HET IDEALE KANTOOR PRODUCTIVITEIT, COMFORT, GEZONDHEID EN DUURZAAMHEID

Transcriptie

1 HET IDEALE KANTOOR PRODUCTIVITEIT, COMFORT, GEZONDHEID EN DUURZAAMHEID

2 Het ideale kantoor Ruim 40 jaar werkt Verwol aan de realisatie van kantoren. Onze praktijkkennis hebben wij gecombineerd met wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Dit heeft geleid tot een nieuwe standaard in kantooromgevingen in Nederland. Het ideale kantoor is gebouwd, verbouwd, gerenoveerd of getransformeerd met bijzondere aandacht voor akoestiek, licht, luchtkwaliteit en thermisch comfort. In het ideale kantoor wordt productief, comfortabel en gezond gewerkt. De ecologische voetafdruk is onder controle en het interieur is eenvoudig aan te passen aan wensen van toekomstige gebruikers van het pand. In deze brochure leest u hoe wij kantoren ontwikkelen tot een inspirerende en duurzame werkomgeving waar optimaal gepresteerd kan worden. Wij nodigen u uit om met ons in gesprek te gaan over de mogelijkheid om van uw kantoor het ideale kantoor te maken. Verwol Complete Interieurrealisatie Het ideale kantoor wordt gebouwd met oog op de toekomst, met respect voor het milieu en met aandacht voor de gezondheid, productiviteit en het comfortniveau van de gebruikers. 3

3 Inhoudsopgave Belangrijkste bevindingen 6 Akoestiek 9 Geluidsisolatie 10 Ruimteakoestiek 12 Licht 14 Luchtkwaliteit 18 Thermisch comfort 22 Duurzaamheid 27 Business Case 29 Tot slot 31 5

4 Belangrijkste bevindingen Een goede akoestische omgeving kan adrenalineniveaus verminderen met 30%, de taakmotivatie verhogen met 66% en de prestaties en accuraatheid verbeteren tot 50% bij complexe taken. Blootstelling aan geluid is significant gecorreleerd aan ziekteverzuim. Verhoging van het lichtniveau van 300 naar 500 lux verhoogt de productiviteit met 8%. Een optimaal thermisch binnenklimaat kan leiden tot een stijging in productiviteit van maar liefst 12,5%. Personele kosten bedragen al snel 80% of meer van de totale kosten van een organisatie. Elke procent productiviteitsstijging heeft dus een positief effect op de efficiëntie en winstgevendheid van uw organisatie. ASR Utrecht Geluid is de grootste stoorzender in een kantoor. 90% van de kantoormedewerkers geeft aan dat ze aanmerkelijk productiever zouden zijn wanneer geluidsoverlast wordt geminimaliseerd. Verwol stelt op maat gemaakte inbouwpakketten samen die vervolgens volledig voor u ontwikkeld, geproduceerd en gemonteerd worden. In het inbouwpakket komen alle onderdelen van het vaste interieur aan bod. Denk bijvoorbeeld aan systeemwanden, (systeem)plafonds, klimaatplafonds, E- en W-installaties, vloeren, vast meubilair en akoestische panelen. NB. De belangrijkste bronnen die gebruikt zijn in deze uitgave worden vermeld op pagina

5 Akoestiek Tegenwoordig kiezen veel organisaties voor open kantoren omdat dit de communicatie, samenwerking en creativiteit bevordert. Tegelijkertijd is ongewenst geluid van collega s verreweg de nummer één storingsfactor in kantoren. 90% van de kantoormedewerkers geeft aan dat ze aanmerkelijker productiever zouden zijn wanneer geluidsoverlast wordt geminimaliseerd. Voordat de afbouw start wijzen wij u op de aandachtspunten voor wat betreft ruimteakoestiek en geluidsisolatie. Ter sprake komt bijvoorbeeld: Welke activiteiten en werkzaamheden worden er verricht in een ruimte? Hoe groot is de ruimte, wat gebeurt er in de aanpalende ruimtes, welk meubilair staat er in de ruimte en welke geluidsbronnen zijn er? Welke specifieke behoeften hebben de gebruikers van de ruimte? Op welke locatie staat het kantoor en welke geluidsfactoren zijn er in de directe omgeving? Een kantoor vlakbij Schiphol vraagt om andere akoestische oplossingen dan een kantoor in een geluidsarme omgeving. Proberen te luisteren in een ruimte met slechte akoestiek is vergelijkbaar met proberen te lezen zonder licht. Aan de hand van de akoestische inventarisatie wordt er bepaald welke maatregelen er nodig zijn om geluid voldoende te isoleren en de ruimteakoestiek te controleren. Waar nodig schakelen wij akoestische specialisten in. 8 9

6 Geluidsisolatie Geluidsisolerende maatregelen zorgen ervoor dat geluid niet van de ene ruimte naar de andere ruimte kan komen. Belangrijk in bijvoorbeeld concentratieruimtes, overlegruimtes en bij kantoorscheidende of gangscheidende wanden. Hier heeft Verwol de serie Slimline Systeemwanden voor ontwikkeld. De Slimline Systeemwanden van Verwol halen uitzonderlijk hoge geluidsisolatiewaardes tot maar liefst 55dB! De overgangsgeluidsisolatie is onzichtbaar maar net zo belangrijk. Geluidsschotten van Verwol voorkomen geluidsoverdracht tussen verschillende ruimtes via het plenum tussen het systeem- en het bouwkundige plafond. In de loop van duizenden jaren heeft het menselijk gehoor zich ontwikkeld om perfect te functioneren in de buitenlucht. Tegenwoordig brengen wij meer dan 90% van de tijd binnen door en is aandacht voor akoestiek noodzakelijk. De gevelisolatie van gebouwen is de laatste decennia sterk verbeterd. De geluidsverstoringen van buiten zijn hiermee aanzienlijk afgenomen met als gevolg dat geluid binnen sneller als hinderlijk wordt ervaren. Het belang van akoestische voorzieningen in het interieur is dus toegenomen

7 Ruimteakoestiek Met ruimteakoestiek wordt een goede spraakverstaanbaarheid, een beperkte nagalmtijd en een niet te hoog of te laag geluidsniveau bedoeld. Aandacht voor ruimteakoestiek is van groot belang in bijvoorbeeld: Algemene ruimtes zoals pantry s en bedrijfsrestaurants. Het is hier belangrijk om het geluidsniveau laag te houden zodat het cocktail effect (Lombard effect) wordt voorkomen. Het cocktail effect ontstaat wanneer het geluidsniveau toeneemt en mensen harder gaan praten om zichzelf verstaanbaar te maken. Dit leidt tot geluidsoverlast op de werkplekken. Een projectruimte. Hinderlijke wand-tot-wand echo s (flutterecho s) door horizontale geluidsverplaatsing moeten voorkomen worden om een goede spraakverstaanbaarheid te creëren en communicatie te bevorderen. Open kantoorruimtes. Het geluidsvolume mag niet te hoog zijn maar mag ook niet helemaal gedempt worden. In een te stille werkruimte ontbreekt het gevoel van speech privacy. Achtergrondgeluid is nodig om mensen het gevoel te geven vrijuit te kunnen spreken. Bij het creëren van een prettige akoestische omgeving zijn de Verwol Absorlux akoestische oplossingen onmisbaar. De Absorlux producten zorgen voor optimale geluidsabsorptie en bieden een esthetische oplossing om nagalm tegen te gaan. Absorlux wordt ingezet in combinatie met de geluidsisolerende Slimline Systeemwanden van Verwol (tot 55 db) en onze akoestische systeemplafonds maar kan ook als separaat product ingezet worden. De absorptiecoëfficiënt van de Verwol Absorlux wandpanelen is αw=1,00. Een hogere geluidsabsorptie is niet mogelijk! Absorlux is te verkrijgen in stof en vilt en in de kleur of met een afbeelding die u wenst. Nieuw onderzoek van het Stress Research Institute in Stockholm laat zien dat het verbeteren van de geluidsomgeving in een open kantooromgeving zorgt voor 30% minder afleiding en stress. Uit ander internationaal onderzoek bleek al dat kantoormedewerkers elke dag 86 minuten verliezen door afleiding met als oorzaak geluidsoverlast. Er valt met maatregelen ten aanzien van geluid en akoestiek dus veel winst te behalen als het gaat om comfort en productiviteit op de werkvloer. Feiten en cijfers over akoestiek: Verbeterde akoestiek vermindert werkverstoringen met 30% Blootstelling aan geluid is significant gecorreleerd aan ziekteverzuim: hoe complexer de taak, hoe meer concentratie vereist is en hoe groter de correlatie wordt. 60% van onze tijd wordt besteed aan concentratiewerk. Een goede akoestische omgeving kan de adrenalineniveaus verminderen met 30%, de taakmotivatie verhogen met 66% en de prestaties en accuraatheid verbeteren tot 50% bij complexe taken

8 Licht Bij een verbouwing of renovatie is het belangrijk om aandacht te besteden aan de verlichting omdat: Licht is een noodzakelijke voorwaarde voor het goed uitvoeren van werk. Licht heeft invloed op de sfeer in een kantoor en heeft effect op de merkidentiteit. Van alle elektriciteit die in een gebouw gebruikt wordt gaat ongeveer 30% op aan verlichting. Verbetermogelijkheden Verbetering van het licht in een kantoor kan bestaan uit: Het vergroten van de hoeveelheid daglicht. Het kiezen voor de juiste verlichtingssterkte en kleurtemperatuur op elk moment van de dag. Het voorkomen van verblinding. Verwol wijst u op de aandachtsgebieden en werkt met gespecialiseerde lichtpartners. Daglicht Daglicht stimuleert een aantal belangrijke processen in ons lichaam, zoals de aanmaak van diverse vitamines. Bovendien blijkt uit onderzoek dat er een verband is tussen de hoeveelheid licht (met name daglicht) en de stemming, het gevoel van fitheid, het welbehagen en uiteindelijk de productiviteit van een werknemer

9 Een hogere verlichtingssterkte Verhoging van het lichtniveau van 300 naar 500 lux verhoogt de productiviteit met 8%, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Ook plafonds en de kleurstelling van het interieur zijn belangrijk voor de hoeveelheid licht in een kantoor. Wetgeving over verlichting Werkgevers zijn verplicht om te zorgen voor goede verlichting op het werk. Op welke manier werkgevers hier invulling aan moeten geven staat omschreven in artikel 6.3 en 6.4 van het arbobesluit ( Een goed verlichte werkplek zorgt ervoor dat mensen minder vaak ziek zijn, een beter humeur hebben en effectiever werken

10 Luchtkwaliteit Lucht op de werkplek wijkt af van de buitenlucht. Op de werkplek kunnen de concentraties van stoffen, gassen en dampen veel hoger liggen, zonder dat dit te zien of te ruiken is. Tegenwoordig worden kantoren zo goed geïsoleerd dat er veel te weinig verse lucht en luchtcirculatie is. Luchtcirculatie is belangrijk omdat het de aanwas en verspreiding van bacteriën, virussen, pollen, huisstofmijten en schimmels bestrijdt. Op elke werkplek is het van belang dat de vervuilde lucht wordt vervangen door verse lucht waarmee de CO2-waardes op peil blijven. Te hoge CO2-waardes en te lage luchtvochtigheid zorgen voor concentratieverlies, verminderde arbeidsproductiviteit en lichamelijke klachten als hoofdpijn, brandende ogen en vermoeidheid. Een goede luchtkwaliteit in een kantoor bevat, conform de regelgeving, minder dan 0,1 volume procent CO2 (1.000 ppm). Wenselijk is een relatieve luchtvochtigheid tussen de 30% en 70%. De luchtverversingsnorm van de Rijksgebouwendienst in comfortklasse A is 45m 3 per uur per persoon. Luchtverversing mag nooit leiden tot hinderlijke tocht. Tocht wordt volgens de normen als hinderlijk ervaren zodra de luchtsnelheid in de leefzone boven de 0,15 m/s komt. Een primeur: een quickscan in uw kantoor Wij bieden een quickscan aan waarbij een externe binnenklimaatadviseur uw kantoor bezoekt en akoestische-, licht-, lucht- en temperatuurmetingen verricht. De resultaten worden weergegeven in een op maat gemaakt rapport. Wij denken met u mee en investeren met u in de quickscan waardoor de instap laagdrempelig wordt

11 Slechte materialen leiden tot het sick building syndroom Slechte materialen zijn de bron van ongezonde stoffen zoals formaldehyde in kantoren. Dergelijke stoffen leiden tot het sick building syndroom. Dit is een reeks gezondheidsklachten die veroorzaakt wordt door een slechte kwaliteit van de lucht in een gebouw. Een verbouwing is het ideale moment om de luchtconditionering aan te pakken. Verwol wijst u op de aandachtsgebieden en schakelt waar nodig specialisten in. tekst Een slecht binnenklimaat kan een bedrijf een productiviteitsverlies opleveren van euro per werknemer per jaar. Een goede reden om te investeren in betere luchtkwaliteit. dr. ir. Philomena Bluyssen, TNO 20 21

12 Thermisch comfort Een mens voelt zich behaaglijk wanneer de hoeveelheid warmte die wordt geproduceerd kan worden opgenomen door de omgeving. Dit wordt thermisch evenwicht genoemd en is van grote invloed op het functioneren van de mens. Koeling wordt steeds belangrijker Tegenwoordig neemt de warmtebelasting in ruimtes toe door betere isolatie en een toenemend aantal apparaten. Koeling wordt dus steeds belangrijker. Een prettig binnenklimaat is comfortabel maar daarnaast ook in sterke mate belangrijk voor de productiviteit. Een optimaal thermisch binnenklimaat kan leiden tot een stijging in productiviteit van maar liefst 12,5%. Kiezen voor klimaatplafonds is kiezen voor comfort, productiviteit, gezondheid en duurzaamheid. De investering rendeert Of u nu investeert in een goed binnenklimaat vanuit een MVO-ambitie, de wens om te besparen op energiekosten of de productiviteit van uw werknemers wilt bevorderen: de investering rendeert

13 Voordelen klimaatplafonds Klimaatplafonds hebben een groot aantal voordelen ten opzichte van traditionele luchtconditionerings- systemen: Traditionele luchtconditioneringssystemen werken met geforceerde luchtstromen. Het gevolg is dat er tocht en geluidsoverlast ontstaat. Verwarmen en koelen met klimaatplafonds hebben deze nadelen niet omdat er gewerkt wordt met radiatie en convectie door middel van gekoeld of verwarmd water. Klimaatplafonds zijn energiezuiniger dan luchtconditioneringssystemen. Goed voor het milieu en het brengt uw energiekosten naar beneden. Klimaatplafonds hebben een zeer geringe inbouwhoogte waardoor er meer ruimte ontstaat en er in hoogbouw een extra etage gecreëerd kan worden. Klimaatplafonds zorgen voor temperatuursymmetrie. Dit betekent dat de temperatuur op elke plek in een ruimte gelijk is. Dit is anders bij verouderde kantoren waar er verwarmd wordt met radiotoren. In dergelijke kantoren kan het in het midden van een ruimte koud zijn en dichtbij de radiator veel te warm. De klimaatplafonds van Verwol kunnen zo geleverd en gemonteerd worden dat de temperatuur per ruimte ingesteld kan worden. Dit vergroot het comfort van de individuele medewerker aanzienlijk. Lucht als warmtetransportmedium vraagt om 9,1 meer vermogen dan water. Financiëel voordeel Een optimaal binnenklimaat waarin duurzaam met energie wordt omgegaan is winst voor uw werknemers, voor uw totale organisatie en voor het milieu. Het steeds terugkomende financiële voordeel van besparingen op energieverbruik voor verwarming, koeling en verlichting loopt op tot wel 25%. Dit valt echter in het niet bij de winst van een verhoging van de productiviteit van uw werknemers. De energiekosten bedragen normaal gesproken minder dan 1% van de operationele kosten terwijl personele kosten 80% of meer van de begroting vormen

14 Duurzaamheid De aarde warmt snel op (+2 C in 2040) en de zeespiegel stijgt (in cm hoger dan in het jaar 1850). De gebouwde omgeving in Nederland zorgt voor 40% van de CO2 uitstoot dus neem uw rol en kom in actie! Wij helpen u daarbij met het ideale kantoor. Wettelijk verplicht energielabel In 2023 moet een kantoorruimte verplicht minimaal energielabel C hebben. In 2030 moeten alle kantoorruimtes zelfs energielabel A hebben. Goede isolatie en energiezuinige installaties zoals klimaatplafonds zijn zwaarwegende factoren in het vaststellen van het energielabel. Nu al worden kantoorpanden met een energielabel C of hoger makkelijker verkocht en levert verhuur 6,5% meer op dan panden met lagere energielabels. Ook vanuit bedrijfseconomisch oogpunt is het dus zinvol om direct in actie te komen! Van lineair naar circulair Het lineair gebruik van producten, waarbij ze na aanschaf en gebruik worden vernietigd, is niet meer houdbaar. In de nieuwe circulaire economie wordt de herbruikbaarheid van grondstoffen en producten gemaximaliseerd. Zo ook bij circulair bouwen waar Verwol een groot voorstander van is. Recycling Grondstoffen zoals hout en metaalerts of halffabricaten zoals glas en aluminium zijn recyclebaar. Bij het verbouwen van een kantoor zijn deze materialen zelden aan het einde van de technische levensduur. Daarom inventariseert Verwol samen met u op welke manier producten of grondstoffen hergebruikt kunnen worden bij de verbouwing van uw kantoor. Een duurzame aanpak die bovendien in veel situaties kostenbesparend werkt. Als er toch gesloopt moet worden dan zorgen wij ervoor dat alle grondstoffen zo optimaal mogelijk gescheiden en verwerkt worden. Gebruik demontabele componenten Bij Verwol gebruiken wij demontabele componenten in producten zoals systeemwanden en systeemplafonds. Permanente verbindingen zorgen vaak voor een onomkeerbare samenvoeging van materialen. De hergebruikkansen van zowel de materialen als de verbindingen zelf nemen hierdoor sterk af. Cradle to Cradle en BREEAM Als enige bedrijf in Nederland kunnen wij zowel Cradle to Cradle* (C2C) gecertificeerde systeemwanden als systeemplafonds leveren en plaatsen. C2C producten leveren punten op voor BREEAM**-certificaten. Verwol werkt jaarlijks aan tientallen BREEAM-gecertificeerde projecten en weet wat er gevraagd wordt en belangrijk is bij het verkrijgen van het duurzaamheidskeurmerk. TM PRODUCENT VAN C2C SILVER GECERTIFICEERDE SYSTEEMWANDEN *C2C houdt in dat producten na gebruik kunnen worden hergebruikt in een nieuw product of als grondstof kunnen dienen. **BREEAM is hét instrument om integraal de duurzaamheid van nieuwe gebouwen, bestaande gebouwen, gebieden en sloopprojecten te meten en te beoordelen. Het is een internationaal geaccepteerde standaard die de mate van duurzaamheid van een pand 26 waardeert. 27

15 Business Case Perspectief verhuurder De verhuurder moet investeren in zijn pand om de wettelijk verplichte energielabels in 2023 / 2030 te kunnen halen. Wanneer de verhuurder dit al in 2017 realiseert dan profiteert hij 6 jaar lang van hogere huuropbrengsten. Een kantoorpand van 3.000m2 in de randstad met energielabel D levert jaarlijks op. Na een upgrade naar label C.B of A kan er gemiddeld 6,5% meer huur in rekening gebracht worden, zo blijkt uit onderzoek. In totaal bedragen de extra huurinkomsten ,-.* Perspectief huurder Het kantoorpand van Firma X bedraagt 3.000m 2 in de randstad en er werken 150 mensen (NEN Norm 2580). Firma X heeft te maken met de volgende kosten: Huur: ,- Arbeidslasten: ,- Energiekosten: ,- Een investering in energiebesparende maatregelen levert Firma X een besparing van enkele duizenden euro s tot maximaal euro op. De gemiddelde terugverdientijd is 3,5 tot 6 jaar. Dit is dus een milieubewuste en financieel verantwoorde investering. Een investering in het binnenklimaat (akoestiek, licht, lucht en thermisch comfort) die leidt tot één procent stijgende arbeidsproductiviteit levert op. De terugverdientijd is uit te drukken in maanden in plaats van jaren. De investering hoort bij goed werkgeverschap en is een bedrijfseconomische goudmijn. Impact van akoestiek, licht, luchtkwaliteit en thermisch comfort op de productiviteit weergegeven in % en. Factor Impact op productiviteit in % Waarde die de impact vertegenwoordigt Geluidsoverlast 17,9% ,- Lichtniveaus 8% ,- Luchtkwaliteit 8-11% tot Thermisch comfort 12,5% ,- Een duurzaam ingericht kantoor waarin controle is over akoestiek, licht, luchtkwaliteit en thermisch comfort zorgt ook voor 66% minder ziektedagen. Het ziekteverzuim ligt gemiddeld in Nederland op 4%. In de bovenstaande case vertegenwoordigt dit een waarde van ,- (4% van de jaarlijkse loonkosten). Als dit met 66% naar beneden gebracht wordt dan bedraagt de besparing ruim ,-. *6,5% van ,- maal 6 jaar 28 29

16 Tot slot Kiest u voor het ideale kantoor van Verwol dan: creëert u een omgeving waarin productief, comfortabel en gezond gewerkt kan worden. kunt u er op rekenen dat de producten gemaakt zijn met respect voor aarde, mens en milieu. houdt u controle over uw ecologische voetafdruk. combineert u functionaliteit met esthetiek. Een slimme investering in een kantoorinrichting betaalt zich ruimschoots terug. Wetenschappelijk onderzoek toont de impact van optimalisatie van akoestiek (17,9%), licht (8%), luchtkwaliteit (8-11%) en thermisch comfort (12,5%) op de productiviteit aan. De terugverdientijd van de investering is uit te drukken in maanden in plaats van in jaren. Als projectafbouwer realiseren wij complete kantoorinrichtingen inclusief systeemwanden, plafonds, E- en W-installaties, vloeren en al het vaste meubilair. In 40 jaar zijn wij uitgegroeid tot marktleider in complete interieurrealisaties. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van het ideale kantoor. Heeft u vragen of bent u benieuwd hoe wij voor u het ideale kantoor kunnen realiseren? U kunt contact met ons opnemen via (0226) en info@verwol.nl. Kijk voor meer informatie ook op Het ideale kantoor is gebouwd met oog op de toekomst, met respect voor het milieu en met aandacht voor de gezondheid, productiviteit en het comfortniveau van de gebruikers. BELANGRIJKSTE BRONNEN: [1] REHVA Guidebook No 6 Indoor Climate and Productivity, Verkregen via [2] i.r. A.C. Boerstra en drs. J.L. Leijten (2003). Binnenmilieu en productiviteit: eindelijk harde cijfers. Stress Research Institute in Stockholm laat zien dat het verbeteren van de geluids-omgeving in een open kantooromgeving zorgt voor 30% minder afleiding en stress. TU Delft: Hoge arbeidsproductiviteit door een goed gebouw. Ir.W.J.M. van Bommel en Ir. G.J. van den Beld: Werkverlichting en visuele effecten Verwarming en Ventilatie p [4] ARBO informatieblad 24: Binnenmilieu (2009) tweede herziene druk. SDU. [5] Bluyssen, P.M. (2009). The indoor environment handbook. Earthscan, Londen. pdf [6]ISSOpublicatie 104: Stappenplan duurzaam beheer en onderhoud (2012). ISSO kennisinstituut voor de installatiesector. [7] BBA Binnenmilieu (2006). Literatuuronderzoek gebouwgebonden gezondheid, comfort, productiviteit en ziekteverzuim in relatie tot energiegebruik. In opdracht van SenterNovem Tekst

17 De Veken 21, 1716 KE Opmeer Kleveringweg 20, 2616 LZ Delft