Actieplan reductie uitstoot van F- gassen BEMAS infosessie november 2016
|
|
- Gerda Goossens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Actieplan reductie uitstoot van F- gassen BEMAS infosessie november 2016 Tomas Velghe/Sven Claeys dienst Klimaat Vlaamse Overheid
2 Broeikasgassen en hun Global Warming Potential (GWP) CO 2 1 CH 4 21 N 2 O 310 F-gassen: HFK s, PFK s en SF H 2 O, O 3, aërosolen, CO, VOS, NO x Voorbeeld: impact 5kg uitstoot R404a = 19,6 ton CO2 of equivalent aan km autorijden
3 Aanleiding voor actie het Vlaams Klimaatbeleidsplan (VKP) ) bestaat uit een overkoepelend luik en twee deelplannen: : Vlaams Mitigatieplan (VMP): verminderen broeikasgasemissies het Vlaams Adaptatieplan (VAP): opvangen van effecten van klimaatverandering Vlaams Mitigatieplan - maatregel 4.3.4: Verdere reductie van de emissies door het beperken van lekverliezen van F-gassen uit koelinstallaties Onder meer door: Opleiding Sensibilisering Controle Reglementering Kennisvergaring
4 Klimaatbeleidsdoelstellingen sinds Effort Sharing Decision (406/2009/EC) zijn klimaatdoelstellingen van EU-Lidstaten op non-ets uitstoot gefocust i.e. alle BKG-emissies van een Lidstaat die niet onder het EU ETS vallen voor zijn Belgische non-ets trajecten vastgelegd 04/12/2015 : politiek akkoord omtrent de intra-belgische lastenverdeling engagement Vlaams Gewest: Uitstoot ,7% t.o.v. niveau 2005 elke ton CO2e die méér/minder wordt uitgestoten dan dit traject, heeft financiële impact voor Vlaamse overheid => belang van actieplan
5 Uitstoot broeikasgassen Vlaams Gewest voor de non-ets sector (kton CO 2 -eq) F-gassen: +/- 2 Mton CO2e per jaar (in laatste jaren) meer dan 4% v/d totale non-ets uitstoot 2,5% in de totale broeikasgasuitstoot (non ETS + ETS)
6 Uitstoot F-gassen in detail bron: Vlaams Actieplan reductie uitstoot van F-gassen
7 Uitstoot en prognoses F-gassen Prognoses: op basis van EU-verordening 517/2014 (zie verder in de presentatie) + extra aanvullend/ondersteunend beleid (Actieplan): bron: Vlaams Actieplan reductie uitstoot van F-gassen
8 Uitstoot stationaire koeling Commerciële koeling (gecentraliseerde systemen) % 31 % Commercieel: condensing units 14 % 10 % Industriële koeling 21,5 % 22 % Airco in grote gebouwen 24,5 % 37 % Commerciële koeling nu verantwoordelijk voor grootste aandeel in uitstoot maar aandeel daalt (door vervangingsmogelijkheden (bvb. CO2- koeling))
9 Vlaams Actieplan reductie uitstoot F-gassen voorbereid in overleg met betrokken doelgroepen gelanceerd door Minister Schauvliege tijdens eerste Klimaattop van 19 april 2016
10 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 3: Intensifiëren overleg met en responsabiliseren van de doelgroepen/beroepsfederaties: Regelmatig doelgroepenverleg (waaronder BEMAS) Communiceren over acties Vlaamse Overheid Sectoren aanmoedigen om acties te ondernemen Relatie gelegd met aanpak Vlaamse Klimaattop 19 april 2016 VVE s: Vooropgestelde Vrijwillige Engagementen Beroepsfederaties gevraagd om creatief na te denken Status: Overleg lopende
11 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 4: Bijkomende sensibilisering van exploitanten van koeltoepassingen, koeltechnische bedrijven en koeltechnici Regelmatige verspreiding van een elektronische nieuwsbrief naar de betrokken doelgroep(en) Status: opgestart Intensievere algemene communicatie en sensibilisering: Brochure (voor najaar 2016) Artikels in vakbladen (lopende)
12 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 4: Bijkomende sensibilisering van exploitanten van koeltoepassingen, koeltechnische bedrijven en koeltechnici (vervolg) Online bevragingstool voor exploitanten van koeltoepassingen Doel: identificeren van wettelijke verplichtingen rond uitbating van koelinstallaties > eenvoudige tool op maat van exploitant Status: in ontwerp, finalisatie voor najaar 2016 Specifieke communicatie omtrent lekdichtheid van koelinstallaties Studie: Onderzoek en promotie van milieuvriendelijke koelmiddelen en koeling: opzetten van een kennisdatabank lekdichtheidsproblematiek en ontwikkelen van een communicatie(strategie) Doel: Online aanbieden van gedetailleerde informatie rond koeltechnische kennis rond lekdichtheid van koelinstallaties + wettelijke voorschriften Status: operationeel, zie
13 Specifieke acties uit het Actieplan ACTIE 5: Intensifiëren van promotie voor overschakeling naar milieuvriendelijke koelmiddelen Actie 5A: Bestendiging ecologiesteun tot 2020 Actie 5B: Gerichte communicatie en sensibilisering ter promotie van milieuvriendelijke koelmiddelen Actie 5C: Optimaal gebruik van middelen binnen Operationeel Programma EFRO Vlaanderen en andere mogelijke subsidies (bvb. LIFE-subsidies)
14 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 5D: Verfijnen en heroriënteren opleiding koeltechniek en/of opleiding koeltechnische bedrijven Uitbreiding exameninhoud certificering koeltechnici Tgv. wettelijke Europese verplichtingen Stimuleren van training en opleiding van technici m.b.t. non HFK-koelmiddelen Knelpunt: kostprijs didactische koelinstallaties met milieuvriendelijke koelmiddelen / Expertise Mogelijkheden heroriënteren leerplannen opleiding koeltechnieker In overleg met dept Onderwijs (opgestart)
15 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 5E: Identificatie en eliminatie van mogelijke belemmeringen die de introductie van niet-hfk of lage-gwp alternatieven in de weg staan Recent overleg tussen federale overheden en gewesten heeft plaats gevonden Conclusie: Geen specifieke Belgische of regionale belemmeringen vastgesteld Actie 6: Ondersteunen en waar mogelijk verhogen van effectiviteit van toezichthoudende activiteiten Actie 6A: Controle op de verkoop van F-gassen: Sensibilisering vanuit federale overheid rond verplichtingen van verkopers van F-gassen in voorbereiding (1 ste fase) Rapportage van verkoop van F-gassen aan de overheid (2 de fase)
16 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 6B: Toezicht en handhaving van relevante milieuregelgeving: Verderzetting controle-activiteiten Milieu-Inspectie Ondersteuning lokale toezichthouders handhaving Klasse 2 bedrijven Effectieve beteugeling van milieuschendingen Actie 6C: Toezicht inzake certificering koeltechnische bedrijven
17 Specifieke acties uit het Actieplan Actie 7: Klimaatvriendelijke overheid: Doel: Sneller bannen van koelmiddelen met hoge GWPwaarde dan Europees voorzien door duurzaam aankoopbeleid (aankoopcriteria/aanbevelingen) status: lopende Actieplan, nieuwsbrieven te consulteren via:
18 Regelgeving inzake koelmiddelen BEMAS infosessie november 2016 Tomas Velghe/Sven Claeys dienst Klimaat Vlaamse Overheid
19 Regelgeving Inhoud presentatie: Europese Regelgeving EU-verordening 1005/2009 voor ozonafbrekende stoffen (HCFK s) bvb. R-22 EU-verordening 517/2014 inzake gefluoreerde broeikasgassen (HFK s) bvb. R-134a en HFK-mengsels zoals R404A, R407C, R410A, R507C VLAREM-uitbatingsvoorwaarden: Art
20 Europese regelgeving EU-verordening 1005/2009 van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen CFK s: productie, op de markt brengen en gebruik: verboden HCFK s: Vanaf 1/1/2015 is het gebruik van HCFK s (R-22) verboden, gebruik = bijvulling (en dus niet: de aanwezigheid van het koelmiddel in de installatie) verplichte terugwinning van ozonafbrekende stoffen (art. 22) Verplichte regelmatige lekdichtheidscontrole voor koelinstallaties met 3 kg of meer aan koelmiddel (art 23)
21 Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen EU-verordening 842/2006 van 17 mei 2006 inzake bepaalde gefluoreerde broeikasgassen is sinds 01/01/2015 vervangen door EU-verordening 517/2014 van 16 april 2014 Dit betekent een belangrijke aanscherping! Waarom aanpassing? Routekaart EU: Reductiedoelstelling voor niet-co2-broeikasgassen tegen 2030: - 61% tov 2005 (excl landbouw) Zonder bijkomend beleid EU-emissies F-gassen stijgen tot 104 MT CO2- eq in 2030 (90 Mt in 2005) => reductie van 70 MT CO2-eq vereist Milieuvriendelijke alternatieven zijn meer en meer beschikbaar en betaalbaar
22 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Ton CO2-eq = aantal kg koelmiddel * aardopwarmingspotentieel van koelmiddel (GWP-waarde) GWP-waarde: in bijlage I van EU-verordening 517/2014 Voor koelmiddelmengsels: GWP-berekenen bvb. R404A = 44% HFK-125, 52% HFK-143a en 4% HFK-134a GWP van R404A = 0,44 * ,52 * ,04 * 1430 = 3922 => hoe hoger GWP-waarde van het koelmiddel, hoe meer ton CO2-eq en hoe strenger de voorwaarden
23 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Enkele voorbeelden: (kg) GWP 5 ton CO2-eq 50 ton CO2-eq 500 ton CO2-eq HFC ,41 74,07 740,74 HFC 134a ,50 34,97 349,65 R410A ,40 23,95 239,52 R404A ,27 12,75 127,50 R ,25 12,55 125,47 Uitgebreide tabel te vinden op
24 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Logboekverpslichting Lekdichtheidscontrole om de 12 maand Lekdichtheidscontrole om de 6 maand Vanaf 5 ton CO2-equivalenten Vanaf 5 t CO2-eq Vanaf 50 t CO2-eq Lekdichtheidscontrole om de 3 maand Vanaf 500 t CO2-eq lekkagedetectiesysteem Vanaf 500 t CO2-eq Uitzondering van deze voorwaarden voor hermetisch afgesloten systemen met minder dan 10 t CO2-eq Tot 31/12/2016 vrijstelling van deze voorwaarden voor systemen met minder dan 3 kg koelmiddel of hermetisch afgesloten systemen met minder dan 6 kg koelmiddel
25 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Opzettelijk uitstoten van F-gassen is verboden indien technisch niet noodzakelijk (=> bij koeling is dit technisch niet noodzakelijk) Lekkage van gassen voorkomen en zo snel mogelijk herstellen Installatie, onderhoud, service, herstel en buitendienststelling waarbij er een risico is op emissie van F-gassen gebeurt door gecertificeerde ondernemingen en personeel hiermee belast is ook gecertificeerd Lekdichtheidscontroles moeten gebeuren door gecertificeerd personeel en conform minimumeisen vastgelegd in Commissieverordening 1516/2007 Indien lekdetectiesysteem aanwezig: frequentie lekdichtheidscontrole gehalveerd 12-maandelijkse controle op goede werking van het lekdetectiesysteem
26 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Terugwinning Exploitanten zorgen voor regelingen voor juiste terugwinning van koelmiddelen door gecertificeerd personeel Certificering betrokken technici: Uitbreiding naar sector koeltransport (in de loop van 2016) Verplichtingen voor leveranciers van F-gassen: Verkoop van F-gassen enkel aan ondernemingen die houder zijn van (relevant) certificaat of die personeel in dienst hebben die over het juiste certificaat beschikken (voor certificeringsplichtige sectoren) Registreren van certificaatnummer en gegevens van de kopers en van de aangekochte hoeveelheden Bewaren van registraties: minstens 5 jaar Informatie ter beschikking stellen van bevoegde overheid of Eur. Commissie indien hierom verzocht
27 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Phasedown voor HFK s: Vanaf 2015: Quota-systeem voor invoerders/producenten sterke afbouw tov gemiddelde van periode ! (in CO2-eq) Jaren % % % % % % % Percentage van de maximumhoeveelheid HFK s die op de markt mogen worden gebracht (quota)
28 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Nieuwe EU-verordening (annex III): Sterke uitbreiding verbodsbepalingen voor op de markt brengen van welbepaalde apparatuur met F-gassen, bvb.
29 1.1. Europese regelgeving: EU-verordening 517/2014 F-gassen Bestaande koelsystemen met koelmiddelvulling vanaf 40 ton CO2-eq: Verbod op gebruik F-gassen met GWP > 2500 van nieuw geproduceerde F-gassen vanaf 2020 geregenereerde/gerecyclede F-gassen vanaf ton CO2-eq = +/- 10 kg R404a of R507) Uitzondering voor diepkoeling (-50 C) zie art van EU-verordening 517/2014
30 Vlaamse regelgeving koelinstallaties Vlarem II - Art Koelinstallaties Van toepassing op ingedeelde installaties met een geïnstalleerde totale drijfkracht vanaf 5 kw ook van toepassing op airco-installaties en warmtepompen met een koelsysteem Voor goede lectuur van dit artikel: Art van Vlarem II bevat definities (categorieën koelinstallaties en ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen )
31 Vlarem II - Art Koelinstallaties Bepalingen geldend voor alle ingedeelde koelinstallaties: Onderhoud: werkzaamheden met kans op lekkage koelmiddel moeten door een bevoegd koeltechnicus worden uitgevoerd onderhouden volgens code van goede praktijk, regelmatig onderzocht door een bevoegd koeltechnicus. Bij vaststellen van lekkage: onmiddellijk lekkage verhelpen en nieuwe controle op lekdichtheid uitvoeren. Resultaten van onderzoek in een register (logboek) Terugwinning van koelmiddelen: Bij definitieve buitenbedrijfstelling: koelmiddel binnen de maand verwijderen. Bij buitenbedrijfstelling of bij herstellingen waarbij het koelmiddel moet worden afgetapt, moet het koelmiddel met doelmatige apparatuur door bevoegde koeltechnici worden opgevangen in speciaal daarvoor bestemde en gemarkeerde recipiënten. koelmiddel mag, nadat het goed bevonden is, terug worden gebruikt.
32 Vlarem II - Art Koelinstallaties Bepalingen voor koelinstallaties met koelmiddelinhoud van 3 kg of meer die ozonafbrekende stoffen of 5 ton CO2-eq of meer gefluoreerde broeikasgassen bevatten (en niet hermetisch gesloten zijn): Relatief lekverlies: L = (B/N) x 100% waarbij: 1 L: relatief lekverlies 2 B: som van alle bijvullingen gedurende een kalenderjaar (kg); 3 N: nominale koelmiddelinhoud v/d koelinstallatie (kg)
33 Vlarem II - Art Koelinstallaties Vereisten mbt. relatief lekverlies: Maximaal 5% indien lekkage meer dan 5% : zo spoedig mogelijk herstellen (uiterlijk binnen de 14 dagen) Nieuw koelmiddel mag pas worden toegevoegd wanneer lekkage is verholpen en een controle op lekdichtheid is uitgevoerd Na iedere bijvulling relatief lekverlies berekenen en noteren Binnen de maand na herstel: controle op lekdichtheid (niet op dag van herstel zelf) Periodieke lekdichtheidscontroles: Volgens EU-regelgeving (zie eerder in de presentatie)
34 Art Koelinstallaties Indien 2 opeenvolgende kalenderjaren lekverlies > 10% dan moet installatie binnen de 12 maanden na vaststelling buiten bedrijf worden gesteld + melding 14 dagen na vaststelling aan afdeling bevoegd voor milieuhandhaving (AMI) Gemotiveerde aanvraag tot afwijking kan worden goedgekeurd indien: De aanvraag reden van lekkage verklaart (niet te wijten aan ouderdom of slijtage) Maatregelen worden beschreven om lekkage op te sporen en te verhelpen Indien lekkage in een kalenderjaar meer dan 100% bedraagt voor installaties met meer dan 30 kg koelmiddel, dan moet dit worden gemeld aan afdeling bevoegd voor milieuhandhaving (=> AMI)
35 Documentatie: Instructiekaart: - Gegevens installateur en van onderhoudsdienst; - type koelmiddel; - maximaal toelaatbare werkdrukken (hoge- en lagedrukzijde); - instructies voor buitenbedrijfstelling koelsysteem (ook in geval van nood) Logboek (onder meer): - Type koelmiddel/nominale koelmiddelinhoud van koelinstallatie - aard van uitgevoerde werkzaamheden - Storingen/alarmeringen koelinstallatie - hoeveelheden koelmiddel toegevoegd, afgetapt, afgevoerd - Relatief lekverlies - beschrijving + resultaten van de lekdichtheidscontroles - persoon die werkzaamheden heeft uitgevoerd
36 Certificering koeltechnische bedrijven werkzaamheden aan koelinstallaties die ozonafbrekende stoffen en/of gefluoreerde broeikasgassen bevatten, met een mogelijk risico op emissies van koelmiddelen, en het uitvoeren van wettelijk opgelegde lekdichtheidscontroles moeten worden uitgevoerd door een gecertificeerd koeltechnicus. Ook het koeltechnisch bedrijf moet gecertificeerd zijn. Werkzaamheden met mogelijk risico: installeren, (bij)vullen met en aftappen van koelmiddel, herstellingen aan koelmiddelbevattende onderdelen Uitzondering: geen certificeringsverplichting op bedrijfsniveau indien bedrijf enkel controles op lekkage uitvoert waarbij koelmiddelcircuit niet wordt geopend (persoon heeft wel nog altijd certificeringsverplichting)
37 Alle info ivm regelgeving, actieplan, communicatie, nieuwsbrieven etc terug te vinden via
38 1 Aandachtspunten voor MRO op koelinstallaties met F-gassen Dirk Hermans
39 LNE maatregelen: Controle op lekken vanaf 5 ton CO2eq. of 10 ton CO2eq. voor hermetische koude Installaties (KI); Opleidingen & certificering bedrijven en personeel per gewest; Eindgebruiker moet bewijzen welke gecertificeerde persoon en welk bedrijf de KI geplaatst heeft; Vanaf logboek moet CO2 eq. en gewicht vermelden; Vanaf voorvulling meerekenen in quotumregeling; Vanaf verbod op het gebruik van koelmiddelen met een GWP>2500 in nieuwe installaties; Vanaf verbod op het gebruik van KM met een GWP>2500 bij interventies op bestaande installaties.. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 2
40 VLAREM II Relatief lekverlies mag max. 5% per koelkring, per kalenderjaar zijn. Bij een lek: o binnen de 14 dagen herstellen; o o bijvullen mag slechts na de herstelling; nieuwe lekdichtheidstest, minstens 1 dag na de herstelling en ten laatste 30 dagen na de herstelling. Indien relatief lekverlies 2 jaar na elkaar >10% MOET de koelinstallatie*uit dienst worden genomen en KM afgevoerd worden conform wetgeving. Meldingsplicht door eindgebruiker aan milieuadm.: KI* met meer dan 30kg KM en een relatieflekverlies > 100%. * per koelcircuit 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 3
41 Actuele eisen LOGBOEK Voor koudemiddel (KM) type CFK, HCFK,HFK en HFO. Niet voor natuurlijke koelmiddelen (HC). Voor iedere toestel met een GWP>= 5 ton CO2 eq. (ipv 3 kg). omrekening o o tot eind 2016 nog vrijstelling voor open/ semi-hermetische installaties met minder dan 3 kg KM; tot eind 2016 nog vrijstelling voor hermetische installaties met minder dan 6 kg KM. Inhoud: o o o o o o bij ingebruikname: datum, type koelmiddel, hoeveelheid in kg & CO2 eq.; bij interventies: de aard (onderhoud, herstelling, ); bij lekken: oorzaak; hoeveel en soort vh toegevoegde KM; bij lekcontrole: naam technici, bedrijf, datum; bij afvoer KM: hoeveelheid, datum, identiteit vd vervoerder en verwerker om traceerbaarheid door milieucontroleur toe te laten; attesten van druktest en lektesten met juiste informatie van datum, identificatie technici,. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 4
42 Nieuwe uitdaging voor onderhoudsdienst De kans op een milieu inspectie voor F- gassen is sterk toegenomen. De controleurs passen de wet effectief toe. Zorgen dat een inspectie niet leidt tot een milieu inbreuk waardoor de CEO aansprakelijk wordt gesteld. Meer personen (VGM), meer sites, meer afdelingen, zijn betrokken. Op een kostefficiënte en kwalitatieve manier voldoen aan deze noden. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 5
43 Gecertificeerd personeel 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 6
44 Beheer en rapporteringstool AximaCOOL Asset, Field & Environmental management voor koelinstallaties Engie Axima portaal website 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 7
45 AximaCOOL is software speciaal voor koelinstallaties voordeel Gevalideerd voor de 3 regio s in België: - VL door LNE - Bssl door LB - Wal door EW Data snel, overal en altijd beschikbaar. Snelle activering. Geen investering voor exploitant. Is ook een meetinstrument voor KPI. Rapportage en exporteerbare Excel. Geen validering nodig van uw IT afdeling. eigenschappen Templates, databases, formules, setpoints zijn opgesteld op basis van de actuele VLAREM II, NBN 378, EU regels. Beveiligd internetportaal met rapportering. EAR zorgt voor de hele opzet in de Cloud. Kost: éénmalig 25 / toestel voor opzetten; jaarlijks 15 / toestel voor licentie. Data beheer en wijzigingen beantwoorden aan gangbare proces- & kwaliteitsvereisten. Bewaartijd: 5 jaar historische data beschikbaar. Langer op aanvraag. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 8
46 Welke data? Minimum: o installatie inventaris met technische eigenschappen; o koelmiddelboekhouding; o Lekverliesberekening; o periodieke onderhoud; o Interventies; o attesten & certificaten: bedrijf, technici en lektesten. Opties: o werkbonnen; o onderhoudsdocumenten. 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 9
47 Maximum drie toegangsniveau s 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 10
48 Hoe praktische realiseren? Opdracht aan EAR, in combinatie met een onderhouds- en interventie contract Standaard is een samenwerkingsperiode van 3 jaar Afstemmen van toegangshiërarchie, nomenclatuur, Invoeren van alle toestellen, zonder historiek, op basis van ontvangen inventaris Communicatie van paswoord Opleiding 3U à 450, max. 5 deelnemers (optie) De user interface is alleen in het NL en FR De templates zijn voor alle gebruikers identiek Opdrachtgever stelt een gratis Wifi verbinding ter beschikking voor onze technici ( wens) Opdrachtgever laat het gebruik van laptop/ tablet toe bij de installaties (wens) Data is onmiddellijk beschikbaar, na ingeven door onze technici ter plaatse Data beschikbaar in het systeem wordt niet meer nagestuurd 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 11
49 Milieu alarm zonder vertraging 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 12
50 Inventaris koelinstallaties 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 13
51 Rapportering 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 14
52 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 15
53 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 16
54 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 17
55 Status nieuwe koelmiddelen 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 18
56 Belangrijkste eigenschappen koelmiddelen lage toxiciteit hoge toxiciteit niet brandbaar A1 B1 lage brandbaarheid * A2L B2L brandbaar A2 B2 hoge brandbaarheid A3 B3 * De brandpropagatie snelheid (<10cm/s) is te laag om een horizontale vlamverspreiding of een explosie te weeg te brengen volgens ASHRAE Deze klasse is reeds opgenomen in ISO 817 en de pr h EN 374 koelmiddel natuurlijke koelmiddellen HC NH3 CO2 syntetische koelmiddelen gesatureerde HFC niet gesatureerde HFC (HFO) GWP Brandbaarheid Toxiciteit Druk Beschikbaarheid Kennis & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 19
57 Samenvatting: er is niet één alles omvattend alternatief koelmiddel Er is een enorme uitdaging bij de keuze van koelmiddelen om conform te zijn met de wetgevingen en tevens een performant system aan te bieden Er moet een compromis gemaakt worden tussen de economische en de ecologische doelstellingen. Koelmiddelen van de klasse A2L gaan een groot deel van de markt inpalmen CO2 koelmiddel zal een belangrijke rol spelen in toepassingen waar meerdere temperatuur regimes gevraagd worden Voor grotere koelvermogens, is NH3 nog steeds de meest economische oplossingen, rekening houdend met alle wettelijke eisen Bron: Bitzer 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 20
58 Tijd voor onmiddellijke acties of niet? CFC/HCFC*: JA HFC* met GWP>2500: NEEN, maar Belangrijke installaties: Bestaande installaties: o Snel vervangen Niet kritische installaties: o Interventies & onderhoud tot 31/12/2030 o Nieuw KM toegestaan tot 31/12/2019 o Bij lek / panne installatie vervangen of afvoeren o Vanaf 1/1/2020 alleen geregenereerd KM toegestaan. daar herstelling al verboden is! Opmerkingen: o RISICO Beschikbaarheid & prijs zijn onzeker o Afvoeren volgens wetgeving Nog te bouwen installaties: o Retrofit met HFC overweegbaar, mits risico * R22, R402a, R408a, R502, R503, o Hou rekening met de TCO en de levensduurverwachting van de investering * R404a, R422a, R428a,R507a, R508a 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 21
59 Beschikbaarheid & prijs F-gassen met hoge GWP?? 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 22
60 Nog te bouwen installaties, welk concept? Kies voor KM met lage GWP en anticipeer op de F- gas verordening Natuurlijke KM zijn een toekomst zeker alternatief Cascade en indirecte systemen zullen toenemen 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 23
61 QUANTUM olievrije your service! Dirk Hermans Phone : +32 (0) mobile : +32 (0) Web : dirk.hermans@engie.com 15 & 17/11/2016 BEMAS - studiesessie: reductie F-gassen impact op onderhoud koelinstallaties 24
62 Bevindingen AMI omtrent Koelinstallaties Bemas Saartje Swinnen Afdeling Milieu-Inspectie
63 Overzicht 1. Vlarel 2. Werking AMI 3. Bevindingen AMI 4. Verloop van een inspectie 5. Enkele voorbeelden 6. aandachtspunten 7. Besluit
64 Geldende wetgeving EU-verordening 1005/2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen EU-verordening 517/2014 betreffende F-gassen Vlarem II artikel betreffende exploitatie voorwaarden koelinstallaties Vlarel betreffende certificering koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici recent aangepast in Vlaremtrein 2015
65 1. Vlarel betreffende certificering koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici
66 Erkenning Technicus Bedrijf Opleidingscentrum Keuringsinstelling Stationaire koelinstallaties, warmtepompen en airco s met F- gassen of oas installatie onderhoud terugwinning lekkagecontrole reparatie buitendienststelling installatie onderhoud reparatie buitendienststelling keuren koeltechnische bedrijven Stationaire brandbeveiligingsapparatuur met F- gassen of oas installatie onderhoud terugwinning lekkagecontrole reparatie buitendienststelling installatie onderhoud reparatie buitendienststelling Elektrische schakelinrichtingen met F-gassen terugwinning installatie onderhoud reparatie buitendienststelling Oplosmiddelen o.b.v. F-gassen terugwinning Airco s in bepaalde motorvoertuigen met F-gassen terugwinning
67 VLAREL bijzondere gebruikseisen koeltechnicus (art. 40/1)(1): 1 die in het bezit is van een certificaat van categorie I, II, III of IV mag de werkzaamheden uitvoeren aan stationaire koelinstallaties met zowel gefluoreerde broeikasgassen als ozonlaagafbrekende stoffen; 2 bezorgt een afschrift van de volgende registraties aan de eigenaar of beheerder van de koelinstallatie die F-gassen of ozonlaagafbrekende stoffen bevat en noteert ze in het installatiegebonden logboek: a) Bij initiële installatie of een aanpassing van de koelinstallatie waardoor de nominale koelmiddelinhoud of het type koelmiddel wijzigt: 1) de nominale koelmiddelinhoud, eveneens in ton CO 2 -equivalent; 2) het type koelmiddel; 3) indien bij de installatie gerecycleerde of geregenereerde gefluoreerde broeikasgassen gebruikt worden: de vermelding hiervan en de naam en het adres van het recyclage- of regeneratiebedrijf; 4) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de initiële installatie of de aanpassing van de koelinstallatie uitgevoerd heeft; 5) de naam en het erkenningsnummer van het koeltechnisch bedrijf waar de technicus werkt; 6
68 VLAREL b) als gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen werden bijgevuld of afgetapt: 1) het type koelmiddel; 2) de hoeveelheid, uitgedrukt in metrische eenheid; 3) de datum van bijvulling of aftapping; 4) de reden van bijvulling of aftapping; 5) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de bijvulling of aftapping uitgevoerd heeft; 6) als dat van toepassing is: de naam en het erkenningsnummer van het koeltechnisch bedrijf waar de technicus werkt; 7) na elke bijvulling voor een koelinstallatie met een nominale koelmiddelinhoud van 3 kg of meer die gebruik maken van ozonlaagafbrekende stoffen en op koelinstallaties die gefluoreerde broeikasgassen bevatten met een nominale koelmiddelinhoud van 5 ton CO 2 - equivalent of meer: het relatief lekverlies; c) als lekkagecontroles als vermeld in artikel 4 van verordening nr. 517/2014 of artikel 23 van verordening nr. 1005/2009 uitgevoerd worden: 1) de datum van de lekkagecontrole; 2) een beschrijving en de resultaten van de uitgevoerde controles; 3) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de lekkagecontrole uitgevoerd heeft; 7
69 VLAREL d) de nominale koelmiddelinhoud van de koelinstallatie, uitgedrukt in metrische eenheid, en, in geval van gefluoreerde broeikasgassen, eveneens in ton CO 2 -equivalent, als die niet gekend is; e) bij een buitendienststelling: 1) de datum van de buitendienststelling; 2) de maatregelen die genomen zijn om de gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen terug te winnen en te verwijderen; 3) de voor- en achternaam en het erkenningsnummer van de koeltechnicus die de installatie buiten dienst gesteld heeft; 4) de naam en het erkenningsnummer van het koeltechnisch bedrijf waar de technicus werkt; 8
70 Aanpassingen VLAREL bijzondere gebruikseisen koeltechnisch bedrijf (art. 53/7) (1) 1. zorgt ervoor dat erkenningsplichtige werkzaamheden uitgevoerd worden door erkende koeltechnici; 2. bezorgt een afschrift van de volgende registraties aan de eigenaar of beheerder van de stationaire koelinstallatie die gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen bevat en noteert dit, als dat van toepassing is, in het installatiegebonden logboek idem koeltechnieker 3. gaat na iedere bijvulling na of het maximaal relatief lekverlies, vermeld in artikel , 6, artikel 5bis , artikel 5bis en artikel van titel II van het VLAREM, niet overschreden werd. Als blijkt dat het maximaal relatief lekverlies overschreden is en maatregelen moeten worden getroffen, brengt het koeltechnisch bedrijf ten minste de eigenaar of beheerder schriftelijk op de hoogte van de vastgestelde lekkage en formuleert het een voorstel van te nemen maatregelen; 9
71 VLAREL Voor stationaire koelinstallaties, warmtepompen en airco s: correct invullen van het installatiegebonden logboek: verantwoordelijkheid exploitant, koeltechnisch bedrijf én koeltechnicus 10
72 VLAREL vijfjaarlijkse toezichtsretributie te betalen door erkende technici (vanaf 1/09/2016) en bedrijven principe van wederzijdse erkenning: technici en bedrijven die buiten het Vlaamse Gewest een Europees certificaat behaald hebben, worden van rechtswege erkend erkenning gaat in na: melden gebruik erkenning in Vlaanderen aan AMV identificatiegegevens bezorgen aan AMV legt certificaat voor (Nederlands, Frans, Duits of Engels) aan AMV bewijs van betaling van de toezichtsretributie bezorgen aan AMV koeltechnici met een Europees certificaat die werken in Vlaanderen: naleven VLAREL slagen voor vijfjaarlijks actualisatie-examen
73 VLAREL belangrijkste aanpassingen (4): periodieke evaluatie van erkende technici en koeltechnische bedrijven (art. 58/1, 4) AMV kan een koelinstallatie die door een erkende koeltechnicus of een erkend koeltechnisch bedrijf geïnstalleerd, onderhouden, gerepareerd of buiten dienst gesteld werd, die door een erkende koeltechnicus gecontroleerd werd op lekkage of waaruit gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaagafbrekende stoffen werden teruggewonnen door een erkende koeltechnicus, op ieder moment onderwerpen aan een controle door een keuringsinstelling die aangewezen is door AMV. Bovendien kan AMV het gebruik van de erkenning als koeltechnicus of als koeltechnisch bedrijf onderwerpen aan een controle door een keuringsinstelling die aangewezen is door AMV. 12
74 Vragen omtrent Vlarel uitbatingsvoorwaarden installaties met F-gassen: erkenningen: tel:
75 2. Werking AMI
76 De afdeling Milieu-inspectie De afdeling Milieu-inspectie situeert zich binnen het departement Leefmilieu, Natuur en Energie (dept LNE)
77 Organisatie Afdelingshoofd Toezicht zwarerisicobedrijven Hoofdbestuur Stafmedewerkers Buitendienst Antwerpen Buitendienst Limburg Buitendienst Oost-Vlaanderen Buitendienst Vlaams-Brabant Buitendienst West-Vlaanderen Werkgroepen Afval Ketenteam Dierlijke bijproducten Bodem en Grondwater Geluid-, trillinghinder en windmolens Genetisch gemodificeerde organismen Lucht geleide emissies Lucht diffuse emissies Lucht fugitieve emissies Ozonafbrekende stoffen + gefluoreerde broeikasgassen Water Energie Milieuzorgsystemen IMJV GPBV GPBV industrie GPBV landbouw Logistiek en financiën Personeel Secretariaat ICT
78 Handhaving in de praktijk voorschrift dreigende schending voorschrift raadgeving waarneming vaststelling aanmaning schending voorschrift bestuurlijke maatregel aanzienlijk risico voor mens of milieu veiligheidsmaatregel milieumisdrijf milieu-inbreuk PV VvV
79 AMI en koelinstallaties AMI heeft momenteel 3 acties omtrent koelinstallaties A614 Controles ozonafbrekende stoffen en broeikasgassen A772 Lekverliezen koelinstallaties terugdringen bij supermarkten IT024 (GPBV) Koelinstallaties
80 3. Bevindingen AMI
81 Handhaving in cijfers (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% PV aanmaning RG VVV 30% 20% 10% 0%
82 Belangrijkste tekortkomingen 1. Logboek niet in orde 2. Onvoldoende periodieke lektesten 3. Te hoge relatieve lekverliezen
83 3.1. Logboeken
84 3.1. Logboeken Logboeken % aantal logboeken niet aanwezig %aantal logboeken slecht in orde %aantal logboeken redelijk in orde 40 %aantal logboeken in orde
85 3.2. Periodieke lekdichtheidscontroles
86 3.2. Periodieke lekdichtheidscontroles 80% 70% 60% 50% 40% % ok % nok 30% 20% 10% 0%
87 3.3. Relatief lekverlies 35% aantal installaties met relatief lekverlies > 10% 30% 30% 25% 20% 19% Stilleggen volgens VLAREM II!! 2015 > 10% 2014 > 10% 15% 2014 en 2015 > 10% 2013 en 2014 > 10% 10% 10% 6% 5% 0% Inspectiejaar 2015
88 installaties 3.3. Relatief lekverlies aantal installaties met relatief lekverlies > 10% 35% 30% 25% 20% 15% 10% inspectiejaar > 10% Voorgaande inspectiejaar > 10% Inspectiejaar en voorgaand inspectiejaar > 10% Voorgaand inspectiejaar en jaar ervoor > 10% 5% 0% Inspectiejaar
89 3.3. Relatief lekverlies Uit de inspecties 2015 halen we volgende gegevens voor het jaar 2014: 153 installaties Gemiddelde RL = 28% (0% - 395%) Samen een nominale koelmiddelinhoud van kg Dit geeft een verlies van kg. 50 installaties RL > 5% Gemiddeld RL = 84% Samen nominale koelmiddelinhoud van kg Dit geeft een verlies van kg
90 Bijkomende vaststellingen Resultaten lektesten Gebruikt koelmiddel Bouwjaar koelinstallatie
91 Installaties getest op lekken 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% % installaties lekdicht % installatie niet lekdicht 30% 20% 10% 0%
92 Koelmiddel 60% Gebruikte koelmiddelen 50% 40% 30% 20% 10% % R22 % R404a % R134a % R507 % R407 0%
93 Gemiddeld relatief lekverlies en koelmiddel koelmiddel GWP R134a 1430 R404a 3922 R22 (ook ODP) 1700 R407c 1774 r R422d 2729 R GWP > gemiddelde R22 R404a R134a R507 R407c
94
95 4. VERLOOP VAN EEN INSPECTIE
96 Verloop van inspectie Visuele controle Administratieve controle
97 Visuele controle
98 Visuele controle Instructiekaart aanwezig en volledig? Lekdichtheidscontrole van installatie
99 Instructiekaart Is instructiekaart volledig? Onderhoudsdienst met telefoonnummer Type koelmiddel Maximale werkdrukken instructies over de wijze waarop een koelsysteem in of buiten bedrijf kan worden gesteld; instructies over de wijze waarop het koelsysteem in geval van nood buiten werking kan worden gesteld
100 Administratieve controle Koeltechnisch bedrijf Logboek Lektesten na herstel Periodieke lektesten Permanent lekdetectiesysteem Relatief lekverlies
101 Verloop controle Administratie
102 Logboek Informatie over de installaties: Naam installatie Bouwjaar Koelmiddelinhoud type koelmiddel TCE ALLE werken aan installatie VOLLEDIG beschrijven: Beschrijving lekdichtheidscontroles (type en gevoeligheid, lekdetector, resultaat, welke delen, locatie lekken, ) ALLE storingen + alarmering mogelijks aanleiding tot koelmiddelverlies Hoeveelheid koelmiddel toegevoegd + relatief lekverlies! Hoeveelheid koelmiddel afgetapt en/of afgevoerd Bij afvoering vervoerder, datum en bestemming Periodes buitenbedrijfstelling Bij buitendienststelling maatregelen om koelmiddel terug te winnen Voor- EN achternaam koeltechnieker + certificaatnummer bedrijf
103 Logboek Installatiegebonden! Mag elektronisch indien toegankelijk ter plaatse Steeds nauwkeuring invullen! Verantwoordelijkheid exploitant, koeltechnieker en koeltechnisch bedrijf! Niet aanwezig of onvolledig logboek boetes euro
104 Lekdichtheidscontroles Bij vaststelling lek: Lek moet hersteld worden binnen de 14 dagen Binnen de maand lekdichtheidscontrole Periodieke lekdichtheidscontroles : Afhankelijk type koelmiddel en koelmiddelinhoud (TCE) Permanent lekdetectiesysteem: Verplicht bij koelinstallaties met HFK en TCE >500 Moeten exploitant waarschuwen bij ELKE lekkage Frequentie periodieke lektesten halveren
105 Permanent lekdetectiesysteem Detecteren niet ALLE lekken!!!
106 Relatief lekverlies maximaal 5% per kalenderjaar. na elke bijvulling berekend en genoteerd in het installatiegebonden logboek. Indien gedurende twee opeenvolgende kalenderjaren telkens meer dan 10% de installatie binnen twaalf maanden na de vaststelling buiten bedrijf stellen + binnen de veertien dagen gemeld aan de afdeling, bevoegd voor milieuhandhaving. Koelinstallaties >30kg: het relatief lekverlies > 100% binnen de veertien dagen na de vaststelling gemeld aan de afdeling, bevoegd voor milieuhandhaving. Als blijkt dat het maximaal relatief lekverlies overschreden is en maatregelen moeten worden getroffen, brengt het koeltechnisch bedrijf ten minste de eigenaar of beheerder schriftelijk op de hoogte van de vastgestelde lekkage en formuleert het een voorstel van te nemen maatregelen!
107 Meldingen aan Milieu-Inspectie Via aan buitendienst van je provincie: West-Vlaanderen: Oost-Vlaanderen: Antwerpen: Vlaams-Brabant: Limburg: Volgende gegevens: Naam installatie Nominale koelmiddelinhoud Type koelmiddel Naam koeltechnisch bedrijf Hoeveelheden bijgevuld Reden van bijvullingen
108 5. Aandachtspunten
109 Exploitant is verantwoordelijk voor uitbating koelinstallatie!!! Exploitant, koeltechnieker en koeltechnisch bedrijf verantwoordelijk voor bijhouden logboek!!! Kijk na of koeltechnieker dit steeds nauwkeurig invult Maak duidelijke afspraken!
110 Lekdichtheidscontroles Controleer of deze voldoende gebeuren: Binnen de maand na herstel van lek Voldoende periodieke lektesten (afhankelijk van TCE) Belangrijk ter voorkoming van grote lekverliezen
111 Relatief lekverlies Hou dit goed in de gaten Indien > 100% (>30kg) binnen 14 dagen melden aan Milieu-Inspectie Indien 2 kalenderjaren > 10% installatie binnen 12 maanden buiten dienst nemen en binnen 14 dagen melden aan Milieu-Inspectie Juiste nominale koelmiddelinhoud gebruiken! Steeds beperken tot 5% Boetes tot euro!
112 Keuze koelmiddel Belangrijk om milieu-impact te bepalen Alternatieve koelmiddelen (CO 2, NH 3, propaan, ) Indien alternatieve koelmiddelen niet mogelijk zijn koelmiddel met lage GWP Koelinstallatie met secundair circuit
113 Energie en koelinstallaties Vaak weinig aandacht aan het energetisch aspect van de koelinstallatie. Denk hier bij aan: Energieverbruik bij nieuwe koelinstallaties Energieverbruik bij goed onderhouden installatie versus slecht onderhouden koelinstallaties Mogelijkheden tot warmterecuperatie of andere energierecuperatie
114 6. Besluit
115 Besluit Koelinstallaties hebben een enorme impact op milieu Geldende milieuwetgeving wordt onvoldoende gevolgd. Belangrijkste tekortkomingen zijn: Onvolledig logboek Onvoldoende lekdichtheidscontroles Hoge relatief lekverliezen Exploitant verantwoordelijk uitbating koelinstallatie opvolgen koeltechnieker is nodig! Het is moeilijk koelinstallatie (oud of nieuw) lekdicht te houden: Bij ombouw of nieuwe koelinstallatie alternatieve koelmiddelen Preventieve maatregelen nemen om lekken te voorkomen Regelmatig lekdichtheidscontrole en tijdig herstel gevonden lekken opdat grote lekkages vermeden kunnen worden
116 Zijn er nog vragen? Saartje Swinnen Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-inspectie - Hoofdbestuur T , GSM , F saartje.swinnen@lne.vlaanderen.be Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel
117 F-gassen : Welk zijn de objectieven, impact voor Carrefour België Geeraerts Jan Technisch manager Hypermarkten 15+17/11/2016
118 Wie is Carrefour : Actief in meer dan 35 landen medewerkers Tweede grootste retailer in Europa P.2-14/11/2016 Direction name title document
119 Carrefour België : Carrefour Belgium is één van de grootste retailers in België en stelt zo n medewerkers te werk. Carrefour, dat is 756 winkels, waarvan : 45 Hypermarkten Carrefour, : 441 Markets, : 270 Express buurtwinkels, : 12 Carrefour Drives : en meer dan 60 afhaalpunten in de winkel voor online bestellingen. Carrefour België is de partner van het dagelijks leven. Ze ontvangt elke dag zo n klanten en meer dan 75% van alle gezinnen in België, door hen een breed scala aan producten en diensten aan de juiste prijs aan te bieden. Meer info op: press.carrefour.eu P.3-14/11/2016 Direction name title document
120 Wat zijn de objectieven? Globale emissies -40% -70% CO² emmisies door transport -30% Energie verbruik m² /verkoopsoppervlak -30% OBJECTIEVEN 2025 <->2010 OBJECTIEVEN 2050 <->2010 P.4-14/11/2016 Direction name title document
121 Hoe realiseren? Isoleren daken en gevels P.5-14/11/2016 Direction name title document
122 Historiek en evolutie van het F-gassen beheer (geintegreerd model): 2000 Retrofit 404a Installaties full CO² einde 2016: Geen R22 CO² group CF Eerste CO² Hypermarkt Zemst Hyper : 9 Market : 11 Group : Actieplan cfk s 2015 Full CO² Hypermarkt Malmedy / Kraainem 2016 Eerste water loop Express Laken Hypermarkt Koksijde AWARD P.6-14/11/2016 Direction name title document
123 Historiek en evolutie van het F-gassen beheer (geintegreerd model): Verbruik -58% Evolutie P.7-14/11/2016 Direction name title document
124 Historiek en evolutie van het F-gassen beheer (geintegreerd model): Aandachtspunten/uitdaging : -> Bewustwording bij eindgebruikers Exploitant eindverantwoordelijk niet de contractant! -> Bewustwording bij installatiebedrijven Administratieve opvolging o.a. logboeken (papier -> digitaal) -> Verwerkingsattesten/buiten dienststelling -> Kostprijs van cfk s Maandelijkse update van cfk verbruik -> Kennis van de wetgeving op alle niveau s. -> Opleiding van installateurs en eindgebruikers Informatie daalt niet steeds tot bij de arbeiders ter plaatsen. -> Een duidelijke visie onderlijnen. Er komen zeer veel alternatieven op de markt, welke is de beste voor je doelgroep? Hypermarkt express distributie center Drop in -> tijdelijke situatie / oplossing? P.8-14/11/2016 Direction name title document
125 Aanrader : P.9-14/11/2016 Direction name title document
126 Realisaties Hypermarkt : Koksijde 0 Kg cfk = Freon free Ka = 22 Full Led Full CO² geïntegreerd systeem Comm. koeling + HVAC Recup regenwater voor sanitair Meer dan 9 apparte afvalstromen Geen gas P.10-14/11/2016 Direction name title document
127 Projet pilot système water loop: Laeken (Belgique) Système pour la réfrigération commerciale fonctionnant avec R1270 (propylène GWP 3) Principe de fonctionnement: Système complet de réfrigération Chaque meuble, positif et négatif, est équipé d un système complet de réfrigération (compresseur, évaporateur et condenseur à fluide), chargé avec le réfrigérant et scellé en usine. Les meubles frigorifiques sont connectés avec un circuit hydraulique contenant un fluide caloporteur (eau glycolée) qui alimente chaque condenseur, le fluide est refroidie à l extérieur avec un échangeur à air. Avantages du système: Circuit hydrauli que Fluide réfrigérant vert à très faible GWP* Chaque circuit frigorifique est chargé et scellé en usine Faible charge de réfrigérant utilisée (~ -90% par rapport une installation traditionnelle*) Aucun tuyauterie contenant du réfrigérant est réalisée pendant l installation Risque des fuites du fluide réfrigérant et émissions directes de CO 2 réduites au minimum Réduction du temps et simplification de l installation Réduction des consommations d énergie attendues (consommations d énergie du système pilot tenues sous contrôle et comparées avec celles d un système traditionnelle*) *Système traditionnelle: systèmes à détente directe R134a (GWP 1430) pour les meubles positif et R407F (GWP 1825) pour le meubles négatifs P Juillet 2016 Direction name Projet pilot: Laeken
128 Realisaties: Nijvel : R22 -> Amoniac / CO² 2500kw koelvermogen P.12-14/11/2016 Direction name title document
Actieplan reductie uitstoot van F- gassen Studiedag reductie F-gassen bij koeling 7 juli 2016
Actieplan reductie uitstoot van F- gassen 2015-2020 Studiedag reductie F-gassen bij koeling 7 juli 2016 Aanleiding voor actie het Vlaams Klimaatbeleidsplan (VKP) 2013-2020) bestaat uit een overkoepelend
Nadere informatieVlaamse regelgeving inzake lekverliezen Studiedag reductie F-gassen in de koelsector 7 juli 2016
Vlaamse regelgeving inzake lekverliezen Studiedag reductie F-gassen in de koelsector 7 juli 2016 Sven Claeys Broeikasgassen en hun Global Warming Potential (GWP) CO 2 1 CH 4 21 N 2 O 310 HFK s, PFK s en
Nadere informatieBevindingen AMI omtrent Koelinstallaties
Bevindingen AMI omtrent Koelinstallaties Essenscia Saartje Swinnen Afdeling Milieu-Inspectie Overzicht 1. Milieu-impact koelinstallatie 2. Geldende wetgeving 3. Werking AMI 4. Bevindingen AMI 5. Verloop
Nadere informatieBepalingen voor koelinstallaties met F-gassen en/of ozonlaag afbrekende stoffen -...
pagina 1 van 7 Vlaanderen LNE.BE CONTACTEER ONS Milieuvergunningen Erkenningen Milieueffect- rapportage Milieuvorm Home Beleid en regelgeving Beleidsthema's Klimaat F-gassen Bepalingen voor koelinstallaties
Nadere informatieWetgeving en beleid rond koelmiddelproblematiek
Wetgeving en beleid rond koelmiddelproblematiek Sven Claeys Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid Dienst Klimaat tel: 02/553.11.29 sven.claeys@lne.vlaanderen.be
Nadere informatie(EU) nr. 517/2014 (F-gassen) Wat zijn F-gassen? Europese regelgeving F-gassen Aanpassingen VLAREL Aanpassingen VLAREM II
VLAREM- en VLARELwijzigingen t.g.v. verordening (EU) nr. 517/2014 (F-gassen) Nele Maes Dienst BBT en Erkenningen Afdeling Milieuvergunningen 2 december 2015 VLAREM- en VLARELwijzigingen t.g.v. verordening
Nadere informatieWetgeving en beleid rond koelmiddelproblematiek
Wetgeving en beleid rond koelmiddelproblematiek Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid tel: 02/553.11.29 --- fax: 02/553.11.45 sven.claeys@lne.vlaanderen.be
Nadere informatieHSE World Event 2018 Koelinstallaties: Beter voorbereid op controles
HSE World Event 2018 Koelinstallaties: Beter voorbereid op controles Patsie Puype Extern milieucoördinator / zaakvoerder APIS Milieuadvies bvba 31 mei 2018 Inhoud sessie Inleiding types koelmiddelen Kort
Nadere informatieBevindingen AMI omtrent Koelinstallaties. Saartje Swinnen Afdeling Milieu-Inspectie
Bevindingen AMI omtrent Koelinstallaties Saartje Swinnen Afdeling Milieu-Inspectie Overzicht 1. Milieu-impact koelinstallatie 2. Geldende wetgeving 3. Werking AMI 4. Bevindingen AMI 5. Verloop van een
Nadere informatieProblematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen
Problematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid tel: 02/553.11.29 --- fax: 02/553.11.45
Nadere informatieIndustriële koeling: Huidig en toekomstig beleid voor het gebruik van gefluoreerde broeikasgassen.
Industriële koeling: Huidig en toekomstig beleid voor het gebruik van gefluoreerde broeikasgassen. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid tel: 02/553.11.29
Nadere informatieDe eindverantwoordelijkheid voor het naleven van de VLAREM-voorwaarden ligt bij de exploitant (of eigenaar) van de koelinstallatie.
Module 6 - Inleiding De belangrijkste wettelijke verplichtingen met betrekking tot het uitbaten van koeltoepassingen zijn terug te vinden in Europese en Vlaamse regelgeving, met name: EU-verordening 517/2014;
Nadere informatieWetgeving en beleid rond koelmiddelproblematiek
Wetgeving en beleid rond koelmiddelproblematiek Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid tel: 02/553.11.29 --- fax: 02/553.11.45 sven.claeys@lne.vlaanderen.be
Nadere informatieWETGEVING KOELMIDDELEN - (van toepassing op )
WETGEVING KOELMIDDELEN - (van toepassing op 31.01.2013) 1987 : Protocol van Montréal : afschaffing van de koelmiddelen die de ozonlaag aantasten. 1991 : Koninklijk Besluit van 7 maart 1991 : CFK s mogen
Nadere informatieDeze checklist moet worden gehanteerd bij de keuring van een koeltechnisch bedrijf zoals vermeld in artikel 25/4, 4 van het VLAREL.
Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieuvergunningen Dienst BBT en Erkenningen Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 79 97 F 02 553 79 95 E-mail: erkenningen@lne.vlaanderen.be
Nadere informatieVersie 23 oktober 2017
Vlaamse overheid AFDELING GEBIEDSONTWIKKELING, OMGEVINGSPLANNING EN -PROJECTEN (GOP) Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 79 97 erkenningen.omgeving@vlaanderen.be www.omgevingvlaanderen.be
Nadere informatieenverto bvba Facility Management energie - verwarmingsdeskundige - energieprestatiecertificaten
Facility Management energie - verwarmingsdeskundige - energieprestatiecertificaten De wetgeving rond de uitbating van koels is de laatste jaren voortdurend in beweging geweest. Om onze klanten zo goed
Nadere informatieExtracten uit titel II van het Vlarem. Uit artikel 1.1.2.
Extracten uit titel II van het Vlarem. Uit artikel 1.1.2. «OZONAFBREKENDE STOFFEN EN GEFLUOREERDE BROEIKASGASSEN - ozonafbrekende stoffen: de stoffen opgesomd in de tabel in bijlage I van Verordening (EG)
Nadere informatieVLAREM-trein /03/2016. Regionaal Overleg Milieu 03/03/2016. Mireille De Schepper LNE, Afdeling Milieuvergunningen.
VLAREM-trein 2015 Regionaal Overleg Milieu 03/03/2016 Mireille De Schepper LNE, Afdeling Milieuvergunningen VLAREM-trein 2015 Februari 2015 Publieke consultatie Zomertrein Mei/juni 2015 26/6/2015 1 ste
Nadere informatieCertificering voor koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici
Certificering voor koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici Leidraad bij de regelgeving rond stationaire koelinstallaties Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Koning Albert II - laan 20 bus 8-1000
Nadere informatieBijlage XXIII. Lijst van de milieu-inbreuken, ter uitvoering van artikel , 1, f), en , derde lid, van het decreet
Bijlage 9 bij het besluit van de Vlaamse Regering van. tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2008 tot uitvoering van titel XVI van het decreet van
Nadere informatieBELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST [C 2018/15149]
BELGISCH STAATSBLAD 19.12.2018 MONITEUR BELGE 100979 BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST [C 2018/15149] 29 NOVEMBER 2018. Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende de voorwaarden tot exploitatie
Nadere informatieEEN certificering voor koeltechnische bedrijven leidraad voor bedrijven
EEN certificering voor koeltechnische bedrijven Leidraad voor bedrijven Koelmiddelen, de klimaatverandering en de verdunning van de ozonlaag Een certificering voor koeltechnische bedrijven In koelinstallaties,
Nadere informatieEPB-regelgeving: klimatisatie
EPB-regelgeving: klimatisatie Leefmilieu Brussel Christophe Danlois AFDELING ENERGIE DEPARTEMENT EPB VERWARMING/KLIMATISATIE OVERZICHT EVOLUTIE VAN DE REGELGEVING ENKELE DEFINITIES TOEPASSINGSVELD EPB-EISEN
Nadere informatieInhoud DE CONSEQUENTIES...3
ALLES OVER HET UITFASEREN VAN SYNTHETISCHE KOUDEMIDDELEN Inhoud DE CONSEQUENTIES...3 MEER OVER SYNTHETISCHE KOUDEMIDDELEN...3 WAT ZIJN DE HOOFDPUNTEN UIT DE NIEUWE F- GAS WETGEVING...3 Een beperking van
Nadere informatieCHECKLIST VOOR DE KEURING VAN EEN KOELINSTALLATIEBEHEERSYSTEEM VAN EEN KOELTECHNISCH BEDRIJF MET PERSONEEL MET EEN CERTIFICAAT VAN CATEGORIE I
Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieuvergunningen Dienst BBT en Erkenningen Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL Telefoon: 02 553 79 97 Fax: 02 553 79 95 E-mail: erkenningen@lne.vlaanderen.be
Nadere informatieb) Is een afwijkend ontwerp - hoe uniek ook - een argument om niet aan de VLAREM-voorwaarden te moeten voldoen?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 191 van JOHAN DANEN datum: 8 december 2016 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Vynova Tessenderlo - Koelvloeistofemissies - Toegestane afwijking
Nadere informatieHerzieningsproject van de Europese Commissie voor het aanpassen van de F-GAS regelgeving N 842/2006
Herzieningsproject van de Europese Commissie voor het aanpassen van de F-GAS regelgeving N 842/2006 Voorstellen van de europese commissie voor het aanpassen van de europese regelgeving F-Gas N 842-2006
Nadere informatieVLAREM II Besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne
VLAREM II - 09-01-2017 Besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne OZONLAAGAFBREKENDE STOFFEN EN GEFLUOREERDE BROEIKASGASSEN - "ozonlaagafbrekende
Nadere informatieFgas-Verordening (EU) No 517/2014. Ing. Harald van der Bol, Rijkswaterstaat
Fgas-Verordening (EU) No 517/2014 Ing. Harald van der Bol, Inhoud Belangrijkste elementen en maatregelen uit de Verordening (517/2014) Nederlandse regelgeving Lekfrequentie Logboek Tools voor BG 2 Title
Nadere informatieBijlage 18. Retributies voor de behandeling van de aanvraag en de uitoefening van het toezicht op de erkenningen met betrekking tot het leefmilieu
Bijlage 4 bij het besluit van de Vlaamse Regering van *** tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu, wat betreft een aanpassing aan de Bijlage 18 bij het VLAREL Bijlage 18. Retributies voor
Nadere informatieEngineering. Let us show the way. Optimalisation. Personalization
Engineering Let us show the way Optimalisation Personalization Projecten Opleiding Ondersteuning Ontwerp/Concept Engineering Ontwikkeling Opleiding Nieuwe technologie Opvolging Hulp bij Opstart Reglementering
Nadere informatieHerziene F-gassenverordening
Herziene F-gassenverordening Schakeldag 2014 26 juni 2014 Harald van der Bol Inhoud Inleiding Samenvatting belangrijkste onderdelen F-gassenverordening Nederlandse regelgeving Aandachtspunten voor Toezicht
Nadere informatieVerordening EU 517/2014 F-gasreglementering samenvatting
Verordening EU 517/2014 F-gasreglementering samenvatting Algemeen Verordening (EU) 517/2014 betreffende gefluoreerde broeikasgassen streeft naar een emissievermindering van deze gassen door middel van
Nadere informatieWarmtepompen en f gassen wetgeving
Warmtepompen en f gassen wetgeving Wanneer is wat verplicht Jaap de Knegt F gassen hoe zet het ook alweer? 1987 Montreal protocol. Bescherming ozonlaag Koeltechniek maakt afspraken om CFK s uit te faseren
Nadere informatieFrancis Altdorfer, ECONOTEC Tom Dauwe, VITO. LNE Rondetafelconferentie: F-gassen in koel- en luchtbehandelingsinstallaties 14 mei 2012.
EMISSIE-INVENTARISATIEMETHODE VOOR F-GASSEN IN DE KOELSECTOR Francis Altdorfer, Tom Dauwe, VITO LNE Rondetafelconferentie: F-gassen in koel- en luchtbehandelingsinstallaties 14 mei 2012 1 Inhoud Inleiding
Nadere informatieVLAAMSE OVERHEID. 8 DECEMBER Besluit van de Vlaamse Regering inzake de certificering van koeltechnische bedrijven
N. 2007 771 VLAAMSE OVERHEID [C 2007/35192] 8 DECEMBER 2006. Besluit van de Vlaamse Regering inzake de certificering van koeltechnische bedrijven De Vlaamse Regering, Gelet op de wet van 28 december 1964
Nadere informatieSamenvatting: 1. Lekkage van koelmiddelen
1. Belangrijke lekkage van koelmiddelen, zowel bij kleine als bij grote installaties 2. Significant potentieel voor verbetering, blijkt uit cases in binnen-en buitenland. 3. Bredere toepassing van positieve
Nadere informatieKoudeproductie. Verbod op het gebruik van koelmiddelen die de ozonlaag afbreken = Euthanasie of anesthesie?
Koudeproductie Verbod op het gebruik van koelmiddelen die de ozonlaag afbreken = Euthanasie of anesthesie? Inhoud I. De uitdagingen : Milieu, Energie en Beschikbaarheid II. Plan van aanpak III. Dalkia
Nadere informatieVR MED.0081/1
VR 2017 1702 MED.0081/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN VLAAMSE REGERING Betreft: Voortgangsrapport van Vlaams mitigatieplan 2013-2020 met Broeikasgasinventaris
Nadere informatieWorkshop: inspectie en toezicht op. tankstations. koelinstallaties en. Gent, 7 mei 2019
Workshop: inspectie en toezicht op koelinstallaties en tankstations Gent, 7 mei 2019 1. Verwelkoming- Verloop project Departement Omgeving Afdeling Handhaving (HH) Inspectie, handhaving en beboeting Vlaamse
Nadere informatieKoeltechnici. Alles wat u moet weten over de nieuwe wetgeving in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Koeltechnici
Koeltechnici Alles wat u moet weten over de nieuwe wetgeving in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Koeltechnici 1 Inhoudstafel Koelsector 3 De verschillende wetgevingen 4 De krachtlijnen van het besluit
Nadere informatieHOE KAN U DE BOMEN IN HET WETGEVINGSBOS NOG TERUGVINDEN?
HOE KAN U DE BOMEN IN HET WETGEVINGSBOS NOG TERUGVINDEN? 27 APRIL 2017 Sprekers Dirk Van De Wynckel: De wetgeving (directeur UBF-ACA) Jurgen Buckinx De praktijk (Voorzitter UBF-ACA + zaakvoerder Cool &
Nadere informatieDe toekomst van niet-natuurlijke koelmiddelen
De toekomst van niet-e koelmiddelen Sinds 1 januari 2015 zijn koelmiddelen die chloor bevatten (HCFK s en CFK s) verboden. Koelmiddelen met chlooratomen kunnen zorgen voor een aantasting van de ozonlaag.
Nadere informatieMONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD
MONITEUR BELGE 22.10.2009 Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD 69145 N. 2009 3587 VLAAMSE OVERHEID 4 SEPTEMBER 2009. Besluit van de Vlaamse Regering inzake de certificering van koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici
Nadere informatieVerzeker uw toekomst:
Verzeker uw toekomst: R-507A R-404A Stop met het installeren van installaties op R-404A & R-507A! WAAROM IS HET ZO DRIN- GEND OM TE HANDELEN? De globale terugfasering van HFK s in 2018 en de Global Warning
Nadere informatieDe Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
38766 MONITEUR BELGE 16.04.2019 BELGISCH STAATSBLAD BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST [C 2019/11693] 4 APRIL 2019. Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van betreffende gastanks en -flessen voor
Nadere informatieKoudemiddel: welke alternatieven zijn toekomstbestendig?: Actuele ontwikkelingen en alternatieven voor de toekomst.
Koudemiddel: welke alternatieven zijn toekomstbestendig?: Actuele ontwikkelingen en alternatieven voor de toekomst. Bart van der Wekken, KNVvK, Koningkoudetechniek Rene van Gerwen, KNVvK, Entropycs Koninklijke
Nadere informatieNieuwe duurzame koelconcepten. Rittal B.V. Elbert Raben
Nieuwe duurzame koelconcepten Rittal B.V. Elbert Raben Deze lezing wordt u aangeboden door: IT Enclosures IT Cooling IT Power IT Security IT Monitoring IT Services RiMatrix projects Agenda Verbod koudemiddel
Nadere informatieLekdichtheid van koelinstallaties en koelmiddelproblematiek Eddy Veraart
Lekdichtheid van koelinstallaties en koelmiddelproblematiek Eddy Veraart Lekdichte koelinstallaties: vragen & mogelijke oplossingen www.aximaref-gdfsuez.com 1 Wat vooraf ging Stijgende trend uitstoot F-gassen
Nadere informatieAlternatieve koudemiddelen. Western Airconditioning B.V. Anton Dijksma Product & Quality Manager
Alternatieve koudemiddelen Western Airconditioning B.V. Anton Dijksma Product & Quality Manager Western Airconditioning B.V. Is al 30 jaar leverancier van klimaatairconditioners, koelmachines, warmtepompen,
Nadere informatieMilieuvriendelijke koeling in de praktijk Duurzame koudeketen Colruyt Group. Julien Meert 07/07/2016
Milieuvriendelijke koeling in de praktijk Duurzame koudeketen Colruyt Group Julien Meert 07/07/2016 Colruyt Group, een familie van bedrijven T&I = interne technische dienst voor België, Frankrijk en Luxemburg
Nadere informatieWorkshop: inspectie en toezicht op. tankstations. koelinstallaties en. Brugge, 26 maart 2019
Workshop: inspectie en toezicht op koelinstallaties en tankstations Brugge, 26 maart 2019 1. Verwelkoming- Verloop project Departement Omgeving Afdeling Handhaving (HH) Inspectie, handhaving en beboeting
Nadere informatieLogboek. Inhoud. Algemeen Gebruiker Opstelplaats Installatie fabrikant Installatiegegevens Soort installatie...
Logboek Inhoud Algemeen... 1 Gebruiker... 1 Opstelplaats... 1 Installatie fabrikant... 2 Installatiegegevens... 2 Soort installatie... 2 Vermogensgegevens... 2 Ingebruikname datum... 2 Vereiste controle-interval...
Nadere informatieReductieplan Overige Broeikasgassen.
Reductieplan Overige Broeikasgassen (ROB) www.robklimaat.nl Kansen en bedreigingen in de electriciteitssector Erik ter Avest 29 juni 2006 1 Wat is het ROB? Andere vragen? Discussie Enkele begrippen wat
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 20 en artikel 87, 1;
Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het VLAREL en tot wijziging van diverse andere besluiten wat betreft erkenningen met betrekking tot het leefmilieu DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de bijzondere
Nadere informatie(Voor de EER relevante tekst)
L 301/28 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2015/2067 VAN DE COMMISSIE van 17 november 2015 tot vaststelling, ingevolge Verordening (EU) nr. 517/2014 van het Europees Parlement en de Raad, van minimumeisen en
Nadere informatieAMV/ /1036B DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW.
m. nn AMV/00042855/1036B Ministerieel besluit houdende uitspraak over een aanvraag tot afwuking van artikel 5.16.3.3, 6, van titel 11 van het VLAREM ingediend door de nv Ineos ChlorVinyls Belgium, Heilig
Nadere informatieHerziening EU F-gassenverordening
Herziening EU F-gassenverordening KNVvK 21 mei 2013, Zaltbommel 3 december 2013 Herman Walthaus Herman.walthaus@minienm.nl Inhoud Toelichting voorstel commissie Proces en planning Belangrijkste discussiepunten
Nadere informatieAfscheid van F-gassen: de toekomst met natuurlijke koudemiddelen. Is de warmtepomp wel klaar voor de energietransitie?
Afscheid van F-gassen: de toekomst met natuurlijke koudemiddelen Is de warmtepomp wel klaar voor de energietransitie? Wie is Coolmark Beijer Ref is met vestigingen in 27 landen de grootste leverancier
Nadere informatieHVAC (verwarming, ventilatie en airconditioning) en Koeling zijn essentiële elementen voor gezondheid, welzijn en comfort in ons dagelijks leven
HVAC en Koeling HVAC (verwarming, ventilatie en airconditioning) en Koeling zijn essentiële elementen voor gezondheid, welzijn en comfort in ons dagelijks leven Huizen, commerciële en industriële gebouwen
Nadere informatieDatacenterkoeling zonder F-gassen: uw data center het gehele (!) jaar compressorloos geklimatiseerd. Spreker: Marius Klerk
Datacenterkoeling zonder F-gassen: uw data center het gehele (!) jaar compressorloos geklimatiseerd Spreker: Marius Klerk ZONDER F-GASSEN STAAT UW DATACENTER STIL! F-gassen? gefluoreerde broeikasgassen,
Nadere informatie14/12/2015. Wegwijs in de koeltechniek voor de niet koeltechnieker. Auteur: Rudy Beulens
Wegwijs in de koeltechniek voor de niet koeltechnieker Auteur: Rudy Beulens E-mail: rudy.beulens@sbmopleidingen.be 1 Wat is koeltechniek Is een verzameling van technische oplossingen Bedoeld om ruimten,
Nadere informatieWETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN
WETTEN, DECRETEN, ORDONNANTIES EN VERORDENINGEN GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN VLAAMSE GEMEENSCHAP VLAAMSE OVERHEID [C 2013/35346] 1 MAART 2013. Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het
Nadere informatieRoerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration
Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Even voorstellen Inhoud Koudemiddelen Energie transitie Even voorstellen Introductie Erik Hoogendoorn Manager
Nadere informatieGeachte mevrouw, heer,
Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. Groningen Rostockweg 3 9723 HG Groningen Postbus 390 9700 AJ Groningen Telefoon 050-547 14 71 Fax 050-541 34 88 groningen@wolterendros.nl www.wolterendros.nl Rabobank
Nadere informatieKennisdatabank rond lekdichtheidsproblematiek van koelinstallaties
Kennisdatabank rond lekdichtheidsproblematiek van koelinstallaties UC Leuven Limburg Instelling Fusiehogeschool: KHLim, KHL, Groep T Groepen Groep Management en Technologie Groep Lerarenopleiding Groep
Nadere informatieKoelmonteur, koeltechnisch Installateur - Koeltechnicus
Koelmonteur, koeltechnisch Installateur - Koeltechnicus Patrick De Locht Business Developer SYNTRA Limburg vzw Versie Mei 2016 Patrick.delocht@syntra-limburg.be 1 Beschrijving traject Als koeltechnicus
Nadere informatieVLAAMS ACTIEPLAN REDUCTIE UITSTOOT VAN F-GASSEN
// VLAAMS ACTIEPLAN REDUCTIE UITSTOOT VAN F-GASSEN 2015-2020 Definitieve versie: 19 april 2016 // www.lne.be INHOUDSTAFEL Inhoudstafel... 2 1 Aanleiding voor dit actieplan... 4 2 Milieuproblematiek...
Nadere informatieVermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste
Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Monitoring 2013 Datum: 6-5-2014 Versie: Eindrapport Project nummer: CL1039 In opdracht van: Hendrik Bijker, Wecycle. Uitgevoerd door: Jorrit Leijting,
Nadere informatieROTEX warmtepompen. Voor de eigenaar. Bedrijfshandboek. Typen
Voor de eigenaar ROTEX warmtepompen Bedrijfshandboek Typen ROTEX HPSU compact 4-8 kw ROTEX HPSU compact 11-16 kw ROTEX HPSU Bi-Bloc 4-8 kw ROTEX HPSU Bi-Bloc 11-16 kw ROTEX HPSU monobloc 11-16 kw ROTEX
Nadere informatieBIJDRAGEN AAN DE KLIMAATDOELSTELLINGEN VIA DUURZAME OVERHEIDSOPDRACHTEN F-GASSEN IN KOELAPPARATUUR, AIRCO S EN WARMTEPOMPEN
Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 BRUSSEL T 02 553 80 11 F 02 553 80 05 info@lne.be BIJDRAGEN AAN DE KLIMAATDOELSTELLINGEN VIA DUURZAME OVERHEIDSOPDRACHTEN F-GASSEN IN KOELAPPARATUUR,
Nadere informatieBroeikasgasemissies Landbouw en Visserij: cijfers en beleid
Broeikasgasemissies Landbouw en Visserij: cijfers en beleid Rondetafel Klimaat, 20/06/2016 Departement Landbouw en Visserij Inhoud (1) Waar wil Europa naartoe? (2) Waar staat Vlaanderen? Landbouw en visserij?
Nadere informatieStudiedag F-gas. 7 juli Algemene werking. 2. Tendens bij onze klanten. 3. Pro actieve werking F- gas reducties ( projecten)
Studiedag F-gas 7 juli 2016 1. Algemene werking 2. Tendens bij onze klanten 3. Pro actieve werking 2020 4. F- gas reducties ( projecten) Situering in de Engie groep BU Benelux Engie cofely ( Axima services/
Nadere informatieTien jaar voor op de wetgeving
FEITENBLAD R-32 Tien jaar voor op de wetgeving Als marktleider wil Daikin systemen ontwikkelen die het comfort binnen verbeteren en toch een kleine impact op het milieu hebben, met energierendement en
Nadere informatieKoel werkbon. Koel werkbon. 2718KE KE K_1_G Naam Demo locatie 2 Adres Marineblauw 1. Datum 27 februari 2015
Koel werkbon Documentnummer 2718KE-1-15-07123-2718KE-1-0002-K_1_G Naam Demo locatie 2 Adres Marineblauw 1 Postcode 2718KE Plaats Zoetermeer Datum 27 februari 2015 Status Akkoord Koel werkbon Inspectie
Nadere informatieBedrijfshandboek. ROTEX warmtepompen. Voor de eigenaar. Typen. ROTEX HPSU compact 4-8 kw. ROTEX HPSU compact Ultra 4-8 kw
Voor de eigenaar Bedrijfshandboek ROTEX warmtepompen Typen ROTEX HPSU compact Ultra 4-8 kw ROTEX HPSU compact 4-8 kw ROTEX HPSU compact 11-16 kw ROTEX HPSU Bi-Bloc 4-8 kw ROTEX HPSU Bi-Bloc 11-16 kw ROTEX
Nadere informatieGassen I Koudemiddelen I Propaan. Innovision. pagina 1.
Innovision pagina 1 Gevolgen uitfasering en quotaregeling Henk-Jan Steenman Koudemiddelspecialist l, Westfalen Gassen Nederland bv. pagina 2 Vraag: Hoe staat het met de kennis van uw klanten over de uitfasering
Nadere informatieKoelmiddelen <> F gas regelgeving Luc De Smet Daikin Belgium
Koelmiddelen F gas regelgeving Luc De Smet Daikin Belgium Hoeveel % van de wereldwijd uitstoot van broeikas gassen is te wijten aan HFC? A. 0,2 % B. 2% C. 20% 2 Hoeveel % van de wereldwijd uitstoot
Nadere informatieAxima Refrigeration. 100% cooling technology. www.aximaref-gdfsuez.be
Axima Refrigeration 100% cooling technology www.aximaref-gdfsuez.be Het doel heiligt de middelen Quiz algemene koeltechnische kennis? Zijn er natuurlijke koudemiddelen beschikbaar onder het kritische punt
Nadere informatieNoodzakelijke Procedures. F-gassen certificering. pagina 1 van 18
Noodzakelijke Procedures F-gassen certificering pagina 1 van 18 INHOUD 1.0 Algemeen 3 1.1 Definitie 1.2 Werkzaamheden waarvoor een diploma verplicht is 2.0 Installeren van een stationaire of mobiele koelinstallatie
Nadere informatieDe regelgeving klimaatregeling EPB
De regelgeving klimaatregeling EPB In het Brussels Gewest Christophe Danlois DIRECTIE ENERGIE DEPARTEMENT VERWARMING EN KLIMAATREGELING EPB INHOUDSTAFEL DE CONTEXT ENKELE GEGEVENS OVER DE KLIMAATREGELING
Nadere informatieSecundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED KOELING EN WARMTE
RLLL-RLLL-EXT-ADV-002bijl14 Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED KOELING EN WARMTE Opleiding Installateur warmtepompen BO KW 031 (Ontwerp) Installateur warmtepompen - Versie {1.0} Ontwerp Pagina
Nadere informatieMODULE B: TECHNISCHE EISEN
MODULE B: TECHNISCHE EISEN CO 2 KOUDEMIDDEL BEDRIJFSCERTIFICAAT Onderdeel van het STEK Bedrijfscertificaat 15 december 2015 STEK, Postbus 12, 3740 AA Baarn Wijzigingen overzicht Versie beheer Versie: Wijzigingsdatum:
Nadere informatieDe landbouwsector als essentieel onderdeel van het Vlaams- en Europees klimaatbeleid
De landbouwsector als essentieel onderdeel van het Vlaams- en Europees klimaatbeleid Rondetafel Transport en Klimaat Julien Matheys Afdeling Lucht Dienst Klimaat Tania Van Mierlo Afdeling Lucht, Hinder,
Nadere informatieEUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL KLIMAAT
EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL KLIMAAT Brussel, 19 december 2018 Rev1 KENNISGEVING AAN BELANGHEBBENDEN TERUGTREKKING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN EU-REGELS OP HET GEBIED VAN GEFLUOREERDE BROEIKASGASSEN
Nadere informatieVermeden broeikaseffect door recycling van e-waste
Vermeden broeikaseffect door recycling van e-waste 29-214 Datum: 27 juli 215 Versie: 1.1 In opdracht van: Opgesteld door: Hendrik Bijker Wecycle Laura Golsteijn Marisa Vieira Dit rapport is geschreven
Nadere informatieVLAREM-trein 2013 een toelichting
VLAREM-trein 2013 een toelichting 18/05/2015 Gert Boschmans Business Manager Erkend Milieudeskundige gert.boschmans@be.bureauveritas.com INHOUD Inleiding: Totstandkoming Belangrijkste wijzigingen CLP en
Nadere informatieTraject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid
Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact
Nadere informatieMilieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018
Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor
Nadere informatieVierde Tranche Activiteitenbesluit Veiligheid Koelinstallaties. Gerard Pouw (RWS/InfoMil) Coen van de Sande (NVKL) Stephan Nieuwenburg (OZHZ)
Vierde Tranche Activiteitenbesluit Veiligheid Koelinstallaties Gerard Pouw (RWS/InfoMil) Coen van de Sande (NVKL) Stephan Nieuwenburg (OZHZ) Overzicht presentatie Achtergrond Belangrijkste wijzigingen
Nadere informatieDe Climalife aanbevelingen
koudemiddelen De Climalife aanbevelingen Toepassing Koudemiddelen Klimaatregeling Airconditioning R-134a R-404A R-507 R-407C R-410A R-417A (ISCEON MO59) R-422D (ISCEON MO29) R-422A (ISCEON MO79) R-427A
Nadere informatieNieuwe Belgische wetgeving inzake biociden H. Vanhoutte 16/10/2014
1 Symposium Kennisnetwerk Biociden Nieuwe Belgische wetgeving inzake biociden H. Vanhoutte 16/10/2014 2 1. Inleiding 2. Belgische wetgeving - producttoelating 3. Belgische wetgeving gebruik van biociden
Nadere informatieVlarem trein 2012 - Aanpassing wetgeving inzake Emissiehandel
Vlarem trein 2012 - Aanpassing wetgeving inzake Emissiehandel 14 juni 2013 Jorre De Schrijver Team Klimaat Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid (ALHRMG) Programma Inleiding emissiehandel
Nadere informatieEU ETS INFO. Over deze nieuwsbrief DEPARTEMENT LEEFMILIEU, NATUUR EN ENERGIE. LNE.be/themas/klimaatverandering. In dit nummer
LNE.be/themas/klimaatverandering Kunt u deze nieuwsbrief niet lezen? Ga naar de onlineversie. EU ETS INFO DEPARTEMENT LEEFMILIEU, NATUUR EN ENERGIE In dit nummer Over deze nieuwsbrief Voorstel EC over
Nadere informatieERKENNING ALS EXAMENCENTRUM KOELTECHNIEK
ERKENNING ALS EXAMENCENTRUM KOELTECHNIEK LEEFMILIEU BRUSSEL - BIM Afdeling Vergunningen en Partnerschappen THURN & TAXIS-site Havenlaan 86C bus 3000 1000 Brussel E-mail : permit_agr@leefmilieu.brussels
Nadere informatieDE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW VERSLAG AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW VERSLAG AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse besluiten inzake leefmilieu Algemene
Nadere informatieNieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen
Nieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen Door: Robin Sommers en Erik Deliege, Van Beek DIT IS EEN PUBLICATIE VAN: VAN BEEK INGENIEURS B.V. UTRECHTSESTRAAT 59 6811 LW ARNHEM +31
Nadere informatieMINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST. 20 NOVEMBER Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende koelinstallaties
MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST N. 2003 4650 [C 2003/31557] 20 NOVEMBER 2003. Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering betreffende koelinstallaties De Brusselse Hoofdstedelijke
Nadere informatie