VITALE LEEFOMGEVING SAMENLEVINGSKRAGT

Transcriptie

1 VITALE LEEFOMGEVING SAMENLEVINGSKRAGT

2 2 2

3 Wij verbeteren graag de kwaliteit van leven van mensen. Dit doen we door vorm te geven aan de leefomgeving in al haar verschijningsvormen. Daarbij optimaliseren we het gebruik met slimme combinaties tussen functies en opgaven. Zo geven we de leefomgeving meer betekenis zodat deze bijdraagt aan duurzame gemeenschappen. Deze manier van werken past bij de transitie waar Nederland midden in zit. We gaan op zoek naar de vraag achter de vraag. Hierdoor komen we tot nieuwe inzichten. De kennis van deze verschillende situaties blijkt een ideale voedingsbodem voor innovaties. We begeleiden het gehele proces naar fijne (ruimte) belevingen. 3

4 EEN VERANDERENDE MANIER VAN (SAMEN)LEVEN Lekker ravotten in de bosjes, op de fiets naar het werk, buiten spelende kinderen, in groepsverband sporten, een zwembad, bibliotheek of buurthuis om de hoek, even bij de bank langs om je geldzaken te regelen, met je 65ste met pensioen, en een verzorgde oude dag in het verzorgingshuis, allemaal zaken die de laatste jaren minder vanzelfsprekend zijn dan de jaren ervoor. Kenmerken van een veranderende samenleving waarin individualisering, technologische ontwikkelingen, demografische ontwikkelingen en bezuinigingen een rol spelen. De laatste jaren is onze samenleving in rap tempo veranderd. 4

5 We leven niet in een tijdperk vol verandering maar in een verandering van tijdperk (Jan Rotmans) NIEUWE ANTWOORDEN Die nieuwe uitdagingen vragen om nieuwe antwoorden. We moeten ons aanpassen aan ontwikkelingen. We kunnen niet op de oude wijze door blijven gaan. We zien buiten vergrijzing, maar de voorzieningen in de buurt zijn nog gericht op jonge gezinnen. We zien steeds meer eenzaamheid, maar ook een achteruitgang in ontmoetingsplekken. We zien de voordelen van technische ontwikkeling, maar ook een hele groep die dit niet bij kan houden. We zien een toename van een inactieve levensstijl, maar geen prikkelende locaties die uitdagen om te bewegen. VERANDERING VAN TIJDPERK Dynamiek in de samenleving is van alle tijden. Op dit moment verandert echter zoveel tegelijkertijd en zet de ene ontwikkeling de andere zo snel in gang, dat we niet spreken van een tijdperk vol verandering, maar van een verandering van tijdperk. Dat stelt ons met zijn allen voor nieuwe uitdagingen. 5

6 NOODZAAK TOT ANDERS KIJKEN Nu de voorzieningen onbetaalbaar blijken en ook niet altijd het verwachte en gehoopte effect hebben, is het tijd om te kijken waar de kansen liggen. Het is tijd om zaken fundamenteel anders te organiseren. Voor dat fundamenteel anders denken is een switch van de gebouwen en techniek naar openbare ruimte, met een focus op mensen en hun kwaliteit van leven, een belangrijke stap. Leuk als een plein een technisch hoogstandje is, maar als op datzelfde plein geen mens te bekennen is dan is het een waardeloos plein, hoe technisch perfect ook. 6

7 OMGAAN MET VERANDERENDE TIJDEN HET MINIMUM IS NIET DE OPLOSSING Gemeenten hebben afgelopen jaren flink moeten bezuinigen. De verzorgingsstaat blijkt niet meer houdbaar. Snijden in budgetten biedt geen oplossing meer. Het kon wel met wat minder, maar de bodem is nu echt bereikt. We redden het daarom niet meer als we hetzelfde blijven doen, maar dan met minder. GEBOUWEN ZIJN NIET DE OPLOSSING In de goede tijden hebben we sterk ingezet op maatschappelijk vastgoed. Buurthuizen, zwembaden, multifunctionele accommodaties, het kon niet op. In de tussentijd is de wereld veranderd en is het beheer hiervan niet meer te betalen. Het blijven focussen op gebouwen, voorzieningen en de instandhouding van het bestaande, leidt uiteindelijk tot achteruitgang en leegstand. De multifunctionele gebouwen bieden hierin ook niet het gewenste effect. Deze gebouwen bieden meerdere disciplines, maar vaak allemaal vanuit dezelfde functie. Bijvoorbeeld meerdere vormen van balsport of onderwijs in één gebouw. Daarmee zijn deze gebouwen niet echt multifunctioneel en zorgen ze niet voor de gewenste verbinding tussen verschillende functies. 7

8 8 Hetgeen dat mensen het meest aantrekt is de aanwezigheid van andere mensen. (W. Whyte)

9 DE LEEFOMGEVING ALS MEDICIJN VOOR DE TOEKOMST Veranderingen bieden ook kansen. Het begint met anders kijken, nieuwe kansen zien in plaats van het oude tevergeefs in stand houden. Die kansen liggen in de leefomgeving. De openbare ruimte hebben we veel te lang vooral gezien als restruimte tussen de gebouwen. Daarmee hebben we veel potentieel genegeerd. Zeker voor de vraagstukken die komende jaren op ons af gaan komen, biedt goede openbare ruimte veel mogelijkheden. Die potentie moeten we dan wel gaan inzetten en de leefomgeving zien als medicijn voor de toekomst. Het leuke is dat als je nadrukkelijk een omgeving maakt die mensen uitnodigt, mensen je altijd verrassen. De mensen maken het altijd tot meer dan je van tevoren had bedacht. 9

10 WE KUNNEN NIET BEPALEN HOE MENSEN LEVEN De leefomgeving kan veel betekenen als medicijn op het gebied van leefbaarheid en gezondheid, oftewel de kwaliteit van leven. Dan geldt wel dat de leefomgeving uit moet nodigen tot gebruik. Zo krijgt de openbare ruimte als beweegruimte en ontmoetingsplek een vanzelfsprekende plek in het dagelijkse leven. We kunnen tenslotte niet voor mensen bepalen dat ze gezonder moeten gaan leven, maar we kunnen ze wel uitnodigen actiever te zijn in hun leefomgeving. Om dat voor elkaar te krijgen is het essentieel om te kijken wat past bij die specifieke gemeenschap en dat de juiste functie op de juiste plaats komt, maatwerk dus. Als je wegen aanlegt, krijg je auto s in je stad. Als je fiets- en voetpaden aanlegt krijg je... 10

11 MENSEN UITNODIGEN Daarvoor is het nodig het gebruik, de wensen en de behoeften zorgvuldig te observeren. We verbinden mensen aan de ruimte om hen heen. Dit doen we door slim in te spelen op dat wat past bij die gemeenschap en de juiste functie op de juiste plaats aan te bieden. Belangrijk is dat we in de leefomgeving belevingen bieden die ze elders niet vinden. Zo binden we de mensen niet alleen aan de ruimte, maar ook aan de buurt, aan de stad en aan de gemeenschap. 11

12 12 DE VITALE LEEFOMGEVING

13 WE GEVEN MENSEN WEER EEN KLEUR Tijdens het ontwerpen aan de openbare ruimte gebruiken we stiften als belangrijk gereedschap. Daarbij krijgt alles een eigen kleur: groen voor de beplanting, grijs voor de gebouwen, blauw voor het water, paars voor de bedrijven. Voor de mensen hebben we geen kleur, die zijn we jarenlang vergeten. Daarmee is veel potentie onbenut gebleven. WE MAKEN DOKTERS OVERBODIG Door mensen weer een kleur te geven richten we de ruimte in als plek om te ontmoeten. Een plek waar je even helemaal niks hoeft, maar waar je wel anderen tegen kan komen. Een plek waar je je tot anderen kan verhouden, je kan laten verrassen en je laten uitnodigen om actief te zijn in die omgeving. Een plek die bijdraagt aan je mentale en fysieke gezondheid. 13

14 Als we de mens centraal zetten en het verbeteren van de kwaliteit van leven als uitgangspunt nemen, kunnen we veel voorkomen. Zo proberen we dokters overbodig te maken. Nu de besparingen op zorgkosten via de WMO direct ten bate komen van de gemeente, is het extra interessant om niet te wachten tot de dokters in beeld komen, maar de leefomgeving in te zetten als preventieve maatregel. De openbare ruimte als buurthuis van de toekomst. Het gaat niet altijd om het resultaat en efficiëntie maar om de betrokkenheid, plezier en het verhaal 14

15 BESPARINGEN OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED Door de leefomgeving anders in te richten en continu af te vragen hoe ze bijdraagt aan de kwaliteit van leven, is dat niet alleen beter voor de mensen zelf, maar kan dit uiteindelijk ook tot besparingen leiden. Voorkomen is namelijk niet alleen beter dan genezen, het is vaak ook goedkoper. Om mensen te ontmoeten, moeten die mensen wel gebruik maken van de leefomgeving. Daarom zetten we zoveel mogelijk in op het combineren van functies. Door functies te combineren haal je meer uit het gebied en laat je verschillende mensen op verschillende momenten samenkomen. Hiermee is besparing te realiseren op het maatschappelijk vastgoed en de zorgkosten. FUNCTIES CULTUUR BEWEGEN & SPORT ONDERWIJS ZORG THEATER VOETBAL BASISSCHOOL HUISARTS DISCIPLINES MUZIEK SCHOOL TENNIS NASCHOOLSE OPVANG APOTHEEK WIJKGEBOUW HOCKEY BIBLIOTHEEK FYSIO 15

16 SAMENWERKEN Aangezien de leefomgeving complex is en altijd raakt aan meerdere disciplines tegelijkertijd, geven we hier ook in het proces aandacht aan. Zo ontstaan win-win situaties, in plaats van dat iedereen op zijn eiland invulling geeft aan zijn vak. In overleg en afhankelijk van de vraag bepalen we samen wie we betrekken. Dit kunnen zowel mensen van binnen als buiten de organisatie zijn. DE VRAAG ACHTER DE VRAAG We bezitten als mensen veel kennis. Deze kennis is onder te verdelen in expliciete kennis (kennis op papier) en impliciete kennis (ervaringskennis: zit in het hoofd, maar is lastig op papier te zetten). In beleidsnotities zien we vaak de expliciete kennis terug, dit is slechts 11% van de beschikbare kennis. Hiermee missen we een hoop relevante kennis. Daarom richten wij onze processen zo in dat we de andere 89% van de kennis ook ontsluiten. Dit doen we door verhalend (narratief) te werken. De verhalen helpen de impliciete kennis boven tafel te krijgen en de complexiteit van de situatie goed te doorgronden. We zien vaak dat dit zorgt voor onderling begrip en schept zo de belangrijkste voorwaarde om écht samen te gaan werken. Wij zijn ook deelnemers in het proces. We treden daarbij meer op als procesarchitecten en als coachende experts dan als adviseurs. Op basis van onze kennis en ervaring, schetsen we de mogelijkheden en stellen vragen. 16

17 ONTWIKKELINGEN VOORSPELLEN De complexe leefomgeving maken wij meer inzichtelijk door geo-data analyses uit te voeren. Dit zijn analyses op het gebied van de demografie, leefstijlen, voorzieningen, gebruik van voorzieningen et cetera. Naast de impliciete kennis biedt geo-data informatie over de ontwikkeling van de leefomgeving waarmee we deels toekomstige ontwikkelingen kunnen voorspellen. De geo-data biedt informatie op basis waarvan geld op de juiste plek geïnvesteerd wordt. Doordat de gegevens tastbaar zijn gemaakt, zien we dat de dialoog tussen de gebruikers en de experts verbeterd. De gegevens zijn te begrijpen voor alle partijen. Met de analyses spelen we in op de ontwikkelingen en zorgen we zo voor een duurzame vitale leefomgeving. FUNCTIES DISCIPLINES CULTUUR THEATER MUZIEK SCHOOL WIJKGEBOUW BEWEGEN & SPORT VOETBAL TENNIS HOCKEY ONDERWIJS BASISSCHOOL NASCHOOLSE OPVANG BIBLIOTHEEK ZORG HUISARTS APOTHEEK FYSIO COMBINEREN VAN FUNCTIES Deze ontwikkelingen vragen om een andere invulling van onze voorzieningen. Hierbij moeten we niet kiezen voor het toevoegen van nog meer disciplines binnen eenzelfde functie, maar zoeken naar goede combinaties van functies. De functies kunnen elkaar versterken. Dit zal de bezetting en hierdoor de exploitatie ten goede komen en leveren we een bijdrage aan het oplossen van verschillende maatschappelijke vraagstukken. Ik heb altijd de nadruk gelegd op verhalen, omdat dat de enige manier is om te spreken over de complexiteit en complexe verbindingen in de openbare ruimte. (Jane Jacobs) 17

18 18

19 WAAROM SCHRIJVEN WE DIT? OMDAT WE DIT BELANGRIJK VINDEN Vanuit onze expertise over de openbare ruimte en onze fascinatie voor gebruik zien we mogelijkheden. We vinden het zonde om deze mogelijkheden onbenut te laten. Wij geloven dat het meest krachtige medicijn dat mensen langer gelukkig kan maken, een goede vitale leefomgeving is. Daarom verbinden we graag vraagstukken vanuit verschillende domeinen aan elkaar om zo de mensen beter te faciliteren. WE ONS NIET ALLEEN OP VAKANTIEPARKEN WELKOM WILLEN VOELEN We werken al jaren veel voor vakantieparken en ondernemers op het gebied van recreatie. Hier speelt beleving en het welkomgevoel een belangrijke rol. Door deze ervaring zijn we anders naar de leefomgeving gaan kijken. De beleving die heel bepalend is voor het gebruik en het gevoel op een plek, waarbij soms met kleine aanpassingen al een groot verschil te maken is, dat mogen we niet onbenut laten. OMDAT IEMAND HET IN GANG MOET ZETTEN Onze visie op hoe de vitale leefomgeving eruit ziet is allesbehalve een blauwdruk. Dat kan ook niet. We zetten in die visie de mens centraal. De mens is overal anders en bovendien is overal de situatie ook net weer anders. Met deze visie en onze ervaring kunnen wij een aantal cruciale ingrediënten bij elkaar brengen en daarin faciliteren. Daarbij maken we bewust gebruik van inbreng van anderen. Wij zetten het in gang maar dan moet het gaan gebeuren, dan moet het langzaamaan een plan van de mensen worden. Als die andere mensen in beeld komen, verrassen die je altijd weer en dan wordt het plan meer dan we ooit zelf hadden kunnen bedenken! 19

20

21

22

23 CONTACT INFORMATIE LOCATIE S-HERTOGENBOSCH Hambakenwetering 5-J 5231 DD s-hertogenbosch Postbus CH s-hertogenbosch LOCATIE ROERMOND Schoolstraat BN Herten Postbus AA Roermond INFO Telefoon +31(0) info@kragten.nl Website

24 Herten Schoolstraat BN Herten 's-hertogenbosch Hambakenwetering 5-J 5231 DD 's-hertogenbosch Postbus AA Roermond Postbus CH 's-hertogenbosch