Amerika en Irak: de strijd der rapporten
|
|
- Philomena Verbeek
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Amerika en Irak: de strijd der rapporten Giles Scott-Smith Op 3 december 2006 publiceert de New York Times een uitgelekt memo dat een maand eerder door toenmalig minister van Defensie Donald Rumsfeld naar het Witte Huis is gestuurd. Het memo, getiteld Illustrative New Courses of Action, is één dag voor de Congresverkiezingen opgesteld, en twee dagen voordat Rumsfeld gedwongen wordt af te treden vanwege de uitslag van die verkiezingen. Uit het memo blijkt dat de minister zoekt naar nieuwe wegen om het escalerende geweld in Irak het hoofd te bieden. Ondanks zijn claim dat de Amerikaanse landmacht zich succesvol heeft aangepast aan het voeren van grote gevechtsoperaties naar de uitvoering van antiterreuroperaties, verzetsbestrijding (counterinsurgency), het omgaan met doodseskaders en sektarisch geweld, roept Rumsfeld op tot een nieuwe benadering, omdat wat de Amerikaanse troepen op dit moment in Irak doen niet goed genoeg of snel genoeg werkt. Rumsfelds voorstel De nadruk van de nieuwe aanpak ligt op het aankleden van de Iraakse Ministeries van Defensie en Binnenlandse Zaken, het versnellen van de overdracht van materieel en taken, en het leren van vaardigheden aan de Iraakse troepen. Tegelijkertijd stelt de minister dat de Amerikaanse troepen alleen die provincies en steden zullen helpen in hun veiligheid te voorzien die daar expliciet om vragen en die actief meewerken, en dat geen medewerking ook geen militaire steun zal betekenen. Bovendien roept Rumsfeld op tot een versnelde sluiting van Amerikaanse bases, in lijn met het meer algemene doel de coalitiestrijdkrachten in fasen terug te trekken uit Irak. We zijn al ingekrompen van 110 naar 55 bases voor de Amerikaanse troepen. Het voornemen is het aantal af te bouwen naar 10 tot 15 in april 2007, en naar 5 tegen juli In het opereren vanaf deze bases zullen de Amerikaanse troepen slechts als snelle reactie-eenheden optreden, die de Iraakse troepen te hulp komen wanneer dit nodig is. Rumsfeld, als altijd de informatiestrateeg, voegt een veelzeggend voorbehoud toe aan zijn plan: We dienen aan te geven dat welke benadering de Verenigde Staten ook kiezen, zij dit doen bij wijze van proef. Dit geeft ons de mogelijkheid ons plan aan te passen of indien nodig van koers te veranderen - en dus niet te verliezen. Dit doet sterk denken aan de nogal griezelige opmerkingen die journalist Ron Suskind in 2002 optekende uit de mond van een senior Witte Huismedewerker, die verklaarde: Wij zijn nu een imperium, en wanneer we optreden, scheppen we onze eigen realiteit. 1 Hoe het ook zij, het Rumsfeldmemo toont wel dat de minister bereid was om de uitgangspunten van de Amerikaanse aanwezigheid in Irak te wijzigen en nieuwe doelstellingen te formuleren voor de inzet van de Amerikaanse krijgsmacht. Het is veelzeggend dat Rumsfeld zijn memo eindigt met een lijstje minder aantrekkelijke opties, die grofweg in drie categorieën onder te verdelen zijn: 1) Op de oude voet doorgaan en een vaste vertrekdatum stellen ; 2) Een overtuigend plan tot federalisering voorstellen, of een Dayton-achtige verdeling van het land; 3) Een groot deel van alle Amerikaanse troepen naar Bagdad verplaatsen met als doel de situatie daar onder controle te krijgen, en zowel het aantal gevechtsbrigades als het algehele Amerikaanse troepental in Irak substantieel te verhogen. We moeten niet te veel willen lezen in dit memo. Minister Rumsfeld stond al enige tijd onder druk, niet in de laatste plaats van zijn eigen militairen. Op 1 november ging president Bush zover dat hij zijn defensieminister zonder reserveringen steunde een duidelijk teken dat er verandering op komst was. 1
2 De Iraq Study Group Het is echter treffend hoe dicht het Rumsfeldmemo de uitkomsten van het Iraq Study Grouprapport benadert, dat enkele weken later uitkomt. Dit rapport is opgesteld door een door James Baker en Lee Hamilton geleide studiegroep, die bestond uit vertegenwoordigers van de Republikeinse en Democratische partij. Het lijkt alsof het Bakerrapport gemaakt is om het gat te vullen dat de in diskrediet gebrachte Rumsfeld heeft achtergelaten na zijn vertrek. De Congresverkiezingen leveren een overtuigende winst op voor de Democraten, door de verontrusting onder de Amerikaanse bevolking over het falen van de regering-bush om vooruitgang te brengen in Irak. De steun voor de oorlog onder de Amerikaanse bevolking ligt inmiddels ergens tussen de 20 en 30 procent. Baker, Hamilton en hun collega s willen een nieuw Amerikaans Irak-beleid kunnen aankondigen na de Republikeinse nederlaag in de verkiezingen. Onze politiek leiders dienen een benadering te kiezen die steun geniet van zowel Republikeinen als Democraten, verklaart het rapport, dat als gezaghebbend moet worden beschouwd. De oorlog is een lange en kostbare strijd geworden, en dient tot een verantwoorde afsluiting gebracht te worden. ( ) Ons land verdient een debat waarin inhoud vóór retoriek gaat. ( ) De president en het Congres moeten hierin samenwerken. 2 Welke opties biedt het rapport? Allereerst beziet het de Irak-kwestie in zijn regionale context. Het beschouwt het escalerende geweld - met de potentie zich te verspreiden buiten de Iraakse grenzen - als een probleem dat ook de buurlanden aangaat. Daarom zou niet alleen een diplomatiek offensief nodig zijn om Syrische en Iraanse medewerking te garanderen, maar ook een nieuwe poging om een doorbraak in de Israëlisch-Palestijns-Libanese relaties te bewerkstelligen. Daarom roept het rapport president Bush op om zijn lang vergeten maar ongetwijfeld oprechte steun voor een tweestatenoplossing van juni 2002 nieuw leven in te blazen. Ten tweede stelt het rapport voor om de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Irak geleidelijk af te bouwen. De meeste veiligheidsoperaties zouden overgedragen moeten worden aan de Irakezen zelf; de resterende Amerikaanse troepen zouden moeten worden omgevormd tot snelle reactie-eenheden. Zij zouden zich dan concentreren op het verslaan van Al-Qaeda en op ondersteuning van de Iraakse troepen waar en wanneer nodig. Meer troepen naar Irak? Het is waar dat Rumsfeld zelf niet echt te trappelen stond om Iran en Syrië uit te nodigen om tot een regionale dialoog over Irak te komen. Zijn memo getuigt eerder van de benadering dat machtsvertoon de manier is om de Iraakse grenzen te beveiligen en de buurlanden buiten de deur te houden. Toch ontlopen het Bakerrapport en het Rumsfeldmemo elkaar weinig als het gaat om de noodzaak Irak en zijn bestuur te versterken, en een nieuwe strategie te ontplooien voor de Amerikaanse troepen in de regio. Beide documenten erkennen dat de aanwezigheid van Amerikaanse militairen niet voldoende is om het initiatief naar zich toe te trekken, en beide weigeren om een verhoging van het troepental te steunen. Over het big push -argument om een troepenverhoging te rechtvaardigen, zegt het Bakerrapport het volgende: Voortdurende verhogingen van het aantal Amerikaanse troepen zou de dieperliggende oorzaak van het geweld in Irak niet oplossen, namelijk de afwezigheid van nationale verzoening. Een hoge Amerikaanse generaal vertelde ons dat het verhogen van het Amerikaanse troepental tijdelijk kan helpen om het geweld in te dammen in een nauw afgebakend gebied. Eerdere ervaring wijst er echter op dat het geweld gewoon weer oplaait zogauw de troepen naar een ander gebied worden verplaatst. Een andere generaal stelde dat als de Iraakse regering geen politieke vooruitgang boekt, alle troepen in de wereld nog geen veiligheid kunnen brengen. Ondertussen wordt er steeds meer gevergd van de Amerikaanse krijgsmacht - we hebben de troepen of het materiaal dus ook niet om substantieel of voortdurend het troepental te verhogen. Het zenden van meer troepen naar 2
3 Irak zou ons noodzakelijkerwijs ook belemmeren om onze missie in Afghanistan van voldoende middelen te voorzien of om op crises in de wereld te kunnen reageren. 3 De voorstellen van het Bakerrapport werden al verwacht in Washington. Het is dus niet zo dat de overeenkomsten met de voorstellen in Rumsfelds memo toeval zijn. Rumsfeld weigerde lange tijd gehoor te geven aan de oproepen van militairen om de strijd tegen de opstandelingen anders aan te pakken. Het memo gaat lang niet ver genoeg, en komt veel te laat. Wellicht probeerde de minister de Iraq Study Group het gras voor de voeten weg te maaien en een laatste poging te wagen om de ergste schade van de aanstaande Congresverkiezingen te beperken, die niet alleen verlies zouden opleveren voor de Republikeinse partij, maar ook de verdere afbraak van de geloofwaardigheid van de regering-bush zouden betekenen. Maar het loopt nog anders: het Bakerrapport (en Rumsfeld) worden vervolgens opzijgeschoven door een andere trouwe aanhanger van Bush stay the course -visie, het American Enterprise Institute (AEI). Choosing Victory Het 50 pagina s tellende rapport Choosing Victory: A Plan for Success in Iraq is opgesteld door de AEI s Iraq Planning Group onder leiding van resident scholar Frederick Kagan, en verschijnt begin januari Het loont de moeite om stil te staan bij het verschil in benadering tussen dit rapport en dat van de Iraq Study Group van James Baker. Het AEIrapport wijst de optie van Vietnamisering van het conflict in Irak af, wat wordt voorgesteld door zowel het Bakerrapport als door het Rumsfeldmemo. Het AEI-rapport kiest daarentegen juist voor een golf van extra Amerikaanse troepen (30.000) om de veiligheid in Bagdad te herstellen tegen het najaar van Dit kan volgens het AEI de voorwaarden scheppen om tot nationale verzoening te komen en om het Iraakse bestuur effectiever te maken. Het rapport verwerpt verder het voorstel van Baker en de zijnen om tot een regionale oplossing te komen middels gesprekken met Iran en Syrië. Dit beschouwt het als een overschatting van het vermogen, laat staan de wil van deze landen om samen met de VS op te treden. Het AEI stelt: Het probleem met het koesteren van verwachtingen over de mogelijkheden die de Iraakse buurlanden hebben om het geweld in te dammen, is dat ze hier simpelweg niet de capaciteiten voor hebben. Dit toch van ze verwachten is een doodlopende weg, omdat het de aard van het conflict in Irak miskent. 4 Bush beslist en verdeelt Washington President Bush kiest voorspelbaar voor de benadering van het AEI, en vraagt prompt om extra manschappen om Bagdad te pacificeren. Tegelijk verwerpt hij ieder voorstel om het gesprek aan te gaan met Teheran of Damascus. Het AEI-rapport en het Bakerrapport lijken ogenschijnlijk twee tegenpolen te vertegenwoordigen in het diep verdeelde Amerikaanse politieke landschap. Het Bakerrapport, dat oproept tot verzoening in Irak én in Washington, wordt verworpen door een president die vastbesloten is militaire oplossingen voor elk probleem te vinden, zelfs als dit betekent dat hij daarmee de stem van de meerderheid van zijn eigen bevolking negeert. Het AEI spiegelt op een handige manier een situatie voor die alleen politieke wil en militaire inzet vereist om alles weer op de rails te krijgen. Daarmee negeert het voor het gemak vier jaar van oplopende dodentallen, astronomische corruptie, mismanagement van schaarse middelen, en incompetente berekeningen. Het is een raadsel hoe het instituut zo overtuigd kan spreken over het bewerkstelligen van nationale verzoening in Irak, als de beelden van de ophanging van Saddam Hoessein iedereen nog vers in het geheugen liggen. Het politiek gemanoeuvreer rond de verschillende rapporten is echter complexer dan voornoemde tegenstelling doet vermoeden. Hoewel de Democraten de Congresverkiezingen winnen door er een referendum over de oorlog van te maken, zijn ze natuurlijk niet erg enthousiast om de last van bipartisan buitenlands beleid te dragen. Irak is Bush oorlog, en 3
4 om dit zo te houden lijkt het de Democraten politiek opportuun om de aanvraag voor 100 miljard dollar extra goed te keuren om zo de troepen te steunen, zoals het patriotten betaamt, maar er tegelijkertijd voor te zorgen dat verder falen op het bordje van de Republikeinen komt. Dus terwijl Ted Kennedy de Senaat mobiliseert tegen vice-president Dick Cheney s typische misvatting dat het Congres geen bevoegdheid heeft om de oorlogsstrategie te wijzigen, bezoekt senator Hillary Clinton - presidentskandidate - de troepen in Irak en Afghanistan. 5 Praten met de As van het Kwaad? Misschien wel het interessantste aspect van de strijd der rapporten vormen de verschillende visies op het gebruik van diplomatieke middelen. Voor de Iraq Study Group opent het fiasco in Irak de mogelijkheid om de leden van de zogeheten As van het Kwaad de hand te reiken en daarmee een van de meest bepalende kenmerken van het Amerikaanse buitenlands beleid gedurende de Bush-jaren teniet te doen. Amerika moet dan weliswaar inbinden, maar als het goed uitgevoerd wordt, kan het uiteindelijk wel eens tot een grote verbetering van de dialoog in het Midden-Oosten leiden. Bush negeert deze optie echter ten gunste van de zwart-wit logica waar hij bekend om staat. Hij kondigt juist een nieuw diplomatiek offensief aan om de vastberadenheid van zijn belangrijkste Arabische bondgenoten in de regio, Egypte, Jordanië en Saoedi-Arabië, een impuls te geven. Het is niet alleen politieke aanmatiging die hem tot deze keus brengt. Reuel Marc Gerecht, resident fellow bij het AEI en lid van diens Iraq Planning Group, had de redenen al op een rijtje gezet om de praat met de As van het Kwaad -optie van tafel te vegen. 6 Dit deed hij al vóór het Bakerrapport uitkwam in november. Op het eerste gezicht zijn de argumenten van Gerecht en het bewijs dat hij aanvoert om ze kracht bij te zetten, behoorlijk overtuigend. Zowel Iran als Syrië hebben belang bij de machtstrijd in Irak, en geen van beide heeft veel zin om de opkomst van een olierijk, democratisch buurland aan te moedigen. Sterker nog: geen van beide regimes kan doorslaggevende invloed uitoefenen op de gebeurtenissen in Irak. Wat kunnen de Verenigde Staten bovendien naar de onderhandelingstafel brengen dat Ahmadinejad en Assad ertoe overhaalt mee te werken? Gerechts antwoord is glashelder: Als je zwak bent dat wil zeggen: wanneer je als zwak gezien wordt en jezelf ook zo ziet heb je niet veel te bieden. Zo bezien zit het Bakerrapport er niet alleen naast, maar geeft het zelfs blijk van defaitisme. Gerecht heeft gelijk als hij zegt dat succesvolle diplomatie vaak werkt door een zorgvuldige mix van hard en soft power, maar zijn artikel geeft je niet de indruk dat de veiligheidssituatie in Irak eerst hersteld moet worden en dat vervolgens de diplomatieke kanalen weer opengaan. De discussie spitst zich puur toe op de inzet van hard power omdat dat het enige is dat de regimes daar blijkbaar begrijpen. Echte diplomatie betekent echter een zekere mate van onderhandelen, van geven en nemen om een uitkomst te bereiken waar alle betrokken partijen zich in kunnen vinden. Het doel is dan ook dat de afspraken geëerbiedigd worden. Voor de intellectuelen van het American Enterprise Institute betekent diplomatie niet veel meer dan het in de hand houden van je bondgenoten dan wel het eisen stellen aan je vijand. Het is dus niet een hard-soft power-combinatie, maar uitsluitend een hard power-benadering. Het is zo bezien een gemiste kans dat Clintons pogingen in het bemiddelen in en oplossen van conflicten 7 tijdens zijn laatste jaren als president niet aansloegen in Teheran. Madeleine Albright hief de handelsbelemmeringen op voor een paar Iraanse tapijten, maar dat was het dan ook wel. Het had misschien niet alles opgelost, maar het zou tenminste een ander uitgangspunt voor de verstandhouding hebben betekend in een tijd waarin de gematigde Iraniërs nog in opkomst leken. Bondgenoten En hoe staat het met de diplomatieke betrekkingen met de Coalition of the Willing? Welke mate van consultatie is er geweest met de belangrijke nummer twee in de coalitie, Groot- Brittannië? Van de niet-amerikaanse militairen in Irak binnen de coalitie van 27 4
5 landen, komen er uit het Verenigd Koninkrijk, waarmee dit land verreweg de meest geloofwaardige partner is, en degene die een zeker aandeel in het besluitvormingsproces wel verdient. Ook premier Tony Blair staat onder groeiende druk om een datum te geven voor de terugtrekking van de Britse troepen, iets dat hij weigert zonder Bush besluit afgewacht te hebben. In een reactie op het Bakerrapport stelt de Britse minister van Buitenlandse Zaken Margaret Beckett op 6 december het volgende: We verwelkomen de publicatie van het rapport van de Iraq Study Group. Het is een degelijk en complex stuk, waaraan de premier en vooraanstaande Britse functionarissen vanzelfsprekend hebben bijgedragen. Uit de gesprekken die zij met de studiegroep hadden, leiden wij af dat hun gedachtegang grotendeels in overeenstemming was met de onze 8 So far so good. Maar na de aankondiging van president Bush nieuwe, door het AEI beïnvloede strategie op 10 januari, geeft de minister echter het volgende commentaar tijdens een persconferentie: De aankondiging van president Bush, en de instemming en reactie van de Iraakse regering van premier Al-Maliki, toont dat beide vastberaden zijn om de zeer problematische situatie, vooral in Bagdad, aan te pakken. We verwelkomen dit. De zeer ingewikkelde veiligheidssituatie ondermijnt de inspanningen om andere zaken in het land aan te pakken. We hopen daarom dat deze gezamenlijke inspanning om het veiligheidsprobleem op te lossen inderdaad zal slagen. 9 Beckett ontkent dat Britse troepen deel zullen gaan nemen aan de operaties in Bagdad. Ze geeft aan niet onder de druk te zullen zwichten om met een tijdschema voor Britse terugtrekking te komen, waarvoor ze als reden aanvoert dat de veiligheidsituatie in de regio- Basra nog niet stabiel genoeg is. Maar het meest opvallende aan de twee citaten is het gemak waarmee de minister van mening verandert in lijn met wat er uit Washington komt. Het wekt in ieder geval niet de indruk dat Groot-Brittannië serieus geconsulteerd is over het AEI-plan, of dat dergelijke consultatie nodig geacht wordt: de Britten volgen toch wel. Het is eens temeer bewijs van het consequent maar tegelijkertijd terloopse opzijschuiven van de Britten. Ook de gedienstige manier waarop dit wordt aanvaard in Londen toont dat er de laatste tijd maar weinig is veranderd in de trans-atlantische betrekkingen. De Congresverkiezingen mogen dan een politieke aardverschuiving hebben opgeleverd, het Witte Huis onder George W. Bush doet alsof er niets aan de hand is. Dr. G. Scott-Smith is senior researcher bij het Roosevelt Study Center in Middelburg. Vertaling: David den Dunnen 1. Ron Suskind, Without a Doubt, New York Times Magazine, 17 oktober 2004, pp Letter from the Co-Chairs, The Iraq Study Group Report, New York: Vintage, 2006, p. ix. 3. Iraq Study Group Report, pp Choosing Victory, pp Over Kennedy and Cheney zie 22 januari Gerecht, Bartering with Nothing, 20 november 2006, op < 22 januari Namelijk in Noord-Ierland, het Israëlisch-Palestijns conflict, Pakistan-India en met Vietnam. 8. Geciteerd op id= , 22 januari Geciteerd op id= &a=karticle&aid= , 22 januari
2007 Jaargang 31 Prijs 4,- Atlantisch. perspectief
1 2007 Jaargang 31 Prijs 4,- Atlantisch perspectief INHOUDSOPGAVE 3 Redactioneel 4 Amerika en Irak: de strijd der rapporten Giles Scott-Smith 9 Energieveiligheid: de achilleshiel van het Westen Kees Homan
Nadere informatieIrak na Saddam. Hoe de droom van democratie en welvaart in een nachtmerrie van voortdurend sektarisch geweld veranderde
De Toestand in de Wereld 5 Irak na Saddam Hoe de droom van democratie en welvaart in een nachtmerrie van voortdurend sektarisch geweld veranderde Bas Levinsohn 1 Doden in Irak afgelopen zaterdag, maand,
Nadere informatieTRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS
TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Irak conflict
Werkstuk Aardrijkskunde Irak conflict Werkstuk door T. 1373 woorden 12 december 2014 7 63 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Tussen wie gaat het conflict en wat is de kern van het conflict?
Nadere informatieDe Surge-optie 11 januari 2007
1 De Surge-optie 11 januari 2007 Vannacht heeft president George W. Bush een nieuwe oorlogsstrategie voor Irak voorgesteld. Bekend als de naam Surge -optie, 1 kondigde hij aan de huidige impasse in Irak
Nadere informatieHet is met veel emotie dat ik u welkom heet in de Belgische Senaat.
1 Toespraak van de heer Armand De Decker, Voorzitter van de Senaat, naar aanleiding van het bezoek van de heer Mahmoud Abbas, President van de Palestijnse Autoriteit 23 februari 2010 Excellenties, Beste
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 16 april 2018 Betreft Beantwoording vragen
Nadere informatie1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur
1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN
Nadere informatieTRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS
TRANSATLANTIC TRENDS - NETHERLANDS VRAAG 10 Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de werelpolitiek mengen?
Nadere informatieFaculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam T 020 535 2637 Advies Luchtaanvallen IS(IS) Datum 24 september 2014 Opgemaakt door Prof. dr. P.A. Nollkaemper
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog
Praktische opdracht Geschiedenis Korea Oorlog Praktische-opdracht door een scholier 1407 woorden 1 februari 2003 4,5 118 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Opdracht 1: Wat zijn volgens jouw de oorzaken van
Nadere informatieDe zesdaagse oorlog (1967)
Geschiedenis van de laatste 50 jaar De zesdaagse oorlog (1967) Bas Levinsohn 1 Inleiding op de cursus Hand-outs Het college wordt ondersteund door het projecteren van PowerPoint sheets Van deze sheets
Nadere informatie18 oktober Onderzoek: Amerikaanse presidentsverkiezingen: Clinton en Trump
18 oktober 2016 Onderzoek: Amerikaanse presidentsverkiezingen: Clinton en Trump Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten
Nadere informatieCome home or go global, stupid
Come home or go global, stupid Een nieuwe toekomst voor de Noord Atlantische Verdragsorganisatie?! Drs. S.N. Mengelberg 1 De NAVO is een puur militaire organisatie! 2 De NAVO is niet langer de hoeksteen
Nadere informatieOorlog in Syrië en de internationale context
Oorlog in Syrië en de internationale context Binnenlandse en internationale (geopolitieke) factoren - Historisch: koloniale en postkoloniale politiek - Autoritair regime - Socio-economische en milieufactoren
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo II
Dynamiek en stagnatie in de Republiek In de late middeleeuwen waren er weinig aanwijzingen voor de economische bloei van Holland in de zestiende eeuw. 2p 1 Geef aan: dat natuurlijke omstandigheden in de
Nadere informatieMODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!
MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese
Nadere informatieInstelling expertgroep voor vraagstuk politieke steun bij interstatelijk geweld en humanitaire interventie
951-370 Instelling expertgroep voor vraagstuk politieke steun bij interstatelijk geweld en humanitaire interventie nr. Lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld (wordt door griffie ingevuld als antwoorden
Nadere informatieHet Bedrog van de Bankiers
Het Bedrog van de Bankiers Door P.F.v.d.Meer sr Pentahof@planet.nl www.pentahof.nl Dit is uitgave no. 952 van het Lage Landen Leerhuis Datum 27-03- 2016 1 2 Inleiding Het gaat in deze brochure over het
Nadere informatieAan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten
Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Betreft: Toestand Midden-Oosten Afgesloten 17.00 uur op 15 oktober
Nadere informatieOpdracht: De Eerste Wereldoorlog
Opdracht: De Eerste Wereldoorlog Rollenspel: Het Verdrag van Versailles ROL Vittorio Orlando Doel van de opdracht: De klas wordt verdeeld in groepjes van vier leerlingen. Elk groepslid speelt de rol van
Nadere informatieGemeente van de levende,
10 maart 2019 1 e van de Veertigdagen Lucas 4, 1 13 Als jij Gods zoon bent kan je eens te meer mens zijn Gemeente van de levende, We kennen ze vast uit de krant Twee tekeningetjes die op het eerste gezicht
Nadere informatieDe Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. De Vietnam-oorlog. Twee grote processen
Koude Oorlog Amerikaanse buitenlandse politiek communisme rivaliteiten tussen de Sovjet-Unie en China nationalistische bewegingen dekolonisatie Twee grote processen Koude oorlog Nationalisme en dekolonisatie
Nadere informatieAan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken. Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten
Aan: de Minister-President de Minister van Defensie de Minister van Buitenlandse Zaken Van: Coördinator Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Betreft: Toestand Midden-Oosten Afgesloten 17.00 uur op 19 oktober
Nadere informatieVerenigde Staten van Amerika
Staten en kiesstelsels Verenigde Staten van Amerika In de dossiers op de website van ProDemos wordt vooral aandacht besteed aan de staatsstructuren en kiesstelsels van Europese landen. Maar vanwege het
Nadere informatieBelangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië?
Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten zich inleven in een permanent lid van de Veiligheidsraad van de VN. Ze gaan aan de slag met het vraagstuk of de
Nadere informatieDe laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose
De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose Aanvankelijk leek deze verkiezingen zich te voltrekken op een manier waarbij VVD en PvdA ieder steeds meer kiezers weg gingen trekken van andere partijen.
Nadere informatieALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE
OPZET LEZING: 1.KORT HISTORISCH OVERZICHT 2. URGENTIE VAN HET VRAAGSTUK 3. TWEE-STATENOPLOSSING EN ALTERNATIEVEN 4. OBSTAKELS OP WEG NAAR VREDE 5. HOUDING VAN VS EN EUROPA 6. CONCLUSIE 1. MANDAATGEBIED
Nadere informatieDEBAT. Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING
Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING De leerlingen gaan met elkaar in debat over verschillende aspecten van het Amerikaanse kiesstelsel. De leerlingen bereiden zich voor door middel van
Nadere informatierust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.
1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord
Nadere informatieKoninklijke Hoogheid, dames en heren,
Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,
Nadere informatieEindexamen geschiedenis vwo II
Dynamiek en stagnatie in de Republiek Gebruik bron 1. Twee uitspraken: Met deze bevolkingsgegevens van het gewest Holland in het westen en het gewest Overijssel in het oosten van de Republiek kun je laten
Nadere informatie14098/15 VER/mt 1 DG C 1
Raad van de Europese Unie Brussel, 17 november 2015 (OR. fr) 14098/15 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 17 november 2015 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties COAFR 334 CFSP/PESC 757
Nadere informatieOpstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie
Opstel Aardrijkskunde Conflicten in Syrie Opstel door een scholier 1690 woorden 17 januari 2016 7,6 20 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Conflicten in Syrie mijn onderzoek Syrische bootvluchtelingen,
Nadere informatieNieuwe Golfoorlog in de maak?
Taak actualiteit Nieuwe Golfoorlog in de maak? De Eerste Golfoorlog was een oorlog tussen Irak en Iran van 1980-1988 en is genoemd naar het zeegebied van de Perzische Golf, omdat zich daar een belangrijk
Nadere informatieWerkstuk Engels Kennis van land en volk 2006/2007
Werkstuk Engels Kennis van land en volk 2006/ Werkstuk door een scholier 1269 woorden 14 maart 6,7 35 keer beoordeeld Vak Engels Groot Brittannië Politiek systeem In Groot Brittannie is er geen geschreven
Nadere informatiegeschiedenis geschiedenis
Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieDEBAT. Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING
Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING De leerlingen gaan met elkaar in debat over verschillende aspecten van het Amerikaanse kiesstelsel. De leerlingen bereiden zich voor door middel van
Nadere informatie16 november 2015. Onderzoek: Veiligheidsgevoel na aanslagen Parijs
16 november 2015 Onderzoek: Veiligheidsgevoel na aanslagen Parijs Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van
Nadere informatieDEBAT DEBAT OVER HET AMERIKAANSE KIESSTELSEL HANDLEIDING OMSCHRIJVING
OVER HET AMERIKAANSE KIESSTELSEL OMSCHRIJVING De leerlingen gaan met elkaar in debat over verschillende aspecten van het Amerikaanse kiesstelsel. De leerlingen bereiden zich voor door middel van de expertmethode:
Nadere informatieGesprek met boze ouder
Gesprek met boze ouder Hoe zorg je als leerkracht ervoor dat een boze ouder rustig wordt, dat meningsverschillen niet escaleren en de vertrouwensrelatie beschermd blijft? In dit filmpje wordt duidelijk
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 449 Voorstel van wet de leden Wilders en Bosma tot intrekking van de goedkeuringswet inzake de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie
Nadere informatiePersoonlijk Rapport Junior Scan
Persoonlijk Rapport Junior Scan Persoonlijke gegevens Naam test junior Datum test 02/09/2011 (17:19) Jouw ondernemersprofiel In vergelijking met het branche normprofiel geeft jouw profiel het volgende
Nadere informatieResultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)
Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5- puntsschaal
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+4
Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting H3+ Samenvatting door een scholier 1611 woorden 26 november 2001 5,5 29 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis stof voor eerste rep (maatschappijleerboek
Nadere informatieSpeech ter gelegenheid van de ontvangst van Nederlandse ambassadeurs door de Staten-Generaal, d.d. donderdag 29 januari 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer Het gesproken woord geldt Geachte
Nadere informatiebetreffende de erkenning van Palestina als onafhankelijke staat
stuk ingediend op 175 (2014-2015) Nr. 1 27 november 2014 (2014-2015) Voorstel van resolutie van de dames Tine Soens en Güler Turan betreffende de erkenning van Palestina als onafhankelijke staat verzendcode:
Nadere informatieAdvies IS - Irak. Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law. Postbus BA Amsterdam T
Faculteit der Rechtsgeleerdheid Amsterdam Center for International Law Postbus 1030 1000 BA Amsterdam T 020 535 2632 Advies IS - Irak Datum 3 september 2014 Opgemaakt door Prof. dr. P.A. Nollkaemper Op
Nadere informatieVraag 4 Om welke stoffen en welke hoeveelheden ging het? Van wie waren de stoffen afkomstig? Wie handelde in de stoffen?
van de heer Bot, Minister van Buitenlandse Zaken, en mevrouw Van Gennip, Staatssecretaris van Economische Zaken, mede namens de heer Donner, Minister van Justitie, op vragen van het lid Van Velzen (SP)
Nadere informatie68% van de ondervraagden vindt dat de Arabische landen Israel moeten erkennen als staat voor het Joodse volk.
BIJNA 70% VAN NEDERLANDERS WIL ARABISCHE ERKENNING VAN ISRAEL ALS STAAT VOOR HET JOODSE VOLK Ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israel en het afscheid
Nadere informatieWaarom politiek en wetenschap niet zonder feiten kunnen FTM
1 van 5 24-05-17 08:28 ftm.nl Waarom politiek en wetenschap niet zonder feiten kunnen FTM Thomas Bollen 6-7 minuten Rutte zegt zelfs na het aftreden van Keizer dat hij geen aanwijzingen heeft om te twijfelen
Nadere informatie1 Belangrijk in deze periode
1 Belangrijk in deze periode In 1945 eindigt de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Duitsland wil, onder leiding van Adolf Hitler, Europa veroveren. Na vijf jaar strijd en 55 miljoen doden geeft Duitsland
Nadere informatieToespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.
Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering
Nadere informatieVoor de Raad van State als adviseur en bestuursrechter is het van. belang zicht te hebben op wat er leeft in de werelden van recht,
Inleiding Vice-President Raad van State tijdens de bijeenkomst van een delegatie van de Raad met de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling donderdag 12 februari 2009 Dames en heren, Voor de Raad van State
Nadere informatieHet mysterie: Moord op Lumumba
Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba
Nadere informatieCONV 252/02 smu/ier/jg 1
EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT Brussel, 10 september 2002 (13.09) (OR. en) CONV 252/02 WG VII 1 NOTA van: aan: Betreft: de heer Jean-Luc Dehaene, vice-voorzitter de Conventie Mandaat van Werkgroep VII
Nadere informatieToespraak Voorzitter bij het in ontvangst nemen van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2012 op 20 november 2012 in de Oude Zaal
Toespraak Voorzitter bij het in ontvangst nemen van het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2012 op 20 november 2012 in de Oude Zaal Dames en heren, Allereerst dank ik het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-I
Opgave 2 Defensiesamenwerking in Europa Bij deze opgave horen tekst 3, figuur 1 en tekst 4. Inleiding In december 2017 is in de Europese Unie (EU) op het gebied van defensie een Permanente Gestructureerde
Nadere informatie6,3. Vraag 1: Welke rol speelt de regering in het bestuur van de V.S. Werkstuk door een scholier 2065 woorden 23 juni keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 2065 woorden 23 juni 2008 6,3 46 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Amerikaanse Verkiezingen Vraag 1: Welke rol speelt de regering in het bestuur van de V.S. In 1775 kwamen
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.
Nadere informatieDe Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen
Geschiedenis van de laatste 50 jaar De Iraanse revolutie (1979) en zijn gevolgen Bas Levinsohn 1 Inleiding Overzicht colleges Titel college Thema college Tijdsperiode 1 De Cubaanse rakketencrisis Beslissingen
Nadere informatieGevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU
VIVES BRIEFING 2016/06 Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU Klaas Staal Karlstad Universitet 1 GEVOLGEN VAN BREXIT VOOR DE BESLUITVORMING IN DE EU Klaas Staal INLEIDING Op 23 juni 2016 stemmen
Nadere informatieDe wijze waarop we op elkaar reageren
INTERACTIE Een belangrijk aspect in de communicatie met anderen is dus de interactie tussen beide gesprekspartners. Interactie is het proces dat zich tussen twee mensen ontwikkelt in hun communicatie.
Nadere informatieKans op Amerikaanse dubbele dip is klein
Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein De Verenigde Staten gaan meestal voorop bij het herstel van de wereldeconomie. Maar terwijl een gerenommeerd onderzoeksburo recent verklaarde dat de Amerikaanse
Nadere informatie2. a. Ik probeer een compromis te bereiken. b. Ik doe pogingen om zowel mijn eigen als de ander zijn belangen te behartigen.
Omgaan met conflicten (Thomas Kilmann) Inleiding Dit practicum heeft tot doel om vast te stellen hoe u zich in conflictsituaties gedraagt. 'Conflictsituaties' zijn situaties, waarin de belangen van twee
Nadere informatieStandaardrapportage (strikt vertrouwelijk) Naam: Wouter van Straten Adviseur: Floor Meijer Datum: 15 maart 2014
Naam: Adviseur: Floor Meijer Datum: 15 maart 2014 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op alle afgeronde onderdelen. 2 Algemeen werk- en denkniveau Ver beneden - gemidde ld Ver bovengemidde ld Algemene
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo I
Dynamiek en stagnatie in de Republiek Tussen het ontstaan van de moedernegotie en de opkomst van de gecommercialiseerde landbouw in Holland bestond een verband. 3p 1 Licht dit verband toe door: een omschrijving
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1996 1997 25 243 Uitbreiding van de NAVO en de stabiliteit in Europa Nr. 4 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN BUITENLANDSE ZAKEN EN VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter
Nadere informatieMotivatie: presteren? Of toch maar leren?
Arjan van Dam Motivatie: presteren? Of toch maar leren? Een van de lastigste opgaven van managers is werken met medewerkers die niet gemotiveerd zijn. Op zoek naar de oorzaken van het gebrek aan motivatie,
Nadere informatie: Opvang Vluchtelingen
24-03-2016: Opvang Vluchtelingen Raadsvergadering 10-03-2016: Agendapunt 5: Vluchtelingen Aanpak communicatie kleinschalige opvang. Voorzitter, Gemeentebelangen is niet blij met de komst van maximaal 4
Nadere informatieDAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.
DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 11 november 2016 Betreft Beantwoording
Nadere informatieDen Haag voor vrede en recht in Afghanistan
Den Haag voor vrede en recht in Afghanistan Den Haag is uniek in de wereld vanwege haar positie als internationale stad van vrede en recht. Den Haag is Legal Capital of the World. De derde VN-stad na New
Nadere informatieBelangen: Democraten versus Republikeinen
Belangen: Democraten versus Republikeinen Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen lezen de tekst en proberen daarna met de opgedane kennis het standpunt te bepalen van de Democratische en de Republikeinse
Nadere informatieRapportage Eigenschappen. Bea het Voorbeeld. Naam: Datum:
Rapportage Eigenschappen Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 01.04.2016 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 01.04.2016 / Eigenschappen (QPN) 2 Inleiding Wat zijn jouw meest kenmerkende eigenschappen?
Nadere informatieExamen VWO. geschiedenis
geschiedenis Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 9.00 12.00 uur 20 06 Vragenboekje Voor dit examen zijn maximaal 84 punten te behalen; het examen bestaat uit
Nadere informatieAfscheid Landmachtadjudant
Landmacht 8 oktober 2014 Afscheid Landmachtadjudant Landmachtadjudant André Odenkirchen doet de laatste 4 jaar van zijn carrière af als roerig. Zo bloedde zijn hart bij het zien van de gestage afbreuk
Nadere informatieHoop op democratie in het Midden Oosten
De Toestand in de Wereld 3 Hoop op democratie in het Midden Oosten Egypte: De kater na de Arabische lente Bas Levinsohn 1 Inleiding Vraagstelling Wat wordt bedoeld met de Arabische lente? Wat is de betekenis
Nadere informatieWaarom Europa de brexitdreiging niet mag negeren
Waarom Europa de brexitdreiging niet mag negeren Date : maart 8, 2016 Terwijl de kranten in het Verenigd Koninkrijk momenteel druk speculeren over het referendum over het Britse lidmaatschap van de Europese
Nadere informatieBrexit domineert de beurs. Nederlandse bedrijven met hoogste blootstelling aan de UK
Brexit domineert de beurs Nederlandse bedrijven met hoogste blootstelling aan de UK Volgende week donderdag gaan de Britten naar de stembus om over een uittreding uit de Europese Unie te stemmen. Op dit
Nadere informatie-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-_-
Nummer 39/2013 woensdag 6 maart 2013 Hierbij een aanbieding van Osea. Een toneelgezelschap waar verschillende van onze ex-collega's aan meewerken. o.a. Marc Van Dyck, Gerda Cabus, Yvette Cole Opel vier
Nadere informatieFiche 2: Mededeling EU-strategie Afghanistan
Fiche 2: Mededeling EU-strategie Afghanistan 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Gezamenlijke mededeling aan het Europees Parlement en de Raad Bouwstenen voor een EU-strategie voor Afghanistan b) Datum
Nadere informatieLeila Jordens-Cotran RIMO 2013
Leila Jordens-Cotran RIMO 2013 Uitgangspunt is definitie art. 1 Verdrag status staatlozen 1954: Staatloze is een persoon die door geen enkele Staat, krachtens diens wetgeving, als onderdaan wordt beschouwd
Nadere informatievan de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.
Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van
Nadere informatie3 september 2014. Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten
3 september 2014 Onderzoek: Internationale spanningen en conflicten Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van
Nadere informatieOp de vlucht. 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden!
Op de vlucht 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden! 2) Waar komen de vluchtelingen vandaan? Syrië Sinds in
Nadere informatieHet doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt obligaat, maar dat is het niet. Ik zal u vertellen waarom.
INLEIDING VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE, EIMERT VAN MIDDELKOOP, VOOR DE STARTCONFERENTIE VERKENNINGEN, 5 MAART 2008 Zeer geachte aanwezigen, Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt
Nadere informatieDEFINITIES COMPETENTIES
DEFINITIES COMPETENTIES A. MENSEN LEIDINGGEVEN A1 Sturen Geeft op een duidelijke manier richting aan een team, neemt de leiding op zich, zet mensen en middelen zodanig in dat doelen met succes worden bereikt.
Nadere informatieMIRARI Van kritiek naar dialoog.
MIRARI Van kritiek naar dialoog. Door Tomas Serrien Verwondering is het begin van alle wijsheid. (Aristoteles) Mirari - 1 HET WAT en HET WAAROM: Het grondidee van Mirari. Het is tijd voor een filosofisch
Nadere informatieResultaten 3e peiling Provinciale Statenverkiezingen februari 2011
Resultaten 3e Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Opdrachtgever: RTV Oost maart 2011 Derde Provinciale Statenverkiezingen 2011 28 februari 2011 Bent u ervan op de hoogte dat er begin maart
Nadere informatieGalaten 5. Concordant commentaar van A.E. Knoch
22 Galaten 5. Concordant commentaar van A.E. Knoch 1. Dit gedeelte is de samenvatting en afsluiting van het leerstellige thema. Beknopt zet hij de stand van zaken uiteen. Wat zal het zijn, Christus of
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 681 Verlenging van de zittingsduur van gemeenteraden in gemeenten waarvoor met ingang van 1 januari 2015 een wijziging van de gemeentelijke
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie 2015Z10183 Datum 15 juni
Nadere informatieNieuwjaarstoespraak 2017 Burgemeester Visser. Beste inwoners van Twenterand, jong en oud, dames en heren,
Nieuwjaarstoespraak 2017 Burgemeester Visser Beste inwoners van Twenterand, jong en oud, dames en heren, Van harte welkom in de vernieuwde Zandstuve, hier in Den Ham. Zoals u inmiddels weet, is het voor
Nadere informatieR. Limpach, De brandende kampongs van generaal Spoor, Amsterdam: Boom 2016.
Onderzoekscommissie Indonesië 1945-1950 t.a.v. de voorzitter van de programmadirectie - prof. dr. F. van Vree Herengracht 380 1016 CH AMSTERDAM Den Haag, 14 juni 2019 Onderwerp: bezwaren tegen onderzoeksopzet
Nadere informatieEUCO XT 20007/19 1 NL
Europese Raad Brussel, 22 maart 2019 (OR. en) EUCO XT 20007/19 BXT 27 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Instemming van het Verenigd Koninkrijk met het ontwerpbesluit
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Zondag 24 november 2013 * 10e zondag van de herfst * preek Maleachi 3, 19-24 = 4, 1-6 / Lucas 21, 5-19 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, In de ideale wereld zou het mogelijk zijn, dat
Nadere informatieZittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. ingediend overeenkomstig artikel 123, lid 2, van het Reglement
Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument B8-0352/2017 16.5.2017 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van een verklaring van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse
Nadere informatieDatum 8 mei 2018 Betreft Beantwoording vragen van het lid Karabulut over het uitzetten van twee Russische inlichtingenmedewerkers
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 8 mei 2018 Betreft Beantwoording vragen van
Nadere informatieOmgaan met weerstanden bij veranderingen in het bedrijf
Omgaan met weerstanden bij veranderingen in het bedrijf Programma Veranderingen bij familiebedrijven in vogelvlucht Het veranderingsproces Veranderingsquiz Weerstanden herkennen Gedragsvoorkeuren (DISC)
Nadere informatie