Fietstocht langs Monumentale Bomen

Transcriptie

1 Fietstocht langs Monumentale Bomen

2 De tocht start bij de Kastanjebomen vóór de kerk Op Hodenpijl in Schipluiden. Kastanje Latijnse naam: Aesculus hippocastanum De Kastanje is een geslacht van loofbomen dat in Nederland niet autochtoon is. De bladeren hebben evenwijdig lopende nerven en een gezaagde bladrand. Het geslacht kastanje omvat circa negen soorten kastanjebomen, waarvan de meeste zo'n 30 tot 40 meter hoog worden. Via de brug tegenover Op Hodenpijl komt u op de Tramkade. Voor de buitenplaats Op Hodenpijl, nummer 24, vindt u een groep Beuken. Beuk Latijnse naam: Fagus sylvatica De Beuk is een plant uit de napjesdragersfamilie. Het is een van nature in Europa voorkomende boom. De soortaanduiding sylvatica is afgeleid van 'Silva' (= bos). Beuken worden veel in hagen geplant. Omdat de beuk in symbiose met een schimmel leeft mogen de wortels van het plantgoed nooit schoon gespoeld worden en mag direct na het planten geen water gegeven worden. Jonge beuken behouden hun afgestorven blad tot eind april wanneer het nieuwe blad uitloopt. De meeste beukenbomen zijn groen, maar ook 'rode' beuken komen voor. Een beukenboom is makkelijk te herkennen aan zijn gladde stam. Een beuk houdt van droge bossen en reikt naar het licht.

3 In het najaar komen de lekkere beukennootjes aan de beuk. Deze nootjes zitten verpakt in een harde stekelige schil. Vroeger vulde men matrassen met droge beukenbladeren. De olie uit de beukennootjes werd in de keuken als lampolie gebruikt. De beuk kan tot 40m hoog worden. Rijdt nu rechtsaf, richting Schipluiden. Ook aan de Tramkade nummer 30, Boerderij Abbestee, vindt u een groep oude Kastanjes. U blijft u het fietspad richting Schipluiden langs de vaart volgen (rechts) en vindt u aan de Singel Moerascipressen. Moerascipres Latijnse naam: Taxodium distichum De moerascipres is een bladverliezende naaldboom die van nature voorkomt in het zuidoosten van Noord Amerika. Tegenwoordig wordt ze wel ingedeeld in de cipressenfamilie (Cupressaceae). In de Benelux is ze vaak in parken en als straatboom te vinden. De moerascipres vormt samen met enkele andere soorten, de uitzondering op de regel dat naaldbomen hun blad/naalden niet verliezen.

4 Aan het eind van de Singel gaat u linksaf de Keenenburgweg op. U rijdt deze weg uit en gaat bij de speeltuin/kinderboerderij rechtsaf de Holierhoek op, richting Trambrug. U fietst dan langs de wijk Bijsterveld, gebouwd tussen 1971 en De grote zware bomen in die wijk zijn dus circa 40 jaar oud: onze toekomstige monumentale bomen. U gaat de Trambrug over (deze brug bestaat dit jaar 100 jaar) en volgt het Gaagpad. Op de vierde brug aan uw rechterhand, kijkend naar het watergemaal, ziet u een mooie groep Essen. Es Latijnse naam: Fraxinus exelsior De Es behoort tot de Olijffamilie. Het is een grote boom die voorkomt in de laaglandbossen, samen met eiken en beuken. In onze contreien komen verschillende soorten voor en zij verschillen sterk van bloei wijze maar de bladeren hebben duidelijk dezelfde karakteristieken. De meeste Es soorten hebben een koepelvormige, iets afgeplatte kroon, de bladen zijn oneven geveerd met 5-9 blaadjes aan een gegroefde rachis. Deze blaadjes zijn 3-10 cm lang, eirond tot lancetvormig, met een spitse top en een onregelmatige sterk gezaagde' rand van boven donkergroen van onderen bleker van kleur en donzig. Naast de Gewone Es (Fraxinus exelsior) kennen we de Plumes of Manna es (Fraxinus ornus), de Zachte Es (Fraxinus pennsylvanica), de Amerikaanse Es (Fraxinus americana). De Gewone en Amerikaanse Es worden gemiddeld zo'n 40 m hoog, de rest blijft liever een beetje dichter bij moeder aarde en haalt een 25 m. De wortels strekken zich uit tot wel 100 meter van de boom.

5 Het Gaagpad leidt u naar Maasland. Langs de Gaag staan vele mooie bomen, zoals de Abelen met de witte stammen. Witte Abeel Latijnse naam: Populus Alba De Witte Abeel is een boom uit de wilgenfamilie. De plant komt van nature voor in Midden- en Zuid Europa en in het midden en het westen van Azië. Sinds de zeventiende eeuw komt de soort voor in Nederland. In parken en tuinen wordt de boom veel aangeplant voor de sier. De witte abeel kan tot 30 m hoog worden. De plant komt meestal voor als een veel kleinere boom. De schors is glad en wit of grijs met ruitvormige tekeningen. Aan de voet wordt de schors later donkerder en ruwer. De gelobde bladeren zijn 4-10 cm lang en bij het ontluiken, net als de jonge takken en knoppen volledig witviltig behaard. Later wordt de bovenkant glanzend donkergroen; de onderkant blijft bedekt met een dicht viltig dons. De bloemen ontluiken in april vóór de bladeren. De mannelijke katjes hebben een karmozijnrode kleur en zijn behaard. In juni laten de katjes het witte, katoenachtige zaad vrij. De witte abeel is lichtminnend en verkiest vrij droge tot meestal vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, meestal kalkhoudende grond.

6 Bij de eerste kruising op het fietspad gaat u linksaf de Kwakelweg op, richting de Vlietlanden. Op nummer 13, naast het huis uit 1874, staat een prachtige ongeveer 100 jaar oude Taxus. Taxus Latijnse naam: Taxus baccata De Taxus is een geslacht van coniferen. Het zijn vrij traag groeiende bomen of struiken die zeer lang kunnen leven. De hoogte kan variëren van 1 tot 40 m en de boomstammen kunnen een doorsnede tot maar liefst 4 m bereiken. Ze hebben een roodachtige schors en lancetvormige, vlakke, donkergroene, lange bladeren van 1-4 cm bij 0,2-0,3 mm. De zaden zijn rijp zes tot negen maanden na bestuiving en worden gegeten door lijsters en andere vogels, die de harde zaden onbeschadigd via hun uitwerpselen verspreiden. Alle taxussen zijn zeer dicht aan elkaar verwant en bevatten het hoogst giftige taxine. De besjes zijn eetbaar en zoet, maar het zaad is erg giftig. In tegenstelling tot bij vogels kan de menselijke maag de zaadhuid afbreken en taxine vrijgeven in het lichaam. Dit kan fatale hebben. Grazende dieren, in het bijzonder vee en paarden, worden ook soms dood gevonden dichtbij Taxus na het eten van de bladeren.

7 Bij het Doelpad, halverwege de Kwakelweg, gaat u voor het zicht op oude Knot- Essen de brug even over. De es is, net als de wilg, geschikt om te knotten. Daarna vervolgt u de Kwakelweg en gaat aan het eind (bij de Vlietlanden) rechtsaf de Trekkade op. Aan het eind van de Trekkade, op de hoek Trekkade Kluiskade, staat een erg oude en dikke Iep. Iep Latijnse naam: Ulmus De Iep, ook bekend als olm, is een geslacht van loofbomen. De bladeren zijn veernervig en hebben een gezaagde bladrand. Ze lijken soms op de bladeren van de haagbeuk. Iepenbladeren hebben echter in tegenstelling tot die van de haagbeuk een ongelijke bladvoet. De bloemen bloeien voor dat de bladeren verschijnen. Het bloemdek is klein, groen en aan de slippen zijn ze onderling vergroeid. De zaden zijn afgeplat en hebben een brede gevleugelde rand. De iep is gevoelig voor de iepziekte. Deze verwelkingziekte wordt veroorzaakt door een schimmel en wordt overgebracht door de iepenspintkever. De schimmel groeit in de houtvaten van iepen, waardoor deze verstopt raken. Hierdoor verwelken de bladeren en sterft de boom. Van het begin 20e eeuw nog zeer uitgebreide Iepenbestand in Nederland is tussen 1919 en 2000 zeker negentig procent door de iepziekte verdwenen, waardoor het landschap een behoorlijke verandering heeft ondergaan. Iepen groeien bij voorkeur op tamelijk voedselrijke, vochthoudende en kalkrijke grond.

8 U gaat voor de brug rechts de Kluiskade op en ziet daar een groep oude Beuken. Aan het eind van de Kluiskade gaat u links af en steekt de ophaalbrug over en gaat rechtsaf de s Herenstraat in. Voor de Schilpen aan de s Herenstraat staan een aantal knotbomen. Voor de kerk rechtsaf gaat u rechtsaf de brug over de Doelstraat in. Bij de Doelstraat 44 ziet u 2 grote kastanjes tegen die zeer de moeite waard zijn. Daarna fietst u terug naar het kerkplein. Op het Kerkplein van Maasland vindt u een mooie Linde. Linde Latijnse naam: Tilia De Linde is een geslacht van bomen uit de kaasjeskruidfamilie. De soorten van dit geslacht komen voor op het noordelijk halfrond in Europa, Noord-Amerika en Azië. Er worden ongeveer 25 soorten binnen dit geslacht onderscheiden In juni bloeit de Linde rijkelijk en wordt door bijen en hommels bestoven. Door voedselconcurrentie kunnen onder laatbloeiende lindebomen, vooral onder alleenstaande bomen, veel dode hommels liggen. Doordat er meer energie bij het rondvliegen verbruikt wordt dan er in de vorm van nectar verzameld kan worden, kunnen de hommels verhongeren. De Linde wordt veel gebruikt als knot- of leiboom. Bij een Leilinde worden takken horizontaal gebogen en aan een frame vastgemaakt. Op die manier ontstaat een dicht bladerscherm dat in de zomer schaduw en verkoeling in huis biedt. De Leilinde wordt oudsher gebruikt bij boerderijen.

9 U gaat rechtsaf voor de oude pastorie langs en gaat na de bocht rechtsaf de kerkstraat in en daarna rechtsaf de s Herenstraat uitrijden. Let op: langs de s Herenstraat ziet u aan de overkant van het water Rode Beuken die bij een woning staan uit Aan het eind van de s Herenstraat ziet u over het water, rechts, de niet meer in gebruikzijnde begraafplaats. Hier treft u Dennen aan en bij het Beatrixmonumentje een Zwepenboom. Zwepenboom Latijnse naam: Celtis occidentalis De Zwepenboom is uit Noord-Amerika afkomstig en wordt tegenwoordig ingedeeld in de hennepfamilie. Jonge bomen vertonen een rechte stam met ovale kroon; deze gaat bij groei over in een vertakte stam met een onregelmatige kroon. Het verspreid staande, middel tot donkergroene bladeren zijn circa 10 cm lang. De ovale bladeren zijn getand en in een smalle punt uitlopend. De bladeren hebben evenals die van de Iepen een ongelijke bladbasis. De geelgroene bloemen bloeien in april en mei. De kleine ronde groene vruchten krijgen in september en oktober een oranjepaarse kleur.

10 Vervolgens gaat u rechtsaf de Pleetjesbrug over. Hier meteen linksaf de Commandeurskade op. U verlaat Maasland richting Schipluiden via de Commandeurskade waar u zicht heeft op een pestbosje. Een pestbosje (ook wel veepestbosje of koebosje) is een landschapselement dat in grote delen van Nederland aangetroffen kan worden. Het is een klein met bomen begroeid en vaak met een ringsloot omzoomd stuk land, meestal gelegen aan de rand van een weide. Het bosje markeert de plaats waar vroeger vee, voornamelijk koeien, begraven werden dat bezweken was aan een besmettelijke ziekte. Meestal betrof de veepest maar ook benamingen als miltvuurbosje komen voor. Bij het grootste deel van deze "pestbosjes" blijkt het echter om een geriefbos te gaan, aangeplant door boeren voor hun houtvoorziening (zoals stokken, stelen en brandhout). De kenmerkende ringsloot heeft als functie het hout tegen het vee te beschermen. Aan het eind van de Commandeurskade neemt u rechtsaf het fietspad richting Schipluiden. U komt langs de Maaslandse Dam en fietst langs het water De Gaegh. Op het Gaagpad ziet u na de Kwakelweg bij de boerderij van Van der Wel rechts een groep Iepen (beschrijving van Iepen elders in deze folder). Hier bent u terug op een punt waar u eerder was. U fietst terug naar de Trambrug. Na de brug gaat u linksaf de Burgemeester van Gentsingel Schipluiden in. Aan de Van Gentsingel treft u weer Iepen aan en aan het eind van de straat, bij het water, 4 Haagbeuken.

11 Achter de RK-Kerk staan twee kastanjebomen en een linde die bij de voormalige boerderij van Arkesteijn hoorden. Bij het Monument aan de Burgemeester Musquetiersingel staan een forse Eik, een forse Plataan, een grote Esdoorn en weer een groep Kastanjes. Bij de hoofdingang van de kerk tegenover het Monument staan twee Notenbomen.

12 Okkernoot Latijnse naam: Juglans regia De Okkernoot is een plant uit de okkernootfamilie. De soort wordt ook wel Gewone Walnoot of Perzische Walnoot genoemd. De plant wordt al eeuwen geplant vanwege de economische waarde van het hout en de eetbare noten. In de Griekse mythologie wordt Carya door de God Dionysos in een notenboom veranderd. De notenboom staat daarom voor het symbool van de wijsheid. De boom kan een hoogte tot 30 meter bereiken en kan een meer dan 10 meter brede kroon ontwikkelen. Eik Latijnse naam: Quercus De Eik is een geslacht van loofbomen. Tot dit geslacht behoren zowel bladverliezende als altijd groenblijvende bomen. Wanneer we in het Nederlands over de Eik spreken, hebben we het vooral over de Zomereik. Eikenhout wordt voor verschillende doeleinden gebruikt. In het algemeen is eiken sterk en hard, maar toch redelijk makkelijk te bewerken en af te werken. De vrucht van de Eik is de eikel, die je in de herfst overal op de grond kunt vinden. Vroeger maakte men van eikels ook koffie en meel. De Eik kan een leeftijd tot wel 1000 jaar bereiken.

13 U fietst langs de vijver van de Burgemeester Musquetiersingel en gaat op de Keenenburgweg naar links. Net voor de valbrug gaat u links de Singel op. Via de Singel en in het verlengde daarvan de Tramkade, komt u weer terug bij de Buitenplaats Op Hodenpijl, waar u aan de achterkant een grote Esdoorn kunt bewonderen. Veldesdoorn Latijnse naam: Acer campestre De Esdoorn of ahorn is een geslacht van bomen en heesters. Esdoorns komen voor in de gematigde streken van het noordelijk halfrond; enkele komen voor in Zuidoost-Azië en Indonesië. Inheems in Nederland zijn alleen de Spaanse Aak of Veldesdoorn en in de Gewone Esdoorn (Acer pseudoplatanus).

14 NB voor de foto s is gebruik gemaakt van diverse openbare bronnen. De activiteiten van de Stichting Midden-Delfland is Mensenwerk tijdens de Open Monumentendagen 2010 zijn mogelijk gemaakt door onderstaande fondsen en instellingen. Onze hartelijke dank daarvoor.