Een overgangsperiode en een beperkte versoepeling voor de aanslag geheime commissielonen

Transcriptie

1 BIBF Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten INHOUD p. 1/ Een overgangsperiode en een beperkte versoepeling voor de aanslag geheime commissielonen p. 4/ Het bankgeheim in alle staten p. 8/ Stopzettingsmeerwaarden op immateriële vaste activa Een overgangsperiode en een beperkte versoepeling voor de aanslag geheime commissielonen Addendum bij de circulaire van 1 december 2010 Het addendum bepaalt dat de fiscus zijn strengere houding inzake de aanslag geheime commissielonen voor voordelen van alle aard pas zal toepassen na een overgangsperiode tot en met 30 juni e.k. Aangekondigd door de minister Aan het einde van een eerder in dit tijdschrift gepubliceerd artikel (zie Pacioli nr. 330) kon u lezen dat de (vorige) minister van Financiën een addendum had aangekondigd op de circulaire van 1 december 2010 over de aanslag geheime commissielonen. Dit addendum is er vrij snel gekomen (op 23 december 2011) en is onmiddellijk van toepassing in elke fase van de procedure. Inhoud van het addendum Het addendum wijzigt de circulaire op twee vlakken. Enerzijds voert het een overgangsperiode in vooraleer de circulaire van 1 december 2010 volledig zal worden toegepast en anderzijds wordt de administratieve tolerantie een beetje uitgebreid. Overgangsperiode tot en met juni 2012 Overgangsperiode Forfaitair geraamde voordelen Controle aangevat vóór 1 juli 2012 De aanslag geheime commissielonen moet niet worden toegepast op niet (of onvoldoende) op een fiche vermelde voordelen van alle aard die aan het licht komen naar aanleiding van een vóór 1 juli 2012 aangevatte belastingcontrole indien : het gaat om voordelen die forfaitair worden vastgesteld in artikel 18 KB/WIB of om het voordeel gsm; deze voordelen effectief bij de genieters binnen de wettelijke termijnen kunnen worden belast 2. Enkel de datum waarop de controle is aangevat, is van belang, dus niet het jaar waarin de voordelen zijn genoten, en ook niet de datum waarop de voordelen aan het licht zijn gekomen (dit kan dus eventueel na 1 juli 2012 zijn, op voorwaarde dat de controle is aangevat vóór 1 juli 2012). 1 Bv. het voordeel woning of het voordeel auto (waarvoor de forfaitaire waarderingsregels ondertussen opgenomen zijn in artikel 36 WIB 1992 i.p.v. in art. 18 KB/WIB 1992). 2 De Nederlandse en de Franse tekst verschillen. Volgens de Nederlandse tekst is de voorwaarde dat de voordelen effectief kunnen worden belast, volgens de Franse tekst dat ze effectief worden belast (soient réellement imposés). P Afgiftekantoor 9000 Gent X Tweewekelijks Verschijnt niet in de weken

2 Andere voordelen Spontane aangifte vóór 1 juli 2012 De aanslag geheime commissielonen moet ook niet worden toegepast op niet (of onvoldoende) op een fiche vermelde voordelen van alle aard indien : het gaat om voordelen, andere dan het voordeel gsm, die niet worden vastgesteld volgens de forfaitaire raming van artikel 18 KB/WIB 1992 en die niet naar aanleiding van een vóór 1 juli 2012 aangevatte controle aan het licht komen; deze voordelen op een spontane wijze worden aangegeven bij de controle personenbelasting van de genieter en ten laatste op 30 juni Deze regeling biedt vennootschappen de mogelijkheid om in de loop van de volgende maanden hun toestand inzake niet forfaitair bepaalde voordelen van alle aard te regulariseren. De stok achter de deur voor het spontaan aangeven van zulke voordelen is dat wanneer dergelijke voordelen aan het licht komen na 1 juli 2012, de aanslag geheime commissielonen zal worden toegepast (tenzij een beroep kan worden gedaan op de verder vermelde administratieve tolerantie). Voorbeeld : een bedrijfsleider van een vennootschap heeft in 2010 een privéreis gemaakt op kosten van zijn vennootschap, maar hiervoor in zijn aangifte voor het aanslagjaar 2011 geen voordeel aangegeven. Hij neemt in mei 2012 contact op met zijn controleur in de personenbelasting en geeft nu dat voordeel alsnog aan (bijkomende aangifte voor het aanslagjaar 2011). De aanslag geheime commissielonen zal niet worden toegepast. Deze mogelijkheid tot regularisatie roept echter diverse vragen op. Hoe ver in de tijd moet deze regularisatie teruggaan om aan de aanslag geheime commissielonen te ontsnappen? Volstaat de drie jaar van de gewone controle- en aanslagtermijn of geldt de termijn van zeven jaar voor inbreuken op de bepalingen van het WIB 1992 of van ter uitvoering ervan genomen besluiten, gedaan met bedrieglijk opzet of met het oogmerk te schaden? Kan de fiscus een belastingverhoging of boete opleggen wegens de vroegere niet-aangifte van de voordelen? Wat indien de vennootschap en de fiscus het eens zijn over het bestaan en het bedrag van een voordeel van alle aard, maar de werknemers of bedrijfsleiders die het voordeel spontaan zouden moeten aangeven, een andere mening zijn toegedaan? Andere voordelen Controle aangevat vóór 1 juli 2012 Wat moet er gebeuren met de niet forfaitair gewaardeerde voordelen die niet spontaan worden aangegeven vóór 30 juni 2012 maar aan het licht komen tijdens een vóór 1 juli 2012 aangevatte controle? Moet de controleur daarop de aanslag geheime commissielonen toepassen? O.i. niet. Het addendum zegt immers letterlijk dat met de andere voordelen waarop de aanslag geheime commissielonen moet worden toegepast indien ze niet spontaan ten laatste op 30 juni 2012 worden aangegeven, bedoeld zijn : «de voordelen van alle aard die niet overeenkomstig de bepalingen inzake de forfaitaire raming zoals vermeld in artikel 18 KB/ WIB 1992 zijn vastgesteld (andere voordelen dan deze die voortkomen uit de terbeschikkingstelling van een gsm) en die niet naar aanleiding van een vóór 1 juli aangevatte controle aan het licht komen» (onze cursivering). We vragen ons overigens af waarom het al dan niet forfaitair gewaardeerd zijn van een voordeel een relevant criterium zou zijn voor een verschillende toepassing van de aanslag geheime commissielonen. Het lijkt ons redelijk dat de fiscus op deze niet forfait gewaardeerde voordelen, indien ze aan het licht komen tijdens een vóór 1 juli 2012 aangevatte controle, eenvoudigweg dezelfde regeling toepast als op de in dezelfde omstandigheden aan het licht gekomen forfaitair gewaardeerde voordelen, m.a.w. geen toepassing van de aanslag geheime commissielonen op voorwaarde dat de voordelen nog belast (kunnen) worden bij de genieter. Vanaf 1 juli 2012 Beperkte uitbreiding van de administratieve tolerantie Na het verstrijken van de overgangsperiode moeten de controleurs van de vennootschapsbelasting de aanslag geheime commissielonen toepassen op alle voordelen die niet tijdig op een fiche zijn opgenomen, tenzij ze gebruik kunnen maken van de (verruimde) administratieve tolerantie. 2

3 Voor een goed begrip vestigen we er de aandacht op dat : volgens de wet zelf de aanslag geheime commissielonen niet moet toegepast worden indien de belastingplichtige (d.i. de vennootschap) aantoont dat het bedrag van de kosten en de voordelen van alle aard begrepen is in een door de genieter tijdig en correct ingediende aangifte; er geen belastbaar voordeel is wanneer het voordeel tijdens het boekjaar waarin het is toegekend op het debet van de rekening-courant van de genieter wordt geboekt (dit wordt in het addendum nog eens bevestigd); de circulaire van 1 december 2010 reeds een administratieve tolerantie toestond voor de laattijdige indiening van fiches die : geen systematisch of vrijwillig karakter heeft, niet voortvloeit uit een intentie om zich aan belastbare materie te onttrekken; de administratie niet verhindert om tot de taxatie van deze inkomsten ten name van de verkrijgers over te gaan; of deze taxatie niet ingewikkelder maakt zonder dat bijzondere omstandigheden dit op feitelijk vlak rechtvaardigen (Com.IB 219/11, eerste lid). Goede trouw, uitzonderlijk karakter, relatief belang van de fout Het addendum stelt dat het, inzonderheid met het oog op het vermijden van een toename van de administratieve en gerechtelijke geschillen, redelijk lijkt dat rekening wordt gehouden met de goede trouw van de belastingplichtige die iets uit het oog zou hebben verloren of een fout zou hebben begaan, met het uitzonderlijke karakter van de niet-aangifte, met het relatieve belang van de fout van de belastingplichtige, met name in vergelijking met dat van de andere fiscale verplichtingen waaraan hij wel heeft voldaan,... Dit is een letterlijke herhaling van het antwoord van de (vorige) minister van Financiën op de parlementaire vraag van 9 november 2011 waarin hij het addendum aankondigde, en voegt eigenlijk niet veel toe aan de hierboven weergegeven bestaande administratieve tolerantie, behalve dat er nu ook ruimte is voor redelijkheid wanneer er niet alleen een laattijdige fiche is voor de voordelen, maar ook wanneer er helemaal geen fiche werd opgemaakt. Het addendum benadrukt wel dat er geen tolerantie mogelijk is indien een vennootschap opzettelijk geen fiches opmaakt en de eventuele fiscale controle afwacht om alsdan het voordeel op de rekening-courant te boeken. Een dergelijke houding van de belastingplichtige kan niet worden aanvaard. Verschil in interpretatie over de aard van een voordeel Het addendum voert ook een nieuwe administratieve soepelheid in. De administratieve commentaar wordt aangevuld met de volgende bepaling : «Eveneens zal kunnen worden afgezien van de vestiging van de afzonderlijke aanslag voor de bedragen waarvan het ontbreken van de verantwoording voortkomt uit een redelijk verschil in interpretatie van de fiscale bepalingen met betrekking tot de voordelen met een sociaal of cultureel karakter zoals bedoeld in artikel 38, 1, eerste lid, 11 en 25, WIB 1992, op voorwaarde dat deze bedragen ten name van de genieters binnen de wettelijke termijnen worden belast» (Com.IB 219/11, tweede lid). Het gaat hier over de situatie waarin een vennootschap en de fiscus het niet eens zijn over de aard van een voordeel, nl. een belastbaar voordeel van alle aard of een vrijgesteld sociaal voordeel. Typisch voorbeeld zijn de geschenken aan werknemers die een vrijgesteld sociaal voordeel zijn wanneer ze gering zijn en een belastbaar voordeel van alle aard wanneer ze dat niet zijn. Felix VANDEN HEEDE Fiscaal jurist 3

4 Het bankgeheim in alle staten 1. In het Belgisch recht heeft het bankgeheim nooit echt bestaan. Want ook vóór de wetswijzigingen waarover deze bijdrage handelt, kon een onderzoeksrechter, in het kader van een lopend gerechtelijk onderzoek, al bij de banken informatie over de houder van bankrekeningen of de uiteenzetting van de bewegingen in verband met deze rekeningen opvragen 1. Het was, ten name van de banken, dan ook correcter om te gewagen van een bijzondere discretieplicht, in de plaats van van een echt beroepsgeheim 2. In fiscale zaken, stuitte en blijft de administratie stuiten op het verbod ingeschreven in artikel 318, 1 ste lid van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen (hierna WIB 1992), dat in beginsel stelt dat de fiscus een bank niet mag ondervragen om inlichtingen in te zamelen in het kader van een fiscaal onderzoek. Maar ook dit verbod is al jaren volledig noch absoluut. Artikel 318, 2 de lid WIB 1992 brengt een mildering erop aan, en wel wanneer «concrete elementen aan het licht worden gebracht die het bestaan of de voorbereiding van een mechanisme van belastingontduiking kunnen doen vermoeden». Voorts kan de fiscale administratie, met uitdrukkelijk toestemming van de procureur-generaal bij het hof van beroep, toegang krijgen tot de gerechtsdossiers en, bijgevolg, de eerder door de speurders, krachtens de door de onderzoeksrechter ingestelde vordering, verkregen informatie inzien. Maar deze bepaling geldt enkel voor de directe belastingen en heeft in de bepalingen met betrekking tot de btw, de registratie- en successierechten nooit een tegenhanger gehad. 2. De laatste jaren lag het Belgisch bankgeheim, hoe relatief het ook was, constant onder vuur, omdat de OESO België op de «grijze lijst» van belastingparadijzen had geplaatst, onder meer wegens het bestaan van voormeld artikel 318 WIB 1992, terwijl ons land tevens het door de Europese Spaar- 1 Cf. artikel 87 van het Wetboek van strafvordering. 2 Cass., 25 oktober 1978, J.T., 1979, p. 371, noot A. BRUYNEEL. richtlijn voorziene beginsel van de informatie-uitwisseling niet kon onderschrijven en zich verplicht zag te opteren voor het systeem van heffing aan de bron. Op binnenlands vlak kwam het voor dat deze bepaling in de weg stond van de strijd tegen de fiscale fraude en moest verdwijnen en er werden dan ook een aantal wetsvoorstellen in deze zin ingediend. Nog vóór de wijziging van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen, waarover wij het hier zullen hebben, heeft België het door de Spaarrichtlijn voorziene beginsel van de informatie-uitwisseling aangenomen, met inwerkingtreding op 1 januari 2010, en daartoe de bepalingen van tal van overeenkomsten tot het voorkomen van dubbele belasting aangepast. 3. Om elke discriminatie te vermijden tussen Belgische belastingplichtigen en vreemde onderdanen was het noodzakelijk geworden om de bepalingen te herzien die van toepassing zijn op de personen die hier te lande aan de inkomstenbelasting onderworpen zijn. Dit gebeurde via de wet van 14 april 2011 «houdende diverse bepalingen», die behalve een reeks bepalingen betreffende gevarieerde onderwerpen, ook het Wetboek van de Inkomstenbelastingen wijzigt 3. Hoewel we ons veeleer verwachtten aan een simpele wijziging van artikel 318 WIB 1992, dat deel uitmaakt van het hoofdstuk «Plichten van de belastingplichtige», heeft de wetgever gekozen voor een wijziging van artikel 322 WIB 1992, dat onder het hoofdstuk «Plichten van derden» valt. En ook artikel 333 WIB 1992 werd gewijzigd, om voor de openbaarmaking van de onderzoeksmaat- 3 De wetgevingstechniek waarbij gebruik gemaakt wordt van mozaïekwetten (denigrerend vuilnisbakwetten genoemd) is uiterst irritant, want hij vormt een bron van rechtsonzekerheid en noopt de juristen tot hersengymnastiek die best kon vermeden worden door gebruik te maken van specifieke wetsbepalingen per onderwerp. Zoals we hier verder zullen zien, houdt deze techniek trouwens het risico in dat slecht opgestelde of weinig coherente en zelfs onvolledige teksten worden geproduceerd. En het was andermaal met een «wet houdende diverse bepalingen» dat het nieuwe artikel 322 WIB 1992 al op 28 december 2011 werd aangevuld 4

5 regelen jegens de betrokken belastingplichtige te zorgen. De artikelen 55 en 56 van de wet van 14 april 2011 zijn op 1 juli 2011 in werking getreden en wijzigen de respectieve artikelen 322 en 333 WIB Sindsdien laat artikel 322, 2 WIB 1992 de fiscale administratie toe om bij een bank-, wissel-, krediet- of spaarinstelling inlichtingen of bewijskrachtige gegevens op te vragen. Deze mogelijkheid geldt slechts in twee, uitdrukkelijk door het wetboek beoogde gevallen : ofwel, wanneer er bij een lopend onderzoek aanwijzingen van belastingontduiking lastens een welbepaalde belastingplichtige bestaan; ofwel wanneer de administratie voornemens is over te gaan tot een aanslag op grond van tekenen en indiciën met toepassing van artikel 341 WIB In deze twee gevallen kan de fiscus de banken en kredietinstellingen dus om medewerking verzoeken om de door een welbepaalde belastingplichtige verschuldigde belasting te bepalen. Maar de administratie mag niet onmiddellijk gebruik maken van dit onderzoeksmiddel. Het nieuwe artikel 322, 2, 3 de lid WIB 1992 bepaalt immers dat de betrokken belastingplichtige eerst een vraag om inlichtingen als bedoeld in artikel 316 moet hebben ontvangen en over een termijn van één maand (eventueel, na het akkoord van de controleur, om gegronde redenen verlengd) moet hebben beschikt om daarop te antwoorden. De toepassing van het bankonderzoek is pas toegestaan wanneer vastgesteld wordt dat «de belastingplichtige de gevraagde gegevens verborgen houdt of ze weigert te verschaffen». De wet voorziet in een «filter», aangezien artikel 322, 2, 2 de lid de tussenkomst eist van een ambtenaar «met de graad van ten minste directeur, die hiertoe werd aangesteld door de Minister van Financiën» die moet vaststellen of de voorwaarden voor het bankonderzoek zijn vervuld en een ambtenaar met de graad van ten minste inspecteur moet aanwijzen om het onderzoek te verrichten. 5. Om de uitvoering van de nieuwe maatregelen te perfectioneren, voorziet artikel 322, 3 WIB 1992 in de oprichting van een «centraal aanspreekpunt» in de schoot van de Nationale Bank, waar de identiteit van de cliënten van de bank- en kredietinstellingen en de nummers van hun rekeningen en contracten wordt bijgehouden. Daardoor zal de ambtenaar belast met het bankonderzoek vernemen tot wie hij zich moet wenden. Dit centraal aanspreekpunt mag worden geconsulteerd wanneer het door de directeur gevoerde onderzoek, bedoeld bij artikel 322, 2, 2 de lid WIB 1992, «één of meer aanwijzingen van belastingontduiking heeft opgeleverd». Het is wel vreemd dat niet voorzien is dat de fiscus ook het centraal aanspreekpunt kan consulteren in geval van een taxatie volgens tekenen en indiciën, terwijl hij in dat geval rechtstreeks de banken kan aanspreken. Het betreft ongetwijfeld een leemte die met een reparatiewet zal moeten worden gedicht De nieuwe wet is op 1 juli 2011 in werking getreden en geldt voor alle bankverrichtingen waarvoor de onderzoekstermijnen op dat ogenblik niet waren verstreken, met name de verrichtingen na 1 januari 2009 of na 1 januari 2005 bij door de administratie ingeroepen aanwijzingen van belastingontduiking, wat bijna altijd het geval zal zijn, gelet op de omstandigheden waarin de nieuwe wetsbepalingen kunnen worden toegepast. Maar opdat de in de besproken teksten vervatte maatregelen effectief en volledig zouden kunnen worden toegepast, moeten de koninklijke besluiten tot uitvoering ervan nog worden genomen en gepubliceerd, wat vooralsnog 5 niet gebeurd is. 7. Jammer genoeg is de onlangs aangenomen wet niet alleen slecht opgesteld, maar geeft ze ook aanleiding tot twijfel op het stuk van de rechtszekerheid. De wet definieert immers de woorden «aanwijzingen van belastingontduiking» niet en de voorbeelden die tijdens de parlementaire besprekingen 4 Tenzij de wetgever heeft willen vermijden dat de administratie vooraf naar informatie hengelt met het oog op een indiciaire taxatie. 5 Op datum redactioneel afsluiten van deze tekst, nl. 21 februari

6 werden gegeven, lijken niet zo relevant in het licht van de gebruikelijke rechtspraak 6. De omstandigheden waaronder de «aanwijzingen van belastingontduiking» gelden, zullen dus door de hoven en rechtbanken moeten worden uitgemaakt. Hoewel we ervan overtuigd zijn dat de fiscale magistraten van het Rijk de bewaring van de rechtszekerheid en de openbare orde ter harte zullen nemen, vinden we het toch bijzonder jammer dat de wetgever de specifieke gevallen niet heeft bepaald waarin gebruik kan worden gemaakt van deze onderzoekingen die een aantasting kunnen vormen van het privéleven van de belastingplichtigen, aangezien de wet het recht van onderzoek niet beperkt tot de bankrekeningen of de beroepsmatige of alsdanig beschouwde contracten. Onzes inziens zullen de aanwijzingen van belastingontduiking een bankonderzoek moeten rechtvaardigen (bv. verdenking van zwartwerk, enz.). De fiscus moet kunnen bewijzen dat hij, bij het onderzoek van de bescheiden die hij opvraagt, rechtmatig kan verwachten om nuttige informatie in het kader van het hangend onderzoek te vinden. De wet bepaalt evenmin over welke gegevens de administratie voorafgaandelijk moet beschikken om een indiciaire taxatie op grond van artikel 341 WIB 1992 te overwegen. Maar het is in principe de administratie die het bewijs moet leveren van een hogere graad van gegoedheid dan blijkt uit de door de belastingplichtige aangegeven inkomsten. Om te vermijden dat de administratie haar bevoegdheid te buiten gaat, had de wet, onzes inziens, wel preciezer mogen zijn op dat punt. 8. De wet van 14 april 2011 wijzigt ook het artikel 333 WIB 1992, en wel door de invoeging van een artikel 331/1 dat bepaalt dat de administratie de betrokken belastingplichtige in kennis moet stellen van de aanwijzingen van belastingontduiking «die een vraag om inlichtingen bij een financiële instelling rechtvaardigen». 6 Een hogere gegoedheid dan blijkend uit de aangegeven inkomsten kan de toepassing van de procedure verantwoorden, maar het louter feit dat een inkomen niet werd aangegeven kan, op zich, geen aanwijzing van belastingontduiking uitmaken. Deze kennisgeving gebeurt bij een ter post aangetekende brief gelijktijdig met het verzenden van de vraag om inlichtingen bedoeld bij artikel 316 WIB De wetgever heeft bepaald dat deze kennisgeving niet van toepassing is als de rechten van de Schatkist in gevaar zijn. De kennisgeving gebeurt dan «desgevallend post factum bij een ter post aangetekende brief, uiterlijk 30 dagen na het verzenden van de in het 1 ste lid vermelde vraag om inlichtingen». Als het de bedoeling is te beletten dat de belastingplichtige, door een te snelle kennisgeving, het bankonderzoek eventueel zou kunnen beïnvloeden, kunnen we ons daarin vinden. Maar de keuze van de door de wetgever gebruikte terminologie is ietwat ongelukkig, want ook verjaring kan de rechten van de Schatkist in gevaar brengen en wij menen dat in dat geval niet mag worden afgeweken van het beginsel van de gelijktijdigheid met de vraag om inlichtingen. De door de wetgever voorziene afwijking houdt immers in dat de administratie, met inachtneming van het wettelijk voorschrift, de belastingplichtige een klassieke vraag om inlichtingen op grond van artikel 316 WIB 1992 zou kunnen toezenden, en vervolgens, tot 30 dagen na de verzending van de vraag om inlichtingen en dus mogelijkerwijs na het antwoord van de belastingplichtige de aanwijzingen van belastingontduiking die de toepassing van het bankonderzoek rechtvaardigen meedelen, indien de eventueel al van de belastingplichtige ontvangen antwoorden door de administratie als ontoereikend worden beschouwd. Dergelijke handelwijze is volgens ons moeilijk te rijmen met de beginselen van rechtszekerheid en behoorlijk bestuur. Ze kan dan ook slechts in heel bijzondere gevallen worden gerechtvaardigd. Zodra er sprake is van aanwijzingen van belastingontduiking, kan de administratie de toepas- 7 De kennisgeving moet de verzending van de vraag om inlichtingen dus niet voorafgaan, in tegenstelling tot hetgeen vereist blijft wanneer de administratie wegens het bestaan van aanwijzingen van belastingontduiking de onderzoekstermijn wil verlengen. Dit is vreemd, want als de fiscus binnen de verlengde termijn een bankonderzoek wil instellen, zal hij dus een dubbele kennisgeving moeten verzenden, de eerste vóór de onderzoekingen en de andere gelijktijdig met de vraag om inlichtingen, die het eigenlijk bankonderzoek moet voorafgaan 6

7 sing overwegen van belastingverhogingen met een strafrechtelijk karakter. Maar sommige rechtsinstanties zijn thans van oordeel dat, als het om beschuldigingen gaat die geformuleerd zijn (als) in strafzaken, de belastingplichtige zijn zwijgrecht moet kunnen inroepen en weigeren te antwoorden op de hem door de administratie toegezonden vraag om inlichtingen 8. Zijn weigering kan dus niet bestraft worden met een belastingverhoging die de aard heeft van een straf in de zin van het strafrecht. We zien ernaar uit hoe de nieuwe bepalingen zullen onthaald worden door een rechtspraak die steeds meer aandacht heeft voor de eerbiediging van de rechten van de verdediging. Het is jammer dat de wetgever de hiervoor opgeworpen kwesties niet geregeld heeft, want ze zullen ongetwijfeld aanleiding geven tot heel wat juridische procedures, gelet op de gevoeligheid en de constante evolutie van de materie. 9. De nieuwe bepalingen voorzien wel het geval van een vraag om bijstand vanwege een andere staat. In dergelijk geval beschouwt de Belgische administratie die vraag als een aanwijzing van belastingontduiking en zal de machtiging om bij de betrokken financiële instellingen de gevraagde inlichtingen op te vragen automatisch worden verleend 9. Over het discriminerend karakter van dit administratieve standpunt en de verenigbaarheid van de aldus geïnterpreteerde tekst met de Europese basisbeginselen rijzen terecht vragen. We kunnen ons ook afvragen of de uiteindelijk aangenomen regeling wel degelijk tegemoet komt aan de nagestreefde doelstellingen die wij in de inleiding vermeldden. 10. Andermaal kunnen we niet anders dan de kwaliteit van de nieuwe wettekst betreuren, een tekst die een aantal vragen en twijfels openlaat die in dergelijke materie niet zouden mogen bestaan. Maar het is nog te vroeg om definitieve conclusies te trekken uit het onderzoek van de teksten, aangezien de koninklijke besluiten tot vaststelling van de werking van het «centraal aanspreekpunt» nog niet voor morgen zijn. Het is ten andere niet onmogelijk dat de nieuwe bewindsploeg van de gelegenheid gebruik maakt om de tekst aan te passen 10. Dat zou zeker een goede zaak zijn. En zo niet zal de rechtspraak de knopen moeten doorhakken Olivier ROBIJNS Advocaat aan de Balie van Luik Advocatenkantoor HERVE In dergelijk geval is er geen sprake van kennisgeving van aanwijzingen van belastingontduiking op grond van het nieuwe artikel 331/1 WIB/92, noch van de verplichte vraag om inlichtingen in de zin van artikel 316 WIB Zie o.m., Luik, 3 december 2008 en 31 maart 2000, geciteerd door O. Robijns, Van de verplichting om mee te werken tot het recht om te zwijgen, Pacioli, nr. 310, p Cf. circulaire nr. 7/2011 van 27 juni 2011, AFZ Artikel 322 WIB 1992, in de redactie van de wet van 14 mei 2011, werd al gewijzigd door de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen. Die wijziging beoogt evenwel enkel toelating te verlenen om het identificatienummer van het Rijksregister van de natuurlijke personen te gebruiken om de cliënten te identificeren. Ze is dus vreemd aan onze kritiek op de hier besproken wettekst. 7

8 Stopzettingsmeerwaarden op immateriële vaste activa Stopzettingsmeerwaarden op immateriële vaste activa (cliënteel, goodwill, onderzoeks- en ontwikkelingskosten, octrooien, merken, enz.) worden alleen afzonderlijk belast (tegen 33 %) voor zover ze een bepaalde grens niet overschrijden, die referentie-inkomen wordt genoemd. Deze regel wordt de 4 x 4 -regel genoemd. Dit referentie-inkomen wordt gevormd door het bedrag van de nettobelastbare winst van de stopgezette activiteit tijdens de vier jaren die voorafgingen aan het jaar van de stopzetting. De nettowinst is de brutowinst min de beroepskosten en de vrijgestelde inkomsten. Het deel van de meerwaarde dat niet hoger is dan dit referentie-inkomen is in principe afzonderlijk belastbaar tegen het tarief van 33 %. Het eventuele overschot wordt onderworpen aan het progressief tarief en samengevoegd met de andere inkomsten. In bepaalde gevallen kan het afzonderlijk belastbare gedeelte echter tegen 16,5 % worden belast. Het gaat dan om de volgende meerwaarden : meerwaarden van een gedwongen stopzetting (bv. ten gevolge van een schadegeval of een onteigening), meerwaarden ten gevolge van het overlijden van de belastingplichtige of van de meewerkende echtgenoot, meerwaarden die werden verkregen wanneer de verkrijger de leeftijd van zestig jaar heeft bereikt. Voorbeeld : de heer Peeters is zelfstandige. Hij werd geboren op 21 juni 1950 en draagt op 2011 zijn cliënteel over ten gevolge van een definitieve en volledige stopzegging van zijn activiteit. Als tegenprestatie voor deze stopzetting ontvangt hij een bedrag van euro. De nettowinst die werd aangegeven in de loop van de vier jaar die voorafgaan aan de volledige en definitieve stopzetting van zijn beroepsactiviteit ziet er als volgt uit : Belastbaar tijdperk Gezamenlijk belastbare winst Totaal (referentie-inkomen) Het bedrag van euro is belastbaar tegen het afzonderlijk tarief van 16,5 % (aangezien de heer Peeters bij de overdracht ouder was dan 60 jaar). Het deel van het bedrag dat hoger is dan dit referentie-inkomen, met name euro ( ) is belastbaar tegen het progressief tarief in de personenbelasting. Pierre-François COPPENS Belastingconsulent, Jurist (Kantoor Stratefi) Docent bij FUCaM en bij de Chambre belge des comptables Op te merken valt dat een dergelijke belastingregeling een volledige en definitieve stopzetting van de activiteiten veronderstelt. Noch deze publicatie, noch gedeelten van deze publicatie mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen in welke vorm of op welke wijze ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen info, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Verantwoordelijke uitgever : Jean-Marie CONTER, B.I.B.F. Legrandlaan 45, 1050 Brussel, Tel. 02/ , Fax. 02/ info@bibf.be, URL : http: // Redactie : Jean-Marie CONTER, Gaëtan HANOT, Geert LENAERTS, Xavier SCHRAEPEN, Chantal DEMOOR. Adviesraad : Professor P. MICHEL, Professor Emeritus, Universiteit Luik, Professor C. LEFEBVRE, Katholieke Universiteit Leuven. Gerealiseerd in samenwerking met kluwer 8