MELDING BEDREIGD GROEN bomen langs de N794 EPE - HEERDE. t.b.v. Monumenten Commissie NEDERLANDSE TUINENSTICHTING

Transcriptie

1 MELDING BEDREIGD GROEN bomen langs de N794 EPE - HEERDE t.b.v. Monumenten Commissie NEDERLANDSE TUINENSTICHTING februari 2016 Carla Romijn - Schütte regio-adviseur Groen Erfgoed NTs

2

3 MELDING BEDREIGD GROEN Datum melding: 29 januari 2016 AANLEIDING In de regionale Digitale Krant de Stentor, die ook de Veluwe bedient, is op 4 december 2015 een bericht geplaatst getiteld Bomenkap Heerderweg historische vergissing. Een zekere Rolinka Snijders maakt zich op 29 januari 2016 in een tweet grote zorgen over de massale kap van enkele honderden bomen langs de Heerderweg (N794). Dezelfde dag wordt de Monumenten Commissie hierover getipt. VRAAGSTELLING De vraag is of actie van de NTs wenselijk is. Daarvoor is inzicht nodig in: 1. de reden voor de bomenkap; 2. heeft de bomenlaan of hebben de bomen cultuurhistorische waarde; 3. is het mogelijk en noodzakelijk om bezwaar te maken tegen de kap. Op 2 februari 2016 is aan Carla Romijn-Schütte gevraagd hier onderzoek naar te doen. AARD OBJECT en AARD BEDREIGING: De N 794, de Heerderweg, is een provinciale weg met een gebiedsontsluitende functie. De maximum snelheid buiten de bebouwde kom is 80 km/u. Van oudsher vormt de N794 de hoofdverbinding tussen de dorpen Epe en Heerde. Het is ook verbindingsweg tussen de A50 en de bebouwde kom van Epe. Bovendien is het een van de drukste fietsroutes in de omgeving en een belangrijke schoolroute die dagelijks door veel scholieren wordt gebruikt. De provincie Gelderland is wegbeheerder van de N 794. De bestaande inrichting van de weg voldoet niet aan de inrichtingseisen van Duurzaam Veilig. Om die veiliger te maken moet een groot aantal bomen langs de weg worden gekapt. Het betreft zowel bomen binnen de bebouwde kom van Epe als bomen buiten de bebouwde kom die onder de Boswet vallen. Ook verdwijnen er stukjes natuur langs de weg. BESCHRIJVING VAN HET OBJECT De Provincie is nu een renovatie van de weg aan het voorbereiden om de verkeersveiligheid te verbeteren. Eén van de maatregelen is de kap van een groot aantal bomen van Gemeente, Provincie en Particulieren. Het is niet mogelijk deze bomen te behouden. Wel worden ter compensatie van de gekapte bomen nieuwe bomen geplant, indien gewenst ook in particuliere tuinen. De provincie heeft een compensatieplan opgesteld. Hierbij komen meer bomen en meer natuur- en bosgrond terug dan dat er verdwijnt langs de N794. Epe Heerderweg 3

4 het wegvak van de geplande reconstructie van de N794 is aangegeven op een fragment van de Topografische kaart van Nederland 1:25000, blad 27W Heerde. PLANOLOGISCH KADER Sinds 2013 worden voorbereidingen getroffen. In februari 2015 heeft de Provincie in het bestemmingsplan de aanleg van vrijliggende fietspaden langs de Heerderweg vastgesteld. De gemeente Epe heeft in februari 2015 het bestemmingsplan N794 Heerdeweg - Eperweg vastgesteld na een intensief inspraaktraject waarbij veel bewoners betrokken waren. De aankoop door de Provincie van grond van de aanwonenden is (zo goed als) afgerond. Uiterlijk in april 2016 wordt de aanvraag bij het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Epe ingediend. 4 Epe Heerderweg

5 LANDSCHAPPELIJKE CONTEXT Op de flank van de Veluwe, op de overgang van hoog naar laag en evenwijdig aan de stuwwal, liggen hogere zandgronden. Het is een kleinschalig agrarisch cultuurlandschap met een sterk verspreide bewoning over het gebied. Kenmerkend zijn de bebouwingslinten en complexen van oude bouwlanden bij de dorpen. De N794 is van oudsher de verbindingsweg tussen Epe en Heerde. De weg ligt op ± 15 m +NAP op de overgang van hoog naar laag. De nabij gelegen Galgenberg ten westen van de weg ligt op 19,3 m +NAP. Ten oosten van de N794 varieert de hoogte tussen 7 en 10 m. Tussen Epe en Heerde verandert het landschap geleidelijk van een halfopen landschap met afwisselend akkers, grasland, houtwallen, bossages en hier en daar een woning naar een boslandschap in de buurt van Epe. De N794 ligt in het verlengde van de Hoofdstraat in Epe en is een voorbeeld van een bebouwingslint. De toegangen tot de woningen liggen direct aan de N794. De bijbehorende bostuinen zijn de uitlopers van de bospercelen aan de noordkant van Epe en bestaan uit naaldbos en gemengd bos met zowel bomen als struikgewas. kaart 1911 Epe Heerderweg 5

6 HET BOMEN- EN HEESTERBESTAND De meeste bomen langs de N794 staan in een smalle groenstroken langs de fietspaden die ter weerszijden van de weg liggen. Het zijn voornamelijk beuken en eiken van verschillende leeftijden. Het gaat om solitair groeiende bomen of korte of langere rijen van één soort. Zij zorgen voor een aantrekkelijke groene aankleding van de weg maar zij vormen geen eenheid. Aan de hand van foto s van Google Streetview van de N794 tussen de afrit van de A50 bij Heerde (Horsthoek) tot de bebouwde kom van Epe geeft een indruk van de weg. De foto s zijn genummerd van 1 tot 6 en corresponderen met de plaats van de nummers op de topografische kaart. foto 1 foto 2 6 Epe Heerderweg

7 foto 3 foto 4 foto 5 foto 6 Epe Heerderweg 7

8 CULTUURHISTORIE De gemeente Epe heeft een Cultuurhistorisch beleidskader vastgesteld. Het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente bestaat voornamelijk uit oude historische landschapselementen zoals Celtic fields, grafheuvels, enken en sprengen. Ook staan historische gebouwen en boerderijen op de lijst van Rijksmonumenten- en van Gemeentelijke monumenten van de Gemeente Epe. (rapport Herijking bestaande gemeentelijke monumentenlijst en selectievoorstel uitbreiding gem. monumentenlijst, 2014). Een korte inventarisatie van Epe en omgeving leverde geen aanwijzingen op voor de aanwezigheid van oude landgoederen met bijbehorende zichtassen tussen Epe en Heerde. Oude landgoederen in de buurt bevinden zich bij Heerde en Vaassen. De eventuele (zicht)assen zijn naar het westen op de Veluwe gericht. Landgoed Bonenburg bij Heerde bestaat uit een oud parkbos en enkele landbouwpercelen langs het Apeldoorns Kanaal. Kasteel Vosbergen ligt ten noorden van Heerde. Een korte zichtas is op de Veluwe naar het westen georiënteerd. Het stelsel van lanen en assen van kasteel Cannenburgh bij Vaassen is ook naar het westen gericht. SLOTCONCLUSIE EN ADVIES Het is goed te begrijpen dat de bewoners zich zorgen maken over de kap van honderden bomen. En natuurlijk is het jammer dat zoveel, soms monumentale, bomen moeten wijken voor de reconstructie van een weg. De bomen langs de Heerderweg zijn cultuurhistorisch gezien niet waardevol. De weg op zich is echter wel interessant vanwege de ligging. Vanaf het moment in de pre-historie dat zich mensen op de flanken van de Veluwe vestigden waren wegen nodig om van de ene nederzetting naar de andere te gaan. Zo ontstonden bebouwingslinten. De huidige N794 is zo n bebouwingslint dat ligt op de overgang van hoog naar laag waar men geen (of minder) hinder ondervond van kwelwater. Je kunt daarom wel zeggen dat het een historische weg is. Door de toename van het verkeer is de N794 in de loop van tijd regelmatig aangepast en verbreed. Men is hierin tot het uiterste gegaan zoals op de foto s van Google Streetview is te zien. De renovatie van de N794 is erg belangrijk voor de verkeersveiligheid. De bomen staan bijzonder dicht langs de fietspaden en de rijbaan. Behalve dat het gevaar oplevert, vooral bij in- en uitritten, levert het ook geen fraai beeld op. Met een doordachte beplanting kan het historische bebouwingslint versterkt worden en tevens bijdragen aan een mooier landschap. Doordat het wegprofiel breder wordt en de bomen meer ruimte krijgen in brede, groene middenbermen zullen de groeiomstandigheden verbeteren. De herkenbaarheid als bebouwingslint zou zichtbaar kunnen worden gemaakt door de vele uitritten op eenduidige manier vorm te geven. En uiteindelijk zal de N794 weer een prachtig beeld opleveren. Het lijkt mij niet noodzakelijk dat de NTs actie onderneemt. 8 Epe Heerderweg

9 Impressie van de nieuwe aanleg van de N794 uit de Nieuwsbrief van de Provincie juni _Gld_verkeer_Heerde-Epe_2015 GERAADPLEEGDE BRONNEN - Groenstructuurplan Epe 2010 deel 1 - Groenstructuurplan Epe 2010 deel 4 - Bomenbeleidsplan kaart Epe van 1911, schaal 1: (id. uitgave 1915) - legenda kaart van het Koninkrijk der Nederlanden, uitgave topografische kaart, schaal 1:25.000, - LOP_Landschapsontwikkelingsplan van Veluwe tot IJssel, deel 1, 2009, - LOP_Landschapsontwikkelingsplan van Veluwe tot IJssel, deel 2, LOP_Landschapsontwikkelingsplan van Veluwe tot IJssel, deel 3, Nota van Aanpassingen, Ontwerp N794, provincie Gelderland, mei 2014 (waarin o.a. onderzoek naar groeiplaats bomen) - Reactienota inspraak_op_voorontwerp_n794_provincie Gelderland, College voorstellen _gld_verkeer_n794_heerde-epe_2015 (met impressies van nieuwe weg) - Groenstructuurplan Epe 2010 deel IV, landschappelijke context, beleid en ontwikkelingen_web.pdf - web-site: /n794 Epe Heerderweg 9

10