Problematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen

Transcriptie

1 Problematiek van F-gassen en opportuniteiten voor natuurlijke koelmiddelen Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afd. Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid tel: 02/ fax: 02/

2 Inhoudsopgave 1. Problematiek ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen 2. Regelgeving koelmiddelen en koelinstallaties - Europese regelgeving: Ozonafbrekende stoffen: Verordening 1005/2009 Gefluoreerde broeikasgassen: Verordening 842/ Commissieverordening 1516/2007 Vlaamse regelgeving Vlarem II: Art Koelinstallaties 3. Certificering van koeltechnische bedrijven 4. Ervaringen Milieu-inspectie 5. Steunmaatregelen 6. Natuurlijke koelmiddelen

3 Milieuproblematiek: koelmiddelen CFK s & HCFK s Ozonafbrekend vermogen Sterke broeikasgassen Bvb. R22 HFK s Sterke broeikasgassen Bvb. R134a, R404A, R410a,

4 Milieuproblematiek: Verdunning van de ozonlaag

5 Milieuproblematiek: Verdunning van de ozonlaag

6 Milieuproblematiek: Verdunning van de ozonlaag Treedt op gedurende antarctische winter (sept nov) Ozongat = dikte ozonlaag < 220 DU

7 Milieuproblematiek: Klimaatverandering

8 gemiddelde temperatuur in Ukkel sinds 1833

9 Milieuproblematiek: Broeikasgassen en hun Global Warming Potential (GWP) CO 2 1 CH 4 21 N 2 O 310 HFK s, PFK s en SF H 2 O, O 3, aërosolen, CO, VOS, NO x Voorbeeld: impact 5kg uitstoot R134a = km autorijden

10 Milieuproblematiek: emissies & prognoses

11 Europese regelgeving EU-verordening 1005/2009 van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen In werking vanaf 1 januari 2010 Vervangt EU-verordening 2037/2000 CFK s: productie, op de markt brengen en gebruik: verboden HCFK s: Voor koelsector: beperkt gebruik wordt nog toegelaten - vanaf 1/1/2010 mogen enkel nog gerecycleerde/geregenereerde HCFK s worden gebruikt tot en met 31/12/2014 -!! gebruik = bijvulling (en dus niet: de aanwezigheid van het koelmiddel)

12 Europese regelgeving EU-verordening 1005/2009 van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen (vervolg) verplichte terugwinning van ozonafbrekende stoffen Verplichte regelmatige lekdichtheidscontrole voor koelinstallaties met 3 kg of meer aan koelmiddel Koelmiddelinhoud Frequentie controle 3 kg en meer Iedere 12 maanden 30 kg en meer Iedere 6 maanden 300 kg en meer Iedere 3 maanden Indien lek vastgesteld: binnen 14 dagen herstel Binnen maand na lekkage: nieuwe controle op lekdichtheid EU-lidstaten bepalen minimumopleidingseisen voor personeel betrokken bij de in deze dia vermelde activiteiten

13 Europese regelgeving EU-verordening 842/2006 van 17 mei 2006 inzake bepaalde gefluoreerde broeikasgassen: Artikel 3: Insluiting Art : lekkage van gassen voorkomen en zo snel mogelijk herstellen Art : lekdichtheidscontroles door gecertificeerd personeel: 3kg of meer één keer per jaar 30 kg of meer: één keer per zes maanden 300 kg of meer: één keer per drie maanden Binnen de maand na herstel moet nieuwe lekdichtheidscontrole zijn uitgevoerd Art. 3.3: Indien meer dan 300kg verplicht lekdetectiesysteem (jaarlijks gecontroleerd) Art Indien lekdetectiesysteem aanwezig dan frequentie lekdichtheidscontrole gehalveerd (voor installaties met 30 kg of meer) Art 3.6. : Bijhouden van een register mbt. toegevoegde/verwijderde hoeveelheden koelmiddel, uitgevoerde werkzaamheden, lekdichtheidscontroles Art. 3.7: Basisvoorschriften lekdichtheidscontrole: Minimumeisen vastegelegd in Commissieverordening 1516/2007 (zie verder)

14 Europese regelgeving EU-verordening 842/2006 (vervolg) Artikel 4: Terugwinning Exploitanten zorgen voor regelingen voor juiste terugwinning van koelmiddelen door gecertificeerd personeel EU-verordening (EG) Nr. 1516/2007 van de Commissie van 19 december 2007 tot vaststelling, ingevolge Verordening (EG) nr. 842/2006 van het Europees Parlement en de Raad, van basisvoorschriften inzake controle op lekkage van stationaire koel-, klimaatregelings- en warmtepompapparatuur die bepaalde gefluoreerde broeikasgassen bevat (gepubliceerd op 20 dec 2007) - Bevat minimumeisen waaraan lekdichtheidscontroles moet voldoen (zowel voor indirecte als directe meetmethodes) - Huidige Vlaremregelgeving is conform met deze commissieverordening - Indien verschillen: strengste regelgeving moet worden gevolgd. - EVALUATIE VAN EU-VERORDENING 842/2006 IS LOPENDE: IN DE TOEKOMST BIJKOMENDE GEBRUIKSREGELS EN/OF BEPERKINGEN VOOR DE KOELSECTOR??!!

15 Vlaamse regelgeving koelinstallaties Vlaams beleid rond F-gassen = 2-sporenbeleid: - Emissies zoveel mogelijk beperken - Milieuvriendelijke substitutie stimuleren Vlarem II - Art Koelinstallaties ook van toepassing op airco-installaties en warmtepompen met een koelsysteem Voor goede lectuur van dit artikel: Art van Vlarem II bevat definities (categorieën koelinstallaties en ozonafbrekende stoffen en gefluoreerde broeikasgassen )

16 Vlaamse regelgeving Vlarem II - Art Koelinstallaties (vervolg) Bepalingen geldend voor alle koelinstallaties: Onderhoud: - werkzaamheden met kans op lekkage koelmiddel moeten door een bevoegd koeltechnicus worden uitgevoerd - onderhouden volgens code van goede praktijk, regelmatig onderzocht door een bevoegd koeltechnicus. - Bij vaststellen van lekkage: onmiddellijk lekkage verhelpen en nieuwe controle op lekdichtheid uitvoeren. - Resultaten van onderzoek in een register Terugwinning van koelmiddelen: - Bij definitieve buitenbedrijfstelling: koelmiddel binnen de maand verwijderen. - Bij buitenbedrijfstelling of bij herstellingen waarbij het koelmiddel moet worden afgetapt, moet het koelmiddel met doelmatige apparatuur door bevoegde koeltechnici worden opgevangen in speciaal daarvoor bestemde en gemarkeerde recipiënten. Dit koelmiddel mag, nadat het goed bevonden is, enkel in dezelfde inrichting terug worden gebruikt.

17 Vlaamse regelgeving Vlarem II - Art Koelinstallaties (vervolg) Bepalingen geldend voor koelinstallaties met een koelmiddelinhoud van 3 kg of meer die ozonafbrekende stoffen en/of gefluoreerde broeikasgassen bevatten (en niet hermetisch gesloten zijn): maximaal relatief lekverlies: - 5% koelmiddelinhoud op jaarbasis - indien lekkage meer dan 5% : zo spoedig mogelijk herstellen (uiterlijk binnen de 14 dagen) - Indien lekkage meer dan 10%: stilleggen van de installatie en koelmiddel verwijderen of afzonderen van lekkage en herstellen - Nieuw koelmiddel mag pas worden toegevoegd wanneer lekkage is verholpen en een controle op lekdichtheid is uitgevoerd - Na herstelling: nieuwe controle op lekdichtheid binnen de maand Buitenbedrijfstelling indien lekverlies niet beneden de 5% kan worden gebracht.

18 Vlaamse regelgeving Vlarem II - Art Koelinstallaties (vervolg) Periodieke lekdichtheidscontrole: afhankelijk van koelmiddelinhoud: - 3 kg: 1 maal per 12 maanden - 30 kg: 1 maal per 6 maanden kg: 1 maal per 3 maanden indien vermoeden van lekkage: controle met lekdetectieapparatuur met gevoeligheid 5 g/jaar 1. Documentatie: Instructiekaart Logboek: - Type koelmiddel/nominale koelmiddelinhoud van koelinstallatie - aard van uitgevoerde werkzaamheden - hoeveelheden koelmiddel toegevoegd, afgetapt, afgevoerd - beschrijving + resultaten van de lekdichtheidscontroles - persoon die werkzaamheden heeft uitgevoerd

19 Certificering koeltechnische bedrijven In Art van Vlarem II is een definitie voor bevoegd koeltechnicus ingevoegd: bevoegd koeltechnicus: Voor werkzaamheden aan koelinstallaties die ozonafbrekende stoffen en/of gefluoreerde broeikasgassen bevatten, waarbij er een mogelijk risico op emissies van koelmiddelen bestaat, en voor het uitvoeren van lekdichtheidscontroles als vermeld in artikel , 6 en 7, geldt als aanvullende voorwaarde dat de persoon werkt in een koeltechnisch bedrijf dat is gecertificeerd overeenkomstig de bepalingen, vermeld in het besluit van de Vlaamse regering inzake de certificering van koeltechnische bedrijven en hun koeltechnici van 4 september 2009 Uitzondering: geen certificeringsverplichting op bedrijfsniveau indien bedrijf enkel controles op lekkage uitvoert waarbij koelmiddelcircuit niet wordt geopend (persoon heeft wel nog altijd certificeringsverplichting)

20 Certificering koeltechnische bedrijven (vervolg) 1. Implicaties voor bedrijven: Keuring door een geaccrediteerde keuringsinstelling Eisen: - technische uitrusting voor personeel - Documentatie van werkzaamheden, onder meer koelmiddelboekhouding, procedures - Gecertificeerde koeltechnici Herkeuring: - om de 24 maanden voor bedrijven die werken aan grotere installaties (koelmiddelinhoud 3kg en meer); - om de 5 jaar voor bedrijven die enkel werken aan kleinere (- 3 kg koelmiddelinhoud)

21 Certificering koeltechnische bedrijven (vervolg) 2. Implicatie voor koeltechnici Verplichte certificering dmv vakbekwaamheidsexamen in een gecertificeerd examencentrum Examen: praktijk én theorie Hernieuwing certificaat: iedere vijf jaar (korte theoretische test) alle info op (Brochure is beschikbaar)

22 Ervaringen milieu-inspectie Frequent vastgestelde waarnemingen:; afwezigheid van het wettelijk voorgeschreven sterkte- en constructieattest; installaties niet onderhouden volgens een code van goede praktijk Logboek: afwezig of onvolledig ingevuld Instructiekaart niet aanwezig te hoog lekverlies (of niet te kwantificeren) +/- 60% van geïnspecteerde installaties niet lekdicht 91% van bezochte R-22 installaties is niet lekdicht => Uit het milieuhandhavingsrapport

23 Steunmaatregelen A.Ecologiepremie B.Verhoogde investeringsaftrek

24 Steunmaatregelen (vervolg) A. Ecologiepremieg Enkel investeringen in technologieën die voorkomen op de limitatieve technologieënlijst. milieu-investeringen investeringen op energiegebied hernieuwbare energie Warmtekrachtkoppeling Definitie limitatieve technologieënlijst: een lijst van technologieën die voor een ecologiepremie in aanmerking komen en die erop gericht zijn om: - goedgekeurde Europese normen te overtreffen, - milieuvoordelen te bereiken waarbij er nog geen Europese normen zijn

25 Steunmaatregelen (vervolg) A. Ecologiepremie (vervolg) Limitatieve technologielijst: Voorbeelden ivm. koeling Indirect koelsysteem op basis van alternatieve koudemiddelen of ammoniak Koelsysteem (nieuw) op basis van alternatieve koudemiddelen (uitgezonderd ammoniak) Ombouw bestaande HFK-koelsysteem naar alternatief Verbeterde expansieregeling voor koelinstallaties door vloeistofonderkoeling voor het expansieventiel Warmteterugwinningssysteem op koelinstallaties Absorptiekoeling CO2/NH3 cascade koelsysteem Zie

26 Steunmaatregelen B. Verhoogde investeringsaftrek: Wat? Verhoogde aftrek op de belastbare winst voor energiebesparende investeringen basisaftrek + 10% verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende investeringen : basisaftrek afhankelijk van de index investeringen 2008 (aj 2009) 3,5% 13,5% cumuleerbaar met ecologiepremie Investeringen dienen (expliciet) vermeld te zijn op een limitatieve lijst - Lijst van 12 categorieën Zie website: voor info, brochure,

27 Natuurlijke koelmiddelen: barrières Barrières: Publieke perceptie - Twijfel inzake brandveiligheid, risico s hoge drukken, energieefficiëntie Wetgeving/standards - Mogelijke obstakels in regelgeving Opleiding/kennis - Gebrek aan knowhow, vertrouwdheid met technologie Marketing/marktprijs - Weinig vraag weinig aanbod. - Hogere initïele kost? Psychologie - Conservatieve reflex, keuze voor vertrouwde optie

28 Natuurlijke koelmiddelen: kritische succesfactoren Kritische succesfactoren: Informatie - Wat? Hoe? Waar? - Case studies, praktijkvoorbeelden Netwerking - Bundelen van informatie - Zichtbaarheid Bekwaamheid: - Opleidingen/scholen samenwerking met industrie, overheid - actualiseren van (basis)cursusmateriaal in scholen Beschikbaarheid: - Vergroten/verruimen van aanbod - Onderdelen afgestemd op gebruik van natuurlijk koelmiddel

29 Natuurlijke koelmiddelen: kritische succesfactoren (vervolg) Markt - Vraag/aanbod - Koppelen aan waardering van gebouwen (groene technologie) Wetgeving & beleid: - Financiële stimuli - Sensibilisering - Toekomstige verbodsbepalingen voor F-gaskoelmiddelen