Stadsbossendebat. Het panel bestond uit vijf BELEID

Transcriptie

1 Stadsbossendebat Het panel bestond uit vijf personen: Katrijn Gijsel van de Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV), Peter Van Bossuyt van de Belgische Boerenbond, (toenmalig) Vlaams minister van Leefmilieu Vera Dua, Gentse schepen van Ruimtelijke Ordening Karin Temmerman en Bart Vangansbeke van Natuurpunt Gent. Moderator was Dirk Bogaert. 800 hectaren bijkomend bos voor Gent Als opwarmer gaf Frank Maes van Natuurpunt Gent een korte en interessante power-pointpresentatie over de specifieke situatie in de vier geplande groenpolen en de mogelijkheden en knelpunten voor bebossing. In een eerste vragenronde van het debat kwam de algemene doelstelling aan bod om achthonderd hectare bijkomend bos te voorzien in (en rond) de stad Gent. Driehonderd daarvan moeten gerealiseerd zijn tegen Alle panelleden waren het erover eens dat er te weinig toegankelijk groen en bos is in en rond de stad Gent. Zowel het Gentse stadsbestuur, het Vlaamse 18

2 verduidelijkt de standpunten Op 20 maart organiseerde Natuurpunt Gent een debat over de geplande stadsbossen in Gent. Een historische dag ook al omdat net die avond de oorlog in Irak losbarstte. Dat was meteen ook de reden waarom de zaal (capaciteit 200 personen) niet volledig vol raakte vele potentieel geïnteresseerden waren in Gent hun protest aan het uiten tegen het zinloze geweld. De honderdvijftig aanwezigen op onze activiteit al bij al toch een behoorlijke opkomst kregen een interessant debat voorgeschoteld over de vier geplande groenpolen in en rond Gent en de daarin te realiseren stadsbossen. BART VANGANSBEKE Gewest, Natuurpunt Gent en de VBV vonden dat dit openbaar groentekort vooral met bijkomende bebossing moet worden verholpen en steunden de voorliggende taakstelling. De Boerenbond vond dit echter van het goede te veel en stelde dat er vooral in het bestaande landbouwlandschap meer kansen dienen benut te worden voor zachte recreatie. Bovendien moet de landbouw een belangrijke rol kunnen blijven spelen in de voorziene groenpolen. Eventuele bijkomende bebossing dient volgens de Boerenbond (meer) rekening te houden met de bestaande landbouw. Natuurpunt Gent benadrukte dat de stadsbewoners veel meer mogelijkheden zullen krijgen om te recreëren door de realisatie van de vier openbare, natuur- en bosrijke groenpolen, die (ook met het openbaar vervoer) vlot bereikbaar moeten zijn. Studies tonen aan dat Gent een schromelijk tekort heeft aan toegankelijk openbaar bos en groen en dat een beboste site veel meer mensen kan opvangen dan de traditionele (half)open landbouwlandschappen. Dit betekent dus een grote sociale meerwaarde naast de ecologische meerwaarde (want Natuurpunt gaat ervan uit dat de groenpolen op een natuurvriendelijke manier beheerd zullen worden). Natuurpunt Gent is er dan ook van overtuigd dat er bij de Gentenaars een overweldigend draagvlak bestaat voor de groenpolen. Bij de opmaak van het Ruimtelijk Structuurplan Gent (RSG) heeft de stad gekozen voor een ruimtelijke ontwikkeling op basis van een vierledige structuur (vier groenpolen, vier woonlobben, vier hoofdassen voor openbaar vervoer, vier steenwegen). Die visie is trouwens overgenomen door het Vlaams Gewest bij de afbakening van het Grootstedelijk Gebied Gent. Natuurpunt Veel volk op het debat Gent vindt deze vierledigheid een sterk concept. Op die manier kan er in elke hoek van Gent een groenpool ontwikkeld worden: de Vinderhoutse Bossen (ten noordwesten van Gent), de Kastelensite te Zwijnaarde, ook wel Parkbos genoemd (ten zuidwesten), de Gentbrugse meersen (ten zuidoosten) en de site van het oud Vliegveld op de grens met Lochristi (ten 19

3 Vinderhoutse bossen noordoosten). Natuurpunt Gent wil alvast zijn volle steun geven aan de stad en het Vlaamse Gewest voor de ontwikkeling van die vier groenpolen. Karin Temmerman gaf wat toelichting bij het voorliggende veel omvattender groenplan, waarvan de vier groenpolen slechts een (belangrijk) onderdeel vormen. Ze stelde dat het stadsbestuur vast van plan is om naast het realiseren van (park)groen in de stad op termijn ook de achthonderd hectare bijkomende bebossing uit te voeren. Om wat speelruimte te hebben, heeft het stadsbestuur beslist dat de oppervlakte van de stadsbossen tussen elk van de vier groenpolen onderling uitwisselbaar is, zodat indien nodig kan geschoven worden zonder dat aan de totale oppervlakte van achthonderd hectare geraakt wordt. Dit is overigens de grootste ruimtelijke claim in het RSG. De schepen beloofde nogmaals dat tegen 2007 driehonderd hectare bijkomende bebossing zal gerealiseerd zijn. Deze belofte staat trouwens ook opgenomen in de bindende bepalingen van het intussen ook door de minister goedgekeurde RSG. Schepen Temmerman benadrukte wel dat de stad Gent deze plannen nooit alleen kan waarmaken en dat er dus ook samenwerking nodig is met het Vlaamse Gewest en de bos- en natuurverenigingen om de inwoners een betere en groenere leefomgeving te bieden. Vooral het Vlaamse Gewest moet volgens haar als regisseur een belangrijke rol spelen in drie van de vier groenpolen. In de Gentbrugse Meersen zal de stad Gent zelf de leiding nemen. Tom Embo, kabinetsmedewerker die in eerste instantie minister Dua verving omdat zij niet tijdig kon aanwezig zijn wegens andere verplichtingen (lees: protest tegen de beginnende oorlog), en Vera Dua zelf beklemtoonden nogmaals dat het Vlaamse Gewest (met een belangrijke rol voor de afdeling Bos en Groen) duidelijk een beleid heeft Gentbrugse Meersen Kastelensite Zwijnaarde omtrent bijkomende (stads)bossen in Vlaanderen. Die zullen de leefbaarheid van de steden opkrikken. Dat de stad Gent daarin een medestander is, apprecieert de minister dan ook ten volle. In elk geval wil (en kan) Vera Dua voldoende middelen voorzien om de geplande bosuitbreiding in en rond Gent te helpen financieren. Vier groenpolen In een tweede ronde van het debat kregen de vier verschillende groenpolen elk een kwartiertje aandacht. De timing werd strikt in de hand gehouden door Dirk Bogaert, die 20

4 met een ijzeren hand in een fluwelen handschoen het hele debat op zeer kundige en spitse wijze in goede banen leidde we hadden trouwens niet anders verwacht. Vinderhoutse Bossen Eerst kwam de site aan de Vinderhoutse Bossen aan bod. Tot onze verbazing benadrukte de Boerenbond dat zij desnoods liever hier bijkomende bebossing ziet dan in de Kastelensite in Zwijnaarde. De beroepslandbouw in en rond de Vinderhoutse Bossen weegt veel minder (er liggen slechts twee à drie bedrijfszetels in de voorgestelde te bebossen zone) dan in de Kastelensite. Natuurpunt Gent vindt ook dat in deze site veel kansen liggen om vlug van start te gaan met bijkomende bebossing. Het overgrote deel ligt immers op Gents grondgebied, in tegenstelling met de Kastelensite en de site van het Oud Vliegveld, waar meer moeilijkheden te verwachten zijn door dwarsliggende buurgemeenten. Bovendien zou de aankoop van de bestaande Vinderhoutse Bossen (desnoods via onteigening) meteen al een flinke start kunnen betekenen. De bestaande bossen dienen volgens Natuurpunt Gent wel als een natte natuurkern (verder) ontwikkeld te worden, de drogere (te bebossen) gebieden ten zuiden, oosten en (vooral) ten westen kunnen (veel) Oud vliegveld Oostakker/Lochristi meer recreatief gebruik verdragen. Natuurpunt Gent wees erop dat de tijd dringt, want de hobbylandbouw begint hier al meer voet aan de grond te krijgen en dat zal alleen maar bijkomende (en meer geld kostende) problemen en tegenwerking opleveren. Minister Dua legde uit dat de Vlaamse Landmaatschappij in de Vinderhoutse Bossen bosuitbreiding voorziet binnen een landinrichtingsproject, maar dat ze een eerste plan heeft afgevoerd omdat ze het te weinig ambitieus vond. Zij hoopt binnenkort groen licht te kunnen geven voor een tweede, qua bosuitbreiding ambitieuzer plan. Samen met de stad Gent wordt nu al een klein voorschot genomen in de Groene Velden in Mariakerke Parkbos De tweede site die aan bod kwam, de Kastelensite, leverde het meeste vuurwerk op. Vooral de Boerenbond wees op de huidige functie voor de landbouw. Zeventig bedrijven, waarvan vijfendertig met zetel in het gebied, zijn niet zomaar weg te cijferen. De Boerenbond ziet dan ook liever niet dat er hier op grote schaal wordt bebost. De landbouwsector bepleit de bosuitbreiding in eerste instantie in de Gentbrugse Meersen en het Oud Vliegveld. Daar zijn immers nog weinig landbouwers actief. In tweede instantie zijn er bebossingsmogelijkheden in de Vinderhoutse Bossen, mits voldaan wordt aan enkele voorwaarden, zoals een goed werkende grondbank en voldoende hoge financiële vergoedingen. De VBV stelde dat er prioriteit dient gegeven te worden aan het Parkbos. Daarbij dient volgens de vereniging voldoende rekening te worden gehouden met de landbouw iets wat volgens de VBV ook gebeurt. Vera Dua stelde dat het stadsbosproject in de Kastelensite zich al in een verregaand stadium bevindt. Ze erkende de moeilijkheden die er zijn ( Bomen in de grond krijgen is één van de moeilijkste activiteiten in Vlaanderen ), maar geloofde in een goed resultaat. Natuurpunt benadrukte dat een goede grondbank noodzakelijk zal zijn om de landbouwers die nu actief in de toekomstige bosgebieden uit te ruilen. Uiteraard kwam ook de problematiek van het wetenschapspark ter sprake. De stad Gent plant immers een uitbreiding van het wetenschapspark Zwijnaarde met achtien hectaren in de Kastelensite. Schepen Temmerman verdedigde de beslissing van het stadsbestuur en kaderde het wetenschapspark in de Vlaamse context, maar kon alvast op weinig sympathie rekenen van de overige panelleden en zoals later bleek evenmin van het over- 21

5 grote deel van de aanwezigen. Natuurpunt Gent herhaalde dat het wetenschapspark, een technologische site voor spin-offbedrijven van de universiteit, een doorn in het oog blijft van de natuur- en landbouwsector. Niemand, ook minister Dua niet, blijkt dus gelukkig te zijn met de inname van deze open ruimte voor de bouw van hightechbedrijven in het beschermde landschap van de Kastelensite. Vera Dua verzocht het stadsbestuur via schepen Temmerman nog eens ernstig alle mogelijke alternatieven te onderzoeken. Gentbrugse Meersen en Oud Vliegveld De derde en vierde site werden samen behandeld en kwamen als laatste aan bod. In tegenstelling tot de landbouwsector stelden Natuurpunt Gent en de VBV dat hier niet in eerste instantie aan massale bebossing kan gedaan worden. Beide sites zijn ideaal voor andere vormen van natuurontwikkeling. Bebossing komt daar slechts op de tweede plaats. Bovendien loopt er tot 2017 een zandwinningsconcessie op de site van het Oud Vliegveld. Bosaanleg daar zal dus nog een hele tijd op zich laten wachten. Uit de studie naar geschikte locaties voor (het) Gentse stadsbos(sen), die de VBV uitvoerde, bleek dat bebossing in de Gentbrugse Meersen omwille van landschaps- en natuurwaarden slechts in beperkte mate aangewezen is. De Gentbrugse Meersen zijn het toekomstproject waarin de stad Gent zelf natuur, groen en bos wil realiseren. Natuurpunt Gent gaf opnieuw het signaal dat ook hier de laatste jaren (en zelfs maanden) de invloed van hobbyboeren aanzienlijk is vergroot, met talrijke illegale stallen en andere bouwsels tot gevolg. Een zekere verloedering is dus al ingezet. Het wordt hoog tijd dat de stad deze site daadwerkelijk aanpakt. Natuurpunt Gent omschrijft de huidige situatie als een Bourgoyen- Ossemeersen zonder actiegroep. Schepen Temmerman stelde dat één en ander wel wat vertraging heeft opgelopen, maar dat het de vaste wil is van het Gentse stadsbestuur om de Gentbrugse Meersen te realiseren als groenpool en dit in overleg met de bestaande actiegroep. Spervuur van vragen Het laatste deel van de avond werd voorbehouden voor vragen en opmerkingen van het publiek. Opvallend maar niet onverwacht was de grote aandacht voor de groenpool van de Kastelensite. Landbouwers, eigenaars en buurtbewoners stelden hieromtrent vele vragen aan minister Dua en schepen Temmerman, o.a. over de rechtszekerheid voor de beroepslandbouwers, de (eventuele) financiële vergoeding, een grondbank, het mankend overleg, de gevreesde onveiligheid en de eventuele waardevermindering van eigendommen. Schepen Temmerman zat werkelijk in het oog van de storm toen langs alle kanten vragen over het wetenschapspark naar voren kwamen. Nogmaals bleek hoe weinig draagvlak er bestaat voor die beslissing van het stadsbestuur. Alles bij elkaar kunnen we spreken van een geslaagd (en opvallend hoffelijk ) debat dat heel wat stof tot nadenken biedt. Niet alles kon aan bod komen. De hele problematiek van de te voorziene bestemmingen in de komende Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUPs) werd zelfs niet of nauwelijks aangekaart. Natuurpunt Gent hoopt in elk geval dat het debat de aandacht weer eens heeft aangescherpt en het draagvlak heeft vergroot voor de spoedige realisatie van de stadsbossen in Gent. Zowel de overheid als de bos- en natuurverenigingen en talloze Gentenaars willen er voor gaan. Duimen dus voor de spoedige realisatie van de Gentse stadsbossen! Het stadsbossendebat: een spervuur van vragen 22