Belangen: Formatiespel

Transcriptie

1 Belangen: Formatiespel Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen spelen in groepen een onderhandelingsspel. De onderhandelingen rondom de vorming van een nieuw kabinet nemen vaak veel tijd in beslag. Vaak zijn kiezers daarna teleurgesteld omdat de beloften uit de verkiezingsprogramma s niet worden nagekomen. Omdat de partijen samen moeten werken, moeten ze echter onderhandelen en compromissen sluiten. Het volgende onderhandelingsspel is er om leerlingen te laten ervaren hoe dat gaat. Leerdoel: Deze les dient om de leerlingen te laten zien hoe moeilijk het soms is een compromis te sluiten. Ook beseffen leerlingen door dit spel dat partijen de plannen die ze in hun verkiezingsprogramma presenteren niet altijd helemaal door kunnen voeren omdat ze moeten samenwerken met andere partijen. Duur: 60 minuten Bron: de stellingen en toelichtingen op de stellingen zijn afkomstig van en Benodigdheden: Set van 20 standpuntkaartjes voor ieder groepje. VVD-kaartjes op blauw papier en PvdA-kaartjes op rood papier. Schaar en scoreformulier voor ieder groepje. Aantal leerlingen in de klas Aantal onderhandelingsgroepjes Leerlingen per groepje 6 VVD: 3 PvdA: 3 6 VVD: 3 PvdA: 3 7 VVD: 4 PvdA: 3 7 of 8 VVD: 4 PvdA: 3 of 4 Zorg dat er voor ieder groepje een set rode en blauwe kaartjes is. Handleiding: 1. Verdeel de klas in groepjes zoals in bovenstaande tabel. 2. Leg uit wat de bedoeling is. o 5 minuten De leerlingen krijgen van u een partij toegewezen (VVD of PvdA). Vertel dat dit de twee grootste partijen zijn na de verkiezingen. Samen hebben zij de steun van de meerderheid van de Tweede Kamer. Maar willen en kunnen zij ook een coalitie (een kabinet) vormen? Dat gaan de leerlingen vandaag proefondervindelijk ervaren. o minuten Elk groepje moet uit de 20 standpuntkaartjes de 10 standpunten kiezen die passen

2 bij de hun toegewezen partij (VVD of PvdA). Als ze hiermee klaar zijn, vragen ze u om te controleren of ze het goed hebben gedaan. Ze knippen daarna de tien juiste kaartjes uit. o 10 minuten Daarna mogen de leerlingen samen beslissen hoe belangrijk deze standpunten zijn. Het belangrijkste standpunt geven ze 10 punten, het minst belangrijke krijgt 1 punt, enzovoort. Deze waardering moeten ze achterop het betreffende kaartje zetten (of op een apart blaadje als u de kaartjes nog een keer wilt gebruiken). De andere groepjes mogen de waardering van de standpunten niet te weten komen. o 20 minuten U maakt nu groepjes die met elkaar gaan onderhandelen. Ieder groepje krijgt een scoreformulier. De VVD en de PvdA zitten dus bij elkaar aan tafel. Het is de bedoeling dat er na 15 á 20 minuten een regeerakkoord van 10 standpunten op tafel ligt. De overeengekomen standpunten kunnen op het scoreformulier worden geschreven. o 5 minuten U geeft aan wanneer de vergadertijd voorbij is en de scores kunnen worden berekend. Op de opdracht kunnen de leerlingen vinden hoe ze dat kunnen doen. U kunt evt. helpen. 3. Geef ieder groepje hun opdracht en een set standpuntkaartjes. De leerlingen kunnen aan het werk. Houd de tijd goed in de gaten. Maak uw leerlingen af en toe bewust van de tijd: ze moeten echt tegelijkertijd kunnen beginnen met de coalitieonderhandeling. 4. Vraag van de hele klas even de aandacht voordat de onderhandelingen beginnen. Leg uit hoe ze kunnen onderhandelen. Natuurlijk vinden ze sommige standpunten belangrijker dan andere; dat blijkt uit de waardering op de achterzijde van de kaartjes. Ze kunnen op verschillende manieren onderhandelen: o Zij kunnen standpunten tegen elkaar inwisselen: als wij standpunt X mogen toevoegen, mogen jullie standpunt Y toevoegen. o Zij kunnen standpunten afzwakken: iedereen moet tot zijn 66 e blijven werken. (Als de ene partij voor 65 is en de andere partij voor 67.) o Zij kunnen standpunten samenvoegen: Nederland moet twee nieuwe kerncentrales bouwen, maar ook meer geld uitgeven aan zonne- en windenergie. 5. Stop de tijd na maximaal 20 minuten. Laat de groepjes nu de scores berekenen. Treed eventueel op als scheidsrechter. Indien nodig kunt u ook zelf de scores berekenen. o Wanneer een standpunt op de lijstjes van beide partijen stond, krijgen de partijen ieder de punten die ze zelf aan het standpunt hebben toegekend. o Als een standpunt van een partij volledig is overgenomen, krijgt de partij de volledige punten die ze aan dit standpunt hadden toegekend. De andere partij krijgt niets. o In geval van een compromis moeten de punten verdeeld worden. Tel de punten van de partijen op en deel door 2. o Als standpunten zijn samengevoegd doe je hetzelfde: tel de punten van de partijen op en deel door 2.

3 De partij met de hoogste score heeft de onderhandelingen het best gevoerd. Tip: - Als sommige groepjes voortijdig klaar zijn met de onderhandelingen, dan kunt u hen een slogan/motto laten bedenken voor hun regeerakkoord. - Leg de leerlingen uit dat VVD en PvdA samen een meerderheid hebben in de Tweede Kamer, maar niet in de Eerste Kamer. De kans is daarom groot dat de regeringscoalitie uit drie of vier partijen gaat bestaan. Antwoordmodel: PvdA 1. Migranten mogen na aankomst in Nederland voorlopig geen bijstandsuitkering krijgen. 2. Iedere burger moet orgaandonor zijn, tenzij hij of zij hier schriftelijk bezwaar tegen maakt. 3. De aftrek van de hypotheekrente moet verder worden beperkt. 4. De hoogte van de kinderbijslag moet afhangen van het inkomen. 5. Er moet Europees toezicht op de banken komen. 6. Gemeenten moeten zelf kunnen bepalen of de winkels op zondag open mogen zijn. 7. Nederland moet niet meer meebetalen aan de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig JSF. 8. Er moet een verplichte maatschappelijke stage voor middelbare scholieren komen. 9. De wietpas moet worden afgeschaft 10. Er moet een hogere belasting komen voor de topinkomens. VVD 1. Migranten mogen na aankomst in Nederland voorlopig geen bijstandsuitkering krijgen. 2. We moeten nieuwe wegen aanleggen. 3. De regering moet veel minder geld uitgeven voor hulp aan arme landen. 4. De huisarts moet onder het eigen risico in de zorg vallen. 5. Verhuurders van woningen moeten zelf kunnen bepalen hoeveel huur ze vragen. 6. Er moet Europees toezicht op de banken komen. 7. Er moeten minimumstraffen komen. Rechters hebben dan minder vrijheid in het opleggen van straffen. 8. Gemeenten moeten zelf kunnen bepalen of de winkels op zondag open mogen zijn. 9. Het tekort op de begroting mag in 2013 niet meer dan 3% zijn. 10. Er moet meer marktwerking in de zorg komen.

4 1. Migranten mogen na aankomst in Nederland voorlopig geen bijstandsuitkering krijgen. Wie naar Nederland komt, komt om te werken en volwaardig mee te draaien in onze samenleving. Niet om z n hand op te houden. De VVD vindt dat het nu te makkelijk en te verleidelijk is voor migranten om in een uitkering te belanden en wil de drempel naar de sociale zekerheid daarom verhogen. Dit is beter voor de samenleving, maar vooral ook beter voor de migranten zelf. Werk is immers de beste integratie. Ons sociale zekerheidsstelsel kan voor tijdelijke arbeidsmigranten die slechts een korte periode hier verblijven niet dezelfde zekerheden bieden. Arbeidsmigratie vraagt om sociale zekerheid op maat. 2. Iedere burger moet orgaandonor zijn, tenzij hij of zij hier schriftelijk bezwaar tegen maakt. Mensen hebben recht op zelfbeschikking, zij mogen zelf een keuze maken of zij organen doneren of niet. Zij mogen ook twijfelen, of geen keuze te maken. De VVD is tegen een systeem waarin de overheid bepaalt dat iedereen orgaandonor is tenzij je dit expliciet niet wilt, maar wil juist bevorderen dat mensen bewust de keuze maken om hun organen te doneren. Als iemand een keuze maakt, moet deze worden gerespecteerd. Wij vinden het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen weloverwogen een keuze maken, zodat er genoeg orgaandonoren zijn voor mensen die dat nodig hebben. Daarom benadert de overheid iedereen actief om een keuze te maken. Daarbij is de PvdA voorstander van het Belgische systeem: wanneer je uiteindelijk zelf geen keuze maakt, geef je daarmee toestemming voor orgaandonatie. 3. We moeten nieuwe wegen aanleggen. Iedereen in Nederland moet zich vrij kunnen bewegen op de manier waarop hij dat wil. Een goede infrastructuur is de ruggengraat van onze economie. De VVD wil blijven investeren in alle vormen van vervoer: over de weg, het water, het spoor en door de lucht. De belangrijkste knelpunten moeten worden aangepakt om de files aanzienlijk te verminderen. Het aanleggen van nieuwe wegen is geen duurzame oplossing voor het fileprobleem. Daarom is de PvdA terughoudend met het aanleggen van nieuwe wegen. Echter, in sommige gevallen is de aanleg van nieuwe wegen noodzakelijk ter verbetering van de bereikbaarheid en infrastructuur in Nederland. 4. De aftrek van de hypotheekrente moet verder worden beperkt. De hypotheekrenteaftrek blijft behouden, maar deze moet weer worden gebruikt waarvoor zij was bedoeld: het bevorderen van bezit en het aflossen van schuld. Omdat de VVD voor een betrouwbare overheid staat, verandert er voor hypotheken die voor 1

5 januari 2013 zijn afgesloten niets. De PvdA vindt dat iedereen recht heeft op een goede woning. De huidige regeling bevoordeelt echter de allerrijksten terwijl gewone gezinnen geen kans maken. Daarom pleit de PvdA voor eerlijke hervormingen waarmee de woningmarkt weer van het slot gaat. Onderdeel daarvan is dat wij over een periode van 30 jaar een nieuw stelsel willen invoeren waarbij uiteindelijk iedereen tegen hetzelfde tarief aftrekt. 5. De regering moet veel minder geld uitgeven voor hulp aan arme landen. Ontwikkelingshulp is geen kerntaak van de overheid. Op dit moment geeft de overheid bijna 5 miljard uit, terwijl veel investeringen niet effectief zijn. Mensen kunnen heel goed zelf bepalen of ze en welke hulporganisaties ze willen steunen. Dat hoeft de overheid ze niet op te leggen. Het is onrechtvaardig dat de rekening van de crisis afgewenteld wordt op de allerarmsten in de wereld. We houden ons daarom aan de internationale afspraak om 0,7% van het BNP te besteden aan Internationale Samenwerking (ODA). We richten ons op die dingen waar we goed in zijn: recht en veiligheid, landbouw en voedselzekerheid, water en basisgezondheidszorg waaronder het terugdringen van moeder- en kindersterfte. 6. De huisarts moet onder het eigen risico in de zorg vallen. Ook dure zorg moet toegankelijk blijven voor iedereen die het nodig heeft. Een eigen risico is het bedrag dat mensen maximaal extra betalen als ze gebruik maken van zorg. De rest van de rekening betalen we met zijn allen. De VVD kiest voor meer eigen betalingen, zodat de verhoging van de basispremie beperkt kan blijven. Ook de aparte eigen bijdragen voor de GGZ en voor ligdagen in het ziekenhuis vervallen. De PvdA hecht heel erg aan de vrije en laagdrempelige toegang van de huisarts. Drempels opwerpen zorgt ervoor dat mensen langer blijven doorlopen met ziektes. Dit leidt er toe dat mensen niet de zorg krijgen die zij nodig hebben. Dat is onverantwoordelijk slecht voor de volksgezondheid en bovendien kost het op de lange termijn alleen maar extra geld. 7. De hoogte van de kinderbijslag moet afhangen van het inkomen. De VVD vindt dat er al teveel inkomensafhankelijke kindregelingen zijn. Deze regelingen zorgen er nu voor dat alleenstaande ouders die gaan werken er meer dan 1000 per jaar op achteruit gaan. Dit is onacceptabel en daarom wil de VVD deze regelingen aanpassen. De kinderbijslag ondersteunt alle ouders bij het geven van goede kansen aan hun kinderen en dat wil de VVD zo laten. De PvdA wil de kinderbijslag inkomensafhankelijk maken om ouders en kinderen te

6 ondersteunen op een manier die bij hun inkomen past. Ouders met een laag salaris zullen hierdoor meer kinderbijslag ontvangen dan ouders met een dikkere portemonnee. 8. Verhuurders van woningen moeten zelf kunnen bepalen hoeveel huur ze vragen. Met het geleidelijk vrijlaten van de huurprijzen zet de VVD de relatie tussen huurder en verhuurder weer centraal. Zij en niet de overheid moeten bepalen hoe hoog de huurprijs is. De PvdA vindt dat iedereen recht heeft op een goede en betaalbare woning. Doorgeschoten marktwerking is niet de oplossing voor een woningmarkt die zo op slot zit. Het is onverantwoord om alle huurders zomaar op te zadelen met astronomische huurverhogingen terwijl zij helemaal nergens anders heen kunnen. 9. Er moet Europees toezicht op de banken komen. De VVD wil niet dat de Nederlandse belastingbetaler opdraait voor de fouten van bankiers in andere lidstaten. Om dat te voorkomen moet er allereerst streng en effectief Europees toezicht komen op alle Europese banken. Alleen zo krijgen we een gezonde bankensector. Europees toezicht is noodzakelijk voor een stabiele financiële sector. Banken zijn grote internationale bedrijven die niet met alleen Nederlandse regelgeving in toom gehouden kunnen worden. In Europa zijn de banken bovendien verbonden via de Eurozone, daarom moet er aanvullend op nationaal toezicht Europees bankentoezicht komen. 10. Gemeenten moeten zelf kunnen bepalen of de winkels op zondag open mogen zijn. Het is aan gemeenten om besluiten te nemen over openingstijden van winkels. De VVD is tegen regels die ondernemers beperken hun zaak op zondag te openen. De Winkelsluitingstijdenwet wordt veel ruimer. Wij willen veel meer maatwerk bieden aan gemeenten om samen met lokale ondernemers en bewoners te zien hoe de Winkelsluitingstijdenwet lokaal ingevuld kan worden. 11. Er moeten minimumstraffen komen. Rechters hebben dan minder vrijheid in het opleggen van straffen. De VVD vindt dat zware criminaliteit vraagt om een stevige reactie van de samenleving. De minimumstraf geldt daarom als iemand voor de tweede keer een ernstig misdrijf pleegt. De opgelegde straf kan dan niet onder een vastgelegd minimum komen. Iedereen die een tweede keer in de fout gaat, moet lang op de blaren zitten. Minimumstraffen leiden in sommige gevallen tot onrechtmatige situaties. Rechters moeten daarom de vrijheid hebben om maatwerk te leveren en rekening te houden met specifieke omstandigheden. Zo krijgen criminelen de straf die ze moeten hebben om te voorkomen dat criminelen in de herhaling vallen. 12. Nederland moet niet meer meebetalen aan de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig JSF. Geen motivatie gegeven.

7 Geen motivatie gegeven. 13. Er moet een verplichte maatschappelijke stage voor middelbare scholieren komen. De VVD is geen voorstander van de maatschappelijke stage. Onze bezwaren zaten vooral in het feit dat het van bovenaf geregeld moest worden, dat het dus geld moest kosten en dat het ook door het onderwijs begeleid moest worden. (Voor coalitiepartner CDA woog de maatschappelijke stage zwaar, zodat er een akkoord over is gesloten tijdens de kabinetsformatie. De VVD respecteert dat akkoord en zal dus instemmen met het wetsvoorstel. Bij de politiek hoort nu eenmaal het sluiten van compromissen.) Er zijn te veel succesvolle mensen in Nederland die alleen maar voor geld extra werkzaamheden verrichten. De PvdA ziet bij deze mensen te weinig maatschappelijke betrokkenheid. Daarom is het prima om dit bij kinderen in de leeftijd van 12 tot 17 jaar extra onder de aandacht te brengen en hen te stimuleren om betrokkenheid te tonen zonder dat het geld oplevert. Het helpt als je sommige vrijwilligerswerkzaamheden verplicht stelt. Dat is goed voor je ontwikkeling, want dan leer je namelijk ook dingen waarderen. 14. De wietpas moet worden afgeschaft. De VVD wil het gedoogbeleid overeind houden, met de voorgestelde strenge aanpassingen, zoals de wietpas. De VVD wil dat er een einde wordt gemaakt aan het drugstoerisme en aan de overlast die door dit drugstoerisme wordt veroorzaakt. Het mooie hieraan is dat het ook heel goed klopt met het oorspronkelijke doel van het gedoogbeleid, namelijk de volksgezondheid in Nederland vormgeven. De PvdA kan een hele lijst met allerlei symboolmaatregelen opnoemen waarmee de regering zegt de problemen op te lossen. De kenners weten dat dit niet het geval is. De PvdA is van mening dat de coffeeshops een normaal bedrijf moeten worden. De wietpas veroorzaakt overlast en zorgt ervoor dat agenten pasjes moeten controleren in plaats van dat zij criminelen pakken. 15. Het tekort op de begroting mag in 2013 niet meer dan 3% zijn. Nederland betaalt 10 miljard euro per jaar aan rente, omdat er te veel geld wordt uitgegeven. Die miljarden kunnen niet worden geïnvesteerd in politie en onderwijs of worden gebruikt voor belastingverlaging. De VVD wil daarom zo snel mogelijk van deze last af, door in 2013 het tekort terug te brengen en in 2017 niet méér uit te geven dan er binnenkomt. Dat is goed voor Nederland en uw portemonnee. De PvdA wil de begroting op orde brengen door de economie aan te jagen en verstandig te bezuinigen en te hervormen. De PvdA kiest voor een begrotingsbeleid dat zicht biedt op structureel begrotingsevenwicht in 2017, waarbij bezuinigingen zodanig worden gekozen dat deze de economische groei en samenleving zo weinig mogelijk schaden. 16. Er moet meer marktwerking in de zorg komen. Geen motivatie. Geen motivatie.

8 17. Er moet een hogere belasting komen voor de topinkomens. Geen motivatie. Geen motivatie. 18. De regering moet geen geld meer betalen aan Griekenland. Griekenland zal inderdaad aan de afspraken moeten voldoen. Het zal moeten privatiseren en ombuigen; anders kunnen er geen steunbedragen worden uitbetaald. Het doel is uiteindelijk om ook daar orde op zaken te stellen. Bij de vraag van de heer Wilders hoe verantwoord het is om geld te lenen aan een land dat inderdaad een ontzettend scheve schaats heeft gereden, hoort echter ook de vraag hoe verantwoord het zou zijn om te zeggen, zoals de heer Wilders doet: gooi ze er maar uit. Dan zal het namelijk niet bij Griekenland blijven. Onmiddellijk zal de vraag zijn: wie gaan er na Griekenland? Griekenland heeft de boel bedonderd. Maar dan houdt het verhaal ook op. Vervolgens zal er meer moeten gebeuren dan alleen maar nu de stekker eruit te trekken. Als dat gebeurt, krijgen wij het allemaal zwaar voor de kiezen. Dan kun je wel weer zeggen dat het bangmakerij is; ik denk dat het omgekeerde het geval is. Het is buitengewoon simplistisch om nu maar eventjes te zeggen: wij hebben er al zo n hoop in geïnvesteerd, die jongens zijn niet te vertrouwen en wij laten het er bij. Nee, wij zitten in die schuit en wij gaan die schuit niet lekschieten. 19. De regering moet de reiskostenvergoeding gaan belasten, ook voor openbaar vervoer. Wie s ochtends in de auto of trein stapt om naar zijn werk te reizen draagt een steentje bij aan de economie. De VVD wil deze hardwerkende Nederlanders niet zwaarder belasten. De fiscale vrijstelling van de tegemoetkoming woon-werk verkeer blijft. De PvdA is fel tegen de forenzentaks. Met deze lastenverzwaring wordt de rekening erg oneerlijk verdeeld en dragen de sterkste schouders niet de zwaarste lasten. De PvdA houdt de onbelaste kilometervergoeding voor woon-werkverkeer daarom volledig in stand, ook voor het openbaar vervoer. 20. De leeftijd waarop iemand AOW krijgt moet 65 jaar blijven, in ieder geval tot Nederlanders worden steeds ouder. Dit is prachtig, maar daardoor zijn er wel steeds minder werkende mensen die onze sociale voorzieningen betalen. In 2040 zijn er zelfs nog maar twee werkenden op elke AOW er. Om onze oudedagsvoorziening ook in de toekomst veilig te stellen, vragen wij daarom van mensen langer door te werken. Gelukkig leven mensen in Nederland steeds langer en blijven ze langer gezond. Wel stijgt het aantal ouderen fors. We moeten daarom alles op alles zetten om ook in de toekomst voldoende handen aan het bed en docenten voor de klas te houden. Hierom is het noodzakelijk dat de AOW-leeftijd omhoog gaat. Dit doen wij geleidelijk zodat mensen ruimschoots de tijd hebben zich voor te bereiden op verandering.

9 Opdracht: VVD Ronde 1: Wat zijn jullie standpunten? (max. 10 minuten) Jullie vormen met samen de VVD. Waarvoor maken jullie je sterk? Kies tien partijstandpunten die bij de VVD passen. Jullie kunnen kiezen uit 20 standpunten. Zijn jullie klaar? Check bij jullie docent of je het goed hebt gedaan en knip dan deze 10 kaartjes uit. Jullie hebben ze nodig in het formatiespel. Ronde 2: Hoe belangrijk zijn de standpunten? (max. 10 minuten) In deze ronde gaan geven jullie een waardering aan de 10 geselecteerde standpunten. Welke standpunten vinden jullie als VVD het belangrijkst? En welke het minst belangrijk? Het belangrijkste standpunt geven jullie 10 punten. Het minst belangrijke standpunt geven jullie 1 punt. Schrijf de waardering achterop het standpuntkaartje. Het is belangrijk dat de andere partijen niet weten welke waardering jullie aan de standpunten hebben gegeven. Jullie moeten straks in de onderhandelingen zoveel mogelijk punten binnenhalen. Bepaal alvast jullie strategie. Mogelijke onderhandelingsstrategieën: A. Jullie kunnen standpunten tegen elkaar inwisselen: als wij standpunt X mogen toevoegen, mogen jullie standpunt Y toevoegen. B. Jullie kunnen standpunten afzwakken: iedereen moet tot zijn 66 e blijven werken. (Als de ene partij voor 65 is en de andere partij voor 67.) C. Jullie kunnen standpunten samenvoegen: Nederland moet twee nieuwe kerncentrales bouwen, maar ook meer geld uitgeven aan zonne- en windenergie. Ronde 3: Waar kunnen jullie samenwerken? (max. 20 minuten) Jullie gaan nu met de PvdA om tafel. Jullie opdracht is om tot een coalitieakkoord met 10 standpunten te komen. Dit akkoord wordt samengesteld uit jullie standpunten en die van de PvdA. Als eerste kijken jullie of er overlappende standpunten zijn. Zo ja, dan leggen jullie die in het midden, met de waardering naar beneden! Hebben jullie een akkoord bereikt? Schrijf dan het overeengekomen standpunt op de witte kaartjes. Leg de kaartjes die tot het compromis hebben bijgedragen onder het kaartje van het regeerakkoord. Ronde 4: Score (max. 5 minuten) Als er een regeerakkoord is van 10 standpunten, worden de punten opgeteld. o Wanneer een standpunt op de lijstjes van meerdere partijen stond, krijgen ze ieder de punten die ze zelf aan het standpunt hebben toegekend. o Wanneer een standpunt van jouw partij volledig is overgenomen, dan krijgt jouw partij de punten die jullie zelf aan het standpunt hebben gegeven. Andere partijen krijgen niets. o In veel gevallen zullen de partijen voor een compromis kiezen. Dat kan wanneer standpunten gedeeltelijk worden overgenomen, gedeeltelijk overeenkomen of twee standpunten kunnen worden samengevoegd. In het geval van een compromis moeten de partijen de punten verdelen: tel de waarderingen van de PvdA en de VVD op en deel die door 2. (In sommige gevallen kan het zo zijn dat uit een compromis duidelijk blijkt dat 1 partij meer punten verdient. Je kunt de punten dan overeenkomstig de invloed op het compromis verdelen.) o Halve punten mogen tot een hele punt worden afgerond. De punten worden per partij opgeteld. De partij met de hoogste score heeft uiteindelijk het spel het best gespeeld.

10 Opdracht: PvdA Ronde 1: Wat zijn jullie standpunten? (max. 10 minuten) Jullie vormen met samen de PvdA. Waarvoor maken jullie je sterk? Kies tien partijstandpunten die bij de PvdA passen. Jullie kunnen kiezen uit 20 standpunten. Zijn jullie klaar? Check bij jullie docent of je het goed hebt gedaan en knip dan deze 10 kaartjes uit. Jullie hebben ze nodig in het formatiespel. Ronde 2: Hoe belangrijk zijn de standpunten? (max. 10 minuten) In deze ronde gaan geven jullie een waardering aan de 10 geselecteerde standpunten. Welke standpunten vinden jullie als PvdA het belangrijkst? En welke het minst belangrijk? Het belangrijkste standpunt geven jullie 10 punten. Het minst belangrijke standpunt geven jullie 1 punt. Schrijf de waardering achterop het standpuntkaartje. Het is belangrijk dat de andere partijen niet weten welke waardering jullie aan de standpunten hebben gegeven. Jullie moeten straks in de onderhandelingen zoveel mogelijk punten binnenhalen. Bepaal alvast jullie strategie. Mogelijke onderhandelingsstrategieën: A. Jullie kunnen standpunten tegen elkaar inwisselen: als wij standpunt X mogen toevoegen, mogen jullie standpunt Y toevoegen. B. Jullie kunnen standpunten afzwakken: iedereen moet tot zijn 66 e blijven werken. (Als de ene partij voor 65 is en de andere partij voor 67.) C. Jullie kunnen standpunten samenvoegen: Nederland moet twee nieuwe kerncentrales bouwen, maar ook meer geld uitgeven aan zonne- en windenergie. Ronde 3: Waar kunnen jullie samenwerken? (max. 20 minuten) Jullie gaan nu met de VVD om tafel. Jullie opdracht is om tot een coalitieakkoord met 10 standpunten te komen. Dit akkoord wordt samengesteld uit jullie standpunten en die van de VVD. Als eerste kijken jullie of er overlappende standpunten zijn. Zo ja dan leggen jullie die in het midden, met de waardering naar beneden! Hebben jullie een akkoord bereikt? Schrijf dan het overeengekomen standpunt op de witte kaartjes. Leg de kaartjes die tot het compromis hebben bijgedragen onder het kaartje van het regeerakkoord. Ronde 4: Score (max. 5 minuten) Als er een regeerakkoord is van 10 standpunten, worden de punten opgeteld. o Wanneer een standpunt op de lijstjes van meerdere partijen stond, krijgen ze ieder de punten die ze zelf aan het standpunt hebben toegekend. o Wanneer een standpunt van jouw partij volledig is overgenomen, dan krijgt jouw partij de punten die jullie zelf aan het standpunt hebben gegeven. Andere partijen krijgen niets. o In veel gevallen zullen de partijen voor een compromis kiezen. Dat kan wanneer standpunten gedeeltelijk worden overgenomen, gedeeltelijk overeenkomen of twee standpunten kunnen worden samengevoegd. In het geval van een compromis moeten de partijen de punten verdelen: tel de waarderingen van de PvdA en de VVD op en deel die door 2. (In sommige gevallen kan het zo zijn dat uit een compromis duidelijk blijkt dat 1 partij meer punten verdient. Je kunt de punten dan overeenkomstig de invloed op het compromis verdelen.) o Halve punten mogen tot een hele punt worden afgerond. De punten worden per partij opgeteld. De partij met de hoogste score heeft uiteindelijk het spel het best gespeeld.

11 Standpunten Er moet een hogere belasting komen voor de topinkomens. De regering moet geen geld meer betalen aan Griekenland. De wietpas moet worden afgeschaft. Er moet een verplichte maatschappelijke stage voor middelbare scholieren komen. Er moet meer marktwerking in de zorg komen. Migranten mogen na aankomst in Nederland voorlopig geen bijstandsuitkering krijgen.

12 Iedere burger moet orgaandonor zijn, tenzij hij of zij hier schriftelijk bezwaar tegen maakt. De aftrek van de hypotheekrente moet verder worden beperkt. We moeten nieuwe wegen aanleggen. De regering moet veel minder geld uitgeven voor hulp aan arme landen. De huisarts moet onder het eigen risico in de zorg vallen. Verhuurders van woningen moeten zelf kunnen bepalen hoeveel huur ze vragen.

13 De regering moet de reiskostenvergoeding gaan belasten, ook voor openbaar vervoer. De leeftijd waarop iemand AOW krijgt moet 65 jaar blijven, in ieder geval tot De hoogte van de kinderbijslag moet afhangen van het inkomen. Er moet Europees toezicht op de banken komen. Er moeten minimumstraffen komen. Rechters hebben dan minder vrijheid in het opleggen van straffen. Gemeenten moeten zelf kunnen bepalen of de winkels op zondag open mogen zijn.

14 Het tekort op de begroting mag in 2013 niet meer dan 3% zijn. Nederland moet niet meer meebetalen aan de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig JSF.

15 Scoreformulier Punten partij A Standpunt Punten partij B Totaal: Totaal: