Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen

Transcriptie

1 Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen Tot stand gekomen in samenwerking met: Het schrijven van een omvormingsdossier Een vrije bewerking van de NVAOconceptkaders HBO 5 3 november 2009

2

3 1 Inleiding 1.1 Verduidelijking Door het nieuwe decreet Se-n-Se en HBO 5, staan CVO s met HBO 5 - opleidingen voor een grote uitdaging. Tegen 2012 moet voor elke opleiding HBO 5 een omvormingsdossier ingediend worden, enerzijds bij de NVAO in het kader van de toets nieuwe HBO 5 - opleiding, anderzijds bij de Commissie HBO in het kader van een macrodoelmatigheidstoets. De pedagogische begeleidingsdiensten kunnen de centra begeleiden bij het opstellen van hun omvormingsdossier(s). 1.2 Doelstelling De kwaliteitscoördinator en/of opleidingscoördinator kan/kunnen: een inhoudelijk sterk omvormingsdossier opstellen volgens de gestelde criteria van de NVAO en de Commissie HBO; een systeem van interne kwaliteitszorg opzetten op het niveau van de opleiding; op basis van het opgezette interne kwaliteitszorgsysteem op het niveau van de opleiding een verbeterplan opstellen om de opleiding beter af te stemmen op de verschillende facetten van het beoordelingskader; de kwaliteit van de opleiding en de opleiding op zich verder borgen, bijstellen en uitbouwen binnen een aan de opleiding eigen integrale kwaliteitscultuur; een verbeterplan opstellen voor de datawarehousing; (voor de opleiding een ZER opstellen dat voldoet aan het HBO 5 -visitatieprotocol). 1.3 Doelgroep IKZ- en opleidingscoördinatoren 14 januari Brussel VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO

4 2 Opzet Het beoordelingskader voor tot HBO5 om te vormen opleidingen geldt voor bestaande opleidingen van de centra voor volwassenenonderwijs en bestaande verpleegkundeopleidingen in het secundaire onderwijs die worden omgevormd tot HBO5-opleidingen. De beoordeling komt tot stand op basis van beraadslaging door peers over de inhoud en kwaliteit van de opleiding en is gericht op zes vragen: 1) Wat beoogt de opleiding? 2) Met welk programma? 3) Met welk personeel? 4) Met welke voorzieningen? 5) Hoe wil de opleiding de kwaliteit borgen? 6) Hoe wil de opleiding toetsen? Deze zes vragen zijn vertaald in zes onderwerpen met twee of meer onderliggende facetten. De beoordelingcommissie geeft een gemotiveerd oordeel over de onderwerpen en daarna over de kwaliteit van de opleiding als geheel. Alle oordelen zijn op een tweepuntsschaal: onvoldoende of voldoende. Algemene tips bij het schrijven van een omvormingsdossier Het omvormingsdossier moet een op zichzelf te lezen verhaal van de opleiding zijn. Bijlagen vormen een nuttige aanvulling van het rapport, maar vermijd dat de tekst enkel kan gelezen worden door veelvuldig de bijlagen te consulteren. Neem in de tekst zelf het belangrijkste (cijfer)materiaal op en verwijs naar de bijlage voor meer details. Het omvormingsdossier moet zo volledig mogelijk zijn en een duidelijk beeld van de opleiding geven. Elk onderwerp en zijn facetten dient besproken te worden. Het rapport dient ook zoveel mogelijk geïllustreerd te worden met concrete voorbeelden. Houdt u aan het vooropgestelde aantal pagina s. Gebruik een sjabloon op basis van dit conceptkader, met een duidelijk onderscheid in de verschillende onderwerpen en onderliggende facetten. Bewaak de authenticiteit van het dossier. Het heeft geen enkele zin om aan window dressing te gaan doen. Wat goed is, mag in de verf gezet worden, wat beter kan of ontbreekt, wordt niet verdoezeld, maar worden uitgeschreven in verbeteracties. Concretiseer algemene begrippen en formuleringen door aan te tonen hoe dit in de praktijk worden toegepast en/of gehanteerd. Geef concrete voorbeelden, maar blijf bij de essentie. Zie een omvormingsdossier niet enkel vanuit het verantwoordingsaspect, maar sta kritisch tegenover de huidige werking binnen de opleiding en zie de opportuniteit tot verdere ontwikkeling en kwaliteitsverhoging. Begrippen en terminologieën die opgenomen zijn in het rapport dienen door iedereen van het centrum gekend te zijn en gedragen te worden. Zorg voor onderlinge afstemming. Elke docent, elke medewerker, elke cursist moet de opleiding zoals beschreven in het dossier herkennen. Werk met leesgroepen en duid een eindredacteur aan die het rapport kneedt tot een zelfstandig en vlot leesbaar geheel. Taal- en spelfouten belemmeren de leesbaarheid. Ook hier bewijzen leesgroepen en een eindredacteur hun nut. VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 4 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

5 Een omvormingsdossier opstellen vergt een grote inspanning van de opleiding. Voor het welslagen van een zelfevaluatie is het belangrijk dat zoveel mogelijk medewerkers worden betrokken en dat vooraf duidelijk gemaakt wordt wat men van het proces verwacht en wat met de resultaten zal gebeuren. Communicatie is hierbij essentieel. Een omvormingsdossier moet voorbereid en uitgevoerd worden door een team en moet ondersteund worden door heel de opleiding. De doelstellingen van de zelfevaluatie moeten kaderen in de visie en de algemene doelstellingen van de onderwijsorganisatie. Voor het welslagen van het zelfevaluatieteam dienen vooraf duidelijk de taken, verantwoordelijkheden, middelen en bevoegdheden vastgelegd te worden. Deze afspraken worden gecommuniceerd naar alle leden van de onderwijsorganisatie. Zelfevaluatie kan gebeuren aan de hand van vele instrumenten: TRIS, PROSE, Kies als centrum een instrument dat best aansluit bij uw centrum en waar iedereen zich goed bij voelt. Belangrijk is dat men regelmatig evalueert. Ontwikkel een zelfevaluatiesysteem. Men kan jaarlijks één aspect van de kwaliteit evalueren en om de vier à vijf jaar een globale evaluatie organiseren waarbij heel de organisatie onder de loep genomen wordt. Tot slot dienen er per onderwerp sterke punten en verbeterpunten geformuleerd te worden _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 5 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

6 3 Beoordelingskader voor tot HBO5 om te vormen opleidingen Voorafgaand aan het beoordelingsproces verstrekt de instelling een informatiedossier over de opleiding aan de NVAO. In dit informatiedossier is een aantal basisgegevens opgenomen over de opleiding en geeft de opleiding aan op welke manier ze voldoet aan het beoordelingskader. Het informatiedossier bevat tevens een verplicht aantal bijlagen. Deze documenten dienen ter onderbouwing en eventueel ter verificatie. Ander materiaal is slechts noodzakelijk als de door de NVAO ingestelde beoordelingscommissie expliciet daarom vraagt of als de opleiding een bepaalde profilering wil aantonen. De aldus verkregen verplichte documentatie vormt de basis voor het beoordelingsproces van de commissie. Meer specifiek gaat het om de volgende elementen. 3.1 Basisgegevens over de opleiding Administratieve gegevens van de opleiding 1. naam opleiding; 2. studiegebied(en); 3. aantal studiepunten; 4. opleidingvariant(en): a. vestiging(en), b. afstudeerrichting(en) Administratieve gegevens van de instelling(en) 1. naam instelling (en); 2. status instelling(en): centrum voor volwassenenonderwijs of instelling voor secundair onderwijs. Mogelijke bronnen Tips Voorbereiding laatste doorlichting Gegevens bij departement Beschrijf hoe het omvormingsdossier tot stand is gekomen. Schets de plaats van de opleiding binnen het organisatorisch geheel van de instelling. Hier kunnen ook kwantitatieve gegevens van de opleiding opgenomen worden zoals: o cursistenaantallen o personeelsaantallen (uitgedrukt in FTE) o docent-cursist ratio o kwantitatieve gegevens in de ECTS-fiches 1 (duur, prijs, studiepunten, studielast (contact, taken, zelfstudie)) 1 ECTS staat voor European Credit Transfer System VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 6 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

7 3.2 Onderwerpen en facetten van het beoordelingskader De beoordelingscommissie geeft op basis van het informatiedossier, dat eventueel kan worden aangevuld met een toelichtend gesprek en een locatiebezoek, een gewogen en gemotiveerd oordeel over de onderwerpen van het beoordelingskader. Het oordeel over de onderwerpen wordt gemotiveerd door een weging van de positieve en kritische elementen uit de bevindingen van de commissie ten aanzien van de facetten. Het oordeel kan zijn: onvoldoende of voldoende. Vervolgens formuleert de commissie een gewogen en gemotiveerd oordeel over de kwaliteit van de opleiding als geheel. Ook dit oordeel wordt gegeven op een tweepuntsschaal: onvoldoende of voldoende. Het beoordelingskader bevat de volgende onderwerpen en facetten: Beoogde leerresultaten Domeinspecifieke eisen Beoordelingscriteria: De beoogde leerresultaten van de opleiding zijn inhoudelijk gebaseerd op een erkende beroepskwalificatie De beoogde leerresultaten van de opleiding sluiten aan bij de actuele eisen die (in internationaal perspectief) vanuit het beroepenveld en het vakgebied worden gesteld aan de inhoud van de opleiding. De beoogde leerresultaten zijn in afstemming met aangepaste of verkorte trajecten in aanvullende opleidingen van het HBO of van het hoger onderwijs. Zelfevaluatie Beschrijving en onderbouwing van het domeinspecifiek referentiekader; (Profilering van de opleiding ten opzichte van binnenlandse en/of buitenlandse opleidingen naar opleidingsdoelstellingen toe en (m.i.v. recente evoluties en nakende ontwikkelingen) in relatie tot de eigen visie op het beroep/de discipline); Afstemming van de doelstellingen op beroepsreglementering/regelgeving; Afstemming van de doelstellingen op de wensen en behoeften van het beoogde beroepenveld; Mogelijke bronnen Erkende beroepskwalificatie: Ingeschaald beroepscompetentieprofiel of ander referentiekader Aftoetsing werkveld: Eigen personeel, overleg met werkplek Afstemming op hoger onderwijs (schakeltrajecten): Samenwerkingsverband met hogeschool (tweerichtingsverkeer), afspraken rond vrijstellingen Afstemming op begincompetentie van de instromende cursist: toelatingsbeleid _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 7 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

8 Tips bij het beschrijven van dit facet Geef een beknopte beschrijving van de doelstellingen van de opleiding en het domein waarop deze zich richt. Onderbouw hoe gewaarborgd wordt dat voldaan wordt aan professionele normen. Geef een beschrijving van de eindtermen van de opleiding en onderbouw hoe gewaarborgd wordt dat voldaan wordt aan professionele eisen. Maak gebruik van duidelijke en overzichtelijke vakfiches of ECTS-fiches Niveau Beoordelingscriteria: De beoogde leerresultaten van de opleiding zijn wat niveau betreft gebaseerd op een erkende beroepskwalificatie die kadert binnen niveaudescriptor 5 in de Vlaamse kwalificatiestructuur Niveaudescriptorelementen Niveau 5 Kennis Vaardigheden De informatie uit een specifiek domein met concrete en abstracte gegevens uitbreiden of met ontbrekende gegevens aanvullen. Begrippenkaders hanteren. Zich bewust zijn van de reikwijdte van de domeinspecifieke kennis. Context Autonomie Verantwoordelijkheid Handelen in een reeks van nieuwe complexe contexten. Autonoom functioneren met initiatief. Verantwoordelijkheid opnemen voor het bereiken van persoonlijke resultaten en voor het stimuleren van collectieve resultaten. VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 8 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

9 De beoogde leerresultaten van de opleiding sluiten aan bij de descriptors of the qualification framework for the European Higher Education Area for the short cycle ; m.a.w. de opleidingsdoelstellingen zijn er op gericht de HBO 5 -cursist te brengen tot: Kennis en inzicht Toepassen kennis en inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden Het bezitten van aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied waarbij wordt voortgebouwd op het secundair onderwijs Het doorgaans functioneren op het niveau van gevorderde leerboeken Het bezitten van een kennisondergrond voor o een beroepenveld of beroep o persoonlijke ontwikkeling en o verdere studie om de eerste cyclus (bachelor) af te ronden Het in staat zijn om kennis en inzicht in beroepsmatige contexten aan te passen Het bezitten van de vaardigheid om gegevens te identificeren en te gebruiken, teneinde een respons te bepalen met betrekking tot duidelijk gedefinieerde, concrete en abstracte problemen Het kunnen communiceren met gelijken, leidinggevenden en cliënten over begrip, vaardigheden en werkzaamheden. Het bezitten van de leervaardigheden om een vervolgopleiding die een zekere mate van automie vraagt, aan te gaan Zelfevaluatie Algemene opleidingsdoelstellingen (beoogde eindkwalificaties van de afgestudeerden op opleidingsniveau) en de genese ervan; Afstemming van de doelstellingen op de competenties van het beroepscompetentieprofiel (Aandacht voor de internationale dimensie in de opleidingsdoelstellingen); Aandacht voor competentiegericht leren (het geïntegreerd verwerven van kennis, vaardigheden, houdingen, gericht op een deskundig en waardebewust functioneren in een maatschappelijke en beroepsmatige context) in de doelstellingen; *Aandacht voor beroepsvaardigheden in de doelstellingen; Wijze van bekendmaking en bekendheid van de doelstellingen bij de cursisten, de bij de opleiding betrokken personeelsleden en, in voorkomend geval, externe betrokkenen zoals directies van stagescholen en stagementoren; Financiële en juridische randvoorwaarden van het onderwijsbeleid 2. 2 Financiële en juridische randvoorwaarden van het onderwijsbeleid kunnen een invloed hebben op de doelstellingen die een opleiding zich stelt. Financiële beperkingen kunnen er bijvoorbeeld verantwoordelijk voor zijn dat de doelstellingen op een aanvaardbaar niveau zijn, maar niet op een hoger niveau. Vandaar dat dit aspect is ondergebracht onder onderwerp 1. Het aspect kan, indien dit wenselijk wordt geacht, uiteraard ook nog onder andere onderwerpen worden aangehaald _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 9 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

10 Mogelijke bronnen: Vlaamse kwalificatiestructuur niveau 5: Verwijzing naar ingeschaald beroepscompetentieprofiel Dublin descriptoren Tips bij het beschrijven van dit facet Beschrijf hoe de beoogde eindkwalificaties van de afgestudeerden aansluiten bij de verwachting van de arbeidsmarkt. Beschrijf tot welke bacheloropleiding de afgestudeerde toegang heeft mits het volgen van een schakeltraject. Toets of de beoogde leerresultaten aansluiten bij de Descriptors of the qualification framework for the European Higher Education Area for the short cycle en of de beoogde leerresultaten wat niveau betreft gebaseerd zijn op kwalificatieniveau 5 van de kwalificatiestructuur. Sterke en zwakke punten bij onderwerp beoogde leerresultaten: Oordeel beoogde leerresultaten: Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 10 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

11 3.2.2 Programma Professionele gerichtheid Beoordelingscriteria: Het programma maakt gebruik van actuele vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Zelfevaluatie Aandacht in het programma voor kennisontwikkeling; Aandacht in het programma voor vaardigheden die het maatschappelijk en beroepsmatig functioneren ondersteunen; *Aandacht in het programma voor werkveldervaring: interactie met de beroepspraktijk, opvatting, inhoud, niveau en begeleiding van stages, afstudeerwerken, Aansluiting bij recente (internationale) ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline en de beroepspraktijk; Interactie opleiding en maatschappelijke/wetenschappelijke dienstverlening. Mogelijke bronnen Actuele vakliteratuur:ects-fiche, literatuurlijst (gevraagde bijlage), cursusmateriaal, verslagen vakvergadering, vorderingsdocument van de docent, mediatheek, abonnementen op vakliteratuur Aan beroepspraktijk ontleend studiemateriaal:oplijsting van materiaal dat binnen of buiten het CVO gebruikt wordt Aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen:cursusmateriaal Ontwikkeling van beroepsvaardigheden:werkplekleren, zowel als methodiek als stage Aantoonbare verbanden met beroepenveld:werkplekleren, zowel als methodiek als stage. Betrekken van alumni in jury Tips bij het beschrijven van dit facet Beschrijf hoe in het programma interactie plaatsvindt tussen het onderwijs en het toepassen van wetenschappelijk onderzoek. Onderbouw dat het programma actueel is ten opzichte van ontwikkelingen in de beroepspraktijk _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 11 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

12 Relatie tussen beoogde leerresultaten en programma Beoordelingscriteria: De inhoud van het programma, het didactische concept en de werkvormen 3 weerspiegelen de te bereiken leerresultaten van de opleiding. De beoogde leerresultaten zijn adequaat vertaald in de leerdoelen van de onderdelen van het programma. Het programma bevat een relevant (kwalitatief en kwantitatief) aandeel werkplekleren. Zelfevaluatie Vertaling van de doelstellingen in het programma (o.a. door een adequate en consequente concretisering van de algemene doelstellingen op opleidingsniveau in meer concrete doelstellingen van de opleidingsonderdelen); De inhoud van de opleidingsonderdelen; Aanwezigheid van disciplineoverschrijdende elementen; (Internationale dimensie in de opleiding/internationalisering van het onderwijsprogramma (beleid, participatiegraad, samenwerkingsvormen, internationale contacten, )); Mate waarin recente onderwijsontwikkelingen in binnen- en buitenland in het programma zijn geconcretiseerd; Procedures voor curriculumherziening en -innovatie; Participatie van betrokken partijen bij curriculumontwikkeling, -herziening en -innovatie. Mogelijke bronnen Inhoud van het programma:ects-fiches per module Didactisch concept en werkvormen: Motivatie waarom wel/niet, eerdere ervaringen beschrijven Leerdoelen per onderdeel van programma:leerplan, semesterplan, vorderingsplan, cursus Relevant aandeel werkplekleren:motiveren waarom, concreet te realiseren doelstellingen Tips bij het beschrijven van dit facet Onderbouw dat de inhoud en de opbouw van het programma voldoende doeltreffend zijn om de beoogde eindcompetenties daadwerkelijk te verwerven. Leg een verband tussen de beschreven eindcompetenties en het programmaoverzicht (competentiematrix). Onderbouw dat de eindcompetenties van de opleiding correct vertaald zijn naar de leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen. Motiveer de keuze van de werkvormen en leermiddelen en koppel die keuze met de beoogde leerresultaten die men wil bereiken. 3 Hieronder worden bijvoorbeeld afstandonderwijs, werkplekleren, flexibel onderwijs of competentiegericht onderwijs verstaan. VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 12 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

13 Samenhang programma Beoordelingscriteria: Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Zelfevaluatie Sequentiële opbouw en coherentie van het programma in termen van het normtraject; Verhouding en afstemming verplicht programma keuzeopleidingsonderdelen; Afstemming van het programma bij samenwerking met andere instellingen; Relatie tussen het programma en flexibele leertrajecten. Mogelijke bronnen Samenhangend studieprogramma:opleidingsprofiel, competentiematrix Tips bij het beschrijven van dit facet Toon aan dat de cursisten een inhoudelijk samenhangend programma volgen, dat de verschillende programmaonderdelen op elkaar afgestemd zijn en dat overlap of onnodige herhalingen ontbreken Instroom Beoordelingscriteria: Het programma sluit op een flexibele wijze qua inhoud, vorm en organisatie aan op het profiel van de instromende studenten. De opleiding wijst trajecten aan om in te stromen en hanteert die op een adequate wijze. De opleiding biedt adequate verkorte trajecten aan op basis van EVC en EVK. Mogelijke bronnen Afstemming op het profiel van de instromende cursist:inschrijvingsfiche cursist, Toelatingsbeleid, vrijstellingenbeleid Trajecten:Trajectbegeleiding, flexibele leertrajecten, Samenwerking met en HvN Verkorte trajecten op basis van EVC en EVK:Vrijstellingenbeleid Tips bij het beschrijven van dit facet Onderbouw dat voor elke instromende student geschikte toelatingsvereisten bestaan. Onderbouw dat instromende studenten in het algemeen geen problemen hebben met de aansluiting. Toon aan dat in de voorlichting een realistisch beeld wordt gegevens van de opleiding en de loopbaanperspectieven na het afstuderen _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 13 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

14 Studieomvang Beoordelingscriterium: De omvang van het programma bedraagt 90 tot 120 studiepunten en de duur bedraagt ten minste twee kalenderjaren. De studiebelasting sluit aan bij de normen, vastgesteld krachtens decreet: een studiepunt bedraagt ten minste 25 en ten hoogste 30 uren voorgeschreven onderwijs-, leer- en toetsactiviteiten. Mogelijke bronnen Afstemming op het profiel van de instromende cursist:inschrijvingsfiche cursist, Omvang 90 of 120 stp (25 à 30 uur per studiepunt):opleidingsprofiel, Instrument voor studietijdmeting, Omzetting van lestijden naar studiepunten. Tips bij het beschrijven van dit facet Toon aan dat de opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het programma (90 tot 120 stp) Sterke en zwakke punten bij onderwerp programma: Oordeel programma: Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 14 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

15 3.2.3 Inzet van personeel Kwaliteit personeel Beoordelingscriterium: Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Zelfevaluatie Personeelsbeleid (o.a. aanstellingen, taakstellingen, benoemingen, bevorderingen, evaluatieprocedure, advies en beslissingsorganen) Impact van inhoudelijke, onderwijskundige en didactische kwaliteiten bij aanstelling en bevordering, evaluatie en opvolging van het personeel Beleid met betrekking tot de inzet van het personeel voor onderwijsactiviteiten Belemmerende factoren voor het voeren van een goed personeelsbeleid Professionalisering van het personeel Deskundigheid van het onderwijzend personeel (vakinhoudelijk, onderwijskundig en didactisch) Betrokkenheid van het onderwijzend personeel Technische, administratieve en organisatorische deskundigheid van de personeelsleden Introductie en begeleiding van nieuwe personeelsleden *Begeleiding van het assisterend personeel bij hun onderwijsopdracht Gelijkekansenbeleid Mogelijke bronnen Kwalificatie van het personeel:personeelsfiche, CV's van docenten, gevolgde nascholingen, aanvangsbegeleiding, nascholingsbeleid, functioneringsgesprekken, evaluatiebeleid, ev. docenten hun eigen competenties in kaart laten brengen (vanuit motiverende invalshoek en ter versterking van de opleiding) Verbinding met beroepspraktijk:aanwervingsbeleid, nominatieve lijst met overzicht opdrachten en beroepspraktijken, aanvragen voor erkenning nuttige ervaring... Tips bij het beschrijven van dit facet Beschrijf waar en hoe de docenten in voldoende mate een link leggen met de professionele praktijk waarvoor wordt opgeleid. Beschrijf doelstellingen en aantoonbare resultaten van het personeels- en scholingsbeleid gericht op het bevorderen van de onderwijskundige kwaliteiten van de docenten. Beschrijf het beleid, maar ook resultaten van evaluaties. Toon aan dat de specialisaties in het docententeam voldoende breed is in functie van de eindcompetenties van opleiding _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 15 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

16 Kwantiteit personeel Beoordelingscriterium: Er wordt voldoende personeel beschikbaar gesteld voor de opleiding. Zelfevaluatie Omvang van het personeelsbestand; Omvang van het personeelsbestand in verhouding tot de studentenaantallen; Verhouding tussen de verschillende personeelscategorieën; Verhouding voltijds-deeltijds personeel; Omvang en percentage gastprofessoren; Leeftijdstructuur; Aandeel verschillende personeelscategorieën in onderwijs (zie o.a. tabellen als bijlage); Tips bij het beschrijven van dit facet Onderbouw dat de beschikbare mankracht voldoende is om alle onderwijs- en begeleidingstaken uit te voeren (verwijs naar de nominatieve personeelslijst). Bereken bijvoorbeeld de ratio docenten/cursisten. Geef aan dat afspraken bestaan om voldoende mankracht te waarborgen. Analyseer evaluatieresultaten. Sterke en zwakke punten bij onderwerp inzet van personeel: Oordeel inzet van personeel: Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 16 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

17 3.2.4 Voorzieningen Materiële voorzieningen Beoordelingscriterium: De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Zelfevaluatie Beleid inzake huisvesting en materiële voorzieningen; Omvang en kwaliteit (= aangepastheid aan de doelstellingen van de opleiding) van o onderwijsruimten o practicumruimten en laboratoria o kunstateliers o bibliotheekvoorzieningen o boeken-, tijdschriften- en databestanden o zelfstudiecentra o computerfaciliteiten Studenten- en docentenfaciliteiten; Bereikbaarheid van de faciliteiten; Omvang van de beschikbare financiële middelen Mogelijke bronnen Huisvesting en materiële voorzieningen:vorige doorlichting, eventueel ook deze van de hospiteerschool, lokalen in medegebruik, aankoop didactisch materiaal, computerpark, OLC, mediatheek Tips bij het beschrijven van dit facet Evalueer de kwaliteit van de onderwijsvoorzieningen in functie van de realisatie van de eindcompetenties van de opleiding. Beschrijf de ICT-voorzieningen. Beschrijf belemmerende factoren die aangewezen werkvormen in het gedrang kunnen brengen. Maak gebruik van bestaande evaluatieresultaten Studiebegeleiding en informatievoorziening Beoordelingscriterium: De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. Zelfevaluatie Informatie aan abituriënten/potentiële cursisten door opleiding/centrale diensten; Instroombegeleiding; _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 17 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

18 Informatie en advisering tijdens de opleiding door opleiding/centrale diensten; Bruikbaarheid van de studiegids; Communicatie van de onderwijsdoelstellingen, onderwijs- en examenreglement/regeling; Studiebegeleiding tijdens de opleiding door de opleiding/centrale diensten; Begeleiding van cursisten tijdens evaluatiemomenten; Begeleiding inzake flexibele leertrajecten; Psychosociale begeleiding; Ombudsfunctie; (Organisatie en begeleiding van internationale uitwisseling van cursisten (met inbegrip van begeleiding en integratie van buitenlandse cursisten)). Mogelijke bronnen Studiebegeleiding:Trajectbegeleiding, taalbeleid, OLC, ELO, mediatheek, ad valvas, ombudsman, verslagen vakvergaderingen... Tips bij het beschrijven van dit facet Beschrijf de doelstellingen, uitvoering en resultaten van de studiebegeleiding. Beschrijf beknopt het beleid ter zake en de uitvoering ervan. Staaf (aan de hand van doorstroomcijfers) dat het beleid een positief effect heeft. Onderbouw dat de cursisten voldoende informatie krijgen over het studieprogramma (o.a. keuzemogelijkheden, vervolgopleidingen en loopbaan). Indien dit aanwezig is, beschrijf het cursistenvolgsysteem. Geef aan dat het effectief en informatief is. Toon aan dat de cursisten tijdig geïnformeerd worden over de eigen studievoortgang. Sterke en zwakke punten bij onderwerp voorzieningen: Oordeel voorzieningen: Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 18 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

19 3.2.5 Interne kwaliteitszorg Kwaliteitssysteem Beoordelingscriterium: Er is voorzien in een systeem van interne kwaliteitszorg, waarbij mede aan de hand van toetsbare streefdoelen en periodieke evaluaties verbetermaatregelen worden getroffen. Zelfevaluatie Beschrijving van het kwaliteitsbeleid en de aanpak van de interne kwaliteitszorg; Gedepersonaliseerde samenvatting van de meetresultaten van de opleiding. Mogelijke bronnen Kwaliteitsplanning op middellange termijn Evaluatie van de kwaliteitsplanning Bijsturing van de kwalteitsplanning Jaarlijkse actieplannen Evaluatie van de kwaliteitsplanning Communicatie naar alle geledingen Evaluatie van de kwaliteitssysteem Tips bij het beschrijven van dit facet Geef een beschrijving van de interne kwaliteitszorgprocedures, onderbouw het cyclisch karakter. In dien het CVO een kwaliteitshandboek hanteert, kan hier naar verwezen worden. Beschrijf met welke regelmaat de opleiding geëvalueerd wordt. Onderbouw dat de interne kwaliteitszorg zo is opgezet dat evaluaties daadwerkelijk leiden tot het vaststellen van tekorten waar verbeteracties rond opgezet worden. Beschrijf procedures, verantwoordelijkheden en toon aan met concrete voorbeelden waar verbeteringen werden doorgevoerd. Formuleer toetsbare streefdoelen en leg hierin prioriteiten. Geef ook aan hoe de realisaties van verbeteracties opgevolgd worden. Wie bevraagd wordt heeft recht op een terugkoppeling. Vaak worden cursisten en/of andere betrokkenen niet geïnformeerd over de verwerkte gegevens. Denk ook aan het systematisch bevragen van het werkveld en de afgestudeerden _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 19 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

20 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Beoordelingscriterium: Bij de interne kwaliteitszorg worden medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Zelfevaluatie Functioneren van de bij de interne kwaliteitszorg betrokken raden en commissies (met inbegrip van de cursistenparticipatie); Betrokkenheid van het personeel bij de besluitvorming en de evaluaties in het kader van de interne kwaliteitszorg; Betrokkenheid van cursisten bij de besluitvorming en de evaluaties in het kader van de interne kwaliteitszorg, in het bijzonder de onderwijsevaluaties en curriculumvernieuwingen; Betrokkenheid van alumni en het beroepenveld bij onderwijsevaluaties en curriculumvernieuwingen; Contacten tussen de opleiding en de alumni/het beroepenveld. Mogelijke bronnen Verslagen van interne en externe overleggroepen, tevredenheidsenquêtes Tips bij het beschrijven van dit facet Beschrijf hoe relevante belanghebbenden betrokken worden bij de kwaliteitszorg. Sterke en zwakke punten bij onderwerp interne kwaliteitszorg: Oordeel interne kwaliteitszorg: Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 20 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

21 3.2.6 Toetsing Toetsbeleid Beoordelingscriterium: Het toetsbeleid is erop gericht dat de toetsing en de beoordeling valide, betrouwbaar en voor studenten inzichtelijk zijn. Tips bij het beschrijven van dit facet Neem het evaluatiereglement niet zomaar integraal over in het dossier (= bijlage), maar beschrijf eerder hoe het tot stand gekomen is, de manier waarop het geëvalueerd en bijgestuurd wordt. Beschrijf het geheel van toetsen, beoordelingen en examens. Toon daarbij aan dat er vastgesteld kan worden/gewaarborgd is dat de beoogde eindcompetenties van de opleiding bij het afstuderen gerealiseerd zijn. Beschrijf hoe consistentie in de beoordeling gewaarborgd is, bv. Toetscriteria, afspraken tussen collega s, Onderbouw dat de toetsing aansluit op en past bij de inhoud en de leerdoelen van de verschillende programmaonderdelen. Verwijs naar het toetsbeleid en of gebruik uitkomsten van onderwijsevaluaties. Er wordt voldoende en tijdige feedback op de toetsresultaten gegeven aan de studenten. Beschrijf de organisatie van de toetsing (herkansingen, bekendmaken van de uitslag, ) Afsluitende toetsing Beoordelingscriterium: De afsluitende vormen van toetsing weerspiegelen de beoogde leerresultaten. Zelfevaluatie Organisatie van toetsen en examens; Verschillende evaluatievormen in relatie tot de doelstellingen van de opleidingsonderdelen en de opleiding als geheel: concept, gerichtheid van de evaluatie op het (geïntegreerd) toetsen van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, moeilijkheidsgraad; Criteria en wijze van beoordeling door de evaluatoren; Criteria en wijze van beoordeling door de examencommissie; Transparantie van de evaluatie: o bekendheid van de eisen verbonden aan de evaluatie bij de studenten; o bekendheid van de evaluatieprocedures bij studenten en personeel; Kwaliteitsbewaking van het toetsgebeuren _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 21 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

22 Tips bij het beschrijven van dit facet Toon aan dat de eindcompetenties die de cursisten verworven hebben, overeenkomen met de beoogde eindkwalificaties van de opleiding. Maak gebruik van het alumnionderzoek, analyses van eigen eindwerken, Sterke en zwakke punten bij onderwerp toetsing: Oordeel toetsing: Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) Algemene conclusie De kwaliteit van de opleiding is Onvoldoende, voldoende. (Gewogen en gemotiveerd.) VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 22 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

23 3.3 Definities voor de beoordeling Bij de beoordeling worden de volgende definities gehanteerd. Deze definities hebben zowel betrekking op de scores van de onderwerpen en facetten als op de scores van de opleiding in totaal. Basiskwaliteit De kwaliteit die in internationaal perspectief redelijkerwijs verwacht mag worden van een HBO5-opleiding binnen het hoger onderwijs. Onvoldoende De opleiding voldoet niet aan de basiskwaliteit. Voldoende De opleiding voldoet aan de basiskwaliteit _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 23 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

24 4 Samenstelling van de beoordelingscommissie Het is van belang dat de beoordelingscommissie op een dusdanige manier wordt samengesteld dat een zinvolle beoordeling door peers kan ontstaan, waarbij de commissie voldoende onafhankelijk is. De NVAO stelt een commissie samen voor de beoordeling van de om te vormen opleidingen. Deze commissie wordt per opleiding aangevuld met een opleidingsspecifieke referent. Aan de beoordelingscommissie en de referenten worden de volgende eisen gesteld: 1) de commissie bestaat uit ten minste drie leden: ten minste twee gezaghebbende deskundigen en een student; 2) de commissie, aangevuld met de referent, beschikt over de volgende deskundigheid: a) deskundigheid ten aanzien van nationale en internationale ontwikkelingen in het vakgebied, b) werkvelddeskundigheid in het voor de opleiding relevante beroepenveld, c) ervaring met het geven en ontwikkelen van onderwijs op het HBO 5 -niveau (eventueel het professionele bachelorniveau) en deskundigheid ten aanzien van de door de opleiding gehanteerde onderwijsvorm(en) 4, d) visitatie- of auditdeskundigheid; 3) de commissie en de referenten zijn onafhankelijk (de leden en referenten hebben ten minste vijf jaar geen banden gehad met de instelling waartoe de opleiding behoort). De beoordelingscommissie wordt begeleid door een procescoördinator van de NVAO, eventueel aangevuld met een onafhankelijke secretaris. 4 Hieronder worden bijvoorbeeld afstandonderwijs, werkplekleren, flexibel onderwijs of competentiegericht onderwijs verstaan. VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 24 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

25 5 Beoordelingsproces 5.1 Informatiedossier De opleiding presenteert ten behoeve van de beoordeling door de commissie een informatiedossier over de opleiding. Het informatiedossier dient de onderwerpen en facetten van het beoordelingskader voor voor tot HBO 5 om te vormen opleidingen te volgen. Dit dossier bevat een (zelf)evaluatie van de bestaande om te vormen opleiding. Daarnaast worden keuzes in verband met de beoogde omgevormde opleiding gemotiveerd. De opleiding wordt tevens gepositioneerd ten opzichte van bestaande (en nieuwe) opleidingen in binnen- en buitenland. Het informatiedossier is een op zichzelf staand document, dat zelfstandig te lezen is. Het informatiedossier is het handvat om de peers te laten oordelen over de inhoud en de kwaliteit van de opleiding. Het moet een document zijn waaraan de belanghebbenden zich gecommitteerd hebben. De omvang van het informatiedossier is maximaal 30 pagina s, exclusief bijlagen. 5.2 Verplichte bijlagen bij het informatiedossier Het informatiedossier bevat de volgende verplichte bijlagen: 1) gemeenschappelijk opgestelde domeinspecifieke leerresultaten; 2) beoogde leerresultaten van de opleiding; 3) schematisch overzicht van het totale programma; 4) inhoudsbeschrijving van de onderdelen van het programma voor ten minste de eerste helft van de opleiding, met vermelding van leerresultaten, leerdoelen, werkvorm(en), wijze van toetsing, voorgeschreven literatuur, docent(en) en studiepunten; 5) ECTS-fiches (indien ingeschaalde beroepskwalificatie voorhanden is); 6) literatuurlijst (verplicht / aanbevolen); 7) onderwijs- en examenregeling (OER), centrumreglement of schoolreglement; 8) overzicht van het in te zetten personeel met naam, functie, omvang aanstelling, graad en deskundigheid; 9) kwaliteitszorgplan; 10) verslagen van essentieel overleg in relevante commissies / organen _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 25 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

26 5.3 Mogelijkheid tot toelichtend gesprek en locatiebezoek De beoordelingscommissie vormt in principe een voorlopig oordeel over de opleiding op grond van de bestudering van het informatiedossier. Indien de commissie het nodig acht kan zij aanvullende informatie opvragen. Het voorlopige oordeel kan eventueel worden geverifieerd en gecompleteerd tijdens een toelichtend gesprek, dat indien noodzakelijk kan worden aangevuld met een locatiebezoek. Het locatiebezoek vindt alleen plaats als het informatiedossier tezamen met het toelichtende gesprek onvoldoende informatie opleveren. Indien een toelichtend gesprek wordt georganiseerd, nodigt de beoordelingscommissie de opleiding hiertoe uit. De beoordelingscommissie kan hiervoor gespreksdeelnemers met een verschillende achtergrond uitnodigen. Een aanvullend locatiebezoek duurt in principe een dag. De beoordelingscommissie spreekt dan in de regel met het opleidingsmanagement, de opleidingscommissie (of een soortgelijke werkgroep), docenten, studenten en vertegenwoordigers van het beroepenveld. De delegaties van de opleiding bestaan uit ongeveer zes personen. Aan het einde van het locatiebezoek koppelt de voorzitter van de beoordelingscommissie het algemene oordeel en de onderliggende overwegingen op beknopte wijze terug aan de opleiding. De precieze omvang van het toelichtende gesprek en het aanvullende visitatiebezoek en de verdere inrichting van de gesprekken worden bepaald in overleg tussen de contactpersoon van de instelling en de NVAO. 5.4 Beoordelingsrapport De secretaris van de beoordelingscommissie stelt een beoordelingsrapport op. Het rapport heeft als voornaamste inhoud de oordelen van de commissie op de onderwerpen. De commissie geeft daarbij een onderbouwing op basis van het informatiedossier van de opleiding, eventueel aangevuld met het gesprek / de gesprekken met devertegenwoordigers van de opleiding. In het rapport zijn aansprekende en representatieve voorbeelden opgenomen. Het beoordelingsrapport wordt voorafgegaan door een beknopt samenvattend oordeel over de kwaliteit van de opleiding. Indien er verbeteracties mogelijk zijn, dan neemt de commissie in een aparte paragraaf aanbevelingen op. Verder bevat het rapport de basisgegevens over de opleiding (zie paragraaf 2.2.1), een scoretabel met de commissieoordelen, een overzicht van het bestudeerde materiaal, de onafhankelijkheidsverklaringen van de commissieleden (en de secretaris), eventueel aangevuld met informatie over de datum / data van het gesprek en het locatiebezoek en de namen van de gespreksdeelnemers. De NVAO stuurt het beoordelingsrapport aan het bestuur van de instelling, nadat alle commissieleden hebben ingestemd met de inhoud van het rapport. De instelling krijgt de gelegenheid om te reageren op feitelijke onjuistheden in het rapport, waarna de voorzitter van de commissie het rapport definitief vaststelt. Of doet de NVAO dat? Het rapport wordt ondertekend door de voorzitter en de secretaris van de commissie. 5.5 NVAO-besluitvorming De NVAO kan twee mogelijke besluiten nemen: een positief oordeel of een negatief oordeel. VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO 26 van _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier

27 _Het_schrijven_van_een_omvormingsdossier 27 van 28 VDKVO, GO!, POV, OVSG, VOCVO!

28 Inhoud 1 Inleiding Verduidelijking Doelstelling Doelgroep Opzet Beoordelingskader voor tot HBO5 om te vormen opleidingen Basisgegevens over de opleiding Administratieve gegevens van de opleiding Administratieve gegevens van de instelling(en) Onderwerpen en facetten van het beoordelingskader Beoogde leerresultaten Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Toetsing Algemene conclusie Definities voor de beoordeling Samenstelling van de beoordelingscommissie Beoordelingsproces Informatiedossier Verplichte bijlagen bij het informatiedossier Mogelijkheid tot toelichtend gesprek en locatiebezoek Beoordelingsrapport NVAO-besluitvorming... 26