dierproef te kunnen beantwoorden. - We maken in het ontwerp van de dierproef zoveel mogelijk gebruik van een methodologie die de translationele waarde van de dierproef zo groot mogelijk maakt. De experimentele groepen zijn op volledig willekeurige wijze samengesteld (behalvevoor geslacht en genotype) en afgeschermd voor zowel de onderzoeker die de handelingen uitvoert als de onderzoeker die de analyse in het lab uitvoert. Hiermee proberen we een zo objectief mogelijk resultaat te verkrijgen uit onze dierproeven. - We gebuiken zowel mannelijke als vrouwelijke dieren om de vertaling naar de situatie bij de mens zo goed mogelijk plaats te kunnen laten vinden. - We proberen per proefdier zoveel mogelijk materiaal te verzamelen en systematisch op te slaan om op een later moment alsnog het materiaal van de uitgevoerde dierproef te kunnen gebruiken voor nieuwe deelvragen, zonder dat hier een nieuwe dierproef voor hoeft te worden ingezet. Dit materiaal wordt 5 tot 10 jaar bewaard. Helaas hebben we zelf niet de middelen om een voor onderzoekers toegankelijke biobank op te starten van dit materiaal, maar een dergelijk initiatief zouden wij van harte ondersteunen. 4.3 Verfijning Verklaar de keuze voor de diersoort(en). Verklaar waarom de gekozen diermodel(len) de meest verfijnde zijn, gelet op de doelstellingen van het project. De keuze voor de muis als proefdier wordt verklaard uit de mogelijkeid om hier een specifieke knock-out stam (genetisch gemodificeerde dieren) te gebruiken die essentieel is voor het beantwoorden van onze onderzoeksvraag. Ons proefdiermodel is een zo nauwkeurig mogelijk model voor het astma-gevoelige kind dat na allergeenblootstelling astma gaat ontwikkelen. We gebruiken muizen met verlies van Pcdh1, een astma-gen dat de ziekte in de mens veroorzaakt (een gen dat ook in de mens bij astma minder tot expressie komt). We gebruiken allergenen die ook bij de mens bijdragen aan het ontstaan van astma in gevoelige personen. Zo proberen we het meest relevante model voor het ontstaan van astma bij de mens te ontwikkelen. Daarnaast worden de analysemethodes zoveel mogelijk verfijnd (multicolor flowcytometrie, multiplex analyse voor cytokines) en hebben we geïnvesteerd in nieuwe longfunctieapparatuur die zeer veel informatie geeft (ook belangrijk voor de vertaling naar de situatie bij de mens. Twee belangrijke indicatoren voor de longfunctie bij de mens (FEV en FVC) kunnen we nu ook bij de muizen meten). Waar mogelijk ontwikkelen we zelf methodologie (verder) als de aantallen muizen daarmee lager kunnen worden. Een goed voorbeeld hiervan zijn de recente ontwikkelingen rondom single-cell RNA sequencing. Hierbij zijn er in plaats van enkele miljoenen cellen maar een paar honderd cellen nodig om toch een goed beeld te krijgen van het RNA dat in een bepaald celtype (bij ons het luchtwegepitheel) aanwezig is. Dit kan leiden tot een vermindering van het aantal proefdieren dat benodigd is voor het onderzoek. Op deze manier proberen we door verfijning de informatiedichtheid van de experimenten te maximaliseren en het diergebruik
5 terug te dringen. Vermeld welke algemene maatregelen genomen worden om de negatieve (schadelijke) gevolgen voor het welzijn van de proefdieren zo beperkt mogelijk te houden. Als onderdeel van de verfijning van de dierproef zullen wij zoveel mogelijk zeer ervaren biotechnici inzetten bij de handelingen aan de proefdieren. Dit vermindert voor een groot deel de stress en het lijden ten gevolge van de handelingen. Daar waar de muizen een kans lopen op pijn door de handelingen wordt altijd pijnbestrijding toegepast. De muizen worden steeds zo kort mogelijk uit hun eigen omgeving gehaald en zo snel mogelijk weer teruggezet in de kooi en in het rek, waardoor ze steeds maar kort aan de mogelijke stress door de handelingen blootstaan. Alle handelingen vinden plaats in een microbiologische werkkast waarbij er steeds maar één enkel dier in de kast (en dus buiten de kooi) aanwezig is. Hiermee hopen we te voorkomen dat de muizen elkaar beïnvloeden tijdens de handelingen. Ten slotte worden alle dieren in experiment heel regelmatig gecontroleerd op tekenen van ongerief. 5 In te vullen door de CCD Publicatie datum Beoordeling achteraf Nee andere opmerkingen Nee
Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2016490 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Kleine diermodellen om de oorzaken van artrose te bestuderen 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieVerkoudheid; virale infectie; respiratoir syncytieel virus; vaccins; antivirale middelen
Niet-technische samenvatting 2015107 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Dierstudies in het kader van ontwikkeling van medicijnen voor het behandelen en voorkomen van virale infecties aan de
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Voedselallergie, melk, preventie, behandeling
Niet-technische samenvatting 2016605 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het identificeren en karakteriseren van nieuwe concepten voor koemelkallergische patienten. 1.2 Looptijd van het project
Nadere informatieGalzouten, darmontsteking, leverkanker, ernstig overgewicht, nieuwe therapie
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De functie van galzouten in ziekte en gezondheid 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5 jaar Galzouten, darmontsteking, leverkanker, ernstig
Nadere informatieAfweer systeem tegen ziektes, moederlijk hormoon,ontwikkeling, vogels, testosteron
Niet-technische samenvatting 2015311 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Heeft de kwaliteit van het afweer systeem bij de vader een invloed on de kwetsbaarheid van de kinderen voor moederlijk
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015223. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015223 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Orgaanbescherming in cardiopulmonaire bypass chirurgie 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5 jaar
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015188
Niet-technische samenvatting 2015188 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Hersenverbindingen die betrokken zijn bij (eet)verslaving 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving
Niet-technische samenvatting 2016491-2 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Effecten van ijzer op een hormoon dat betrokken is bij het calcium- en fosfaatmetabolisme (FGF23) bij chronische nierpatiënten.
Nadere informatieafweerbalans; virusinfecties in luchtwegen; auto-immuunziektes; ontstekingsziekten
Niet-technische samenvatting 2015322 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Nieuwe behandelmethoden voor schadelijke afweerreacties 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5 jaar
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015129-1 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015129. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015129 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. weefselconstructie, bloedvaten, nierfalen
Niet-technische samenvatting 2015310 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De invloed van nierfalen op weefselconstructie van bloedvaten 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieNiet-technische samenvatting. Taalontwikkeling, cellen, hersenactiviteit, ziekte, muismodel
Niet-technische samenvatting 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project onderzoek naar de invloed van taalgenen op de hersenontwikkeling en hersenfunctie 1.2 Looptijd van het project 1-9-2015-1-9-2020
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015134. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015134 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van falen van de rechter hartkamer. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieBiodistributie, kinetiek, centraal zenuwstelsel, oogziekten, huidaandoeningen
Niet-technische samenvatting 2016788 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Onderzoek naar de biodistributie van nieuwe, op oligonucleotiden gebaseerde, teststoffen voor de behandeling van zeer
Nadere informatieF Niet-technische samenvatting 2015301
F Niet-technische samenvatting 2015301 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Op naar begrip van en behandeling voor bijniertumoren 1.2 Looptijd van het project 1-12-2015-1-12-2020 1.3 Trefwoorden
Nadere informatieiet-technischesamenvatting
iet-technischesamenvatting 1 Algemenegegevens 1.1 Titel van het project Verbetering van dendritische cel functies in anti-kanker therapieen 1.2 Looptijd van het project 1-9-2015-1-9-2020 1.3 Trefwoorden
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015185 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkeling van vaccins voor de behandeling en ter voorkoming van human papilloma virus (HPV) infecties en HPVgerelateerde
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015307 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Nieuwe behandelingen voor gewrichtsschade bij paarden 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 2015-2020
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Onderwijs Gezondheidszorg Paard Practicum Diergeneeskunde
Niet-technische samenvatting 2016386 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Praktisch onderwijs paard t.b.v. studenten Diergeneeskunde 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 5
Nadere informatieNiet technische samenvatting. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niettechnische samenvatting 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) in kalveren 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) Oktober 2015 oktober 2020
Nadere informatie1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het testen van een nieuw calciumfosfaat keramiek met botgroeistimulerende eigenschappen (EpitaxOs) als botvervanger in mond- kaak en aangezichtschirugische
Nadere informatieGecontroleerde afgifte, ontstekingsremmers, lokale behandeling, vertaling, artrose, rugpijn
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Medicijnen voor plaatselijke behandeling van rugpijn en artrose 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 2015-2020 Gecontroleerde afgifte,
Nadere informatie1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkelen van een eilandjesbron ten behoeve van transplantatie van geëncapsuleerde eilandjes van Langerhans voor behandeling van diabetes 1.2 Looptijd van
Nadere informatieNiet-technische samenvatting
Niet-technische samenvatting 2016403 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Geneesmiddelenontwikkeling voor malaria 1.2 Looptijd van het project 1-4-2016-1-4-2021 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) malaria,
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2016483. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Vijf jaar
Niet-technische samenvatting 2016483 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het Korhoen komt terug naar Het Nationale Park De Hoge Veluwe 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieantidepressivum, rat, overerfbaar, mechanismen, gedrag
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Effecten van het antidepressivum vortioxetine op hersenmechanismen in genetische diermodellen voor depressie 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015132-2. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015132-2 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontwikkelen van voeders en voersupplementen die de gezondheid van varkens ondersteunen. 1.2 Looptijd van het project
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 201569
Niet-technische samenvatting 201569 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Endotheliale toxiciteit van bijnierprecursors, hydrocortison en fludrocortison die verhoogd zijn in patienten met congenitale
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015245. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015245 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De rol van Nucleaire Hormoon Receptoren in de regulatie van het glucose- en lipidemetabolisme en de ontwikkeling van type
Nadere informatieFormat Niet-technische samenvatting 2015144. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Format Niet-technische samenvatting 2015144 Dit format gebruikt u om uw niet-technische samenvatting te schrijven Meer informatie over de niet-technische samenvatting vindt u op de website www.zbo-ccd.nl.
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2016767 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkeling en evaluatie van het gebruik van larynxmaskers tijdens anesthesie bij zoogdieren en vogels 1.2 Looptijd van
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2016489
Niet-technische samenvatting 2016489 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Van buik naar brein: de rol van darm-bacteriën in autisme en attentie-stoornissen. 1.2 Looptijd van het project 21-4-2016-21-4-2021
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 3 Projectbeschrijving. Afdeling
Niet-technische samenvatting 20173044 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project In-vivo kwaliteitscontrole testen voor vaccins in de Quality Control Operations Afdeling 1.2 Looptijd van het project
Nadere informatieType 2 diabetes, obesitas, metabool syndroom, epigenetica, metabool programmeren
Niet-technische samenvatting 2016484 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van het mechanisme achter metabool programmeren door voeding vroeg in het leven 1.2 Looptijd van het project
Nadere informatieNederlandse samenvatting Liesbeth van rensen
Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen Wat is astma? Patiënten met astma hebben het regelmatig benauwd. Kenmerkend voor de ziekte is dat de benauwdheid gepaard gaat met een piepende ademhaling, hoesten
Nadere informatie7,4. Keuzeopdracht door een scholier 1316 woorden 25 maart keer beoordeeld. - Wat zijn proefdieren eigenlijk?
Keuzeopdracht door een scholier 1316 woorden 25 maart 2003 7,4 24 keer beoordeeld Vak ANW - Wat zijn proefdieren eigenlijk? Een dierproef is een experiment waarbij (levende) dieren worden gebruikt voor
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid
Nadere informatieSAMENVATTING IN HET NEDERLANDS
SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Allergisch astma Allergisch astma is een veel voorkomende ziekte waarbij mensen benauwd worden wanneer ze de stof inademen waar ze allergisch voor zijn geworden. Daarnaast
Nadere informatieAnalisten en proefdieren
Analisten en proefdieren LIMO labdag 5 oktober 2011 Fred Poelma Proefdierdeskundige Universiteit Utrecht en UMC Utrecht 31 oktober 2011 Inhoud presentatie Inleiding Wet op de dierproeven 3 V s Bevoegd
Nadere informatieJAARVERSLAG DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE UNIVERSITEIT LEIDEN. Universiteit Leiden
JAARVERSLAG 2011 DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE UNIVERSITEIT LEIDEN Universiteit Leiden Inleiding De Dierexperimentencommissie (UDEC) toetst de onderzoeksplannen van de Universiteit Leiden waarbij sprake is
Nadere informatieSamenvatting. Nederlandse samenvatting
Page 143 Samenvatting Onder normale omstandigheden inhaleert een volwassen menselijke long zo n 11.000 liter lucht per dag. Naast deze normale lucht worden er ook potentieel toxische stoffen en micro-organismen,
Nadere informatie1,5 miljoen Fout. Dit is het aantal dierproeven dat in 1978 werd gedaan. In 2008 is het aantal dierproeven gehalveerd naar 580.000.
Quiz over dierproeven Hier kun je alle vragen en antwoorden van de quiz nalezen. Stel de vragen ook eens aan je klasgenoten na afloop van een spreekbeurt of presentatie over dierproeven. Hoe ga je te werk?
Nadere informatieBenauwdheid en piepen bij kinderen jonger dan 6 jaar
Benauwdheid en piepen bij kinderen jonger dan 6 jaar Afdeling kindergeneeskunde Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van klachten als een piepende ademhaling met benauwdheid,
Nadere informatieProefdieren in de wetenschap VU & VUmc
Proefdieren in de wetenschap VU & VUmc jaarverslag dierproeven 2013 De VU en VUmc doen onderzoek met behulp van proefdieren. Dat gebeurt met zeer goede redenen en op een verantwoorde manier. Over het gebruik
Nadere informatieDatum ontvangst DEC: 12 september 2011 DEC nr: 3162 DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE TNO AANMELDINGSFORMULIER VOOR EEN NIEUW ONDERZOEKSPLAN
TNO-voorschrift DEC/00 F0 versie 4 5 september 00 Zou - /7 Datum ontvangst DEC: september 0 DEC nr: 6 DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE TNO AANMELDINGSFORMULIER VOOR EEN NIEUW ONDERZOEKSPLAN Dit formulier dient
Nadere informatieAstmatische klachten bij kinderen jonger dan 6 jaar
Astmatische klachten bij kinderen jonger dan 6 jaar Afdeling kindergeneeskunde Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van astmatische klachten, zoals een piepende ademhaling met
Nadere informatieHoe doen ze dat: een medicijn maken?
Hoe doen ze dat: een medicijn maken? Je neemt vast wel eens iets tegen de hoofdpijn of koorts. En vaak waarschijnlijk zonder er bij na te denken. Maar wist je dat het wel twaalf jaar duurt voordat een
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Introductie Chronisch obstructief longlijden (COPD) en astma zijn veel voorkomende longziekten, waarvan de incidentie de afgelopen decennia sterk is toegenomen. Het is voorspeld
Nadere informatieWat is COPD? 1 van
Wat is COPD? COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor de ziektes chronische bronchitis en longemfyseem. Artsen maken tegenwoordig geen onderscheid meer tussen
Nadere informatieford residence southampton, ny
P ford residence southampton, ny Codeine en benauwdheid Codeïne: bijwerkingen, dosering en codeïne met paracetamol Wat is codeïne en wanneer wordt codeïne (met paracetamol) voorgeschreven? Codeïne wordt
Nadere informatieInventaris Wob-verzoek W15-06
Inventaris Wob-verzoek W15-06 wordt verstrekt weigeringsgronden nr. document reeds openbaar niet geheel deels 10.1.c 10.2.e 10.2.g 11.1 NTS 2015107 Dierstudies virale infecties luchtwegen 1 Aanvraagformulier
Nadere informatieDEC-advies A. Algemene gegevens over de procedure 1. Aanvraagnummer:2015-0046 2. Titel van het project: Bioequivalentiestudies tbv markttoelating van diergeneesmiddelen 3. Titel van de NTS: Bioequivalentiestudies
Nadere informatie146
145 146 Bij genetische modificatie door middel van transgenese worden met behulp van biotechnologische technieken erfelijke eigenschappen veranderd of van het ene naar het andere organisme overgebracht.
Nadere informatieImmunotherapie. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar
Immunotherapie KNO-heelkunde Beter voor elkaar 2 Immunotherapie Wat is Immunotherapie? Immunotherapie, ook wel hyposensibilisatie genoemd, is een behandeling die erop is gericht het eigen afweersysteem
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Cara
Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt door een scholier 1387 woorden 2 mei 2002 7,7 79 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Heb jij wel eens geprobeerd een paar minuten door een rietje adem te halen?
Nadere informatieAstma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS
Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Longen Longen Longen Wat doen longen precies? Zuurstof opnemen Koolstofdioxide afscheiden Longblaasjes Astma: de laatste
Nadere informatieAanmeldingsformulier voor proeven met gewervelde dieren.
Aanmeldingsformulier voor proeven met gewervelde dieren. Secretariaat DEC Aanvrager: Afdeling: Titel dierproef: Oefening en training medewerkers Aanmeldcode / Protocol: 0060.a Stadia van de proef: 0--006
Nadere informatieAstma bij kinderen Diagnose en behandeling
Thema: Astma bij kinderen Diagnose en behandeling dr. Janwillem Kocks Huisarts, Academische Huisartsenpraktijk Groningen Universitair Docent, afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG 19-3-2015 2 19-3-2015 3 Piepen
Nadere informatieDe longverpleegkundige
De longverpleegkundige De longverpleegkundige Van uw longarts heeft u de eerste informatie gekregen over uw aandoening en de klachten die daarmee gepaard gaan. Vervolgens heeft de longarts u verwezen naar
Nadere informatieHersenonderzoek: The last frontier. Matteo Farinella
Liesbeth Aerts Hersenonderzoek: The last frontier Matteo Farinella Centrum voor Hersenonderzoek Fundamentele neurobiologie Synaptische communicatie Neuronale ontwikkeling Biologie van astrocyten Genregulatie
Nadere informatieEiwitexcretie kan worden bepaald na kort verblijf in metabole kooi
Eiwitexcretie kan worden bepaald na kort verblijf in metabole kooi Ilse Kion, Jürgen W. A. Sijbesma, Aren van Waarde Afdeling Nucleaire Geneeskunde en Moleculaire Beeldvorming, Universitair Medisch Centrum
Nadere informatieAntwoord op vragen van de leden Wassenberg en Van Kooten-Arissen (beiden PvdD) over het testen van zenuwgassen op proefdieren door Defensie.
Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieW15-06 NTS NTS NTS
W15-06 NTS201568 NTS201584 NTS2015107 1 2 3 4 5! " $#%#" &' &(%)! & * "* " " 6.!' +8+ " "!8."!"" # +!8.9/" +:, 7 ",""!"-"..1: 3; " 5'(# )8"* " + " ": < -+!8."*+ +,:,+. =/ *!,:>".
Nadere informatieCOPD en longproblematiek. Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning
COPD en longproblematiek Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning De luchtwegen Hogere luchtwegen (Mond, keel, neus) Slijmvlies zorgt voor bevochtiging v/d lucht en het binden van stofdeeltjes Lagere
Nadere informatieWat is een allergie? Afweersysteem
De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam
Nadere informatieLongverpleegkundige. Longgeneeskunde
Longverpleegkundige Longgeneeskunde Astma en COPD Astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) zijn chronische aandoeningen van de ademhlingsorganen. Bij deze aandoeningen kan er sprake zijn van
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication Citation for published version (APA): Vroling, A. B. (2009). Nasal epithelial
Nadere informatiePatiëntenvoorlichting Huisdierallergie
Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie Dieren zijn niet weg te denken uit ons bestaan. Ze zijn in het huis aanwezig als huisdier, we komen ze tegen op het werk (denk hierbij aan boerderijdieren, proefdieren
Nadere informatieNederlandse Samenva ing
Nederlandse Samenva ing Nederlandse Samenva ing De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn de meest voorkomende vormen van chronische ontstekingen van het maag-darm-kanaal. In het engels wordt deze groep
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Huisdierallergie
PATIËNTEN INFORMATIE Huisdierallergie Introductie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over huisdierallergie. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen.
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) 1 Vroeggeboorte na antenatale inflammatie bronchiale hyperreactiviteit als onderliggende oorzaak van Vroeggeboorte Over vroeggeboorte, ook wel prematuriteit genoemd,
Nadere informatieDIEREXPERIMENTENCOMMISSIE TNO AANMELDINGSFORMULIER VOOR EEN NIEUW ONDERZOEKSPLAN
,< S - 'c Datum ontvangst DEC: 8-3-05 DECnr: 853 DIEREXPERIMENTENCOMMISSIE TNO AANMELDINGSFORMULIER VOOR EEN NIEUW ONDERZOEKSPLAN Dit formulier dient uiterlijk 7 werkdagen voor de DEC vergadering (zie
Nadere informatie0. In te vullend door de verantwoordelijke proefleider:
Ethische Commissie Dierproeven Retrospectieve analyse Documentversie 13/11/2017 Gelieve dit document ingevuld en ondertekend terug te sturen naar de ECD (ecd-secretariaat@minf.be) binnen de 2 maanden na
Nadere informatieDegene die het project en de dierproef opzet. Wet van 12 januari 1977, houdende regelen met betrekking tot het verrichten van proeven op dieren
Degene die het project en de dierproef opzet Wet van 12 januari 1977, houdende regelen met betrekking tot het verrichten van proeven op dieren 3. Dierproeven en projecten Artikel 9 Het is verboden een
Nadere informatieAllergie voor huisdieren
Allergie voor huisdieren Longgeneeskunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Allergie voor huisdieren. Normaal zorgt ons afweersysteem ervoor dat lichaamsvreemde en mogelijk ziekteverwekkkende organismen die ons lichaam
Nadere informatieBenauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar
KINDERGENEESKUNDE Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar KINDEREN Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar Veel kinderen hebben als baby, peuter of kleuter wel eens last van astmatische klachten,
Nadere informatieOpname en ontslag bij COPD
Opname en ontslag bij COPD Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Longziekten met COPD-gerelateerde klachten. In deze brochure krijgt u informatie over de aandoening maar ook over de behandeling tijdens
Nadere informatieSpreekbeurt ANW Dierproeven
Spreekbeurt ANW Dierproeven Spreekbeurt door een scholier 2075 woorden 30 maart 2001 6,9 735 keer beoordeeld Vak ANW Spreekbeurt over dierproeven Korte inleiding. Wij gaan wat vertellen over dierproeven.
Nadere informatieVedolizumab (Entyvio ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Vedolizumab (Entyvio ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Vedolizumab (Entyvio ). In deze folder krijgt
Nadere informatieSnel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek. Een betere aanpak van chronische ziekten
Snel en effectief ingrijpen dankzij ziekte-overstijgend immunologisch onderzoek Een betere aanpak van chronische ziekten Samenvatting Het probleem Door de vergrijzing van de bevolking groeit het aantal
Nadere informatienr. Documenten reeds openbaar niet geheel deels 10.1.c 10.2.e 10.2.g 11.1
Inventaris Wob-verzoek W17-17 wordt verstrekt weigeringsgronden nr. Documenten 20171767 reeds openbaar niet geheel deels 10.1.c 10.2.e 10.2.g 11.1 1 Aanvraagformulier x x 2 Projectvoorstel x x x 3 Niet-technische
Nadere informatieCOPD- en Astmacontroleboekje van:
De Astma apotheken en COPD van Zorggroep Uw behandelplan Almere Inhoudsopgave Waarom dit boekje 1 Controleafspraak voor astma / COPD 4, 6, 8, 10 Doelen voor de controle de volgende keer 5, 7, 9, 11 Andere
Nadere informatieMYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING
Nederlandse samenvatting MYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING Tuberculose Tuberculose (TBC) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Infectie
Nadere informatieMedium stekelige wat? Hoe maak je nieuwe neuronen?
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Huidcellen veranderen in hersencellen: doorbraak in het onderzoek
Nadere informatieProefdieren in Vlaanderen in 2014 uitgedrukt in cijfers
Proefdieren in Vlaanderen in 214 uitgedrukt in cijfers 1. Hoeveel en welke dieren werden er gebruikt voor dierproeven? In 214 werden in Vlaanderen 28339 proefdieren gebruikt in de 129 erkende laboratoria.
Nadere informatieSamenvatting -NL. Lung emphysema induced by cigarette smoke - Studies in mice
Lung emphysema induced by cigarette smoke - Studies in mice In deze tekst wordt het onderzoek dat ik gedurende de afgelopen 5 jaar uitgevoerd heb, op een begrijpelijke manier samengevat voor een niet ingewijd
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 8037 14 februari 2017 Besluit van de Centrale Commissie Dierproeven van 28 oktober 2016, ref CCD 16-15-09, houdende regels
Nadere informatieBenauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar
Benauwdheid bij kinderen jonger dan 6 jaar Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Kinderen met astmatische klachten... 1 3. Oorzaken piepende ademhaling... 1 4. Risicofactoren astma... 2 5. Twee soorten piep-
Nadere informatieWat is allergie? Wat is hooikoorts?
K.N.O. Allergie Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over allergie en de daarbij behorende klachten. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, die u heeft verteld dat allergie één van de
Nadere informatieJAARVERSLAG Dierexperimentencommissie Diergeneeskunde en Farmaceutische Wetenschappen, Scheikunde en Biologie (DEC-DGK/FSB)
zs Univ«sïtcU Utrecht JAARVERSLAG 2006 Dierexperimentencommissie Diergeneeskunde en Farmaceutische Wetenschappen, Scheikunde en Biologie (DEC-DGK/FSB) Dierexperimentencommissie Diergeneeskunde en Farmaceutische
Nadere informatieSTATISTIEKEN I.V.M. HET GEBRUIK VAN PROEFDIEREN IN HET BRUSSELS GEWEST IN 2014
leefrnilieu brussal brussels -Lib STATISTIEKEN I.V.M. HET GEBRUIK VAN PROEFDIEREN IN HET BRUSSELS GEWEST IN 2014 1. AANTAL INSTELLINGEN Elk jaar moeten de erkende instellingen die proefdieren gebruiken
Nadere informatieNRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NRLP-12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NRLP-12 gerelateerde terugkerende
Nadere informatieGelet op de feiten en overwegingen als opgenomen in bijlage I bij deze beschikking,
ONTWERPBESLUIT BD nr. 01. 262 (E20) Gelet op!" de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren alsmede het Besluit biotechnologie bij dieren en de Regeling vergunning biotechnologie bij dieren;!" de aanvraag
Nadere informatieInleiding. Wat is infliximab
Infliximab-infuus Inleiding In overleg met uw maag-, darm-, leverarts (MDL-arts) gaat u starten met de behandeling infliximab. In deze folder vindt u informatie over infliximab, over de werking en de behandeling,
Nadere informatieGRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?
GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? WAT IS SEIZOENSGRIEP? WAT IS SEIZOENSGRIEP? > Een acute luchtweginfectie: Plots begin met koorts en rillingen Hoofdpijn Spierpijn Keelpijn
Nadere informatie