Wft Consumptief Krediet

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Koen Vink 30 mei 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Consumptieve kredietverlening De markt Klantprofiel Inkomsten en lasten Berekening maximaal krediet Risicobeheersing Soorten consumptief krediet Algemeen Aflopend krediet Doorlopend krediet Rekening-courantkrediet Credit card Hypothecair krediet Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Consumptieve kredietverlening Wat is een krediet...? Een krediet is "een uitstel van betaling van een geldsom of goed, tegen betaling van een kredietvergoeding. Wat is een consumptief krediet...? "Het lenen van geld door particulieren voor een consumptief doel". Consumptieve kredieten zijn onder andere te verdelen in: geldkrediet goederenkrediet Wettelijk is vastgelegd dat een consumptief krediet verantwoord en passend moet zijn. Het te lenen bedrag moet aansluiten bij de financiële positie van de klant. Een consumptief krediet kent meestal geen of weinig zekerheden. Het is daarom erg belangrijk dat de kredietverlener zich ervan overtuigt dat de kredietnemer de lening (inclusief rente) uiteindelijk kan terugbetalen. Door deze analyse goed uit te voeren wordt overkreditering voorkomen! Een kredietverlener zal vaste inkomsten meetellen bij het vaststellen van het kredietbedrag. Deze vaste inkomsten zijn: vast netto jaarinkomen vaste dertiende maand vaste overwerkvergoeding Inkomsten met een specifiek doel of die onregelmatig zijn tellen niet mee, onder andere: vakantiegeld zorgtoeslag reiskostenvergoeding Begrippen De klant die een lening afsluit is de kredietnemer en de kredietverstrekker is de kredietgever. Het bedrag dat de klant leent, heet de kredietsom. Voor de lening betaalt de klant een kredietvergoeding. Het totale bedrag dat de klant aan het eind van de looptijd heeft betaald, is het contractbedrag. Meestal betaalt de klant maandelijks een bedrag aan de kredietgever, dit is het termijnbedrag. Voorbeeld Marjolein (30 jaar) sluit een lening af (zij is kredietnemer) van 5.000,- (kredietsom) met een looptijd van vierentwintig maanden. Ze doet dit bij de XYZ-bank (kredietverstrekker). Elke maand betaalt zij 242,91 (termijnbedrag). Na vierentwintig maanden heeft ze 5.829,84 (contractbedrag) betaald. De kredietvergoeding die ze heeft betaald, bedraagt 829,84. Aflopend krediet Pagina 2

4 Een aflopend krediet is een krediet waarbij de lening gedurende de looptijd wordt afgelost. Na een bepaalde tijd is de lening afgelopen. Als de klant vervolgens weer geld wil lenen moet hij een nieuwe lening afsluiten. Kenmerken aflopend krediet: De kredietnemer krijgt de kredietsom in een keer tot zijn beschikking. De looptijd van de lening staat vast. Aan het einde van de looptijd is de schuld nul. Het termijnbedrag (aflossing + kredietvergoeding (= meer dan alleen rente!!)) is gedurende de looptijd gelijk. Kredietnemer kan afgeloste bedragen niet opnieuw opnemen. Vervroegd aflossen mag, maar meestal tegen extra kosten. Pagina 3

5 De markt Op de markt voor comsumptieve kredieten zijn vijf soorten aanbieders actief: 1. Banken 2. Creditcardmaatschappijen 3. Financieringsmaatschappijen: kopen op afbetaling 4. Postorderbedrijven: Otto, Wehkamp 5. Gemeentelijke credietbanken: GKB's mogen alleen leningen verstrekken aan mensen met een inkomen tot maximaal 130% van het wettelijk minimum. Distributiakanalen Consumptieve kredieten worden via verschillende distributiekanalen aangeboden: Bankkantoren: genieten veel vertrouwen van de consument... Direct writers: veelal online! Tussenpersonen: niet alleen assurantietussenpersonen, maar bijvoorbeeld ook leveranciers van duurzame consumtiegoederen. Pagina 4

6 Klantprofiel Wanneer je goed wilt kunnen adviseren op het gebied van een consumptief krediet is het belangrijk een klantprofiel op te stellen. Dit doe je in de inventarisatiefase. Bij het opstellen van dit klantprofiel komen zaken aan de orde als: Wat is de financiële positie van de klant? Heeft de klant kennis en ervaring met financiële producten? Wat zijn de korte, en lange termijn doelstellingen? Wat is de risicobereidheid van de klant? Persoonlijke gegevens Voordat de adviseur een aanvraag voor een consumptief krediet in behandeling neemt, moet hij een aantal persoonlijke gegevens van de klant verzamelen: 1. De klant zal zich altijd moeten identificeren met een geldig legitimatiebewijs. Toets dit legitimatiebewijs door middel van de VIS-toets (Verificatie Informatie Systeem) en de EVAtoets (Externe Verwijzings Applicatie). Check ook de betalingsmoraal met een BKR-toets. 2. Leeftijd van de klant: alleen meerderjarigen mogen zelfstandig handelelen.voor veel consumptieve kredieten geldt ook een maximum leeftijd...! 3. Burgerlijke staat. In verband met de verhaalmogelijkheid is het van belang te weten of de kredietaanvrager getrouwd is, geregistreerd pertnerschap is aangegaan, een samenlevingscontract heeft, of alleenstaand is. 4. Wanneer de kredietverlener twijfels heeft over de vraag of de kredietnemer zijn schulden wel zal terugbetalen, kan hij een hoofdelijke medeschuldverbintenis eisen van de partner of evt. ouder van de aanvrager. Financiële positie Voor het verstrekken van een consumptief krediet is het vaststellen van de financiële postitie van de aanvrager van groot belang. De financiële positie bestaat uit: de inkomsten uit arbeid, het eventuele vermogen en de uitgaven. Je stelt niet alleen vast wat de positie op dit moment is, maar probeert er ook een inschatting te maken voor de langere termijn. Kennis en ervaring Voor een volledig klantprofiel moet je ook weten welke kennis en ervaring de klant heeft met financiële producten. Wekle producten heeft hij al lopen? Wat weet hij ervan? Kan hij die kennis aantonen? (=> Vraag door en stel controlevragen!). Doelstellingen Voor het afsluiten van een consumptief krediet moet je het bestedingsdoel van de klant achterhalen. Past het aangeboden krediet wel bij dit doel? Bekijk onderstaand fragment. Wat is hier fout gegaan? Pagina 5

7 Risicobereidheid De adviseur dient ook de mate van risicobereidheid van de klant te achterhalen. Dit is een belangrijke vraag voor het adviseren van een krediet. Kan je aanbieding bijvoorbeeld een product zijn op basis van beleggingen, of ligt de klant er 's nachts wakker van als de koersen laag staan...?! Welk gevoel heeft de klant zelf over zijn toekomstige situatie? Hoe schat hij zelf het risico van eventuele arbeidsongeschiktheid in...? Toekomstige situatie Het gaat er bij het verstrekken van een consumptief niet alleen om dat de klant op korte termijn aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen, maar ook dat dat op langere termijn zo is. Met andere woorden: hoe ziet zijn toekomstige situatie eruit? Kijk hierbij naar: veranderingen in gezinssituatie: in welke levensfase verkeert de klant, zijn er kinderen in het verschiet? veranderingen in werksituatie: hoe zeker is de baan? Zijn er goede promotie-, en carriërekansen? overige toekomstige situatie: een klant kan persoonlijke wensen hebben die problemen kunnen opleveren. Bijvoorbeeld: eerst wordt een PL afgesloten voor een dure boot, maar de klant wil over enkele jaren ook een eigen huis kopen... => Is dit een goede combinatie? Pagina 6

8 Inkomsten en lasten Berekening maximaal krediet Pagina 7

9 Risicobeheersing Pagina 8

10 Soorten consumptief krediet Algemeen Voordat we over de soorten consumptief krediet gaan praten is het goed een aantal belangrijke begrippen nader te bekijken. Kredietsom De kredietsom heeft per soort consumptief krediet een andere betekenis. Bij een aflopend krediet wordt hieronder verstaan het bedrag dat bij het aangaan van de kredietovereenkomst aan de kredietnemer wordt uitbetaald. Bij een doorlopend krediet wordt onder de kredietsom verstaan de hoogte van de overeengekomen limiet waarover de kredietnemer maximaal kan beschikken. Bij een aflopend goederenkrediet is de kredietsom de aakoopwaarde van het aangeschafte consumptiegoed (minus eventuele aanbetaling). Betalingstermijn De betalingstermijn is de in de kredietovereenkomst opgenomen termijn waarin de kredietnemer betalingen moet voldoen. Dit kan maandelijks-, per kwartaal-, of bijvoorbeeld ook per jaar zijn. Termijnbedrag Het termijnbedrag is het bedrag dat de kredietnemer per afgesproken betalingstermijn verschuldigd is. Dit termijnbedrag heeft per soort consumptief krediet een andere samenstelling (rente, aflossing, kredietvergoeding, etc.) Hier komen we op terug bij de bespreking van de verschillende soorten consumptief krediet. Kredietvergoeding De vergoeding die een kredietverstrekker berekent wordt vaak rente genoemd. Deze rente (= "nominale rente") bestaat uit de volgende componenten die gezamenlijk de kredietvergoeding vormen: marktrente kosten kredietverstrekker provisie tussenpersoon opslag debiteurenrisico opslag overleidensrisico winstopslag kredietverstrekker Soorten consumptief krediet Aflopend krediet Doorlopend krediet Vast krediet Geldkrediet persoonlijke lening Geldkrediet rekening courant vaste termijn variabele termijn studentenkrediet Geldkrediet Hypotheek verzekerd krediet polisbelening Pagina 9

11 Aflopend krediet Doorlopend krediet Vast krediet Goederenkrediet huurkoop koop op afbetaling Goederenkrediet thuiswinkelkrediet vaste klantenkaart Aflopend krediet Een aflopend krediet is een kredietvorm waarbij een vast bedrag voor een eenmalige uitgave wordt geleend. Bij het aangaan ervan staat vast: 1. Kredietsom 2. Rentepercentage 3. Looptijd => De klant weet dus perfect waar hij aan toe is. Tussentijds geld opnemen van een aflopend krediet is niet mogelijk. Productkenmerken aflopend krediet op een rij: Kredietsom wordt in een keer uitgekeerd. Looptijd en rentepercentage staan vast. Minimale kredietsom bedraagt 1.000,-. (maandelijkse) Termijnbedragen gedurende de looptijd zijn vooraf vastgesteld. (Termijnbedrag bestaat uit rente en aflossing. Dit kan annuïtair of lineair zijn.) Tussentijds opnieuw geld opnemen is niet mogelijk. Vaak geïntegreerde overlijdensrisicoverzekering. ("kwijtscheldingsfaciliteit") Tussentijds extra aflossen meestal toegestaan. Soorten aflopend krediet Er bestaan drie soorten aflopend krediet: 1. Persoonlijke lening (is meest voorkomenden vorm!) 2. Huurkoop (goederenkrediet) 3. Koop op afbetaling (goederenkrediet) Aflopend krediet in relatie tot de behoefte Het is altijd belangrijk dat een geldverstrekker een product adviseert dat aansluit bij de behoefte van de klant! Dit is het resultaat van een goede inventarisatie. Wanneer de klant voor een eenmalige aankoop van een duurzaam consumptiegoed (of voor een eenmalige afbetaling van acute schulden) geld nodig heeft, is een aflopend krediet een goed optie. Een aflopend krediet (lees: persoonlijke lening) geeft de kredietnemer zekerheid. Hij weet wat de looptijd is en wat zijn termijnbedragen zullen zijn. Hij weet dus vooraf wanneer hij van zijn schuld af is en wat het hem netto gaat kosten! Doorlopend krediet Pagina 10

12 Met een doorlopend krediet heeft de kredietnemer de mogelijkheid om tot aan de kredietlimiet geld op te nemen. Het doorlopend kedriet kan ineens, of in gedeelten worden opgenomen. Een doorlopend krediet kan handig zijn wanneer je niet gelijk al het geld nodig hebt, en ook niet precies weet wanneer je wat exact nodig hebt. Denk bijvoorbeeld aan de kosten van een verbouwing. Productkenmerken op een rij: Opnames zijn mogelijk tot aan maximaal de afgesproken limiet. Onbeperkt aflossen is mogelijk zonder extra kosten. Maandelijkse betaling van het termijnbedrag. Rentepercentage is afhankelijk van de rentestand in de markt. Dit kan dus tussentijds wijzigen. Kredietlimiet minimaal 1.000,- en maximaal (meestal) ,-. Maximale leeftijd bij afsluiten. Klant ontvangt een maandelijks overzicht. Doorlopende kredieten zijn er in twee varianten: 1. Krediet met een vast termijnbedrag: het maandelijkse termijnbedrag is een vast percentage (vaak 2%) van de kredietlimiet. 2. Krediet met een variabel termijnbedrag: het maandelijkse termijnbedag is een vast percentage van het uitstaande debetsaldo. Voorbeeld: Hakan koopt een auto. Hij gaat hiervoor een doorlopend krediet aan van ,-. De auto kost slechts 8.500,- en dit is dus ook wat hij in eerste instantie opneemt. Het termijnbedrag bedraagt 2% van de kedietlimiet / het uitslaande debetsaldo. => Vast termijnbedrag: Hakan betaalt maandelijks 240,- (kredietvergoeding en aflossing). => Variabel termijnbedrag: Hakan betaalt als eerste maandtermijn 170,- (kredietvergoeding en aflossing). We nemen aan dat deze 170,- is opgebouwd uit 120,- aflossing en 50,- kredietvergoeding. Wat is het termijnbedrag van maand twee? Looptijd De looptijd van een doorlopend krediet is variabel, omdat heropnames mogelijk zijn. Bij het verstrekken van een doorlopend krediet is de kredietverlener wel wettelijk verplicht een theoretische looptijd te geven. Deze looptijd wordt berekend op basis van: een gelijkblijvende rente, de gehele kredietlimiet wordt in een keer opgenomen, en er worden geen tussentijdse heropnames gedaan. Zo heeft de klant een indicatie... Maar in de praktijk zijn deze zaken nooit constant en kent een doorlopend krediet dus geen vaste looptijd. Rekening-courantkrediet Rekening-courant krediet wordt in de volksmond ook wel de mogelijkheid tot "rood staan" genoemd. Rekening-courantkrediet betekent dus: je hebt een betaalrekening met daarbij de mogelijkheid om rood te staan. Deze roodstand heet ook wel debetstand! De mate waarin een klant rood mag staan wordt kredietruimte of bestedingsruimte genoemd. Pagina 11

13 Salariskrediet De meest voorkomende vorm van rekening-courantkrediet is het zogenaamde salariskrediet. Het betreft hier de mogelijkheid om tot een vooraf afgesproken maximum rood te staan op de betaalrekening. Kenmerken salariskrediet: Wordt meestal gelijk afgesloten bij het openen van een betaalrekening. De kredietlimiet wordt bepaald door de verhouding tussen het inkomen en de vaste lasten van de kredietnemer. Er moet een regelmatige storting van het salaris op de rekening plaatsvinden. Voorwaarde voor het aanhouden van het salariskrediet is dat er minimaal een maal per drie maanden een creditsaldo op de rekening is! Credit card Een creditcard is een manier van betalen waaraan een kredietfaciliteit gekoppels is. De creditcard is niet rechtstreeks aan de betaalrekening gekoppeld. Als er geen geld meer op je betaalrekening staat, kun je met je creditcard nog wel geld opnemen...! De limiet van een creditcard hangt af van het inkomen en de vaste lasten van de klant. Wanneer met de maatschappij is afgesproken dat het volledige bedrag aan het einde van iedere maand wordt afgeschreven, noemen we de kaart een charge card. Er is dan feitelijk slechts sprake van een uitgestelde betaling. Wanneer je hebt afgesproken dat het credit saldo in maandelijkse termijnen wordt terugbetaald, spreken we van een echte creditcard. Soorten creditcards Creditcards worden door drie soorten instelling uitgegeven: 1. Zelfstandig opererende creditcardmaatschappijen. 2. Banken. 3. Uitgevers van vaste klantenkaarten. Zelfstandig opererende creditcardmaatschappijen Voorbeelden van zelfstandig opererende creditcard maatschappijen zijn: Mastercard, Visa, American Express en Diners Club. Deze maatschappijen geven de volgende soorten creditcards uit: Travel- and entertainmentcards: voor gebruik op reis en voor de ontspanning. Vaak is er een reisverzekering inbegrepen als de reis met de creditcard is betaald. Co-branded cards: Deze wordt in samenwerking met andere grote bedrijven uitgegeven. Voorbeelden hiervan zijn: KLM-creditcard en ANWB-creditcard. Het belangrijkste doel van de samenwerkende bedrijven is klantenbinding! Pagina 12

14 Affinity cards: Hier staat geen klantenbinding, maar een goed doel voorop! (VB.: Greenpeace, WNF, etc.) Banken Banken bieden ook een creditcard aan. Dit doen zij in samenwerking met een creditcard maatschappij, zoals Visa of Mastercard. Op de kaart staat naast het logo van de bank tevens het logo van de creditcard maatschappij. Nadelen creditcard Naast de bekende voordelen, kent het gebruik van een creditcard ook nadelen. De belangrijkste zijn: Hoge rente op openstaande bedragen. Extra kosten bij opnemen van contant geld. Het risico van "het ene gat met het andere vullen". Hypothecair krediet Pagina 13

15 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Koen Vink Laatst gewijzigd 30 mei 2016 om 10:20 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad leerling/student gemiddeld Pagina 14