Gebakken peren met koppen in het zand

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gebakken peren met koppen in het zand"

Transcriptie

1 NIEUWSBRIEF STICHTING WERKGROEP GRAUWE KIEKENDIEF jaargang 7, nummer 3 Ineke Knot Zoekdagen 2013 Zoekdag Flevoland Grauwe Kiekendief met ei Trekvogels reizen... Van alles wat Gebakken peren met koppen in het zand Door Ben Koks Staatssecretaris Sharon Dijksma heeft een aantal interessante stappen gezet om natuurbeheer in agrarisch gebied te integreren in het meer traditionele natuurbeheer. Dat het agrarisch natuurbeheer in zijn huidige vorm inhoudelijk al een paar jaar morsdood is, was in de kringen van de wetenschap al een poos duidelijk; nu is dat ook tot de politiek doorgedrongen. Dijksma slaat de spijker op de kop met het idee dat agrarische natuurverenigingen scherper naar doelen moeten toewerken. Vervolgens gaat Dijksma ervan uit dat dezelfde ANV s die hun doelen in de meeste gevallen niet haalden, nu ineens wel in staat zouden zijn hun agrarische leden zodanig aan te sturen dat er plotseling minder grutto s in de maaibalken verdwijnen, dat veldleeuweriken zomaar een toontje hoger gaan jubelen en dat broedende velduilen zonder slag of stoot in akkerland blijven opduiken... Zowel het ministerie als de provincies hebben nimmer zuinig gedaan om natuurgelden aan de landbouw te doneren. Boeren konden het immers goedkoper en beter dan natuurbeschermingsorganisaties. Voor kennisvergaring had men tegelijkertijd geen serieuze belangstelling. Dat we nu met de gebakken peren zitten komt voornamelijk voort uit dit luie en politiek weinig verheffende denken. Dijksma erkent tenminste dat kennis de maat moet worden om tot goed werkende concepten te komen. Simpel gesteld impliceert dit vrijwel automatisch dat je zeker 3/4 van de 150 huidige ANV s kunt opdoeken. Ondertussen blijven zowel het Rijk (EZ) als de provincies (IPO) hun troefkaarten zetten op de collectieven (=ANV s?). Schizofreen beleid zou je kunnen zeggen. Agrarisch natuurbeheer is nu formeel op 1 (zeg maar 2) miljard afgeboekt, en toch blijven de beslissers van dit land hun koppen collectief in het zand steken. Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief, postbus 46, 9679 ZG, Scheemda Bezoekadres: Plattelandshuis Oost-Groningen, Nassaustraat 14, 9671 BW Winschoten

2 Pagina 2 Even voorstellen Ineke Knot Als nieuwe stagiaire van de Werkgroep wil ik me even voorstellen: ik ben Ineke Knot, masterstudent Biologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ik ben geboren en getogen in Haren en van jongs af aan al gek op dieren. Toen ik een studiekeuze moest maken, was Biologie voor mij de enige serieuze optie. Toch richtte ik mij daarbij in eerste instantie niet op dieren, maar koos ik voor de bacheloropleiding Gedrag- en Neurowetenschappen. Mijn moeder werkt met dementerende ouderen en ik was er van overtuigd dat het razend interessant zou zijn om hersenonderzoek te doen. De medische kant van de opleiding lag me echter niet, maar de gedragskant juist des te meer. Gedrag van dieren won het van de menselijke hersenen, helemaal toen ik mijn minor Ecologie deed. Tijdens een soort snuffelstage bij het Max Planck Instituut in Zuid-Duitsland rende ik 6 weken lang rond in bossen om koolmeeskuikens te wegen, meten en ringen. Wat een contrast met gedragsbiologie in het lab! Het sprak me aan om waarnemingen te doen die je terug kan koppelen naar de natuurlijke situatie. Dat is de reden waarom ik me in mijn masteropleiding richt op ecologisch onderzoek. Vooral de dierecologie spreekt me aan; een mooie combinatie van gedragsbiologie en ecologie. Vooral de dierecologie spreekt me aan; een mooie combinatie van gedragsbiologie en ecologie. Het wegen van een nest jonge koolmezen, Seewiesen (D). Het afgelopen jaar heb ik mij bezig gehouden met Rosse Grutto s tijdens een stage bij het Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ). Daar hebben we gekeken hoe snel de wadvogels hun voedsel kunnen vinden en of het daarbij ook uitmaakt hoe diep dat voedsel verstopt zit in het zand. We hebben hele mooie resultaten gevonden, maar nu is het tijd voor een nieuwe uitdaging. Het mooie van de Werkgroep vind ik de toevoeging van natuurbeheer gebaseerd op kennis. Ik ben dus heel blij om de komende maanden een kijkje in de keuken van de Werkgroep te krijgen.

3 Pagina 3 Op Texel met een Rosse Grutto-vrouw. De komende tijd gaan we bezig met het maken van een overzicht van de landbouwontwikkeling vanaf 1990 tot en met nu en de verandering in het aantal broedparen van de Grauwe Kiekendief. Daarmee hopen we de effectiviteit van akkerranden goed aan te kunnen tonen. Hierbij zal ik begeleid worden door Raymond Klaassen. Voor mijn project hoef ik zelf geen data meer te verzamelen, maar ik hoop toch regelmatig mee te kunnen in het veld. Daarnaast hoop ik veel te leren de komende tijd, zowel over de Grauwe Kiekendieven als over al het andere moois wat er in dit (voor mij nog grotendeels onbekende) deel van de provincie valt te ontdekken. Mocht je goede informatie hebben of leuke tips: houd me op de hoogte! Kiekenstartdag en kiekenzoekdagen 2013 Door Madeleine Postma Zoals ieder jaar is het kiekenbroedseizoen begonnen met een startdag in Oost-Groningen en zoekdagen in respectievelijk Noord-Friesland/Groningen en Flevoland. We waren weer blij verrast met de hoge opkomsten van medekiekenzoekers. In Oost- Groningen was zelfs een groep van zeven vrijwilligers uit het midden van het land aanwezig, en Flevoland trok ook weer een aantal Groningers. Oost-Groningen, 11 mei 2013 Na een gastvrij ontvangst op de boerderij van de familie Noordhoff, zijn we met meer dan 30 mensen op pad gegaan. Met de opdracht om in specifieke gebieden broedparen te vinden. Oike Vlaanderen

4 Pagina 4 Het was nog best lastig zoeken omdat ook de kieken vanwege het koude voorjaar later waren. Vanwege de regen werd de dag eerder afgesloten dan gepland. Op de boerderij van Geuko en Aagtje Ten Have in Korengarst sloten we de dag af met een maaltijd. Onder het eten gaf Almut Schlaich een presentatie in beeld en geluid over haar succesvolle zoektocht naar loggervogel Edwin in Senegal. Oike Vlaanderen De avond eindigde met een cadeau voor Geuko, Aagtje en de deelnemers van de zorgboerderij Fenna Heerd. Als dank voor het gebruik van hun schuur als opslagruimte van al onze beschermingsmaterialen en het regelmatig openstellen van hun boerderij als start- of eindpunt van onze velddagen ontvingen zij een grote picknicktafel. Deze staat nu mooi onder de kastanjeboom naast het huis. Die dag heeft nieuwe paren opgeleverd en vermoedelijke paren werden bevestigd, waaronder de lastig te traceren Blauwe Kiekendieven. Oike Vlaanderen Noord-Friesland & Noord-Groningen, 25 mei De uitvalsbasis was net als in de voorgaande jaren weer het Staatsbosbeheergebouw bij het Lauwersmeer. Met speciale dank aan Hans Gartner. Niet voor te stellen, maar het werd een zoekdag bij een temperatuur van rond de 10 graden Celsius! Gelukkig lieten de deelnemers zich niet weerhouden om het veld in te gaan. Goed ingepakt is in kleine groepen uiteengegaan. Sije Schotanus

5 Pagina 5 Oike Vlaanderen Met één nieuw paar en vele waarnemingen van losse vogels heeft deze dag weer genoeg aanknopingspunten opgeleverd waarop we verder kunnen zoeken. De dag afgesloten met een maaltijd en een terugblik op het seizoen van Flevoland, 1 juni Grauwe kiekendievenzoekdag in Flevoland Door Martine Helleman Grauwe Kiekendieven kijken in hun broedgebied stond al heel lang als wens op mijn lijstje. De website van de werkgroep hield ik al een tijdje in de gaten. Een kiekendievenzoekdag in de provincie Flevoland stond op het programma. Gegevens over aanwezige Grauwe Kiekendieven waren nodig om eventuele nesten zo goed mogelijk te kunnen beschermen. Als Amersfoorter was Flevoland voor mij om de hoek. Wat een buitenkans, daar moest ik op af. De ontvangst was op een boerenbedrijf. Een grote groep enthousiastelingen had zich aangemeld. Iedereen kwam met hetzelfde doel voor ogen en dus voelde de sfeer, ondanks een aantal nieuwelingen, als een reünie tussen bekenden. Sije Schotanus Oike Vlaanderen

6 Pagina 6 Met koffie en cake in de handen werden we welkom geheten door Madeleine Postma en een klein voorstelrondje volgde. De jonge boer waar we te gast waren vertelde enthousiast over een paartje grauwe kieken die bij hem al druk waren met broeden. De kans om ze op de plaats van bestemming te zien was dus al groot. Er werd verteld waar we met speuren naar kiekendieven op moesten gaan letten die dag en met die aanwijzingen gingen we in kleine groepjes op pad. Samen met Jessica, ook nieuw, en Arjan, een oude bekende van de werkgroep, mochten wij blijven posten op het gastbedrijf. Oike Vlaanderen Het romantische beeld van vogels kijken tegen een strakblauwe lucht met zonnetje in de rug was helaas niet aan de orde: er stond een straffe noordwestenwind en in de vlakke polder bleef de temperatuur rond 12 à 13 graden hangen. Gewoonweg koud. De auto werd onze mobiele kijkhut. Alle voorbij vliegende vogels werden benoemd: kleine mantelmeeuw, holenduif, kievit, bruine kiekendief...en warempel na een uur speuren een mogelijke grauwe kiekendief man! Vanaf ca u tot 13.45u waren we getuigen van een aantal prachtige waarnemingen en stond de auto soms te schudden van enthousiasme. Dààr, wààr...hij komt.., hij gaat...een vrouwtje... ze is gaan zitten..., daar komt een man...hé was dat een prooioverdracht, nou en of dat was een PO, ze eet van iets...hij is ook gaan zitten..., wat doet ie nou...volg jij de man, volg ik de vrouw...ik zie m niet meer...hij is gevlogen, enz. enz. Tijd voor soep? Wat een geluksvogels waren wij die dag. Ondanks de kou was de belevenis hartverwarmend. *de zoekdag begon bij de gastvrije familie Stegeman aan de Vogelweg en werd afgesloten in de schuur bij de betrokken familie Haanstra, gezellig tussen de schapen en paarden. Oike Vlaanderen Ingrediënten van Oike s inmiddels bekende pompoensoep

7 Pagina 7 Grauwe Kiekendief met een ei Door Petra Kugel Beerta, mei 2013 Het is zondagochtend half zeven wanneer ik in de auto stap om door de polders naar de Punt van Reide bij Termunten te rijden. Voor een mooie zonsopgang ben ik eigenlijk veel te laat. Maar als ik opsta, zie ik dat het erg bewolkt is. Dus maakt dat even niets uit. Juist omdat het zo vroeg is, weet ik dat in de polders nog veel te zien is. De dieren zijn met name vroeg in de ochtend actief en het is rustig. De kans dat ik iets moois kan tegen komen, is vrij groot. Zo ook deze ochtend. Saxifraga, Harm Wessels Onderweg naar Termunten zie je her en der in de polders eendenpaartjes op de weg en in de bermen, hazen die vanuit de bermen snel het veld in schieten, allerlei soorten vogels en reeën. Met name de reeën leveren vaak leuke beelden op. Eerst rennen ze met een enorme snelheid het koolzaalveld of een veld met graan in, om zich vervolgens om te draaien om te zien wat je doet. Hun nieuwsgierigheid overwint op dat moment kennelijk van de angst. Ondertussen heb ik de auto aan de kant gezet, de motor uit en de camera in de hand. Wanneer de ree zich toch nog even bedenkt en zich omdraait, zie ik kans foto s te maken. Velen van u kennen deze momenten. De tijd, alle zorgen en zaken waar men zich eerder zo druk over kon maken, zijn dan vervlogen. Alles lijkt dan zo betrekkelijk. Je bent op zo n moment, wat ze noemen, in het hier en nu. Op de Punt van Reide ben ik vanaf de Reiderhoeve een rondje over de dijk gaan lopen. Hierbij onder andere de Rietgors, Steenlopers, Oeverlopers, een Zwarte Roodstaart en heel veel Boerenzwaluwen waargenomen. Aangezien het nog vroeg is, besluit ik weer langzaam de polders in te rijden, in de hoop nog iets leuks aan te treffen. Het is nog steeds bewolkt en het zonnetje doet zijn uiterste best zich nog even te laten zien. Eerst lijkt het er niet op dat ik nog iets te zien krijg. Ik denk dat ik beter naar huis kan gaan. Misschien heb ik dan een andere keer meer geluk.

8 Pagina 8 Vanuit de Carel Coenraadpolder draai ik af richting Hongerige Wolf. Nog voor de Grote Slapersluis zie ik op afstand iets op de weg zitten. Ik kan nog niet herkennen wat het is, maar besluit alvast gas terug te nemen. Op een tiental meters van de plek zie ik het. Het is een Grauwe Kiekendief die kennelijk iets aan het eten is. Een prooi gevangen? Ik weet het niet. De auto heb ik iets schuin in de berm geparkeerd. Wederom de motor uitgezet, raam open en camera, die standaard naast me ligt, opgepakt. De spanning is om te snijden. Wat gaat de kiekendief doen? Vliegt hij nu van schrik weg of blijft hij zitten? Wat is hij nu eigenlijk aan het eten? Ik durf bijna niet te bewegen. Bang dat ik ben dat hij toch schrikt en wegvliegt. Langzaam houd ik de camera voor mijn gezicht. Door de lens kan ik herkennen dat de kiekendief met een ei bezig is, een eendenei blijkt later. Siegfried Woldhek Petra Kugel Ik zie aan hem dat hij voorzichtig is. Hij kijkt vaak op en om zich heen, om vervolgens zich weer even op het ei te richten. Ik gebruik de tijd om continu foto s te maken. De kiekendief schijnt zich helemaal niet druk te maken over mijn aanwezigheid. Hij gaat gewoon door met waar hij bezig was; het ei opslurpen.

9 Pagina 9 Petra Kugel Misschien heeft deze kiekendief veel honger? Ik kan het niet zeggen. Mijn spanning maakt plaats voor een gevoel van euforie. Een kiekendief zo vlakbij had ik vanmorgen al helemaal niet verwacht. Prachtig! Net nu de spanning wat wegzakt, hoor ik een oorverdovend getoeter. Een achterligger vindt de obstakels op de weg kennelijk niets. Met zijn getoeter wil hij waarschijnlijk laten weten dat hij eraan komt en dat alles moet wijken. De kiekendief doet dat dan ook. Zo jammer! Het mooie moment is weg. Ik ben nog even blijven staan om te zien of hij terugkomt. In eerste instantie doet hij dat ook. Maar in zijn vlucht ontdekt hij mij en besluit toch weg te vliegen. Blij, maar ook teleurgesteld door de abrupte afloop, besluit ik door te rijden. Dieren wil ik liever niet storen. Misschien komt hij dan nog terug om zich te goed te doen aan het ei. Ik hoop het. Achteraf blijkt dat dit tafereel uniek is geweest. Wat me nog bezighoudt, is de vraag hoe het ei daar op de weg terecht is gekomen. Heeft de kiekendief dit uit een nest meegenomen? Op een aantal foto s zie ik later een vlek op de weg. Is daar misschien een eend doodgereden, die op het punt stond een ei te leggen? Is dit eigenlijk wel mogelijk? Het blijft voor mij gissen. De waarheid is niet te achterhalen. Ik weet alleen dat ik het geluk heb gehad getuige te mogen zijn van dit tafereel. Bovendien is het mooi dat ik met behulp van de genomen foto s dit moment via deze nieuwsbrief met jullie mag delen.

10 Pagina 10 Artikel: Differences in Speed and Duration of Bird Migration between Spring and Autumn. Cecilia Nilsson, Raymond H. G. Klaassen en Thomas Alerstam. Trekvogels reizen sneller in het voorjaar dan in het najaar Door Raymond Klaassen Zoals bij alle vogels bestaat er ook onder trekvogels competitie om goede territoria en partners. Een individu zou voordeel kunnen hebben van eerder aankomen in het broedgebied dan de concurrenten, immers, wie het eerst komt, wie het eerst maalt. We kunnen de voorjaarstrek beschouwen als een race tussen individuen, waarbij de snelheden tijdens de evolutie alleen maar zijn opgestuwd. In het najaar kunnen trekvogels het een stuk rustiger aan doen, eerder aankomen in het overwinteringsgebied heeft immers weinig tot geen voordelen. Door deze verschillen in selectiedruk is altijd aangenomen dat de voorjaarstrek veel sneller verloopt dan de najaarstrek. Nu is dit ook wetenschappelijk aangetoond. Studie naar treksnelheden In het laatste nummer van het wetenschappelijke tijdschrift The American Naturalist staat een artikel waarin alle studies die snelheden van trekvogels hebben gemeten in voor- en najaar op een rij worden gezet. Dit zijn hoofdzakelijk studies waarin trekvogels gevolgd zijn met allerlei zenders en loggers, of waarbij observaties zijn gemaakt met geavanceerde radarapparatuur. André Eijkenaar Bij de vergelijking tussen voor- en najaar maakten de auteurs onderscheid tussen verschillende manieren waarop je snelheid kan meten. Zo keken ze niet alleen naar de totale treksnelheid, maar ook naar het aantal reis- en stopoverdagen, de afstand die per dag werd afgelegd, en zelfs de eigen vliegsnelheid van de vogel. Grauwe Kiekendief Edwin met een UvA-BiTS GPS logger, Blijham 2012.

11 Pagina 11 Voorjaarstrek sneller Het bewijs voor een snellere voorjaarstrek was overweldigend, op welke manier de vergelijking ook werd gemaakt: er was altijd een duidelijke meerderheid aan studies die een snellere voorjaarstrek lieten zien. Dus de voorjaarstrek duurde korter, er werden minder dagen onderweg gestopt, er werden meer kilometers per dag afgelegd, en er werd harder gevlogen. Verschillende soorten snelheid Wel bleken er verschillen te zijn in de mate waarin de snelheden verschilden. Zo was het verschil in de eigen vliegsnelheid relatief klein. Op zich is dit niet verwonderlijk omdat je weinig wint met sneller vliegen. Dat kost bovendien ook nog eens meer energie, en dus tijd om op te vetten. Het grootste verschil bleek te zitten in het aantal dagen dat de vogels onderweg stopten om bij te tanken; er werd in het voorjaar veel minder vaak en korter gestopt. Het aantal dagen dat je niet vliegt heeft dan ook een grote invloed op de uiteindelijke duur van de trek en de totale treksnelheid, en dit effect is vele malen groter dan bijvoorbeeld het effect van iets sneller vliegen. Bonte Vliegenvanger Visarend Onderscheid tussen zang- en roofvogels Voor de totale treksnelheid was het mogelijk om ook onderscheid tussen soortgroepen te maken. Zangvogels bleken vrijwel alle gevallen sneller te zijn in het voorjaar. Voor roofvogels bleken er echter evenveel voorbeelden van een snellere voorjaars- als van een snellere najaarstrek te zijn. Door te zweven reizen roofvogels min of meer gratis, maar dat betekent wel dat ze meer een speelbal zijn van het weer en de wind. De behaalde treksnelheid zal bij deze groep dan ook voornamelijk afhangen van de weerscondities. Gedetailleerde studies naar de prestaties van roofvogels in relatie tot het weer, zijn dus noodzakelijk om te begrijpen waarom roofvogels een uitzondering op de regel vormen. Voor een preview en een uittreksel kun je terecht op The American Naturalist Wil je het volledige artikel lezen? Deze is in pdf op te vragen bij Raymond Klaassen

12 Pagina 12 Van alles wat Slaapplaatstellingen Op dinsdag 28 mei zijn we onder leiding van Almut Schlaich weer gestart met de slaapplaatstellingen. Iedere week wordt er op dinsdagavond geteld, tot aan het begin van de najaarstrek. André Eijkenaar Zo aan het begin van het broedseizoen slapen de mannetjes nog bij hun nestpercelen in de buurt. Naast het geconcentreerd turen naar de verschillende soorten kiekendieven is de slaapplaatstelling een genoeglijk samenzijn in het veld. Mocht je in de buurt zijn en zin hebben om een keer een telling mee te doen dan ben je van harte welkom. Laat het via een mailtje aan Almut weten. Flügelmarken CH Eind mei ontvingen we deze foto via de mail met de vraag of deze wingtags afkomstig konden zijn van een van onze vogels. Het lastige hierbij is dat je niet ziet welke wingtag op welke vleugel zat, dat is van belang om de vogel definitief te kunnen identificeren. Daarom hebben de clips waarmee de wingtags bevestigd worden ook ieder een eigen code. De resten zijn op gevonden en zijn afkomstig van een mannetje die op 16 juli 2011 in de Carel Coenraadpolder als jong is geringd en gemarkeerd. De wingtags werden gevonden in de omgeving van Seftigen in Zwitserland!

13 Pagina 13 Blauwe kiek bij de achterdeur! Gedurende het jaar krijgen we mailtjes met bijzondere verhalen. Als Werkgroep zeggen wij regelmatig dat blauwe kiekendieven niet in de tuin voorkomen. Totdat je op 10 mei een mailtje uit de Hoeksche Waard krijgt dat het tegendeel bewijst: Een tweede kalenderjaar vrouwtje Blauwe Kiekendief bleek tegen het raam te zijn gevlogen. Ze heeft even zitten bijkomen om vervolgens weer op de vleugels te gaan. Mooie waarneming! In mei is de Werkgroep een van de berichtgevers geworden van Natuurbericht.nl. Een aantal van jullie zullen al wel bekend zijn met de site. Voor wie dat niet is: Natuurberichten.nl is een site waar dagelijks berichten verschijnen met nieuws over alles wat groeit en bloeit, van vlinders tot paddenstoelen. De berichten worden verzorgd door verschillende organisaties zoals RAVON, de Vlinderstichting en vele anderen. Als geïnteresseerde kan je je opgeven om dagelijks of wekelijks per deze berichten te ontvangen. Wanneer je je aanmeldt kan je aangeven over welke onderwerpen je graag nieuws ontvangt. Klik hier

14 Pagina 14 Wingtag-invoerscherm Sjoerd Sipma is bestuurslid van de Werkgroep Grauwe Kiekendief en verzorgt onze website. Dit voorjaar heeft hij hard gewerkt aan een mooi en prettig werkend invoerscherm voor waarnemingen van Grauwe Kiekendieven met wingtags. Het invoerscherm was nog geen dag in de lucht en de eerste waarneming kwam al binnen! Inmiddels hebben zelfs waarnemers uit het buitenland hun weg naar onze site gevonden. Klik op de afbeelding om een kijkje te nemen. Voor actuele berichten kun je ons volgen op:

Bescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen

Bescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen Bescherming Weidevogels Zuid-Holland 2018 Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen Dit jaarverslag is tot stand gekomen in samenwerking met 17 actieve weidevogelgroepen

Nadere informatie

De Skiere Hoanskrobber in Friese akkers

De Skiere Hoanskrobber in Friese akkers De Skiere Hoanskrobber in Friese akkers Een sierlijke grijsblauwe roofvogel jaagt tegen de wind in op zoek naar een prooi. Op twee meter hoogte speurt hij op gehoor akkerranden en kwelders af op veldmuizen.

Nadere informatie

Vogelwerkgroep De Kempen. Nieuwsbrief. Wespendievenonderzoek in de Kempen 2012.

Vogelwerkgroep De Kempen. Nieuwsbrief. Wespendievenonderzoek in de Kempen 2012. Vogelwerkgroep De Kempen Postadres: Kermisberg 6, 5508 DW Veldhoven Website: www.vwgdekempen.nl Gironummer: 5859111 - Kamer van Koophandel: 40238962 Nieuwsbrief Wespendievenonderzoek in de Kempen 2012.

Nadere informatie

Experts maakten zich in het voorjaar zorgen: waar blijven de zwaluwen? Nieuwsbrief augustus 2018

Experts maakten zich in het voorjaar zorgen: waar blijven de zwaluwen? Nieuwsbrief augustus 2018 Op Woensdagavond 13 juli was er bij John van Raak aan de Luther in Hooge Mierde een bijeenkomst over de over de akkerranden. Van daaruit hadden we een rondleiding langs de akkers welke in overleg met de

Nadere informatie

ophalen in de buurt van Montargis gaan we ook nog gezellig wijnproeven in de Gienois. We komen met een lekker voorraadje weer thuis.

ophalen in de buurt van Montargis gaan we ook nog gezellig wijnproeven in de Gienois. We komen met een lekker voorraadje weer thuis. Het lijkt wel herfst Ondertussen is er wat regen gevallen, maar naam mag het nog niet hebben. Toch begint het gras weer voorzichtig aan groen te kleuren. Maar voor de bomen en struiken is het lang niet

Nadere informatie

Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe Walter Van Kerkhoven

Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe Walter Van Kerkhoven Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe. 2018 Walter Van Kerkhoven In het kader van de volledige broedvogelinventarisatie werd tijdens het broedseizoen

Nadere informatie

2013 wordt het jaar van de Patrijs.

2013 wordt het jaar van de Patrijs. 2013 wordt het jaar van de Patrijs. 1 Waarom? De soort kwam vroeger in grote aantallen voor in NL; er werd zelfs op gejaagd (en in sommige landen nog steeds) Bijna iedereen heeft de vogel wel eens gezien

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

Het Meetnet Agrarisch Soorten van start in de Provincies Drenthe, Flevoland en Groningen.

Het Meetnet Agrarisch Soorten van start in de Provincies Drenthe, Flevoland en Groningen. Het Meetnet Agrarisch Soorten van start in de Provincies Drenthe, Flevoland en Groningen. Beste mensen, Het MAS+ toegelicht en een oproep tot deelname! De Lente begint - al knipperend - te ontwaken. Het

Nadere informatie

Reisverslag BirdingBreaks macro weekend Viroinval België

Reisverslag BirdingBreaks macro weekend Viroinval België Reisverslag BirdingBreaks macro weekend Viroinval België 10-13 juli 2014 Georganiseerd door: www.birdingbreaks.nl Reisschema Dag 1 10-07-2014 Amsterdam Nismes Na zo n 2,5 uur rijden vanuit Utrecht reden

Nadere informatie

Datum: 13 april Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch. Gids: Pim

Datum: 13 april Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch. Gids: Pim Datum: 13 april 2019 Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch Gids: Pim Rond de klok van 13.00 uur ontmoette ik Wil en zes andere deelnemers uit de regio Den Haag. Door omstandigheden zat Wil in een

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

Bijzondere Vogels Strabrechtse Heide 2011

Bijzondere Vogels Strabrechtse Heide 2011 Bijzondere Vogels Strabrechtse Heide 2011 Dit overzicht bevat bijzondere vogelwaarnemingen die gemaakt zijn op de Strabrechtse Heide. Hieronder vallen fenologische waarnemingen, opmerkelijke trekvogels,

Nadere informatie

Weidevogels en watervogels

Weidevogels en watervogels Dia 1 Zorg dat het geluid aan staat! en watervogels Deze powerpoint begint met het lied van Syb van de Ploeg over onze nationale vogel: de grutto. Gewoon afspelen en dan vragen wat de kinderen gezien en

Nadere informatie

Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe Walter Van Kerkhoven

Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe Walter Van Kerkhoven Voorkomen van Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) in Het Verdronken Land Van Saeftinghe. 2017 Walter Van Kerkhoven Tijdens het broedseizoen van 2017 werd onderzoek gedaan naar het voorkomen, broedgedrag

Nadere informatie

Saleghemse krekengebied Overview langs kreek met zijn prachtige rietkragen, weilanden en graanakkers langsheen oude dijken.

Saleghemse krekengebied Overview langs kreek met zijn prachtige rietkragen, weilanden en graanakkers langsheen oude dijken. Saleghemse krekengebied Overview langs kreek met zijn prachtige rietkragen, weilanden en graanakkers langsheen oude dijken. Hier zijn nog ontzettend mooie plekken die een sterke aantrekkingskracht hebben

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 14 juni Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: Vrijdag 14 juni Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: Vrijdag 14 juni 2019 Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen Gids: Pim De regen trok rond het middaguur weg en het klaarde niet alleen op, het leek opeens een zomerse middag. Gids Pim mocht

Nadere informatie

Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur.

Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur. Avondexcursie Oostvaardersplassen, 23 mei 2017 Gids: Pim Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks 18.00 uur. We maakten eerst een wandeling naar

Nadere informatie

Holenduif. Zes eieren

Holenduif. Zes eieren Weer nieuwe kasten In februari is er weer een aantal nieuwe kasten opgehangen. Ook is er een aantal kasten vervangen omdat ze van ouderdom uit elkaar vielen. Tevens zijn enkele kasten verhangen omdat de

Nadere informatie

BMP Needse Achterveld 2008

BMP Needse Achterveld 2008 BMP Needse Achterveld 2008 De dag van de fitissen Op 13 april was de vierde inventarisatie van het Achterveld gepland. Er hadden zich veel personen aangemeld: Irene, Berend, Hans en Sonja die elk een deel

Nadere informatie

beeldverslag excursie Zuidlaardermeergebied VWG-Eelde-Paterswolde

beeldverslag excursie Zuidlaardermeergebied VWG-Eelde-Paterswolde beeldverslag excursie Zuidlaardermeergebied VWG-Eelde-Paterswolde 25 februari 2017 samenstelling: Sieds Rienks Waarnemingen: GEBIED: Onner- en Oostpolder, Hunzedal Organisatie/leiding/verslag: Sieds Rienks

Nadere informatie

uitga uitg v a e v 2013

uitga uitg v a e v 2013 Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad

Nadere informatie

!!!!"### " $% + " $% -""!. /"0%. + %"" 1 "" 3 '$ + * + + * +1 5*!! 1"! '!' 5%!.* " " "!.%%"!%%!-8! " $% *8! %! 9: $% !$!!

!!!!###  $% +  $% -!. /0%. + % 1  3 '$ + * + + * +1 5*!! 1! '!' 5%!.*   !.%%!%%!-8!  $% *8! %! 9: $% !$!! 1 !!!!"### #$% $% &'() " $% %""*$ +, " $% %""* -""!. /"0%.!*% + %"" 1 "" 2 3 '$ + * + " $% + + * ++ 4""% +1 5*!! +2 4""*! 1"! '!' '() $""" '()6 "%##!& 4&*!7 5%!.* " " "!.%%"!%%!-8!!'() 8%!!""" %"" $% *8!

Nadere informatie

Datum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim

Datum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim Datum: Zondag 30 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gids: Pim Gids Pim was vanmorgen in de gelukkige omstandigheid om op pad te gaan met vijf vrouwen uit Amersfoort. We wandelden eerst

Nadere informatie

Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten

Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Foto J. Schwiebbe - http://www.birdphoto.nl April 2009, Matthijs Broere (Waarneming.nl) & Fred Hustings (SOVON) 1. Inleiding Afgelopen winter

Nadere informatie

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis Vogels op reis inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 5 4. Wintergasten 6 5. Standvogels 7 6. Deeltrekkers 8 7. Op reis 9 8. Het ontstaan van de trek 12 9. De goede richting 13 10. Een

Nadere informatie

Onderzoek Wespendief Kempenbroek Volg de Wespendief, Weerterbos 2013

Onderzoek Wespendief Kempenbroek Volg de Wespendief, Weerterbos 2013 Onderzoek Wespendief Kempenbroek 2013-2015 Volg de Wespendief, Weerterbos 2013 Door de Vogelwerkgroep Nederweert worden in de gemeente Nederweert al 20 jaar zeldzame en schaarse broedvogels in kaart gebracht.

Nadere informatie

TREK VAN AALSCHOLVERS OVER TELPOST DE HORDE

TREK VAN AALSCHOLVERS OVER TELPOST DE HORDE TREK VAN AALSCHOLVERS OVER TELPOST DE HORDE Arjan Boele en Frank Engelen In de loop van het jaar vliegen er veel aalscholvers over trektelpost De Horde. Nu er op deze post al sinds 1997 geteld wordt, willen

Nadere informatie

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5 Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat

Nadere informatie

EBOOK WE KRIJGEN ER EEN KINDJE BIJ :)

EBOOK WE KRIJGEN ER EEN KINDJE BIJ :) MINI EBOOK WE KRIJGEN ER EEN KINDJE BIJ :) KINDERMEDITATIE WWW.DEBOEZEMVRIENDIN.NL KINDERMEDITATIE Meditatie voor kinderen kan ervoor zorgen dat het kind zich rustiger gaat voelen. Het kind is meer ontspannen,

Nadere informatie

Werkgroep Stadsvogels Werkgroep Vogels Werkgroep Weidevogelbescherming Werkgroep Boeiende Bermen

Werkgroep Stadsvogels Werkgroep Vogels Werkgroep Weidevogelbescherming Werkgroep Boeiende Bermen Werkgroep Stadsvogels De werkgroep houdt zich zeer actief bezig met het creëren van nestgelegenheid voor stadsvogels. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de gemeente en Salland Wonen. Zowel bij renovatie

Nadere informatie

Vogel het uit met vrijwilligers

Vogel het uit met vrijwilligers NIEUWSBRIEF STICHTING WERKGROEP GRAUWE KIEKENDIEF jaargang 7, nummer 5 Academische Jaarprijs 2013 Er was eens lang geleden Brenda Hidding Tot ziens Morri Broedseizoen 2013 Van alles wat Vogel het uit met

Nadere informatie

Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen.

Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen. Handleiding tellingen Er zijn drie tellingen waaraan u mee kunt doen. Deze tellingen staan los van elkaar dus u kunt zelf bepalen aan welke tellingen u mee wilt doen. Als er onduidelijkheden zijn over

Nadere informatie

Douwe s natuurnieuws 22 maart 2019

Douwe s natuurnieuws 22 maart 2019 Douwe s natuurnieuws 22 maart 2019 Temperatuur schommelingen In januari kwam het zonnetje op zonder een zuchtje wind terwijl het drie graden onder nul was. Door deze windstilte voelde het aangenaam aan.

Nadere informatie

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen Dieren op reis inhoud 1. Dieren op reis 3. Waarom dieren reizen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Op zoek naar een broedplek 9 5. Weg uit de kou 13 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Vervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld.

Vervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld. Avondexcursie Oostvaardersplassen Datum: 19 mei 2018 Gids: Pim Rond half zes haalde ik Hans en drie, naar later bleek, enthousiaste dames op van het station van Lelystad. Ik kon het niet laten even een

Nadere informatie

61. Van gastvrij Woldendorp naar paradijselijk Vlagtwedde

61. Van gastvrij Woldendorp naar paradijselijk Vlagtwedde 61. Van gastvrij Woldendorp naar paradijselijk Vlagtwedde 21 maart 2013 Mijn gasthuis in Woldendorp was pure verwennerij. Wat ben ik in de watten gelegd. Een mooie slaapkamer, lekker eten en een reuze

Nadere informatie

Nieuwsbrief 8: 3 november 2017

Nieuwsbrief 8: 3 november 2017 Nieuwsbrief 8: 3 november 2017 Data om te onthouden: Week van 30 okt. t/m 3 nov.: evt. oudergesprekken vanuit ZIEN! Maandag 13 november: 8.30 uur - 9.30 uur inloopuur Jeugd- en gezinscoach Dinsdag 14 november:

Nadere informatie

Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente

Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Lees je wijzer met de ooievaar! Tekstbegrip oefenen met de vogels van Beleef de Lente Groep Dit werkblad is geschikt voor kinderen uit de groepen 7 en 8. Introductie en instructie voor de leerkracht Middels

Nadere informatie

Agrarisch natuurbeheer als geldmachine

Agrarisch natuurbeheer als geldmachine NIEUWSBRIEF STICHTING WERKGROEP GRAUWE KIEKENDIEF jaargang 6, nummer 4 Patrijzenkuikens tellen Geslaagde stage Observeren Flevoland Terugblik stage Slaapplaatstelling Van alles wat Agrarisch natuurbeheer

Nadere informatie

Welkom bij de welpen van Scouting Titus Brandsma!

Welkom bij de welpen van Scouting Titus Brandsma! Welkom bij de welpen van Scouting Titus Brandsma! Scouting Titus Brandsma Scouting Titus Brandsma is een van de scoutinggroepen in Nederland. In Oss zijn er zelfs al vier scoutinggroepen!! Het komt voort

Nadere informatie

Uitsterven of wegwezen

Uitsterven of wegwezen Klimaatverandering 7 en 8 5 Uitsterven of wegwezen Voedselwebspel Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: kennen een aantal oorzaken waardoor dieren uitsterven of verdwijnen, waaronder de klimaatverandering.

Nadere informatie

Een heel geslaagde dag en ook leuk om eindelijk de mensen bij de stemmen van de telefoon te leren kennen.

Een heel geslaagde dag en ook leuk om eindelijk de mensen bij de stemmen van de telefoon te leren kennen. Groei en Bloei, Het word teen goed fruit jaar. Ook de takken van onze eigen fruitbomen buigen door onder het gewicht van de vruchten. We krijgen perziken, kweeperen, appels peren, mispels en pruimen. Alleen

Nadere informatie

2

2 2 Het kerstverhaal Kijk ook op: www.ploegsma.nl www.viviandenhollander.nl www.miesvanhout.nl ISBN 978 90 216 7085 0 / NUR 227 Tekst: Vivian den Hollander 2012 Illustraties: Mies van Hout 2012 Vormgeving:

Nadere informatie

Vogelwerkgroep De Kempen. Nieuwsbrief wespendievenonderzoek in de Kempen 2013.

Vogelwerkgroep De Kempen. Nieuwsbrief wespendievenonderzoek in de Kempen 2013. Vogelwerkgroep De Kempen Postadres: Kermisberg 6, 5508 DW Veldhoven Website: www.vwgdekempen.nl E-mail: info@vwgdekempen.nl Gironummer: 5859111 - Kamer van Koophandel: 40238962 Nieuwsbrief wespendievenonderzoek

Nadere informatie

Nieuwsbrief Zomer 2010

Nieuwsbrief Zomer 2010 Nieuwsbrief Zomer 2010 In deze nieuwsbrief Beste lezers Voedsel voor akkervogels Kiekendieven op de weightwatcher Luzernenest in het Duitse Rheiderland Graspieper op herhaling Kleuringen en wingtags, wie

Nadere informatie

Van ei tot vogel. Rekenen met eieren. Vogels in de klas. groep 5-6. Leerkracht. Lesduur: Inhoud in het kort. Leerdoelen: Lesdoelen: Materiaal

Van ei tot vogel. Rekenen met eieren. Vogels in de klas. groep 5-6. Leerkracht. Lesduur: Inhoud in het kort. Leerdoelen: Lesdoelen: Materiaal Van ei tot vogel Rekenen met eieren Inhoud in het kort Leerlingen gebruiken een tabel met gegevens over de broedperiode van vogels (broedduur, verzorging van jongen, enz.). Ze maken zelf een tabel en berekenen

Nadere informatie

Douwe's Nieuws

Douwe's Nieuws Douwe's Nieuws 9-5-2017 Seizoenwissel Zang In de morgen en in de avond hoor je de Merel en Zanglijster vanaf het dak of hoog van een tak. Wordt dat ook een zeldzaamheid? Je krijgt dan het echte lentegevoel.

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015 Auteur: Wendy Verkerk- Klein Voorwoord Voor u ligt het eerste jaarverslag van TOV te Tiel. Februari 2015 is stichting Jij bent TOV opgericht waardoor we dit jaar

Nadere informatie

1. Nest. Opdracht. Hallo allemaal,

1. Nest. Opdracht. Hallo allemaal, 0 Hallo allemaal, Wat leuk dat jullie vandaag met mijn koffer op pad gaan! Mijn naam is Berend Buizerd. Ik woon in Weerribben-Wieden. Ik voel me hier heel goed thuis. Mijn belevenissen heb ik in dit boekje

Nadere informatie

Maaien, maaien en nog eens maaien

Maaien, maaien en nog eens maaien NIEUWSBRIEF STICHTING WERKGROEP GRAUWE KIEKENDIEF jaargang 6, nummer 3 Even voorstellen Rémar Veldleeuwerik Loggers De Blauwestad Tussen het koren Oproep Van alles wat Maaien, maaien en nog eens maaien

Nadere informatie

Spectaculaire roofvogeltrek over de lage landen - een korte terugblik

Spectaculaire roofvogeltrek over de lage landen - een korte terugblik Spectaculaire roofvogeltrek over de lage landen - een korte terugblik Voor de één zal vandaag, maandag 17 ober 11 hebben aangevoeld als een teleurstelling ze vlogen niet meer, voor de ander als een omgekeerde

Nadere informatie

WILD SHOTS NOORD-ZWEDEN. Harold van der Meer

WILD SHOTS NOORD-ZWEDEN. Harold van der Meer WILD SHOTS NOORD-ZWEDEN Harold van der Meer WILD SHOTS NOORD-ZWEDEN Harold van der Meer 2018 Harold van der Meer; niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande

Nadere informatie

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK Vogels zijn er in alle soorten en maten, zoals bijvoorbeeld de zeearend, die wel 90 centimeter groot kan worden. Of de Kleine Karekiet die

Nadere informatie

Hoe ik talent voor het leven kreeg

Hoe ik talent voor het leven kreeg Hoe ik talent voor het leven kreeg in makkelijke taal Rodaan Al Galidi Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen 1 Mijn naam is Semmier Kariem. Ik ben in 1991 gevlucht uit Irak. Daar was Saddam Hoessein

Nadere informatie

Tommie, Dik en Esmeralda

Tommie, Dik en Esmeralda Tommie, Dik en Esmeralda Een tijd gelden woonden twee meisjes genaamd Marieke en Ineke met hun vader en moeder op een boerderij in Afrika. Er was geen televisie, er was geen school, er was geen bibliotheek

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Wat is hij nou onhandig! Eindelijk krijgt hij een lucifer aan.

Wat is hij nou onhandig! Eindelijk krijgt hij een lucifer aan. Ogen in het bos Nick is bang. Maar hij weet niet goed waarom. Hij is nooit bang in het donker. Maar nu De takken kraken in de wind. Nick voelt dat er iets is. Een mens of een dier. Niet ver weg. Het kijkt

Nadere informatie

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

beeldverslag excursie Groninger noordkust VWG-Eelde-Paterswolde 28 januari 2017 samenstelling: Sieds Rienks

beeldverslag excursie Groninger noordkust VWG-Eelde-Paterswolde 28 januari 2017 samenstelling: Sieds Rienks beeldverslag excursie Groninger noordkust VWG-Eelde-Paterswolde 28 januari 2017 samenstelling: Sieds Rienks Waarnemingen: GEBIED: Groninger noordkust DATUM: 28 januari 2017 Organisatie/leiding/verslag:

Nadere informatie

Het gierzwaluwseizoen 2018

Het gierzwaluwseizoen 2018 Het gierzwaluwseizoen 2018 Het gierzwaluwseizoen 2018 is afgesloten met het vertrek van het allerlaatste kuiken de laatste week van augustus. Het is een geweldige zomer geweest! De installatie van camera

Nadere informatie

Nieuwsbrief april en mei 2013

Nieuwsbrief april en mei 2013 www.kdv-lesenfants.nl Nieuwsbrief april en mei 2013 Het is alweer een tijdje geleden dat er een nieuwsbrief is geweest. Vandaar een gecombineerde van april en mei. Natuurlijk zijn we de afgelopen twee

Nadere informatie

Achtergrondinformatie voor groep 3/4. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Zo herken je hem

Achtergrondinformatie voor groep 3/4. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Zo herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

Nieuwsbrief Roofvogelwerkgroep Fruitstreek. Februari 2014

Nieuwsbrief Roofvogelwerkgroep Fruitstreek. Februari 2014 Nieuwsbrief Roofvogelwerkgroep Fruitstreek Februari 2014 Het is begonnen. Misschien iets vroeger dan anders, maar de laatste zonnige dagen levert al baltsgedrag op van buizerds. Het is dan ook deze soort

Nadere informatie

~theater~ rollenspel. Instructie voor de leerkracht

~theater~ rollenspel. Instructie voor de leerkracht ~theater~ rollenspel Instructie voor de leerkracht De leerlingen repeteren het rollenspel. Groep 1 met 15 leerlingen, spelen het verhaal, Tammo en Trijntje en de opstandelingen. Groep 2 met 15 leerlingen,

Nadere informatie

Eifel. Vogels, Dagvlinders en Orchideeën 26 juni t/m 2 juli Georganiseerd door:

Eifel. Vogels, Dagvlinders en Orchideeën 26 juni t/m 2 juli Georganiseerd door: Eifel Vogels, Dagvlinders en Orchideeën 26 juni t/m 2 juli 2017 Georganiseerd door: www.birdingbreaks.nl Reisroute 2 29 Juni Vandaag vertrekken we richting de Eifel (Duitsland) om te zoeken naar vogels,

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

DE SLECHTVALKEN in Liempde, 2017

DE SLECHTVALKEN in Liempde, 2017 DE SLECHTVALKEN in Liempde, 2017 Sinds eind 2015 is er een koppel slechtvalken aanwezig op de Sint- Jans OnthoofdingsKerk van Liempde. In 2016 had het koppel drie eieren en bracht het één jong vrouwtje

Nadere informatie

Bosuilen 34 jaar geteld in Noord-Kennemerland

Bosuilen 34 jaar geteld in Noord-Kennemerland Bosuilen 34 jaar geteld in Noord-Kennemerland Overdag rusten de bosuilen meestal goed verscholen op een tak, in een boomholte, nestkast of een ruimte waar geen mensen komen. Na zonsondergang worden ze

Nadere informatie

ZEGENGEBEDEN. Ik zegen je ogen, opdat jullie met hartelijke ogen elkaar zouden benaderen en blijven dragen.

ZEGENGEBEDEN. Ik zegen je ogen, opdat jullie met hartelijke ogen elkaar zouden benaderen en blijven dragen. ZEGENGEBEDEN Voor we uiteengaan, heb ik voor ieder van jullie en voor elke dag die komt nog deze wensen... Ik wens je... heel veel geluk zoveel dat je er wat kunt van afstaan aan een ander, een goede gezondheid

Nadere informatie

BMP rapport Gat van Pinte 2013

BMP rapport Gat van Pinte 2013 BMP rapport Gat van Pinte 2013 Bert van Broekhoven VWG De Steltkluut November 2013 1 van 9 BMP Gat van Pinte 2013 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Gebiedsbeschrijving Gat van Pinte... 3 4. De looproute... 5

Nadere informatie

Eerste nieuwsbrief. De werkgroep. Werkgroep roofvogels Noordoostpolder. Maart 2013 Nieuwsbrief 1. In dit nummer: Interessante informatie:

Eerste nieuwsbrief. De werkgroep. Werkgroep roofvogels Noordoostpolder. Maart 2013 Nieuwsbrief 1. In dit nummer: Interessante informatie: Maart 2013 Nieuwsbrief 1 Werkgroep roofvogels Noordoostpolder Bruine kiekendieven op het nest; 2012 In dit nummer: Eerste nieuwsbrief 1 Eerste nieuwsbrief De werkgroep 1 Wintertelling 2 De buizerd en de

Nadere informatie

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\) ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

Nieuwsbrief Stichting Buurtschap Strijp

Nieuwsbrief Stichting Buurtschap Strijp In dit nummer Geboren * Website www.leenderstrijp.com Overleden * School en winkel Leenderstrijp Nieuwe bewoners * Agenda Welzijn&Zorg * Carnaval 2015 De STRIEPER Nieuwsbrief Stichting Buurtschap Strijp

Nadere informatie

Honden aan de lijn, ook die niets doen. in samenwerking met de gemeenten Boortmeerbeek, Haacht en Keerbergen

Honden aan de lijn, ook die niets doen. in samenwerking met de gemeenten Boortmeerbeek, Haacht en Keerbergen Honden aan de lijn, ook die niets doen in samenwerking met de gemeenten Boortmeerbeek, Haacht en Keerbergen Je kent het wel, dat uitgelaten gevoel als je met de hond op stap gaat. Lekker lopen door het

Nadere informatie

Datum: Zondag 16 juni Excursie: Oostvaardersplassen middagexcursie. Gids: Pim

Datum: Zondag 16 juni Excursie: Oostvaardersplassen middagexcursie. Gids: Pim Datum: Zondag 16 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen middagexcursie Gids: Pim Om 13.00 uur ontmoette ik Conchita, haar zus, twee dochters en nicht langs de Knardijk te Lelystad. Mijn vrouw had geadviseerd

Nadere informatie

Woord vooraf. Hoe hun seizoen verliep, kunt u lezen in dit jaarverslag.

Woord vooraf. Hoe hun seizoen verliep, kunt u lezen in dit jaarverslag. 1 xxxx 2 3 - - - xxxx Woord vooraf Op de cover van dit jaarverslag staat een grutto, een mannetje. De kans is groot dat het legsel van zijn vrouwtje is beschermd door vrijwillige weidevogelbeschermers.

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF OVER HET JAAR 2013

NIEUWSBRIEF OVER HET JAAR 2013 NIEUWSBRIEF OVER HET JAAR 2013 1 2013 Was een moeilijk Kerkuilen jaar In dit jaar waren er 7 broedparen op Texel 3 minder dan in 2012. In het begin van het jaar was het erg stil op Texel wat betreft kerkuilen.

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim Datum: Vrijdag 5 april 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gidsen: Taco & Pim Op deze fraaie vrijdagochtend waren de gidsen Taco & Pim in de gelukkige omstandigheid om een groep uit Ede

Nadere informatie

Roodborstje tikt tegen 't raam, tik, tik, tik laat mij erin, laat mij erin. 't Is hier te guur en te koud naar mijn zin Laat mij er in, ja er in.

Roodborstje tikt tegen 't raam, tik, tik, tik laat mij erin, laat mij erin. 't Is hier te guur en te koud naar mijn zin Laat mij er in, ja er in. Oosterkerk, Zondag 27 januari 2013, Kinderdienst Het verhaal van de verloren zoon (Lucas 15:11-32) door de ogen van het varken Meditatie in woord en beeld ds.wim Hortensius Roodborstje tikt tegen 't raam,

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Het boek van VISJE BLUB. Gemaakt door iedereen die op de foto staat

Het boek van VISJE BLUB. Gemaakt door iedereen die op de foto staat Het boek van VISJE BLUB Gemaakt door iedereen die op de foto staat Het is 8 juni, een paar dagen voor de Slootjesdag in Diessen. Een vrijwilligster van de groep zit rustig wat te lezen bij t Turkaa tot

Nadere informatie

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

ACTIVITEIT 1 : Verhaaltje «Joris en de Ikkietikkietijd»

ACTIVITEIT 1 : Verhaaltje «Joris en de Ikkietikkietijd» INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel

Nadere informatie

Monitoring op natuurboerenerven. Uitleg over de systematiek van het monitoren

Monitoring op natuurboerenerven. Uitleg over de systematiek van het monitoren Monitoring op natuurboerenerven Uitleg over de systematiek van het monitoren Inleiding Boerenzwaluwen op het erf, korenbloemen in de akkers, fladderende citroenvlinders tussen de schuren. Al dat pracht

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

VOGELRINGSTATION OUD NAARDEN 4 e KWARTAAL OVERZICHT 2012

VOGELRINGSTATION OUD NAARDEN 4 e KWARTAAL OVERZICHT 2012 VOGELRINGSTATION OUD NAARDEN 4 e KWARTAAL OVERZICHT 2012 Rudy Schippers Het afgelopen kwartaal werd gekenmerkt door veel regen en ook veel harde wind waardoor er minder geringd kon worden dan gebruikelijk.

Nadere informatie

Kinderkerstfeest van de Kindernevendienst 26 december Kerstverhaal

Kinderkerstfeest van de Kindernevendienst 26 december Kerstverhaal Kinderkerstfeest van de Kindernevendienst 26 december 2016 Kerstverhaal Heel lang geleden was er een jonge vrouw, Maria. Zij woonde in het dorpje Nazareth. Maria was een heel gewone vrouw, net zo gewoon

Nadere informatie

Dio is heel sociaal en vindt het prima als vreemden hem oppakken

Dio is heel sociaal en vindt het prima als vreemden hem oppakken Dio is heel sociaal en vindt het prima als vreemden hem oppakken De prachtige kater Dionysius heeft een bijzondere missie: elke week gaat hij met Joyce Smit op bezoek in een bejaarden- of verzorgingshuis.

Nadere informatie

Jaarverslag steenuilen 2013. uitgebreide versie

Jaarverslag steenuilen 2013. uitgebreide versie Jaarverslag steenuilen 2013 uitgebreide versie Jaarverslag steenuilen 2013 uitgebreid Broedseizoen 2013 zit er weer op. Tijd om de balans op te maken en dit met jullie te delen. We hebben qua aantallen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Vogelwerkgroep IVN Oisterwijk

Nieuwsbrief Vogelwerkgroep IVN Oisterwijk 4 e jaargang 2014 Editie steenuil Nieuwsbrief Vogelwerkgroep IVN Oisterwijk Inhoud: * Verslag broedseizoen 2014 * Broedresultaten steenuil 2014 * Terugmeldingen geringde vogels * Oorkonde vijf jaar broeden

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 2015 VOGELWACHT HARLINGEN-KIMSWERD

NIEUWSBRIEF 2015 VOGELWACHT HARLINGEN-KIMSWERD NIEUWSBRIEF 2015 VOGELWACHT HARLINGEN-KIMSWERD Beste leden, Zoals gebruikelijk krijgt u hierbij weer de nieuwsbrief van onze vogelwacht. Wij zijn nog steeds op een goede manier actief in ons gebied. Toch

Nadere informatie

Datum: Woensdag 26 juni Excursie: Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: Woensdag 26 juni Excursie: Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: Woensdag 26 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen Gids: Pim Rond de klok van 9.00 uur ontmoette ik de deelnemers aan een excursie in de Oostvaardersplassen langs de Knardijk te Lelystad. Het was

Nadere informatie

KERKUILEN WERKGROEP TWENTE

KERKUILEN WERKGROEP TWENTE KERKUILEN WERKGROEP TWENTE Broedseizoen kerkuil De start van het broedseizoen kerkuilen was zeer verrassend. Rond half maart werd er op een locatie in Oud-Ootmarsum een nestkast aangetroffen met daarin

Nadere informatie

Voedselweb van strand en zee

Voedselweb van strand en zee Spel Doel: Materialen: Groepsgrootte: Duur: De leerlingen leren dat verschillende zeedieren en planten van elkaar afhankelijk zijn, doordat ze elkaar eten. Alle dieren en planten zijn met elkaar verbonden,

Nadere informatie

DENNIS VAN MIDDENDORP. Toekie en Miezemuis. Reizen door Europa

DENNIS VAN MIDDENDORP. Toekie en Miezemuis. Reizen door Europa DENNIS VAN MIDDENDORP Toekie en Miezemuis Reizen door Europa Wat een spannende maar mooie wedstrijd was het. Dankzij de prachtige doelpunten van Toekie wint zijn team met 2-1, nadat ze achter waren gekomen

Nadere informatie

Vogelwacht Akkerwoude e.o.

Vogelwacht Akkerwoude e.o. NESTKASTINVENTARISATIE FERMANJEBOSK 2010 Tijdens de gure sneeuwwinter waren er in dit bos twee grote zilverreigers aanwezig, welke bij de opengebleven plekken in de sloten (bij de duikers) hun dagelijkse

Nadere informatie