De Drij ehornickels. e m k u n d e k r i n g. N u e n e n. jaargang 2, nummer 2 -juli ierwt*' HUfn««*

Transcriptie

1 De Drij ehornickels jaargang 2, nummer 2 -juli 1993 HUfn««* \. e m k u n d e k r i n g ierwt*' N u e n e n

2 Berichten en mededelingen -21- Inhoud Be N>aerw«"ci > NUENEM, N.Br. V Bestuursberichten: -Boekencommissie -Heemkamp -Programma -Bedankt -Nieuwe leden -Genealogisch Gebeuren Gemert -Heemkundig museum Bericht van de werkgroep Oud Schrift Verslag van de werkgroep Archeologie Een greep uit de boekenkast Verslagen Lezingverslag: Molens in delage Landen Verslag van defietstocht naarhet museum Hand en Span te Oirschot Artikelen en boekbesprekingen Kerken en kapellen longs Nuenens wegen enpaden, 2b. Kapel met Kruisweg op Hooidonk te Nederwetten 31 - doornico Nagtegaal De Bewoners van het Dommeldal, 2. Het Mesolithicum 34 - door Han van der Wai Boekbespreking: Bij ons moeder en ons Jet. Brabantse vrouwen in de 19de en 20ste eeuw 36 - door Rob Verhallen Heemkundekring De Drijehomick I colofon 39

3 V -22- Berichten van het bestuur Boekencommissie Om de aankoop van nieuwe boeken voor onze vereniging te structureren en te coordineren is er een boekencommissie in het leven geroepen. De leden hiervan zijn: Jan van Diemen, Nico Nagtegaal, Rob Verhallen en Han van der Wai. Leden die suggesties hebben voor de aankoop van boeken gelieven die aan deze commissie door te geven. Jan van Diemen blijft tevens beheerder van de bibliotheek. Het aankoopbeleid zal er op gericht zijn, om binnen de ruimte van het boekenbudget, boeken met een voor onze leden interessante inhoud aan te schaffen. De voornaamste criteria hiervoor (kunnen) zijn: V Betrekking hebben, of enig verband hebben met Nuenen of in bredere zin met Peelland of Brabant. V Historisch of heemkundig karakter. Uiteraard kan in bijzondere gevallenvan deze criteria worden afgeweken. De boekencommissie doet bij deze een oproep aan alle leden om 2de-hands boeken die thuis ergens op zolder liggen, en die toch niet meer worden ingekeken, af te staan aan de bibliotheek. We hebben natuurlijk het liefst lectuur die aan bovenstaande criteria voldoet Heemkamp De Stichting Brabants Heem en de Heemkundekring "Halchterth" nodigen u hierbij uit voor het 45ste Brabants-Heemkamp. Het Heemkamp, onder de titel Van zand, klei en water wordt gehouden van woensdag 11 augustus (17 uur) tot zaterdag 14 augustus (14 uur). Voor inlichtingen: Secretariaat Heemkundekring "Halchterth" Schubertstraat 19, 4661 BC Halsteren, tel: Programma Het programma van het komende herfst- en winterseizoen ziet er als volgt uit: V Zondag 26 September. De jaarlijkse re is; deze gaat dit jaar naar Gouda. V Op de dinsdagen 26 oktober en 23 november zijn lezingen in de Aula van de Scholengemeenschap gepland. Getracht zal worden de onderwerpen Kastelen en De invloedvan de Romeinen in hetstroomgebied van de Dommel in deze lezingen te behandelen. V Op woensdag 29 december is de traditio-^ nele snertwandeling gepland. Bedankt Van het Prins Bernhard-Anjerfonds afdeling Noord-Brabant ontving onze vereniging een genereuse subsidie te besteden aan de aanschaf van diverse materialen en gereedschappen tenbehoeve van de archeologie afdeling. Wellicht een reden voor onze leden om dit fonds bij de jaarlijkse collecte extra te steunen! Nieuwe leden Onze vereniging verheugt zich in een» steeds toenemend ledental. Onderstaande^ nieuwe leden: Van harte welkom en wij hopen dat u op een of andere manier een actief lid van de Heemkundekring wordt. V Meneer v.d. Acker, Vondelstraat 27, 5671 VA, tel V Hr/Mevr. Bollen H., Weverstraat 96, 5671 BE, tel V Mevrouw Burger F., St.Annagildelaan 56, 5673 MH V Meneer v.d. Donk C., Plataanstraat 2, 5671 AL, tel V Mevrouw Kooistra F., de Vroente 59, 5672 TV V Hr/Mevr. v.opstal A., Frederikstraat 13, 5671 XG, tel

4 -23- Genealogisch Gebeuren Gemert Op zaterdag 9 oktober en zondag 10 oktober (beide dagen van tot uur) vindt het Genealogisch Gebeuren Gemert plaats. Dit genealogisch weekend wordt georganiseerd door Heemkundekring De Kommanderij van Gemert in samenwerking met de afdeling Land van Cuyk en Ravenstein van de Nederlandse Genealogische Vereniging. In de historische entourage van het kasteel van Gemert zullen in dit weekeinde allerlei activiteiten plaatsvinden, die voor stamboomonderzoekers interessant zijn. Centraal in het Genealogisch Gebeuren staan twee nieuwe uitgaven van Heemkundekring De Kommanderij Gemert. De eerste betreft een uitgave van de regesten van het Vrederecht kanton Gemert uit de periode 1811 t/m 1837, met gegevens over Gemert en omliggende dorpen. De tweede uitgave is nog interessanter, omdat deze uitgave een groot aantal Gemertse gezinnen bevat, waarvan de afstamming van Karel de Grote wordt aangetoond. Nadere informatie verstrekt Willy Ivits, tel.: Heemkundig museum Een van de nog te vervullen wensen van de Heemkundekring is het realiseren van een eigen heemkundig museum. Hoewel de belangrijkste voorwaarde hiervoor, een locatie c.q. ruimte, nog niet is vervuld, kan nu toch reeds voor een latere inrichting worden gezorgd. Wij willen daarom onze leden dringend verzoeken attent te zijn op alle hiervoor in aanmerking komende voorwerpen. Hierbij valt te denken aan oude, historische voorwerpen, foto's, tijdschriften e.d., kortom dingen die met het leven en werken van onze voorouders te maken hebben. Als u zelf in het bezit bent van dergelijke voorwerpen, of u kent personen die hiervan in het bezit zijn, en u wilt deze voorwerpen eventueel (in bruikleen) afstaan aan de Heemkundekring, neem dan contact op met een der bestuursleden of de redactie van dit blad. V lets mooiers mag zijn! BROOD & BANKET jakobs autoschade b.v. uitdeuk- en spuitinrichting ron van buuren juwelier horloger Park 7a Nuenen Telefoon FOCWA Garantiebedrijf Wij regelen uw schade recfitstreeks met de verzekering. Vervangende auto beschikbaar. Opwettenseweg 81, 5672 AG NUENEN, tel

5 -24- V Bericht van de werkgroep Oud Schrift V Activiteiten Deze werkgroep, bestaande uit 8 leden, is geleidelijk bezig zijn "weg en richting" te vinden. De werkgroep is gestart met het indiceren van de kerkelijke en burgerlijke huwelijksregisters van Nuenen-Gerwen vanaf 1645 tot Daarna volgt het indiceren van de geboorte- en overlijdensregisters. Het een en ander gebeurt in overleg met leden van het Eindhovense gemeente-archief, dat de door de werkgroep opgestelde lijsten verwerkt tot index-boeken. In zo'n index-boek kunnen bij voorbeeld genealogen op een snelle manier terugvinden waar en wanneer eenbepaalde persoons- of familienaam in de registers voorkomt. Het tijdrovende doorlezen van alle registers om een bepaalde naam te vinden kan hierdoor vervallen. Bijeenkomsten De werkgroep komt (in principe) elke vierde donderdag in de maand bij elkaar in de heemkamer in het Klooster. Margreet van Broekhoven coordineert deze werkgroep. Belangstellenden zijn altijd welkom. Armenrekening Onderstaand is een pagina overgenomen uit de Armenrekening van Gerwen, Probeer de tekst eens om te zetten in hedendaags Nederlands. In het volgende nummer zal de juiste transcriptie (vertaling) gepubliceerd worden. Wilt u het originele document^ inkijken, dan kan dat natuurlijk. Het inventa- risnummer is 1229a van het Oud Archief van Nuenen c.a.

6 -25- V Verslag van de werkgroep Archeologie V In De Drijehomickels van december 1992 werd reeds verslag gedaan van de opgraving Oudenstein aan de Beekstraat. Deze startte begin oktober 1992 en heeft geduurd tot eind maart Er is in de winter doorgewerkt met een groep van wisselende samenstelling, soms in stralende zon, maar ook wel in regen en mist. Opgraving Oudenstein aan de Beekstraat Gelukkig kregen we tweemaal de hulp van een graafmachine, die het grove werk voor ons verrichtte en zeker meer dan 250 kubieke meter grond verwijderde. Door de hevige regens in het vroege voorjaar is het opgravingsterrein enkele keren voiledig onder water komen te staan, zodat we enkele zaterdagmorgens hevig moesten pompen met een door Jan Smits beschikbaar gestelde dompelpomp, aangedreven door elektrische stroom, ook weer vriendelijk aangeboden door de "buren", de familie Van der Linden. V Foto van de opgraving van Oudenstein De gevonden fundamenten, die gemetseld waren met schrale tras (gemalen turfsteen en leem) hadden hevig te lijden van het water en stortten op enkele plaatsen in. De meeste meetgegevens waren echter al bekend. Naar de ouderdom van de soms in later eeuwen bovenop gebouwde fundamenten wordt nog nasporing gedaan. Gelukkig vonden we, nadat nogmaals een graafmachine te hulp was geroepen, een afvalgoot, waaruit een aantal scherven van gebruiksvaatwerk tevoorschijn kwam. De ouderdom daarvan werd door deskundigen op de 13de en 14de eeuw geschat. We trachten nu moeizaam die scherven te lijmen, zowaar met enig resultaat. Het aantal gevonden waterputten steeg tot 5. Helaas werd er geen materiaal op de bodems ervan gevonden. Er is ook een put blootgelegd die was gestapeld met typisch taps toe-

7 lopende hardgebakken stenen (de zogenaamde putstenen). De hele opgraving heeft ons een half jaar prettig bezig gehouden. In die tijd hebben burgemeester Terwisse en ook wethouder van Pareren van him belangstelling blijk gegeven, evenals vele inwoners van Nuenen, die kwamen kijken en hun interesse uit vragen lieten blijken. Ook het Eindhovens Dagblad wijdde er een artikel aan. Fundamenten van oude gasthuizen Hoewel de uitwerking van alle verzamelde gegevens nog in voile gang is, richten we op dit moment toch al onze aandacht op een stuk land van boer Coolen aan de Tweerijten, waar vroeger strooizand werd gehaald, en waar nog fundamenten van oude "gasthuizen" zouden kunnen liggen. Wij hopen U een volgende keer daarover te kunnen berichten Cafe Petit Restaurant Sihafrd PETER en HANNY LEIJTEN Park GB Nuenen Tel: Jacques Hellings en Han van der Wai I UNDONK REISBURO 0 Parkstraat 3A, 5671 GD Nuenen Nederland Tel Nieuwstraat 13, 5691 AA Son Tel Postelstraat EM Someren Tel OOK VOOR ARCHEOLOGISCHE REIZEN KUNT U BIJ ONS TERECHTM! Nieuwe kollektie gordijnstoffen van MEER DAN 3OOM2 /Billekens VERLICHTING S P E C I A L I S T A Berg 25, Nuenen, telefoon hangt nu in alzijn schoonheid voorilklaarbij' cuypers interieurverzorging PARKSTRAAT 7. NUENEN

8 -27- Een greep uit de boekenkast V Onder deze titel heb ik een kleine selectie gemaakt van boeken, die ik graag onder uw aandacht wil brengen. O-groep: Algemene werken. Janssen, Ben. Roomse Blijdschap. Anecdoten uit het rijke roomse leven. -» Uit de inleiding: In dit boekje zijn anecdoten opgenomen over pastoors en andere dienaren Gods, alsmede over hemelse en andere godsdienstige zaken. Het zijn niet altijd nieuwe mopjes, integendeel. Vele zijn nog uit de tijd dat het niet naar de kerk gaan op zondag een doodzonde was, even zo goed als het een doodzonde was om bij het ter communie gaan de H.Hostie met de handen aan te raken Kortom; een verleden roomse tijd. Maar ook het hedendaagse leven komt aan zijn trekken. Snieders, August. Jan Scharesliep en drie andere verhalen * De gebroeders Snieders stammen uit een aloude familie uit het historische Bladel, midden in "de Acht Saligheden". Beiden hebben veel boeken geschreven. August schreef Jan Scharesliep, waarinhij op onnavolgbare speelse wijze over zijn streek vertelt in de woelige en vaak potsierlijke eenheid en splitsing der Nederlanden. Daarenboven de schildering van de rakker-verstoteling, die zich dapper, knap en "hoog" opwerkt. Snaaks, geestig en boeiend. Rijksarchief Noord Brabant. Beeldspraak. Amateur-schrijvers, -dichters, en -fotografen uit de agglomerate Eindhoven. Roosenschoon, C.F. Van voder op zoon. Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Algemene Nederlandse Zuivelbond. 2-groep: Geschiedenis, Archeologie. Heide, G.D. van der. Scheepsarcheologie. Scheepsopgravingen in Nederland en elders in de wereld » Uit de ornslag: Meer en meer komen de gronden droog vande nieuwe IJselmeerpolders: de oude zeebodem. In die zeebodem liggen de resten van laat-middeleeuwse dorpen begraven, zoals ook van veel oudere, voorhistorische nederzettingen. In die zeebodem liggen ook de wrakken van honderden vaartuigen, die de getuigenis zijn van de drukke vaart op de voormalige binnenzee, waaromheen zich vele eeuwen lang een intensieve handelsrelatie met vele delen van de wereld ontwikkelde. Zij hebben gedurende de perioden dat de IJselmeerpolders werden klaargemaakt voor gebruik en bewoning gelegenheid gegeven voor uitvoerige studie. Bordes, F. Aan de wieg van de mensheid. Paleontologie van het Steentijdperk * Uit de inleiding: De boeren uit Perigord bezigen een merkwaardige uitdrukking om archeologen aan te duiden: het zijn mensen die op zoek zijn naar 'de wilde christenen', of, nog naiever, naar 'de christenen van voor Jesus Christus'. Christenen wordt hiergebmikt in de betekenis van 'mensen' en in dit woordgebruik komt voor mij de continuiteit tot uitdrukking van de mensheid, waarvan het Paleolithicum als de kindertijd beschouwd kan worden. De kinderjaren zijn van het allergrootste belang en men heeft kort geleden de stelling verdedigd dat onze strijdlust de erfenis is van onze eerste voorouders, die van vruchteneters vleeseters zijn geworden. Wat wij gaan zeggen zal niet altijd de instemming hebben van onze collega's en het is niet meer dan billijk de lezer er voor te waarschuwen dat in de wetenschap der prehistoric verschillende scholen bestaan.

9 3-groep. Heemkunde. Sinninge, J.R.W. Hollands Sagenboek. -* Uit het woord vooraf: Behalve de sagen, in deze eeuw opgetekend, vindt men in dit boek ook de sagen in kronieken, stads- en landschapsbeschrijvingen, arcadia's en andere werken beschreven. Hierbij streefde ik naar een zo groot mogelijke volledigheid, omdat ik de kennis dezer sagen belangrijk acht voor later onderzoek. Hierdoor krijgt men een indruk van de veranderingen, die zich aan vorm en inhoud der sagen kunnen voltrekken. Oirschot, Anton van. Het Brabants Straatboek » Uit de inleiding: Wat hier voor u ligt als "Het Brabants Straatboek" -dat uitgegeven werd in het kader van de 24e Brabantse Dag met als thema "Boek op Straat"- heeft als uitgangspunt meegekregen: de taal op straat, het woord op straat, maar dan in de ruimster zin. En daardoor is het ook -28- iets van "straatallegaartje" geworden. De straat wordt hier gezien als een open boek; er wordt ingegaan op de oude Brabantse straten, vreemde straatnamen en straatliedjes. Het geheel is opgeluistred met gedichten en foto's, ook van het gebruik van de straten in Brabant. Wordt vervolgd, Jan van Diemen Mocht u een van deze boeken willen lenen, of een ander boek willen raadplegen / lenen, dan bent u iedere maandagavond van tot welkom op de heemkamer. Dan is de bibliothecaris namelijk ook aan- De bibliothecaris en de boekencommissie doen een oproep aan de leden om 2de hands boeken (met eenhistonschofheemkundig karqkter) dietoch niet meer ingekeken warden, of te staan aan onze bibliotheek~:zieook bij debestuursberichtem fotostucjfo Portretfotografie bruidsfotografie kinderfotografie bedrijfsfotografie technische fotografie pasfoto's reklamefotografie irons VOII voelvriendelijke modeschoenen Parkstraat 2a GG If

10 p p p p p p p P P p verslag -29- Lezingverslag: MOLENS IN DE LAGE LANDEN - Spreker: Toon Verlijsdonk - Onder deze titel presenteerde ons verenigingslid, de heer Toon Verlijsdonk, op dinsdag 27 april een zeer interessante en goed verzorgde lezing over molens. In zijn logisch opgebouwde verhaal begon de inleider met de geschiedenis van het malen; hoe de primitieve mensen duizenden jaren geleden graanprodukten fijn wreven tussen twee stenen. De meestal door vrouwen verricbte arbeid vroeg de nodige inspanning en het is vanzelfsprekend dat de mens middelen zocht om van deze arbeid verlost te worden. Zo ontstonden langzamerhand in de vroege middeleeuwen in de westelijke wereld technieken om met behulp van wind- en waterkracht zware arbeid te verrichten. Het is een lang technisch ontwikkelingsproces geweest tot men in staatwas met tonnen-zware stenen graanprodukten te malen, water te verpompen of andere mechanische arbeid te verrichten, zoals het aandrijven van grote zaagbladen in houtzagerijen. Het is, ook in deze technisch zover gevorderde tijd, nog steeds indmkwekkend te zien met welke eenvoudige middelen -alles was nog handwerk- men eeuwen geleden in staat was technische hoogstandjes als winden watermolens te bouwen. En bovendien mag men bewondering hebben voor de architectonisch fraaie vormgeving, die zeer vaak van deze molens afstraalt. Rijkelijk geillustreerd door dia's en andere moderne audiovisule hulpmiddelen liet de inleider praktisch alle typen wind- en watermolens de revue passeren en vertelde hij over "molentaal" waarmee door de stand van de wieken diverse gebeurtenissen in het dagelijkse leven werden doorgegeven. Na eenuitweiding over de bekende Nuenense molens besloot de heer Verlijsdonk zijn verhaal met een leerzame videofilm over zijn trotse bezit: de eigen standaard windmolen, gelegen aan de rand van het Middenlimburgse dorp Beegden. We wisten al dat Toon Verlijsdonk enthousiast vrijwillig molenaar is. We hebben in deze lezing niet alle en veel geleerd over molens, maar ook ervaren met hoeveel kundigheid en verve hij zijn liefde voor molens uitdraagt Riet, zijn vrouw, zal er soms wel een beetje jaloers op worden.'v Tjeu Hermans

11 verslag -30- V Verslag van de V fietstocht naar het museum "Hand en Span" te Oirschot Even over tien vertrokken we met een groep van ongeveer 25 personenvanaf het parkeerterrein bij Jac Hermans. In het kielzog van Chris van Cuyck fietsten we met prachtig zonnig weer door het mooie Brabantse landschap via Nederwetten, Son en het nog opgebroken Best naar Oirschot. Na een korte stop bij de onlangs gerestaureerde kapel van St. Anthonius met het varken, arriveerden we omstreeks twaalf uur bij het museum "Hand en Span", waar nog enkele niet-fietsers zich bij het gezelschap voegden. Het museum Onder het genot van koffie of thee en het meegebrachte lunchpakket, kregen we een inleiding over het ontstaan van dit particuliere museum door de oprichter en rondleider de heer Peter Vogels. Hij noemt dit zelf een uit de hand gelopen hobby. Daarna volgde een diaserie over het oude boerenleven met in de hoofdrollen Sjo en Marinus. Dit was een vruchtbare inleiding voor de rondgang door het museum, waar een zeer complete verzameling van gebruiksvoorwerpen, gereedschappen en landbouwwerktuigen uit het Brabantse boerenleven tussen 1700 en 1940 getoond wordt. Daarnaast wordt ook het huiselijk leven in die tijd uitgebeeld. Een en ander verluchtigd met anekdotes door de rondleider. Wandeling door Oirschot Na de rondleiding door het museum bood de heer Vogels ons een rondwandeling onder zijn leiding door Oirschot aan om ons de markante punten van het dorp te laten zien. Aldus geschiedde en we zagen dan ook in het beschermde dorpsgezicht de nog vele prachtig gerestaureerde huisjes en monumentale panden. Ik noem hier bij voorbeeld het gasthuis Jan Daams - van Nunen uit 1613, Huize Groenberg, het Hof van Solms uit 1663 en het kasteel Oud Beisterveld in 1664 gesticht als Karmelietessenklooster. Niet onvermeld mogenblijvenhet Romaanse Boterkerkje ui de 12de eeuw en de enige malen na brand of oorlogsgeweld herbouwde St. Pieterskerk. Na de St. Jan in 's Hertogenbosch is dit de grootste en mooiste kerk van het bisdom. Rond vier uur in de middag was deze rondwandeling ten einde en togen de deelnemers voldaan huiswaarts. Het was zeer de moeite waard. John Parmentier Eengoedfeest begint met een* vertrouwd adres. APOLLO Park 25, Nuenen Tel. O4O

12 -31- Kerken en kapellen langs Nuenens wegen en paden. Deel 2b. Kapel met kruisweg op Hooidonk te Nederwetten. V In 1512 werd het klooster door de Geldersen gebrandschat. Het klooster moest aanbrandschat en latere herstellingen 1280 gld. betalen. Volgens de haardtelling in 1526 telde Hooidonk 24 geprofeste jonkvrouwen (koorzusters) en 12 conversen (werkzusters). Ook waren er 7 wereldlijke dienstmaagden. De hoeve op het terrein werd bewoond door een wereldlijke man met zijn vrouw en 8 boden, zowel jongens als meisjes. Omstreeks 1525 begon het verval nog aanmerkelijk toe te nemen. Ook geraakten de financien in zorgelijke toestand, deels ten gevolge van de al te weelderige levenswijze van de jonkvrouwen en van de slechte administratie van de kloostergoederen en deels door de slechte tijdsomstandigheden en de heersende troebelen. Waarschijnlijk is hierover gesproken op het concilie vantrente ( ), want op last van de landvoogdes Maria van Hongarije werd er een onderzoek naar de toestanden op de priori] gedaan en op 30 maart 1545 keurde zij de verordening goed, die ondermeer inhield: een betere onderhouding van het kloosterslot, het onderhouden door de jonkvrouwen van haar statuten en de dienst Gods, zich 's avonds naar de slaapzaal begeven 's winters om 7 en 's zomers om 9 uur. Ook moest er een rentmeester worden aangesteld voor het beheer van de goederen. Dit blijkt even geholpen te hebben en ook werd de gezamenlijke maaltijd weer ingesteld en het persoonlijke bezit van de prebenden afgeschaft. Maar dat was toch niet van lange duur, want tien jaar later, omstreeks 1554, was de levenswijze van de jonkvrouwen wederom van dien aard, dat Karel V de abt van Rolduc gelastte de excessen in Hooidonk weg te nemen en de verordening van 1545 met kracht door te voeren. Daar omtrent die tijd de gemeenschappelijke maaltijd opnieuw werd ingevoerd en het persoonlijke bezit der prebenden werd afgeschaft, is de aanmaning van Karel V niet vruchteloos gebleven. Echter de middelbare en lage jurisdictie en heerlijkheden van Nederwetten moesten ze afstaan, want hoge, middelbare en lage jurisdictie en heerlijkheden van Nederwetten werden op 11 februari 1558 door Jhr. Rutger van Berckel, schepen van Den Bosch en lid van de Illustre Lieve Vrouw-Broederschap aldaar, gekocht van de Hertog van Brabant. Ook werden toen tevens de jurisdictie en heerlijkheden van Nuenen-Gerwen en Tongelre gekocht. Het leenverhef had plaats op 27juli Het goede ging weer teniet bij de ramp, die de priorij trof op 21 juni 1564, toen het klooster door een bende in brand werd gestoken. Kerk, refter, getijdeboeken enz. werden door het vuur vernield. Geregeld koorgebed, gemeenschappelijke maaltijd en zo waren nu onmogelijk. Waarschijnlijk zijn bij deze ramp door dezelfde bende ook de beide watermolens van het convent in as gelegd, zodat de stoffelijke schade enorm groot was. De brandstichting had plaats in een tijd, dat heel het land in hevige beroering was en zeer veel arbeiders werkloos waren. De brandstichters werden vermoedelijk gedreven door plunderzucht en door haat tegen de religieuze staat. Vooral het leveren van goedkope arbeid door de kloosterlingen en de belastingvrijstelling, die ieder klooster genoot, was hen een doom in het oog.

13 Al spoedig was men echter in de weer om wat verwoest was weer op te bouwen, want toen de abt van Rolduc in 1565 de kloosterlingen bezocht was de herbouw begonnen en in het volgende jaar was de kerktoren reeds gerestaureerd, zodat de klok, die de abt aan het klooster schonk, in de toren kon worden gehangen. Doch de economische toestand van het klooster liet niet toe om de vroegere gebouwen in hun geheel te herstellen. De refter en de gastenverblijven konden niet worden opgebouwd. De kerk werd gedeeltelijk hersteld, eerst onder de priorin Agnes van Pollaert ( ) werd zij voltooid. In 1571 bemoeide Alva er zich persoonlijk mee en beval de kloosterlingen de verordening van 1545 te volgen. Echter wegens gebrek aan refter en slaapzaal, was het gezamenlijk eten en slapen niet uit te voeren, wel werden de getijden aangehouden en het ont vangen van prebenden weer afgeschaft. Veel hielp het echter niet, want in 1574 werd er weer geklaagd over de toestanden in het klooster, die niet strookten met de regel van St.Augustinus. Pas bij de benoeming van Agnes van Pollaert als priorin werd de orde hersteld en de regel van St. Augustinus weer ingevoerd. (Agnes van Pollaert was de dochter van Andries van Pollaert en Barbara van Eijck, een zuster van Jhr. Floris van Eijck, heer van Nuenen-Gerwen en Nederwetten). Ofschoon de vrouwenkloosters in de Meierij volgens het vredesverdrag van 1648 mochten blijven bestaan, totdat de toen daarin aanwezige religieuzen zouden zijn uitgestorven, maakte de Staten-Generaal met de priorij van Hooidonk een uitzondering.dit met het oog op de aanzienlijke goederen welke het klooster bezat. En daar kwam nog bij dat ew huisvesting voor de kwartierschout van Peelland werd gezocht. De priorij met al haar goederen werd in 1650 aangeslagen en onder toekenning van een behoorlijk jaarlijks lijfpensioen werden de zusters buiten de poort gezet. Ook de archieven van de priorij moesten aan de regering des lands worden overgedragen. Al aanstonds na zijn ontruiming op het eind van 1650 schijnt het klooster met zijn roerende goederen en de nabij gelegenhoeve publiek door de Staten te zijn verkocht. Voor ongeveer 1500 gld. ging het kloo over naar de toenmalige kwartierschout van Peelland Jhr. Cornelis Proeningh vandeventer endezebetrok met zijn gezin de voormalige priorij. L Kerkbank van Klooster Hooidonk in kapel Klooster Zoeterbeek in Deinze bij Ravenstein Op 6 maart 1734 werden huis, hof en aangelag te Hooidonk, toebehorend aan de toenmalige Jhr. Proeningh van Deventer wegens schulden bij executie verkocht. Vermoedelijk werd Hooidonk toen gekocht door Gijsbertus Gualtry, die, secretaris van Son en Breugel, in 1717 was aan-

14 -33- Vanaf 1954 tot in de jaren 60 werd op de eerste zondag op of na 4 September vanuit de kerk in Nederwetten naar deze kapel een processie gehouden. Ongeveer 15 jaar geleden werd deze omgang weer in ere hersteld, echter nu vanaf het erf voor het molenaarshuis naar de kapel, en daar ter plaatse wordt een heilige mis in de openlucht opgedragen. Het partikel van het wonder van Hooidonk, dat na de laatste onderdompeling in een rijk versierde monstrans was geplaatst, verhuisde in 1650 naar het klooster Rolduc. In 1792 werd Rolduc door de Fransen ontruimd en belandde de monstrans in de kerk van Waubach. Na veel moeite keerde de helft van de houtsplinter terug en sinds 1952 wordt dit deel van het reliek in een monstrans in de kerk in Nederwetten bewaard. Nico Nagtegaal Geraadpleegde literatuur: gesteld tot stadhouder van de kwartierschout van Peelland. De zonen van bovengenoemde Gijsbertus waren in 1777 en in 1785 de eigenarenvanhet voormalige klooster. Niet lang daarna schijnt het te zijn afgebroken, want in 1799 zag men ter plaatse nog slechts enige overblijfselen. Nu resten er als rui'ne nog enkele keldergewelven. Op de gevonden en opgemetselde fundamenten van de stenen kapel uit 1244 werd in 1954 een kapel naar een ontwerp van architect Valk opgericht op de plaats, waar het wonder van Hooidonk zou hebben plaatsgevonden. Rond de kapel werd een kruisweg aangelegd met statics, vervaardigd door Hugo Brouwer (zie bovenstaande foto). V A.M. Frenken. Pr., Memoriaal der dorpen en parochies Gerwen, Nuenen en Nederwetten (1948). V A.M. Frenken. Pr., De voormalige priori] van Hooidonk, Bossche Bijdrage jrg. 19. V St.Hanewinkel, Reize door de Majorij van 's Hertogenbosch in denjaare 1799 V J.A.Mol., De Friese huizen van de Duitse Orde (1991) V Oud gemeente archief Nuenen-Gerwen en Nederwetten V A.C.Brock, De stad en Meyerij van 's Hertogenbosch of derzelver beschrijving (1830). V Aantekeningen van de auteur betreffende Defamilie de Roovere, defamilie van Eijck en het klooster Hooidonk. Correctie: In het eerste deel van dit artikel (p. 15) wordt gesproken over ene Godefridus, rector en pastoor te Nederwetten. Uit nader onderzoek blijkt dat zijn eigenlijke naam luidt Godevaert van den Kerckhove.V

15 V -34- De bewoners van het DommeldaL Deel 3, Het Mesolithicum De ijstijden hebben gedurende jaren het leven in deze streken bepaald. Door de lage temperatuur ontstond er steeds meer ijs aan de poolkappen, waardoor de gletsjers hun lange ijstongen konden uitstrekken tot aan het midden van ons land. Het niveau van de zeespiegel was ongeveer honderd meter lager dan het huidige niveau. De nu geheten Noordzee was toen een droge vlakte en de kustlijn bevond zich tussen Midden-Engeland en Noord-Denemarken. Door dit Noordzeeland stroomt de Rijn, die eerst in Westelijke richting verder stroomt, de Thames als zijrivier in zich opneemt en naar het noorden afbuigt om nabij de Doggersbank in de zee uit te monden. Die bedding is op de bodem van de Noordzee nu nog te herkennen, evenals die van de Elbe. De Oostzee was toen een groot meer. Ontstaan van het Nauw van Calais Het huidige Engeland was in die tijd geen eiland en mens en dier trokken over de begroeide vlakte naar de bergen van dat land. Frankrijk was met een brede rug van krijt met Engeland verbonden. Ongeveer tienduizend jaar geleden begon door het stijgen van de temperatuur het ijs te smelten. Zo'n achtduizend jaar geleden bereikte de Noordzee op een paar meter nahet huidige niveau. Duizend jaar later doorbrak de Atlantische oceaan de krijtrug tussen Frankrijk en Engeland en zo ontstond de verbinding met de Noordzee, die het Nauw van Calais wordt genoemd. Flora en fauna Het landschap was in die koude tijden kaal met in de zomer hevige zandstormen. In iets warmere tussentijden was het vaste land bedekt met grasvlakten tussen bossen van berken, iepen, eiken en hazelnootstruiken. Men kan zich afvragen, of het geringe leven zich misschien voornamelijk afspeelde in de omgeving van de Eifel, waar, ongeveer jaren geleden, de kratermeren toen nog geen meren waren, maar echte kraters, die van tijd tot tijd lava en as uitbraakten. Er zullen zeker warme bronnen in die omgeving geweest zijn, waar mens en dier op af kwamen. Toen de temperatuur wat begon te stijgen, begon het ijs langzaam te smelten, de gletsjertongen trokken zich terug naar de Scandinavische landen en Zwitserland. De zeespiegel steeg met zo'n 50 meter. De vegetatie nam aanmerkelijk toe, evenals de fauna die toen voornamelijk uit herten, oerossen en beren bestond. Menselijke bewoning De werktuigen van de mens werden verfijnd. Onze Cro-Magnon voorouders werden echte vaklui in het bewerken van vuursteen, maar begonnen eveneens gereedschap vanhertengeweien en been te maken. De laatste mammoets hebben toen het leven gelaten in Europa, maar hebben het nog een tijdje uitgehouden in Siberie, waar hun goed bewaarde lichamen nu nog in de bevroren moerassen worden gevonden. Het aantal inwoners nam langzaam toe, al was de kindersterfte nog zeer groot en was de gemiddelde leeftijd waarschijnlijk niet hoger dan 28 tot 30 jaar. Maar men had langzamerhand geleerd om naast het leven in grotten ook schuilhutten van riet, biezen en wilgentenen te maken. De mannen jaagden met betere wapens, de vrouwen legden misschien al kleine graanveldjes aan en begonnen de grond te bewerken, naast het zoeken van wortels, noten en bessen. De opmars van de mensheid begon, tegelijkertijd met de ontluistering van de aarde. De strijd om het bestaan leidde tot een echte strijd om de

16 -35- De holenbeer beste plaatsen voor het gedomesticeerde (tarn gemaakte) vee en de vruchtbaarste gronden. Een strijd, die met steeds betere wapens werd gevoerd, vaak gepaard gaande met moord en doodslag. Gewoonten dus, die de mensheid van nu in de voorbije jaren nog niet heeft afgeleerd. Een treurigstemmende gedachte! Menselijke cultuur Maar de "beschaving" schreed voort. In het Verre Oosten en het Midden Oosten, waar het klimaat veel warmer was, ontwikkelden zich reeds dorpen en steden, waarin de hutten werden verdrongen door stenen huizen. De eerste huizen werden gebouwd van in de zon gebakken klei en van hout; immers de woestijnen van nu in Arabic en Noord-Afrika waren toen nog bedekt metuitgestrekte bossen. In enkele duizenden jaren druppelde heel langzaam wat van hun kennis in onze richting. Men leerde hier ook om eenvoudige keramiek te maken, die in kleine oventjes werd gebakken. Ook werd al eens een wat grotere hut gebouwd, die ook onderdak aan het vee gaf. De vruchtbaarheid van het land, het vee en van de vrouwen trachtte men te bevorderen door offers aan de zon en de weergoden te brengen. Soms ontaardde dat in het brengen van mensenoffers. Ook het meest gevreesde roofdier in West Europa, de beer, die aanvankelijk al de holen bewoonde, waaruit hij later door de beter toegeruste mens werd verdreven, werd als een god gezien en dienovereenkomstig gee'erd. De eerbiedig bewaarde schedels van deze verslagen vijand, soms vele duizenden hiervan in een grot, geven hier getuigenis van. En misschien is het feit, dat als we slapen ons gehoor nog steeds wakker is, te danken aan diezelfde holenbeer. Want als een mens lag te slapen in een grot terwijl zijn gehoor sliep, werd hij opgevreten door eenhongerige, binnendringende beer. Degenen, wier gehoor niet sliep, bleven overleven en plantten zich voort. "Natuurlijke selectie" noemde Charles Darwin dat! En daarom is elke slapende moeder nog direct wakker zodra haar baby 's nachts ook maar een kik geeft. Het Mesolithicum duurde enkele duizenden jaren en men neemt aan, dat zo'n a jaar geleden de Nieuwe Steentijd, het Neolithicum, begon, waarin de vuurstenen gebruiksvoorwerpen langzamerhand werden vervangen door koperen en nog later door bronzen voorwerpen. Ook hiervan zijn in het Dommeldal weer sporen gevonden. Maar daarover een volgende keer. V Literatuur. J. Lissner, So lebten die Volker der Urzeit. C. Renfrew, British Prehistory. Wordt vervolgd, Han van der Wai

17 -36- B E O K bespreking Boekbespreking Bij ons moeder en ons Jet. Brabantse vrouwen in de 19de en 20ste eeuw. Red.: Maria Grever en Annemiek van der Veen Negen jaar geleden wijdde het tijdschrift van de Geschiedenis Studenten Vereniging van de Katholieke Universiteit Nijmegen een themanummer aan vrouwengeschiedenis. Vrouwengeschiedenis was in 1984 een nog redelijk onbekend studieterrein dat wel enige publiciteit verdiende. Enkele geschiedenisstudenten (vooral vrouwelijke) en medewerkers van het Historisch Instituut aan de KUN schreveninteressante bijdragenvoor dit nummer. Eengeschiedenisstudent die begaafd was met een flinke portie tekentalent illustreeerde het geheel met een paar mooie tekeningen. Een tekening was echter minder geslaagd. Het stelde een (mannelijke) geschiedenisstudent voor die, liggend op zijn bed, een aantal studieboeken doornam. Op de boekomslagen stonden titels als "het intieme leven van de vrouwen van Napoleon", "Jeanne d'arc doet boekje open" en "de geheime verhouding tussen Betje Wolff en Aagje Deken". Onderaan de tekening stond een tekst met de strekking: "Waarom ik graag vrouwengeschiedenis studeer". 1) Dat had hij nou niet moeten doen. Direct na het verschijnen van het nummer kreeg deze jongen een lawine van kritiek van (niet alleen de vrouwelijke) lezers over zich heen. Hij zou de strekking van vrouwengeschiedenis volledig verkeerd hebben begrepen. De tekenaar verontschuldigde zich dat het maar een grapje was geweest, maar het kwaad was als geschied. De redactie van het blad besloot dat het in het vervolg maar zonder illustrator verder moest gaan. Een mogelijk bloeiende artistieke carriere werd hiermee in de kiem gesmoord. Vrouwengeschiedenis Bovenstaande affaire toont onder meer aan dat vrouwengeschiedenis als deelobject van de historische wetenschap zo'n tien jaar geleden een nog bijna volledig onontgonnen terrein was. D aar isechterzeer snel ver ande - ring in gekomen. Afgelopen decennia zijn er zeer veel publikaties over verschenen. Wat is nou precies vrouwengeschiedenis. In het boek dat ik hier bespreek wordt er niet echt een definitie van gegeven. Toch geeft de volgende omschrijving de kern goed weer: "Naast het benadrukken van de bijdragen die vrouwen aan het verleden hebben geleverd, wordt er bij de beoefening van vrouwengeschiedenis ook gekeken naarde effecten van historische gebeurtenissen en processen op mannen en vrouwen. In de geschiedenisboeken wordt er meestal stilzwijgend vanuitgegaan dat er wat dat betreftgeen verschillen tussen de seksen zijn. Toch snapt iedereen dat mannen en vrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog andere ervaringen gehad hebben. Terwijl de mannen gemobiliseerd werden, stonden de vrouwen voor de taak niet alleen het gezin draaiende te houden, maar ook A hun aandeel te leveren aan hetproduktieproces." Vrouwengeschiedenis is dus niet zomaar onderzoek naar het leven van bekende vrouwen of van vrouwen van bekende mannen. Het is een onderdeel van de mentaliteitsgeschiedenis waarin het denken en doen van de grote, onbekende massa, de gewone mensen, centraal staat. Belangrijke onderzoeksaspecten zijn familiegeschiedenis, seksualiteit, vrouwenarbeid en het huiselijke leven. Talrijke recente publikaties over deze onderwerpen wijzen op de acceptatie van vrouwengeschiedenis als een volwaardig vak. In 1990

18 en 1991 was het zelfs een onderwerp bij het eindexamen geschiedenis op middelbare scholen. Mede om de geschiedenisleraren gerichte lesstof te verschaffen is de bundelszy ons moeder en ons Jet uitgebracht. Het boek bevat 7 artikelen over Brabantse vrouwen in de 19de en 20ste eeuw. In deze bijdragen wordt een beeld geschetst van Brabantse boerinnen, nonnen, kostschoolmeisjes, vroedvrouwen en journalistes uit de laatste twee eeuwen. Twee van deze artikelen wil ik er hier uitlichten. Beide behandelen het exclusief vrouwelijke domein van zwangerschap en bevalling. Brabantse vroedvrouwen Van de hand van Marga Pruijt, die als sociologe verbonden is aan de KUB te Tilburg, is een artikel opgenomen over vroedvrouwen in Noord-Babant in de periode Uit de cijfers, verhalende bronnen en anekdotes die zij hierover heeft verzameld, blijkt dat Brabant sterk achtergebleven was op het gebied van verloskunde. Zo lag in deze provincie het aantal inwoneis per vroedvrouw op zo'n In de rest van Nederland was op ongeveer inwoners 1 vroedvrouw aanwezig. De zuigelingensterfte lag hier e- veneens ver boven het landelijk gemiddelde. In 's-hertogenbosch haalden rond de eeuwwisseling 1 op de 4 kinderen hun eerste verjaardag niet. In andere grote Nederlandse steden lag dat gemiddeld op 1 op 7. Verhalen uit de praktijk van Brabantse vroedvrouwen, bakers en kraamverzorgsters wijzen op de grote onwetendheid bij de moeders en de slechte hygienische omstandigheden, waarin zwangerschap, bevalling en zuigelingenzorg voorkwamen. In veel gevallen zag de vroedvrouw de aanstaande moeder pas voor het eerst in het kraambed. Aan complicaties tijdens de zwangerschap werd dus nauwelijks aandacht besteed. Aangekomen bij het kraambed moest de vroedvrouw of dokter vaak eerst de barende vrouw wassen. De bevolking waste zicb namelijk zelden. Men kende ziekmakende eigenschappen toe aan water. In de streekroman.b/#ere armoede in de Kempen, waaruit Pruijt regelmatig citeert, omschreef Neel Doff het als volgt: -37- "De dokter deed haar neerleggen op het armzalige bed om haar te onderzoeken, moor sloeg de rokken weer snel terug. "Ik kan je zo niet inwendig onderzoeken, ik moetje eerst wassen. Warm water, zeep..." 2) De hoge zuigelingensterfte werd vooral veroorzaakt door slechte hygiene en verkeerde verzorging van het kind. Pruijt noemt onder andere bedorven flesvoeding, gei'nfecteerde spenen, onderkoeling van het kind en ongewassen luiers en kinderbedjes. Oorzaak waren met name de zeer slechte economische toestanden in Brabant. Deze verplichtten de moeders weer snel te gaan werken. Behalve dat de moeder onvoldoende hersteltijd had, was er geen tijd voor borstvoeding en werd ook de zuigelingen-hygiene verwaarloosd. Verder was er in het katholieke zuiden veel onwetendheid over zwangerschap, bevalling en kraamzorg. Seksualiteit was meer dan een taboe. Schaamte voor het eigen lichaam belemmerde de persoonlijke hygiene en zindelijkheid. Vroedvrouwen en bakers in Nuenen Helaas heeft Marga Pruijt geen voorbeelden uit de Nuenense vroedvrouwenpraktijk in haar artikel opgenomen. Daarvoor raadplegen we Dwers door Nuenens verleden. In het hoofdstuk over de Nuenense gezondheidszorg meldt Nico Nagtegaal dat hier in 1878 voor het eerst een vroedvrouw werd aangesteld. Het betrof C. van der Kop. Zij werd later opgevolgd door M. Lichtenveld (1893/94) en M. Kersten-Timmermans (1894/97). In het 19de-eeuwse Nuenen was ook een baker werkzaam. Het was J. van de Rijt-Sleegers, beter bekend als Beth van de Rijt3) Een baker verving vaak een dokter of vroedvrouw. Behalve met de bevalling hieip zij ook met de kraamzorg en het huishouden. Het was vaak een oudere vrouw uit het dorp. Haar verloskundige kennis kwam voort uit ervaring en tips van andere vrouwen. Een opleiding had de baker niet genoten. Als ongedlplomeerde kraamhulp verkondigde de baker dan ook veel volkswijsheden over

19 zwangerschap en bevalling; de zogenaamde bakerpraatjes. Kindermoord in Brabant Een ander artikel uit Bij ons moeder en ons Jet dat ik hier wil bespreken gaat over het ombrengen van de zuigeling door haar moeder. Dit gruwelijke felt kwarn helaas veelvuldig voor in het 19de eeuwse departement Brabant. Om enigszins te kunnen begrijpen hoe iemand tot een dergelijk misdaad kan komen, beschrijft de Nijmeegse historica Maria Grever de toenmalige sociaal-economische, politieke en rechterlijke situatie van Noord Brabant. Zij schetst een armoedige plattelands-samenleving. Dit kwam onder meer tot uiting in een hoge kindersterfte, grote werkloosheid en een hoge huwelijksleeftijd. Doordat pas op late leeftijd getrouwd werd, was ook het percentage buitenechtelijke geboorten hoog te noemen: ca. 5% op het platteland en 13,5% in de (garnizoens)steden. Vanwege de Belgische opstand in de dertiger jaren van de 19de eeuw waren er veel soldaten in Brabant gelegerd. Zij waren beruchte verwekkers van buitenechtelijke kinderen. Voor de Napoleontische wetgeving van 1811 kon een man gedwongen worden de vrouw te huwen die hij bezwangerd had. Daarna behoorden schadevergoeding en huwelijksdwang tot de verleden tijd. Een alleenstaande zwangere vrouw zou na de bevalling een nog armoedigere tijd tegemoet gaan. Bovendien zou zij volgens de heersende seksuele norm als -op z'n zachtst gezegdonfatsoenlijke vrouw door het leven gaan. 38- ven kunnen wij nu de daad van kindermoord toch nog moeilijk bevatten. Het is de schrijfster echter wel gelukt het complex van factoren bloot te leggen die leidden tot deze uitwassen. Evenals Marga Pruijt dat doet in haar bijdrage over vroedvrouwen, toont Maria Grever aan dat vrouwengeschiedenis meer is dan de geschiedenis van vrouwen. De gehele maatschappelijke samenhang mag namelijk niet uit het oog worden verloren. Rob Verhallen Noten 1 Ex Calibur, tijdschrift van de Geschiedenis Studenten Vereniging van de KUN, 1984, nr Neel Doff, Bitter Armoede in de Kempen (reprint Amsterdam 1983), p Nico Nagtegaal en Harry Smits, Dwers door nens verleden. Herinneringen aan het oude Nuene Gerwen en Nederwetten, (Hapert, 1991), p. 48. Nuenen, Berg 2-4 tel Eersel, Oude Postelseweg 3 tel Makelaarskantoor VAN SANTVOORT EN VAN SANTVOORT B.V. Makelaarskantoor in onroerende goederen 0 "OP OEWE KOP GETORRFD DAN HEDDE GENE PEEL VAN DOEN" Een van de talloze wijsheden uit het Brabants spreekwoordenboek. Voor iedere Brabantliefh'ebbeE.r een kostelijk bezit. Slot Een groot aantal sociale, economische, militaire en juridische oorzaken verklaart aldus het toegenomen aantal kindermoorden in Brabant in de periode Ondanks al deze motie- 680 pag. gebonden Fl. 59,50 boekhandel vanflbindosilijkbv Parkhof 12e, 5671 GG Nuenen Tel. (040)

20 -39- Heemkundekring De Drijehornick De Drijehomickels is het orgaan van de Nuenense heemkundekring De Drijehornick. De naam Drijehornickels is een samentrekking van de verenigingsnaam met het engelse woord 'chronicle', dat kroniek oftewel chronologisch verhaal betekent, en vooral in de journalistiek veel gebruikt wordt. Het blad verschijnt vier maal per jaar. De verschijningsdatum is onregelmatig, maar er wordt naar gestreefd aan het begin van ieder kwartaal een nummer uit te brengen. Ondenverpen De Drijehornickels V Mededelingen van het bestuur, diverse commissies en werkgroepen van de hkv. V Verslagen van heemkundige activiteiten van De Drijehornick V Boekbesprekingen V Artikelen over geschiedenis, archeologie, geografie, cultuur, kortom de heemkunde van Nuenen c.a. Kopij Het is een blad van en voor de leden van De Drijehornick. De redactie stelt een actieve bijdrage van de leden middels artikelen en verslagen dan ook zeer op prijs. Ook publikaties van niet-leden worden natuurlijk zeer gewaardeerd. Gelieve kopij getypt of op diskette (met vermelding van de gebruikte tekstverwerker) aan te leverenbij: V Rob Verhallen, Witte Put 17, V Kopij-box op de heemkundekamer (zaal 3 in het klooster aan de Parkstraat) Redactie De redactie bestaat uit: V Rob VerhaUen V Nico Nagtegaal V Tjeu Hermans Bezorging en abonnementen Het blad wordt gratis toegezonden aan de leden. Per gezin (een adres) wordt slechts een exemplaar toegezonden. Voor gei'nteresseerde niet-leden zijn losse numers a /5,00 verkrijgbaar op de heernkamer. Abonnementskosten voor niet-leden bedragen / 17,50. Bel voor abonnement en bezorging Rob VerhaUen (834710). Activiteiten De Drijehornick De Drijehornick is opgericht in Deze vereniging stelt zich ten doel mensen die belangstelling hebben voor de eigen Nuenense woonomgeving met elkaar in contact te brengen. Deze doelstelling itsulteert onder andere in de volgende activiteiten: V Lezingen en excursies V Heemkundige bibliotheek V Werk- en studiegroepen V Verzamelen van voorwerpen, foto's, documenten e.d. van heemkundig belang V Heemkundige publikaties over Nuenen V Archeologisch en historisch onderzoek in en over Nuenen V Verenigingsblad De Drijehornickels V Bijdragen tot behoud van cultuur en monumenten in onze gemeente. Lidmaatschap Het lidmaatschap van de vereniging bedraagt / 30,00 per jaar voor het eerste gezinslid, en /10,00 voor elk volgend. U kunt het lidmaatschap aanvragen bij: V Chris van Cuyck, Weverstraat 57, V Tjeu Hermans, Plataanstr. 4, Of maak het bedrag over op ABN Bank Nuenen, rekeningnr (gironr. bank ) t.n.v. de penningmeester Heemkundekring Nuenen, o.v.v. lidmaatschap '93. Het bestuur ziet er als volgt uit: J. Srnits : Voorzitter T. Hermans : Secretaris Ch. van Cuyck : Penningmeester H. van de Wai : Bestuurslid J. Hellings : Bestuurslid N. Nagtegaal : Bestuurslid A. Verlijsdonk : Bestuurslid