CO 2 -footprint. Hogeschool Utrecht, Pagina 1/ 13

Transcriptie

1 CO 2 -footprint Hogeschool Utrecht, 2012 Pagina 1/ 13

2 Infoblad Gegevens opdrachtgever: Bedrijfsnaam : Hogeschool Utrecht Adres : Oudenoord 330 Postcode en Plaats : Utrecht Contactpersoon : Dhr. Michel Prot Functie : Sr. Projectleider Arbo & Milieu Telefoonnummer : 3513 EX Utrecht michel.prot@hu.nl Gegevens Adviseur: Bedrijfsnaam : Van Beek Ingenieurs Adres : Postbus 1001 Postcode en Plaats : 6801 BA Arnhem Contactpersoon : Erik Deliege Functie : Projectleider energie advies Telefoonnummer : Erik.deliege@vanbeek.com Gegevens Project en Rapport: Projecttitel : CO 2 -footprint Hogeschool Utrecht 2012 Projectnummer : E2445 Project looptijd van t/m Datum rapport : Status : Concept Versie : 0.1 Gecontroleerd door : Erik Deliege Versiebeheer: Versie Datum Omschrijving Auteur Eerste conceptversie. R. Gelten Pagina 2/ 13

3 Inhoudsopgave 1. INLEIDING AANPAK ALGEMENE GEGEVENS ELEKTRICITEIT, AARDGAS EN STADSWARMTE KOUDEMIDDELEN ZAKELIJK TRANSPORT WOON-WERK VERKEER AFVALSTOFFEN EMISSIEFACTOREN RESULTATEN RESULTATEN VERBETERMOGELIJKHEDEN BIJLAGE 1: UITFASERING VAN KOUDEMIDDELEN Pagina 3/ 13

4 1.Inleiding De doelstelling van dit onderzoek is het opstellen van een CO 2 footprint voor Hogeschool Utrecht over het jaar De CO2 footprint is inclusief het pand in Amersfoort. In deze rapportage zijn de onderzoeksmethode en resultaten van de footprint gespecificeerd. Naast de gegevens over 2012 zijn ook de gegevens over weergegeven, zodat een beeld kan worden verkregen van de trend. De footprint is opgezet volgens het Green House Gas Protocol. Dit protocol kent een drietal scopes: Scope 1: Directe CO 2 emissies. Hieronder vallen het gebruik van aardgas en de lekkage van koudemiddelen. Scope 2: Bij scope 2 wordt naast bovengenoemde punten tevens de stadsverwarming en elektriciteitsverbruik meegenomen. Scope 3: Scope 3 richt zich behalve op de directe emissies, ook op indirecte emissie van CO 2. Hierbij horen bijvoorbeeld afvalstromen (papier en glas), woonwerkverkeer en emissies van zakelijk verkeer (vlieg- en treinreizen). Figuur 1-1: Schematische weergave van de drie niveaus van de CO 2 footprint. Afgezien van de emissies van leveranciers zijn alle bovenstaande onderdelen meegenomen in de footprint. Pagina 4/ 13

5 2.Aanpak In dit hoofdstuk worden kort de uitgangspunten van het onderzoek gespecifieerd. 2.1 Algemene gegevens In het onderzoek zijn zowel de vestigingen in Utrecht als in Amersfoort meegenomen. De vestiging aan de Koningsbergerstraat is niet meegenomen. De studentenpopulatie en staf is hieronder gespecificeerd Studenten FTEs Tabel 2-1: Algemene gegevens Elektriciteit, aardgas en stadswarmte De gegevens over elektriciteit, aardgas en stadswarmte zijn per gebouw aangeleverd. De elektriciteit voor de locaties in de binnenstad en Amersfoort wordt sinds 2010 duurzaam ingekocht. De groene stroom wordt opgewekt door middel van 50% waterkracht en 50% biomassa. De elektriciteit op de Uithof wordt geleverd door de WKK s van de energiecentrales, die worden geëxploiteerd door de Universiteit Utrecht. Naast elektriciteit leveren de WKK s ook warmte voor de panden op de Uithof. Voor de locaties in de binnenstad wordt gebruik gemaakt van het lokale stadswarmtenet. In de warmtebehoefte in Amersfoort wordt voorzien door middel van een WKO installatie en aardgas gestookte ketels. In 2012 was de verdeling als volgt: Elektriciteit (kwh) Gas (m 3 ) Warmte (GJ) Groen WKK Stadsw. WKK De nieuwe Poort 21 AMS Zie aardgas Padualaan 99 Utrecht Padualaan 101 Utrecht Padualaan 97 Utrecht Kas botanische tuinen Utrecht Bolognalaan 101 Utrecht Hundertwasser Utrecht Heidelberglaan 7 Utrecht FC Dondersstraat 65 Utrecht Nijenoord 1 Utrecht Koningsbergerstraat 9 Utrecht Niet meegenomen in analyse Oudenoord 700 Utrecht Oudenoord Utrecht Totaal Tabel 2-2: Gebouwgegevens voor elektra, gas en stadsverwarming voor Pagina 5/ 13

6 De energiestromen van de WKK s zijn in de footprint gealloceerd op basis van het rendement. Dit is een van de methoden die wordt geadviseerd door het GHG-protocol: Primaire energie in aardgasequivalenten WKK = E = Toegepaste elektriciteit (kwh/jr) W =Toegepaste warmte (GJ/jaar) Ƞe = 28.6% Ƞw = 51.9% 31,65 = calorische waarde aardgas (MJ/m 3 ) Het aangenomen rendement wordt stabiel verondersteld op basis van de rendementen van de WKK gedurende 2011 (bron: Universiteit Utrecht). Pagina 6/ 13

7 2.3 Koudemiddelen De volgende koudemiddelen zijn gedurende toegepast: o R22 o R407c o R410a o R404a o R134a o R401a In onderstaande figuur is de verdeling weergegeven van de totale inhoud aan koudemiddelen, gedurende Op basis van de figuur kan worden geconcludeerd dat R134A het meest wordt toegepast. Ook zijn er diverse installaties met R407C en R22. Omdat R22 momenteel wordt uitgefaseerd is in bijlage 1 additionele informatie opgenomen over dit koudemiddel. Figuur 2-3: Totaal bijgevulde koudemiddelen in 2012 in kg/jr. Tijdens het onderzoek konden de bijgevulde koudemiddelen niet worden achterhaald. In de footprint is daarom aangenomen dat de jaarlijkse lekverliezen circa 5% bedragen van de totale inhoud. Pagina 7/ 13

8 2.4 Zakelijk transport Met zakelijk transport wordt voornamelijk gedoeld op zakelijk verkeer met internationale intercity s en internationaal vliegverkeer. De afgelegde afstanden met beide vervoermiddelen zijn weergegeven in onderstaande figuur. Figuur 2-4a: Vliegkilometers van 2009 t/m Figuur 2-4b: Treinkilometers van 2009 t/m Uit de figuur kan worden geconcludeerd dat het vliegverkeer de afgelopen jaren toeneemt, ondanks de afname van het aantal FTEs. Reizen zijn gemiddeld verder en frequenter dan in eerdere jaren. Internationaal treinverkeer neemt juist af. Pagina 8/ 13

9 2.5 Woon-werk verkeer In de grafiek hieronder is het woon-werk verkeer weergegeven voor de periode De gegevens zijn afkomstig uit een mobiliteitsstudie uit Op basis van het aantal studenten en medewerkers zijn de gegevens berekend in de opeenvolgende jaren. De volgende modi zijn meegenomen in het onderzoek: Woon-werk: personenauto benzine Woon-werk: personenauto diesel Woon-werk: Stadsbus Woon-werk: Streekbus Woon-werk: Intercity Figuur 2-5: woon-werk kilometers van 2009 t/m Pagina 9/ 13

10 2.6 Afvalstoffen De laatste emissiegroep die is meegenomen in deze rapportage betreft de hoeveelheid afgevoerde afvalstoffen. Hoewel er ook organisch en gemengd afval wordt geproduceerd, wordt het afval in de footprint enkel onderverdeeld in glas en papier. Overige afvalstromen worden niet meegenomen in de analyse. Figuur 2-6a: Productie van glas van 2009 t/m Figuur 2-6b: Productie van papier van 2009 t/m In de grafiek is duidelijk zichtbaar dat het gebruik van papier in 2012 significant is gereduceerd. De oorzaak van deze reductie is onbekend. Omdat studenten regelmatig rapporten en artikelen mee naar huis nemen, is het mogelijk dat er in werkelijkheid meer papierafval is dan de hoeveelheid die wordt afgevoerd door Scherpenzeel. Pagina 10/ 13

11 2.7 Emissiefactoren In dit onderzoek zijn de emissiefactoren gebruikt die worden toegepast door de milieubarometer. De footprint sluit hierdoor goed aan op vergelijkbare documenten van andere organisaties. Het merendeel van de emissiefactoren zijn afkomstig van de standaarden die in 2011 zijn opgesteld door een samenwerking tussen stichting Stimular, SKAO en Connekt. Onderwerp CO 2 -eq. Eenheid Elektriciteit, conventioneel Elektriciteit, groene stroom 0,455 kg CO 2 /kwh 0,015 kg CO 2 /kwh Aardas, conventioneel* 1,825 kg CO 2 /m 3 Stadswarmte AVI Auto op benzine Auto op diesel OV stadsbus OV streekbus OV Intercity Zakelijk reizen per trein Zakelijk vliegen Afval: papier Afval: glas R22 R134A R404A (HP 62) R407C R410A 20,000 kg CO 2 /GJ 2,780 kg CO 2 /km 3,135 kg CO 2 /km 0,120 kg CO 2 /km 0,095 kg CO 2 /km 0,055 kg CO 2 /km 0,055 kg CO 2 /km 0,135 kg CO 2 /km 0,95 kg CO 2 /kg 0,84 kg CO 2 /kg 1810 kg CO 2 /kg 1430 kg CO 2 /kg 3920 kg CO 2 /kg 1775 kg CO 2 /kg 2090 kg CO 2 /kg R401A 177 kg CO 2 /kg Tabel 2-7: Emissiefactoren voor de CO 2 -berekening: (2011) * Inclusief gebruik aardgas in de WKK. De emissie van afvalstoffen worden niet door Stimular bepaald. Pagina 11/ 13

12 3. Resultaten 3.1 Resultaten In 2012 bedroeg de totale CO 2 emissie van de HU 19,2 kton, wat neerkomt op 544 kg CO 2 /student. Als de emissie wordt vergeleken met het aantal studenten (tabel 3-1) kan worden geconcludeerd dat de emissie met 0,4% is gedaald ten opzichte van Jaar Emissie (kg/jr) Studenten Emissie/student (kg/st.) Figuur 3-1: CO 2 emissies per student. Naast de relatieve emissie per student is ook de absolute emissie verminderd. In 2012 bedroeg de afname circa 5% ten opzichte van Uit figuur 3-2 kan worden geconcludeerd dat het grootste aandeel van de huidige emissies wordt veroorzaakt door het woon-werkverkeer; in totaal zo n 73%. De WKK s zijn verantwoordelijk voor 18% van de emissies. Overige emissies worden veroorzaakt door de productie van afval (3%), het gebruik van stadswarmte (2%) en de invloed van zakelijk verkeer (2%). De emissies van koudemiddelen en aardgas hebben beiden een aandeel van minder dan 1%. Figuur 3-2: CO 2 emissies Pagina 12/ 13

13 Om de relatieve verschillen met 2011 te illustreren is in figuur 3-3 de relatieve verandering per categorie weergegeven ten opzichte van % 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% -50% Figuur 3-3: CO 2 emissies van 2012 t.o.v De voornaamste relatieve besparing is het afgelopen jaar bereikt doormiddel van de vermindering van de hoeveelheid afval. Met name de vermindering van papier en karton is bewonderenswaardig. Omdat afval echter maar een klein percentage uitmaakt van de totale emissies, levert deze vermindering geen duidelijke afname op van de footprint. De belangrijkste ontsparing van 2012 is te vinden in het zakelijk verkeer. Hoewel treinreizen zijn afgenomen, zijn de vliegkilometers sterk toegenomen. Een opvallend resultaat is de afname die geconstateerd is in het gebruik van warmte en aardgas. Hoewel 2012 werd gekenmerkt door een koud voor- en najaar is het gebruik van warmte en aardgas afgenomen. 3.2 Verbetermogelijkheden. Voor de komende jaren wordt geadviseerd om de informatievoorziening ten aanzien van mobiliteit en woon-werkverkeer te optimaliseren. Op deze manier kan beter inzicht worden verkregen in de huidige stand van zaken en kan een strategie worden bepaald om de bijbehorende emissie te verlagen. Ook wordt geadviseerd om nader onderzoek te verrichten naar het beperken van de emissies van de WKK. Het beperken van de vraag is daarbij het belangrijkste aanknopingspunt. Pagina 13/ 13

14 Bijlage 1: Uitfasering van koudemiddelen Koudemiddel R22 Hoewel R22 origineel werd toegepast als alternatief voor het ozonlaag-aantastende CFC-11 en CFC-12, worden de ozon aantastende eigenschappen van de stof tegenwoordig niet meer gezien als acceptabel. Vanwege het effect op de ozonlaag, in combinatie met diverse andere toxologische eigenschappen, is het sinds januari 2010 niet meer toegestaan om R22 toe te passen, met de uitzondering van R-22 uit hergebruik. Vanaf 1 januari 2015 is ook het bijvullen van R-22 verboden. Op dit moment gebruiken diverse koelmachines bij Hogeschool Utrecht nog R22. In totaal is was in kg aanwezig in de koelmachines van de HU. Koudemiddel R404A In de Europese gemeenschap is recentelijk een voorstel ingediend om vanaf 2020 alleen nog maar werken met koudemiddellen met een GWP van 150 of lager. Het gebruik van R404A zal bij doorvoering van de plannen in de toekomst dan geleidelijk worden uitgefaseerd. Hierdoor is het dan niet meer mogelijk om nieuwe installaties te plaatsen met R404A, en zal vanaf 2020 ook geen R404A meer mogen worden bijgevuld. Op dit moment is er circa 26 kg aan R404A aanwezig bij de HU. Pagina 14/ 13