Bodemonderzoeken Begrippen en concrete gevallen

Transcriptie

1 Bodemonderzoeken Begrippen en concrete gevallen 28/04/2017 opleiding Duurzame Gebouwen Didier JACQUES, Universoil Aymeric Devaux, SGS

2 Een VBO (Bxl) : wanneer en door wie? Aanleidinggevend feit Vervreemding van zakelijk recht Stopzetting van een RA, overdracht van een MV voor een RA, aanvraag tot verlenging van de MV voor een RA Start van een nieuwe RA Aanvraag van een MV of EP voor een grond van categorie 0 (bij opgravingen of werken waarbij eventuele latere behandeling/controle van vervuiling verhinderd worden) Toevallige ontdekking tijdens opgravingen (BSV-begrip) Ongeval Failliet van een firma die risicoactiviteiten exploiteert Onteigening van een in categorie 0 geklasseerde grond Houder van de verplichtingen Houder van het zakelijk recht Exploitant Aanvrager vergunning Aanvrager vergunning MV of SV 1 Verantwoordelijke aannemer voor de werken 2 Houder van het zakelijk recht voor wie de werken worden uitgevoerd 1 Verantwoordelijke van de vervuiling 2 Exploitant 3 Houder van het zakelijk recht Curator van het faillissement Onteigenende overheid

3 Perimeter van het VBO In functie van het aanleidinggevende feit van de Ordonnantie Verkoop, EP, MV zonder RA op een terrein van categorie 0 Perceel/percelen betrokken bij de risicoactiviteit

4 Perimeter van het VBO In functie van het aanleidinggevende feit van de Ordonnantie Aanvraag van MV met RA Volledige site (site waarop de nieuwe aanvraag voor een MV van toepassing is)

5 Perimeter van het VBO In functie van het aanleidinggevende feit van de Ordonnantie Toevallige ontdekking van verontreiniging Bij het ongeval betrokken perceel/percelen Aanvraag tot vrijstelling mogelijk indien ongeval gelokaliseerd om screeningsbor ingen te vermijden

6 Bodemonderzoek VBO, OO of OBO, minstens 2 stappen 1. administratief 2. Technisch Doelstellingen: 1. Verontreiniging JA/NEEN 2. Bepaling van het type verontreiniging (unieke, eenmalige of weesverontreiniging) en de houder van de verplichtingen 3. De kosten van een studie en de procedure zo snel mogelijk stopzetten

7 Administratieve context Historisch: Archieven, vergunning, toelating, de commodo et incommodo Bespreking met de beheerders van de site Incidenten, overloop,...

8 Inventaris van de risicoactiviteiten Voorbeeld: Huisbrandolietank Wallonië: > l Vlaanderen: > l Brussel: > l

9 Bezoek van de site Bovengrondse tanks Wat doet u beter niet? Gaten maken in de inkuiping

10 Strategie: Boor- en analysestrategie Vermoedelijk heterogene zone waarvan de mogelijke bronnen van verontreiniging gelokaliseerd zijn Oppervlakte RA (m²) #boring #peilbuis <20 1) 1) > ) > ) > > >

11 Geval waarin een bodemonderzoek niet nodig is Art. 61 (BHG) Geen risicoactiviteit Beperkt VBO (administratief document om de inventaris af te sluiten)

12 Geval waarin een bodemonderzoek niet nodig is Art. 61. Risicoactiviteit maakt geen contact met de grond Beperkt VBO (administratief document om de inventaris af te sluiten)

13 Geval waarin een bodemonderzoek technisch gezien niet haalbaar is Art. 60 (BHG) Het is technisch onmogelijk om de risicoactiviteit te onderzoeken Aanvraag tot vrijstelling = Beperkt VBO

14 Geval waarin een bodemonderzoek niet vermeden kan worden Minstens een risicoactiviteit kan niet onderzocht worden Onderzoek uit te voeren op de plaats van de activiteit(en) + screening

15 Geval waarin een bodemonderzoek niet nodig is Risico-activiteit bij het gebruik van het medeeigendom Bij verkoop: geen onderzoek, behalve wanneer alle mede-eigenaars tegelijk willen verkopen Indien de MV verbonden aan de RA verlengd wordt, de RA wordt opgeschort of bij een ongeval Onderzoek ten laste van alle mede-eigenaren

16 Geval waarin een bodemonderzoek niet vermeden kan worden Bijzonder geval waarin een mede-eigenaar enkel het perceel verkoopt waarop de risicoactiviteit verliep (bv. eigenaar van een loft die gebouwd is op het perceel waar voorheen een drukkerij was) Uit te voeren onderzoeken

17 Geval waarin een bodemonderzoek technisch gezien niet haalbaar is Art. 60. Andere voorbeelden van technische onmogelijkheid aanwezigheid van nutsvoorzieningen bodembedekking van meer dan 1 m hoog vloerverwarming geen toegang... Bijzonder geval: Oude RA Het volledige perceel werd op meer dan 5 m uitgegraven en er werd geen grondwater aangetroffen De oude RA kunnen niet meer onderzocht worden (er kunnen geen boringen worden uitgevoerd)

18 Boorprofielen Digitalisering Online aanvraag van de analyses Traceerbaarheid van de stalen Fouten vermijden

19 Onderzoek van de staat van de laag Peilbuis, ø 32mm Deksel van de peilbuis

20 Onderzoek van de staat van de laag Staalneming van het grondwater

21 Procedure - Financiële aspecten - Termijnen Stap Kosten ( ) Duur Aanleidinggevend feit VBO/OO/OBO 4000 tot ,5 maand Advies BIM/OWD/OVAM -/(bij attest: 250) 1 maand (+ 1 maand) / 1 maand* / 2 maanden * indien geen beslissing valt: goedkeuring bij verstek

22 Inwerkingtreding en duur BHG Geldigheidsduur studies 1 jaar voor een VBO indien er meerdere risicoactiviteiten op de site uitgevoerd worden (OPGELET: niet-geleegde reservoirs = nog steeds RA) Anders ongelimiteerd Geldigheid van de bodemattesten 6 maanden

23 Verplichtingen en te behalen doelen verontreiniging concentratie Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 SN (Sanerings norm) IN (Interventie norm) RBV = Risicobeheersvoorstel SV = saneringsvoorstel geen risico R = (bron, doel, overdracht) Doelstelling Risicobeheer BATNEEX/BBT + risicobeheer Best available technologies not entailing excessive costs Beste beschikbare technieken Weesveront reiniging gemengde verontreinigi ng eenmalige verontrein iging

24 Vervolg van de procedure Bewezen verontreiniging Gedetailleerd onderzoek

25 Afbakening van de verontreiniging

26 Doel van de afbakening (SN? IN?) Functie van het type verontreiniging Weesverontreiniging of gemengde verontreiniging (waarvan de eventuele risico's beheerd moeten worden) afbakening tot de concentraties bekend zijn < IN Eenmalige vervuiling (die gesaneerd moet zijn) Opmerking: afbakening tot de concentraties bekend zijn < SN Indien het VBO een verhoging van de verontreiniging aan het licht brengt Uitvoering van een gedetailleerde studie is nodig (bijzonder geval van grondverzet)

27 Perimeter van het GBO Indien de kern van de verontreiniging zich bevindt op het onderzochte perceel Volledige afbakening van de verontreiniging (zelfs over de grenzen van het perceel)

28 Perimeter van het GBO Indien de kern van de verontreiniging zich bevindt buiten het onderzochte perceel Afbakening van de verontreiniging op het onderzochte perceel + boring op het/de aangrenzende perceel/percelen.

29 Conclusies van het GBO Verontreiniging gedeeltelijk veroorzaakt door een huidige exploitant/eigenaar of, indien na 20/01/2005, door een identificeerbare persoon? JA NEE N Weesverontreiniging Risico-onderzoek (RO)Beheer van het eventuele risico Verontreiniging volledig veroorzaakt door voornoemde JA persoon/personen? NEE N Gemengde verontreiniging Risico-onderzoek (RO)Beheer van het eventuele risico Verontreiniging ontstaan na 01/01/1993? JA NEE N Eenmalige verontreiniging Saneringsvoorstel (SV) Sanering Eenmalige verontreiniging voor 01/01/1993 Risico-onderzoek (RO)Beheer van het eventuele risico

30 Samenvatting- identificatie van de houder van de verplichtingen Type van verontreiniging Eenmalig Gemengd Verwerking < 01/01/1993 Risicobeheer > 01/01/1993 Sanering Identificeerbare veroorzaker + anderen Apart identificeerbare veroorzaker Risicobeheer Sanering Houder van de verplichting Enige veroorzaker Enige veroorzaker Exploitant Houder van het zakelijk recht Exploitant Houder van het zakelijk recht Geïdentificeerde veroorzaker Exploitant Houder van het zakelijk recht Geïdentificeerde veroorzaker Gemeenschappelijk gedeeltelijke veroorzakers Wees < 20/01/2005 Risicobeheer Houder van het zakelijk recht > 20/01/2005 Risicobeheer Bron: Presentatie van het BIM over VBO en GBO (Wouter François, december 2010) 1 Exploitant 2 Houder van het zakelijk recht

31 Opmerking 1 Mogelijke overdracht van de verplichtingen Praktijkvoorbeeld: VBO ten laste van de nieuwe exploitant van een site, in het kader van een MVaanvraag voor uitvoering van een risicoactiviteit Vervuiling op de site ontdekt tijdens het VBO (weesvervuiling) Gedetailleerde studie ten laste van de houder van het zakelijk recht overdracht van verplichtingen

32 Opmerking 2 De vervreemding van een zakelijk recht of de overdracht van een milieuvergunning kan plaatsvinden vóór de behandeling van de bodemverontreiniging, indien aan de drie volgende cumulatieve voorwaarden voldaan is: 1. Het BIM verklaart of beschouwt een VBO conform 2. De houder van de verplichting inzake behandeling van de verontreiniging heeft zich ertoe verbonden om deze binnen een door het BIM goedgekeurd tijdschema te vervullen (overeenkomst koper/verkoper). 3. Er is een financiële zekerheid gesteld die deze verbintenis dekt

33 Risicobeoordeling Menselijk risico Verspreidingsrisico Ecologisch risico De risicobeoordeling blijft geldig zolang de berekeningshypothesen ongewijzigd blijven (bv. aanwezigheid van grondbedekking)

34 Menselijk risico S-risk

35 tools: Verspreidingsrisico tracering pompproef nivellering...

36 Ecologisch risico

37 Procedure -Financiële aspecten -Termijnen Stap Kosten ( ) Duur Aanleidinggevend feit VBO 4000 tot ,5 maand Advies BIM - 1 maand (+1 maand) GBO 5000 tot tot 12 maanden Advies BIM - 1 maand (+1 maand) RO 2000 tot tot 4 maanden Advies BIM - 1 maand (+1 maand) Totaal tot ,5 tot 18,5 maanden

38 Saneringsproject Bepaling van de uit te voeren werken: Uitgravingswerken Afpomping - extractie...

39 Definities - BHG SV (art. 41): 1. Het saneringsvoorstel bepaalt het type en de uitvoeringswijze van de bodemsaneringswerken die uitgevoerd moeten worden om aan de saneringsnormen te voldoen of om een toename van de verontreiniging weg te werken. 2. Het saneringsvoorstel beschrijft * de gekozen saneringstechnieken, na ze te hebben vergeleken met andere denkbare saneringstechnieken wat betreft doeltreffendheid, kostprijs, milieueffecten en uitvoeringstermijn. * verduidelijkt eveneens de procedure om na de uitvoering van de gekozen saneringswerken de resultaten inzake blootstelling van de mens en het milieu te meten, evenals de termijn waarbinnen deze werken uitgevoerd moeten worden. Deze termijn wordt bepaald rekening houdend met name de dringendheid van de sanering en het gebruik van het terrein. * bepaalt in voorkomend geval eveneens welke veiligheids- en followupmaatregelen er genomen moeten worden.

40 Definities - BHG RBV (art. 33): 1. bepaalt het type en de uitvoeringswijze van de risicobeheersmaatregelen die moeten worden genomen om de via een risico-onderzoek geïdentificeerde risico's aanvaardbaar te maken voor de volksgezondheid en het milieu. 2. Het RBV: * beschrijft de gekozen risicobeheersmaatregelen, na ze te hebben vergeleken met andere denkbare risicobeheersmaatregelen wat betreft doeltreffendheid, kostprijs, milieueffecten en uitvoeringstermijn. Op basis van dezelfde criteria * vergelijkt op beknopte wijze de weerhouden risicobeheersmaatregelen met saneringswerken volgens een aan de situatie op het terrein aangepaste techniek (saneringswerken kunnen soms beter zijn). * verduidelijkt eveneens de procedure om na de uitvoering van de weerhouden risicobeheersmaatregelen de geboekte resultaten inzake blootstelling van de mens en het milieu te meten, evenals de termijn waarbinnen deze maatregelen uitgevoerd moeten worden. Deze termijn wordt bepaald rekening houdend met name de dringendheid van het risicobeheer en het gebruik van het terrein. * bepaalt in voorkomend geval eveneens welke veiligheids- of followupmaatregelen genomen moeten worden.

41 Administratieve termijnen SV-RBV BIM 15 d Onvolledig dossier Art d Art Kopie SV-RBV Volledig dossier Aanvulling 15 dart d Inlichting van de houders van het Art zakelijk recht en/of de exploitanten van een RA Indien geen advies van het college of het BROH nodig is 45 d (bv. EP reeds toegekend) BROH (bij permanente bovengrondse constructie, bv. betontegels, verhoging,...) Gemeente (in alle gevallen) 30 dart Installatie waarvoor MV nodig is (rubr. 29), ZONDER openbaar onderzoek (duur < 3 maanden) (+ bovengrondse inrichting) Installatie waarvoor M nodig is (rubr. 29), MET openbaar onderzoek (duur < 3 maanden) (+ bovengrondse inrichting) Advi es Art d Advi es 45 d Art d Art Beslissin g Verklaring van nietconformiteit aan de houder van de verplichtingen Aanvraag tot aanvullingen of wijzigingen aan de houder van de verplichtinge n 30 d Aanvul lingen Wijzigi ngen 30 d Conformiteitsverklaring uitgegeven door BIM Houder van de verplichtingen Houder van de zakelijke rechten Gemeente / BROH Exploitant van een RA TOTAAL: minstens 60 dagen In realiteit minstens 90 tot 120 dagen

42 BSV = beperkt saneringsvoorstel SV-RBV BIM 15 d Onvolledig dossier 5 d Kopie SV-RBV Volledig dossier Aanvulling 15 d 5 d van een RA Indien geen advies van het college of het BROH nodig is 45 d BROH (bij permanente bovengrondse constructie) Gemeente (in alle gevallen) BSV Inlichting van de houders van het zakelijk recht en/of de exploitanten 30 d Installatie waarvoor MV nodig is, ZONDER openbaar onderzoek (duur < 3 maanden) (+ bovengrondse inrichting) Installatie waarvoor MV nodig is, MET openbaar onderzoek (duur < 3 maanden) (+ bovengrondse inrichting) Advi es 30 d Advi es 45 d 30 d 45 d Beslissin g Verklaring van nietconformiteit aan de houder van de verplichtingen Aanvraag tot aanvullingen of wijzigingen aan de houder van de verplichtinge n 30 d Aanvul lingen Wijzigi ngen 30 d Conformiteitsverklaring uitgegeven door BIM Houder van de verplichtingen Houder van de zakelijke rechten Gemeente / BROH Exploitant van een RA TOTAAL: minstens 60 dagen In realiteit minstens 90 tot 120 dagen

43 BSV (art. 62): Definities - BHG 1. Het beperkt saneringsvoorstel en de beperkte saneringswerken zijn erop gericht de bodemverontreiniging via een snelle procedure te saneren, om de lopende uitgravingswerken ten volle te benutten of de omvang en/of duur van de veiligheidsmaatregelen te beperken. 2. Cumulatieve voorwaarden: * Er zijn ernstige aanwijzingen dat de verontreinigde zone beperkt is * De termijn voor de werken is < 120 dagen 3: Het BSV * schat de omvang en de aard van de bodemverontreiniging in *bepaalt het type, de uitvoeringswijze en de uitvoeringstermijn van de saneringswerken die uitgevoerd moeten worden om de saneringsnormen te halen. * verduidelijkt eveneens de procedure om de geboekte resultaten inzake blootstelling van de mens en het milieu te meten

44 Case study Voorbeeld BSV Renovatiewerken voor de bekleding van een parking Verwijdering van de asfaltlaag en onderfundering Maximaal voorziene uitgraving: 30 cm Geschatte duur van de werken bij aanvang: 2 maanden (duur van de werken < 120 dagen) Terrein dat niet in de inventaris is opgenomen Geen voorgaande risicoactiviteiten geëxploiteerd Terrein omringd door een groene zone Toevallige ontdekking Resten asbestcement in de grond, onder de onderfundering

45 Acties Voorbeeld BSV 1. Bezoek aan de site, een dag na de oproep van de ondernemer 2. Aangifte bij het BIM op dezelfde dag 3. Aangeraden veiligheidsmaatregelen: geotextiel over het oppervlak plaatsen om contact en luchtverspreiding te vermijden 4. Enkele dagen later sondering uitvoeren om de omvang van de zichtbare vervuiling te bepalen 5. Tijdens de sonderingen wordt een geotextiel op 60 cm diepte aangetroffen, onder het asbestafval en de onderfundering (beperkt karakter van de vervuiling) 6. Onderzoek van de bron: in 1994 werd de parking gebouwd op de plaats van verouderde barakken met dakbedekking uit Eternitplaten met asbestcement. Het oppervlak van de parking was gekend, de karteerboringen werden net buiten de in 1994 bebouwde zone uitgevoerd (beperkt karakter van de vervuiling) en bevestigden de afwezigheid van asbest (visueel en door onderzoek). 7. Opstellen van het BSV: opgraving met kraan met drukcabine, beneveling van de zone om stof neer te slaan, transport van gevaarlijk afval in big bags

46 Voorbeeld BSV Veiligheidsmaatregelen Vaststelling van zwerfvuil Afbakening

47 Follow-upmaatregelen: BP vervuilde grond / vervuild water Terrein van categorie 3 (vervuiling aanwezig, geen risico) Opgravingswerken gepland (bouw ondergrondse parking) en/of afpomping van grondwater in het kader van een verlaging Geen groter risico als gevolg van de werken Werken die niet werden uitgevoerd bij een sanering Beperkt rapport met een beschrijving van de enige opgravingswerken (onnodig 3 mogelijke technieken te evalueren) de follow-upmaatregelen van het studiebureau (lozen van lucht/water, stof,...) maatregelen om de effecten te beperken een risico-onderzoek van de concrete vooropgestelde situatie

48 Follow-upmaatregelen: BP vervuilde grond / vervuild water Nauwkeurige follow-up van de gronden waarvan de concentratie hoger ligt dan de interventienorm (saneringsattest ter ondersteuning) Ook nauwkeurige follow-up van de gronden waarvan de concentratie hoger ligt dan de saneringsnorm (nodige informatie bij het BIM) Rapport kan een standaard technisch verslag (STV) bevatten, de attesten van grondopslag in een TOP (tijdelijke opslagplaats) zijn afdoende bewijs voor het beheer van de grond Opmerking: een STV is geen VBO

49 Stap Kosten ( ) Duur Aanleidinggevend feit VBO 4000 tot ,5 maand Advies BIM - 1 maand (+1 maand) GBO 5000 tot tot 12 maanden Advies BIM - 1 maand (+1 maand) RO 2000 tot tot 4 maanden Advies BIM - 1 maand (+1 maand) Saneringsproject, 3000 tot maanden veiligheidsmaatregelen, followupmaatregelen BIM + openbaar onderzoek 3 tot 4 maanden Bestek 2000 tot maand Totaal tot / 15 tot 24 maanden tot

50 Bedankt! Didier JACQUES, 0486/ Aymeric Devaux, 0473/