Evaluatie stimuleringsregelingen voor afkoppelen en andere klimaat maatregelen

Transcriptie

1 Evaluatie stimuleringsregelingen voor afkoppelen en andere klimaat maatregelen Resultaten van de enquête en interviews, Platform Water, regio Vallei en Eem Door Ing Willem Seine

2 Conclusies en aanbevelingen Management Samenvatting

3 Conclusies Situatie Valleigemeenten anders dan Heuvelruggemeenten wezenlijk Vallei gemeenten: afkoppelen op eigen terrein niet mogelijk door hoge grondwaterstanden of slechte doorlaatbaarheid; afkoppelen bestaat uit het aansluiten van het hemelwater op gescheiden rioolstelsels. Stimulering met regelingen of aanleg door gemeente. Voorlichting. Heuvelrug gemeenten: op hoge zandgronden wordt afgekoppeld door hemelwater te infiltreren op particulier terrein. I.v.m. hoge kosten voor materiaal en werk is stimulering middels subsidie noodzakelijk

4 Conclusies Verschillende soorten stimuleringsregelingen. Definitie: 1) afkoppelen door infiltreren op particulier terrein of 2) aansluiten op gemengd stelsel Analyse regelingen: vaak onaantrekkelijk door te veel - of minder belangrijke voorwaarden ervaring nu nog te beperkt voor kwantitatieve beoordeling

5 Conclusies Een goed werkende stimuleringsregeling voor afkoppelen scoort op alle fronten goed: juiste hoogte bedrag: minimaal 8 per m2 bij infiltratie of vast bedrag bij aansluiten op riool eenvoudige procedure voor klant & lage administratielast voor dienst geen begroting, geen bonnen, vast bedrag en een foto voor- en achteraf eenvoudige goedkeuring en controle communicatie via meerdere media

6 Conclusies Alternatieven voor stimuleren: Dwang: een Hemelwaterverordening kan afkoppelen verplicht stellen in specifieke gebieden via gebiedsaanwijzing Financiële prikkel: differentiatie, de hoogte van de rioolheffing afhankelijk maken van mate van afkoppeling (nadeel: ongelijkheid, pas op lange termijn realiseerbaar)

7 Conclusies Communicatie is vaak onvoldoende, sluitpost in de begroting, geen core business...waardoor deelname aan stimuleringsregelingen afkoppelen beneden verwachting Educatie voor gedragsverandering is vaak nevendoel; juiste communicatie hiervoor essentieel Participatie nog te weinig toegepast: betrekken van bewoners bij bedenken van wijkgerichte klimaatmaatregelen, sociale beïnvloeding

8 Aanbevelingen Gebruik regeling met voldoende vergoeding en lage administratielast Meer en betere communicatie: gebruik een mix van oude (huis aan huis, website) en nieuwe media (Facebook / Youtube) Meer samenwerken met andere gemeentelijke afdelingen: communicatie, wijkaanpak en/of vergunningverlening Meer participatie: bewoners laten meedenken, adviseren of co-creatie met wijkaanpak

9 Aanbevelingen Tips ontvangen van gemeenten: Pak verhard oppervlak particulier terreinen aan = 15-20% Verhoog de deelname van particulieren bij straat projecten Sorteer voor op gedifferentieerd belastingstelsel (o.a. in de communicatie) Doe gezamenlijk onderzoek naar de efficiency van stimuleringsregelingen (verhouding inspanning < > resultaat) Maak een afkoppelplan met gebruik van de subsidieregeling van het Waterschap Doe mee met actie Steenbreek i.s.m. Waterschap en stimuleer onttegelen van tuinen Bouw verbeterd gescheiden systemen om naar gescheiden

10 Resultaten van de enquête en interviews

11 Q1:Uw naam en de naam van uw gemeente? Beantwoord: 16 Overgeslagen: 0 Deelname enquête: 16 gemeenten, alle 16 respons ontvangen Interviews: 10 gemeenten

12 Q2: Heeft uw gemeente een regeling voor afkoppelen (gehad)? Beantwoord: 16 Overgeslagen: 0

13 Q3: Voor wie is de stimuleringsregeling afkoppelen bestemd? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 7 Overgeslagen: 9 Gemeenten

14 Q4: Wanneer was/is de stimuleringsregeling van uw gemeente geldig? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 7 Overgeslagen: 9 Gemeenten

15 Q5: Wat is het doel van de stimuleringsregeling, gezien vanuit het beleid van uw gemeente? Beantwoord: 7 Overgeslagen: 9 Minder: - Hemelwater in gemengd riool - Wateroverlast - Overstorten - Verdroging - Schoon water naar zuivering Meer: + Verhard oppervlak afkoppelen + Communicatie + Bewustwording + Burgerbetrokkenheid + Volksgezondheid

16 Q6: Uit wat voor soort vergoeding bestaat de regeling? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 5 Overgeslagen: 11 1 Vast bedrag per m2 dakopp. 2 Financiering werkelijke kosten 3 Vast bedrag per woning 4 Variabele vaste bedragen naar dakopp. 5 Anders, namelijk

17 Q6: Uit wat voor soort vergoeding bestaat de regeling? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 5 Overgeslagen: 11 1 Vast bedrag per m2 dakopp. 2 Financiering werkelijke kosten 3 Vast bedrag per woning 4 Variabele vaste bedragen naar dakopp. 5 Anders, namelijk

18 Q6: Uit wat voor soort vergoeding bestaat de regeling? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 5 Overgeslagen: ,- voor 1-50% dakopp. En 600,- voor % dakopp. Gratis afhalen sedumdak/regenton Gootjes naar openbare riolering Werkelijke kosten: max. 8,- per m 2 en max. 500,- 7,- per m 2 Plaatsing infiltratievoorziening op particulier terrein 3,- per m 2 en max 1/3 van werkelijke kosten

19 Q7: Aan welke voorwaarden moet men voldoen om gebruik te maken van uw regeling? En welke zijn volgens u de drie belangrijkste voorwaarden? Beantwoord: 5 Overgeslagen: 11 Afvoer gemengd riool Minimaal aantal m. dakopp. Minimaal volume infiltratiekrat Bodem onderzoek Bladvanger Zandvanger Specifieke wijk Samen werking met bedrijf Begroting indienen Kosten facturatie Foto s voor en na realisatie

20 Q8: Welke communicatiemethoden zijn voor uw regeling gebruikt? En welke zijn volgens u de drie belangrijksten? Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10 Website van gemeente Andere website Wijkkrant Dagblad Huisaanhuisblad Huisaanhuisbrief Informatiemarkt Informatieavond Youtube filmpje Posters Folder in brievenbus

21 Q9: Hoe groot is het jaarlijks beschikbare fonds voor de regeling? Beantwoord: 7 Overgeslagen: 9 Eénmalig ,- Was onbeperkt ,- Eénmalig projectbudget in 2005/ voor afkoppelen én subsidieregeling groene daken

22 Q10: Hoeveel procent van het jaarlijks beschikbare fonds is gebruikt? Q11: Hoe vaak is subsidie aangevraagd? Beantwoord: 7 Overgeslagen: 9 % Gebruikt 100% in looptijd 3 maanden 100% (onbekende looptijd) 4% in looptijd 4 maanden # Aanvragen 4% aanvragen in looptijd 4 maanden 42 aanvragen in looptijd 4 maanden Bijna niets in looptijd 7 jaar ±10 aanvragen in looptijd 7 jaar

23 Q12: Waren er voorwaarden in uw regeling die niet goed werkten? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10 Nee Ja: verplichte toepassing materialen Ja: leveren bewijsmateriaal Ja: procedure als geheel Anders, namelijk

24 Q12: Waren er voorwaarden in uw regeling die niet goed werkten? (meerdere antwoorden mogelijk) Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10 Nog niet bekend; Regeling loopt nog maar net Nee Ja: verplichte toepassing materialen Ja: leveren bewijsmateriaal Ja: procedure als geheel Anders, namelijk

25 Q13: Werkt(e) de door u gebruikte vergoeding(shoogte) volgens u goed? Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10 Ja, want Velen willen meedoen Ontzorgen voorkomt investeringsdrempel Nee, want Er werd geen/nauwelijks gebruik van gemaakt Vergoeding lijkt te laag te zijn We hebben duidelijke kostentoedeling Investeringskosten zijn vaak een drempel Overig: Subsidie loopt pas net

26 Q14: Zijn de voorwaarden voor uw regeling effectief gebleken in de praktijk? Q15: Is de gehanteerde procedure effectief gebleken? Beantwoord: 5 Overgeslagen: 11 Voorwaarden effectief? Procedure effectief? JA: bewoners + bestuur tevreden JA: veel aanvragen gehad, budget is op JA: geen discussies na uitvoering Overig: nog niet bekend NEE: geen gebruik van gemaakt JA: urgentie + natuurlijk moment om mee te doen JA: ±50% eigenaren heeft afgekoppeld NEE: ±50% heeft niets afgekoppeld NEE: Geen/nauwelijks gebruik gemaakt

27 Q16: Zijn de communicatiemiddelen die u hebt ingezet effectief gebleken? Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10 JA, want: Nauwelijks aanvullende vragen gehad Wijkgerichte benadering werkt NEE, want: Nog weinig belangstelling; folder volgt nog Er werd nauwelijks/geen gebruik van gemaakt Bewoners zijn geïnformeerd op avond, daarna brief gestuurd met de mogelijkheden Nog niet bekend; waarschijnlijk onvoldoende i.v.m. gebrek aan actieve campagne

28 Q17: Waren er voor uw regeling andere succes- of faalfactoren? Beantwoord: 5 Overgeslagen: 11 Succesfactoren Faalfactoren Type voorziening: verticaal filter; tuin blijft nagenoeg heel Geleverde kwaliteit dient top te zijn Communicatie Deel woningen van woningbouw; grote Overig: woningeigenaar nog niet bekend te pakken Bedrag lijkt te laag + aanvraag blijkt best ingewikkeld

29 Q18: Heeft uw gemeente een andere regeling die klimaatadaptatie door bewoners en bedrijven stimuleert? Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10

30 Q18: Heeft uw gemeente een andere regeling die klimaatadaptatie door bewoners en bedrijven stimuleert? Beantwoord: 6 Overgeslagen: 10 Aanleg zonnepanelen; Duurzaamheidslening; Tegels eruit, groen erin valt onder afkoppelsubsidie

31 Q19: Indien van toepassing: Uw gemeente heeft geen afkoppelregeling en ook niet gehad. Wat is/zijn de reden(en) dat er geen regeling is? Beantwoord: 9 Overgeslagen: 7

32 Q19: Indien van toepassing: Uw gemeente heeft geen afkoppelregeling en ook niet gehad. Wat is/zijn de reden(en) dat er geen regeling is? Beantwoord: 9 Overgeslagen: 7

33 Q19: Indien van toepassing: Uw gemeente heeft geen afkoppelregeling en ook niet gehad. Wat is/zijn de reden(en) dat er geen regeling is? Beantwoord: 9 Overgeslagen: 7 Straatvernieuwingsprojecten plaatsgevonden dus geen noodzaak Meer dakvlak afkoppelen via maatwerkprojecten bij bedrijven Projecten met regenwaterafvoer + foutoplossing op kosten gemeente Bij rioolvervanging worden bedrijven/bewoners gevraagd af te koppelen Stimuleringsregeling is niet het geëigende instrument Hebben financiële regeling voor projecten herinrichting woonwijken

34 Q20: Indien van toepassing: Overweegt uw gemeente een afkoppelregeling voor particuliere huiseigenaren en/of bedrijven? Beantwoord: 12 Overgeslagen: 4 Ja, omdat Nee, omdat

35 Q20: Indien van toepassing: Overweegt uw gemeente een afkoppelregeling voor particuliere huiseigenaren en/of bedrijven? Beantwoord: 12 Overgeslagen: 4 Ja, omdat Nee, omdat

36 Q20: Indien van toepassing: Overweegt uw gemeente een afkoppelregeling voor particuliere huiseigenaren en/of bedrijven? Beantwoord: 12 Overgeslagen: 4 Ja, omdat We dan meer oppervlak kunnen afkoppelen dan alleen in openbaar gebied De hoeveelheid regenwater op gemengde stelsels verder verkleint Het beleid herijkt gaat worden en particuliere rol/baten tegen het licht worden gehouden Afvoer van regenwater naar zuivering wordt verminderd

37 Q20: Indien van toepassing: Overweegt uw gemeente een afkoppelregeling voor particuliere huiseigenaren en/of bedrijven? Beantwoord: 12 Overgeslagen: 4 Ja, omdat Nee, omdat

38 Q20: Indien van toepassing: Overweegt uw gemeente een afkoppelregeling voor particuliere huiseigenaren en/of bedrijven? Beantwoord: 12 Overgeslagen: 4 Nee,omdat Het niet nodig is, want huidige werkwijze werkt afdoende om doelstellingen te behalen. Afkoppelen van particulieren brengt risico op fout-aansluitingen mee. Hoe duurzaam is een voorziening op particuliere grond (verhuizing/niet functioneren)? Kosteneffectiviteit? Infiltreren op deze locatie geen optie. Alleen mogelijk in combinatie met aanleg van gescheiden stelsel. Er veel administratieve last bij komt. Het is eenvoudiger dit soort werk te integreren in lopende projecten. Het niet het meest doelmatige middel is om vergaand afkoppelen te bereiken.

39 Conclusies uit het onderzoek (1) Gemeenten met en zonder regeling, meer niet dan wel Bestaande regelingen zijn divers, van 3,- tot 8,- per m 2, vaste bedragen of gratis materiaal Voorwaarden variabel: begroting indienen in 3 regelingen maar niet belangrijk bevonden Ervaringen met regelingen idem divers Faalfactoren van bestaande regelingen zijn: communicatie, de kwaliteitseisen, te lage vergoeding of te ingewikkelde aanvraag Gebrek aan motivatie: wat is het voordeel voor de bewoner?

40 Conclusies van het onderzoek (2) Waarom geen regeling voor infiltratie bij particulieren? In straatvernieuwingsprojecten worden dergelijke waterproblemen projectmatig aangepakt; Maatwerk bij bedrijven, grote opervlakken heeft groter effect Veel respondenten overwegen een afkoppelregeling voor particuliere huiseigenaren en/of bedrijven i.v.m. wensen bij bestuur voor bewustwording en educatie of vanuit milieubeleid Daarnaast wil een aantal gemeentes juist geen afkoppelregeling, vanwege hierboven benoemde redenen

41 Conclusies integraal: onderzoek & interview Grondwaterstand bepalend voor aanpak Vallei: afkoppelen op eigen terrein meestal niet mogelijk, afkoppelen bestaat uit het aansluiten van het hemelwater op nieuwe en bestaande gescheiden rioolstelsels > stimuleren aansluiten op riool. Meestal voorlichting en geen kosten. Heuvelrug: op hoge zandgronden afkoppelen door hemelwater te infiltreren op eigen terrein > stimuleren door vergoeding van kosten

42 Conclusies integraal: onderzoek & interview Stimuleringsregeling: - misverstand over definitie - bevat vaak te veel - of minder belangrijke voorwaarden - ervaring nog te beperkt voor kwantitatieve beoordeling Goed werkende regeling voor afkoppelen scoort op alle fronten: juiste hoogte bedrag: 8 per m2 bij infiltratie of vast bedrag bij aansluiten op riool Redelijke kwaliteitseisen eenvoudige procedure: geen begroting, geen bonnen, vast bedrag eenvoudige goedkeuring en controle: foto situatie voor- en achteraf ruimte voor maatwerk communicatie via meerdere media

43 Conclusies integraal: onderzoek & interview Andere methoden: a. hemelwaterverordening die afkoppelen verplicht stelt i.c.m. gebiedsaanwijzing; b. differentiatie heffing Communicatiemiddelen: gebruik een mix van oude en nieuwe media (HAH en Youtube) wordt gebruikt Communicatie is vaak sluitpost waardoor medewerking van particulieren / deelname aan stimuleringsregelingen beneden verwachting is

44 Aanbevelingen naar aanleiding van de interviews (1) Meer en betere communicatie: hoe maken we het cool? Meer samenwerken met andere afdelingen: communicatie, wijkaanpak en/of vergunningverlening Vergroot deelname particulieren met afkoppelen bij straat projecten Meer participatie ontwikkelen - Doe meer dan informeren en stimuleren - Gebruik potentieel van bewoners en bedrijven: actief laten meedenken, adviseren of zelfs co-creatie

45 Aanbevelingen naar aanleiding van de interviews (2) Tips en suggesties van gemeenten: Pak ook verhard oppervlak particulier terreinen aan (=15-20%) Ontwikkel gedifferentieerd belastingstelsel, en gebruik dit argument in de communicatie Doe onderzoek naar efficiency van stimuleringsregelingen i.c.m. participatie (verhouding inspanning < > resultaat) Maak een afkoppelplan met de subsidieregeling van het Waterschap Doe mee met actie Steenbreek i.s.m. Waterschap en stimuleer ont tegelen van tuinen Verbeterd gescheiden systemen ombouwen naar gescheiden Slim gemengde stelsel. Nieuwe visie Rob vd Velde, vakblad riolering

46 Communicatie - & participatie methoden Participatie met procesbegeleiding, + wijkbeheer 0/@35157/bewoners-bornerbroek/ Campagne aanpak combi website, filmpjes, kranten, billboards en regeling Twents Waternet: Handboek Communicatieaanpak Afkoppelen 0/@35157/bewoners-bornerbroek/ Eerste hulp bij Afkoppelen (EHBA), advies aan huis (Nijmegen) Handboek en Voorbeeldenboek (Limburg),

47 Communicatie- & participatie methoden Huisje boompje Beter app, Atelier Groenblauw, Hiltrud Potz uisje-boompje-beter/ Waterlabel van Nelen &Schuurmans:

48 Aan de slag

49 Wat gaat uw gemeente doen? Ing. Willem Seine