Séminaire «Normes et politiques publiques»

Transcriptie

1 Séminaire «Normes et politiques publiques» Comment référer aux normes dans la réglementation et politiques publiques? Kristel Wierinck, Attaché Renaud Collette, Conseiller SPF Economie 4 mai 2017 Contenu 1. Guide Référer aux normes 2. Points d attention 3. Aperçu des méthodes de référence 4. Méthodes de référence plus en détail 5. Recommandations du Conseil supérieur de Normalisation 6. Application des recommandations sur méthodes de référence 7. Autres considérations 8. Conclusion 1

2 1. Guide Référer aux normes Publication du SPF Economie, en collaboration avec NBN et CEB Input du Conseil supérieur de Normalisation (CSN) Echange intéressant avec collègues des Pays-Bas Guide = 1 ère version A consulter via sites web SPF Economie*, NBN et CEB * 2. Points d attention Norme appropriée vis à vis exigences de la réglementation? Application de la norme : obligatoire ou volontaire? Référence à la norme : dans son ensemble ou des parties sélectionnées? Comment l autorité suivra développement de normes? Révision de normes Normes complémentaires dans même domaine 2

3 3. Aperçu des méthodes de référence (1) Deux répartitions Répartition 1 - caractère indirect ou direct de la référence Référence indirecte (2 variantes) Référence directe (2 variantes) Répartition 2 caractère contraignant ou non de la référence Référence facultative (sans effet contraignant) Référence avec effet contraignant (3 variantes) 3. Aperçu des méthodes de référence (2) Répartition 2 Référence facultative Référence avec effet contraignant Répartition 1 Référence indirecte Référence directe Indirecte générale Présomption de conformité Datée Non datée Application de la norme non obligatoire Application de la norme obligatoire Equivalence à la norme requise Référence indirecte avec effet contraignant - si norme disponible, son application obligatoire 3

4 4. Verwijzingsmethodes meer in detail 4.1. Verwijzingsmethode indeling 1 Volgens indirect of direct karakter Indeling 1 - indirect of direct karakter van verwijzing Indirecte verwijzing 1. Algemeen indirect 2. Met vermoeden van conformiteit Directe verwijzing 1. Gedateerd 2. Niet gedateerd Indeling 2 - al dan niet dwingend karakter van verwijzing Facultatieve verwijzing Dwingende verwijzing 4

5 Indeling 1 - indirect of direct karakter van verwijzing Indirecte verwijzing 1. Algemeen indirect 2. Met vermoeden van conformiteit Directe verwijzing 1. Gedateerd 2. Niet gedateerd Indeling 2 - al dan niet dwingend karakter van verwijzing Facultatieve verwijzing Dwingende verwijzing Indirecte verwijzing Geen expliciete vermelding in regelgeving van toepasselijke normen 2 varianten 1. Algemeen indirect 2. Met vermoeden van conformiteit 5

6 Indirecte verwijzing 1. Algemeen indirect Verwijzing in algemene termen naar ter zake geldende normen, zonder expliciete vermelding van ref. van deze normen. Zie vb. 6 uit de Gids (p. 29) Onverminderd het bepaalde in artikel 4, a, wordt product x in de fabriek onderworpen aan de proeven, beproevingen en controles zoals die voorgeschreven zijn door de daarmee overeenstemmende van kracht zijnde NBN normen of bij ontstentenis daarvan, door beproefde normen. Voordelen - De impliciete referentie wordt automatisch upto-date gehouden Nadelen - Geen expliciete vermelding van ref. van norm juridische onzekerheid - Risico: bij herziening van normen mogelijke afwijkingen t.o.v. doelstellingen van overheid Indirecte verwijzing 2. Met vermoeden van conformiteit (1) Volgens Europese Nieuwe Aanpak Geen expliciete vermelding van norm in regelgeving (dus indirect) Erkende normen worden gepubliceerd via officiële bron buiten de regelgevende tekst (vb. Nieuwe Aanpak: OJEU). Deze lijst moet up-to-date worden gehouden Zie vb. 1 uit de Gids (p. 26): Product x wordt geacht aan de fundamentele voorschriften te voldoen, wanneer zij in overeenstemming zijn met de betreffende Belgische normen (of buitenlandse normen) die de Europese normen en harmonisatiedocumenten omzetten, waarvan de referentienummers in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschap bekend zijn gemaakt; 6

7 Indirecte verwijzing 2. Met vermoeden van conformiteit (2) Voordelen - Nieuwe aanpak regelgevingen bepalen essentiële eisen voor verschillende producten - Bij toepassing van geharmoniseerde normen vermoeden van conformiteit met essentiële eisen van regelgeving - Toepassing van norm is sterk aanbevolen, maar blijft vrijwillig - De eisen van regelgeving kunnen ook via alternatieve oplossingen x nageleefd worden Nadeel - Deze methode vereist meer gesofisticeerd wettelijk kader (beschikbaar in Europa, met name Nieuwe Aanpak ). Indeling 1 - indirect of direct karakter van verwijzing Indirecte verwijzing 1. Algemeen indirect 2. Met vermoeden van conformiteit Directe verwijzing 1. Gedateerd 2. Niet gedateerd Indeling 2 - al dan niet dwingend karakter van verwijzing Facultatieve verwijzing Dwingende verwijzing 7

8 Directe verwijzing Referentie en titel van norm wordt vermeld in regelgeving Dikwijls gebruikt wanneer toepassing van norm verplicht is 2 varianten 1. Gedateerd (referentie + titel + jaartal van publicatie vermeld) 2. Niet gedateerd (referentie + titel vermeld) Directe verwijzing 1. Gedateerd Referentie + titel + jaartal van publicatie vermeld in regelgeving Meest restrictieve verwijzing (éénduidig) Zekerheid aan wetgever en duidelijkheid aan gebruiker Zie vb. 3 uit de Gids (p. 27) product x wordt geplaatst volgens de norm NBN S : 2007 (+ titel) Voordelen Nadelen - Eén editie van norm is gebruikt (eenduidig). - Aanpassing van norm aanpassing - Rechtszekerheid van verwijzing naar norm in - Geen aanpassing van verwijzing mogelijk regelgeving nodig zonder tussenkomst van overheid - In domeinen met snel evoluerende wetgever is master of the process technologieën (en normen) directe - Enige methode om te verwijzen naar gedateerde verwijzing snel geselecteerd deel van norm verouderd 8

9 Directe verwijzing 2. Niet gedateerd (1) Referentie + titel wordt vermeld in regelgeving, zonder jaartal van publicatie Flexibeler: bij revisie van norm laatste editie van norm geldt, zonder de verwijzing te moeten aanpassen. Zie vb. 4 uit de Gids (p. 27) 3. Product x dient te beantwoorden aan de norm NBN T (+ titel). 4. De beschrijving en de specificaties van de technische normen bedoeld in de paragrafen 1 en 3 zijn terug te vinden via het Bureau voor Normalisatie, Jozef II-straat 40 bus 6, 1000 Brussel, Directe verwijzing 2. Niet gedateerd (2) Voordelen - Verwijzing wordt automatisch up-to-date gehouden laatste versie van norm geldt Nadelen - Risico: bij herziening van normen mogelijke afwijkingen t.o.v. doelstellingen van overheid - Deze methode is niet bruikbaar om te verwijzen naar geselecteerd deel van norm 9

10 4.2. Verwijzingsmethode indeling 2 Volgens al dan niet dwingend karakter Indeling 1 - indirect of direct karakter van verwijzing Indirecte verwijzing Directe verwijzing Indeling 2 - al dan niet dwingend karakter van verwijzing Facultatieve verwijzing (niet dwingend) Dwingende verwijzing 1. Toepassing van norm is verplicht 2. Gelijkwaardigheid aan norm is vereist 3. Indirect dwingende verwijzing Indeling 1 - indirect of direct karakter van verwijzing Indirecte verwijzing Directe verwijzing Indeling 2 - al dan niet dwingend karakter van verwijzing Facultatieve verwijzing (niet dwingend) Dwingende verwijzing 1. Toepassing van norm is verplicht 2. Gelijkwaardigheid aan norm is vereist 3. Indirect dwingende verwijzing 10

11 Facultatieve verwijzing (niet dwingend) Toepassing van de norm is vrijwillig, of voorgesteld als één van de mogelijke oplossingen Voorbeelden: Zie vb. 1 uit de Gids (p. 26) Met vermoeden van conformiteit Zie vb. 2 uit de Gids (p. 26) Er bestaan tal van geschikte specifieke monsterbereidingsprocedures die kunnen worden gebruikt. De procedures zoals beschreven in de ontwerp-cen-norm, NBN EN :2002 (+titel) bleken te voldoen, maar andere procedures kunnen evenzeer bruikbaar zijn. Belangrijke kanttekening NIET verwijzen naar een normontwerp! Indeling 1 - indirect of direct karakter van verwijzing Indirecte verwijzing Directe verwijzing Indeling 2 - al dan niet dwingend karakter van verwijzing Facultatieve verwijzing Dwingende verwijzing 1. Toepassing van norm is verplicht 2. Gelijkwaardigheid aan norm is vereist 3. Indirect dwingende verwijzing 11

12 Dwingende verwijzing 1. Toepassing van norm is verplicht In de regelgeving wordt de toepassing van de norm verplicht Zie vb. 4 uit Gids (p. 27) 3. Product x dient te beantwoorden aan de norm NBN T (+ titel). Laatste uitgave. Dwingende verwijzing 2. Gelijkwaardigheid aan norm is vereist In regelgeving wordt naar een norm x verwezen, maar andere oplossing is aanvaardbaar zolang deze gelijkwaardig is aan norm x. Om gelijkwaardigheid te kunnen beoordelen moet norm x ingezien kunnen worden. norm = referentiepunt Zie vb. 5 uit Gids (p. 28) de installaties zijn gebouwd volgens een erkende code van goede praktijk zoals bijvoorbeeld de NBN-EN-378 (+ titel) of een gelijkwaardige code van goede praktijk 12

13 Dwingende verwijzing 3. Indirect dwingende verwijzing In regelgeving wordt dwingend verwezen naar van kracht zijnde normen in het domein zonder deze normen expliciet te vermelden. Als norm beschikbaar, toepassing ervan verplicht. Zie vb. 6 uit Gids (p. 29) worden producten x, y en z in de fabriek onderworpen aan de proeven zoals die voorgeschreven zijn door de daarmee overeenstemmende van kracht zijnde NBN normen of bij ontstentenis daarvan, door beproefde normen Overzicht van methodes met voorbeelden Indeling 2 Indeling 1 13

14 5. Aanbevelingen Hoge Raad voor Normalisatie (HRN) (1) Aanleiding Adviezen Raad Van State BE normen waarnaar dwingend verwezen wordt in regelgeving zouden niet geldig zijn t.o.v. derden indien ze: Niet in beide landstalen beschikbaar zijn Enkel tegen betaling te verkrijgen zijn 5. Aanbevelingen Hoge Raad voor Normalisatie (2) HRN: Elke verwijzing naar normen regelgeving zou moeten beantwoorden aan regels van goede praktijk, op te nemen in Gids en te verspreiden aan regelgevende instanties die hen ertoe aanzet om: 1. Huidige regelgeving te herzien 2. Verwijzen naar normen waarvan toepassing niet verplicht is, maar waarvan naleving vermoeden van conformiteit biedt met eisen uit regelgeving 3. Toepassing van normen slechts uitzonderlijk verplichten en enkel wanneer NBN over auteursrecht beschikt (dus voor zuiver BE normen) 14

15 6. Toepassing van aanbevelingen HRN op verwijzingsmethodes (1) Verkozen Indirecte verwijzing Directe verwijzing Algemeen indirect Vermoeden van conformiteit Gedateerd Niet-gedateerd Toepassing van norm niet verplicht Facultatieve verwijzing Toepassing van norm verplicht Dwingende verwijzing Gelijkwaardigheid aan norm vereist Indirect dwingende verwijzing - als norm beschikbaar, toepassing ervan verplicht Aanbevolen Aanvaardbaar. Minder aanbevolen wegens onduidelijkheid door niet-expliciet vermelden van normen. Uitzonderlijk te gebruiken en enkel voor zuiver nationale normen (waarvan referentie enkel voorvoegsel NBN bevat) Af te raden wegens rechtsonzekerheid door niet-expliciet vermelden van normen (onduidelijkheid). Combinatie niet mogelijk 6. Toepassing van aanbevelingen HRN op verwijzingsmethodes (2) Naar welk soort normen verwijzen? Als niet dwingende verwijzing : Europese en internationale normen (of buitenlandse normen van gelijkwaardige kwaliteit) NBN-EN-, NBN-EN-ISO-, Proces: open, transparant, inclusief, consensus Niet alle normen zijn van gelijkaardige kwaliteit! Als dwingende verwijzing: zuiver nationale normen Zie aanbeveling HRN NBN- 15

16 7. Andere overwegingen Houd rekening met auteursrecht op normen Auteursrecht in bezit van normalisatie-instellingen Daarom vermijden om delen van normen te citeren in de regelgeving (inbreuk auteursrecht vermijden) Opvolging van wijzigingen in normen door overheid noodzakelijk 8. Conclusie Voordelen normen Vergemakkelijken toepassing van regelgeving Brede aanvaarding, bevorderen export, algemeen belang, Verwijzen naar normen Vrijwillige verwijzing aan te raden Dwingende verwijzing uitzonderlijk, zuiver nationale norm Algemeen indirecte verwijzing minder aanbevolen Opvolging van wijzigingen in normen noodzakelijk houd regelgeving up-to-date 16

17 Afkortingen BEC: Belgisch Elektrotechnisch Comité HRN: Hoge Raad voor Normalisatie NBN: Bureau voor Normalisatie OJEU: Official Journal of the European Union RvS: Raad van State Contactgegevens FOD Economie AD Kwaliteit en Veiligheid Dienst Normalisatie en Competitiviteit 17

18 Bedankt voor uw aandacht! 18