Herstel van gewrichtskraakbeen
|
|
- Christa de Lange
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 terug Herstel van gewrichtskraakbeen Dr D.B.F. Saris Orthopaedisch Chirurg Orthopaedie Universitair Medisch Centrum Utrecht Introductie en doel Nieuwe wetenschappelijke en medische ontwikkelingen leiden gewoonlijk tot groot enthousiasme wat uiteindelijk resulteert in toename in onderzoeksactiviteiten. Op het gebied van kraakbeenherstel, welke gedurende lange tijd beschouwd is als een gebied met onbereikbare doelen, hebben dergelijke snelle en dramatische ontwikkelingen plaatsgevonden gedurende de afgelopen tien jaar. De uitdaging voor een orthopaedisch chirurg om kraakbeendefecten te behandelen, in continu groeiende populatie van jong volwassenen met kraakbeenschade, is aanzienlijk. Door de jaren heen zijn er diverse chirurgische en andere behandelingsopties beschikbaar gekomen met als doel het gewrichtsoppervlak te herstellen en de gewrichtsfunctie te normaliseren. Ook biologische genezing en herstel van kraakbeen is noodzakelijk om artrose te voorkomen bij patiënten met dergelijke defecten. De mogelijkheid van kraakbeen herstel, een doel dat jarenlang onbereikbaar leek, heeft recentelijk grote aandacht gekregen. Een overzicht van de huidige status van dit bloeiende gebied is zeer toepasselijk. Het doel van dit overzicht is ten eerste om de doelen, resultaten en beperkingen van kraakbeen herstel te bespreken en ten tweede om inzicht te bieden in toekomstige ontwikkelingen. Gewrichtskraakbeen schade
2 Patiënten die medische hulp zoeken voor een recent trauma of gewrichts-disfunctie als gevolg van kraakbeendefecten zijn vaak jong en actief. Helaas zijn zij vaak gehandicapt door de ernst van hun klachten. Kraakbeendefecten groter dan 2 mm in diameter genezen zelden. In een studie werd gevonden dat 63% van de 31,500 patiënten die arthroscopie ondergingen een vorm van kraakbeenschade hadden. Kraakbeenschade treedt meestal op in de knie als gevolg van trauma, ligamentaire instabiliteit, malalignement van de betreffende extremiteit, meniscectomie of osteochondritis dissecans. In de meeste gevallen worden kraakbeendefecten samen met ligament of meniscus afwijkingen gevonden en wordt een solitair kraakbeendefect niet gediagnosticeerd bij de eerste evaluatie. Natuurlijke herstel reactie Spontaan herstel van alle musculoskeletale weefsels begint met een ontstekingsreactie. Beschadigde cellen en bloedplaatjes scheiden mediatoren uit die een vasculaire reactie op schade activeren. Inflammatoire cellen helpen om necrotisch weefsel te verwijderen en scheiden mediatoren uit die migratie en proliferatie van mesenchymale stamcellen stimuleren. Het optreden van deze gebeurtenissen tijdens de ontstekingsreactie is essentieel voor de initiatie van een effectief herstel van weefsel. In het a-vasculaire gewrichtskraakbeen is deze reactie niet adequaat aanwezig. Om die reden genezen vele oppervlakkige kraakbeenbeschadigingen niet. Beschadigingen die beperkt blijven tot alleen het kraakbeen, zonder dat deze de subchondrale botlaag penetreren, stimuleren enkel een beperkte reactie bij de omringende chondrocyten. Celproliferatie en toegenomen matrix turnover worden kortdurend geïnduceerd. Bij full thickness kraakbeendefecten, die de gecalcificeerde kraakbeenlaag en de subchondrale botlaag penetreren, komen cellen vanuit het beenmerg in de locatie van het defect. De cellen proberen het defect te repareren, maar zijn niet in staat om het gewrichtsoppervlak consistent te herstellen met weefsel dat de unieke samenstelling, structuur en materiaaleigenschappen bevat van normaal gewrichtskraakbeen matrix. Het enige celtype in gewrichtskraakbeen, de zeer gedifferentieerde chondrocyt, heeft een beperkte capaciteit om te prolifereren en te migreren. In normaal volwassen kraakbeen produceren deze chondrocyten voldoende matrix macromoleculen om de matrix te onderhouden, maar vormen echter niet voldoende matrix om significante weefseldefecten te repareren. Behandelingsoptie voor beschadigd of verloren kraakbeen
3 Wanneer een behandeling gekozen wordt, dient men te onthouden dat verschillende doelen nagestreefd worden. Het is van belang om onderscheid te maken tussen het bereiken van symptoomvermindering en goed functieherstel voor de patiënt voor een relatief kort tijdsbestek tegenover het ultieme doel om artroseontwikkeling te voorkomen en het streven naar volledig herstel van gewrichtsfunctie. In het volgende gedeelte bediscussiëren wij verschillende strategieën. Strategieën voor kraakbeen herstel Operatieve strategieën voor kraakbeen herstel kunnen het best verdeeld worden in groepen, waarbij (1) het natuurlijke herstel van kraakbeen (en het subchondrale bot) gestimuleerd wordt (2) cellen (of weefsels) en/of synthetische materialen geïmplanteerd worden (3) grafts of osteochondrale grafts in het defect getransplanteerd worden. 1) Stimulatie van het natuurlijke herstel van kraakbeen en de subchondrale botlaag. Zoals beschreven heeft kraakbeen een beperkte capaciteit om te genezen. Alleen nadat de subchondrale botlaag geperforeerd is en contact met de beenmergholte bewerkstelligd is, treedt er een natuurlijke herstel reactie op. Voorbeelden van kraakbeen herstel methodes gebaseerd op dit principe zijn Abrasie chondroplastiek, microfracturering en subchondrale boringen. Abrasie arthroplastiek is een arthroscopische techniek dat lavage combineert met verwijdering van losse elementen en de resectie van onstabiel kraakbeen van de defectrand, gevolgd door abrasie van het gecalcificeerde kraakbeen en het subchondrale bot op de bodem van het defect gebruikmakend van een boor. Er is aangetoond dat deze techniek resulteerde in inadequaat herstel van het hyaline kraakbeen, maar resulteerde in een symptoomverbetering bij 60-70% van de patiënten op 6-12 maanden na de behandeling van full-thickness kraakbeendefecten van de knie. De resultaten waren beter in patiënten die jonger waren dan 40. De zogenaamde microfractureringstechniek, waarbij handmatig multipele kleine gaten en subchondrale bot microfracturen gemaakt worden met een kleine priem in plaats van een boor, werd populair gemaakt door Steadman. Bij deze techniek moeten de gaten talrijk, klein en dicht bij elkaar zijn. De gecalcificeerde laag, maar niet de subchondrale botlaag, wordt verwijderd met een curette. Onder de stimulatie van continuous passive motion (CPM) en gereguleerde belasting ondergaan de beenmergcellen, in het stolsel op het blootgestelde bot, metaplasie en vormen fibro-cartilagineus weefsel. Hierbij rust het nieuwgevormde kraakbeen niet langer op een sclerotisch bed, maar op een geremodeleerde botlaag, dat gunstigere mechanische karakteristieken bevat voor
4 langtermijn overleving van het nieuw gevormde kraakbeen. Gunstige resultaten zijn gerapporteerd voor % van de patiënten. De meeste auteurs zijn het erover eens dat deze methoden symptoomverbetering kunnen geven voor 3-5 jaar, maar langtermijn voordelen lijken minder waarschijnlijk en moeten nog bewezen worden. 2) Implantatie van cellen/weefsel en/of synthetische materialen Als gevolg van de beperkte capaciteit van kraakbeen om te genezen, zelfs met stimulatie, heeft recent onderzoek zich gericht op herstel van het gewricht middels het transplanteren van cellen of weefsel met een chondrogenetisch potentieel. Volledige weefsel grafts (periost / perichondrium). Bij procedures zoals periostale en perichondrale grafting wordt het defect schoon gemaakt tot in de subchondrale regio. Het weefsel wordt verkregen van de rib bot-kraakbeen interface of van de proximale mediale tibia en wordt gehecht in de bodem van het defect via bottunnels. Beide weefsels bevatten een celpopulatie in de dunne cambiumlaag die, door hun osteochondrale potentieel, gebruikt kan worden voor kraakbeenherstel. De mesenchymale cellen voorzien van een chondrogenetisch proces dat zowel het kraakbeenoppervlak als de subchondrale botlaag herstelt. Bij deze methoden kunnen zowel gelokaliseerde defecten als grote beschadigingen hersteld worden. Gebruikmakend van perichondrium heeft Homminga goede initiële resultaten beschreven in 85% van de patiënten. Echter, recente her-evaluatie van deze groep laat een sterke afname van de resultaten zien (38% goed). Hierbij kon geen verschil meer aangetoond worden tussen perichondrium grafting en arthroscopisch boren. De afwezigheid van positief bewijs heeft ons weggestuurd van deze technieken, behalve bij specifieke indicaties. Autologe chondrocyten transplantatie: Bentley en Greer waren de eerste om aan te tonen dat chondrocyten in kraakbeendefecten getransplanteerd konden worden en daarmee het herstel verbeterd kon worden vergeleken met controles. In het kort beschreven is de ACT procedure als volgt: Eerst neemt men arthroscopisch een kraakbeenbiopt. Vervolgens worden deze cellen in vitro geëxpandeerd. Ten slotte worden de cellen middels een arthrotomie teruggeplaatst onder een membraan dat in het defect gehecht wordt. Meestal wordt hiervoor gebruik gemaakt van periost dat geoogst wordt van de proximale mediale tibia. Deze bedekking wordt in de rand van het defect gehecht met resorbeerbaar hechtingsmateriaal en wordt vervolgens afgesloten met fibrinelijm. Uiteindelijk worden de cellen geïnjecteerd onder de flap. Er zijn twee aanzienlijke uitdagingen bij deze benadering. De eerste is om zeker te zijn dat de geëxpandeerde cellen hun chondrogenetisch potentieel behouden en terugkrijgen zowel tijdens de kweekperiode als na de transplantatie. Tijdens de kweek is er een sterke neiging van de cellen om te dedifferentiëren naar een fibrotisch celtype. Het tweede
5 probleem is de noodzaak om de cellen in het beschadigde gebied te houden van het gewrichtsoppervlak na de implantatie: dit probleem is groter bij slecht afgegrensde defecten, grote defecten of defecten die zich uitspreiden over een geheel gewricht. Een periostale afdekking voorziet de cellen van groeifactoren en bevat cellen die kunnen bijdragen aan het herstel, maar deze kunnen ook calcificeren en hypertrofiëren. Variërend van 10-40% van der patiënten ondergaan een tweede operatie om de symptomen te behandelen die toe te rekenen zijn aan hypertrofie met mechanische impingement. Korte tot middellange follow-up studies in dierexperimenten die defectvulling, kraakbeenkwaliteit en intergratie van het herstel weefsel in het omringende kraakbeen bestuderen, laten 70-85% goede resultaten zien. Deze resultaten verslechteren bij langere follow-up. De klinische resultaten beschreven door Brittberg et al na een follow-up periode tot 9 jaar bij 101 patiënten zijn veelbelovend. 92% van de patiënten met geïsoleerde femurcondyldefecten hadden goede tot uitstekende resultaten. De huidige uitdagingen bij deze techniek, zoals incomplete differentiatie, onvolledige integratie met het omringende kraakbeen en periostale hypertrofie of calcificatie, blijven belangrijke nadelen voor volledige herstel van functionerend gewricht. De meeste biotech bedrijven die actief zijn in het gebied van kraakbeen herstel, bestuderen manieren om de cellen op de locatie van het defect te houden, waarbij gebruik gemaakt wordt van een scaffold of een injecteerbare gel, zodat hechtingen overbodig worden, en bestuderen manieren om de procedure arthroscopisch te doen. Verder zijn er preliminaire indicaties dat het mogelijk wordt om de chirurg te voorzien van chondrocyten die afkomstig zijn van autologe mesenchymale stamcellen die verkregen zijn uit beenmerg biopten of zelfs uit perifeer bloed, nadat deze gekweekt en geselecteerd zijn in een in vitro systeem. Tissue Engineering: De grens tussen een simpele cel transplantatie en volledig tissue engineering technieken is moeilijk te trekken. Voor het doel van deze discussie wordt tissue engineering gedefinieerd als de toepassing van engineering wetenschap en technologie bij de gecombineerde gebieden van cellulaire en moleculaire biologie met als doel om groei, differentiatie en metabole activiteit van cellen, die getransplanteerd of aangetrokken worden voor het herstellen of regenereren van een gewrichtsoppervlak, te reguleren. Het transplanteren van bloed of stamcellen afkomstig uit het beenmerg (de zogenaamde BMSC s) waarbij differentiatie parameters gereguleerd worden naar een chondrogenetisch pathway met beschouwd worden als tissue engineering. Het toevoegen van een passieve matrix om de cellen op hun plaats te houden of het gebruik van een bioactieve matrix dat de cel en matrix rijping en incorporatie stimuleert kan een aanvullende benadering zijn. Door velen wordt gedacht dat biomateriaal kennis, scaffolds of matrices voor het afleveren van bioactieve agentia en transplantatie van cellen een fundamentele rol zal spelen in de ontwikkeling van tissue engineering voor het herstel van kraakbeen en gewrichtsoppervlakken. Kraakbeen tissue engineering focust zich op het verbeteren van
6 de integratie met het oorspronkelijke kraakbeen, de optimalisatie van de kraakbeenkwaliteit en het vereenvoudigen van de chirurgische techniek door het ontwikkelen van scaffolds en matrices dat de cellen kan behouden gedurende de initiële chondrogenese en welke mogelijk te gebruiken zijn middels arthroscopische implantatie. Verder worden bioactieve factoren onderzocht om het intra-articulaire milieu te normaliseren, om de matrix synthese te verbeteren en eventuele ossificatie te reguleren. Synthetische Implants. Zou het mogelijk zijn om een gewrichtsoppervlak te herstellen door het simpelweg te vullen met een synthetisch materiaal? Dit is een interessante vraagstelling aangezien het nog niet bewezen is dat biologische herstel haalbaar is. Uit de tandheelkundige praktijk hebben we geleerd dat een niet-biologisch materiaal kan zorgen voor een uitstekende vulling van een defect in een vijandige omgeving met zware mechanische vereisten, dat jaren adequaat functioneert. Scaffolds zijn gebruikt alleen, in combinatie met groeifactoren of met cellen voor het herstelleen van gewrichtsdefecten. Onder de vele materialen die getest zijn bevinden zich nietresorbeerbare materialen, zoals carbon fiber, Dacron en Teflon; poreuze metale pluggen; absorbeerbare polymeren; fibrine; en collageen. De meeste klinische toepassingen met carbon plugs en vergelijkbare materialen faalden en resulteerde in kraakbeen erosie en synovitis. Het is aannemelijk dat een kraakbeendefect behandeld kan worden als een dentaal defect; schoongemaakt en gereedgemaakt met een geometrie die de vulling zal vasthouden, dan gevuld met een pasta die gevormd wordt in het defect en tenslotte solide gemaakt wordt middels UV licht. 3) Osteochondrale Grafts/Transplantaten Osteochondrale technieken omvat het transplanteren van multipele autologe pluggen van een minder-gewichtdragend gedeelte van het gewricht of volledige osteochondrale allografts van donoren. Het concept van deze techniek is simpel; een vervangend materiaal kan geplaatst worden in een defect; dat defect wordt hetzij gedeeltelijk, met een serie van kleine pluggen (mosaicplastiek) of volledig, met een overeenkomend transplantaat. Mosaicplastiek kan veelal arthroscopisch toegepast worden, alhoewel dit technisch veeleisend is. Meerdere pluggen moeten geoogst worden en haaks op het gewrichtsoppervlak geïmplanteerd worden. Hangody beschreef een groep van 831 mosaicplastieken, waarbij goed of uitstekende resultaten gevonden werd bij 92% van de patiënten die behandeld werden voor een femoraal defect, 87% voor de tibia, 79% voor de patelle en trochlea en 94% voor tallaire procedures. Autografts kunnen van slechts een beperkt gebied geoogst worden. De donor site is
7 gewoonlijk de rand van de patellaire groeve of het gebied direct proximaal van de intercondylaire notch. Outerbridge et al hebben gerapporteerd dat 10 patiënten met grote osteochondrale defecten van het gewichtdragende oppervlak van de femurcondyl een succesvolle behandeling gehad hebben, gebruikmakend van een autologe osteochondrale graft dat verkregen werd van de laterale facet van de patella. Allograft osteochondrale transplantaten hebben als voordeel dat het formaat en de geometrie van het volledige defect geëvenaard kan worden. Dierexperimenten met verse osteochondrale allografts hebben goed herstel laten zien, met een lange viabiliteit en intergratie van het ossale en tot op zekere hoogte ook het chondrale gedeelte van het transplantaat. Klinische resultaten in focale post-traumatische defecten zijn goed tot uitstekend bij 27 van de 31 patiënten met een follow-up van 2 tot 10 jaar en succesvol bij 75% na 5 jaar, 64% na 10 jaar en bij 63% na 14 jaar. Chondrocyten overleving was aangetoond in gewrichtskraakbeen dat bevroren is geweest gedurende 24 of 48 uur en in samples die vers getransplanteerd waren (maximaal 12 jaar na de transplantatie); echter de immuun respons tegen verse allografts is heviger dan tegen grafts die bevroren zijn geweest in hondenexperimenten. Samenvattend kan gesteld worden dat ons begrip van kraakbeenherstel technieken verhinderd wordt door het ontbreken van nauwkeurige en vergelijkbare data. Minimaal invasieve technieken, zoals microfracturering, zijn de meest geaccepteerde eerstelijns behandelingsopties en dienen gezien te worden als de standaard die verbeterd dienen te worden door nieuwe strategieën. De noodzaak voor nieuwe, meer geavanceerde technieken, zoals ACT en mosaicplastiek, moeten gereserveerd worden voor wanneer lagere risico/morbiditeit en eerstelijns optie falen. Een laatste benadering is om het gewricht te ontdoen van mechanische factoren die een negatief effect hebben op functie en een slechte prognose hebben als gevolg van artrotische degeneratie. Het doel van een peri-articulaire osteotomie is om de belasting op het meest ernstig beschadigde kraakbeen te verminderen, om regio s met intact kraakbeen in positie te brengen tegenover regio s zonder gewrichtskraakbeen, of om malalignement of incongruentie te corrigeren. Een vermindering in pijn en functieherstel van het gewricht wordt gezien in relatie met locale gewrichtsspleet verwijding en een vermindering van stress op de beschadigde regio. Negatieve voorspellende factoren zijn oudere leeftijd, overgewicht, ligamentaire instabiliteit, over- en ondercorrectie en ernstige degeneratie. Van de valgus producerende osteotomiën zijn 73-86% goede en uitstekende resultaten gerapporteerd na 6-10 jaar follow-up. Zelf patiënten die gezien worden als optimale kandidaten voor deze behandeling, vertonen degeneratie na lange termijn follow-up. Osteotomieën worden gewoonlijk geïndiceerd bij patiënten die te jong zijn voor gewrichtsvervangende chirurgie, met standsafwijkingen van meer dan 5 en een beperkte actieradius. Uit rapportages van verse osteochondrale allografts die uitgevoerd werden tegelijk met
8 een osteotomie, is het niet mogelijk om onderscheid te maken of het gunstige effect afkomstig is van de allograft of door de osteotomie. Samenvatting Samengevat heeft het gebied van kraakbeenherstel gedurende het laatste decennium een revolutionaire ontwikkeling doorgemaakt. Met name dankzij de ontwikkelingen in tissue engineering technologie hebben wetenschappers en clinici hun pessimistische kijk op de potentie van kraakbeenherstel verandert naar een positieve kijk. Dit is ondersteund door positieve rapportages van symptomatische verbetering bij patiënten die kraakbeenherstel behandelingen zijn ondergaan, zoals microfracturering, ACT en mosaicplastiek. Echter moeten wij ervoor waken dat door de tijd bewezen methoden van efficiëntie evaluatie niet geobstrueerd wordt door ons enthousiasme. Goed ontworpen en uitgevoerde klinische trial die de resultaten van verschillende behandelingen vergelijken ontbreken als lange termijn follow-up studies. Tot slot, grote vorderingen in kraakbeenherstel neemt mogelijk jaren in beslag om te ontwikkelen of om hun rol te bepalen. Het dwingt ons om voorzichtig en geduldig te zijn en tegelijkertijd zeer actief te zijn in het najagen van een doel dat een even grote impact kan hebben voor orthopaedische chirurgie als de ontwikkeling van gewrichtsvervangende operaties heeft gehad. Ons lange termijn doel is kraakbeenherstel en preventie van artrose ontwikkeling, terwijl het kort termijn doel vermindering van pijn en lijden is. Of één enkele techniek beide doelen zal vervullen? Alleen de toekomst kan het ons vertellen! terug
Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek. Preklinisch onderzoek. Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland
Stage mogelijkheid in brandwondenonderzoek Preklinisch onderzoek Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra Nederland 1/5 De Vereniging Samenwerkende Brandwondencentra in Nederland (VSBN) (engelse naam:
Nadere informatieChirurgische behandeling van Kraakbeendefecten in de knie
Advies van de Nederlandse Orthopaedisch Vereniging Chirurgische behandeling van Kraakbeendefecten in de knie NOV, 20 oktober 2011 Dit advies dient in gezien te worden binnen de context van de criteria
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 181 Introductie Op de polikliniek en de spoedeisende hulp zien wij dagelijks patiënten na een ongeluk of met gewrichtsklachten ten gevolge van een beschadiging van het gewricht
Nadere informatieChirurgische behandeling van Kraakbeendefecten in de knie
Advies van de Nederlandse Orthopaedisch Vereniging Chirurgische behandeling van Kraakbeendefecten in de knie NOV, 20 oktober 2011 Dit advies dient in gezien te worden binnen de context van de criteria
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting De chirurgische reconstructie van een gescheurde voorste kruisband resulteert in een aanzienlijk betere klinische uitkomst dan de conservatieve behandeling van patiënten. Er blijft echter
Nadere informatieCHAPTER 8. Samenvatting
CHAPTER 8 Samenvatting Samenvatting 8. Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene introductie. Doel van dit proefschrift is om de kosten en effectiviteit van magnetische resonantie (MR) te evalueren indien
Nadere informatieDe opmars van een kunststof meniscus
De opmars van een kunststof meniscus De kamer van prof.dr. Pieter Buma is aan de achterkant van het immense UMC St.Radboud, afdeling Orthopedie, in een soort semi-permanent noodgebouw. Binnen wordt alle
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
Proefschrift_Moyo_Kruyt.book Page 167 Wednesday, eptember 10, 2003 1:03 PM amenvatting amenvatting in het Nederlands Introductie Binnen de orthopaedie wordt op grote schaal gebruik gemaakt van lichaamseigen
Nadere informatiehumaan allograft Vragen & Antwoorden
humaan allograft Vragen & Antwoorden BoneAlbumin is een humaan allograft. Wat betekent dat? Bot vervangend materiaal kan zijn: synthetisch, mineraal-basis een xenograft uit dierlijk weefsel, een allograft
Nadere informatie2.3 Bot en andere musculoskeletale weefsels
.3 Bot en andere musculoskeletale weefsels.3. Achtergrond In de geneeskunde worden bot en andere musculoskeletale weefsels op verschillende manieren gebruikt, bijvoorbeeld bij de reconstructie van het
Nadere informatieALGEMENE SAMENVATTING
ALGEMENE SAMENVATTING Aantrekkelijke translationele doeleinden voor bot tissue engineering en regeneratieve geneeskunde zijn onder andere aandoeningen aan het skelet, zoals degeneratieve afwijkingen van
Nadere informatieMaart 2008, Vol. 15, Nummer 1. Nederlands Tijdschrift voor. rthopaedie. Officieel orgaan van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging
Maart 2008, Vol., Nummer 1 rthopaedie Nederlands Tijdschrift voor Officieel orgaan van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Orthopaedie Autologe Osteochondraal Transplantatie
Nadere informatieBoneAlbumin. Vragen & Antwoorden. humaan allograft
BoneAlbumin Vragen & Antwoorden humaan allograft BoneAlbumin is een humaan allograft. Wat betekent dat? Wat betekent menselijk bot graft? Bot vervangend materiaal kan zijn: synthetisch, mineraal-basis
Nadere informatiebehandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.
Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan
Nadere informatie1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Ontwikkelen van een eilandjesbron ten behoeve van transplantatie van geëncapsuleerde eilandjes van Langerhans voor behandeling van diabetes 1.2 Looptijd van
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37810 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Garde, Mark Paul van der Title: Different strategies to improve the use of the
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene
Nadere informatieOSTEOCHONDRAAL AUTOGRAFTTRANSFERSYSTEEM (OATS ), borende ruimer en botgraft-harvester DFU-0070 NIEUWE HERZIENING 10
OSTEOCHONDRAAL AUTOGRAFTTRANSFERSYSTEEM (OATS ), borende ruimer en botgraft-harvester DFU-0070 NIEUWE HERZIENING 10 A. BESCHRIJVING VAN HET MEDISCHE HULPMIDDEL Het osteochondraal autografttransfersysteem
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2016490 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Kleine diermodellen om de oorzaken van artrose te bestuderen 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieAppendix 2. Nederlandse Samenvatting
Appendix 2 Nederlandse Samenvatting 171 Een rughernia (voluit: hernia nuclei pulposi) is een veelvoorkomende en invaliderende ziekte. De huidige operatieve behandeling bestaat uit het verwijderen van het
Nadere informatieHand en pols artrose. Orthopedie
Hand en pols artrose Orthopedie Hand- en pols artrose Bij hand- en polsartrose is er sprake van slijtage in de hand of vingers of in het polsgewricht. Pijn bij (het opstarten van) bewegen, pijn in rust,
Nadere informatieThe effects of meniscal allograft transplantation on articular cartilage Rijk, P.C.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The effects of meniscal allograft transplantation on articular cartilage Rijk, P.C. Link to publication Citation for published version (APA): Rijk, P. C. (2004).
Nadere informatieHand en pols artrose. Orthopedie. alle aandacht
Hand en pols artrose Orthopedie alle aandacht Hand- en pols artrose Bij hand- en polsartrose is er sprake van slijtage in de hand of vingers of in het polsgewricht. Pijn bij (het opstarten van) bewegen,
Nadere informatieSamenvatting voor niet ingewijde
Samenvatting voor niet ingewijde 113 Samenvatting voor de niet ingewijde In Nederland is atherosclerose de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte. Atherosclerose veroorzaakt vernauwingen in slagaderen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42617 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Duijnisveld, B.J. Title: Muscle and joint sequelae in brachial plexus injury Issue
Nadere informatieStructuur en Adaptatie van Cel en Weefsel
Tentamen Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel 8W240 Vrijdag 24 juni 2011 9.00-12.00 Faculteit Biomedische Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Mededocent: A. Driessen-Mol Dit tentamen bestaat
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niet-technische samenvatting 2015307 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Nieuwe behandelingen voor gewrichtsschade bij paarden 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 2015-2020
Nadere informatieSAMENVATTING Samenvatting Coeliakie is een genetische aandoening waarbij omgevingsfactoren en meerdere genen bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte. De belangrijkste omgevingsfactor welke een rol
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Introductie Wat zijn T cellen? T cellen zijn witte bloedcellen die een cruciale rol spelen bij het beschermen tegen ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën. Dit doen zij door middel van
Nadere informatieRotator cuff scheur. De meeste scheuren treden op in de supraspinatus maar andere delen van de pees kunnen ook zijn aangedaan.
Rotator Cuff Scheur Rotator cuff scheur Inleiding Een rotator cuff scheur is een vaak voorkomende oorzaak van pijn en ongemak in de schouder bij een volwassene. De rotator cuff bestaat uit 4 spieren en
Nadere informatieNederlandse. samenvatting. Boek 1_Gie.indb 210 21-05-2007 12:29:43
Nederlandse samenvatting Boek 1_Gie.indb 210 21-05-2007 12:29:43 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Introductie Gewrichtskraakbeen is een gespecialiseerd weefsel dat gewrichten voorziet
Nadere informatieChapter 6. Nederlandse samenvatting
Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals
Nadere informatieImmuunreactie tegen virussen
Samenvatting Gedurende de laatste eeuwen hebben wereldwijde uitbraken van virussen zoals pokken, influenza en HIV vele levens gekost. Echter, vooral in de westerse wereld zijn de hoge sterftecijfers en
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting e vitamine metaboliet 1,25-dihydroxyvitamine ( ) speelt een sleutelrol bij het handhaven van de calcium homeostase door middel van effecten op de darm, het bot en de nier. e metaboliet
Nadere informatieDe knie van diagnostiek naar behandeling
De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. weefselconstructie, bloedvaten, nierfalen
Niet-technische samenvatting 2015310 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De invloed van nierfalen op weefselconstructie van bloedvaten 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieStructuur en Adaptatie van Cel en Weefsel
Hertentamen Structuur en Adaptatie van Cel en Weefsel 8W240 Dinsdag 16 augustus 2011 14.00-17.00 Faculteit Biomedische Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Mededocent: A. Driessen-Mol Dit tentamen
Nadere informatieARTHROSCOPIE VAN DE KNIE
ARTHROSCOPIE VAN DE KNIE ARTHROSCOPIE VAN DE KNIE Inleiding Deze folder geeft u informatie over de diagnose en behandeling van gewrichtsproblemen in de knie. Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd
Nadere informatieDe Ziekte van Huntington als hersenziekte
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Beenmergtransplantatie bij de Ziekte van Huntington Beenmergtransplantaat
Nadere informatieSAMENVATTING IN NEDERLANDS
11 SAMENVATTING IN NEDERLANDS 154 SAMENVATTING IN NEDERLANDS De totale heupprothese (THP) is een effectieve en succesvolle ingreep voor de behandeling van coxarthrose, fracturen van de heup, avasculaire
Nadere informatieOsteoarthrose, Osteoarthritis, arthrose, artrose Ontsteking is niet de oorzaak maar het gevolg van het proces itt. Reumatoide artritis
Osteo-Artrose Osteoarthrose, Osteoarthritis, arthrose, artrose Ontsteking is niet de oorzaak maar het gevolg van het proces itt. Reumatoide artritis Artrose Hoe ziet normaal kraakbeen eruit? Hoe werkt
Nadere informatiePatienten informatieavond artrose
Patienten informatieavond artrose Agenda 19.30 19.35 Algemeen welkom 19.35 19.50 Artrose 19.50 20.05 Fysiotherapie 20.05 20.20 Diëtetiek 20.20 20.40 Pauze 20.40 21.00 Totale knieprothese 21.00 21.20 Totale
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19745 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19745 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Faaij, Claudia Margaretha Johanna Maria Title: Cellular trafficking in haematological
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting in het Nederlands
Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Osteogenesis in Dogs L.F.H. Theyse - 2006 158 Samenvatting in het Nederlands Bot is als één van de weinige weefsels in staat om volledig te regenereren.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24378 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Melief, Sara Marie Title: Immunomodulatory properties of human multipotent stromal
Nadere informatieCapita Selecta. Huidige ontwikkelingen in het dentale stamcelonderzoek naar volledige tandregeneratie. Katrijn Gevers. 15 mei 2008
Huidige ontwikkelingen in het dentale stamcelonderzoek naar volledige tandregeneratie Katholieke Universiteit Leuven Departement Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie 15 mei 2008 Algemene info Onderwerp
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze
Nadere informatie1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het testen van een nieuw calciumfosfaat keramiek met botgroeistimulerende eigenschappen (EpitaxOs) als botvervanger in mond- kaak en aangezichtschirugische
Nadere informatieNK cellen of Natural Killer cellen bieden een aangeboren bescherming tegen
Nederlandse samenvatting NK cellen of Natural Killer cellen bieden een aangeboren bescherming tegen ziekteverwekkende indringers zoals virussen maar ook tegen kankercellen. In patiënten met kanker functioneren
Nadere informatieCover Page. Author: Rothuizen, Carolien Title: Tissue engineered blood vessels for hemodialysis vascular access Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42532 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Rothuizen, Carolien Title: Tissue engineered blood vessels for hemodialysis vascular
Nadere informatieAlgemene Samenvatting
Algemene Samenvatting ALGEMENE SAMENVATTING De geringe biocompatibiliteit van holle vezels die worden toegepast in kunstmatige longen beperkt de klinische toepassing van deze apparaten in hoge mate. Het
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse samenvatting
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 150 Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING De natuurlijke afweer van het lichaam wordt verzorgd door het immuunsysteem. Zonder immuunsysteem zouden pathogenen zoals virussen
Nadere informatieEnkel artrose (bovenste spronggewricht)
Enkel artrose (bovenste spronggewricht) Artrose (slijtage) is een aandoening van het kraakbeen in gewrichten. Bij enkel artrose is er sprake van slijtage in het bovenste spronggewricht (ook wel tibiotalaire
Nadere informatieAanpak van acute knieletsels in de eerste lijn. Dr. Bex Steven Huisarts/sportarts KSTVV Lotto-Belisol
Aanpak van acute knieletsels in de eerste lijn Dr. Bex Steven Huisarts/sportarts KSTVV Lotto-Belisol Anatomie Anatomie Anatomie Anatomie Algemeen Goede anamnese! ontstaansmechanisme van het letsel begrijpen
Nadere informatieSarcoma State of the art deel 2
19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Sarcoma State of the art deel 2 Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Osteosarcoom Osteosarcoom is een primaire botkanker die zijn
Nadere informatieHallux Valgus, Bunion, Knokkelteen
Hallux Valgus, Bunion, Knokkelteen Hallux valgus met bunion Een bunion is een knobbel aan de basis van de grote teen. Deze hoeft niet altijd pijnlijk te zijn. De pijn is afhankelijk van de breedtemaat
Nadere informatieJohn Hermans. Imaging of the distal tibiofibular syndesmosis: anatomy in relation to radiological diagnosis
John Hermans Imaging of the distal tibiofibular syndesmosis: anatomy in relation to radiological diagnosis Dit proefschrift gaat over het afbeelden van de syndesmose van de enkel, bij mensen die hun lichaam
Nadere informatieALGEMENE SAMENVATTING
ALGEMENE SAMENVATTING De botten in ons lichaam vormen een uniek orgaan. Het benige skelet geeft het lichaam structuur en ondersteuning, beschermt onze vitale organen, herbergt het beenmerg en participeert
Nadere informatieRichtlijn voor chirurgen betreffende. Alofisel. (darvadstrocel) Wijze van toedienen. Versie
Richtlijn voor chirurgen betreffende Alofisel (darvadstrocel) Wijze van toedienen 1 De risico minimalisatie materialen voor darvadstrocel zijn beoordeeld door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen
Nadere informatieSamenvatting hoofdstuk 1 hoofdstuk 2
SAMENVATTING Samenvatting Gelaatsdefecten kunnen adequaat worden hersteld met een prothese, maar de levensduur van deze gelaatsprotheses is beperkt. Doordat de binnenzijde van de gelaatsprothese in contact
Nadere informatieOrthopedie PIP totaalgewricht. Geef de kleine genoegens van het leven niet op!
Orthopedie PIP totaalgewricht Geef de kleine genoegens van het leven niet op! Vervanging van het PIP-vinger gewricht door een implantaat van PyroCarbon of Siliconen Bij het plaatsen van een PIP vingerwicht
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieChapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting
Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging
Nadere informatieHet is vanzelfsprekend om het beste te willen voor onze kinderen
Het is vanzelfsprekend om het beste te willen voor onze kinderen De beste manier om gezondheid in de toekomst te beschermen Gepersonaliseerde regeneratieve gezondheidszorg wordt algemeen gezien als de
Nadere informatieGeschreven door Martijn Raaijmaakers woensdag, 04 november 2009 22:05 - Laatst aangepast maandag, 19 augustus 2013 07:51
Heupartrose (coxartrose) Een gezond heupgewricht heeft gladde kraakbeenoppervlakten die vrij over elkaar glijden en een soepele en pijnvrije beweeglijkheid van de heup toe laten. Slijtage van gewrichtskraakbeen
Nadere informatieGebruik van Fitrix voor kraakbeenherstel
Gebruik van Fitrix voor kraakbeenherstel Koen Dijkstra, Lucienne Vonk Dept of Orthopaedics, University Medical Center Utrecht, Regenerative Medicine Utrecht, The Netherlands L.A.Vonk@UmcUtrecht.nl Disclosures
Nadere informatieArtrose in de schouder
Artrose in de schouder Bij schouderartrose is er sprake van slijtage in het schoudergewricht. Pijn in de schouder, voortdurend aanwezig of alleen als u uw arm wilt bewegen, kan wijzen op artrose. Bijkomende
Nadere informatieDC-SIGN + cellen een rol spelen in de opruiming van dode thymocyten uit de cortex van de humane thymus (Hoofdstuk 2). De co-expressie van het
: Hematopoietische antigeen presenterende cellen in de cortex van de humane thymus: Aanwijzingen voor een rol in selectie en verwijdering van apoptotische thymocyten. Het immune systeem van (gewervelde)
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
143 Nederlandse samenvatting Stamcellen zijn primitieve cellen met het vermogen zichzelf te vernieuwen en te differentiëren in andere celtypen. Ze hebben het unieke vermogen schade in weefsels te herstellen
Nadere informatieVinger arthrosis. Apeldoorn. Online afspraak? Wat is arthrose? Hoe behandelen we arthrose van het PIP-gewricht? maken / wijzigen.
Orthopedisch Centrum Aandoeningen Patienten Afspraak maken Verwijzers Zoeken Orthopedisch Centrum Apeldoorn Home / Behandelingen / Vinger arthrosis Vinger arthrosis De hand bestaat uit vele verschillende
Nadere informatievormveranderingen van de lens op den duur niet meer mogelijk. Om dichtbij scherp te kunnen zien heeft men dan een leesbril nodig.
Samenvatting 200 Rond het vijftigste levensjaar hebben veel mensen een leesbril nodig om details dichtbij nog goed te kunnen zien. Het niet meer scherp kunnen zien op korte afstand noemt men presbyopie.
Nadere informatieDe hersenen en het ruggenmerg communiceren met spieren en zintuigen door middel van perifere
De hersenen en het ruggenmerg communiceren met spieren en zintuigen door middel van perifere zenuwen die zich door het hele lichaam vertakken. Op deze manier zijn wij in staat informatie uit onze omgeving
Nadere informatiedieren, dan door een grotere activiteit per cel. In hoofdstuk 5 wordt de invloed van phenobarbital en methylcholanthreen beschreven.
SAMENVATTING In dit proefschrift wordt een verslag gegeven van een aantal experimenten welke gedaan worden om te onderzoeken of er enzymhistochemische en/of andere morfologische criteria zqn te vinden
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting 147 148 De tandheelkundige implantologie heeft zich de afgelopen vijfendertig jaar sterk ontwikkeld. Aanleiding tot deze ontwikkeling was de toenemende behoefte aan verbeterde behandeling
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015129-1 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door
Nadere informatieMitochondriën en oxidatieve stress
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Ons richten op oxidatieve stress bij de ziekte van Huntington Celschade
Nadere informatieHallux valgus (Vergroeiing van de grote teen)
Hallux Valgus Hallux valgus (Vergroeiing van de grote teen) Een hallux valgus is een voetafwijking waarbij de grote teen (hallux) naar buiten wijst. waardoor het eerste middenvoetsbeentje naar binnen wordt
Nadere informatiesnijlijn snijlijn Hebt u nog vragen? Artrose in de schouder Maak meer wetenschappelijk onderzoek mogelijk Wat is artrose?
Schouderartrose Artrose in de schouder Bij schouderartrose is er sprake van slijtage in het schoudergewricht. Pijn in de schouder, voortdurend aanwezig of alleen als u uw arm wilt bewegen, kan wijzen op
Nadere informatieLiteratuurstudie: De behandeling van kraakbeenletsels ter hoogte van de knie.
FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2009-2010 Literatuurstudie: De behandeling van kraakbeenletsels ter hoogte van de knie. Thijs VANDEWALLE Promotors: Prof. Dr. F. Almqvist
Nadere informatiePATIËNTSPECIFIEK PLANNEN EN UITLIJNEN VAN EEN KNIEPROTHESE
PATIËNTSPECIFIEK PLANNEN EN UITLIJNEN VAN EEN KNIEPROTHESE Dankzij 3D-printen kan een knieprothese optimaal gepland worden. Benige resecties van het femur en de tibia kunnen worden uitgevoerd met conventionele
Nadere informatieDe EUSTITE matrix Wat moet er gemeld worden?
De EUSTITE matrix Wat moet er gemeld worden? Minisymposium Weefselvigilantie juni 9 Marjan Happel, projectcoördinator weefselvigilantie EUSTITE EUSTITE (European Union Standards and Training in the Inspection
Nadere informatieArthroscopie van de enkel
Arthroscopie van de enkel Afdeling Orthopedie, locatie AZU Universitair Medisch Centrum Utrecht Divisie heelkundige specialismen, afdeling Orthopedie afdeling Patiëntencommunicatie, 2004. Waar in deze
Nadere informatieArtroscopie, diagnose en behandeling van knieproblemen
Artroscopie, diagnose en behandeling van knieproblemen ARTROSCOPIE, DIAGNOSE EN BEHANDELING VAN KNIEPROBLEMEN INLEIDING Uw orthopedisch chirurg heeft u een artroscopie van de knie geadviseerd. In deze
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieKijk eens even verder in het gewricht
ANATOMIE (PATHO)FYSIOLOGIE DIAGNOSTIEK THERAPIE MOGELIJKHEDEN VOOR PRAKTIJK René Huijbers, dierenarts Technical Services Manager Osteoarthritis: definitie Synoniemen: Osteoarthrose Arthrose Slijtage Definitie:
Nadere informatieValorisatie addendum
133 Valorisatie addendum Littekens ontstaan na beschadiging van de huid nadat er een trauma, brandwond of chirurgische ingreep heeft plaatsgevonden. Oppervlakkige wonden waarbij louter de epidermis (opperhuid)
Nadere informatieDe Knie Sport- en peesletsels Aad Dhollander
De Knie Sport- en peesletsels 02.06.2018 Aad Dhollander Inhoud presentatie Wat is er nieuw? - Kraakbeen - Meniscus - Voorste kruisband Conclusie 2 Kraakbeen 3 De plaats van kraakbeenchirurgie Current treatments
Nadere informatieBotvorming uit kraakbeen voorkomen
DPTE 2004-2010 - Resultaten uit de projecten van het stimuleringsprogramma voor Regeneratieve Geneeskunde 16 Gerjo van Osch, Erasmus MC Rotterdam Botvorming uit kraakbeen voorkomen Verreweg het meeste
Nadere informatieHoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
179 In dit proefschrift werden de resultaten beschreven van studies die zijn verricht bij volwassen vrouwen met symptomen van bekkenbodem dysfunctie. Deze symptomen komen frequent voor en kunnen de kwaliteit
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22739 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Barzouhi, Abdelilah el Title: Paradigm shift in MRI for sciatica Issue Date: 2013-12-03
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19074 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19074 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Suwannalai, Parawee Title: ACPA response in evolution of rheumatoid arthritis
Nadere informatieArtrose van de voet en enkel
Artrose van de voet en enkel Bij voet- en enkelartrose is er sprake van slijtage in het enkel- of een voetgewricht. Pijn bij (het opstarten van) bewegen, pijn in rust, zwellingen en bewegingsbeperkingen
Nadere informatieWalking with Knee Osteoarthritis 2012
Walking with Knee Osteoarthritis 2012 Hoofdstuk 1: Inleiding Veel mensen van boven de 40 jaar lijden aan artrose ( osteoarthritis ) van de knie. Osteoarthritis van de knie is een degeneratieve ziekte van
Nadere informatiePosterolaterale hoek letsels
Posterolaterale hoek letsels Dr. Peter Van Eygen 04-11-2014 CAMPUS HENRI SERRUYS Inleiding Vaak niet herkend J. Hughston: You may not have seen posterolateral corner injuries, I can assure you that they
Nadere informatieSymptomen. Onderzoek. Conservatieve therapie
Rotator Cuff Scheur De rotator cuff is de naam van het manchet dat wordt gevormd door vier spieren en pezen rond het schoudergewricht. De rotator cuff maakt de schouderbewegingen mogelijk en zorgt ook
Nadere informatieChapter 7. Algemene Discussie en Samenvatting
Algemene Discussie en Samenvatting 75 76 Algemene Discussie en Samenvatting Plaveiselcelcarcinoom van het oog bij runderen (BOSCC) en het vulva papilloma en carcinoma complex bij runderen (BVPCC) zijn
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
208 Samenvatting Samenvatting 209 Hartfalen is een combinatie van klachten en verschijnselen die direct of indirect het gevolg zijn van een tekortschietende pompfunctie van het hart. Als gevolg van deze
Nadere informatieEen stevige botstructuur voor een gezonde glimlach
Een stevige botstructuur voor een gezonde glimlach 1 DE GEHEIME FORMULE VOOR EEN MOOIE GLIMLACH Glimlachen is in uw dagelijkse leven van essentieel belang om uw emoties te uiten en uw persoonlijkheid te
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2015129. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. 5 jaar.
Niet-technische samenvatting 2015129 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Evaluatie en behandeling van pulmonale arteriële hypertensie. 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatie