Stageinformatiegids. vmbo groen

Transcriptie

1 1 Stageinformatiegids vmbo groen

2 2Stage-informatiegids vmbo groen Uitgave nummer 14-07

3 Stage-informatiegids vmbo groen 3 Deze stage-informatiegids is bedoeld voor informatieverstrekking aan stagebieders, leerlingen en ouder(s)/verzorger(s) in het vmbo van AOC Oost. U kunt voor meer informatie ook contact opnemen met de stagecoördinator op locatie. Zie voor de adressen bijlage 1 achter in deze gids of kijk op onze website: Aan de informatie in deze gids kunnen geen rechten worden ontleend. De gegevens dienen als ondersteuning.

4 4Stage-informatiegids vmbo groen Inhoudsopgave 1. AOC Oost 5 2. Het onderwijsconcept 7 3. Stagevormen 8 4 Organisatie van de stage 9 5 Taken betrokkenen Klachtenregeling Erkenning leerbedrijven Beloning/vergoeding Verzekeringen Onveilige situaties 19 Bijlage 1 Adressen AOC Oost locaties 20 Bijlage 2 Bepalingen stage overeenkomst vmbo 21 Bijlage 3 Begrippenlijst 25 Bijlage 4 Stage- en werktijden 27 Bijlage 5 Buitenlandstage 29 Bijlage 6 Relevante websites 30

5 1. AOC Oost 5 AOC Oost verzorgt voorbereidend en middelbaar beroepsonderwijs voor natuur, voeding en leefomgeving op de vestigingen in Almelo, Borculo, Doetinchem, Enschede en Twello. Ook wordt onderwijs-op-maat geboden voor bedrijven, organisaties en volwassenen door Groeipunt, een onderdeel van AOC Oost. Het College van Bestuur en de Centrale Diensten zijn gevestigd in Lochem. AOC Oost heeft 543 medewerkers en ruim 5600 leerlingen, studenten en deelnemers. AOC Oost werkt op een zodanige wijze dat de leerlingen, studenten en deelnemers succesvol zijn door onze opleidingen, bedrijven met onze samenwerking en medewerkers bij hun werk. 1.1 Leerwegen Binnen het vmbo-groen onderwijs kennen we verschillende leerwegen: Basis Beroepsgerichte Leerweg (BB) De Basisberoepsgerichte leerweg is voor de leerling die heel praktisch is ingesteld en het liefst met de handen werkt. In verhouding wordt veel aandacht aan de praktijk besteed. Ook de algemene vakken worden op een praktische manier ingevuld. De leerling werkt opdracht gestuurd en wordt opgeleid voor 2-jarig mbo. Kader Beroepsgerichte Leerweg (KB) Leerlingen die graag leren door praktisch bezig te zijn, kunnen kiezen voor de kaderberoepsgerichte leerweg. Naast algemene vakken krijgen leerlingen een beroepsgericht programma. De KB leerweg is zelfsturend werkend en leidt op voor 3-jarig mbo. Gemengde leerweg (GL) De gemengde leerweg biedt naast meer algemene vakken ook een beroepsgericht programma. Een combinatie dus van denken en doen. Voor leerlingen die meer theorie aan kunnen en vaak al weten welke richting ze op willen. De GL is zelfstandig werkend en leidt op voor 4-jarig mbo of HAVO leerjaar 4 als er een extra theoretisch vak erbij gekozen wordt. Leerwerktraject (LWT) Leerlingen die het leerwerktraject volgen, leren voor een groot deel buiten de school in de beroepspraktijk. Het LWT is een variant op de basisberoepsgerichte leerweg. Leergang vmbo/mbo2, (VM2) Het ministerie wil leerlingen stimuleren om een startkwalificatie te halen (mbo niveau II of havo diploma). Voor een aantal leerlingen biedt de VM2 leergang daarbij hulp.

6 6Stage-informatiegids vmbo groen Deze VM2 leerroute is toegankelijk voor leerlingen uit de Basisberoepsgerichte leerweg. Vanaf leerjaar 3 vmbo volgen zij een doorlopende leerroute naar het diploma mbo niveau II. Deze leerlingen krijgen les op één locatie met een zelfde team docenten met een afgestemd pedagogisch didactische aanpak. Doordat er geen knip ervaren wordt tussen het vmbo en het mbo kan er effectiever gewerkt worden en kunnen leerlingen tijdwinst boeken in het behalen van de startkwalificatie. Op de locatie in Enschede en Twello wordt deze leergang aangeboden. 1.2 Sectorraad AOC Oost kent één sectorraad die bestaat uit vertegenwoordigers uit de verschillende branches van het bedrijfsleven en een vertegenwoordiger van ouder(s)/verzorger(s). De Sectorraad heeft als taak mede de kwaliteit van de opleiding te bewaken. Voor een aantal zaken hebben zij adviesrecht. De Sectorraad functioneert onder het College van Bestuur. Voor verdere informatie verwijzen we naar het Reglement ten aanzien van de Sectorraad. Deze is op te vragen bij de Centrale Services. Adresgegevens vindt u op de website:

7 2. Het onderwijsconcept 7 De stage is in het vmbo een voorbereiding op een vervolgopleiding en het mogelijke beroep dat de leerling gaat kiezen. In het onderwijs van de vmbo opleidingen van AOC Oost wordt gewerkt met een systeem waarbij de ervaring en de informatie uit het beroep de basis van het leerprogramma van de leerling is. Bij deze vorm van onderwijs is stage een onmisbare schakel. De omvang van de stage varieert per leerweg. We gaan bij ons onderwijsconcept uit van competentiegericht opleiden. Hierbij is het leren in oefensituaties uitgangspunt bij de vormgeving van het leerproces. AOC Oost verzorgt de oefensituaties als onderdeel van het schoolexamen van het praktijkdeel de zogenaamde Groen proeve, Proeve Van Bekwaamheid. In de Proeve Van Bekwaamheid is de oefensituatie/simulatie passend bij de leerweg beschreven waarin de leerling moet functioneren. Om de Proeve van Bekwaamheid (feitelijk een schoolexamen) met succes te kunnen afronden, moet de leerling gaan oefenen in leersituaties. Bewijsstukken voor datgene wat de leerling heeft geleerd, worden verzameld in het portfolio. In het hele opleidingstraject wordt de leerling steeds zelf meer verantwoordelijk voor zijn leerproces, waarbij de leerling wordt ondersteund door de stagecoördinator, de stagedocent en de stagebegeleider van de stagebiedende organisatie. Voor de leerling realiseren we op deze manier maatwerk. 2.1 Rollen De leerling wordt tijdens de stage begeleid door verschillende personen. Stagedocent Medewerker van AOC Oost die de aansturing van de leerling voorafgaand aan de stage en tijdens de stageperiode verzorgt. Stagecoördinator Medewerker van AOC Oost die de aansturing van de stage coördineert en de eindcontrole op het proces uitvoert. De stagebegeleider De stagebegeleider is iemand van de stagebiedende organisatie die ervoor zorgt dat de leerling participeert in voldoende uitdagende oefensituaties tijdens de stage. Vooral als de oefensituaties uitdagend zijn, kunnen hieruit veel leervragen ontstaan. Zo stelt de stagebegeleider de leerling in de gelegenheid zijn competenties te ontwikkelen. De stagebegeleider reflecteert met de leerling over de opgedane ervaring.

8 8Stage-informatiegids vmbo groen 3. Stagevormen Het vmbo kent gedurende de leerloopbaan van leerlingen verschillende soorten stages. 3.1 Oriënterende stage Een stage waarbij de leerling kennis maakt met het werkveld. De keuze voor een bedrijf of instelling is vrij en niet gebonden aan de gekozen vakrichting. Een oriënterende stage geeft leerlingen de mogelijkheid breed te onderzoeken welke mogelijkheden er allemaal bestaan. 3.2 Beroepsgerichte stage Een stage die aansluit bij de gekozen vakrichting. Leerlingen maken zo kennis met een of meer beroepen die passen binnen de vakrichting en brengen direct de theorie uit de vakrichtingslessen in de praktijk. 3.3 Loopbaanoriënterende stage Een stage die aansluit bij een mogelijk te kiezen vervolgopleiding. Een leerling maakt zo kennis met een mogelijk toekomstig beroep en kan zich een beter beeld vormen of dit bij hem past. Bovendien wordt in de stage duidelijk of het beroep ook inhoudt, wat de leerling ervan verwacht. 3.4 Leervragen Tijdens de stage hebben de leerlingen regelmatig leervragen. Het doel van deze leervragen is om: Informatie uit de praktijk te verzamelen; Kennis en inzicht in bepaalde onderdelen van het bedrijf te verkrijgen; Gesprekken tussen leerling en stagebegeleider te bevorderen.

9 4. Organisatie van de stage 9 Stage betekent dat de leerling ervaart hoe de dagelijkse gang van zaken in het bedrijfsleven verloopt. Werktijden worden in onderling overleg aangepast aan het type bedrijf en de sector. De leerlingen vallen onder de CAO voor wat betreft de ARBO en werktijden. (Zie bijlage 4: De wettelijke werktijden voor een stage) 4.1 De keuze van de stagebieders in alle leerwegen Het is gewenst dat de leerling in elke stageperiode bij een ander bedrijf of organisatie stage loopt. Hoe meer verschillende stageadressen, hoe meer verschillende ervaringen de leerling op doet. Een stage bij het ouderlijke bedrijf of het bedrijf waar de leerling als bijbaantje werkt, is niet toegestaan. Dit geldt ook voor bedrijven van buren, familie en bekenden die de leerling in privésituaties goed kent. Wisseling van het stageadres of voortijdige beëindiging van de stage is niet toegestaan zonder overleg met de stagedocent en de stagecoördinator. De voortgang wordt begeleid door de stagedocent. 4.3 Erkenning stagebieders LWT en VM2 Binnen het vmbo moeten de stages van de leerlingen in het Leerwerktraject (LWT) en VM2 plaatsvinden op erkende stagebedrijven. Aequor is het kennisen communicatiecentrum dat zorg draagt voor de erkenning en registratie van stagebedrijven in de agrarische sector. Dit geldt voor zowel bedrijven in Nederland als in het buitenland. Bedrijven buiten de agrarische sector moeten erkend zijn binnen de eigen brancheorganisatie. 4.4 N@tschool N@tschool is de elektronische leeromgeving van AOC Oost. De leerlingen kunnen hier (aanvullende) informatie vinden over de lessen en opdrachten inleveren. De leerlingen bewaren in N@tschool hun bestanden en hebben zo de mogelijkheid om daar op school en thuis aan te werken. 4.2 Stageplaats regelen Om de stages zo goed mogelijk tot z n recht te laten komen, wordt de stage voorbereid op school. De leerling regelt een stagebieder voor de verschillende stageperioden.

10 10 Stage-informatiegids vmbo groen 4.5 Stageovereenkomst Bij de stage zijn vier partijen betrokken: AOC Oost, de stagebieder, de leerling en de ouder(s)/verzorger(s). Door middel van de stageovereenkomst leggen de partijen hun afspraken vast met bijbehorende artikelen. Deze overeenkomst wordt in drievoud opgemaakt en dient door alle partijen ondertekend te zijn. De stagebieder ontvangt voor het begin van de stageperiode een stageovereenkomst. Één overeenkomst moet een week voorafgaand aan de start van de stageperiode op school aanwezig zijn bij de stagecoördinator. Een exemplaar is voor de leerling/ ouder(s)/verzorger(s). Bij de stageovereenkomst horen de bepalingen die in bijlage 2 zijn opgenomen. Deze bepalingen zijn ook vermeld in de stagegids. De stageovereenkomst moet voorzien zijn van de gevraagde handtekeningen voordat de leerling met de stage kan starten. 4.6 Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) De wijze waarop de stage wordt beoordeeld en de geplande stageuren die uitgevoerd moeten worden, is opgenomen in het PTA. Bij verhindering moet in overleg met de stagecoördinator de stagedag op een ander moment uitgevoerd te worden. Hiervoor staat een wijzigingsformulier op Ciao. 4.7 De eerste kennismaking Voor de eerste kennismaking neemt de leerling een brief mee van school om zich te presenteren. In de brief staan een aantal aandachtspunten die de doelen van de stage toelichten. 4.8 Stageopdracht en verslag Per periode moet een stageverslag of een stageopdracht volgens de vastgestelde richtlijnen gemaakt worden. De richtlijnen c.q. opdrachten worden per locatie op Ciao c.q. N@tschool gepubliceerd. Het stageverslag moet door de stagebieder voor gezien ondertekend worden. Hiervoor moet gebruik worden gemaakt van het formulier Dankwoord en ondertekening (is gepubliceerd op Ciao) en moet aan het verslag toegevoegd worden. 4.9 Functioneren Het functioneren van de leerling wordt besproken door de stagebegeleider, stagedocent en de leerling aan de hand van een voortgangs (reflectie) gespreksformulier, de stageopdrachten en bewijslasten. De leerling heeft het voortgangs (reflectie) gespreksformulier voorbereid vóór aanvang van het gesprek en bespreekt dit met de stagebegeleider. De verslaglegging hiervan moet in het portfolio opgenomen worden. Van het bedrijfsbezoek wordt een verslag gemaakt door de stagedocent.

11 5. Taken betrokkenen 11 Bij een stage zijn vier of vijf partijen betrokken: AOC Oost De stagebieder De leerling De ouder(s)/verzorger(s) Het kenniscentrum Aequor voor de stage van LWT en VM2 leerlingen De taken voor de betrokken partijen zijn als volgt weer te geven: 9. Voeren van een voortgangs(reflectie) gesprek met de stagebegeleider eventueel bij de stagebieder. 10.Informeren van de stagebieder over het opleidingsprogramma van de leerling. 11.Doornemen van de gang van zaken en het bespreken van de vorderingen met de stagebegeleider. 12.Onderhouden van contacten met de stagebieders. 5.1 Taken van AOC Oost 1. Coördineren van stageactiviteiten volgens de vastgestelde procedures van AOC Oost. 2. Verzorgen van voorlichting aan leerling en ouder(s)/verzorger(s). 3. Voeren van correspondentie met stagebieder en leerling. 4. Begeleiding bieden aan de leerling en de stagebieder bij plaatsing. 5. Het verzorgen van de stageopdracht voor de leerling en de beoordelingslijst voor de stagebieder. 6. Beoordelen van het stageverslag. 7. De waardering van de beoordelingslijst. 8. Zorgdragen voor de ingevulde stageovereenkomsten. 5.2 Taken van de stagebieder 1. Verzorgen van een introductie bestaande uit de volgende onderdelen: a. kennismaken; b. wegwijs maken; c. werkafspraken maken. 2. Verzorgen van een instructie voor het uitvoeren van werkzaamheden. Dit is ook voorschrift voor het verkrijgen van schadevergoeding als een leerling schade heeft veroorzaakt. Om premie en eigen risico beheersbaar en betaalbaar te laten blijven, is het voor alle partijen noodzakelijk om alert te zijn tijdens de werkzaamheden. Het juist inschatten van de ervaring bij leerlingen is belangrijk.

12 12 Stage-informatiegids vmbo groen 3. Begeleiden van de leerling in o.a.: a. het opgedragen werk; b. tempo bij de uitvoering; c. omgang met medewerkers en huisgenoten; d. controleren en nabespreken van de verrichte werkzaamheden; e. stimuleren van eigen initiatieven. 4. Onderhouden van contacten met de school. 5. Ondertekenen stageovereenkomsten. 6. Het bespreken van het functioneren met de leerling en stagedocent tijdens het stagebezoek. 7. Het bespreken van het voortgangs (reflectie) formulier met de leerling. 8. Het stageverslag ter goedkeuring ondertekenen. 9. Er op toezien dat de werkzaamheden passend zijn bij de leeftijd en het niveau van de leerling. 10.Het invullen en bespreken van de beoordelingslijst met de leerling en de school. 5.3 Taken van de leerling De leerling is zelf verantwoordelijk voor zijn leerproces, oftewel voor: 1. Het verzorgen van een stage adres. 2. Het zorgdragen voor ondertekening van de ingevulde stageovereenkomst. 3. Het melden van afwezigheid zowel bij de de school (Onderwijsservices) als bij de stagebieder en ervoor zorgdragen dat gemiste dagen worden ingehaald. Hiervoor moet de leerling het formulier Melding omzetten stagedag! opvragen bij de stagecoördinator of downloaden van Ciao. Dit formulier moet in overleg met de stagebieder ingevuld worden en vervolgens weer ingeleverd worden (eventueel per mail) bij de stagecoördinator. Dit dient voor de verplaatste stagedag te gebeuren. 4. Het voortgangs(reflectie) formulier voorbereiden en een gesprek voeren met de stagebegeleider. 5. De uitwerking van de stageopdrachten en bewijslasten aanleveren bij de stagedocent. 5.4 Rol ouder(s)/verzorger(s) U kunt er bijvoorbeeld op letten dat uw zoon/dochter op tijd begint met het zoeken van een stageplaats. Ook is het belangrijk dat uw zoon/dochter in gepaste kleding naar de stagebieder gaat. Als uw zoon/dochter afwezig is op een geplande stagedag, moet u dit melden bij de stagebieder en de school (afdeling Onderwijsservices). Wij vragen u erop te letten dat uw zoon/dochter op de stagedag geen andere afspraken plant of dat hij/zij voor een bijbaantje werkt waarmee de arbeidswet wordt overtreden. 5.5 Taken van het kenniscentrum 1. Erkennen bedrijf 2. Verwerken erkenning

13 6. Klachtenregeling 13 Wij adviseren niet met klachten te blijven rondlopen, maar deze te melden. De meeste klachten over de dagelijkse gang van zaken op de locatie zullen in onderling overleg tussen leerlingen, ouders/verzorgers, personeel en locatiedirecteur op een juiste wijze worden afgehandeld. De interne vertrouwenspersonen op de locaties zijn het eerste aanspreekpunt voor leerlingen. Bij de vertrouwenspersoon kan de leerling klachten over ongewenst gedrag, machtsmisbruik of klachten van persoonlijke aard zoals (seksuele) intimidatie, discriminerend gedrag, agressie, geweld en pesten bespreken. De interne vertrouwenspersonen op de locaties zijn: Almelo: de heer N. Vreeken en mevrouw I. Roolvink Borculo: mevrouw F. ter Horst en de heer H. te Molder Doetinchem: mevrouw H. Geels en de heer G. van den Assem Enschede: mevrouw N. Boes en de heer F. Oude Kempers Twello: mevrouw B. Geerenstein en de heer M. de Bouter De externe vertrouwenspersoon is voor zowel leerlingen en personeel het aanspreekpunt. De gegevens zijn: Mevrouw J.A. Visser Tel Op de website van AOC Oost (www. aoc-oost.nl) is de klachtenregeling opgenomen. Daarin is aangegeven bij wie een klacht kan worden ingediend en de adressen van de vertrouwenspersonen. Voor het indienen van een klacht kunt u tevens gebruik maken van het online klachtenformulier op de website van AOC Oost ( De klacht komt dan automatisch bij de juiste persoon terecht. Mocht u vragen hebben over de klachtenregeling, dan kunt u contact opnemen met de locatiedirecteur of de interne vertrouwenspersoon of mailen naar klachtenbeheer@aoc-oost.nl

14 14 7. Erkenning leerbedrijven Stage-informatiegids vmbo groen Binnen het vmbo hebben de leerlingen in het Leerwerktraject en VM2 te maken met erkende leerbedrijven. 7.1 Hoe wordt uw organisatie een erkend stagebedrijf? Biedt uw organisatie jonge mensen een uitdagende leerwerkomgeving en wilt u de jeugd een kans bieden? Vul dan het digitale aanvraagformulier in voor de erkenning tot stagebedrijf. Dit aanvraagformulier vindt u op de website van Aequor ( bij de optie zoeken door het woord aanvraagformulier in te typen. Een bedrijfsadviseur brengt vervolgens in een gesprek de mogelijkheden voor praktijkleren op uw bedrijf in kaart en bekijkt hoe uw bedrijf het praktijkleren vormgeeft. Daarnaast beoordeelt hij of zij of er een goede stagebegeleider aanwezig is. Helaas leiden niet alle aanvragen tot een erkenning; voor onze school geven kwaliteit en meerwaarde de doorslag in de beoordeling. 7.2 Voorwaarden voor erkenning als stagebedrijf De voorwaarden voor erkenning als stagebedrijf zijn onderdeel van het Erkenningsreglement Leerbedrijven voor kwalificaties in het vmbo-groen. Het complete erkenningsreglement vindt u door op de website van Aequor ( bij de optie zoeken het woord erkenningsreglement in te typen. De belangrijkste voorwaarden zijn: Voorwaarde 1 Het stagebedrijf biedt een sociaal en fysiek veilige leerwerkomgeving conform de ARBO-wet die overeenstemt met de toekomstige beroepscontext van de leerling en is afgestemd op de leerweg, het niveau en de mogelijkheden van de leerling. Voorwaarde 2 Het stagebedrijf werkt mee aan het opstellen van een bedrijfsprofiel ten behoeve van de matching leerling en stagebedrijf. Voorwaarde 3 Het stagebedrijf stelt een werkplek, deskundigheid, tijd en middelen beschikbaar voor een goede praktijkopleiding, afgestemd op de leerling. (Bron: Aequor). Voorwaarde 4 Het stagebedrijf heeft een praktijkopleider benoemd, die verantwoordelijk is voor het leerwerkproces van de leerling tijdens de stageperiode op het bedrijf, en faciliteert deze praktijkopleider.

15 15 De praktijkopleider is in staat om leeractiviteiten te coördineren en een leerwerkomgeving te creëren waarin de leerling zich persoonlijk en vakmatig kan ontwikkelen. De praktijkopleider kan zijn deskundigheid aan de hand van een diploma/certificaat of ervaring aantonen. Voorwaarde 5 Het stagebedrijf is bereid tot overleg met AOC Oost en het kenniscentrum Aequor om afspraken te maken en mee te werken aan de kwaliteitsverbetering van de beroepspraktijkvorming, met ondersteuning van de bedrijfsadviseur. Voorwaarde 6 Het stagebedrijf leidt leerlingen op een gestructureerde manier op, waarbij gebruik wordt gemaakt van een leerwerkplan of vaste werkwijze. Verder heeft Aequor tot taak om: de kwaliteit van de stageplaatsen te bevorderen; de beschikbaarheid van een toereikend aantal stageplaatsen te garanderen; het register van stageplaatsen in stand te houden; de stagebedrijven regelmatig te beoordelen; mede de stageovereenkomst te ondertekenen voor de LWT-en VM2 opleidingen. 7.3 Erkenning en registratie leerbedrijven buitenland Als u kenbaar wilt maken dat u als buitenlands bedrijf geschikt bent om Nederlandse leerlingen uit het agrarisch onderwijs een praktijkleerplaats te bieden, dan moet u een aanvraag indienen voor de erkenning als stagebedrijf. Indien u aan de criteria voldoet, wordt u opgenomen in het register van erkende buitenlandse leerbedrijven. voldoet, wordt u opgenomen in het register van erkende buitenlandse leerbedrijven. 7.4 Hoe werkt de procedure voor erkenning? U kunt uw bedrijf aanmelden via leerbedrijf-worden. Vervolgens kunt u kiezen voor de Nederlandse, Engelse, Duitse, Franse of Spaanse versie. De Nederlandse versie is te vinden onder: Bedrijven (leerbedrijf worden ). U kiest dan het digitale aanvraagformulier. De Engelstalige versie is bijvoorbeeld te vinden op de website van Aequor onder en waarna u doorklikt naar application form. De procedure van aanvraag tot erkenning duurt gemiddeld ongeveer 6 weken. Aan de aanvraag en de erkenningsprocedure, uitgevoerd door Aequor, zijn geen kosten verbonden.

16 16 Stage-informatiegids vmbo groen Denemarken en bedrijf binnen bepaalde sector Is uw bedrijf gevestigd in Denemarken en valt u binnen de sectoren veeteelt, melkveehouderij, plantenteelt of paardenhouderij (dus niet paardensport) dan dient u erkend te zijn (of erkend te worden) door Landbrugets Rådgivningcenter. Hun werkwijze en erkenningscriteria zijn vergelijkbaar met het erkenningsreglement van Aequor en uw aanvraag wordt via Aequor aan hen voorgelegd. Voor deze erkenning worden door het Landbrugets Rådgivningcenter kosten in rekening gebracht, u ontvangt daarvoor een factuur. Deze werkwijze betekent dat uw erkenningsprocedure meer tijd in beslag neemt. (Bron: Aequor) 8. Beloning/vergoedingen Van de stagebieder mag geen vergoeding verwacht worden. De stage is namelijk een onderdeel van het lesprogramma van AOC Oost. De leerling komt om te leren, mee te helpen en de kans te krijgen om ervaring op te doen. 7.5 Het register met erkende leerbedrijven Het register met erkende buitenlandse leerbedrijven is te vinden op (Bron: Aequor)

17 9. Verzekeringen Dit hoofdstuk behandelt een belangrijk onderdeel voor het goed laten verlopen van de stage, namelijk het vraagstuk van de ongevallen en aansprakelijkheidsverzekering! Aansprakelijkheid werkgever De stagair die de stage uitvoert valt volgens de wet onder de verantwoordelijkheid van de stagebieder (art 7:658 BW). Daarmee is door de wetgever bepaald dat de stagebieder aansprakelijk is voor de schade die iedere stagiair van AOC Oost, die met een stageovereenkomst werkzaamheden uitvoert op het stagebedrijf, in de uitoefening van zijn/ haar werkzaamheden schade lijdt. De stagebieder (het bedrijf) behoort te zorgen voor een veilige werkomgeving, goede instructie, zorgplicht, etc. Van wezenlijk belang is dat ieder bedrijf een AVB (aansprakelijkheidsverzekering bedrijven) of een andersoortige aansprakelijkheidsverzekering heeft afgesloten waar de ondergeschikten (en stagiaires) automatisch op meeverzekerd zijn. In de praktijk betekent dit dus, dat in een bedrijf door de ondergeschikten veroorzaakte schade, door de werkgever worden geclaimd bij zijn eigen (AVB) verzekeraar en dus ook door de leerling veroorzaakte schade, bij die verzekeraar behoren te worden geclaimd. Ongevallenverzekering Voor alle leerlingen is er door de school een ongevallenverzekering afgesloten. Dit betreft een secundaire dekking, als gevolg waarvan de aansprakelijkheid van de stagebieder voorgaat (primaire dekking). De verzekering geldt niet alleen tijdens schooltijd, maar ook tijdens hun verblijf op het stagebedrijf en de heen- en terugreis. Deze verzekering biedt dekking in geval van blijvende invaliditeit als gevolg van een ongeval, overlijden en geneeskundige en tandheelkundige kosten als aanvulling op de eigen zorgverzekering. Aanvullende aansprakelijkheidsdekking AOC Oost heeft een aanvullende aansprakelijkheidsverzekering afgesloten. Dit betreft een secundaire dekking, als gevolg waarvan de aansprakelijkheid van de stagebieder voorgaat (primaire dekking). Deze uitbreiding, waar iedere leerling van onze school onder valt, indien er een ondertekende stageovereenkomst aanwezig is, heeft de bedoeling om dekking te verlenen in die gevallen dat de werkgever geen verantwoording draagt voor het doen (of laten) van die leerling. De dekking is alleen van kracht als de schade verband houdt met de stage opdracht, voorwaarde is o.a. dat de stagiaire een goede instructie heeft ontvangen. Schades met motorvoertuigen (auto s) vallen niet onder deze dekking. 17

18 18 Stage-informatiegids vmbo groen Eigen risico a. Eigen risico stage- en opzichtschade: Voor schade op de stageplek geldt voor schade aan gereedschappen, machines, en alle andere zaken waarmee de leerling in het kader van zijn stage moet werken, een eigen risico van 250,- voor het stagebedrijf. b. Overall eigen risico: Het eigen risico uit gewone aansprakelijkheid bedraagt 250,- c. Uitsluitingen: Onder deze aansprakelijkheidsverzekering zoals door de onderwijsinstelling afgesloten is niet begrepen: - Het risico van het besturen van een motorvoertuig. Wel verzekerd is de aansprakelijkheid voortvloeiende uit het gebruik van landbouwvoertuigen, waarbij het rijden met landbouw-voertuigen een wezenlijk onderdeel is van de opleiding en de student in het bezit is van een geldig trekkercertificaat of rijbewijs. - Joyriding claims. Deze zullen altijd voor rekening komen van de student of bij minderjarigheid voor rekening van diens ouders/verzorger of de stagebieder. - Diefstal, verduistering, verlies en/ of beschadiging van eigendommen of bezittingen van de student op de plaats waar de beroepspraktijkvorming wordt verricht. Hoe te handelen bij schade? Wanneer door het optreden van de leerling schade ontstaat, zijn de volgende aandachtspunten van belang: 1. Inventariseer wat de aard van de schade is. 2. De schade dient in eerste instantie bij de (bedrijfs)verzekering(en) alsmede en gelijktijdig bij de aansprakelijkheidsverzekering zoals afgesloten door het AOC gemeld te worden. Pas als de eigen (bedrijfs)verzekering niet of niet volledig (i.v.m. hoog eigen risico etc.) tot vergoeding overgaat kan de aansprakelijkheidsverzekering van AOC Oost worden aangesproken. 3. Wanneer een bedrijf een claim wil indienen bij de aansprakelijkheidsverzekering van de school dan dient hiervoor zo spoedig mogelijk een schadeformulier in gevuld te worden en te verzenden aan onderstaand adres. De ondertekende stageovereenkomst en eventuele rekeningen/offertes van de schade dienen mee gezonden te worden met het schadeformulier.

19 Nadere informatie Voor vragen over de aansprakelijkheidsof ongevallenverzekering en het verkrijgen van schadeformulieren verwijzen wij naar: AOC Oost Centrale Services Postbus AD Lochem Tel Aangifte van schade: Schademelding dient zo spoedig mogelijk te worden gedaan bij: MEEUS Assurantiën BV, (voorheen Lippmann) (Contacten met de verzekering lopen via de receptie van AOC Oost in Lochem, nadere gegevens zijn daar verkrijgbaar). De toelichting in deze gids is slechts een uittreksel van de belangrijkste informatie en daarom kunnen alleen maar rechten worden ontleend aan de verzekeringsvoorwaarden en clausules zoals deze zijn opgenomen in de verzekeringspolis. Een leerling die in het buitenland stage gaat lopen is zelf verantwoordelijk voor de mate waarin hij/zij verzekerd is!! AOC Oost, rekent het tot haar verantwoordelijkheid om er op toe te zien dat de stagiair goed verzekerd aan zijn/haar stage kan beginnen. In bijlage 5 zijn nuttige tips en afspraken weergegeven. 10. Onveilige situaties Mochten er tijdens de stage onveilige situaties ontstaan (situatie waarin sprake is van sociaal ongewenst of intimiderend gedrag) dan willen wij deze zo goed mogelijk oplossen. Wanneer een leerling vertelt over een onveilige situatie tijdens de stage, dan moet dit direct bij de stagedocent worden gemeld. De stagedocent neemt de melding dan in behandeling en gaat hierover in gesprek met leerling en, waar nodig, bedrijf om zo een passende oplossing te zoeken. Omdat AOC Oost verantwoordelijk is voor de stage, wordt u verzocht een dergelijke situatie bij de stagedocent te melden en niet zelf een oplossing te zoeken. 19

20 20 Bijlage 1 Stage-informatiegids vmbo groen Adressen AOC Oost locaties De stagecoördinatoren zijn de contactpersonen bij vragen rondom stage. Ze zijn te bereiken op de volgende locaties: AOC Oost locatie Almelo Bornerbroeksestraat PH Almelo Postbus AA Almelo Telefoon: AOC Oost locatie Borculo Ruurloseweg RS Borculo Telefoon: AOC Oost locatie Doetinchem Gezellenlaan AZ Doetinchem Postbus AL Doetinchem Telefoon: AOC Oost locatie Enschede Hengelosestraat AG Enschede Telefoon: AOC Oost locatie Twello Meester Zwiersweg HD Twello Postbus AD TWELLO Telefoon:

21 Bijlage 2 Bepalingen stageovereenkomst vmbo Artikel 1 Begeleiding De stagebieder wijst een stagebegeleider aan, belast met het opleiden van de leerling; De onderwijsinstelling wijst uit haar personeel een stagedocent aan, belast met het begeleiden en opleiden van de leerling. Artikel 2 Examinering 1. De onderwijsinstelling heeft de eindverantwoordelijkheid bij de beoordeling. Er wordt beoordeeld of de leerling de stage naar behoren heeft gerealiseerd; 2. De leerling wordt door de stagebieder in staat gesteld deel te nemen aan toetsen van de onderwijsinstelling die tijdens de periode van de stage plaatsvinden. Artikel 3 Beoordeling 1. De stagebieder is verantwoordelijk voor het invullen en bespreken van de beoordelingslijst; 2. Voor de vaststelling van het stagecijfer zijn het gesprek tijdens het stagebezoek, de beoordeling van het stageverslag en de waardering van de beoordelingslijst bepalend. Artikel 4 Einde overeenkomst De stageovereenkomst eindigt: door het eindigen van de onderwijsovereenkomst tussen de leerling en de onderwijsinstelling; het verstrijken van de termijn waarop deze van toepassing is; bij onderling goedvinden van de onderwijsinstelling, de leerling en de stagebieder, nadat dit schriftelijk door partijen is bevestigd; indien de leerling zich, ondanks nadrukkelijke waarschuwing, niet houdt aan de gedragsregels conform artikel 9 van deze overeenkomst, nadat dit schriftelijk is bevestigd door de stagebieder en/of onderwijsinstelling; indien een van de partijen op grond van zwaarwegende omstandigheden beëindiging van deze overeenkomst noodzakelijk acht en in redelijkheid niet verlangd kan worden de overeenkomst te laten voort duren. 21

22 22 Stage-informatiegids vmbo groen Artikel 5 Vervangende stageplaats Indien de onderwijsinstelling en eventueel het betrokken kenniscentrum voor LWT of VM2 na het afsluiten van de stageovereenkomst vaststellen dat de stageplaats niet of niet volledig beschikbaar is; dat de begeleiding tekort schiet of ontbreekt; dat er sprake is van andere omstandigheden die maken dat de stage niet naar behoren plaatsvindt bevorderen de onderwijsinstelling en indien van toepassing het betrokken kenniscentrum dat een toereikende vervangende voorziening beschikbaar wordt gesteld. Artikel 6 Verzekeringen Aansprakelijkheid werkgever De stagair die de stage uitvoert valt volgens de wet onder de verantwoordelijkheid van de stagebieder (art 7:658 BW). Daarmee is door de wetgever bepaald dat de stagebieder aansprakelijk is voor de schade die iedere stagiair van AOC Oost, die met een stageovereenkomst werkzaamheden uitvoert op het stagebedrijf, in de uitoefening van zijn/ haar werkzaamheden schade lijdt. De stagebieder heeft een AVB (aansprakelijkheidsverzekering bedrijven) of een andersoortige aansprakelijkheidsverzekering afgesloten waar de leerling automatisch op meeverzekerd is. In het stagebedrijf door de leerling veroorzaakte schade worden door de werkgever geclaimd bij de (AVB) verzekeraar van de stagebieder. De onderwijsinstelling (AOC Oost) sluit ten behoeve van iedere leerling van AOC Oost, die stage loopt, een aanvullende aansprakelijkheidsverzekering af. Dit betreft een secundaire dekking, als gevolg waarvan de aansprakelijkheid van de stagebieder voorgaat (primaire dekking). Dit is bedoeld om dekking te verlenen in die gevallen dat de werkgever/ de stagebieder geen verantwoordelijkheid draagt voor het doen (of laten) van de leerling. Voor iedere leerling is tevens een ongevallenverzekering afgesloten. Dit betreft een secundaire dekking, als gevolg waarvan de aansprakelijkheid van de stagebieder voorgaat (primaire dekking). Deze verzekering geldt tijdens het verblijf op het stagebedrijf en de heen- en terugreis. Aan dit artikel kunnen geen rechten worden ontleend anders dan hetgeen in de polis is vermeld. Artikel 7 Gedragsregels De leerling is verplicht de geldende regels in het belang van de orde, veiligheid en gezondheid de gegevens, regels, voorschriften en aanwijzingen van de stagebieder in acht te nemen.

23 23 Artikel 8 Seksuele intimidatie, discriminatie, agressie en geweld 1. De stagebieder treft maatregelen die gericht zijn op de bescherming van lichamelijke en geestelijke integriteit van de leerling en ter voorkoming of bestrijding van vormen van seksuele intimidatie, discriminatie, agressie en geweld; 2. Indien een leerling bij de stagebieder wordt geconfronteerd met seksuele intimidatie, discriminatie, agressie of geweld: heeft hij/zij het recht de werkzaamheden onmiddellijk te onderbreken zonder dat dit van invloed mag zijn op de beoordeling; heeft hij/zij bij werkonderbreking het recht het voorval direct te melden bij de stagebegeleider, interne-, externe vertrouwenspersoon en/of contactpersoon van de onderwijsinstelling. 3. De stagebieder kan indien deze naar eigen zeggen onterecht beschuldigd wordt van ongewenste gedragingen zich wenden tot de stagecoördinator, stagedocent en/of externe vertrouwenspersoon van AOC Oost. Artikel 9 Geheimhouding De leerling en de stagedocent zijn verplicht alles geheim te houden wat hem/haar onder geheimhouding wordt toevertrouwd of wat er als geheim te zijner/hare kennis is gekomen of waarvan hij/zij vertrouwelijk karakter redelijkerwijs moet begrijpen. Artikel 10 Afwezigheid 1. Voor de afwezigheid tijdens de stage gelden voor de leerling de bepalingen die daaromtrent zijn opgenomen in artikel 41, 42 en 43 van het examenreglement. 2. Tevens is de leerling verplicht in het geval van afwezigheid en bij terugkomst na afwezigheid onverwijld de stagebegeleider hiervan op de hoogte te stellen, conform de regels van de stagebieder. Artikel 11 Nieuwe stageovereenkomst Indien de leerling niet binnen de gestelde tijdsduur de stage met goed gevolg heeft afgerond kunnen de onderwijsinstelling, de leerling, en de stagebieder een gewijzigde stageovereenkomst overeenkomen. Daartoe wordt opnieuw een stageovereenkomst aangegaan.

24 24 Stage-informatiegids vmbo groen Artikel 12 Problemen en conflicten tijdens de stage 1. Bij problemen of conflicten tijdens de stage richt de leerling zich tot de stagebieder of de stagedocent. Deze trachten in gezamenlijk overleg tot een oplossing te komen. 2. Indien de leerling vindt dat het probleem of conflict niet naar zijn/ haar tevredenheid is opgelost, kan hij/zij -al dan niet in overleg met de stagedocent en/of stagebiedereen klacht indienen volgens de klachtenregeling van AOC Oost. Artikel 13 Slotbepaling In de gevallen waarin deze overeenkomst niet voorziet, beslist de onderwijsinstelling na overleg met de stagebieder en de leerling. Indien het gaat om zaken die de verantwoordelijkheid van het Kenniscentrum beroepsonderwijs en bedrijfsleven raken, wordt dit landelijk orgaan daarbij betrokken. Tevens verklaren de leerling en de stagebieder dat zij de documenten waarnaar in de overeenkomst wordt verwezen en/of die als bijlage aan de overeenkomst zijn toegevoegd, hebben ontvangen en/of daarvan hebben kennisgenomen.

25 Bijlage 3 25 Begrippenlijst Bedrijfsadviseur Adviseur van Aequor die leerbedrijven erkent, ondersteunt en adviseert. Competentie Een competentie (bekwaamheid) geeft aan wat een leerling moet kunnen als hij/zij in de toekomst een beroep gaat uitoefenen. Een leerling moet gemakkelijk (beroeps)-problemen kunnen oplossen en daarbij het nodige gereedschap inzetten. Portfolio Een portfolio is een verzameling van fysieke als digitale bewijsstukken zoals werkstukken, foto-/filmpresentaties, productbeoordelingen, verslagen, evaluatierapporten, toetsresultaten of andere producten die een leerling heeft gemaakt. Hiermee laat de leerling zien wat hij of zij aantoonbaar heeft gemaakt/gedaan en of hij/zij de competenties beheerst. In een portfolio verzamelt de leerling alle ervaringen die tot competenties hebben geleid. Erkend stagebedrijf Bedrijf dat bevoegd is door Aequor tot het verzorgen van praktijkleren in de sector voedsel en leefomgeving, voor één of meer kwalificaties. Hiervoor moet het bedrijf aan door de branche gestelde criteria voldoen. N@tschool N@tschool is de elektronische leeromgeving van AOC Oost. De leerlingen kunnen hier (aanvullende) informatie vinden over de lessen en opdrachten inleveren. De leerlingen bewaren in N@tschool hun bestanden en hebben zo de mogelijkheid om daar op school en thuis aan te werken. Programma van toetsing en afsluiting (PTA) De regels voor het onderwijs voor de leerjaren drie en vier. In dit PTA vind je onder andere: inrichtingsbesluiten en algemeen formele onderdelen die horen bij toetsing en afsluiting overzichten per vak van de te behandelen lesstof en de periodeindeling. Stage Onderwijs dat plaatsvindt in de praktijk van het beroep bij een bedrijf of organisatie. De stage wordt verzorgd op basis van een stageovereenkomst, gesloten door de onderwijsinstelling, de leerling, de ouder(s)/verzorger(s) en de stagebiedende organisatie.

26 26 Stage-informatiegids vmbo groen Als het gaat om een stageovereenkomst voor het Leerwerktraject of vmbo mbo niveau 2 (VM2), ondertekent ook het kenniscentrum (Aequor) de overeenkomst, dat daarmee verklaart dat de stageplaats een voldoende beoordeling heeft van het kenniscentrum. De stagebegeleider draagt zorg voor de begeleiding van de leerling binnen het bedrijf. De onderwijsinstelling beoordeelt samen met de stagebegeleider of de leerling de competenties in de praktijkperiode heeft ontwikkeld. Stagebegeleider De stagebegeleider is iemand van de stagebiedende organisatie die ervoor zorgt dat de leerling participeert in voldoende uitdagende oefensituaties tijdens de stage. Vooral als de oefensituaties uitdagend zijn, kunnen hieruit veel leervragen ontstaan. Zo stelt de stagebegeleider de leerling in de gelegenheid zijn competenties te ontwikkelen. De stagebegeleider reflecteert met de leerling over de opgedane ervaring. Stagecoördinator Medewerker van AOC Oost die verantwoordelijk is voor de aansturing van stagedocenten en controle op de uitvoering van het stageproces. Stagedocent Medewerker van AOC Oost die de begeleiding van de leerling voorafgaand aan de stage en tijdens de stageperiode verzorgt. Stageovereenkomst De stageovereenkomst regelt de rechten en verplichtingen van partijen en omvat bepalingen over: a. de duur van de overeenkomst en de omvang van de periode van de stage; b. de begeleiding van de leerling; c. dat deel van de competenties die de leerling tijdens de stageperiode dient te ontwikkelen en de beoordeling daarvan; d. de gevallen waarin en de wijze waarop de overeenkomst voortijdig kan worden ontbonden. Stagebieder De stagebieder is de organisatie en of instelling die een leerling gedurende een vastgestelde periode in de gelegenheid stelt kennis te maken met het beroep binnen haar organisatie. Vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs.

27 Bijlage 4 27 Stagetijden De school gaat uit van tijden die gebruikelijk zijn binnen de sector en wat wettelijk is toegestaan voor jeugdigen. Vaak besteden stagebieders veel tijd aan uitleg en het organiseren van een extra activiteit, wat niet altijd als werktijd beschouwd kan worden. Werktijden Wat zijn de wettelijke werktijden voor een stage? Als je stage gaat lopen, moet je vaak veel langer naar je stageplaats dan dat je normaal gesproken op school zit. Soms moet je zelfs s avonds stagelopen. Als je stage loopt gelden er ook regels. Je mag als je 14 jaar bent voor het eerst stage lopen. Als je 14 bent en je gaat stage lopen, moet er aan één van deze twee punten worden voldaan: Er moet een stageovereenkomst worden gesloten, die de ouders/verzorgers moeten goedkeuren. óf De burgemeester en wethouders moeten de plaatsvervangende leerplicht goedkeuren. Op de volgende pagina s staat een overzicht betreffende werktijden bij een bepaalde leeftijd. Een pauze mag niet tot werktijd gerekend worden.

28 28 Als je 14 of 15 bent, gelden deze werk- en rusttijden: Stage-informatiegids vmbo groen Minimum rusttijden dagelijkse rust 14 uur in elk geval tussen uur Maximum werktijd per dag 7 uur per week 35 uur Maximum aantal werkdagen per week 5 dagen Werken op zondag Is niet toegestaan Pauze bij een werktijd van meer dan 4,5 uur ½ uur aaneengesloten Schooltijd telt ook mee als arbeidstijd. De tijden voor rust en werk als je 16 of 17 jaar bent, zijn: Minimum rusttijden dagelijkse rust 12 uur in elk geval tussen uur wekelijkse rust aaneengesloten 36 uur per periode van 7 x 24 uur Maximum arbeidstijd per dag 9 uur per week 45 uur per 4 weken 160 uur per 4 weken, gemiddeld 40 uur per week Pauze bij arbeid > 4,5 uur ½ uur aaneengesloten Werken op zondag is alleen toegestaan als aan de volgende 3 voorwaarden is voldaan: - De aard van het werk maakt het nodig om op zondag te werken. Dit moet in het arbeidscontract staan; - De werknemers moeten individueel instemmen met werken op zondag; - Per 52 weken moeten jongeren van 16 en 17 jaar minstens 13 zondagen vrij hebben. Zij mogen alleen minder zondagen per jaar vrij zijn als dat in een collectief overleg is afgesproken. Schooltijd telt ook mee als arbeidstijd.

29 Bijlage 5 Stage in het buitenland Ziektekostenverzekering Wanneer je op een eigen zorgpolis verzekerd bent, ben je dat tijdens je stage in het buitenland waarschijnlijk niet meer (volledig). In het buitenland gelden andere kosten en andere (lees: hogere) bedragen. Spreek daarom met je ziektekostenverzekeraar af dat je huidige polis ook geldig blijft tijdens je stage in het buitenland en dat de verzekerde bedragen voor het buitenland ook ruim voldoende zijn (bijv. 2 x de verzekerde bedragen in Nederland), en laat dit ook schriftelijk bevestigen door je verzekeraar. WA Verzekering Je huidige WA Particulier verzekering is niet automatisch geldig in het buitenland, en vaak is het werk risico uitgesloten. Aangezien je in het buitenland gaat werken en de rechtsregels daar anders zijn dan in Nederland, adviseren wij om je WA-polis ook dekking te laten verlenen voor het werken en het verblijf in het buitenland. Laat het schriftelijk bevestigen door je verzekering. Rechtsbijstand Ook hier geldt, spreek met je Rechtsbijstandverzekeraar af dat je tijdelijk dekking nodig hebt voor je stage in het buitenland, en laat het schriftelijk bevestigen. Repatriëring Kosten van repatriëring of overkomst van ouders bij een ernstig ongeluk of ziekte kunnen financieel behoorlijk uit de hand lopen. Zorg dat je voor repatriëring een verzekeringsdekking hebt afgesloten. Reisverzekering Die is voor dit soort stages niet geschikt. Ook een doorlopende reisverzekering kun je voor dit soort stages niet gebruiken omdat tijdens een stage gewerkt wordt, en de meeste reisverzekeringen ervan uitgaan dat je niet werkt. Verzekering voor het rijden met tractoren In het buitenland is een aanvullende verzekering voor het rijden met tractoren van toepassing. Om problemen te voorkomen adviseert AOC Oost met klem om een IPS-polis af te sluiten (IPS = Insurance Passport for Students). Je kiest dan voor de speciale IPSpolis die je bij Meeus kunt afsluiten. 29

30 30 Stage-informatiegids vmbo groen Die polis is speciaal bedoeld voor alles wat met stage en verblijf in het buitenland te maken heeft en bestaat uit een compleet verzekeringspakket. In de speciale IPS-brochure vind je de rubrieken en verzekerde bedragen afgedrukt. Let op dat ook het rijden met tractoren is meeverzekerd. De premie De premie is afhankelijk van de dekkingsgraad en periode die de student in het buitenland doorbrengt. De polis kun je aanvragen via de speciale IPS brochure, via com of Indien je er echter de voorkeur aan geeft om je verzekeringszaken zelf te regelen, zorg dan dat je straks in het buitenland ook je papieren bij de hand hebt voor het geval je je eigen verzekeraar moet bellen. Verzekeringsverklaring Goede afspraken voorkomen misverstanden en daarom vragen wij aan jou en aan jouw ouders/verzorgers (wanneer je jonger bent dan 18 jaar) om de Verzekeringsverklaring buitenland te tekenen en af te geven aan de stage-coördinator. Je kunt de verklaring downloaden via Ciao. Let op: Zeg bij het afsluiten van de IPS polis je ziektekostenverzekering in Nederland niet op. Bij onverwachte terugkeer in Nederland (ziekte, ongeval) houdt de dekking in de IPS- polis namelijk op en heb je de Nederlandse ziektekostenverzekering dus onmiddellijk weer nodig! Voor vragen of anderszins kun je contact opnemen met Meeus, tel: AOC Oost wil je graag hulp bieden wanneer dat nodig is, en voor deze IPS polis is Meeus dan ook het aanspreekpunt voor de stagiaires. Bijlage 6 Relevante websites Dit is een overzicht van websites betreffende onderwijs, stage en bedrijfsleven. Bedrijfsleven Aequor Groen Onderwijs AOC Oost Overheid Stagewijzer Stagemarkt Studie-informatie over bijbanen en stages

31 31

32 32 Stage-informatiegids vmbo groen