Q Manpower. Employment Outlook Survey Nederland. Een Manpower Onderzoek

Transcriptie

1 Manpower Q3 211 Employment Outlook Survey Nederland Een Manpower Onderzoek

2 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Kop Inhoudsopgave Q3/11 Nederland Employment Outlook 1 Vergelijking per regio Vergelijking per sector Internationale Employment Outlook 8 Ondervraagden per regio Internationale vergelijking EMEA Internationale vergelijking Azië Pacific Internationale vergelijking Noord-, Midden- en Zuid-Amerika Over het onderzoek 18 Over Manpower 2 2

3 Nederland Employment Outlook De resultaten van de Manpower Employment Outlook Survey voor het derde kwartaal 211 zijn verkregen uit vraaggesprekken met een representatieve steekproef van 752 in Nederland gevestigde werkgevers. Alle deelnemers kregen de vraag voorgelegd welke veranderingen zij ten aanzien van de werkgelegenheid op hun eigen vestiging voorzagen voor het derde kwartaal (juli t/m september) van 211 ten opzichte van het daaraan voorafgaande kwartaal. De Nederlandse werkgevers verwachten voor het derde kwartaal van 211 een bescheiden groei van het aantal werknemers. 8% van de werkgevers voorziet een groei van het personeelsbestand, 4% verwacht eerder een afname, terwijl 85% geen verandering verwacht. Het netto werkgelegenheidscijfer komt daarmee uit op +4%. In dit verslag wordt gebruikgemaakt van de term netto werkgelegenheidscijfer ( Net Employment Outlook ). Dit betreft het percentage werkgevers dat verwacht dat het totaal aantal werknemers op hun vestiging het volgende kwartaal zal toenemen, minus het percentage werkgevers dat juist een afname van het aantal werknemers verwacht. De uitkomst van deze berekening is het netto werkgelegenheidscijfer. De vooruitzichten om personeel aan te nemen, blijven zowel op kwartaal- als op jaarbasis relatief stabiel. komt het werkgelegenheidscijfer uit op +4%, hetgeen betekent dat het zowel op kwartaal- als op jaarbasis relatief stabiel blijft. Tenzij anders aangegeven is op alle gegevens die vanaf nu in het commentaar zijn opgenomen, seizoenscorrectie toegepast. Nationaal Toename Afname Ongewijzigd Onbekend Netto Na werkgelegenheidscijfer seizoenscorrectie % % % % % % 3e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal

4 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Vergelijking per regio In drie van de vier regio s verwachten werkgevers in het derde kwartaal van 211 meer nieuwe mensen aan te zullen nemen. In Zuid-Nederland melden werkgevers een voorzichtig optimistisch netto werkgelegenheidscijfer van +6%, terwijl het cijfer in Oost-Nederland +4% bedraagt. In de andere regio s zijn de werkgevers voorzichtiger ten aanzien van het aannemen van nieuw personeel: in Noord-Nederland is het cijfer +1% en in West- Nederland -1%. Op kwartaalbasis neemt het werkgelegenheidscijfer in zowel in Noord-Nederland als in Zuid-Nederland toe met 3 procentpunten. De werkgevers in Oost-Nederland rapporteren echter een afname met 9 procentpunten, en het werkgelegenheidscijfer voor West-Nederland daalt met 3 procentpunten. Op jaarbasis nemen de vooruitzichten voor het aannemen van nieuwe mensen in Noord- en Zuid- Nederland toe met 4 procentpunten, terwijl dit cijfer in West- en Oost-Nederland met relatief 5 en 2 procentpunten afneemt. Op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten verwachten werkgevers in drie van de vier regio s het komende kwartaal dat het personeelsbestand zal groeien. De vooruitzichten voor het aanstellen van personeel verbeteren op kwartaalbasis in Noorden Zuid-Nederland, maar verslechteren in zowel Oost- als West-Nederland. Op jaarbasis rapporteren de werkgevers in Noord- en Zuid-Nederland een vergelijkbare verbetering voor het werkgelegenheidscijfer en daalt het cijfer eveneens in Oost- en West-Nederland. Noord-Nederland Oost-Nederland West-Nederland -1-1 Zuid-Nederland scijfer Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 2

5 Noord-Nederland +1% Werkgevers in Noord-Nederland rapporteren een voorzichtig werkgelegenheidscijfer van +1% voor het derde kwartaal van 211. Dit is echter wel het beste en eerste positieve cijfer dat voor de regio werd genoteerd sinds het eerste kwartaal van 29. De vooruitzichten voor het aanstellen van personeel vormen een verbetering met 3 procentpunten op kwartaalbasis en met 4 procentpunten op jaarbasis. Werkgevers voorspellen op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten voor het derde kwartaal van 211 een lichte toename van het personeelsbestand. Het werkgelegenheidscijfer is op kwartaalbasis gematigd verbeterd, en verbetert zich eveneens licht ten opzichte van het derde kwartaal van Oost-Nederland +4% Met een netto werkgelegenheidscijfer van +4% voorspellen werkgevers voor het komende kwartaal een bescheiden groei van de personeels bestanden. De vooruitzichten nemen echter af met 9 procentpunten op kwartaalbasis en met 2 procentpunten op jaarbasis. Op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten gaan werkgevers voor het komende kwartaal uit van een behoudend werkgelegenheidsklimaat. De plannen voor het aannemen van nieuw personeel zijn echter aanzienlijk slechter ten opzichte van het vorige kwartaal, terwijl het werkgelegenheidscijfer op jaarbasis slechts een lichte verslechtering laat zien West-Nederland -1% Werkgevers voorspellen voor het derde kwartaal van 211 dat er maar weinig mensen kunnen worden aangesteld, met een netto werkgelegenheidscijfer van -1%. Het cijfer is een verslechtering met 3 procentpunten op kwartaalbasis en met 5 procentpunten op jaarbasis. Werkgevers rapporteren op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten gematigde plannen voor het aannemen van personeel voor het komende kwartaal. Het werkgelegenheidscijfer ligt enigszins lager in vergelijking met het tweede kwartaal van 211. Op jaarbasis daalt het cijfer eveneens. Zuid-Nederland +6% Werkzoekenden in Zuid-Nederland zullen waarschijnlijk profiteren van de bemoedigende signalen op de arbeidsmarkt. Dit geven althans de werkgevers aan, die voor het derde kwartaal van 211 een netto werkgelegenheidscijfer rapporteren van +6%. Het cijfer is een verbetering met 3 procentpunten op kwartaalbasis en met 4 procentpunten op jaarbasis. Uitgaande van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten zien de werkgevers voor het komende kwartaal enige mogelijkheden om hun personeel uit te breiden. Het werkgelegenheidscijfer stijgt zowel op kwartaal- als op jaarbasis

6 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Vergelijking per sector In alle negen sectoren verwachten werkgevers in het derde kwartaal van 211 meer nieuwe mensen aan te nemen. De meest optimistische plannen zijn genoteerd in de sector Nutsbedrijven, waar de werkgevers een werkgelegenheidscijfer laten noteren van +9%. Verder laten de werkgevers van de sector Zakelijke dienstverlening een cijfer noteren van +8%, en zijn de vooruitzichten voor de sector Bouwnijverheid +4%. Afgezet tegen het vorige kwartaal rapporteren de werkgevers in vijf van de negen sectoren echter minder goede vooruitzichten. Het werkgelegenheidscijfer voor de sector Transport, opslag en communicatie neemt met 14 procentpunten af, en de werkgevers van de sector Groothandel, detailhandel en horeca rapporteren een afname met 9 procentpunten. Voor de sector Bouwnijverheid en de sector Nutsbedrijven neemt het cijfer af met 6 procentpunten. Ondertussen rapporteren werkgevers in drie sectoren betere vooruitzichten. Het werkgelegenheidscijfer voor de sector Landbouw, bosbouw en visserij stijgt echter met 12 procentpunten, terwijl voor de sector Productie een stijging met 7 procentpunten wordt genoteerd. Afgezet tegen het jaar ervoor verbeteren zich de vooruitzichten voor het aannemen van nieuwe mensen in zes van de negen sectoren. Werkgevers rapporteren een verbetering van 3 procentpunten in de sectoren Landbouw, bosbouw en visserij, Bouwnijverheid, Zakelijke dienstverlening en Mijnbouw en delfstofwinning. In drie sectoren rapporteren de werkgevers echter wat minder optimistische plannen, waaronder de sector Transport, opslag en communicatie, waar het werkgelegenheidscijfer afnam met 3 procentpunten. Op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten verwachten werkgevers in acht van de negen sectoren gedurende het derde kwartaal van 211 een groei van het personeelsbestand. De meest hoopgevende vooruitzichten zijn opgetekend in de sector Zakelijke dienstverlening en de sector Nutsbedrijven. Op kwartaalbasis verbeteren de vooruitzichten van het aannemen van mensen in vier van de negen sectoren. Op jaarbasis ligt de verwachte werkgelegenheid hoger in zes sectoren. Bouwnijverheid Groothandel, detailhandel en horeca Landbouw, bosbouw en visserij Mijnbouw en delfstofwinning Nutsbedrijven Overheid en maatschap. dienstverl. Productiebedrijven Transport, opslag en communicatie Zakelijke dienstverlening scijfer Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 4

7 Bouwnijverheid +4% Met een netto werkgelegenheidscijfer van +4% verwachten werkgevers voor het derde kwartaal van 211 een bescheiden groei van de personeelsbestanden. Op kwartaalbasis daalt het cijfer met 6 procentpunten, maar op jaarbasis stijgt het juist met 3 procentpunten. Werkgevers rapporteren op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten terughoudende plannen voor het aannemen van personeel het komende kwartaal. Op kwartaalbasis is het werkgelegenheidscijfer aanzienlijk zwakker; op jaarbasis ligt het weer enigszins hoger. Groothandel, detailhandel en horeca +1% Werkgevers rapporteren voor het derde kwartaal van 211 beperkte vooruitzichten voor het aannemen van nieuwe mensen, met een netto werkgelegenheidscijfer van +1%. Op kwartaalbasis daalt het cijfer met 9 procentpunten, terwijl het op jaarbasis met 2 procentpunten daalt. Uitgaande van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten rapporteren de werkgevers voor het derde kwartaal van 211 voorzichtige plannen voor het aannemen van personeel. Op kwartaalbasis is het werkgelegenheidscijfer beduidend zwakker; op jaarbasis neemt het licht af Landbouw, bosbouw en visserij +1% Werkgevers in de sector voorspellen voor het derde kwartaal van 211 een zwakke arbeidsmarkt, met een netto werkgelegenheidscijfer van +1%. Afgezet tegen het vorige kwartaal is het cijfer een aanzienlijke verbetering met 12 procentpunten en afgezet tegen het vorige jaar neemt het cijfer met 3 procentpunten toe. Op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten, voorspellen de werkgevers voor het komende kwartaal een vlakke werkgelegenheid. Het werkgelegenheidscijfer is op kwartaalbasis aanzienlijk verbeterd, en verbetert zich daarnaast licht ten opzichte van het derde kwartaal van 21. Mijnbouw en delfstofwinning +3% Met een netto werkgelegenheidscijfer van +3% voorspellen werkgevers voor het derde kwartaal van 211 een bescheiden groei van de personeelsbestanden. Terwijl het cijfer enerzijds op kwartaalbasis een verslechtering met 3 procentpunten is, is het anderzijds op jaarbasis een verbetering met 3 procentpunten. Werkgevers voorspellen op basis van de ongecorri geerde onderzoeksresultaten een redelijk werkgelegenheidsklimaat voor het derde kwartaal van 211. Op kwartaalbasis neemt het werkgelegenheidscijfer licht af, maar op jaarbasis wordt een lichte verbetering gerapporteerd

8 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Nutsbedrijven +9% Werkzoekenden zullen waarschijnlijk profiteren van het voorzichtig optimistische werkgelegenheidsklimaat. Werkgevers rapporteren immers voor het derde kwartaal van 211 een netto werkgelegenheidscijfer van +9%. Het cijfer is een verslechtering met 6 procentpunten op kwartaalbasis en met 2 procentpunten op jaarbasis. Werkgevers rapporteren op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten groei in het aannemen van personeel voor het komende kwartaal. Het werkgelegenheidscijfer ligt echter lager in vergelijking met het vorige kwartaal. Op jaarbasis daalt het cijfer eveneens gematigd. Overheid en maatschappelijke dienstverlening +3% Werkgevers rapporteren voor het derde kwartaal van 211 behoudende plannen voor het aannemen van nieuwe mensen, met een netto werkgelegenheidscijfer van +3%. Het cijfer is ongewijzigd op kwartaalbasis en stijgt met 2 procentpunten op jaarbasis. Uitgaande van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten rapporteren de werkgevers voor het komende kwartaal voorzichtige plannen voor het aannemen van personeel. Het werkgelegenheidscijfer is relatief stabiel gebleven ten opzichte van het vorige kwartaal, maar is op jaarbasis licht verbeterd Productie +3% Werkgevers voorspellen voor het derde kwartaal van 211 een lichte stijging van het personeelsbestand, met een netto werkgelegenheidscijfer van +3%. De vooruitzichten voor het aanstellen van personeel vormen een verbetering met 7 procentpunten op kwartaalbasis en met 2 procentpunten op jaarbasis. Op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten verwachten werkgevers een behoudend werkgelegenheids klimaat voor het komende kwartaal. Op kwartaalbasis is het werkgelegenheidscijfer verbeterd en op jaarbasis rapporteren werkgevers een lichte toename. Transport, opslag en communicatie +3% Werkgevers in de sector voorspellen voor het derde kwartaal van 211 een bescheiden groei van het werkgelegenheidsbeleid en rapporteren een netto werkgelegenheidscijfer van +3%. Op kwartaalbasis daalt het cijfer met 14 procentpunten en op jaarbasis ligt het 3 procentpunten lager. Werkgevers verwachten op basis van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten voor het komende kwartaal een langzame groei van de werkgelegenheid. Het werkgelegenheidscijfer ligt aanzienlijk lager in vergelijking met het tweede kwartaal van 211. Op jaarbasis nemen de vooruitzichten voor banen enigszins af

9 Zakelijke dienstverlening +8% Werkgevers in de sector gaan uit van groei van werkgelegenheid voor het derde kwartaal van 211 en rapporteren een netto werkgelegenheidscijfer van +8%. Op kwartaalbasis stijgt het cijfer met 5 procentpunten, en op jaarbasis rapporteren werkgevers een toename met 3 procentpunten. Uitgaande van de ongecorrigeerde onderzoeksresultaten rapporteren de werkgevers voor het komende kwartaal redelijk optimistische plannen voor het aannemen van nieuwe medewerkers. Het werkgelegenheidscijfer is gestegen ten opzichte van het vorige kwartaal, en laat op jaarbasis een lichte verbetering zien Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 7

10 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Internationale Employment Outlook Meer dan 63. werkgevers in 39 landen en regio s zijn geïnterviewd om de verwachte ontwikkelingen op het vlak van werk gelegen - heid* tussen juli en september 211 in kaart te brengen. In 35 van de 39 landen en regio s die door Manpower zijn onderzocht, verwachten werkgevers de komende drie maanden in verschillende mate hun personeelsbestand uit te breiden. Werkgevers in India, Brazilië, Taiwan en Turkije hebben voor het derde kwartaal de beste plannen voor het aannemen van nieuwe mensen, terwijl werkgevers in Spanje, Griekenland, Italië en Ierland de slechtste, en enige negatieve, vooruitzichten laten optekenen. Naar verwachting zal de werkgelegenheid zich ten opzichte van het vorige kwartaal in 2 van de 39 landen en regio s verbeteren. In 24 van de 36 landen en regio s waar een vergelijking op jaarbasis mogelijk is, zal de werkgelegenheid zich naar verwachting ook ten opzichte van het derde kwartaal van 21 verbeteren. Regionaal blijven de werkgevers in de regio Azië-Pacific het meest positieve netto werkgelegenheidscijfer rapporteren. Indiase werkgevers blijven uitgaan van het meest optimistische werkgelegenheidsklimaat van alle landen en regio s die deelnemen aan het onderzoek. In alle acht landen en regio s zijn de plannen om mensen aan te nemen positief. De vraag van de werkgevers naar talent is de laatste drie maanden in vijf van de acht ondervraagde landen en regio s in Azië-Pacific echter in zeer beperkte mate afgenomen. In Noord- en Zuid-Amerika rapporteren de werkgevers van alle tien de landen positieve werkgelegenheidsplannen voor het derde kwartaal. De mogelijkheden voor werkzoekenden blijven naar verwachting op jaarbasis relatief stabiel, waarbij ze zich in acht van de tien landen zelfs verbeteren. Het behoudende werkgelegenheidscijfer in de VS blijft ongewijzigd ten opzichte van vorig kwartaal, maar laat een lichte verbetering zien ten opzichte van het derde kwartaal van 21. In de EMEA-regio laten werkgevers positieve werkgelegenheidsplannen optekenen in 17 van de 21 ondervraagde landen. In 13 van de 21 landen verbetert het werkgelegenheidscijfer zich zowel op kwartaal- als op jaarbasis. Net als voor het tweede kwartaal zijn de regionale werkgelegenheidsplannen het sterkst in Oost- Europese landen als Turkije en Roemenië, en het zwakst in Spanje en Griekenland. N.-M.-Z.- Amerika 47% Azië Pacific 24% EMEA 29% Ondervraagden per regio Voor de Manpower Employment Outlook Survey voor het derde kwartaal 211 zijn wereldwijd ruim 63. HR-directeuren en senior HR-managers van publieke en private organisaties ondervraagd. 47% van de ondervraagden is afkomstig uit 1 landen in Noord- en Zuid-Amerika; 24% uit 8 landen en regio s in Azië-Pacific; en 29% uit 21 landen in EMEA. * Waar beschikbaar, wordt in dit commentaar uitgegaan van gegevens die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 8

11 scijfer EMEA* 3e kwartaal 21 2e kwartaal 211 3e kwartaal 211 Verschil 2e kwartaal 211 en 3e kwartaal 211 Verschil 3e kwartaal 21 en 3e kwartaal 211 % % % België 4 (4) 12 (12) 8 (9) -4 (-3) 4 (5) Bulgarije ( ) 15 ( ) 14 ( ) -1 ( ) ( ) Duitsland 1 (8) 9 (8) 14 (12) 5 (4) 4 (4) Frankrijk 4 (3) 3 (3) 6 (5) 3 (2) 2 (2) Griekenland -5 ( ) -1 ( ) -5 ( ) 5 ( ) ( ) Hongarije 3 ( ) 3 ( ) 1 ( ) -2 ( ) -2 ( ) Ierland -3 (-7) -3 (-3) -1 (-4) 2 (-1) 2 (3) Italië -8 (-9) -2 (-3) -4 (-5) -2 (-2) 4 (4) Nederland 3 (3) 3 (3) 4 (4) 1 (1) 1 (1) Noorwegen 11 (6) 3 (6) 12 (9) 9 (3) 1 (3) Oostenrijk 8 (6) 2 () 1 (8) 8 (8) 2 (2) Polen 18 ( ) 12 ( ) 14 ( ) 2 ( ) -4 ( ) Roemenië 2 ( ) 5 ( ) 2 ( ) 15 ( ) 18 ( ) Slovenië ( ) 5 ( ) 7 ( ) 2 ( ) ( ) Spanje -3 (-6) -4 (-5) -7 (-1) -3 (-5) -4 (-4) Tsjechië 1 ( ) 4 ( ) 3 ( ) -1 ( ) 2 ( ) Turkije ( ) 34 ( ) 35 ( ) 1 ( ) ( ) Ver. Koninkrijk 2 (1) 2 (2) 4 (3) 2 (1) 2 (2) Zuid-Afrika 7 (11) 6 (3) -1 (3) -7 () -8 (-8) Zweden 1 (7) 6 (6) 12 (9) 6 (3) 2 (2) Zwitserland -3 () 3 (1) 4 (7) 1 (6) 7 (7) scijfer Verschil Verschil Azië Pacific 3e kwartaal 21 2e kwartaal 211 3e kwartaal 211 2e kwartaal 211 en 3e kwartaal 211 3e kwartaal 21 en 3e kwartaal 211 % % % Australië China 21 (24) 27 (32) 23 (21) 29 (21) 17 (19) 19 (22) -6-1 (-2) (1) -4 (-5) -8 (-1) Hong Kong India 16 (15) 42 (41) 19 (19) 49 (51) 21 (2) 47 (46) 2-2 (1) (-5) 5 5 (5) (5) Japan 3 (6) 21 (9) 5 (8) -16 (-1) 2 (2) Nieuw-Zeeland Singapore Taiwan 15 (17) 23 (22) 39 (36) 18 (15) 3 (3) 45 (42) 17 (19) 29 (28) 39 (36) (4) (-2) (-6) 2 6 (2) (6) () Noord-, scijfer Midden- en Zuid-Amerika 3e kwartaal 21 2e kwartaal 211 3e kwartaal 211 Argentinië Brazilië Canada Colombia Costa Rica Guatemala Mexico Panama Peru Ver. Staten Verschil 2e kwartaal 211 en 3e kwartaal 211 Verschil 3e kwartaal 21 en 3e kwartaal 211 % % % 11 (14) 23 (21) 18 (21) -5 () 7 (7) 4 ( ) 4 ( ) 37 ( ) -3 ( ) -3 ( ) 16 (1) 16 (13) 22 (16) 6 (3) 6 (6) 16 (17) 17 ( ) 18 ( ) 1 ( ) 2 ( ) 18 (22) 16 (19) 18 (21) 2 (2) (-1) 1 ( ) 6 ( ) 11 ( ) 5 ( ) 1 ( ) 17 (16) 16 (16) 16 (16) () -1 () 16 ( ) 22 ( ) 19 ( ) -3 ( ) 3 ( ) 24 (25) 16 (19) 15 (16) -1 (-3) -9 (-9) 1 (6) 1 (8) 12 (8) 2 () 2 (2) *EMEA Europa, Midden-Oosten en Afrika. Het cijfer tussen haakjes is de Net Employment Outlook na toepassing van seizoenscorrectie (indien beschikbaar; voor de berekening hiervan zijn de gegevens van minimaal 17 kwartalen vereist). 9

12 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Verschil op kwartaalbasis Verschil op jaarbasis STERKER Roemenië Oostenrijk Zwitserland Griekenland Guatemala Duitsland Nieuw-Zeeland Canada Noorwegen Zweden Costa Rica Frankrijk Polen Slovenië China Colombia Hong Kong Nederland Turkije Verenigd Koninkrijk Argentinië Mexico Zuid-Afrika Verenigde Staten Bulgarije Tsjechië Ierland Japan Australië Hongarije Italië Singapore België Brazilië Panama Peru India Spanje Taiwan ZWAKKER 15 ptn.* 8 ptn. 6 ptn. 5 ptn.* 5 ptn.* 4 ptn. 4 ptn. 3 ptn. 3 ptn. 3 ptn. 2 ptn. 2 ptn. 2 ptn.* 2 ptn.* 1 pt. 1 pt.* 1 pt. 1 pt. 1 pt.* 1 pt. ptn. ptn. ptn. ptn. -1 pt.* -1 pt.* -1 pt. -1 pt. -2 ptn. -2 ptn.* -2 ptn. -2 ptn. -3 ptn. -3 ptn.* -3 ptn.* -3 ptn. -5 ptn. -5 ptn. -6 ptn. STERKER Roemenië 18 ptn.* Argentinië 7 ptn. Zwitserland 7 ptn. Canada 6 ptn. Singapore 6 ptn. België 5 ptn. Hong Kong 5 ptn. India 5 ptn. Duitsland 4 ptn. Italië 4 ptn. Panama 3 ptn.* Ierland 3 ptn. Noorwegen 3 ptn. Oostenrijk 2 ptn. Colombia 2 ptn.* Tsjechië 2 ptn.* Frankrijk 2 ptn. Japan 2 ptn. Nieuw-Zeeland 2 ptn. Zweden 2 ptn. Verenigd Koninkrijk 2 ptn. Verenigde Staten 2 ptn. Guatemala 1 pt.* Nederland 1 pt. Griekenland ptn.* Mexico ptn. Taiwan ptn. Costa Rica -1 pt. Hongarije -2 ptn.* Brazilië -3 ptn.* Polen -4 ptn.* Spanje -4 ptn. Australië -5 ptn. Zuid-Afrika -8 ptn. Peru -9 ptn. China -1 ptn. ZWAKKER 39 Landen en regio s 36 Landen en regio s** *Data vóór seizoenscorrectie. **Cijfers op jaarbasis niet beschikbaar voor Bulgarije, Slovenië en Turkije, die voor het eerst deelnamen in het eerste kwartaal van

13 Internationale vergelijkingen EMEA In 21 EMEA-landen zijn ruim 18. interviews met werkgevers afgenomen om voor het derde kwartaal van 211 de verwachte activiteit op het vlak van werkgelegenheid in kaart te brengen. De verwachtingen voor de werkgelegenheid blijven binnen de regio gemengd, al is de verwachte activiteit in 17 van de 21 landen positief. In dertien landen is het werkgelegenheidscijfer van het derde kwartaal van 211 een verbetering ten opzichte van het vorige kwartaal. Net als voor het laatste kwartaal zijn de werkgelegenheidsplannen het sterkst in Oost-Europese landen als Turkije, Roemenië, Bulgarije en Polen, en het zwakst in Spanje, Griekenland en Italië. Het tempo waarin de sector Productie mensen aanneemt, lijkt weer aan te trekken in de EMEA-regio: in 17 landen verbeteren de werkgelegenheidsplannen zich ten opzichte van 12 maanden geleden. Ondertussen is een groot deel van het optimisme van de zeer positieve Duitse verwachtingen voor het derde kwartaal terug Bulgarije Bulgaria Bulgarije joined neemt the deel survey sinds in Q1 Q Frankrijk te voeren op de sector Zakelijke dienstverlening, waar werkgevers de beste verwachtingen ooit rapporteren. De vooruitzichten in Frankrijk zijn de beste in drie jaar en worden met name aangedreven door het meest optimistische werkgelegenheidscijfer in de sector Nutsbedrijven en de sector Productie sinds het land begon deel te nemen aan het onderzoek. Het optimisme onder werkgevers in Turkije en Roemenië wordt vooral aangejaagd door de solide activiteit binnen de sector Bouwnijverheid. België No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Duitsland Griekenland Geen No bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Greece Griekenland joined neemt the survey deel sinds Q2 Q Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 11

14 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Hongarije Hungary Hongarije joined neemt the deel survey sinds in Q3 Q3 29. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Italië Ierland Nederland Geen No bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero Noorwegen Oostenrijk No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero Polen Poland Polen neemt joined deel the sinds survey Q2 in 28. Q2 28. Roemenië Romania Roemenië joined neemt the deel survey sinds in Q2 Q2 28. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. 12

15 Slovenië Slovenië Slovenia neemt joined the deel survey sinds Q1 in Q Tsjechië Tsjechië Czech Republic neemt deel joined sinds the Q2 survey 28. in Q2 28. Verenigd Koninkrijk No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Zweden Spanje No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Zuid-Afrika South Zuid-Afrika Africa neemt joined deel the sinds survey Q4 in 26. Q4 26. Zwitserland Turkije Turkey Turkije joined neemt the deel survey sinds Q1 in Q No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of zero. van. Switzerland Zwitserland joined neemt the deel survey sinds Q3 in Q Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van

16 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Internationale vergelijkingen Azië Pacific In Australië, China, Hongkong, India, Japan, Nieuw- Zeeland, Singapore en Taiwan zijn ruim 15. interviews afgenomen om de voor het derde kwartaal van 211 verwachte activiteit op het gebied van werkgelegenheid te meten. De verwachtingen van werkgevers voor de werkgelegenheid blijven in de gehele regio positief. In vijf van de acht ondervraagde landen en regio s nemen de plannen om mensen aan te nemen af ten opzichte van het vorige kwartaal. Afgezet tegen hetzelfde kwartaal een jaar eerder, is het optimisme over het algemeen gegroeid: in vijf van de acht landen en regio s neemt het werkgelegenheidscijfer toe. De regionale werkgelegenheidsvooruitzichten zijn het best in India, Taiwan en Singapore, en het slechtst in Japan, ondanks het feit dat werkgevers daar aangeven dat ze de komende drie maanden in een gematigd tempo nieuwe mensen zullen blijven aannemen. In de meeste van de ondervraagde landen en regio s geven werkgevers uit de dienstverleningssector aan dat het tempo waarmee mensen worden aangenomen het komende kwartaal zal matigen. Toch blijft het optimisme in de regio overheersen. In India zijn de vooruitzichten voor een baan in de sector Groothandel, detailhandel en horeca het best sinds de start van het onderzoek in het derde kwartaal van 25. Werkgevers in de sector stellen nieuwe mensen aan om de nog onaangeboorde consumentenmarkt te bedienen. In Taiwan zijn in de sector Zakelijke dienstverlening en de sector Productie de vooruitzichten eveneens het beste sinds de start van het onderzoek in het tweede kwartaal van 25. Australië No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Hong Kong China China neemt joined the deel survey sinds Q2 in Q India No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. India joined neemt the deel survey sinds in Q3 Q

17 Japan Nieuw-Zeeland New Nieuw-Zeeland Zealand joined neemt the deel survey sinds Q2 24. Geen kolom betekent netto werkgelegenheid van. Singapore Taiwan No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Taiwan joined neemt the deel survey sinds in Q2 Q

18 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Internationale vergelijkingen Noord-, Midden- en Zuid- Amerika Om de werkgelegenheidsvooruitzichten voor het derde kwartaal van 211 te meten, zijn bijna 3. werkgevers afkomstig uit Noord-, Midden- en Zuid- Amerika ondervraagd. In elk van de tien landen uit de regio rapporteren de werkgevers voor de komende drie maanden positieve plannen voor het aannemen van personeel. Vergeleken met het derde kwartaal van 21, blijft het netto werkgelegenheidscijfer in acht van de tien landen naar verwachting relatief stabiel, waarbij het zich op kwartaalbasis zelfs in zeven landen verbetert. Werkzoekenden in Brazilië, Argentinië en Costa Rica zullen waarschijnlijk profiteren van de sterkste vooruitzichten voor de werkgelegenheid die de regio heeft gehad. Werkgevers in de Verenigde Staten zijn ondanks het feit Argentinië dat er zeven kwartalen achtereen positieve plannen voor het aannemen van nieuwe mensen werden genoteerd, het minst optimistisch van de regio. Het onderzoek geeft aan dat Amerikaanse werkgevers uit alle dertien ondervraagde sectoren verwachten dat de activiteit op het vlak van het aannemen van mensen relatief stabiel zal blijven, of zelfs zal verbeteren ten opzichte van drie maanden terug. In Mexico verwachten werkgevers dat het aannemen van nieuwe mensen zich op hetzelfde gestage tempo zal verbeteren tijdens de periode juli-september. Onder Braziliaanse werkgevers stijgt de vraag het sterkst in de sector Zakelijke dienstverlening, waar zes van de tien werkgevers verwachten mensen toe te voegen aan hun loonlijst. Verder zijn voor het vijfde achtereenvolgende kwartaal de werkgelegenheidsplannen in Canada zeer positief. Brazilië Argentina Argentinië joined neemt the deel survey sinds in Q1 Q1 27. Brazilië joined neemt the deel survey sinds Q Canada Colombia Colombia joined neemt the deel survey sinds in Q4 Q

19 Costa Rica Mexico 5 Costa Rica neemt joined the deel survey sinds Q3 in Q Guatemala Guatemala neemt joined the deel survey sinds Q2 in Q Panama No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. Panama neemt joined the deel survey sinds Q2 in Q Peru Verenigde Staten Peru joined neemt the deel survey sinds Q2 in Q No Geen bar kolom indicates betekent Net Employment netto werkgelegenheid Outlook of van zero.. 17

20 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Over het onderzoek De Manpower Employment Outlook Survey wordt ieder kwartaal uitgevoerd en meet in welke mate werkgevers het eerstvolgende kwartaal een uitbreiding of inkrimping van het personeelsbestand verwachten. In de bijna 5 jaar dat het onderzoek loopt, heeft het zich ontwikkeld tot een betrouwbaar onderzoek naar werkgelegenheidsontwikkelingen wereldwijd. Een aantal succesfactoren ligt ten grondslag aan de Manpower Employment Outlook Survey: Uniek: Het is het enige onderzoek op dit gebied met een dergelijke omvang, reikwijdte en onderzoekshistorie, en een dergelijk onderzoeksgebied. Voorspellend: De Manpower Employment Outlook Survey is het meest uitgebreide voorspellende onderzoek op dit gebied, waarbij verwachtingen van werkgevers ten aanzien van het eerstvolgende kwartaal worden onderzocht. Dit is een belangrijk verschil met andere onderzoeken en studies op dit terrein, die alleen historische gegevens analyseren. Onafhankelijk: Het onderzoek is gebaseerd op een representatieve steekproef onder werkgevers uit de deelnemende landen. De deelnemers van het onderzoek zijn niet afkomstig van het klantenbestand van Manpower. Solide: De onderzoeksresultaten worden ontleend aan ruim 63. interviews met werkgevers uit de publieke en private sector in 39 landen en regio s met als doel voor ieder kwartaal de verwachte trends in de werkgelegenheid te meten. Op basis van deze steekproef wordt een analyse verricht die bedoeld is meer gedetailleerde informatie per sector en per regio te bieden. Gericht: al bijna vijf decennia lang ontleent het onderzoek al haar gegevens aan één enkele vraag. Onderzoeksvraag Aan alle onderzoeksdeelnemers wereldwijd wordt één en dezelfde vraag gesteld: Zal het aantal werknemers op uw locatie de komende drie maanden dus tot en met september 211 toenemen, afnemen of gelijk blijven in vergelijking met het lopende kwartaal? Onderzoeksmethode De Manpower Employment Outlook Survey is gebaseerd op een valide onderzoeksmethode waarbij de hoogste marktonderzoekcriteria in acht worden genomen. Het onderzoeksteam voor de 39 landen en regio s waar de enquête op dit moment wordt uitgevoerd, bestaat uit het interne onderzoeksteam van Manpower en Infocorp Ltd. Het onderzoek is zo georganiseerd dat het representatief is voor elke nationale economie. De foutmarge voor de nationale, regionale en wereldwijde gegevens is niet groter dan +/- 3,9%. scijfer In dit verslag wordt gebruikgemaakt van de term netto werkgelegenheidscijfer ( Net Employment Outlook ). Dit betreft het percentage werkgevers dat verwacht dat het totaal aantal werknemers op hun vestiging het volgende kwartaal zal toenemen, minus het percentage werkgevers dat juist een afname van het aantal werknemers verwacht. De uitkomst van deze berekening is het netto werkgelegenheidscijfer. Seizoenscorrectie Er wordt seizoenscorrectie toegepast op de gegevens voor Argentinië, Australië, België, Canada, China, Costa Rica, Duitsland, Frankrijk, Hongkong, Ierland, India, Italië, Japan, Mexico, Nederland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Oostenrijk, Peru, Singapore, Spanje, Taiwan, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Zweden en Zwitserland om een aanvullend inzicht te bieden in de enquêteresultaten. Hierdoor ontstaat een eenduidige interpretatie van de resultaten over de gehele tijdslijn, zonder de seizoensfluctuaties die zich normaal gesproken elk jaar rond dezelfde tijd voordoen. Zodra er meer historische gegevens zijn verzameld, zal Manpower de gegevens in de overige landen ook aanpassen aan de seizoensinvloeden. N.B.: in het tweede kwartaal van 28 heeft Manpower het TRAMO-SEATS-model toegepast op de berekening van gegevens die gecorrigeerd zijn voor seizoensinvloeden. 18

21 Onderzoekshistorie 1962 De eerste generatie van de Manpower Employment Outlook Survey (MEOS) wordt gestart in Canada en de Verenigde Staten In het Verenigd Koninkrijk wordt een equivalent geïntroduceerd van het onderzoek uit de Verenigde Staten. Daar noemt men het onderzoek Quarterly Survey of Employment Prospects (QSEP). Dit onderzoek is op dezelfde leest geschoeid als MEOS en voorspelt de trends in de werkgelegenheid. Het is het eerste voorspellende onderzoek op dit terrein in Europa De tweede generatie van MEOS wordt gelanceerd in de Verenigde Staten en Canada. De onderzoeksmethode wordt geactualiseerd volgens de nieuwste inzichten in marktonderzoek. 22 QSEP in het Verenigd Koninkrijk wordt aangepast aan een nieuwe onderzoeksopzet. De vestigingen van Manpower in Mexico en Ierland introduceren het onderzoek in hun land. 23 De derde generatie van MEOS wordt gelanceerd. Het onderzoeksprogamma wordt wereldwijd uitgezet in totaal 18 landen: Australië, België, Canada, Duitsland, Frankrijk, Hongkong, Ierland, Italië, Japan, Mexico, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Singapore, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Zweden. 24 Manpower Nieuw-Zeeland introduceert de Manpower Employment Outlook Survey. 25 Manpower China, India, Zwitserland en Taiwan introduceren de Manpower Employment Outlook Survey. 26 Manpower Costa Rica en Peru nemen voor het eerst deel aan de Manpower Employment Outlook Survey. Enquêtes in Australië, België, Duitsland, Frankrijk, Hongkong, Ierland, Italië, Japan, Mexico, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Singapore, Spanje en Zweden voegen in het derde kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. Manpower Zuid- Afrika introduceert de Manpower Employment Outlook Survey. 27 Manpower Argentinië introduceert de Manpower Employment Outlook Survey. De enquête in Nieuw- Zeeland voegt in het eerste kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 28 Manpower Colombia, Tsjechië, Griekenland, Guatemala, Polen en Roemenië nemen voor het eerst deel aan de Manpower Employment Outlook Survey. In het tweede kwartaal voegen China en Taiwan gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. In het derde kwartaal voegen India en Zwitserland gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 29 Manpower Hongarije en Brazilië introduceren de Manpower Employment Outlook Survey. 21 Manpower Panama introduceert de Manpower Employment Outlook Survey, waarmee het aantal onderzochte landen en regio s wereldwijd is gestegen tot 36. In het tweede kwartaal voegt Peru gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. In het vierde kwartaal voegt Costa Rica gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 211 Manpower Bulgarije, Slovenië en Turkije introduceren in het eerste kwartaal de Manpower Employment Outlook Survey. Daarnaast voegen Argentinië en Zuid-Afrika in het eerste kwartaal gegevens toe die zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. 19

22 Manpower Employment Outlook Survey Nederland Over ManpowerGroup ManpowerGroup (NYSE: MAN), mondiaal vooraanstaande aanbieder van innovatieve arbeidsmarktoplossingen, realiseert en biedt doeltreffende oplossingen die het opdrachtgevers mogelijk maken hun zakelijke doelstellingen te behalen en hun concurrentiepositie te verbeteren. Met meer dan 6 jaar ervaring levert de onderneming, met een omzet van $19 miljard, een uniek en uitgebreid pakket aan innovatieve oplossingen die bijdragen aan het succes van opdrachtgevers in de Human Age. De dienstverlening van ManpowerGroup bestaat naast uitzenden en detacheren, onder meer uit recruitment en assessment, training en ontwikkeling, carrièremanagement, outplacement, outsourcing en personeelsadvies. ManpowerGroup beschikt over s werelds grootste en meest geavanceerde netwerk, dat bestaat uit bijna 39 vestigingen in meer dan 8 landen en gebiedsdelen. De dynamische combinatie van een ongeëvenaarde wereldwijde aanwezigheid met lokale expertise en gedegen marktkennis, stelt ManpowerGroup in staat goed én op tijd te voldoen aan de wensen van 4. opdrachtgevers per jaar. ManpowerGroup is werkzaam in alle sectoren, in midden- en kleinbedrijven, in lokale, multinationale en wereldwijde ondernemingen en levert diensten aan overheden op elk niveau. Door het inzicht in het menselijk potentieel te verbinden aan de ambities van opdrachtgevers, zorgt ManpowerGroup ervoor dat organisaties en individuen meer bereiken dan zij voor ogen hadden: hun succes leidt immers tot succes voor ManpowerGroup. Door deze stimulerende verbintenissen realiseert de onderneming een kracht die organisaties voortdrijft, persoonlijk succes versnelt en bijdraagt aan de duurzaamheid van gemeenschappen. ManpowerGroup helpt de wereld van werk aan nieuwe energie. Over Manpower Nederland Manpower is een full-service organisatie in de wereld van werk, voor grote en kleine, lokale, nationale en internationale onder nemingen. In Nederland bestaan 15 kantoren en werken 75 consultants. De eigentijdse dienstverlening omvat de werving van personeel op vaste, tijdelijke en contractbasis, assessment en selectie, training, outplacement, outsourcing en consulting. Manpower huldigt de filosofie dat lokale mensen de lokale markten moeten bedienen. Juist met die combinatie van mondiale expertise en resources én deskundig lokaal personeel onderscheidt Manpower zich in de HR-markt. In Nederland is Manpower actief onder zes merknamen: Manpower (werving van vaste en tijdelijke medewerkers), Manpower Professional (bemiddelt ervaren hoogopgeleide professionals), Elan (rekrutering voor informatietechnologie en telecommunicatie), Jefferson Wells (expertise voor internal audits, finance & accounting, belastingen en technology risk management), Right Management (bedrijfsbrede HR-oplossingen, advies & praktische oplossingen, bij instroom, doorstroom & uitstroom) en Vitae (werving en selectie van vast personeel en bemiddeling van tijdelijke professionals in voornamelijk Techniek, Finance en Management Office Support). Het hoofdkantoor van Manpower Nederland is gevestigd te Diemen. Voor meer informatie: Meer informatie over dit onderzoek kunt u opvragen bij de afdeling Marketing & Communicatie van Manpower Nederland: ManpowerGroup biedt haar assortiment arbeidsmarktoplossingen aan via ManpowerGroup Solutions, Manpower, Experis en Right Management. Lees meer over hoe ManpowerGroup in de Human Age kan bijdragen aan succesvol ondernemen en aan persoonlijke ontwikkeling, op 2

23 21

24 Manpower Nederland. Postbus 1215, 11 AD Amsterdam Tel.: , Fax: , ManpowerGroup. All rights reserved.