1 EVALUATIE VAN HET BELEIDSPLAN , AK, VOORJAAR 2012

Transcriptie

1 1 EVALUATIE VAN HET BELEIDSPLAN , AK, VOORJAAR De hoofdlijnen van het Beleidsplan van juni 2008 blijven gelden. 2. De kleuren van de regenboog worden vertegenwoordigd in wijkgemeenten en door de activiteiten van de Commissie GK. 3. De ontwikkelingen in de PKN en binnen de Protestantse Gemeente Zwolle bieden kansen voor andere mogelijkheden van kerk-zijn en gemeentevorming. Bij ontwikkelingen werd gedacht aan: Verdere daling van het aantal gemeenteleden Een toekomstbestendige methode voor het toerekenen van pastorale formatie aan wijkgemeenten De mogelijkheid van project formatie Het beraad in het ministerie over teamvorming Het beraad onder regie van de Commissie GK over de tweede diensten Verandering in denken over solidariteit en de consequenties daarvan; inclusief denken over (gedeeltelijk) wijkgebonden financiering en/of wijkgebonden baten De in wijkgemeenten en door gemeenteleden ervaren afstand tussen hen en de PGZ als geheel Bij kansen werd gedacht aan: Aanvulling van de gedachte van de geografische wijkgemeente met die van de mentaliteitsgemeente Ruimte voor experimenten in gemeentevorming (Henk de Roest: Een huis voor de ziel) Ruimte voor experimenteergemeenten Clusterachtige samenwerking tussen wijkgemeenten; deze samenwerking kan lopen -langs de lijnen van (en / of): - de (regenboog)kleur, - de visie (op stad / sfeer / hoop voor de kerk / belangen) - de geografische positie - vergelijkbare behoeften Teamachtige samenwerking tussen predikanten en kerkelijk werkers Benadrukken dat het bestaansrecht van een bepaalde kleur juist mogelijk is door het bestaan van andere kleuren (wederzijdse en meervoudige afhankelijkheid) De levenskracht van de PGZ bezien vanuit gezamenlijk èn wijkbelang, met aandacht voor praktische (organisatie van Actie Kerkbalans bv.) en inhoudelijke zaken - balans tussen solidariteit verantwoordelijkheid voor de delen - verantwoordelijkheid voor het geheel eigenheid van de wijk - verfijning van de uitwerking van solidariteit naast eigenheid van de wijk - en/of: doorvertalen van solidariteit naar de wijk - en/of: evenwicht tussen kosten en baten van solidariteit - kerk zijn in / voor de stad: stimuleren / aansturen van het gesprek daarover op (inter)wijkniveau

2 GEVOLGTREKKINGEN VAN DE AK MET HET OOG OP EEN TE ONTWIKKELEN BELEIDSPLAN De hoofdlijnen van het Beleidsplan van juni 2008 blijven gelden. Met één verschil: er moet ruimte komen voor nieuwe mogelijkheden van gemeente- en kerk-zijn. De evaluatie op hoofdlijnen : In een enkel geval werd bij het desbetreffende onderwerp een toelichting gegeven. Ze zijn niet door het moderamen van de AK verder besproken. Ze zouden voor de werkgroep een aanzet kunnen zijn; niet meer dan dat. 1 De PGZ is herkenbaar aanwezig De Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Zwolle is kaderscheppend en faciliterend opdat de wijkgemeenten elk op hun eigen wijze [en gezamenlijk?] optimaal vorm en inhoud kunnen geven aan de missie van de Protestantse Gemeente Zwolle. De wijkgemeenten ontwikkelen een eigen specifiek herkenbaar wijkbeleidsplan. 2 Verscheidenheid in eenheid Binnen het gemeenschappelijke kader is er sprake van verschillende accenten en identiteiten. Daartoe behoren de traditionele modaliteiten en de eigen sfeer, cultuur, visie, beleving en aanpak in en van een wijkgemeente. Zo is het geheel van de Protestantse Gemeente Zwolle als een regenboog, waarbij alle wijken een eigen kleur hebben. Daarmee wordt bedoeld dat de wijken een eigen kleur hebben, niet dat alle wijken op zich veelkleurig moeten zijn. De PGZ heeft verschillende kleuren in haar palet dankzij de wijkgemeenten en de activiteiten van de Commissie Grote Kerk. Deze is geen wijkgemeente en geeft uitvoering aan opdrachten van de AK inzake wijkoverstijgende activiteiten. In deze benadering zit het risico dat we ons zo vastleggen, dat we denken volgens de klassieke patronen van wijkgemeenten resp. mentaliteitsgemeenten. Het is mogelijk dat er door ontwikkelingen in 'clustervorming', door diaconale activiteiten, door het vormen van huisgemeenten (zie de postmoderne devotie enz.), door inloopplekken, door het samen nadenken over kerk voor de stad, enz. nieuwe vormen van gemeente-zijn gaan ontstaan, en daarmee nieuwe manifestaties van de PGZ. Naast de wens tot een beleidsmatig vastgelegde beïnvloedbaarheid van onze toekomst leeft ook de wens weg te komen uit de kramp van de krimp. Het gaat er ook om constant te onderzoeken of de omstandigheden er naar zijn dat een gemeente kan blijven gedijen. Denkend langs de klassieke lijnen is het enige wat ons rest: de krimp opvangen. Zet een proces in gang waarbij gezocht wordt naar nieuwe vormen van kerkzijn. Daarom willen we het begrip levensvatbaarheid vervangen door een ander woord, bijvoorbeeld: toekomstperspectief. Waar de mogelijkheid reëel is dat het zelfstandig voortbestaan van een wijkgemeente niet verantwoord is, bereidt de betrokken wijkgemeente zich daarop voor door in een cluster nauwer te gaan samenwerken met een andere wijkgemeente. In zulke processen heeft de AK een katalyserende en procesbegeleidende functie. Het is denkbaar dat meerdere wijkgemeenten gezamenlijk gebruik maken van één kerkgebouw, zoals dat op allerlei plaatsen in den lande al lang gebruikelijk is. 3 Brood en/of stenen? Voor de begrotingen geldt blijvend als volgorde van prioriteiten: 1 e pastoraat (viering, verkondiging, pastoraat en diaconaat) in en door de wijkgemeenten;

3 2 e centrale activiteiten die viering, verkondiging, pastoraat en/of diaconaat tot doel hebben; 3 e wijkkerkgebouwen; 4 e beheersactiviteiten (incl. overige gebouwen); 5 e overige activiteiten. Een prioriteit die tot nu toe niet is genoemd, maar die wezenlijk van belang kan zijn voor onze toekomst, is jeugd- en jongerenwerk. Het is uiteraard in de eerste plaats en zaak van de wijken, en daar gebeurt ook heel veel. Op het niveau van de gehele PGZ zou echter in de komende tijd vorm gegeven kunnen worden aan het organiseren van een stimulerende en - waar gewenst - coördinerende rol van bv. een Commissie of Raad voor het jeugd- en jongerenwerk. 4 Kerkmuziek Kerkmuziek vormt een essentieel onderdeel van de eredienst. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt primair bij de wijkkerkenraad gezien de nauwe relatie van dit thema met de identiteit van een wijkgemeente, waarvoor de wijkkerkenraad verantwoordelijk is. In de beleidsplannen van de wijken dient hieraan derhalve aandacht te worden besteed. 5 Beheer In de PGZ wordt de begroting en jaarrekening centraal vastgesteld en geadministreerd. Het project Verbreden en verdiepen wordt met kracht voortgezet. 6 Pastorale formatie Hier niet verder toegelicht met het oog op de voorstellen inzake decentralisatie financieel beheer. 7 Grote Kerk en het beheer daarvan Ook niet toegelicht i.v.m. het onderzoek van Alwin Kaashoek en Bart Schouten 8 Kerk in de stad Evenmin toegelicht i.v.m. het Beleidsplan van het College van Diakenen 9 De PGZ als werkgever In verband met de vacaturestop zal het werk voor kosters / beheerders veranderen. Kosters en beheerders zullen door het College van Kerkrentmeesters centraal worden aangestuurd, omdat ze in meerdere gebouwen zullen moeten gaan werken. In plaats van alles zelf te doen zullen de vrijwilligers gaan aansturen in plaats van zelf alles te doen. Daarin zullen ze begeleid moeten worden. Daarnaast is te verwachten dat de personeelssterkte op het kerkelijk bureau vermindert. 10 Administratie 11 PR en communicatie (nog niet eerder geregeld)

4 2 AANBEVELINGEN BELEIDSPLAN : RESULTATEN WAT GEBEURD IS DAN WEL GEBEURT 1.1 Herkenbaar aanwezig a Laat de hierboven geformuleerde missie het uitgangspunt zijn bij de afwegingen en besluiten van de AK. Ja. 1.2 Verscheidenheid in eenheid a Bevorder als AK het gemeenschappelijke, christelijke profiel van de PGZ als geheel en versterk dit door middel van gemeenschappelijke, geheel of gedeeltelijk extern gerichte initiatieven zoals de diaconie en Gaandeweg. b Respecteer binnen dit gemeenschappelijke kader de verscheidenheid van de wijkgemeenten en stimuleer hen om hun eigen identiteit te verhelderen.helderheid in dezen dient ook een missionair doel; dit onder het motto De Protestantse Gemeente Zwolle heeft veel in huis. c Hanteer niet uitsluitend cijfermatige of geografische argumenten bij het besluiten over aantal en locatie van wijkgemeenten en eventuele samenwerking daartussen, maar laat hierin het concept van de identiteit ook een belangrijke rol spelen. f Neem als uitgangspunt voor de activiteiten van de AK, dat het primaat duidelijk in de wijkgemeenten ligt. Is gebeurd; zie bijv. fusie tot een nieuwe Oosterkerkgemeen te Is gebeurd. Zie de Plaatselijke Regeling. 1.3 Brood en/of stenen? a Ontwikkel een evenwichtige visie op de toekomstige ontwikkeling van de Protestantse Gemeente Zwolle qua wijkgemeenten, gebouwen, etc., rekening houdend met alle relevante factoren en neem daarbij volwaardige, geografische wijkgemeenten met een eigen kerkgebouw als uitgangspunt. b Voorkom dat het stichten van nieuwe kerkgebouwen ten koste gaat van de voor pastoraat beschikbare middelen en ga hier derhalve terughoudend mee om. Is gebeurd: Notitie Fin. Beleid Geldwerving A Besteed in Gaandeweg rond de actie Kerkbalans op een goede manier aandacht aan dit onderwerp. B Ontwikkel een gedifferentieerde benadering van Kerkbalans: de methode Verbreden & Verdiepen invoeren. c Geef leden meer inzicht in wat zij de Protestantse Gemeente Zwolle sowieso kosten in de vorm van Gebeurt structureel.

5 verplichte afdrachten en administratiekosten en vraag hen expliciet in elk geval dat bedrag bij te dragen. d Bejegen leden op een meer zakelijke wijze en geef aan dat een kerk inkomsten nodig heeft en dat het niet leveren van een bijdrage het voortbestaan van de PGZ in gevaar brengt. e Biedt meer transparantie ten aanzien van de financiën op wijkniveau met als doel leden duidelijker aan te spreken op de verantwoordelijkheid voor hun eigen. Is niet aan de orde i.v.m. het beleid van solidariteit. In het overleg is wel transparantie gegeven. 1.6 Beheer: centraal of op wijkniveau (incl. toekenning predikantsplaatsen)? c Handhaaf het principe van een enkelvoudige (degelijke) Zo is besloten. administratie en ga niet over tot het opstellen van separate wijkbegrotingen en jaarrekeningen. d Betracht meer transparantie ten aanzien van de financiën op Is niet aan de orde wijkniveau om gemeenteleden aan te moedigen (financiële) i.v.m. het beleid van verantwoordelijkheid voor hun wijkgemeente te nemen. solidariteit. In het overleg is wel transparantie e Handhaaf bij de verdeling van de binnen de kaders van de lange termijn visie beschikbare formatie over de wijken het principe van volledige onderlinge solidariteit. gegeven. Zo is besloten. 1.7 Gebouwen en het beheer daarvan a Ontwikkel een heldere beheersorganisatie rond de Grote Kerk waarbij duidelijk is dat de AK de beleidsverantwoordelijkheid heeft en dat de sturing van het beheer verloopt via het CvK b Ontwikkel als AK een beleidskader voor de benutting van de Grote Kerk waarin naast zakelijke aspecten ook ruimte is voor missionaire en diaconale overwegingen. c Beperk de invloed van gebruikers van de Grote Kerk tot de feitelijke activiteiten die zij daar ontplooien. d Stel een plan de campagne om meer niet door de Protestantse Gemeente Zwolle georganiseerde activiteiten te ontplooien in de Grote Kerk met als doel dit monument aan de stad Zwolle ten goede te laten komen en zoek naar mogelijkheden om andere partijen te betrekken bij de instandhouding van dit monumentale kerkgebouw. Is gebeurd. Is gebeurd. Zie onder a. Na de inzet van Niek van der Sprong is werkgroep van Alwin Kaashoek en Bart Schouten hiermee bezig. 1.8 Werktijd en werkdruk predikanten en kerkelijk werkers a Laat de verantwoordelijkheid voor de werkdruk van de predikanten Is het geval. primair bij de wijkkerkenraad, waar deze hoort.

6 c Verzoek het ministerie van predikanten om zich te beraden op mogelijkheden tot onderlinge hulp en bijstand om de (beleving van) werkdruk te verminderen. Is het geval, zeker nu voor vacante wijken Administratie en niet-pastorale beroepskrachten a Repareer de ledenadministratie gezwind en stroomlijn alle gegevens. De landelijke administratie lijkt te zijn verbeterd, maar Zwolle merkt daarvan b Wees een goed werkgever voor het personeel van het Kerkelijk Bureau en de kerkmusici (zowel de vrijwilligers als de beroepskrachten) en pas daartoe de voor hen geldende regelingen helder en onverkort toe. nog weinig. Mede gelet op de gevolgen van de bezuinigingen had het personeelsbeleid bijzondere aandacht. Dat geldt ook kosters-beheerders. Er is een Sociaal Plan vastgesteld door de AK in juli Kerkmuziek a Leg/laat de verantwoordelijkheid voor de kerkmuziek primair bij de wijkkerkenraad. Het door de AK vastgelegde kader voor kerkmuziek heeft dit vastgelegd.

7 3 WAT VAN BELEIDSPLAN : WAT NOG NIET IS GEREALISEERD EN AANBEVELINGEN HOE VERDER? 1.1 Herkenbaar aanwezig Vervolg b Bevraag als AK in het contact met de wijkgemeenten Niet structureel Wijkbeleidsplan laatstgenoemden op deze missie 1.2 Verscheidenheid in eenheid Vervolg d Laat specialisten op centraal niveau (zowel individuen als commissies) toerustend en kaderscheppend bezig zijn en daarbij recht doen aan de verscheidenheid in Gebeurt niet of nauwelijks. identiteit van de wijkgemeenten. e Breng sterk inhoudelijk/identiteitsgekleurde activiteiten zoveel mogelijk onder bij (een) hiervoor enthousiaste wijkgemeente(n) met als doel dergelijke activiteiten te laten floreren. Stel alle wijkgemeenten in de gelegenheid om m.b.t. activiteiten op centraal niveau inbreng te leveren en sluit geen wijkgemeenten uit. Voorkom zo dat een deel van de leden zich niet herkent in door haar ontplooide activiteiten en beperk daardoor veroorzaakte discussies op centraal niveau. Gebeurt niet. Bij het werk van de Commissie Grote Kerk ook bewust niet clusters en teams Is in de loop van 2012 gebeurd. 1.4 Perforatie: gaande weg? Overschrijven naar andere voorkeursgemeente a Voer bij overschrijving naar een andere wijkgemeente een exitgesprek. Zeker met tot dan toe actieve gemeenteleden. b Verwijs als wijkgemeente in voorkomende gevallen actief door naar andere wijkgemeenten wanneer deze beter aansluiten bij de beleving van een lid Vragen aan wijkgemeentes Vragen aan wijkgemeentes Vervolg Wijkbeleidsplan Wijkbeleidsplan 1.6 Beheer: centraal of op wijkniveau (incl. toekenning predikantsplaatsen) a Geef wijkgemeenten maximale vrijheid om de hen op basis van een langetermijnvisie toekomende formatie omvang zelfstandig in te zetten. b Werk een lange termijnvisie voor het einde van 2008 in concept nader uit, inclusief de overgang vanuit de huidige situatie naar de nieuwe situatie. Gebeurt ten dele: alleen w.b. de pastorale formatie. Het wachten is op inzicht in de meerjarenbegroting. De wens zo te handelen is er. Vervolg Werktijd en werkdruk predikanten en kerkelijk werkers b Streef eventueel naar wijkgemeenten met (tenminste) een fulltime predikantsplaats. Laat het ministerie van predikanten hierop een visie geven. Op dit moment niet het geval. Vervolg Niet

8 1.9 Kerk in de stad Vervolg a Ga na hoe we contacten met andere kerkgenootschappen kunnen optimaliseren. Beleg deze contacten eventueel op wijkniveau, zeker wanneer de contactpartner homogener is dan de Protestantse Gemeente Zwolle, zoals bij afgescheiden kerken vaak het geval is. Delegeer de contacten in dat geval naar een geestverwante wijk van de Protestantse Gemeente Zwolle. b Start deze bezinning. Neem hierbij concreet de vraag mee hoe we als Protestantse Gemeente Zwolle met missionair elan present kunnen zijn in de cultuur van de stad, zowel in het centrum als in de stads- en vinexwijken. Hoe spelen we bijv. in op het evenement Roots-reli-rage 2008 en vergelijkbare evenementen? Veel van deze zaken waren belegd bij de Diaconaal Predikant. Het College van Diakenen is bezig het vervolg te regelen in een beleidsplan. Daarnaast is het beleid van het Podium van Kerken meer gericht op samenwerking op wijkniveau. Overleg over beleidsontwikkeling gaat van start. In 2013 ligt bij de AK een notitie voor contact met immigrantenkerken 1.11 Kerkmuziek Vervolg b Schep helderheid in de taken van de voormalige hervormde en gereformeerde commissies die zich met kerkmuziek bezighielden en de nieuwe SOW commissie die zich met dit onderwerp bezighoudt. Het is nog niet gelukt aan deze aanbeveling inhoud te geven. Eerste stap is gezet.